BANKOWOŚĆ- pytania na egzamin
Którą definicję banku uznajesz za najlepszą i dlaczego?
Bank komercyjny to specyficzna instytucja finansowa, która gromadzi, przechowuje i gospodaruje środkami pieniężnymi, która działa na rzecz racjonalizacji zysków i funkcjonuje jako instytucja zaufania społecznego. Jest to jedyna instytucja, która podlega ponad osiemdziesięciu aktom prawnym. Definicja powyższa uwzględnia najważniejsze funkcje, jakie pełni instytucja banku. Warto dodać do tego, iż celami banku są przede wszystkim: zapewnienie zysków właścicielowi, stała poprawa oferowanych produktów oraz zapewnienie bezpieczeństwa bankowi i jego systemom informatycznym. Częściami składowymi banku komercyjnego są: właściciel, klienci banku, pracownicy banku oraz otoczenie zewnętrzne (audytor, nadzór bankowy itd.).
Dysponując dużymi zasobami pieniężnymi banki kreują dodatkowy pieniądz w obiegu. Utrzymują się z różnicy procentów płaconych za wkłady i pobieranych od udzielonych kredytów oraz z opłat i odsetek pobieranych z tytułu obrotu czekowego i obrotu papierami wartościowymi.
Czym różni się bank od innych przedsiębiorstw?
Bank komercyjny to specyficzna instytucja finansowa, która gromadzi, przechowuje i gospodaruje środkami pieniężnymi, która działa na rzecz racjonalizacji zysków i funkcjonuje jako instytucja zaufania społecznego.
Przedsiębiorstwo to jednostka organizacyjna wyodrębniona pod względem ekonomicznym, organizacyjnym i prawnym, charakteryzująca się pewnymi cechami:
posiada jednolite kierownictwo
działa w określonym miejscu
dysponuje zespołem pracowników najemnych
kieruje się celami gospodarczymi
dysponuje wyodrębnionym majątkiem
Jakkolwiek banki stanowią pewną formę przedsiębiorstw, gdyż wykazują podobieństwa z nimi, istnieje wiele cech różniących banki i przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorstwa w prawie są regulowane kodeksem handlowym, a banki prawem bankowym. Dodatkowo duże znaczenie dla banków mają zarządzenia banku centralnego, które nie dotyczą zwykłych przedsiębiorstw.
Istnieją również różnice z punktu widzenia rachunkowości. Wprawdzie bilans i rachunki zysków i strat wyglądają podobnie, ale pozycje w tych dokumentach mogą być różne. Składniki bilansu wyglądają podobnie, ale w aktywach banku znajdziemy pozycję zwaną rezerwami (są to fundusze lub aktywa utrzymywane przez banki w formie gotówki lub funduszy zdeponowanych w banku centralnym). Dodatkowo warto podkreślić, że okresem sprawozdawczym w przedsiębiorstwie jest zazwyczaj dwanaście miesięcy, a w banku jeden dzień.
Ponadto banki mają dwuszczeblową strukturę- centrala i siec terenowa.
Ale należy pamiętać, że bank jest przedsiębiorstwem (jak mówi definicja: bank to przedsiębiorstwo trudniące się różnego rodzaju operacjami pieniężnymi).
Przedsiębiorstwo może mieć różny status prawny- może być spółką osobową, kapitałową lub państwowe. Banki natomiast są zazwyczaj spółkami akcyjnymi, a banki centralne są przedsiębiorstwami państwowymi.
Na czym polegają przemiany jakościowo- organizacyjne w funkcjonowaniu centrali banku komercyjnego?
Omów różnice między uwarunkowaniami organizacyjno- ekonomicznymi systemu bankowego w obu gospodarkach (scentralizowanej i rynkowej).
Omów funkcje banku w kontekście wykonywanych przez niego czynności bankowych.
Funkcje banku komercyjnego w kontekście wykonywanych czynności bankowych to:
dochodowa- bank gromadzi środki pieniężne i działa na rzecz maksymalizacji zysku dla właścicieli
rozdzielcza- bank prowadzi działalność kredytową
emisyjna- bank ma uprawnienia do emisji pieniądza gotówkowego i bezgotówkowego
depozytowa- bank jest depozytariuszem środków pieniężnych
Omów funkcje banku w gospodarce rynkowej w kontekście minimalizacji ryzyka.
Omów funkcje banku w gospodarce rynkowej w kontekście maksymalizacji zysku.
Co nazywamy operacjami pasywnymi banków?
Operacje pasywne polegają na gromadzeniu przez banki środków pieniężnych, czyli na pozyskiwaniu pasywów. Jest kilka zasadniczych źródeł, z których banki czerpią dochody: kapitał własny (5%- 15%), rachunki oszczędnościowo- rozliczeniowe (25%- 45%), rachunki bieżące (20%- 40%), środki pieniężne jednostek budżetu państwa (15%- 25%), środki pomocowe zagraniczne (1%- 3%), kredyty niewykorzystane (1%- 3%) oraz lokaty terminowe (20%- 30%).
Wielkość sumy wszystkich pasywów świadczy o możliwościach finansowych banku.
Środki własne banku, czyli wszystkie środki stanowiące własność banku dzielimy na kapitały: podstawowy, zapasowy, rezerwowy, rezerwy i zysk z bieżącego okresu. Środki obce, czyli zobowiązania banku dzielimy na: lokaty bieżące, lokaty terminowe, depozyty dewizowe (w walutach obcych), lokaty międzybankowe i inne.
Scharakteryzuj inne źródła pozyskiwania pieniędzy przez banki.
Wyróżniamy liczne sposoby pozyskiwania pieniędzy przez bank.
Inwestycje w papiery wartościowe. Są to bony skarbowe (dłużne papiery wartościowe emitowane na okres krótszy niż rok), obligacje skarbowe (dłużne papiery wartościowe emitowane na okres dłuższy niż rok) oraz akcje przedsiębiorstw. Najistotniejsza dla banku jest tu wielkość marży zysku na tych papierach, czyli różnica między ich oprocentowaniem a średnim kosztem pozyskania pieniędzy na ich zakup.
Lokaty międzybankowe czynne. Są to lokaty na bardzo krótki czas (np.: jednodniowe). Banki dokonują wpłat na te lokaty, gdy mają nadwyżki pieniędzy przez krótki czas. Lokaty te są względnie opłacalne, kiedy lokuje się stosunkowo wysokie kwoty.
Część lokat jest realizowana także na czas dłuższy. Najważniejszym celem lokowania środków jest przywracanie równowagi między potrzebami banków a wielkością środków, jakimi dysponują.
Skup weksli. Weksel jest to papier wartościowy, zobowiązujący do bezwarunkowego wypłacenia określonej kwoty posiadaczowi. Skupowanie weksli może być dla banku bardzo dochodowe, gdyż dolicza on wysokość stopy dyskontowej.
Faktoring. Jest to inaczej skup wierzytelności.
Forfaiting. Jest to dłużna forma faktoringu.
Jednak spośród wszystkich operacji pasywnych najbardziej dochodowe dla banków są kredyty oraz wszelkie inwestycje w papiery wartościowe. Reszta operacji aktywnych przynosi raczej znikome zyski.
Przedstaw sposób wyliczania opłacalności pozyskiwania funduszy przez banki (metoda wyliczania kosztu pasywów).
Koszt pozyskania pasywów przez banki to nic innego jak oprocentowanie od świadczonych usług. Średni koszt poszczególnych operacji pasywnych banku to:
rachunki oszczędnościowo- rozliczeniowe: 1,5%- 4%
rachunki bieżące: 1,5%- 4%
środki pieniężne jednostek budżetu: 1,5%- 4%
środki zagraniczne: 1,5%- 4%
kredyty: 1,5%- 4%
lokaty: 6%- 12%
kapitał własny: 1%- 3%
Jednak rzeczywisty koszt pozyskania środków można wyliczyć z następującego wzoru:
(D-i)/100+i
D- stopa procentowa dla poszczególnych depozytów
inflacja
Co nazywamy operacjami aktywnymi banku?
Wszelkie operacje bankowe możemy podzielić na trzy grupy: aktywne, pasywne i pośredniczące.
Operacje aktywne polegają na sprzedaży pieniądza przez bank. Czuwa nad tym Rada Nadzorcza. Do operacji tych zaliczamy przede wszystkim działalność kredytową, operacje zwiększające majątek trwały (inwestowanie funduszy) oraz lokowanie funduszy (przechowywanie środków pieniężnych).
Operacje czynne (aktywne) mogą być w obrocie krajowym lub zagranicznym.
Najważniejszymi i najbardziej dochodowymi operacjami aktywnymi banków są kredyty. Banki to jedyne instytucje, które mają prawo udzielać kredytów. Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych, z przeznaczeniem na ustalony cel. Kredytobiorca zaś zobowiązuje się do korzystania z tych środków na zasadach określonych w umowie kredytowej oraz do zwrotu kredytu wraz z odsetkami w oznaczonym terminie. W rzadkich przypadkach cel kredytu nie musi być ustalony.
Podstawowy dokument regulujący kredyt to umowa kredytowa- sporządzana tuż przed podpisaniem i zatwierdzeniem kredytu.
Rozróżniamy kilka typów kredytów.
Kredyt refinansowy. Jest to kredyt udzielany bankom komercyjnym przez bank centralny w sytuacji zagrożenia utraty płynności finansowej przez te banki oraz utraty zaufania, co do ich wypłacalności. Procent od kredytu refinansowego powinien być wyższy od stopy procentowej płaconej od depozytów terminowych, aby banki korzystały z tego kredytu tylko w szczególnych przypadkach.
Kredyt konsumpcyjny, czyli dla ludności. To najpopularniejszy rodzaj kredytu. Udzielany ludności na bieżące wydatki, zazwyczaj na stosunkowo krótki okres.
Kredyt inwestycyjny. Udzielany zazwyczaj podmiotom gospodarczym na inwestycje i rozwój.
Kredyt rzeczowy (towarowy). Jest zasobem środków przekazywanych w postaci produktów lub usług przez jednego kontrahenta na rzecz drugiego, pod warunkiem zwrotu środków (bez względu na ich formę) po pewnym czasie. Kredyt ten związany jest z wymianą towarów. Powstaje w drodze jednostronnego świadczenia wierzyciela.
Kredyt pieniężny (bankowy). Polega na pożyczaniu środków pieniężnych. Celem zaciągania kredytu jest możliwość zwiększenia konsumpcji. Stwarza to też możliwość osiągania sporych zysków. Dla kredytobiorcy taki kredyt staje się formą kapitału obcego.
Kredyty mogą również być gotówkowe lub bezgotówkowe, złotowe lub dewizowe, komercyjne lub preferencyjne itd. Inny podział kredytów może być według kryterium czasu: krótkoterminowe (dyskontowe, lombardowe), średnioterminowe (kupieckie, inwestycyjne)oraz długoterminowe (zaopatrzeniowe, inwestycyjne).
Kredyty pełnią rozmaite funkcje: emisyjną (są instrumentem emisji pieniądza), rozdzielczą (jest to funkcja w czasie), dochodową (przed spłatą mamy pieniądze) oraz motywacyjną (motywują do działania na rzecz spłaty kredytu).
Scharakteryzuj inne aktywne (czynne) operacje bankowe. Omów ich cechę wspólną.
Wszystkie operacje aktywne (czynne) banków polegają na sprzedaży środków pieniężnych. Oprócz kredytów do operacji takich należą lokowanie funduszy w formie wszelkiego rodzaju depozytów (bankowych i nie tylko) oraz inwestowanie funduszy w formie np.: skupu papierów wartościowych, skupu walorów zagranicznych, skupu wierzytelności, udziału w kapitale podmiotów gospodarczych. Warto zaznaczyć jaka jest różnica pomiędzy pojęciami „lokowanie” a „inwestowanie”. Otóż przy lokowaniu jest pewność zysku, natomiast przy inwestowaniu istnieje pewne ryzyko (np.: przy zakupie akcji).
Inwestycje w papiery wartościowe dotyczyć mogą: bonów skarbowych (dłużnych papierów wartościowych emitowanych na okres krótszy niż jeden rok), obligacji skarbowych (dłużnych papierów wartościowych emitowanych na okres co najmniej roku) oraz akcji przedsiębiorstw.
Lokowanie może dotyczyć zarówno funduszy własnych jak i obcych.
Jakie znasz sposoby przeprowadzania rozliczeń bezgotówkowych?
Wyróżniamy następujące metody rozliczeń bezgotówkowych:
akredytywa dokumentowa
inkaso dokumentowe
płatność w rachunku otwartym
gwarancja bankowa
Akredytywa dokumentowa jest to pisemne zobowiązanie banku do zapłacenia lub zabezpieczenia płatności beneficjentowi akredytywy określonej sumy pod warunkiem, że beneficjent udowodni (odpowiednią dokumentacją), że zostały spełnione wszystkie warunki zawarte w umowie akredytywy. Akredytywa jest umową odrębną o samego kontraktu, na którym może być oparta. Jej istotą jest przejęcie przez bank, który ją otwiera, zobowiązania od importera. Do zapłaty zobowiązany jest zarówno bank, który otworzył akredytywę, jak i bank, który ją potwierdził. O otwarcie akredytywy występuje się przy zdecydowanym braku zaufania do kontrahenta.
W akredytywie występują cztery strony: eksporter, bank eksportera, bank importera oraz importer. Zleceniodawca, czyli importer zleca swojemu bankowi otwarcie akredytywy na rzecz eksportera. Bank otwierający zobowiązuje się do zapłaty określonej kwoty, po spełnieniu warunków przez eksportera. Bank pośredniczący (bank eksportera) negocjuje akredytywę i ją potwierdza oraz dopilnowuje wysłania towaru. Jakiekolwiek zmiany do treści akredytywy może wprowadzić tylko bank, który ją otworzył, ale za zgodą wszystkich stron umowy. Beneficjentem akredytywy jest eksporter.
Inkaso dokumentowe to operacja, w której bank pośredniczący zobowiązuje się do wydania stosownych dokumentów importerowi po dokonaniu przez niego płatności (lub po zabezpieczeniu tej płatności). W inkasie również występują cztery strony.
Banki uczestniczące w inkasie dokładają wszelkich starań, by wykonać przekazane instrukcje nie ponosząc odpowiedzialności za skuteczność w ściąganiu zapłaty, ani za działanie tzw. siły wyższej.
Gwarancja bankowa jest to samodzielne zobowiązanie banku, podejmowane na zlecenie klienta. Ma na celu zapewnienie jej beneficjentowi wykonanie umowy przez kontrahenta. Gwarancja nie może być odwołana (chyba, że w jej treści przewidziano taką możliwość). Gwarancja może jednak wygasnąć. Dzieje się tak, gdy upłynie termin zawarty w liście gwarancyjnym, gdy dłużnik wykonuje zobowiązania prawidłowo lub, gdy beneficjent zwolni gwaranta ze wszystkich zobowiązań.
Wyróżniamy kilka rodzajów gwarancji bankowych: odwołalna i nieodwołalna, warunkowa (te warunki to np.: beneficjent musi przedłożyć gwarantowi dokumenty handlowe oraz musi przedstawić dokumenty osób trzecich, np.: rzeczoznawców) i bezwarunkowa (na pierwsze żądanie, pełni rolę nadrzędną w stosunku do różnych rodzajów gwarancji).
Przedstaw i opisz funkcjonowanie akredytywy.
Akredytywa dokumentowa jest to pisemne zobowiązanie banku do zapłacenia lub zabezpieczenia płatności beneficjentowi akredytywy określonej sumy pod warunkiem, że beneficjent udowodni (odpowiednią dokumentacją), że zostały spełnione wszystkie warunki zawarte w umowie akredytywy. Akredytywa jest umową odrębną o samego kontraktu, na którym może być oparta. Jej istotą jest przejęcie przez bank, który ją otwiera, zobowiązania od importera. Do zapłaty zobowiązany jest zarówno bank, który otworzył akredytywę, jak i bank, który ją potwierdził. O otwarcie akredytywy występuje się przy zdecydowanym braku zaufania do kontrahenta.
W akredytywie występują cztery strony: eksporter, bank eksportera, bank importera oraz importer. Zleceniodawca, czyli importer zleca swojemu bankowi otwarcie akredytywy na rzecz eksportera. Bank otwierający zobowiązuje się do zapłaty określonej kwoty, po spełnieniu warunków przez eksportera. Bank pośredniczący (bank eksportera) negocjuje akredytywę i ją potwierdza oraz dopilnowuje wysłania towaru. Jakiekolwiek zmiany do treści akredytywy może wprowadzić tylko bank, który ją otworzył, ale za zgodą wszystkich stron umowy. Beneficjentem akredytywy jest eksporter.
Akredytywa ma liczne zalety dla obu stron kontraktu. Eksportera zabezpiecza przed ryzykiem handlowym transakcji, jest dla niego gwarancją zapłaty za określone dokumenty, a także może mu to ułatwić zaciągnięcie kredytu na sfinansowanie własnej transakcji. Dla importera akredytywa jest również korzystna, ponieważ dokonuje on zapłaty wyłącznie za okazaniem przez eksportera wymaganych dokumentów. Ponadto importer może przeprowadzić transakcję bez angażowania własnych środków oraz może zminimalizować ryzyko otrzymania wadliwego towaru, poprzez żądanie dokumentów 9wystawianych przez niezależnych ekspertów).
Z punktu widzenia korzyści płynących z akredytywy można powiedzieć, że faworyzuje ona eksportera, gdyż zazwyczaj otrzymuje on zapłatę wcześniej niż importer otrzymuje towar.
Scharakteryzuj akredytywę i gwarancję bankową.
Akredytywa dokumentowa jest to pisemne zobowiązanie banku do zapłacenia lub zabezpieczenia płatności beneficjentowi akredytywy określonej sumy pod warunkiem, że beneficjent udowodni (odpowiednią dokumentacją), że zostały spełnione wszystkie warunki zawarte w umowie akredytywy. Akredytywa jest umową odrębną o samego kontraktu, na którym może być oparta. Jej istotą jest przejęcie przez bank, który ją otwiera, zobowiązania od importera. Do zapłaty zobowiązany jest zarówno bank, który otworzył akredytywę, jak i bank, który ją potwierdził. O otwarcie akredytywy występuje się przy zdecydowanym braku zaufania do kontrahenta.
W akredytywie występują cztery strony: eksporter, bank eksportera, bank importera oraz importer. Zleceniodawca, czyli importer zleca swojemu bankowi otwarcie akredytywy na rzecz eksportera. Bank otwierający zobowiązuje się do zapłaty określonej kwoty, po spełnieniu warunków przez eksportera. Bank pośredniczący (bank eksportera) negocjuje akredytywę i ją potwierdza oraz dopilnowuje wysłania towaru. Jakiekolwiek zmiany do treści akredytywy może wprowadzić tylko bank, który ją otworzył, ale za zgodą wszystkich stron umowy. Beneficjentem akredytywy jest eksporter.
Gwarancja bankowa jest to samodzielne zobowiązanie banku, podejmowane na zlecenie klienta. Ma na celu zapewnienie jej beneficjentowi wykonanie umowy przez kontrahenta. Gwarancja nie może być odwołana (chyba, że w jej treści przewidziano taką możliwość). Gwarancja może jednak wygasnąć. Dzieje się tak, gdy upłynie termin zawarty w liście gwarancyjnym, gdy dłużnik wykonuje zobowiązania prawidłowo lub, gdy beneficjent zwolni gwaranta ze wszystkich zobowiązań.
Wyróżniamy kilka rodzajów gwarancji bankowych: odwołalna i nieodwołalna, warunkowa (te warunki to np.: beneficjent musi przedłożyć gwarantowi dokumenty handlowe oraz musi przedstawić dokumenty osób trzecich, np.: rzeczoznawców) i bezwarunkowa (na pierwsze żądanie, pełni rolę nadrzędną w stosunku do różnych rodzajów gwarancji).
Omów różnice między akredytywą i gwarancją.
Scharakteryzuj czek i weksel.
Czek jest to polecenie dla banku (trasata) wypłacenia osobie wskazanej na czeku (beneficjentowi) określonej sumy środków pieniężnych, będących w dyspozycji wystawiającego (trasanta). Przy realizacji czeku bank zobowiązany jest do sprawdzenia ważności czeku (10 dni od dnia następnego po wystawieniu czeku) i zgodności podpisu, do sprawdzenia czy zachowano wymogi Prawa Czekowego, do sprawdzenia czy czek nie został zastrzeżony oraz do sprawdzenia prawidłowości indosów (indos- przekazanie praw do czeku).
Czek może być zakreślony w sposób ogólny (pomiędzy dwoma liniami jest nazwa klienta lub banku, który ma zrealizować czek) lub szczególny (tylko nazwa banku).
Weksel jest to bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty (wg ustawy Prawo Wekslowe). To polecenie dla banku wypłacenia pieniędzy osobie wskazanej na wekslu. Weksel jest narzędziem kredytu (kupujemy coś, ale nie mamy chwilowo pieniędzy, więc przyrzekamy komuś zapłatę w drodze wystawienia weksla).
Weksle pełnią trzy funkcje: kredytową (to kredyty kupieckie), płatniczą (płacimy kontrahentowi wekslem, a on może dalej regulować tym wekslem swoje zobowiązania) i gwarancyjną (wykorzystują to banki dla zabezpieczenia kredytów).
Podobieństwa czeku i weksla:
na obu tych dokumentach nazwa „czek” lub „weksel” musi widnieć w języku, w jakim je wystawiono.
są to bezwarunkowe polecenia zapłaty
występują trzy strony: trasat, trasant, remitent (beneficjent)
można je przenosić przez indos
zawierają polecenie zapłaty określonej kwoty
dłużnicy odpowiadają solidarnie wobec posiadacza (czeku lub weksla)
Omów różnice między czekiem i wekslem.
Z punktu widzenia weksla:
wystawcą weksla może być osoba fizyczna lub prawna mające osobowość wekslową
weksel może mieć pokrycie po jego wystawieniu, gdyż jest środkiem kredytu
weksel nie może być „na okaziciela”
weksel może być płatny w konkretnym dniu
nie można go odwołać
na wekslu nie może pojawić się zwrot „do rozrachunku”, nie może być on tez zakreślony
wystawca odpowiada cywilnie wobec posiadacza weksla, jeśli odmówiono zapłaty
posiadacz weksla nie musi przyjąć zapłaty przed terminem jego płatności
weksel można przyjąć w zastaw
można sporządzić jego odpis
Z punktu widzenia czeku:
czek jest narzędziem płatności
trasatem jest bank
czek musi mieć pokrycie po jego wystawieniu
nie podlega przyjęciu przez trasata
może być „na okaziciela”
czek jest płatny w chwili okazania
może czasami być odwołany
może być zakreślony lub „do rozrachunku”
wystawca odpowiada cywilnie i karnie
osobą, u której czek jest płatny jest bank
można go przedstawić do zapłaty przed dniem wystawienia
nie można go indosować na trasata
czek nie może być przyjęty w zastaw
nie sporządza się jego odpisów
Scharakteryzuj zadania Banku Centralnego.
Każdy Bank Centralny (w Polsce Narodowy Bank Polski) ma uprawnienia do podejmowania decyzji o ilości pieniądza w gospodarce, czyli o podaży pieniądza. Bank ten jest wyposażony w narzędzia umożliwiające wprowadzenie w życie podjętych decyzji. Kształtowanie wielkości podaży pieniądza to zadanie polityki monetarnej (pieniężnej). Ponieważ to właśnie bank centralny podejmuje decyzję o wielkości podaży pieniądza, to jest ona stała- nie zmienia się w zależności od wysokości stóp procentowych.
Ponadto Bank Centralny ma za zadanie utrzymywanie wartości waluty krajowej, ochronę stabilności systemu finansowego oraz zwiększanie efektywności polityki pieniężnej.
Bank centralny, odpowiedzialny za równowagę na rynku towarowym i pieniężnym kontroluje podaż pieniądza w obiegu i koryguje jego dopływ lub odpływ za pośrednictwem kilku instrumentów. Są to:
Operacje otwartego rynku
Zmiany stopy dyskontowej
Zmiany wysokości stopy rezerw obowiązkowych
Operacje otwartego rynku. Służą do oddziaływania na zdolność systemu bankowego do kreacji pieniądza oraz do regulacji płynności tego systemu. Polegają na tym, że bank centralny ma możliwość sprzedaży lub zakupu papierów wartościowych o stałym oprocentowaniu. Kiedy bank centralny sprzedaje papiery wartościowe, tym samym zmniejsza ilość pieniądza w obiegu i aktywa banku. Kiedy zaś skupuje papiery wartościowe- zwiększa podaż pieniądza w bieżącym obiegu. W operacjach otwartego rynku udział biorą banki komercyjne, inwestycyjne oraz instytucje ubezpieczeniowe.
Zmiany stopy dyskontowej. Stopa dyskontowa jest to stopa procentowa ustalana przez bank centralny przy udzielaniu pożyczek bankom komercyjnym. Jest to minimalna stopa pożyczkowa. Podanie do publicznej wiadomości informacji o zmianie wysokości stopy dyskontowej ma na celu sygnalizowanie zmian kierunku polityki pieniężnej banku centralnego. Gdy stopa wzrasta odbierane jest to z niepokojem i banki komercyjne reagują zazwyczaj podwyżką stóp procentowych od udzielanych kredytów. Z kolei obniżenie stopy dyskontowej jest zwiastunem nadchodzenia lepszych czasów i zachęca do zwiększania inwestycji.
Zmiany wysokości stopy rezerw obowiązkowych. Każdy bank komercyjny zobowiązany jest utrzymywać nieodpłatną rezerwę obowiązkową w NBP. Maksymalna jej wysokość to 30% od sumy depozytów płatnych na żądanie i 20% od sumy depozytów terminowych. Podwyższenie wysokości rezerwy obowiązkowej ogranicza możliwość udzielania kredytów i zmniejsza przychody banku komercyjnego. Zmniejszenie wysokości rezerwy działa odwrotnie- umożliwia zwiększenie sumy udzielanych kredytów (i tym samym zwiększenie stanu aktywów pracujących), co przynosi bankowi komercyjnemu większe przychody.
Rezerwa obowiązkowa jest instrumentem sterowania płynnością systemu bankowego przez NBP i służy bezpieczeństwu zgromadzonych w bankach depozytów płatnych na żądanie oraz terminowych.
Omów oddziaływanie Banku Centralnego na banki komercyjne w zakresie regulacji makroekonomicznych.
Bank centralny posaida liczne instrumenty oddziaływania na banki komercyjne. Do podstawowych należą:
-Rezerwa obowiązkowa- jest to ustalona w procentach część środków pieniężnych przechowywanych w banku centralnym.
-Operacje otwartego rynku- instrument polityki monetarnej, mający na celu kontrolowanie płynności finansowej banku, kształtowanie się stóp procentowych, zapewnienie płynności w systemie bankowym.
-Polityka stóp procentowych- oddziałuje na rynek pieniężny, określa poziom stóp procentowych od kredytu refinansowego (ta stopa traktowana jest jako pośrednia oficjalna stopa inflacji, kredytu lombardowego i redyskontowego).
-Pułapy kredytowe- ilościowy sposób kontroli akcji kredytowej banków komercyjnych, stosuje się w okresie napięć inflacyjnych. Celem stosowanych ograniczeń jest zahamowanie nadmiernej akcji kredytowej banków komercyjnych.
-Depozyty specjalne- są to fundusze finansowe ustalone w określonej proporcji do płynności aktywów sektora bankowego, wykorzystywane do określonej redukcji podaży pieniądza, działają czasowo i zazwyczaj są oprocentowane.
Opisz funkcje i instrumenty oddziaływania Banku Centralnego.
Funkcje Banku Centralnego:
bank emisyjny (ma uprawnienia do emisji pieniądza gotówkowego i bezgotówkowego, tzw. emisja znaków pieniężnych)
bank banków (nadzoruje i kontroluje banki komercyjne)
bank państwa (obsługuje budżet państwa)
wydaje opinie o celowości banków
ustala wysokość rezerw obowiązkowych w bankach komercyjnych
udziela kredytów bankom komercyjnym wedle stopy procentowej ustalonej przez siebie
Instrumenty Banku Centralnego dzielimy na dwie grupy: pośrednie i bezpośrednie. Odrębnym instrumentem może być perswazja moralna.
Instrumenty pośrednie:
Operacje otwartego rynku
Zmiany stopy dyskontowej
Zmiany wysokości stopy rezerw obowiązkowych
Interwencja na rynku walutowym (+-15%)
Operacje na papierach wartościowych
Operacje otwartego rynku. Służą do oddziaływania na zdolność systemu bankowego do kreacji pieniądza oraz do regulacji płynności tego systemu. Polegają na tym, że bank centralny ma możliwość sprzedaży lub zakupu papierów wartościowych o stałym oprocentowaniu. Kiedy bank centralny sprzedaje papiery wartościowe, tym samym zmniejsza ilość pieniądza w obiegu i aktywa banku. Kiedy zaś skupuje papiery wartościowe- zwiększa podaż pieniądza w bieżącym obiegu. W operacjach otwartego rynku udział biorą banki komercyjne, inwestycyjne oraz instytucje ubezpieczeniowe.
Zmiany stopy dyskontowej. Stopa dyskontowa jest to stopa procentowa ustalana przez bank centralny przy udzielaniu pożyczek bankom komercyjnym. Jest to minimalna stopa pożyczkowa. Podanie do publicznej wiadomości informacji o zmianie wysokości stopy dyskontowej ma na celu sygnalizowanie zmian kierunku polityki pieniężnej banku centralnego. Gdy stopa wzrasta odbierane jest to z niepokojem i banki komercyjne reagują zazwyczaj podwyżką stóp procentowych od udzielanych kredytów. Z kolei obniżenie stopy dyskontowej jest zwiastunem nadchodzenia lepszych czasów i zachęca do zwiększania inwestycji.
Zmiany wysokości stopy rezerw obowiązkowych. Każdy bank komercyjny zobowiązany jest utrzymywać nieodpłatną rezerwę obowiązkową w NBP. Maksymalna jej wysokość to 30% od sumy depozytów płatnych na żądanie i 20% od sumy depozytów terminowych. Podwyższenie wysokości rezerwy obowiązkowej ogranicza możliwość udzielania kredytów i zmniejsza przychody banku komercyjnego. Zmniejszenie wysokości rezerwy działa odwrotnie- umożliwia zwiększenie sumy udzielanych kredytów (i tym samym zwiększenie stanu aktywów pracujących), co przynosi bankowi komercyjnemu większe przychody.
Rezerwa obowiązkowa jest instrumentem sterowania płynnością systemu bankowego przez NBP i służy bezpieczeństwu.
Instrumenty bezpośrednie:
pułapy kredytowe
kredyt refinansowy
wymagania dotyczące płynności
ograniczenia w strukturze aktywów a pasywów banków komercyjnych
Omów oddziaływanie Banku Centralnego na banki komercyjne w zakresie regulacji ostrożnościowych.
Instrumenty banku centralnego w zakresie regulacji ostrożnościowych mają na względzie ochronę banków przed tzw. ryzykiem systemowym oraz ograniczenie ponoszonych przez nie kosztów niestabilności rynku finansowego. Przyczyniają się do umocnienia stabilności banków na chwiejnym rynku.
-kryteria autoryzacji obejmują definicję banku, określenie celu i czynności
- minimalne wymogi kapitałowe
- wymogi sprawozdawczości
Co to jest ryzyko kredytowe?
Ryzyko kredytowe jest to zagrożenie dla banku niespłacenia w terminie i w całości zaciągniętego kredytu przez kredytobiorcę. Źródłami takiego ryzyka mogą być: kredytobiorca, wysokość kredytu i jego rodzaj, czas trwania kredytu, polityka gospodarcza państwa, przypadek losowy. Dlatego też banki starają się jak najlepiej zabezpieczać przed ryzykiem kredytowym. Odbywa się to na kilka sposobów:
bank bada zdolność kredytową kredytobiorcy
bank dokonuje wyraźnego podziału na osoby fizyczne i prawne
jeśli np.: udziela kredytu na zakup sprzętu AGD to pieniądze przelewa bezpośrednio do sklepu
Zdolność kredytowa osoby prawnej:
badanie zdolności formalno- prawnej (sprawdzenie w gminie, czy jednostka ma pozwolenie na działalność itd.)
badanie zdolności osobistych kierownictwa (np.: wykształcenie)
badanie właściwej zdolności kredytowej (metody logiczno- dedukcyjne, indukcyjne- jaka jest siła przedsiębiorstwa oraz metody jakościowe- otoczenie gospodarcze, polityka gospodarcza).
Zdolność kredytowa osoby fizycznej:
Tu bierze się pod uwagę miesięczne dochody kredytobiorcy oraz wysokość zaciąganego kredytu i raty miesięcznej. Po zsumowaniu obowiązkowych wydatków kredytobiorcy (żywność, higiena, opłaty stałe) i miesięcznej raty spłacanego kredytu dolicza się jeszcze 40%. W wyniku otrzymuje się pożądane zarobki kredytobiorcy. Jeśli kredytobiorca dysponuje takimi miesięcznymi dochodami, wówczas może otrzymać kredyt.
Problemy identyfikacji ryzyka:
kondycja ekonomiczno- finansowa klienta banku (analiza dokumentów finansowych, dotychczasowa współpraca z bankiem, doświadczenie kierownictwa firmy, pozycja rynkowa przedsiębiorstwa itd.)
ryzyko związane z zawieraną transakcją (czas jej trwania, wysokość zaangażowania, rodzaj transakcji itd.)
ryzyko dotyczące transakcji kredytowej (kondycja finansowa firmy, zmiany w otoczeniu firmy, rodzaj transakcji itd.)
Dodatkowym instrumentem banku może być tzw. monitoring kredytowy, czyli kontrola sposobu wydatkowania pieniędzy przez kredytobiorcę.
Przedstaw pojęcie zdolności kredytowej i znaczenie zabezpieczeń prawnych kredytu.
Zdolność kredytowa to zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu w terminie zawartym w umowie kredytowej.
Zdolność kredytowa osoby prawnej:
badanie zdolności formalno- prawnej (sprawdzenie w gminie, czy jednostka ma pozwolenie na działalność itd.)
badanie zdolności osobistych kierownictwa (np.: wykształcenie)
badanie właściwej zdolności kredytowej (metody logiczno- dedukcyjne, indukcyjne- jaka jest siła przedsiębiorstwa oraz metody jakościowe- otoczenie gospodarcze, polityka gospodarcza).
Zdolność kredytowa osoby fizycznej:
Tu bierze się pod uwagę miesięczne dochody kredytobiorcy oraz wysokość zaciąganego kredytu i raty miesięcznej. Po zsumowaniu obowiązkowych wydatków kredytobiorcy (żywność, higiena, opłaty stałe) i miesięcznej raty spłacanego kredytu dolicza się jeszcze 40%. W wyniku otrzymuje się pożądane zarobki kredytobiorcy. Jeśli kredytobiorca dysponuje takimi miesięcznymi dochodami, wówczas może otrzymać kredyt.
Jakie są zasady udzielania kredytów?
Ze względu na ryzyko dla banku istotne jest przestrzeganie pewnych zasad udzielania kredytów.
Potencjalny kredytobiorca zobowiązany jest wypełnić odpowiedni wniosek kredytowy (formularz), który musi być wypełniony i złożony w banku. Wniosek taki zawiera podstawowe informacje o kredytobiorcy, gdyż na tej podstawie bank ocenia jego zdolność kredytową. Są tam także informacje o wysokości i planowanym przeznaczeniu kredytu oraz możliwość i forma jego spłaty (w tym wysokość zarobków kredytobiorcy). Informacje z wniosku ulegają weryfikacji przez inspektora kredytowego. Następnie inspektor kredytowy dołącza informacje własne dotyczące kredytobiorcy i przeprowadza analizę wskaźnikową na podstawie zebranych dokumentów. Analiza wskaźnikowa prowadzi do tzw. credit- scoringu, czyli analizy punktowej sytuacji klienta (jest to wskaźniki płynności finansowej kredytobiorcy). Po zatwierdzeniu dokumentacji przez inspektora wniosek i dokumenty podlegają ocenie przez komisję kredytową (komitet kredytowy). Jeśli komisja zaakceptuje wniosek zostaje podpisana z kredytobiorcą umowa kredytowa, w której zawarte są najistotniejsze postanowienia, w tym stopa procentowa i termin spłaty kredytu wraz z odsetkami. Umowa jest wiążąca dla obu stron, gdyż opiera się o regulamin kredytowy.
Dokonaj podziału zabezpieczeń prawnych.
Zabezpieczenia prawne kredytów dzielimy na dwie zasadnicze grupy:
- zabezpieczenia osobiste
- zabezpieczenia rzeczowe
Zabezpieczenia Osobiste. Związane z majątkiem obecnym i przyszłym.
Zabezpieczenia Rzeczowe. To zabezpieczenia w postaci nieruchomości (tu następuje wzrost wartości zabezpieczeń do 140-150% ponieważ samochód, nieruchomość zmniejszają swoje wartości).
Opisz inne usług bankowe.
Oprócz operacji aktywnych i pasywnych bank przeprowadza tzw. operacje pośredniczące. Są to operacje z upoważnienia, na zlecenie, na ryzyko i odpowiedzialność klienta, wykonywane w jego imieniu. Operacji pośredniczące to rozległa dziedzina działalności banków, obejmująca liczne grupy:
rozliczenia pieniężne krajowe (gotówkowe i bezgotówkowe w formie czeków, przelewów itd.)
handel walutą i dewizami (skup i sprzedaż)
inkaso finansowe (przyjęcie dewiz do wymiany na złotówki)
czynności powiernicze (administrowanie papierami wartościowymi oraz administrowanie funduszami)
obsługa finansowa obrotu towarowego i usługowego (otwieranie akredytyw dokumentowych, przekazy, inkaso dokumentowe)
czynności para finansowe (doradztwo, wynajem sejfów itd.)
zobowiązania sygnatoryjne (wystawianie gwarancji, sygnowanie dokumentów, indosowanie weksli i czeków)
obsługa dewizowa ludności (obsługa rachunków dewizowych, obsługa ruchu turystycznego)
W jakich głównych obszarach działalności banku dokonują się innowacje bankowe?
Banki wprowadzają liczne innowacje, czyli dokonują przemian jakościowych, ponieważ chcą i musza być konkurencyjne, aby zachować swą pozycję na rynku. Przede wszystkim muszą być dostępne właściwie o każdej porze, dlatego głównie dokonują przemian organizacyjnych i usprawniają system bankowości elektronicznej. Ponadto zaczynają realizować strategie marketingowe, nakierowane na to, by pozyskać życzliwość klientów.
Pierwszym przejawem zmian jakościowo- organizacyjnych dotyczących bankowości elektronicznej były bankomaty umożliwiające klientom banku całodobowy dostęp do przechowywanych w banku środków pieniężnych. Następnie karty płatnicze i kredytowe, dalej systemy rozliczeń międzybankowych i międzynarodowych, systemy informacyjne (call centres) oraz Internet (jako kanał dystrybucji).
Dla banków Polskich dodatkowym bodźcem do wprowadzania innowacji jest konieczność dostosowywania się do systemów bankowych obowiązujących w krajach zachodnich. Tym bardziej, że bankowość elektroniczna ma wiele zalet: daje stałą możliwość wglądu w dane, możliwość szybkiej realizacji zleceń, bezpieczeństwo i opłacalność.
Scharakteryzuj reguły bankowe.
Najważniejsze reguły bankowe to reguły prawne, których przekraczanie jest związane z odpowiedzialnością karną:
-Zewnętrzne- wynikają ze źródeł prawa: ustawy, zarządzenia ministerstw i NBP
-Nieformalne- oddziały banku powinny prowadzić politykę kierowania zgodnie z przepisami prawnymi i własnymi oraz przyjętymi przez bank kryteriami polityki kredytowej. Powinny zachowywać obowiązujące procedury wyrażone na piśmie oraz dotrzymywać uregulowań i regułami ustanowionych przez zarząd.
Scharakteryzuj współczynniki operacyjne aktywów, kapitału i dochodu.
Jakie trzy najważniejsze czynniki wpływają na ocenę kierownictwa banku komercyjnego?
Jakie czynniki decydują o wysokości stóp procentowych?
O wysokości stopy procentowej decyduj ą między innymi:
korzyść finansowa, jej wysokość
koszt ryzyka wynikający z czasowej lub całkowitej niewypłacalności dłużnika
rozwój gospodarczy
zapotrzebowanie na kapitał
poziom inflacji
W jaki sposób dokonuje się inkasa odsetek?
Jak częstotliwość pobieranych odsetek wpływa na wysokość oprocentowania?
Częstotliwość pobierania odsetek wpływa na ocenę opłacalności zaciągania kredytu. Z zasady im częściej są pobierane odsetki w ciągu okresu spłaty tym de facto oprocentowanie kredytu jest wyższe.
Jak wylicza się odsetki proste (trzy metody)?
Wyróżniamy trzy metody wyliczania odsetek prostych (czyli takich, które nie powiększają kapitału):
„Od stu”
O= K*d*t
O- kwota odsetek
K- suma, od której nalicza się odsetki
d- stopa procentowa
t- czas, za który liczy się odsetki
„W stu” (suma brutto)
S= (K*100)/100-d*t
S- kwota kapitału wraz z odsetkami
K- suma, od której nalicza się odsetki
d- stopa procentowa
t- czas, za który liczy się odsetki
„Na sto”
C= (N*100)/100+d*t
C- proponowana cena przy założonym zysku
N- kwota nominalna
d- założony zysk
t- czas, za który liczy się odsetki
Stopa procentowa jest to cena, za jaką właściciel kapitału gotów jest udostępnić posiadane przez siebie środki pieniężne do dyspozycji ubiegającej się o to osoby, a ta osoba gotowa jest zapłacić tę cenę za możliwość wcześniejszego dysponowania tymi środkami.
Na czym polega sposób wyliczania odsetek składanych?
Jaką znasz różnicę między odsetkami prostymi a składanymi?
Do czego są potrzebne tablice współczynników przyszłej wartości kapitału?
Zastosowanie tablic odsetkowych jest pracochłonne. Musimy znać stopy procentowe oraz liczby okresów kapitalizacji odsetek:
Skj= K(1+d/100)n
np. firma x zdecydowała się ulokować swoje chwilowo wolne środki 25,000 na 14 lat przy stopie procentowej 18% rocznie:
25,000(1+(18/100)4)=48,46945 przy użyciu tablic 25,000*1,938778=48,469,45
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl
1