Akademia xxxxxxxxxx im. Xxxxxx Xxxxxxx we Xxxxxxxxx

Xxxxxx Xxxxxxxxx Xxxxxxxxx x Xxxxxxxx

X Xxxxxxxxxxx

Temat:

Organizacja Narodów Zjednoczonych

Opracowała :

Xxxx

Xxxxxxx 2001

Organizacja Narodów Zjednoczonych - to międzynarodowa uniwersalna organizacja polityczna o bardzo szerokim zakresie uprawnień. Uniwersalizm Organizacji Narodów Zjednoczonych należy pojmować w odniesieniu do członkostwa - obecnie należy do niej 187 państw, jak i do działalności.

Obejmuje ona praktycznie wszystkie obszary życia międzynarodowego: od pokoju i bezpieczeństwa po współpracę gospodarczą, techniczną, rozwojową, humanitarną, regulującą i wiele innych.

Organizacja Narodów Zjednoczonych - to najbardziej uniwersalne forum koordynacyjne międzynarodowej działalności jej członków.

Idea utworzenia w miejsce Ligi Narodów, która faktycznie zakończyła swoją działalność po upadku Francji (40) nowej organizacji międzynarodowej towarzyszyła wielkiej koalicji od chwili narodzin. Pierwszy projekt organizacji przedstawił prezydent Roosvelt w Teheranie w 1943 roku. Została utworzona w San Francisco (USA) na konferencji odbywającej się w dniach od 25/04/1945 roku do 26/06/1945 roku, jednak jej powstanie poprzedziły następujące wydarzenia:

• Spotkanie przywódców Wielkiej Brytanii i USA na wodach Oceanu Atlantyckiego na pancerniku " Prince of Wales", rezultatem, którego było podpisanie dnia 14/08/1941 roku Karty Atlantyckiej

• Podpisanie dnia 01/01/1942 roku Deklaracji Narodów Zjednoczonych przez 26 państw współtworzących koalicję antyhitlerowską

• Konferencja w Jałcie na Krymie z dnia 03/11/1944 roku

• Konferencja robocza odbywająca się od sierpnia do października 1944 w Dumborton Oaks, której celem było określenie ostatecznego kształtu statutu Organizacji Narodów Zjednoczonych - został on przedłożony na konferencji założycielskiej właśnie w San Francisco. Karta Narodów Zjednoczonych podpisana została 26/06/1945 roku, a weszła w życie 24/10/1945 roku - dzień ten uznano Dniem Narodów Zjednoczonych.

CELE I ZADANIA ORGANIZACJI NARODÓW ZJEDNOCZONYCH

Sprecyzowane w Karcie to:

• Utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego

• Rozwijanie przyjaznych stosunków pomiędzy narodami, opartych na poszanowaniu zasady równouprawnienia i stanowienia narodów o sobie

• Nawiązanie międzynarodowej współpracy przy rozwiązywaniu zagadnień międzynarodowych o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym lub humanitarnym, jak również przy popieraniu i zachęcaniu do poszanowania praw człowieka i podstawowych swobód dla wszystkich bez różnicy płci, języka lub religii

• Mając na uwadze stworzenie warunków stałości i dobrobytu, które są niezbędne do pokojowych i przyjaznych stosunków między narodami Narody Zjednoczone będą popierały: podnoszenie stopy życiowej, pełne zatrudnienie oraz warunki postępu i rozwoju gospodarczego, społecznego jak również współpracę kulturalną i oświatową

Zadania i cele Organizacji Narodów Zjednoczonych były więc znacznie szersze niż Ligi Narodów.

Członkiem organizacji może zostać: "każde państwo miłujące pokój, które przyjmuje zobowiązania zawarte w Karcie i - zdaniem organizacji - zdolne jest i pragnie zobowiązania te wykonywać".

Z uwagi na fakt, że Organizacja Narodów Zjednoczonych jest organizacją rządową, co oznacza, że jej członkami mogą być tylko suwerenne kraje.

Karta Narodów Zjednoczonych wyróżnia dwa rodzaje członkostwa:

• Pierwotne - obejmują one tylko państwa założycielskie a więc jedynie uczestników konferencji w San Francisco ( Polska należy do pierwszej grupy)

• Zwykłe - państwa przyjmowane są na zasadach Karty

Karta Narodów Zjednoczonych (obrazuje wykres) wymienia sześć organów głównych

• Zgromadzenie Ogólne

• Radę Bezpieczeństwa

• Radę Społeczno - Gospodarczą

• Radę Powierniczą

• Sekretariat

• Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości

Karta przewiduje także możliwość tworzenia przez organy główne innych agencji, " jakie okażą się konieczne". W swej 53 - letniej historii z przyzwolenia tego skorzystał wszystkie organy główne, tworząc skomplikowaną sieć organów wyspecjalizowanych Narodów Zjednoczonych, zwaną też Systemem Narodów Zjednoczonych.

Spośród sześciu głównych organów Organizacji Narodów Zjednoczonych największą rolę odgrywają Zgromadzenie Ogólne i Rada Bezpieczeństwa

ZGROMADZENIE OGÓLNE

• To organ plenarny, miejsce spotkań wszystkich państw członkowskich. Dwa razy w roku odbywają się sesje zwykłe; mogą się też odbywać sesje nadzwyczajne

Jest to organ o kompetencjach ogólnych obejmujących między innymi:

• Zatwierdzenie członkostwa nowoprzyjętych państw

• Zatwierdzenie wyboru Sekretarza Generalnego

• Rewizję Karty Narodów Zjednoczonych

• Sprawy pokoju, bezpieczeństwa i inne

RADA BEZPIECZEŃSTWA

• Jest organem wykonawczym Organizacji Narodów Zjednoczonych

Skład rady tworzy piętnaście państw: pięć stałych członków - USA, Federacjia Rosyjska, Wielka Brytania Francja i Chiny oraz dziesięć niestałych wybieranych wedle " zasady sprawiedliwości geograficznej" na okres dwóch lat lub roku (pięć państw na dwa lata, pięć pozostałych na okres jednego roku)

Na dziesięć członków niestałych sześć miejsc przypada państwom afrykańskim i azjatyckim, dwa miejsca państwom Ameryki Łacińskiej, jedno miejsce państwom Europy Wschodniej i dwa miejsca Europy Zachodniej.

Rada Bezpieczeństwa jest organem ponoszącym odpowiedzialność za :

• Sprawy pokoju i bezpieczeństwa na świecie

• Tworzy mechanizm pokojowego rozstrzygnięcia sporów międzynarodowych oraz dysponuje delegacją Organizacji Narodów Zjednoczonych do działań w sytuacjach zagrożenia pokoju jego naruszenia i agresji

• W tym celu w 1956 roku utworzono Doraźne Siły Zbrojne

Skuteczność działania Rady Bezpieczeństwa zależy od zgodności i woli politycznej jej członków oraz pozostałych państw Narodów Zjednoczonych

Istotą jej działalności jest zasada jednomyślności jej stałych członków w sprawach ważnych z punktu widzenia pokoju i bezpieczeństwa (tzw. Większość kwalifikowana dziewięć członków w tym pięć wielkich mocarstw)

Karta Narodów Zjednoczonych przyznaje każdemu z wielkich mocarstw, stałych członków Rady Bezpieczeństwa, prawo veta w stosunku do uchwał podejmowanych przez ten organ. Prawo veta nie obejmuje jednak spraw proceduralnych ani spraw, w których dane mocarstwo jest stroną.

W ostatnim czasie mówi się coraz częściej o potrzebie poszerzenia składu członkowskiego Rady. Spośród najpewniejszych kandydatur wymienia się Niemcy ( które wystąpiły z taką propozycją ) oraz Japonię, Brazylię, Meksyk.

Siedzibą Organizacji Narodów Zjednoczonych stał się Nowy Jork, choć pierwsza sesja Zgromadzenia Ogólnego odbyła się w 1946 roku w Londynie. Niektóre organy urzędują w Genewie, gdzie przed wojną miała swoją siedzibę Liga Narodów. Wiele organizacji wyspecjalizowanych Organizacji Narodów Zjednoczonych ma swoje odrębne siedziby na przykład Organizacja do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa w Rzymie.

Aktualny sekretarz generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych - Koffi Annan.

BIBLIOGRAFIA:

1. A. Pankiewicz - " Polska i świat współczesny"

Warszawa 1991

2. J. Woroniecki - Propozycje reformy Organizacji Narodów Zjednoczonych"

1

1