ODNOWA BIOLOGICZNA

Wysiłek → zmęczenie → wypoczynek fizyczny

(restytucja)

Zmęczenie mięśni - jako efekt trwania wysiłku fizycznego cechuje się obniżeniem zdolności reagowania na bodźce, które poprzednio powodowały ich skurcze. Jest ono spowodowane wyczerpaniem się zapasów materiału energetycznego w tym nagromadzeniu kwasu mlekowego, w skutek zmniejszonych dostaw tlenu oraz zmniejszeniu ilości acetylocholiny, związku przekazującego impulsy nerwowe na styki nerwowo - mięśniowe.

Zmiany zachodzące w organizmie człowieka podczas długotrwałego wysiłku

• wyczerpanie glikogenu mięśniowego

• zmiany rozmieszczenia krwi

• wzrost częstości skurczów serca

• wzrost wentylacji płuc (duszność wysiłkowa)

• wydzielanie potu

• zmiany regulacji funkcji ustroju

Zmiany obwodowe → zmęczenie mięśni

Zmiany ośrodkowe → zmęczenie ośrodków nerwowych w mózgu

Zmęczenie lokalne (do 30% tlenu)

• ostre (narastająca utrata zdolności roboczej, szczególnie intensywnie pracującego odcinka narządu ruchu, osłabienie, sztywność, ból)

• przewlekłe - przy stałym schemacie ruchowym osłabienie koordynacji precyzji szybkości i wytrzymałości ruchowej

Zmęczenie ogólne (ponad 30% tlenu)

• ostre (po jednorazowym, bardzo intensywnych wysiłkach np biegi, lekkoatletyka, subiektywne i obiektywne odczyny)

• przewlekłe (wynikiem niedostatecznego wypoczynku), przetrenowanie

Przetrenowanie - stan przewlekłego zmęczenia o ostrym treningu (wysiłku) przy sprzyjającym stosowaniu niewłaściwych przerw, objawami przetrenowania są: niedostateczne odżywianie, brak białek, witamin, program treningowy niedostosowany do zwiększonej wydolności zawodnika np po grypie, przeziębieniu.

Przetrenowanie

• sympatykotoniczne (objawy z przewagą stanów pobudzenia)

• parasympatykotoniczne (objawy ze stanem apatycznym)

Likwidacja skutków przetrenowania sympatykotonicznego obejmuje:

Ograniczenie obciążeń treningowych - ukierunkowanie na trening wytrzymałościowy, ukierunkowanie na trening wytrzymałościowy o małej intensywności lub aktywny wypoczynek (pływanie rekreacyjne), zmiana środowiska, kąpiele obojętne z dodatkiem soli lub dwutlenku węgla, masaż relaksacyjny, naświetlanie ultrafioletem o małych dawkach, dieta zasadowa

Likwidacja skutków przetrenowania parasympatykotonicznego obejmuje:

Zmianę objętości tlenowych, wprowadzenie ćwiczeń rozluźniających i siłowo - szybkościowych, zmiana klimatu (morze), masaż pobudzający, bicze wodne ciepłe i zimne na zmianę, krótkie zabiegi w saunie, dieta kwasowa bogata w witaminy i białka oraz zajęcia z psychoterapeutą.

Procesy restytucyjne - odpowiedzialne za dostarczenie do komórek, tkanek, narządów substancji energetycznych oraz wydalanie kwaśnych metabolitów i produktów przemiany materii.

Aktywny wypoczynek (trening regeneracyjny) wchodzi w zakres nowoczesnej odnowy biologicznej, obejmuje zajęcia ruchowe odmienne od ćwiczeń stosowanych podczas treningu

Wydolność fizyczna - oznacza zdolność człowieka do ciężkich i długotrwałych wysiłków fizycznych bez szybkiego narastającego zmęczenia i niefizjologicznych zmian w organizmie z równoczesną zdolnością organizmu do szybkiej regeneracji sił po zakończeniu wysiłku.

Aktywność fizyczna - przejawia się w różnych formach uczestnictwa w kulturze fizycznej to jest szeroko rozumianej rekreacji fizycznej, turystyce, sporcie rekreacyjnym, wszelkimi zabiegami higienicznymi, zdrowotnymi i leczniczymi, związanymi z przywracaniem zdrowia osobom niepełnosprawnym, aktywność ruchowa może być rozumiana jako podejmowane działanie w ramach wypoczynku czynnego.

Skutki aktywności fizycznej:

I. układ sercowo naczyniowy

• wzrost objętości i masy mięśnia sercowego

• zwiększa się unaczynienie mięśnia sercowego i średnica głównych tętnic wieńcowych

• poprawia się elastyczność naczyń krwionośnych, co wpływa korzystnie na stan ciśnienia krwi i stan funkcjonalny krążenia obwodowego

• wzrasta ilość krwi oraz poprawia się skład chemiczny krwi (hemoglobiny)

• wzrasta pojemność tlenowa krwi oraz lepiej wykorzystany jest tlen przez organizm

• wzrasta objętość wyrzutowa serca

• podnosi się wartość pojemności minutowej serca w czasie wysiłku

• obniża się ciśnienie skurczowe i rozkurczowe w czasie wysiłków umiarkowanych

II. kostno - ruchowy

• poprawa koordynacji nerwowo - mięśniowej

• zmiany czynnościowe i anatomiczne mięśni szkieletowych

• zmniejsza się koszt energetyczny wykonywanej pracy

• wzrost masy tkanki kostnej i stopień jej mineralizacji

• poprawia się unaczynienie mięśni szkieletowych

• zwiększa się ukrwienie a tym samym odżywienie stawów

• zostaje pobudzona czynność kaletek maziowych

• zwiększa się synteza tkanek co powoduje zwiększenie masy mięśniowej

• utrzymany jest właściwy rozwój morfologiczny, rozwój tkanek mięśniowych zgodnie z wiekiem, rozwój aparatu kostno - stawowego zgodnie z masą ciała, wzrost tkanki mięśniowe (hipertrofia) na potrzeby pracy fizycznej zapobieganie schorzeniom układu ruchu (osteoporoza)

III. układ oddechowy

• wzrasta pojemność życiowa płuc (VC)

• w czasie wysiłku zwiększa się maksymalna wentylacja płuc

• zwiększa się dyfuzja płuc

• w czasie wysiłku submaksymalnego wentylacja płuc i częstość oddechu jest mniejsza a głębokości pojedynczego oddechu jest większa

• następuje poprawa wymiany gazowej w płucach i tkankach

• zapobiega duszności wysiłkowej

• zapobiega opturacji oddechowej

• osłabienie objawów chorobowych w płucach

• poprawia się wskaźnik poziomu cholesterolu i wolnych kwasów tłuszczowych, glukozy, następuje spalanie kwasów tłuszczowych, obniżenie głębokości stanów depresyjnych

Cel zabiegów restytucyjnych

• poprawa zdolności wysiłkowej, specjalnych sprawności i umiejętności fizycznych (poprawa sprawności funkcjonowania układu krążenia, ruchowego, oddechowego), przeciwdziałanie stresom psychicznym

Odnowa biologiczna to świadome oddziaływanie na organizm za pomocą różnorodnych środków (naturalnych, sztucznych) i warunków środowiskowych w celu przyspieszenia fizjologicznych procesów wypoczynkowych, ochrony zdrowia oraz utrzymanie lub podniesienie wydolności psychofizycznej

Cele:

1. W sporcie:

• zapewnienie współdziałania z procesem treningowym

• optymalizacja procesów wypoczynkowych (restytucja)

• profilaktyka i zmniejszenie skutków urazów i chorób sportowych

• rekonwalescencja

2. Poza sportem

• aktywacja i optymalizacja procesów wypoczynkowych

• organizacja form aktywnego wypoczynku

• profilaktyka negatywnych skutków pracy oraz hartowanie organizmu

Zadania odnowy biologicznej - przywrócenie aktywności psychofizycznej poprzez:

• współdziałanie z programem treningowym - podnoszenie progu fizjologicznych możliwości organizmu

• tworzenie optymalnych warunków procesów wypoczynkowych (restytucja), zabiegi odnawiające, korzystanie w kompleksie metod i środków odnawiających w specjalistycznych ośrodkach sportowych, turnusy sanatoryjne

• profilaktyka i minimalizacja skutków chorób powstałych w wyniku przeciążeń - zachowanie prawidłowych warunków treningu i startu, zapobieganie przeciążeń, utrzymanie zdrowia, zachowanie wydolności narządu ruchu, profilaktyka chorób układu krążenia neurowegetatywnego i oddechowego, zwiększenie odporności fizycznej i psychicznej

• rehabilitacja pourazowa - (pierwszy etap po leczeniu szpitalnym) uzupełnienie obrażeń po urazie poprzez ćwiczenia przywracające wysoką formę i kondycję psychofizyczną

• aktywacja i optymalizacja procesów wypoczynkowych, planowanie rozkładu dnia, rytmu intensywności pracy, czasu na wypoczynek, racjonalne odżywianie, higiena osobista, zbiegi fizjoterapeutyczne w cyklach wielodniowych, planowanie wizyty w gabinetach odnowy biologicznej zwłaszcza z zakresu hydroterapii, wskazana zmiana otoczenia. Przy dużych przeciążeniach uzdrowiskowa forma wypoczynku.

• organizacja form aktywnego wypoczynku 2 -3 treningi w tygodniu, trwające od 30 -90 minut, charakter obciążeń zależy od indywidualnych predyspozycji

• profilaktyka negatywnych skutków pracy oraz hartowanie organizmu

Mikrouraz - kumulacja obciążeń przekraczająca granicę tolerancji ustroju. Powtarzające się przez dłuższy czas mikrourazy skutkują zmianami strukturalnymi i czynnościowymi w organizmie tworząc przeciążenia powolne

Mikrourazy: mechaniczne, termiczne, bakteryjne, toksyczne, psychiczne

Właściwości procesów wypoczynkowych:

1. Nierównomierność przebiegu procesów restytucyjnych

Głównymi przyczynami są dysproporcje między zapotrzebowaniem a dostarczeniem tlenu do tkanek oraz szybkością usuwania kwasu mlekowego i innych metabolitów

W przebiegu restytucji wyróżnia się:

• fazę szybką trwającą kilkanaście minut

• fazę wolną trwającą od 2 - 3 dni

W pierwszej fazie po wysiłku fizycznym nie wszystkie nagromadzone pośrednie produkty przemiany (materii) energetyczne zostaną przekształcone przy udziale tlenu, zadłużenie tlenowe spłacone jest nawet po powrocie organizmu do stanu spoczynkowego

2. Fazowy charakter odnowy zdolności do pracy

1. faza - szybkich i wolnych zmian wywołanych obciążeniem

faza (do kilku dni) to ustąpienie wszystkich zmian strukturowych i uzupełnienie zapasów energetycznych

2. faza - superkompensacja

faza powstaje w wyniku dłuższego stosowania obciążeń o dużej intensywności

3. faza - ustalanie się poziomu końcowego

faza polega na ustaleniu nowego wyższego jakościowo poziomu procesów fizjologicznych

3. Niejednoczasowość restytucji funkcji wegetatywnych i gotowość do pracy

Stwierdzono, że im krótszy czas występuje między restytucją wskaźników krążenia i oddychania tym z większą intensywnością przebiegają równie szybko.

Największą wartość informacji na zachowanie się w okresie restytucji objętości oddechowej oraz zdolności poboru tlenu, a niekiedy także częstość skurczów serca. Biochemicznym wskaźnikiem restytucji może być poziom mocznika i niektórych aminokwasów.

Systemy odnowy biologicznej (wg Aweni Sowa i Tarysewicz):

1. Metodyczne środki odnowy

2. Psychologiczne środki odnowy

3. Medyczno-bilogiczne środki odnowy

Metodyczne środki odnowy biologicznej:

1. Racjonalne planowanie programu treningowego, stosowane do możliwości sportowca czy całego zespołu,

2. Optymalne planowanie mikro-, mezo-, makrocyklów

3. Poprawne medyczne połączenie wysiłku i wypoczynku

4. Organizację zajęć specjalistycznych mających na celu stworzenie optymalnych warunków do relaksacji fizycznej i psychicznej np. eliminacja znużenia czy organizacja czynnego i biernego wypoczynku

5. Stosowanie zasad łączenia oddziaływania obciążeń o różnym ukierunkowaniu w planowaniu treści mikro i mezocyklu.

6. Zmienność zadań ruchowych w programach zajęć „faliste” planowanie obciążeń wyrażających się w przemienności mikrocykli uderzeniowych, obciążających i odnowy

7. Planowanie jednostek treningowych o charakterze odnowy

8. Racjonalna rozgrzewka - organizacja końcowych części zajęć, pomaga przygotować organizm do pracy, osiągnąć wysoki poziom wydolności do pracy, w części głównej oraz zlikwidować oznaki ostrego zmęczenie, zapewniając przejście od max wysiłku do odpoczynku.

9. Zdolność treści treningu 2 etapem wieloletniego szkolenia i okresem cyklu roboczego.

10. Zmienność interwałów odpoczynku między powtórzeniami poszczególnych ćwiczeń, seriami ćwiczeń, jednostkami treningowymi.

Psychologiczne środki odnowy biologicznej

Obniżają napięcie nerwowe i mięśniowe, ułatwia koncentrację uwagi, kształtowanie odpowiednich motywacji i woli walki, zmniejszenie wydatku energetycznego , przyśpiesza procesy restytucyjne.

Higieniczne:

Obejmują-psychiczny klimat w grupie, dobre stosunki z rodziną i otoczeniem, pozytywne nastawienie emocjonalne, i komfortowe warunki do treningu, interesujący i urozmaicony odpoczynek, wystarczające zabezpieczenia materialne.

Regulujące: trening autogenny, sugestia w stanach czuwania, sugestia sen - odpoczynek, sugestia hipnotyczne relaksacja , muzyka, światło, dźwięk. Likwidacja napięcia psychicznego podczas startu, koncentracja na techniczno-taktycznej strategii działania, samo przekonywanie, samo nakazy, przekonanie przez trenera, kontrola mimiki, regulacja oddychania, przeplatanie napięć i rozluźnianie grup mm, koncentracja myśli na uzyskanie zwycięstwo, wariant mobilizacji, pomoc psychologa.

Trening psychoregulacyjny i poprawia koordynację nerwowo-mieśniową, skraca czas reagowania na bodziec zewnętrzne z równoczesnym zwiększeniem dokładności ruchów, obniża ciśnienie tętnicze, zmniejsza częstotliwość skurczów serca i podstawową przemianę materii.

Trening autogenny Schultza

1. Odczuwanie ciężaru ciała

2. Odczuwanie ciepła

3. Regulacja tętna

4. Regulacja oddechu

5. Zmniejszenie napięcia w narządach jamy brzusznej

6. Opanowanie regulacji naczynioruchowej w obrębie głowy

Rozluźnienie całego ciała, zwolniony regulowany rytm oddechowy, odprężenie psychiczne, celem jest wyobrażenie umysłowe i dowolne zahamowanie napięcia tętniczo-emocjonalnego w stanie podświadomości w programie 6 grup ćwiczeń.

Medyczno-biologiczne środki odnowy

Cele: sprzyja skutecznemu uzupełnieniu potencjału energetycznego, zwiększeniu wydolności i odporności na specyficzne i niespecyficzne wpływy stresów. Przyśpieszenie likwidacji ostrych form zmęczenia ogólnego i miejscowego, zwiększenie odporności ustroju na obciążenia, doskonaleniu procesów adaptacyjnych, odnowa mechanizmów obronnych.

• Opracowanie optymalnej diety,

• Racjonalne wykorzystanie preparatów o wysokiej wartości odżywczej, środków wzmacniających i witamin (kontrola antydopingowa)

• Prawidłowa opieka zdrowotna

• Analiza aktualnego stanu funkcjonalnego organizmu

• Stosowanie metod z zakresu medycyny fizykalnej (fizykoterapii, balneoterapii, klimatoterapii)

• Leczenie sanatoryjne

Racjonalne żywienie

1. Kaloryczność racji pokarmowych odpowiada dobowemu wydatkowi energii ( zasoby fosfokreatyny są stałe a glikogenu zmienne - uzależnione od diety),

2. Skład kaloryczności i objętość racji pokarmowych jest odpowiednia do wieku, płci, uprawianej dysfunkcji, objętości i intensywności obciążeń , warunków klimatycznych, indywidualnego zapotrzebowania i cech ustroju.

3. Dzienne zapotrzebowanie energetyczne waha się od 4300-6300Kcal (17,9-26 BMI) wg Raczyńskiej. Zapotrzebowanie na energię wśród sportowców waha się wokół wartości 72 kcal na kg masy ciała.

4. Wybór form żywienia, produktów, potraw, odpowiednich potrzebach organizmu, przed, podczas i po zajęciach treningowych, startach i w czasie odnowy.

5. Produkty i potrawy wprowadzane do racji pokarmowych są łatwo przyswajalne i przy wystarczającej wartości energetycznej nie obciążają układu trawiennego.

6. Różnorodność pożywienia oraz prawidłowy dobór rodzaju żywienia ( czas liczba posiłków w ciągu dnia)

7. Zawartości pokarmowe węglowodany/białka /tłuszcze osób nie uprawiających sportu wynosi 46:12:42 a u osób uprawiających - zawodników dyscyplin wytrzymałościowych 70:10:20

Skład diety wg Kozłowskiego:

• Węglowodany 50-55%

• Tłuszcze 30-35%

• Białka 10-20%

8. Odżywki syntetyczne i witaminy mogą stanowić jedynie uzupełnienie pełnowartościowych pod względem ilościowym i jakościowym „diety zbilansowanej”

9. Dyscypliny o charakterze siłowym , szybkościowo -siłowym, siłowo-wytrzymałościowym wymagają zwiększenie białka w stosunku do potrzeb przeciętnego człowieka, wymagają zastosowania odżywki

10. Dla przyśpieszenia odbudowy zapasów węglowodanów po długotrwałych obciążeniach lub podczas startów, zaleca się spożycie cukru lub glukozy .

11. Celem szybkiego uzupełnienia zapasów naturalnego tłuszczu w komórkach wątroby w ciągu 2-3 dnia po zawodach zależy nieco zmniejszyć w racji pokarmowej ilość tłuszczów, zwiększając ilość węglowodanów

12. Podczas intensywnej pracy mięśni należy spożywać warzywa i owoce, które dostarczają wartościowości zasadowej i normalizują równowagę kwasowo-zasadową.

13. Liczne białka sprzyjają procesom odnowy i należą do nich kwas glutaminowy (białko mleka, owies, pszenica), metionina (owies, drożdże, mięso), cholina (wątroba wołowa, żółtko jaj, groch, fasola). Produkty te należą włączyć do menu, kolacji w celu przyśpieszenia przemiany materii.

Środki farmakologiczne

1. Substancje ułatwiające odbudowę zasobów energetycznych, budulcowych i regulujących zwiększenie odporności organizmu na stres( glukoza, preparaty zawierające fosfor, aminokwasy)

2. Preparaty wspomagające metabolizm ustroju i przyśpiesza naturalny rytm odbudowy biologicznej

3. Preparaty o działaniu plastycznym zapewniające regenerację struktur zużywanych podczas treningu i startami

4. Substancje stymulujące funkcje krwiotwórcze (preparaty żelaza)

5. Witaminy, substancje mineralne,

6. Preparaty rozgrzewające, znieczulające, przeciwzapalne.

Odnowa biologiczne

Fizykalne Środki odnowy

1. Masaż ( wywołuję otwarcie zapasowych kapilarów, zwiększa przepuszczalność ich ścian, co przyspiesza przebieg procesów wymiany między krwią i tkankami. Aktywizuje działanie układ krążenia i oddychania, sprzyja zwiększeniu liczby erytrocytów i zawartości hemoglobiny we krwi obwodowej i tym samym intensyfikuje przebieg odnowy

• Masaż zapobiegawczy

• Masaż Odnawiający

• Masaż Ogólny

• Masaż Miejscowy( segmentowy, punktowy, wibracyjny, próżniowy, miejscowe ciśnienie ujemne, wodny)

Diatermia - prąd wysokiej częstotliwości stosuje się rozgrzewanie głęboko położonych tkanek, obniża pobudliwość ośrodkowego układu nerwowego

Elektropunktura - elektryczne oddziaływanie na biologicznie aktywne pkt, stosuje się celem nasilenia mechanizmów obronnych, normalizacji tonusu mm, i reaktywności wegetatywnego układu nerwowego

Jonizacja powietrza - ujemnie zjonizowane powietrze, poprawią funkcjonalny stan ośrodkowego układu nerwowego, nasila oddychanie tkankowe

UD - mikromasaż struktur tkanek, poprawia krążenie kapilarne

Naświetlania - promieniowanie widzialne i niewidzialne. Podczerwień efekt cieplny, poprawia się krążenie i nasilają procesy odnowy, pobudzają OUN , UV - działa uspokajająco, normalizuje procesy przemian

Zabiegi wodne - kąpiele wodne ( gorące pobudzają , ciepłe i obojętne- uspokajają, poprawiają krążenie, chłodne - pobudzają i orzeźwiają)

Mineralne - (kwasowęglowe - aktywnie wpływają n prace ośrodka oddechowego, poprawiają prace serca, zwiększają szybkość krążenia krwi

Natryski, sauna łaźnia parowa - nasila pracę układu sercowo-naczyniowego, oddech i wydziel

Inhalacje - utlenowanie prowadzi do szybszego wydalania z organizmu produktów rozpadu, zwiększenie ilości oksyhemoglobiny

Ograniczenia w stosowaniu zabiegów fizykalnych

• Stany chorobowe do intensywnego leczenia - nowotwory, czynny proces gruźliczy, wysoka temperatura ciała, stan ogólnego wyniszczenia organizmu)

• Choroby serca z niewydolnością krążenia, niedociśnieniem lub nadciśnieniem tętniczym, choroby układu pokarmowego przebiegającego z krwawieniami

• Ciąża (niewskazana diatermia, ud)

• Wszczepione endoprotezy lub inne metalowe elementy ( niewskazane: ud prądy elektryczne wielkiej częstotliwości)

Zasady stosowania środków odnowy biologicznej

• Zasady świadomego stosowania środków odnowy ( zapobieganie przypadkowości stosowania zabiegów fizjoterapeutycznych i uzyskanie zaplanowanych efektów)

• Zasada indywidualnego doboru środków odnowy ( z uwzględnieniem wieku płci, stanu zdrowia, poziomu wytrenowania oraz reakcji powysiłkowych

• Zasada specyficznego doboru środków odnowy (uwzględniając etap przygotowania sportowca, rodzaj dyscypliny sportowej, okres treningowy, zakres obciążeń sport)

• Zasada stopniowania intensywności zabiegów i ich zróżnicowania, dostarczenie bodźców o jednakowych parametrach przez dłuższy czas wpływa na obniżenie ich efektywności w związku z adaptacją organizmu do określonego natężenia bodźców.

• Zasada cyklicznego stosowania środków odnowy (przestrzeganie czasu i powtórzenia zabiegów dostosowanych do planu treningowego)

• Zasada kompleksowego stosowania środków odnawiających ( różnorodność środków i metod celem eliminacji zjawiska nadmiernej adaptacji organizmu)

• Zasada systematycznego stosowania środków odnowy ( podwyższenie zdolności adaptacyjnych do wykonywania wysiłku)

Odnowa w cyklu treningowym

• Przygotowanie OGÓLNE

( obciążenie układ krążenia, oddechowego, wegetatywnego, nerw-ruchowego). Zabiegi: zabiegi hartujące przed południem , chłodne lub ciepło-zimne natryski z automasażem ( rozcieranie), ciepło-chłodne-ciepłe natryski po treningu siłowym lub chłodno-ciepł-chłodne po dużym przegrzaniu ciała, 2-3 razy w tyg po treningu kąpiele ciepłe normalne lub mineralne (kwasowęglowa, jodobromowe) , masaż ręczny lub podwodny, ogólnie IR codziennie lub co drugi dzień, sauna 1 raz na 7-10 dni lub wieczorna gorąca kąpiel

• Przygotowanie specjalne (zmęczenie układu nerw-mm i obwodowego. Zabiegi jak przy ogólnym leczeniu dodatkowo, kąpiele mineralne ciepłe lub gorące ( 1-2 w tyg), masaż ręczny i wirowy( treningowy - uzupełnienie treningu), IR ciepłe kompresy, ćwiczenia wyrównawcze

• Przygotowanie Starowe( obciążenie sfery psychicznej), zabiegi metody psychologicznej relaksacji, masaż przedstartowy (uzupełnienie rozgrzewki + psychologiczna gotowość startowa), masaż międzywysiłkowy, kąpiele jodobromowe chlorkosodowe iglaste ( łagodne oddziaływanie głównie na układ nerwowy), zabiegi wzmacniające

• Okres przejściowy( roztrenowanie, regeneracja, rehabilitacja), zabiegi kąpiele solankowe, masaże całkowite podwodne podtrzymujące( codziennie lub co drugi dzień), podtrzymujące okłady, kąpiele borowinowe ,sauna.

Odpowiednio wysoki poziom prowadzenie procesu odnowy biologicznej, który zapewnia organizmowi zawodnika optymalną siłę , zasoby energetyczne, i wyzwala motywacją do uprawiania sportu stanowi ważne ogniwo w zapobieganiu szerzenia się dopingu.

środek dopingujący to każdy środek farmakologiczny

• Zmieniający czynności OUN

• Wpływający na czynność układu krążenia

• Zmieniający skład krwi

• Wpływający na układ dokrewny

• Wspomagający wydolność fizyczną lub usuwający uczucie zmęczenia

Rodzaje dopingu ze względu na stosowane metody:

FARMAKOLOGICZNY Podanie biologicznie czynnych związków chemicznych;

FIZJOLOGICZNY wymiana płynów ustrojowych, przeszczep tkanek, zbijanie masy, chirurgiczne usuwanie tkanki tłuszczowej;

GENETYCZNY modyfikacja kodu genetycznego zawodnika

Rodzaje dopingu ze względu na cele:

DOPING SIŁOWY ( osiągnięcie jak największego...)

DOPING WYTRZYMAŁOŚCIOWY

DOPING STYMULACYJNY

Środki i metody dopingu, klasy środków dopingujących: środki pobudzające ”stymulanty”, narkotyczne środki p/bólowe ”narkotyki”, środki anaboliczne (steroidy anaboliczno - androgenne, beta-2), adrenominetyki (beta 2-agoniści), środki moczopędne „diuretyki”, Hormony peptydowe i innego pochodzenia.

Metody dopingu: doping krwią (oraz erytropoetyna _EOP), manipulacje farmakologiczne(probenecid i epitestosteron) , chemiczny i fizyczne

Środki których stosowanie podlega ograniczeniom: alkohol, marihuana, środki znieczulające miejscowo, kortykosteroidy, beta-adrenoktyki np acebutolol, atenolol, propanolol i inne podobne związki.

10

---