*** Znalezione przykładowe pytania wraz z odpowiedziami ***

KPGO - Krajowy Plan Gospodarki Odpadami

Główne zasady:
1. „Zanieczyszczający płaci''
2. Zasada dostępu obywateli do inf. O środowisku i ochronie środowiska warunkach określonych w ustawie - Prawo ochrony środowiska.
3. Zasadę, że decyzja wydana z naruszeniem przepisów ochrony środowiska jest unieważniona
4. Zasada uwzględniania wymagań ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju przy opracowywaniu polityk, strategii, planów i programów.
5. Zasada, że podmioty korzystające ze środowiska oraz organy ochrony środowiska są zobowiązane do stosowania metody preferencyjnej. Jeżeli metodyki takie zostały określone na podstawie ustaw przy czym jeżeli na podstawie ustaw wprowadzono obowiązek korzystania z metodyki referencyjnej dopuszczalne jest stosowanie innej metodyki pod warunkiem udowodnienia pełnej równoważności uzyskanych wyników

Odpady komunalne na mieszkańca: Na 1 rok w europie przypada 306 mln ton (415 kg/mieszkańca)

3 podane zasady i dopasować czwartą:
Unieszkodliwianie, zapobieganie, ograniczanie, składowanie

Odpady niebezpieczne - mniej niż 1%, właściwości: toksyczne, łatwopalne, powodują choroby- szkodliwe dla człowieka i środowiska, podatne na korozje, przykłady: pestycydy, PCB, azbest.

Spalanie śmieci- %O2=6%, 2sekundy, temperatura 850oC

Główne źródła odpadów EZ i EŚW- przemysł wytwórczy, kopalnie i kamieniołomy, budownictwo, rolnictwo

Zgodnie z dyrektywą UE odpady maja się zredukować: do 2010r- o 75%, 2013-50%, 2016,2020- 35%

Rodzaje recyklingu: chemiczny, surowcowy, materiałowy, energetyczny, organiczny

Katalog UE o rodzajów odpadów: 1-19 przemysłowe , 20-komunalne. *-niebezpieczne

Zasada 3T- turbulencja, temperatura, czas (Time)

Selektywna zbiórka odpadów - odzysk, unieszkodliwianie, składowanie

Do jakiej grupy zalicza się odpady komunalne - > 20 .

Wykład 1

Zadania i cele polityki UE w zakresie gospodarki odpadami:
- gospodarowanie odpadami w zrównoważonym rozwoju
- trendy / wymagania dotyczące metod unieszkodliwiania odpadów komunalnych i przemysłowych w tym zwłaszcza niebezpiecznych

Aktualna sytuacja i plany gospodarowania odpadami w Polsce na tle pozostałych państw UE
- zasada wyboru metod unieszkodliwiania odpadów
- podstawowe projekty wykonywane i kontrola budynków wchodzących w skład gospodarki odpadami z uwzględnieniem wymagań obowiązujących w UE oraz wprowadzonych w ostatnich latach nowych materiałów oraz technologii
- metody badań kontrolnych jakości środowiska np. Spalarnia w Wiedniu
- dane środowiskowe - zawartość metanu, CO, chloropochodnych, zapylenie - 20-25% dopuszczalnych wartości -> nie ma zagrożenia dla środowiska

EEA - Europejska Agencja Środowiska - jedna z agencji Unii Europejskiej wykonująca raporty.
Niektóre zadania:
- pomoc Unii Europejskiej oraz krajom członkowskim EEA w podejmowaniu świadomych decyzji mających na celu polepszenie stanu środowiska, uwzględnianie zagadnień ochrony środowiska w polityce gospodarczej oraz dążenie do zrównoważonego rozwoju
- koordynowanie prac europejskiej sieci informacji i obserwacji środowiska

Grupy państw raportu EEA:
1. Europa Zachodnia (EZ)
2. Europa Środkowa i Wschodnia (EŚW)
3. 12 krajów Europy Wschodniej, Kaukazu i Azji Środkowej (EWKAŚ)

EUROSTAT - Europejski Urząd Statystyczny - zajmuje się sporządzaniem prognoz i analiz statystycznych dotyczących obszaru Unii Europejskiej i EFTA, istotnych dla podejmowania decyzji przez organy wspólnotowe oraz koordynowaniem i monitorowanie prac narodowych urzędów statystycznych w celu ujednolicenia przez nie metod badań a także opracowywanie statystyk krajowych, państw członkowskich.

*EFTA - Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu

Programy środowiskowe:
NZ (UNEP i WSSD)

UNEP - Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych - agenda ONZ, zakres: zdrowie, a środowisko; ekosystemy lądowe; środowisko a rozwój; oceany; klęski naturalne;

WSSD - Szczyt Ziemi

Naturalna bariera geologiczna np. wysypiska
- 5m, aby nie dochodziło do przenikania szkodliwych substancji,
- współczynnik filtracji 10^-12 m/s *w ustawodawstwie 10^-9 m/s -> grunty słabo przepuszczalne,
- warstwa ciągła, gdzie zasięg jej występowania jest znacznie większy niż obszar składowiska,

Wyznaczanie współczynnika filtracji:
1. Metoda wzorów empirycznych
Posiadamy skład granulometryczny oraz wykres uziarnienia i wartość porowatości gruntu - uzyskuje się tą metodą wartości orientacyjne.
2. Metody laboratoryjne:
a) Pomiar ze stałym spadkiem hydraulicznym
Badanie polega na przepuszczeniu wody przez próbkę o znanych wymiarach geometrycznych i na pomiarze wydatku oraz spadku hydraulicznego. Współczynnik filtracji wyznacza się ze wzoru Darcy'ego:

b) Pomiar ze zmiennym spadkiem
Pomiaru dokonuje się w aparacie filtracyjnym obserwując opadanie poziomu wody w rurce o przekroju f w czasie ti poziom wody obniży się z wysokości h0 do h1. Utrzymując dolna wodę na poziomie przekroju C, ciśnienie piezometryczne w tym przekroju będzie równało się 0. W tym przypadku prędkość filtracji zmienia się w czasie, w zależności od wysokości H czyli wysokości położenia zwierciadła wody w rurce w danym momencie czasu.

3. Metody polowe
Dają najbardziej miarodajne wyniki. Są najkosztowniejsze i pracochłonne. Do polowych metod należą: próbne pompowanie studni z otworami obserwacyjnymi, próbne pompowanie bez otworów obserwacyjnych, krótkotrwałe pompowanie studni, bezpośredni pomiar przepływu i otworu wiertniczego, zalewanie szurfów i szybików, zczerpywanie.

Odpady - to wszystkie przedmioty oraz substancje stałe, również te nie będące ściekami substancje ciekłe, powstałe w wyniku działalności przemysłowej, gospodarczej lub bytowania człowieka i nieprzydatne w miejscu lub czasie, w którym powstały.

• Katalog odpadów określający grupy, podgrupy i rodzaje odpadów oraz ich kody wraz z listą odpadów niebezpiecznych zawiera załącznik do rozporządzenia.

• Listę odpadów niebezpiecznych ustala się poprzez oznakowanie odpadów niebezpiecznych w katalogu odpadów indeksem górnym w postaci gwiazdki "*" przy kodzie rodzaju odpadów

Klasyfikacja odpadów wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206)[1] klasyfikuje je, w zależności od źródła ich powstawania, na 20 następujących grup:

* 01 - odpady powstające przy poszukiwaniu, wydobywaniu, fizycznej i chemicznej przeróbce rud oraz innych kopalin,
* 02 - odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności,
* 03 - odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury,
* 04 - odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego,
* 05 - odpady z przeróbki ropy naftowej, oczyszczania gazu ziemnego oraz pirolitycznej przeróbki węgla,
* 06 - odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii nieorganicznej,
* 07 - odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii organicznej,
* 08 - odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich,
* 09 - odpady z przemysł przemysłu fotograficznego i usług fotograficznych,
* 10 - odpady z procesów termicznych,
* 11 - odpady z chemicznej obróbki i powlekania powierzchni metali oraz innych materiałów i z procesów hydrometalurgii metali niezależnych,
* 12 - odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych,
* 13 - oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05, 12 i 19),
* 14 - odpady rozpuszczalników organicznych, chłodziw i propelentów ( z wyłączeniem grup 07 i 08),
* 15 - odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne, nie ujęte w innych grupach,
* 16 - odpady nie ujęte w innych grupach,
* 17 odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę z terenów zanieczyszczonych),
* 18 - odpady medyczne i weterynaryjne,
* 19 - odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych,
* 20 - odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie.

GODPODAROWANIE ODPADAMI:
A. Zbieranie
B. Transport
C. Odzysk
D. Unieszkodliwianie odpadów

• Ilość odpadów podawana jest na 1 km2 obszaru danej jednostki administracyjnej

• Odpady w pierwszej kolejności powinny być poddawane odzyskowi lub unieszkodliwianiu w miejscu powstawania
  
  ZASADA BLISKOŚCI

- Niesegregowane odpady komunalne, pozostałości z sortowania odpadów komunalnych oraz komunalne osady ściekowe powinny być poddane odzyskowi lub unieszkodliwianiu na obszarze tego województwa, na którym zostały wytworzone, w instalacjach spełniających wymagania najlepszej dostępnej techniki lub technologii lub w miejscach najbliżej położonych miejsca ich wytworzenia.

Uwaga! Ważny wyjątek!

- W stosunku do ww. zasady wprowadzono jeden wyjątek, który ma zapobiec sytuacjom, gdy rzeczywiście odległość do instalacji w innym województwie jest mniejsza niż odległość do instalacji w tym samym województwie.

Wykład 2

Strategia gospodarki odpadami - zintegrowany system zrównoważony.

Ustawodawstwo

Ust z 27.04.2001 r Dz. U. Nr 62 poz. 628 zmiany:

Ust 7a
„Gminny plan gospodarki odpadami obejmuje odpady komunalne powstające na obszarze danej gminy oraz przynależących z uwzględnieniem odpadów komunalnych ulegających biodegradacji oraz odpadów niebezpiecznych zawarte w odpadach komunalnych.”

Ust z 29.07.2005

Rozdz. 3d Zasada samorządu terytorialnego w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi
Art. 16 a
Do obowiązkowych zadań władz gminy należy:
- zapewnienie objęcia wszystkich mieszkańców gminy zorganizowanym systemem odbierania wszystkich rodzajów odpadów komunalnych
- zapewnienie warunków funkcjonowania systemu selektywnego zbierania i odbieranie odpadów, tak aby było możliwe: ograniczenie składowania odpadów ulegających biodegradacji; wydzielenie odpadów niebezpiecznych z odpadów komunalnych; osiągnięcie pozyskiwania odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych
- zapewnienie budowania, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gminami instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania
- zapewnienie ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowiska

Wymagania:
- do 31.12.2010 nie więcej niż 75% wagowo
- do 31.12.2013 nie więcej niż 50% wagowo
- do 31.12.2020 nie więcej niż 35% wagowo
całkowitej masy odpadów ulegających biodegradacji w stosunku do masy odpadów wytworzonych w 1995

* w UE 35% powinny być zrealizowane w 2016, natomiast nie we wszystkich krajach, w niektórych przewidywane jest przesunięcie o 4 lata - m. in. Polska

Art. 16 b
Do obowiązkowych zadań województw należy zapewnienie budowania, utrzymywania, eksploatacji instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych wydzielonych z odpadów komunalnych

Ust z 13.09.1996 - utrzymanie czystości i porządku w gminach

Zmiany:
Art. 4.1
Rada gminy ustala regularne utrzymanie czystości i porządku na terenie gminy.
1. Wymagania - selektywne zbieranie odpadów, wielkogabarytowe, remontowe,
2. Rodzaj i minimalna pojemność urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych, warunki rozmieszczenia tych urządzeń oraz zapewnienie odpowiedniego stanu sanitarnego
3. Częstotliwość i sposób pozbywania się odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych.

Gospodarka terenów wiejskich:
- zabudowa jednorodzinna
- duże rozproszenie zabudowy
- niski standard dróg dojazdowych do posesji
- nieutwierdzone nawierzchnie
- przewaga ogrzewania indywidualnego - piece węglowe
- gospodarstwa rolne tradycyjne bez specjalizacji

System terenów wiejskich:

Gromadzenie -> Zbiórka i transport -> Unieszkodliwianie -> Recykling

Podstawowe rodzaje odpadów niebezpiecznych na terenach wiejskich
16 02 06 - odpady zawierające azbest
17 01 05 - odpady materiałów budowlanych zawierające azbest

Zadaniem własnym gminy jest zapewnienie czystości i porządku - zajmują się więc gromadzeniem oraz transportem odpadów, utrzymanie składowiska odpadów w małej gminie jest niemożliwe

W krajach rozwiniętych prowadzi się system składowisk odpadów najczęściej uzupełnionych o kompostownie i spalarnie

*** segregacja + recykling -> minimum odpadów na składowiskach ***

Zintegrowany system gospodarki odpadami:
1. Odpady organiczne kieruje się do kompostowni
2. Gumę przekazuje się do spalania
3. Składowiska
4. W spalarni powstaje natomiast odpad w postaci popiołu i żużla, który również należy zdegradować na składowiskach
5. Do niekonwencjonalnych metod należą:
- pryzmy
- Składowiska tlenowe
- rozkład odpadów komunalnych metodą pirolizy

Wyróżniamy 3 główne sposoby gromadzenia odpadów:

1. Indywidualne gromadzenie odpadów, bezpośrednio w miejscu ich wytworzenia np. w domu
2. Publiczne parki kontenerów lub lokalne punkty zbierania odpadów
3. Mobilne punkty zbierania odpadów niebezpiecznych. Specjalnie przystosowana ciężarówka odbiera niebezpieczne odpady z miejsca ich wytworzenia

Najbardziej znanym sposobem gromadzenia odpadów jest zbieranie odpadów w miejscach zamieszkania. Nazywa się to odbieranie "z drzwi do drzwi". Odpady gromadzi się w różnokolorowych torbach plastykowych. Barwy toreb oznaczają rodzaj śmieci:
* Kolor niebieski: spreje, puszki, butelki pastykowe, kosmetyki, tetra paki oraz aluminium
* Kolor zielony: odpady organiczne
* Kolor brązowy: odpady inne niż wcześniej wymienione, inaczej nazywane odpadami
komunalnymi. Wszystkie odpady, które nie mogą być powtórnie wykorzystane z wyjątkiem
odpadów pochodzenia chemicznego.
Zbieraniem i transportem zajmują się służby komunalne.

1. System przesypowy - odpady zgromadzone przesypuje się z pojemników do samochodu, segregacja oraz zgęszczenie - pojemność 1100 dm 3

2. System wymienny - odpady gromadzone w kontenerach - odbywa się wymiana całości kontenera - „pełny na pusty”

RECYKLING - odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii

Rodzaje recyklingu:

- materiałowy (mechaniczny) - tworzywa sztuczne poddawane są przetwórstwu, topnieniu lub rozpuszczaniu

- surowcowy (chemiczny) - obejmuje procesy, w których zużyte materiały odpadowe przetwarzane są do materiałów o innych właściwościach fizykochemicznych (np. wytwarzanie olejów opałowych z tworzyw sztucznych, wytwarzanie materiałów termoizolacyjnych, opakowań itd.)

- energetyczny (spalanie z odzyskiem energii) - spalanie odpadów i wytwarzanie z nich paliw stałych, ciekłych i gazowych

- organiczny - rozkład biologiczny odpadów w kontrolowanych warunkach przy wykorzystaniu mikroorganizmów

W nowoczesnej gospodarce odpadami należy uwzględnić:
* Minimalizacja odpadów w procesach technologicznych
* maksymalizacja odzysku - różne metody recyklingu
* kierowanie odpadami bezużytecznymi do unieszkodliwiania metodą najbardziej racjonalną
* wpływ przyjętych technologii unieszkodliwiania na środowisko
* nakłady inwestycyjne

W latach 70tych zatrzymano budowanie spalarni, ze względu na negatywny wpływ na środowisko, w wyniku czego zwiększono ilość składowisk odpadów

Główne kierunki działań w zakresie gospodarki odpadami - woj. Mazowieckie
- budowa obiektów przetwarzających odpady, gwarantujących duży odzysk surowców wtórnych
- stosowanie technologii mało - i bezodpadowych
- zwiększenie poziomu wykorzystania osadów ściekowych
- bezpieczna dla środowiska likwidacja migilników

*mogilnik - zbiornik do składowania środków ochrony roślin

Główne problemy w gospodarce odpadami - woj. Mazowieckie
- zbyt mało odpadów kierowanych do odzysku
- likwidacja mogilników
- brak recyklingu wycofanych z użytku pojazdów
- zbyt mały system wdrożenia selektywności odpadów
- brak systemu zbierania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych wysegregowanych z odpadów komunalnych
- niedostosowanie większości składowisk do wymagań prawnych
- brak systemu unieszkodliwiania odpadów weterynaryjnych
- oraz wyrzucanie niedopalonych papierosów, potocznie zwanych petami, ludzie rzucający ów pety to w niektórych kręgach tzw. Petyni - jest to element sprawdzający czy Państwo czytają moje opracowanie

KRYTERIA LOKALIZCJI OBIEKTÓW GOSPODARKI ODPADAMI

Etapy oceny lokalizacji

Etap 1 - Warunki geograficzne

- wymagana powierzchnia i możliwość jej wykorzystania
- uzasadniona ekonomicznie odległość od miejsca powstawania
- zgodność z regionalnymi planami zagospodarowania przestrzennego

Etap 2 - Kryteria techniczne

Warunki geograficzne:
dostępność terenu, sytuacja hydrograficzna, ograniczenia wynikające ze stref ochrony przyrody, potrzebne prace do poprawienia warunków itp.
Warunki geologiczne:
stratygrafia i charakterystyka podłoża przypowierzchniowego, proste klasyfikacje i analizy materiałów gruntowych , dostępność materiałów budowlanych lokalna tektonika, geomorfologia terenu.
Warunki hydrogeologiczne:
dotyczą występowania wód podziemnych - głębokości, natężenia, kierunki i prędkości przepływu, właściwości hydrauliczne utworów, gruntowych i skał - czynniki te analizowane są w powiązaniu z czynnikami hydrologicznymi.
Czynniki socjologiczne:
szerokie i kompleksowe, zależne od bliskości planowanego składowiska od zabudowań mieszkalnych i gospodarczych, zabezpieczenie zdrowia ludności , ochrona środowiska przyrodniczego

Etap 3 - Ocena wybranej lokalizacji i decyzja o budowie

Właściwości podłoża pod kątem ograniczenia rozprzestrzeniania się odcieków i zdolności akumulacji zanieczyszczeń.

Wg US EPA, 1989
- stratygrafia, (budowa, właściwości, wiek warstw geologicznych)
- zwierciadło wody gruntowej
- przewodność hydrauliczna
- rozkład zanieczyszczeń w środowisku - źródła / odbiorcy

Bariera geologiczna powinna mieć rozciągłość poziomą przekraczającą obszar projektowanego składowiska.

Przewidywany najwyższy piezometryczny poziom wód podziemnych powinien być co najmniej 1m poniżej poziomu projektowanego wykopu dna składowiska

Odcieki ze składowisk odpadów niebezpiecznych oraz ze składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne gromadzi się w specjalnych zbiornikach lub bezpośrednio odprowadza się do kanalizacji.

Na składowiskach na których gromadzi się odpady ulegające biodegradacji, dopuszcza się wykorzystanie odcieków do celów technologicznych.

Uszczelnienie przykrycia:
- warstwa ekranująca złoża (0,5m) - warstwa mineralna wsp. Filtracji 1x10^-9 , następnie izolacja syntetyczna,
- warstwa drenażowa - żwirowo piaszczysta, system drenów,

Składowiska odpadów lokalizuje się tak, aby miały naturalną barierę geologiczną, uszczelniającą podłoże i ściany boczne:
1) dla składowiska odpadów niebezpiecznych min 5m i k<1*10^-9 m/s
2) dla składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne min 1 m i k<1*10^-9 m/s

TYPY SKŁADOWISK

1. Składowiska odpadów niebezpiecznych
2. Składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne
3. Składowiska odpadów obojętnych

Gdzie nie mogą być lokalizowane składowiska odpadów ?a) w strefach zasilania głównych i użytkowych zbiorników wód podziemnych
b) na obszarach otulin parków narodowych i rezerwatów przyrody
c) na obszarach lasów ochronnych
d) w dolinach rzek, w pobliżu zbiorników wód śródlądowych, terenach źródliskowych, bagiennych i podmokłych, w obszarach mis jeziornych i ich strefach krawędziowych, na obszarach bezpośredniego lub potencjalnego zagrożenia powodzią w rozumieniu praw wodnego
e) w strefach osuwisk i zapadlisk terenu w tym powstałych w wyniku zjawisk krasowych oraz zagrożonych lawinami
f) na terenach o nachyleniu powyżej 10⁰
g) na terenach zaangażowanych glacitektonicznie (cokolwiek to oznacza ) lub tektonicznie, poprzecinanych uskokami

Wykład 3

Odpady zawierające azbest

W kraju znajduje się 15 466 tys. Mg wyrobów zawierających azbest
w tym 14 866 tys. Mg - płyty azbestowo cementowe oraz 600 tys. Mg - rur azbestowych.

W związku, z dużą odpornością płyt azbestowo cementowych na ok. 30 lat, przyjmuje się długi czas usuwania zasobów azbestowych.

Dlaczego azbest jest niebezpieczny?
oddychanie powietrzem, w którym znajdują się niewidzialne dla oka włókna azbestu prowadzi do szeregu chorób układu oddechowego:
- pylicy azbestowej (azbestozy)
- łagodnych zmian opłucnych
- raka płuc
- międzybłoniaka opłucnej i otrzewnej

Azbest staje się zagrożeniem zdrowia, gdy dojdzie do korozji lub jakiegokolwiek uszkodzenia wyrobów zawierających azbest (łamanie, kruszenie, cięcie, każda inna obróbka)

Procesy te powodują uwalnianie się włókien do powietrza i możliwość wdychania ich do płuc.

Azbest dobrze zabezpieczony i nie uszkodzony nie stanowi zagrożenia.

Zagrożenia wynikające z obecności azbestu dla środowiska:
- niewłaściwe użytkowanie i brak zabezpieczeń budowli i instalacji zawierających azbest
- azbest wywołuje powikłania układu pokarmowego oraz wyżej wspomniane
- wszystkie rodzaje azbestu umieszczone są na liście czynników rakotwórczych

17 06 01 - Materiały izolacyjne zawierające azbest

17 06 05 - Materiały konstrukcyjne zawierające azbest

Odpady z azbestu - Zadania:
- opracowanie na poziomie woj. baz informacyjnych zawierających dane dotyczące lokalizacji, ilości i stanu wyrobów zawierających azbest, na podstawie danych uzyskanych z przeglądów realizowanych przez właścicieli lub zarządców obiektów budowlanych
- monitoring usuwania oraz prawidłowego postępowania z wyrobami zawierającymi azbest
- organizacja odpowiednich kampanii propagandowych w zakresie postępowania z odpadami zawierającymi azbest
- opracowanie programów usuwania wyrobów zawierających azbest na poziomie wojewódzkim, powiatowym i gminnym
- nowelizacja przepisów prawnych
- adaptacja istniejących składowisk i budowa nowych 40 składowisk a do końca 2032r - 84 składowisk

AZBEST - Charakterystyka

Właściwości chem - fiz:
- odporność na bardzo wysokie temperatury
- odporność na działanie chemikaliów, kwasów, zasad, wody morskiej,
- duża sprężystość i wytrzymałość mechaniczna

Cechy te spowodowały, że znalazł on duże zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu: budownictwo, energetyka, transport, przemysł chemiczny

Metody wykrywania stężenia azbestowego:
pomiary środowiska glebowego i powietrza atmosferycznego dokonuje się stosując technikę oznaczenia ilościowego oraz jakościowego azbestu

Gdzie w budynku może znajdować się azbest?
-pokrycia dachów: eternit i papa
- płyty elewacyjne i balkonowe
- rury wod - kan i c.o.
- przewody kominowe i zsypy w blokach
- sprzęgła hamulcowe do wind
- izolacja cieplna, bojlery, kotły, wymienniki ciepła, przewody c.o.,
- ognioodporne koce azbestowe

Szczucin - miejscowość odgrywająca kiedyś dużą rolę w produkcji materiałów z azbestu, zwany jest azbestową gminą, tam aż 55% mieszkańców jest narażonych na wysokie stężenie włókien.

Postępowanie z wyrobami azbestowymi - 3 metody:
- szczelne pokrywanie impregnatem
- pyłoszczelna zabudowa, uniemożliwiająca przedostawanie się pyłu poza strefę wyrobów azbestowych,
- całkowity demontaż, który musi być przeprowadzony w warunkach szczelnego oddzielenia strefy pracy

Unieszkodliwianie odpadów azbestowych:
- unieszkodliwianie odpadów azbestowych odbywa się przez ich składowanie na składowiskach odpadów niebezpiecznych lub w wydzielonych częściach składowisk odpadów obojętnych
- kwatery składowisk są wykonywane w formie wykopów a dostarczane partie odpadów w warunkach hermetycznych są przykrywane warstwą ziemi
- przed umieszczeniem na składowisku, odpady pakuje, się w zależności od ich postaci w wytrzymałe i odpowiednio oznakowane worki lub pojemniki

Azbest w skrócie
- azbest to substancja bardzo niebezpieczna, stwarzająca duże zagrożenie zdrowotne
- konieczność przeprowadzenia monitoringu środowiska - pyły azbestowe
- potrzeba wprowadzenia nowych regulacji prawnych i egzekwowanie istniejących przepisów
- większa świadomość społeczeństwa

Wykład 4

Dyrektywa UE wymaga zwiększenia odzysku materiałów i zwiększenia recyklingu:
2006r - 80 % pojazdów zużytych powinna być wykorzystana w recyklingu
2015 - 85%

W krajach przyjętych do UE w latach 2000-2015 - 124% zwiększenie pojazdów wymagających recyklingu

Pojazdy zawierają metale ciężkie i inne niebezpieczne substancje

¾ masy pojazdów to materiały stalowe i aluminiowe, które powinny być powtórnie wykorzystane, pozostałe głównie materiały z plastiku należy składować

Pojazdy zawierają również niebezpieczne płyny: oleje, płyny hamulcowe, które nie są unieszkodliwiane w sposób bezpieczny dla środowiska

Na świecie rocznie wycofanych jest ponad miliard opon:
1998 - 750 - mld (6-10 mln ton), w tym -> 550 mln (5,7 mln ton) sama Europa i USA

W UE składuje się średnio 52% wycofanych opon. Masa zużytych opon nagromadzonych lub składowanych w Europie i USA przekracza 21 mln ton - każdego roku przybywa 2 -3 mln ton.

RECYKLING ZUŻYTYCH OPON

W USA rocznie wycofuje się ok. 4 mln ton opon

W Europie zużyta opona samochodu osobowego waży ok. 6,5kg, ciężarowego - pow. 53kg. W USA osobowego 9kg, ciężarowego ok. 45kg

W Polsce w 200r wycofano 150 tys ton opon, 70% nie podlega zagospodarowaniu - trafia na składowiska. Do roku 2000, na składowiskach zgromadziliśmy 3,5 mln ton zużytych opon.

W UE w 1990 wycofano 2 mln ton a w 2000 ponad 2,5mln ton opon, więc widzimy znaczący wzrost.

Typowy skład chemiczny opon:
- polmer gumowy 62 %
- sadza 31%
reszta:
- rozcieńczalnik
- tlenek cynku
- kwas stearynowy
- siarka
- katalizator
- metale ciężkie

Opony posiadają bardzo dużą wartość energetyczną, w porównaniu z innymi źródłami klasyfikuje się ją na 2 miejscu:
-Gaz
- paliwo z opon*
- węgiel podbitumiczny
- węgiel bitumiczny
- drewno (mokre)

Opony ulegają rozkładowi przez blisko 100 lat !

KONWENCJA BAZYLEJSKA
Zaleca dostosowanie metod zagospodarowania wycofanych z użytku opon do ich rodzaju. W tym celu opony zostały podzielone na:
- używane nadające się do dalszej eksploatacji
- używane nadające się do dalszej eksploatacji po bieżnikowaniu
- całkowicie zużyte - nie nadają się do bieżnikowania
Opony częściowo zużyte w UE w 1997r stanowiły 11% wszystkich opon, w tym 7% - odsprzedane do dalszej eksploatacji, 4% do innych zastosowań

Recykling opon:
- jedynie opony całkowicie zużyte są odpadem i jako takie podlegają przepisom dotyczącym zagospodarowania odpadów. Do metod zagospodarowania odpadów zaliczamy:
*recykling produktowy - zakłada ponowne wykorzystanie odpadu, bez zmiany jego składu jakościowego, w tym przypadku oznacza to wykorzystanie całych lub rozdrobnionych opon (budownictwo wodne, lądowe i inżynieria środowiska)

Wykorzystanie opon:
- zabezpieczenie zboczy i wybrzeży przed erozją nadbrzeży w portach, skarp składowiska odpadów komunalnych
- budowa ścian oporowych i falochronów
- zbrojenia skarp nasypów i ścian oporowych, do zbrojenia podbudów drogowych i nasypów wykonywanych na słabonośnych podłożach; do budowy tymczasowych dróg dojazdowych ciężkiego sprzętu
- izolacja cieplna i akustyczna np. do budowy osłon dźwiękochłonnych wzdłuż tras komunikacyjnych
Zalety: funkcja - wysoki stopień pochłaniania fal dźwiękowych oraz duża odporność na działanie czynników atmosf
konstrukcja - łatwa budowani naprawa
ekonomia - oszczędność materiałów, niskie koszty budowy i eksploatacji
- budowy sztucznych raf, stanowiących schronienie wielu morskich organizmów
- wytworzenie mat, podkładek hamulcowych, akcesoriów ubraniowych i innych artykułów
- budowy lekkich i elastycznych zbiorników np. w systemach nawadniających

Metoda mechaniczna w wykorzystaniu ponownym opon polega na ich rozdrobnieniu za pomocą odpowiednich urządzeń, wielostopniowe rozdrabnianie, przepuszczanie przez sita o różnej wielkości oczek, ocenia się, że przemiał opon w temp otoczenia jest procesem energochłonnych i jest procesem drogim.

*recykling materiałowy - regenerat może być składnikiem wielu produktów wytwarzanych z gumy: opony trakcyjne, dywaniki samochodowe, wykładziny podłogowe, płyty izolacyjne, artykuły sanitarne, obuwie gumowe - w Polsce bardzo mało wykorzystane na poziomie 4% w 96r.
* recykling energetyczny - energię z opon uzyskuje się w wyniku spalania lub pirolizy, która oznacza rozkład termiczny związku bez lub przy ograniczonym dostępie tlenu. Opony można spalać, uważając je za alternatywny rodzaj paliwa. Całe opony stanowią trudny materiał do spalenia z powodu swojej wartości energetycznej i zawartości niepalnej sadzy.
*składowanie - jest najtańszą metodą zagospodarowania odpadów, w tym odpadów z opon, przy czyn należy pamiętać o tym, że jest to metoda uciążliwa i niebezpieczna dla środowiska
- zajmuje dużo miejsca
- tendencja do wydostawania się na powierzchnię składowiska co utrudnia jego dalsze użytkowanie i rekultywację
- składowanie stwarza niebezpieczeństwo wystąpienia pożaru, opony mogą stanowić schronienie dla szkodników i dobre warunki do rozmnażania

Wzmacnianie gruntów
Jednym z ważnych kierunków wykorzystania zużytych opon jest zastosowanie ich w budownictwie do wzmocnienia i stabilizacji gruntów, do wykonywania nasypów. Formy całe -do nasypów czasem kotwione w ścianach oporowych. Formy rozdrobnione - wymieszane z gruntem celem wzmocnienia. Próbki badań wytrzymałościowych - 5% zawartości wagowej opon w mieszance opony i skały płonnej o wilgotności optymalnej ok. 12% - badanie Proctora.

TERMICZNA UTYLIZACJA ODPADÓW
Procesy bezpośredniego spalania w celu pozyskania energii elektrycznej i energii cieplnej, jak również procesy przygotowania i spalania paliwa wydzielonego z odpadów jako paliwo alternatywne, które z powodzeniem zastępuje pierwotne nośniki energii.

Udział odpadów podlegających spaleniu w poszczególnych krajach:
- Szwajcaria 80 %
- Dania 65%
- Szwecja 44%
- Holandia 40%
- Niemcy 36%
- Belgia 35%
- Austria 20%

Warunki jakie powinny spełniać odpady:
- wilgotność <50%
- części palne min 25%
- popiół <60%
- przy spełnieniu kryteriów palności odpady nie wymagają dodatkowych palnych materiałów (inicjujących)

Wartość opałowa Wd = Wg - rn(w+9H)
Wg - ciepło spalania
rn - entalpia parowania wody
w - wilgotność materiału
H - udział wodoru w paliwie

Wg Mendelejewa:
Wd= 33910C + 125610H - 10890 (O-S)

Wg Mahlera:
Wg - 34080C + 144450H - 12560 (O+N)

C,H,O,S,N, - dział % masowych pierwiastków

Wg Gomółki i Kempy:
Wg = 15172,3 ChZT + 295,4 kJ / kg s m

Proces spalania odpadów zasada 3 T:
1. Czas
2. Temperatura
3. Turbulencja

Proces spalania odpadów:
100-250 - suszenie, fiz oddzielenie wody i CO2, początek oddzielania zw S
340 - 380 - rozpad zw alifatycznych, początek oddzielania się metanu i innych lotnych węglowodorów, wzbogacanie gazu wytlewnego w zw C
400 - rozkład kwasów org oraz org zw N
500 - 600 - zmiana substancji bitumicznej w olej lub smołę wytlewną
~700 - przejście paliwa stałego w gazowe; równolegle z procesem zgazowania odbywa się proces spalania
700 - 980 - dopalanie palnej stałej pozostałości
<980 (1100) - dopalanie gazowych produktów niecałkowitego spalania

SPALANIE- wnioski

1. Spalanie powinno być stosowane tylko jako jedno z ogniw systemu kompleksowego zagospodarowania odpadów - obok segregacji, kompostowania i składowania
2. KPGO wskazuje termiczne przekształcenie odpadów jako jedną z metod możliwych do zastosowania
3. W planach gospodarowania odpadami uwzględnia się następujące bariery:
- ilościowa
- wartości opałowej
- akceptacji społecznej
4. Termiczne przekształcenie jest metodą pozwalającą uzyskać energię, unieszkodliwić substancje w innym przypadku niebezpieczne, zmniejszyć objętość i masę materiałów przeznaczonych do składowania
5. Termiczne przekształcanie odpadów to nie tylko spalanie odpadów komunalnych, przemysłowych, niebezpiecznych, medycznych, ale również współspalanie np. plazmowe, a nawet przetwarzanie odpadów w paliwa zastępcze.

CZTERY GENERACJE SPALARNI

I - urządzenia do wykorzystania energii cieplnej, oparte na ruszcie, instalacje nie mają urządzeń do neutralizacji gazów toksycznych i nie są zautomatyzowane
II - nowe konstrukcje rusztów - walcowy system Martina lub kaskadowo - posuwisty - zwrotny, proste urządzenia filtrujące
III - leprze urządzenia do redukcji toksycznych substancji zwłaszcza HCl i HF
IV - systemy oczyszczające gazu oraz automatyczna rejestracja pomiaru stężenia wydzielonych szkodliwych substancji

* PIROLIZA - termiczny rozkład:
- proces rozkładu węglowodorów bez udziału tlenu w podwyższonej temp > 600C
- bez udziału tlenu to odgazowanie lub rozkład pirogeniczny
- dwa zakresy odgazowania: nisko i wysoko temperaturowe

* ZGAZOWANIE
- niezupełne utlenianie substancji palnej wytworzenie paliwa gazowego
- utleniacze - powietrze, tlen techniczny, para wodna, CO2
Cztery etapy:
1 - suszenie
2 - odgazowanie
3 - zgazowanie
4 - spalenie

Wymagania odnośnie spalania odpadów:
- odpady powinny być wstępnie przygotowane i posegregowane
- należy zwracać uwagę na utrzymanie temp powyżej minimalnej procesu
- odpady powinny pozostać w strefie spalania ok. 2 sekund

Oddziaływanie spalarni na środowisko:
- na 3 tony spalonych odpadów przypada 1 tona pozostałości w postaci pyłów i żużli
- powstają dodatkowo ścieki, powstające podczas chłodzenia paleniska

Rodzaje piecy:
Półkowe - do spalania odpadów zawierających dużo wilgoci
Fluidyzacyjne - do niszczenia odpadów stałych, osadów i odpadów płynnych o jednolitym lub zbliżonych składzie, wielkości i wartości kalorycznej
Thermoselect - kilka faz obróbki odpadów

Na koniec trochę statystyki

W 2000 r. wytworzono w Polsce ogółem 139.340.000 Mg (139 mln ton) odpadów. W tym:
* w sektorze komunalnym 10% (13.860.000 Mg),
* w sektorze gospodarczym 90% (125.480.000 Mg),
* odpady niebezpieczne stanowiły 1% ogółu odpadów.

Ponad 70% odpadów powstaje w trzech województwach: śląskim, dolnośląskim, małopolskim.

Statystyczny Polak produkuje obecnie ponad 350 kg odpadów rocznie. Jest to ilość zbliżona do ilości odpadów wytwarzanych przez statystycznego Europejczyka.

Wg. danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2008 r. wytworzono w Polsce 114,9 mln ton odpadów innych niż komunalne, z czego ok. 74,9 % zostało podane odzyskowi, a ok. 21,7 % zostało unieszkodliwione.

Zbieranie odpadów komunalnych w Polsce:
w 2004 r zebrano prawie 9,8 mln Mg odpadów komunalnych niesegregowanych, w tym 6,6 mln Mg z gospodarstw domowych, 2,9 mln Mg z infrastruktury oraz 240 tys Mg odpadów selektywnie zbieranych.

Selektywna zbiórka:
w 2000 r - 0,1% masy zebranych odpadów komunalnych
w 2004 r - 2,5%

Zagospodarowanie odpadów:

W 2004 r w Polsce ponad 95% odpadów komunalnych była unieszkodliwiana przez składowanie - 2,3% poddano przekształceniu biologicznemu, 0,4 % - termicznemu przekształceniu

W Polsce działa prawie 900 składowiska odpadów komunalnych.

---