Wykład I 19.02.11r.

dr Katarzyna Kuziak [e-mail]

30 godzin wykładów, na dwa zajęcia przed końcem będzie egzamin, przewidywana „0”, będzie test, pytania zamknięte jedno otwarte(definicja) wchodzimy podzieleni na 4 grupy alfabetycznie od litery nazwiska. Potrzebna legitymacja lub dowód osobisty. Przewidywany czas egzaminu około 20 minut.

Andragogika to edukacja osób dorosłych.

Edukacja dorosłych to wielość oddziaływań dydaktyczno-wychowawczych i wychowawczo-rozrywkowych, których przedmiotem jest człowiek dorosły i dorastający.

Ujęcia człowieka dorosłego:

1. psychoanaliza prezentuje człowieka jako rezultat dziecięcego wychowania i doświadczenia oraz sposobu pokonania psycho-seksualnych kryzysów,

2. w nauce o młodzieży odnajdziemy człowieka dorosłego widzianego jako członka generacji homogenicznej wiekowo, która wspólnie dokonała decydujących i kształtujących historyczno-społecznych doświadczeń,

3. antropologia filozoficzna podejmuję próbę pojmowania człowieka całościowo na podstawie poznania empirycznego i w ten sposób człowiek pojmowany jest jako „zdolny do działania, pracujący, istota o ekscentrycznej pozycji albo jako istota rozumna” co podkreśla rolę jaką pełni człowiek w społeczeństwie.

4. socjologia ukazuje człowieka jako istotę odgrywającą rolę, która zachowuje się według oczekiwań partnera w interakcji i ze względu na nałożone przez społeczeństwo sankcje. Bourdieu określa w ten sposób typy człowieka (ekonomiczny, kulturalny, społeczny). Na podstawie „habitus” sposób w jaki cechy struktur społecznych przez socjalizację zakotwiczyły się w osobie wyróżnia się w dorosłym człowieku jego typ ekonomiczny, kulturalny i społeczny.

Teoria behawiorystyczna nawiązuje do człowieka, który jako „tabula rasa” na podstawie uczenia się, przez nagrody, sankcje identyfikacje staje się dorosłym, czyli zdolnym do pełnienia określonych funkcji i zachowań.

Interakcjonizm symboliczny widzi człowieka jako zdolnego do rozmowy, interakcji, przyjmującego role, jako rozumną istotę z tożsamością, która jest zdolna do empatii z możliwością do ............. i refleksji.

Konstruktywizm natomiast pojmuje człowieka dorosłego jako ewolucyjnie i biograficznie powstały system „autopois”, który aktywnie może konstruować rzeczywistość i tworzyć w ten sposób własny świat.

Charakterystyczne cechy współczesnej edukacji dorosłych:

1. Edukacja dorosłych realizowana jest przez wielu organizatorów: władze państwowe, samorządy terytorialne, fundacje, stowarzyszenia, zakłady pracy, kościoły i związki wyznaniowe, osoby prawne i inne. W ten sposób wyodrębnić można nurt państwowy, samorządowy, stowarzyszeniowy, związkowy, kościelny i prawny.

2. Edukacja dorosłych organizowana jest w różnych środowiskach. Grupami docelowymi są: załogi zakładów pracy, zrzeszenia zawodowe i związkowe, struktury spółdzielcze, stowarzyszenia społeczne, grupy środowiska lokalnego, regionalne, ponadlokalne.

3. Edukacja dorosłych obejmuje swym zasięgiem wielość form. Dorośli edukowani są w wielu trybach i systemach, szkoły dla pracujących, kursy, uczelnie wszechnicowe, w toku pracy zawodowej, poprzez środki masowego przekazu, poradnictwo zawodowe i doradztwo, wystawiennictwo (ed. artystyczna), działalność rekreacyjna, krajoznawcza, w toku procesu resocjalizacyjnego, działalności artystycznej i hobbystycznej.

Charakterystyczne cechy edukacji dorosłych:

1. Instytucjonalizacja związana z tworzeniem instytucji oświatowych i wychowawczych. Towarzysz temu rozrastanie podstaw prawnych, powiększanie stanu kadrowego, wyposażenie pracowni w pomoce dydaktyczne.

2. Wielowariantowość tworzenia dużej wersji poszczególnych form edukacyjnych różniących się często małymi elementami, ale i myślą o stworzeniu dla potencjalnych uczestników edukacji dorosłych, najlepsze, optymalne dostosowanie dla ich możliwości: wieczorowe szkoły dla dorosłych.

3. Otwartość, związek edukacji dorosłych z innymi systemami życia społecznego, a celem jest likwidacja wszelkich granic zamykających dostęp do dalszego kształcenia się.

4. Brak ścisłego ukierunkowania programowego, widoczne w szczególności na przykładzie form kształcenia ogólnego - stwarza możliwość wypracowania w poszczególnych instytucjach edukacji dorosłych, własnych dostosowanych do warunków środowiska programów swoistego stylu i modelu kształcenia dorosłych.

5. Ścisły związek ze sprawami gospodarczymi, społecznymi i kulturalnymi, od których zależy rozwój edukacji.

6. Wielopoziomowość, dorośli mają kształcić się na 3 podstawowych poziomach - kursy nauczania początkowego (analfabeci), kształcenie na poziomie szkoły wyższej (studia wieczorowe, zaoczne) dla specjalistów studia , podyplomowe, doktoranckie, staże naukowe, konferencje, seminaria.

Wykład II 19.02.11

Ewolucja edukacji dorosłych.

1. Mnożenie form kształcenia osób dorosłych.

2. Zróżnicowanie form kształcenia dorosłych.

Trzy trendy ewolucji form kształcenia dorosłych:

1. wyrażona w tworzeniu form aktywnych, artystycznych, technicznych, naukowych,

2. tworzenie form pracy z małymi grupami oraz form zajęć indywidualnych (samokształceniowych), odchodzi się tym samym od form zbiorowych na rzecz preferencji dla małych i indywidualnych oraz zróżnicowanych form kształcenia.

3. tworzenie się form coraz bardziej efektywnych zarówno w rozwoju umysłowym, moralnym, społecznym.

Trzy wymiary edukacji dorosłych: UWAGA TEST!!!!

1. Edukacja permanentna - poziom ogólny i strategiczny, posiada wymiar teoretyczny i spekulacyjnym który mieści w sobie wszystko to co na przestrzeni historii zostało powiedziane, wymyślone, napisane i przedstawione w związku z potrzebami, aspiracjami i utopiami dotyczącymi ciągłości uczenia się w wieku wykraczającym poza okres, gdy przebiega ono najszybciej, czyli poza dzieciństwem i młodością.

2. Edukacja dorosłych poziom intencjonalny i instytucjonalny zawierający edukację zawodową, osobistą, ogólną, polityczno-obywatelską, elastyczną, religijną. Stanowi jej paradygmatyczną odmianę. Zajmuję się organizacją potrzeb i aspiracji poznawczych zmieniających się zależnie od wymogów społecznych, politycznych, ekonomicznych, ekonomicznych także gustów i obyczajów, poglądów i zachowań demograficznych.

3. Edukacja w wieku dorosłym, przedmiotem badań staje się indywidualny los jednostek i historia ich kształcenia. Ma on charakter czysto autoedukacyjny.

Prekursorzy oświaty dorosłych:

1. Kazimierz Osiński (1738-1802) pedagog, autor, tłumacz dzieł z zakresu fizyki, chemii, metalurgii.

2. Paweł K. Brzostowski (1739-1827) ksiądz, organizator działalności edukacyjnej, kanonik wileński.

3. Feliks Radwański ( 1756-1826) architekt, profesor matematyki.

4. Stanisław Staszic (1755-1826) ksiądz, działacz polityczny, filozof, pisarz, wychowawca, nauczyciel.

5. Jan Chodźko (1777-1851) prawnik, pisarz, działacz społeczno-oświatowy.

6. Lucjan Siemieński (1807-1877) literat, konspirator, spiskowca, emigrant.

7. Konrad Prószyński (1851-1908) redaktor, publicysta, działacz oświatowy i księgarz.

8. Stanisław Michalska ( 1865-19490 działacz oświatowy, wydawca, publicysta.

9. Jadwiga Dziubińska (1874-1937) działaczka społeczno-oświatowa związana z ruchem ludowym.

10. Aleksander Piatkowski (1890-1942)

11. Zofia Solarzowi (1902-1988) i Ignacy Solarz (1891-1940) twórcy Wiejskiego Uniwersytetu Ludowego w Szycach pod Krakowem i Wiejskiego Uniwersytetu Orkanowego w Gaii.

Kształcenie dorosłych w Polsce i na świecie.

Ustawodawstwo, systemy finansowania i pokrewne kwestie polityczne:

1. tradycje istniejące w północnych i zachodnich częściach Europy,

2. historyczne podejście nowych krajów członkowskich Unii europejskiej oraz krajów leżących poza ich granicami do polityki kształcenia dorosłych,

3. proces dostosowywania się tych krajów do dynamicznych stosunków panujących w zintegrowanej Europie.

Każdy system jest inny, przy czym widoczny jest oczywisty podział pomiędzy Europą północną i zachodnią gdzie kształcenie dorosłych bywa często zinstytucjalizowane i silnie zorganizowane, a także Europą południową i wschodnią gdzie różne organy i struktury społeczne działają jak bodziec, a kształcenie dorosłych częściej odbywa się w miejscu pracy lub w strukturach społecznych niż w określonych instytucjach - Raport EAEA (Europejska Organizacja Edukacji Dorosłych)

Ogólny przegląd ustawodawstwa - prawa związanego z kształceniem dorosłych stanowi część obszaru polityki:

1. przepisy oferujące wsparcie finansowe dostawcom kształcenia dorosłych,

2. przepisy ustanawiające indywidualne uprawnienia do urlopu szkoleniowego,

3. przepisy stwarzające zachęty finansowe do uczestnictwa w kształceniu dla uczniów,

4. przepisy ustanawiające ramy dla uznawania odbytego kształcenia incydentalnego i nieformalnego.

Trendy w uczestnictwie, bariery, oczekiwania. Dla 25 krajów Unii Europejskiej sytuacja ta kształtuje się następująco:

1. uczestnictwo w formalnym kształceniu dorosłych na podstawie wcześniejszych osiągnięć edukacyjnych: niskie 1,4%, średnie 5,2%, wysokie 8,5%

2. uczestnictwo w incydentalnym kształceniu dorosłych na podstawie wcześniejszych osiągnięć edukacyjnych: niskie 6,5%, średnie 16,4%, wysokie 30.0%

3. uczestnictwo w nieformalnym kształceniu dorosłych na podstawie wcześniejszych osiągnięć edukacyjnych: niskie 18,4%, średnie 34,1%, wysokie 55,2%

Wspólne modele uczestnictwa:

1. poziom uczestnictwa obniża się wraz z wiekiem, w szczególności w obszarach zawodowych i tych związanych z pracą,

2. wskaźnik uczestnictwa rośnie proporcjonalnie do wzrostu poziomu kształcenia uczestników,

3. im gorsza sytuacja społeczna tym mniejsze prawdopodobieństwo uczestnictwa osób w kształceniu dorosłych,

4. uczestnictwo jest niższe na terenach wiejskich niż na obszarach zurbanizowanych,

5. pewne mniejszości etniczne w znacznie mniejszym stopniu biorą udział w kształceniu dorosłych niż inne grupy

Przyczyny braku uczestnictwa w edukacji dorosłych:

1. brak motywacji i pewności siebie,

2. problemy związane z wykluczeniem społecznym,

3. brak informacji o możliwościach kształcenia,

4. brak poradnictwa i doradztwa,

5. wysokie koszty kształcenia,

6. osoby niezatrudnione (jak też osoby na stanowiskach na których nie ma wymogu posiadania wyższych kwalifikacji, nie są w stanie bezpośrednio odczuć korzyści płynących z kształcenia),

Uczenie się dorosłych: Polska na tle prezentowanych krajów biorących udział w badaniach ma jeden z najniższych wskaźników uczestnictwa osób dorosłych,

Wytyczne, tendencje do zmiany obszaru edukacji dorosłych:

1. zwiększenie udziału w kształceniu ustawicznym osób starszych,

2. zwiększenie inwestycji w kształcenie ustawiczne,

3. nadanie większej wagi kształceniu dorosłych w polityce edukacyjnej i polityce zatrudnienia,

4. położenie większego nacisku na ewaluację zastosowanych rozwiązań w stosunku do opracowywania nowych dokumentów strategicznych,

5. wprowadzenie elementów innowacyjności do polityki z obszaru edukacji dorosłych,

6. wzmocnienie koordynacji między różnymi grupami interesu,

7. niedopuszczenie do regresywnych efektów stosowanej polityki w obszarze ………., zapewnienie stabilności modelom kształcenia ustawicznego.

Wykład III 20.02.11

Cel strategiczny kształcenia ustawicznego. Rozwój procesu kształcenia ustawicznego i uczenia się w ciągu kształcenia całego życia jest: wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju osobowości, stymulowanie innowacyjności i kreatywności człowieka. Sprzyjać to będzie wzrostom konkurencyjności, poprawie organizacji pracy i tworzeniu podstaw rozwoju społeczeństwa opartego na wiedzy.

Działania priorytetowe:

1. zwiększenie dostępu do kształcenia ustawicznego,

2. podnoszenie jakości kształcenia

3. współpraca i partnerstwo,

4. wzrost inwestycji w zasoby ludzkie,

5. tworzenie zasobów informacyjnych w zakresie kształcenia ustawicznego i rozwoju usług doradczych,

6. uświadomienie roli znaczenia kształcenia ustawicznego.

Instytucje zaangażowane w procesie kształcenia ustawicznego.

Oferta edukacyjna.

Tematyka prowadzonych badań w obszarze kształcenia ustawicznego.

Wykład IV 6.03.2011

Podstawowe pojęcia w edukacji dorosłych. UWAGA TEST!!!

Edukacja ustawiczna - proces dydaktyczny w wyniku którego podmiot procesu edukacji - osoby dorosłe, spełniły obowiązek szkolny, uzyskuje i uzupełnia wiedzę ogólną, umiejętności i kwalifikacje zawodowe w formach pozaszkolnych. Ściśle związane z edukacją formalną, gdyż odnosi się do zinstytucjonalizowanych form (szkoły, uczelnie) nauczania i uczenia się opartych na stałych pod względem czasu i treści nauki formach (klasy, stopnie, programy, podręczniki).

Andragogika (edukacja dorosłych) - z j.greckiego, andros- człowiek, agagos- przewodnik. Jest to nauka zajmująca się teorią nauczania ludzi dorosłych, ściśle związane są z nią takie pojęcia jak edukacja ustawiczna i edukacja całożyciowa, a także kształcenie formalne, nieformalne i pozaformalne. (Strategii Rozwoju Kształcenia Ustawicznego).

Edukacja całożyciowa - uczenie się przez całe życie, współczesna koncepcja edukacji całożyciowej. Jest procesem obejmującym swoim zasięgiem całe życie człowieka, rozwój jego cech indywidualnych jak też rozwój cech społecznych na wszystkich formach i wszystkich kontekstach - w systemie formalnym, nieformalnym, pozaformalnym.

Edukacja nieformalna - obejmuje zorganizowaną działalność oświatową, która odbywa się poza ustalonym systemem kształcenia formalnego, często podejmowana samodzielnie lub w ramach zorganizowanej akcji, umożliwiająca określonej grupie uczestników osiągnięcie założonych celów (np. warsztaty, treningi, szkolenia).

Edukacja pozaformalna (incydentalna) - niezorganizowany i niesystematyczny proces odbywający się w ciągu całego życia, dzięki któremu jednostka nabywa wiedzę i umiejętności, kształtuje swoje postawy, utrwala wartości korzystając z codziennego doświadczenia oraz wychowawczego wpływu swojego środowiska (np. rodzina, sąsiedzi, rówieśnicy, praca, rozrywka).

Edukacja ustawiczna dla wszystkich - ściśle związane jest to liczbą uczestniczących w tego rodzaju edukacji, której zadanie skierowane powinno być na grupy osób szczególnie poszkodowanych. Motywacja staje się bardzo ważnym warunkiem sukcesu edukacji dorosłych jak też integracja instytucji popularyzujących tą edukację oraz środki wspomagające jej rozwój.

Tendencje rozwoju w obszarze edukacji dorosłych:

- przez wzgląd na rozwój społeczeństwa, wiedzy i informacji uczenie się przez całe życie zyskuje strategiczne znaczenie dla jednostki gospodarki polityki. W obliczu zmieniających się wymogów w zakresie rozwoju technologicznego i społecznego istnieje konieczność ciągłego dokształcania się aby sprostać zadaniom stawianym w zawodzie, społeczeństwie, polityce,

- w związku z koniecznością podejmowania przez jednostki coraz większej odpowiedzialności za swój los wynikającej z rezygnacji państwa z ingerowania w sferę prywatną człowieka, staje się konieczne, samodzielne, niezależnie od miejsca i czasu kierowanie procesami uczenia się. Instytucje edukacji dorosłych będą się przeobrażać w agencję wspierające procesy uczenia się poprzez informowanie, doradzanie i wskazanie kierunku. Tworzenie sieci różnych organizatorów edukacji dorosłych sprzyjać ma oszczędnemu gospodarowaniu, uniknięcia niebezpieczeństwa izolacji i społecznego wykluczenia.

- ważne staje się to w sytuacji redukcji udziału państwa w sterowaniu poszczególnymi obszarami rosnącej indywidualnej odpowiedzialności obywateli oraz upowszechniania się samodzielnych procesów uczenia się. Polityka oświatowa jest odpowiedzialna za jakość kształcenia w tym obszarze. Dzięki temu edukacja dorosłych może zapewnić efektywność oraz praktyczną skuteczność rezultatów kształcenia.

- modularyzacja kształcenia ustawicznego ściśle związana jest z potrzebą koordynacji modułów stosowanych i akceptowanych w procesach uczenia się w różnych częściach kraju, świata, co pozwala niezależnie od miejsca i czasu na zdobycie odpowiednich i powszechnie uznawanych świadectw i dyplomów wraz ze stosowanymi uprawnieniami. Edukacja dorosłych pozwala na zdobycie nowych kwalifikacji i uprawnień.

System finansowania edukacji w Polsce.

- wiek osób podlegających procesowi kształcenia ( w XXI w docelowym modelem powinno być kształcenie ustawiczne przez całe życie),

- oferta programowa, którą proponuje bogata oferta placówek,

- różnorodność organów prowadzących,

- zmiany cywilizacyjne, demograficzne

Trzy aspekty systemu finansowania:

1. podmioty finansujące,

2. procedury ustalania wysokości transferów pieniężnych,

3. zakres przedmiotowy zadania finansowanego z różnych źródeł.

Podmioty systemu finansowania edukacji dorosłych w Polsce:

- krajowe ( jednostki samorządu terytorialnego na szczeblu gminy) oraz osoby prawne i osoby fizyczne

- budżet wspierany przez kapitał zagraniczny jak Bank Światowy - Aktywizacja Obszarów Wiejskich w tym podkomponent B2 - edukacji, kraje UE (programy edukacyjne),

- zagraniczne

- prywatne

- publiczne

Państwo najważniejszy podmiot w sferze finansowania edukacji dorosłych:

- oświatowa subwencja ogólna

- dotacje celowe

- rezerwy celowe

Kierunki alokacji środków finansowych:

1. zmodernizowanie różnorodnych pracowni sprzętu komputerowego, oprogramowanie umożliwiające dostęp do Internetu

2. modernizacja bazy dydaktycznej szkół i placówek, jak również opracowanie nowych podstaw programowych oraz innowacyjnych programów nauczania

3. wprowadzenie kształcenia na odległość, umożliwiającego powszechny dostęp do wiedzy, możliwość nauki niezależnie od wieku, miejsca zamieszkania czy stopnia niepełnosprawności.

Model finansowania edukacji założenia:

- uwzględnienie środków na wdrażanie programów niwelujących zagrożenia globalizacji kulturowej,

- uwzględnianie zjawisk kryzysowych - bezrobocie,

- szanse zawodowe, zagrożenie moralne dzieci, młodzieży i dorosłych, zagubienie, niepewność, samotność, zwątpienie, ograniczenie dostępu do urządzeń infrastruktury i mieszkalnictwa,

- zapobieganie zagrożeniom dla otoczenia przyrodniczego człowieka,

- zapobieganie zagrożeniom bezpieczeństwa przez narastające przestępstwa, afery, korupcje, mafie, alkoholizm, choroby XX wieku, dewiacje.

Finansowanie sieci edukacji dorosłych:

- wsparcie finansowe Komisji Europejskiej w wysokości wynikającej z przedłożonego Planu Pracy,

- wysokość przyznanego grantu zależy od działań przewidzianych w projekcie, liczby krajów uczestniczących w projekcie,

- każdego roku Komisja Europejska organizuje co najmniej jedno spotkanie dla koordynatorów Sieci Grundtwiga w celu monitorowania postępów,

Możliwości finansowe i czasowe (zalecenia):

- wzmacnianie popytu na edukację dalszą poprzez wspieranie jednostek i skuteczniejsze uwzględnianie ich zawodowej sytuacji,

- stworzenie równowagi między indywidualną odpowiedzialnością i wspieraniem z zewnątrz przy tym zaleca się sprawdzenie skuteczności działania kuponów edukacyjnych,

- umożliwienie stopniowego zdobywania kwalifikacji w ramach uprawnień socjalnych,

- nowa regulacja czasu pracy i nauki oraz finansowania edukacji dalszej w drodze regulacji między pracodawcami i związkami zawodowymi,

- specjalne wspieranie pracowników średnich i małych zakładów,

- kontrola udogodnień podatkowych dla uczących się

Instytucje edukacji dorosłych o zasięgu światowym i europejskim: UWAGA TEST!!!

- UNESCO Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty Nauki i Kultury

- UIE Instytut Pedagogiki UNESCO

- EAEA Europejski Związek Edukacji Dorosłych

- ESREA Europejskie Towarzystwo na Rzecz Rozwoju Edukacji Dorosłych

- IIZ/DVV Instytut Współpracy Międzynarodowej Niemieckiego Związku Uniwersytetów Powszechnych

- OECD Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju

- ICAE Międzynarodowa Rada Edukacji Dorosłych

- ODCE Organizacja Współpracy i Rozwoju Ekonomicznego

- CE Rada Europy

Instytucje edukacji dorosłych o zasięgu krajowym: UWAGA TEST!!!

- NIACE Krajowy Instytut Ustawicznej Edukacji Dorosłych Anglia i Walia,

- LSSA Litewski Związek Edukacji Dorosłych

- AONTAS Krajowy Związek Edukacji Dorosłych

Rada Europy CE jest pierwszą europejską organizacją polityczną powołaną po II wojnie światowej w celu nawiązania i zacieśnienia współpracy w dziedzinie gospodarczej, społecznej, kulturalnej, prawniczej i oświatowej. Zakres działalności - europejskiego obywatelstwa i tożsamości narodowej, - oświaty i kultury w społeczeństwie w okresie zmian, - kultury i oświaty dnia codziennego. Rada Europy nie dysponuje aktami prawnymi umożliwiającymi bezpośrednio legislacyjne wpływanie na proces kształcenia i wychowania w poszczególnych krajach.

Organizacja Współpracy i Rozwoju Ekonomicznego ODCE - zrzesza 36 krajów, kierunki działalności skupiają się przy: opracowywaniu raportów poświęconych strategiom szkolnictwa w najbliższych latach, - ekspertyz systemów oświatowych, - planowania i przewidywania rozwoju oświaty zgodnie z tendencjami gospodarczo-ekonomicznymi i postępem techniki w danym regionie, - nowe technologie informacyjne związane z rozwojem kształcenia ustawicznego. Dokumenty tej organizacji nie mają mocy obowiązującej lecz są materiałem informacyjnym.

UNESCO do zadań tej organizacji należy: prowadzenie działalności sprzyjającej wzajemnemu poznaniu i zrozumieniu między narodami, - popieraniu oświaty nauki , kultury na obszarze całego świata, - ochronie dorobku kulturalnego, - rozwijanie współpracy i wymiany kulturalnej między narodami. Obrady tej organizacji kończą się uchwaleniem rekomendacji, które nie mają charakteru obligatoryjnego lecz stanowią źródło informacji.

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju OECD ma swoją siedzibę w Paryżu, stanowi gremium o charakterze gospodarczym ale wywiera także niemały wpływ na rozwój szkolnictwa państw członkowskich ((20 krajów), za sprawy edukacji i oświaty odpowiadają tu: Komitet Edukacji który określa główne kierunki polityki oświatowej w aspekcie społecznym i politycznym oraz Centrum ds. Badań i Innowacji w Oświacie, rozwija aktywność badawczą w edukacji, współpracę między państwami członkowskimi.

Europejskie Stowarzyszenie do Spraw Edukacji Dorosłych zawiera ponad 140 organizacji z 25 krajów. Celem stowarzyszenia jest zabieganie o należną rangę edukacji dorosłych w polityce państw europejskich przez wskazywanie jej znaczenia w rozwiązywaniu problemów jak brak równości i szans. Zgodnie z przyjętą Deklaracją Edukacji Dorosłych zmierza do podejmowania działań na rzecz kształtowania kultury pokoju i tolerancji.

Europejski Instytut Edukacji i Polityki Socjalnej to organizacja pozarządowa, której celem jest rozwój współpracy naukowo-badawczej w perspektywie europejskiej na rzecz poprawy warunków oświaty, edukacji i kształcenia ustawicznego. Instytut dokonuje analiz założeń i realizacji polityki oświatowej, projektów edukacyjnych i reform systemowych w poszczególnych krajach proponując ich usprawnienie, współdziała z UNESCO.

Stowarzyszenie ds. Kształcenia Nauczycieli w Europie, organizacja o charakterze pozarządowym, formy działania: - coroczne kongresy poświęcone problematyce kształcenia, nauczania, - prace w 12 stałych grupach zajmujących się aktualnymi problemami, - publikowanie ukazujących się 3 razy do roku w specjalistycznym czasopiśmie. Organizacja ta współpracuje z Komisją Europejską, Radą Europy, UNESCO w ramach wspólnych przedsięwzięć i prac nad ekspertyzami.

Poziom centralny

Minist. Eduk. Narodowej

Minist. Gospodarki

Urząd Marszałkowski

Minist. Finansów

Minist. Nauki i Szkol. Wyższego oraz inne

Min. Pracy i Polit. Socjalnej

Kuratorium Oświaty

Poziom wojewódzki

Wojewódzki Urząd Pracy

Rynek usług edukacyjnych.

Centra Kształcenia Ustawicznego

Centra Kształcenia Praktycznego

Szkoły dla dorosłych

Szkoły Wyższe ( w tym stud. podypl. i dokt.)

Ośrodki szkolenia, dokształcania i doskonalenia kadr, stowarzyszenia, fundacje, spółki, spółdzielnie i inne.

Placówki naukowe

ośrodki badawczo-rozwojowe

Udział w kszt. Ustawicznym

Zaangażowanie

pracodawców

Instytucje szkoleniowe

Kształcenie ustawiczne

---