Prace spawalnicze:
Spawaniem nazywamy proces łączenia metali za pomocą ich miejscowego stapiania. Z uwagi na rodzaj czynników wytwarzających wysoką temperaturę (3200-3500* C) spawanie dzielimy na:
1. Gazowe gdzie czynnikiem wytwarzającym wysoką temp. Jest gaz palny np. acetylen, wodór, propan-butan, gaz ziemny itp. spalający się atmosferze tlenu.
2. Elektryczne spawanie łukowe gdzie czynnikiem wytwarzającym wysoką temperaturę jest łuk elektryczny.
3. Laserowe gdzie czynnikiem wytwarzającym wysoką temp. Jest wzmocniona wiązka monochromatyczna.
Za pomocą tych czynników można także przecinać materiały.

Spawanie gazowe:
Najbardziej rozpowszechnionym rodzajem spawanie z użyciem gazu acetylenu-gazu palnego.
Pomieszczenie spawalni:
Spawanie i cięcie metali powinno odbywać się w specjalnie na ten cel przeznaczonym pomieszczeniu lub wydzielonej części pomieszczenia-spawalni w których są zlokalizowane stanowiska spawalnicze.
Spawalnie powinny spełniać następujące warunki bezpieczeństwa:
wymiary:
- wysokość pomieszczenia minimum 3,75 m
- na każde stanowisko robocze powinno przypadać co najmniej 2m kw. wolnej powierzchni podłogi i nie zajętej przez urządzenia i sprzęt.
- na każdego pracownika najliczniejszej zmiany powinno przypadać co najmniej 15 m3 wolnej objętości pomieszczenia zajętej przez urządzenia i sprzęt.
oświetlenie:
- należy zapewnić dostateczne oświetlenie naturalne, a gdy jest to niemożliwe-dostateczne oświetlenie sztuczne.
- wentylacja-zapewnia skuteczne usuwanie powietrza zanieczyszczonego substancjami szkodliwymi, wydzielającymi się przy spawaniu i cięciu metali, oraz dopływ świeżego powietrza
- podłoga w spawalni na stanowisku spawalniczym powinna być wykonana z materiałów niepalnych.

Podstawowe wymagania BHP przy procesach spawalniczych:
1. Stałe stanowiska spawalnicze powinno być wyposażone w stół spawalniczy i (lub) odpowiednie oprzyrządowanie, umożliwiające bezpieczne wykonywanie prac spawalniczych.
2. Na stałym stanowisku spawalniczym przedmioty o dużych wymiarach lub o masie ponad 25 kg powinny być przemieszczane za pomocą urządzeń transportu pionowego lub poziomego.
3. stanowisko spawalnicze, na którym są ręczne palniki gazowe, powinno być wyposażone w:
- sprzęt umożliwiający bezpieczne odłożenie lub zawieszenie palnika.
- naczynia z wodą do okresowego lub awaryjnego schładzania palnika.
4. W spawalni i na stanowiskach spawalniczych nie powinny być przechowywane materiały łatwo palne.
5. Stanowisko na których są wykonywane prace spawalnicze powodujące rozprysk iskier lub gorących cząstek stałych powinny być zabezpieczone przed możliwością wywołania pożaru w strefie rozprysku z uwzględnieniem przestrzeni poniżej stanowiska spawalniczego.
6. Podczas wykonywania prac spawalniczych niedopuszczalne jest zawieszanie przewodów na ramionach i kolanach oraz prowadzenie ich bezpośrednio przy innych częściach ciała.
7. Zasilanie stanowiska spawalniczego w gazy może następować z generatorów gazów, przenośnych wytwornic acetylenu, butli, baterii, bądź wiązek butli, rurociągów gazowych z tym, że na stałym stanowisku spawalniczym niedopusz-
czalne jest stosowanie przenośnych wytwornic acetylenu.
8. W spawalni mającej nie więcej niż 10 stanowisk spawalniczych, na których są stosowane gazy palne dopuszcza się indywidualne wyposażenie każdego stano-
wiska w butle niezbędne dla prowadzenia procesu technologicznego oraz w jedną zapasową butle każdego rodzaju gazu stosowanego na tym stanowisku.
9. Butle zapasowe o których mowa powyżej powinny być przechowywane w wyodrębnionych pomieszczeniach wykonanych z materiałów niepalnych bądź w wydzielonych miejscach spawalni, wyraźnie oznaczonych i zabezpieczonych.
10. W spawalni mającej powyżej 10 stanowisk spawalniczych, na których są stosowane gazy palne, zaopatrzanie w te gazy powinno odbywać się z instalacji centralnego zasilania.
11. W każdym przypadku zasilania urządzenia spawalniczego gazem pobieranym ze źródła, w którym ciśnienie gazu jest zmienne lub większe niż znamionowe ciśnienie zasilania odbiornika, w punkcie poboru należy stosować reduktor ciśnień.

Spawanie łukiem elektrycznym:
Elektryczne spawanie łukowe wykonuje się za pomocą urządzeń spawalniczych. Należą do nich:
1. Spawarki transformatorowe
2. Spawarki prostownika jedno i wielo stanowiskowe
4. Półautomaty i automaty spawalnicze


Wpływ czynników szkodliwych i uciążliwych:
Podczas spawania pracownik narażony jest między innymi na:
1. Pyły i gazy spawalnicze 2. Promieniowanie jonizujące
3. Promieniowanie widzialne 4. Promieniowanie ultrafioletowe
5. Promieniowanie podczerwone 6. Pole elektromagnetyczne
7. Wymuszoną pozycje ciała 8. Porażenie prądem
9. Hałas

Pyły i gazy spawalnicze:
Spawacze łukiem elektrycznym narażeni są na wdychanie pyłów i gazów powstających w łuku elektrycznym, których skład jest zależny od rodzaju spawanego materiału i używanych elektrod .Najczęściej to:
- tlenki żelaza (pył) -tlenki manganu i tytanu (pył) -krzemionka (pył)
- tlenki azotu (gaz) -tlenki węgla (gaz)
Największe ich stężenia powstają przy spawaniu we wnętrzu zbiorników.
Narażenie na dymy spawalnicze prowadzi do odkładania się w płucach tlenków metali (głównie żelaza), a także krzemionki powodując tak zwaną pylicę spawaczy elektrycznych.

Profilaktyka:
Dla zabezpieczenia spawacza, szczególnie spawającego łukiem elektrycznym należy stosować:
1. wentylację ogólną
2. wentylację miejscową(urządzenia odsysające):
-odsysanie połączone z oprzyrządowaniem (palniki z odsysaniem stosowane w procesach MIG, MAG) -ssawy połączone z tarczami ochronnymi
-kabiny spawalnicze -stół z odsysaniem mieszanym
-ruszty i otwory odsysające umieszczone w stole spawalniczym
-ssawki ruchome ustawiane w dowolnym położeniu -ssawki nieruchome
3. Ubrania robocze
4. Sprzęt ochrony osobistej (okulary ochronne z filtrami, tarcze spawalnicze, maski przeciwpyłowe, fartuchy skórzane, rękawice spawalnicze).

Zasady bezpiecznej eksploatacji spawarek elektrycznych:
Pomieszczenie
Pomieszczenia, gdzie odbywa się spawanie łukiem elektrycznym, powinny spełniać następujące wymogi (Q 153)
-wymiary powinny być takie, jak przy pomieszczeniach spawania gazowego,
-stałe stanowisko spawalnicze, na którym istnieje możliwość emisji szkodliwych pyłów i gazów, pracodawca powinien wyposażyć w instalację wentylacji stanowiskowej. Wentylacja powinna być tak wykonana, aby wyciąg znajdował się z dołu lub z boku stołu,
-stosowanie w spawalni stacjonarnych urządzeń do podgrzewania przedmiotów przed lub po poddaniu ich procesom spawalniczym jest dopuszczalne pod warunkiem, że urządzenia te będą wyposażone w wentylację miejscową.
-stanowisko powinno być wyposażone w ścianki lub parawany ochraniające przed szkodliwym działaniem łuku osoby pracujące obok. Ścianki lub parawany powinny być wykonane z materiału niepalnego lub trudno zapalnego, tłumiącego szkodliwe promieniowanie optyczne. Powinny one mieć wysokość co najmniej 2 m, z zachowaniem przy podłodze szczeliny wentylacyjnej.
-ściany i strop spawalni oraz wnętrza kabiny spawalniczej powinny być pomalowane farbami matowymi.
-stanowisko spawalnicze, na którym są stosowane ręczne uchwyty spawalnicze, powinno być wyposażone w osprzęt umożliwiający bezpieczne odłożenie lub zawieszenie uchwytu.
- stanowisko spawalnicze do spawania łukowego elektrodami otulinami powinno być wyposażone w pojemnik na resztki (ogarki) elektrod.
-stanowisko spawalnicze zlokalizowane na otwartej przestrzeni powinno być
zabezpieczone przed działaniem czynników atmosferycznych, a jego otoczenie chronione przed promieniowaniem łuku elektrycznego lub płomienia.
-materiały dodatkowe do spawania, napawania i lutowania, zawierające lub wydzielające substancje chemiczne stwarzające zagrożenie dla zdrowia pracowników, powinny być klasyfikowane i znakowane oraz posiadać karty charakterystyk, zgodnie z wymaganiami określonymi w odrębnych przepisach.
-połączenie kilku spawalniczych źródeł energii nie powinno powodować przekroczenia, w stanie bez obciążenia, dopuszczalnego napięcia między obwodami wyjściowymi połączonych źródeł energii.
-obwód prądu spawania nie powinien być uziemiony, z wyjątkiem przypadków gdy przedmioty spawane są połączone z ziemią.
-przewody spawalnicze łączące przedmiot spawany ze źródeł energii powinny być połączone bezpośrednio z tym przedmiotem lub oprzyrządowaniem, jak najbliżej miejsca spawania.
-zabronione jest przechowywanie w spawalni materiałów łatwo palnych.
-zabronione jest wykonywanie prac spawalniczych na urządzeniach będących pod ciśnieniem.
-Przy pracach spawalniczych wykonywanych w miejscach, w których powstające iskry, kropelki roztopionego metalu itp. mogą przy zetknięciu się z przedmiotami palnymi spowodować ich zapalenie. Przedmioty te należy zabezpieczyć np. przez pokrycie blachą, innymi materiałem niepalnym lub w inny sposób zabezpieczyć przed zapaleniem.
Profilaktyka lekarska:
Badania wstępne i okresowe dla spawaczy obejmuje zakres badań i przeciwwskazań jak dla narażonych na:
-promieniowanie podczerwone i nadfioletowe
-pyły zawierające krzemionkę

Roboty spawalnicze.

Spawanie gazowe:

− butle z gazami powinny być oznaczone,

− butle z gazami można sytuować przy ścianach pełnych o 60 minutowej odporności

ogniowej,

− transport butli na budowie powinien odbywać się wózkami do tego celu przeznaczonymi,

− przenoszenie butli w pionie powinno odbywać się za pomocą specjalnych noszy,

− butli nie należy rzucać, toczyć, przewracać ani używać do innych celów niż są

przeznaczone,

− węże do gazów powinny być: szczelne, chronione przed uszkodzeniami mechanicznymi,

różnić się między sobą kolorami, o długości co najmniej 5 m, przechowywane w sposób

zabezpieczający przed załamaniami,

− przy spawaniu gazowym pracownik powinien być wyposażony w: beret lub czapkę,

okulary ochronne z różnymi filtrami, skórzane rękawiczki spawalnicze, skórzany fartuch

spawalniczy, trzewiki ze skóry termoodpornej, półmaski filtrujące oraz w miarę potrzeby

w sprzęt zabezpieczający przed upadkiem z wysokości,

− spawacz powinien posiadać uprawnienia.

Spawanie elektryczne:

− eksploatacja spawarek elektrycznych powinna być prowadzona zgodnie z przepisami

i dokumentacją fabryczną,

− przedmiot (lub konstrukcja spawana) powinien być uziemiony,

− przewody zasilające oraz spawalnicze musza być zabezpieczone przed uszkodzeniami

mechanicznymi (prowadzone odpowiednimi trasami, zawieszane na stojakach, osłonięte),

− zabronione jest wspólne prowadzenie przewodów spawalniczych z przewodami

gumowymi do spawania gazowego,

− rękojeść uchwytu spawalniczego powinna być wykonana z materiału izolacyjnego

i niepalnego,

− zabronione jest: dotykanie nieizolowanych części uchwytu, zakładanie elektrod przy

wyłączeniu prądu, kładzeniu uchwytu na częściach metalowych, przegrzewanie

uchwytów,

− spawacz powinien mieć odpowiednie uprawnienia,

− przy spawaniu i cięciu elektrycznym pracownik powinien być wyposażony w sprzęt

ochronny.

Do samodzielnej pracy na stanowisku spawacza może przystąpić osoba, jeżeli posiada:

− książeczkę spawacza (z określonymi uprawnieniami),

− ukończony 18 rok życia,

− dobry stan zdrowia, potwierdzony orzeczeniem lekarskim,

− zezwolenie mistrza lub kierownika budowy,

− przeszkolenie wstępne oraz bhp,

− odpowiednią odzież i obuwie robocze oraz środki ochroni indywidualnej.

3M 9925 Półmaska filtrująca klasy P2 z zaworem wydechowym eliminacja par organicznych poniżej NDS, ochrona przed ozonem do 10 NDS, 10x NDS

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 kwietnia 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach spawalniczych. (Dz. U. z 2000 r. Nr 40, poz. 470)
* Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2003 w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji i magazynowaniu gazów, napełnianiu zbiorników gazami oraz używaniu i magazynowaniu karbidu (Dz. U. 2004 nr 7 poz. 59)
* Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2006 nr 80 poz. 563).

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY1)
z dnia 6 lutego 2003 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych
(Dz. U. 2003, Nr 47, poz. 401)

Rozdział 16
Roboty spawalnicze

   § 223. Stałe stanowiska spawalnicze, zlokalizowane na otwartej przestrzeni, powinny być zabezpieczone przed działaniem czynników atmosferycznych.

   § 224. W czasie spawania gazowego należy używać wyłącznie butli posiadających ważną cechę organu dozoru technicznego.

   § 225. Przemieszczanie butli o pojemności wodnej powyżej 10 dm3 powinno odbywać się zgodnie z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach spawalniczych.

   § 226. 1. W czasie korzystania z gazu z butli powinny być one ustawione w pozycji pionowej lub pod kątem nie mniejszym niż 45° od poziomu.

   2. Odległość płomienia palnika od butli nie powinna być mniejsza niż 1 m.

   § 227. 1. Przewody do tlenu i acetylenu powinny wyróżniać się wymaganą kolorystyką, a ich długość powinna wynosić co najmniej 5 m.

   2. Nie stosuje się przewodów używanych uprzednio do innych gazów.

   3. Zamocowanie przewodów na nasadkach reduktorów, bezpieczników wodnych, palników i łączników wykonuje się wyłącznie za pomocą płaskich zacisków.

   4. Przewody należy chronić przed uszkodzeniami mechanicznymi.

   5. Miejsca uszkodzone w przewodach powinny być wycięte. Łączenia przewodów należy wykonać za pomocą specjalnych łączników metalowych, o przekroju wewnętrznym odpowiadającym prześwitowi łączonego przewodu.

   § 228. Stosowanie do tlenu i acetylenu przewodów igielitowych, z tworzyw sztucznych lub o podobnych właściwościach jest zabronione.

   § 229. W przypadku zamarznięcia zaworu butli gazowej, wytwornicy lub bezpiecznika wodnego, odmrażanie powinno być dokonywane za pomocą gorącej wody lub pary wodnej. Odmrażanie za pomocą płomienia jest zabronione.

   § 230. 1. Sprzęt do spawania elektrycznego powinien spełniać wymagania określone w przepisach dotyczących systemu oceny zgodności oraz być użytkowany zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową.

   2. Spawacz, przed rozpoczęciem spawania elektrycznego, jest obowiązany sprawdzić prawidłowość połączeń przewodów i przyłączenia końcówki przewodu roboczego do uchwytu.

   3. Do zasilania uchwytu elektrody i do masy należy stosować wyłącznie przewody oponowe - spawalnicze, o właściwie dobranym przekroju.

   4. Każdy spawany przedmiot powinien być uziemiony.

   § 231. Stałe stanowisko spawacza powinno być wyposażone w miejscową wentylację wyciągową.

   § 232. Stanowisko spawacza powinno być wydzielone w sposób zabezpieczający inne osoby przed szkodliwym działaniem światła na wzrok.

   § 233. W czasie opadów atmosferycznych spawanie lub cięcie metali jest dozwolone wyłącznie po osłonięciu stanowiska pracy.

   § 234. 1. Spawanie zbiorników lub naczyń, w których byty przechowywane ciecze lub gazy łatwo zapalne bądź trujące, jest dozwolone wyłącznie po uprzednim ich oczyszczeniu z resztek gazów, cieczy i ich par oraz po starannym wymyciu lub napełnieniu wodą albo gazem obojętnym.

   2. Roboty spawalnicze w zbiornikach lub kotłach mogą być wykonywane wyłącznie przy asekuracji osób znajdujących się na zewnątrz, z zachowaniem wzajemnej łączności oraz z możliwością udzielenia natychmiastowej pomocy.

   3. Osoby znajdujące się wewnątrz zbiornika powinny być wyposażone w szelki bezpieczeństwa, do których należy przymocować linkę bezpieczeństwa trzymaną przez osobę ubezpieczającą znajdującą się na zewnątrz zbiornika.

   § 235. Osoby znajdujące się wewnątrz zbiornika powinny mieć zapewniony dopływ świeżego powietrza oraz oświetlenie elektryczne o bezpiecznym napięciu.

7

---