Polityka. Systemy polityczne. Ustrój Polski. Poziom rozszerzony.

I. Wykonaj polecenia.

1. Jedną z funkcji polskiego Sejmu jest powoływanie konstytucyjnych organów państwa oraz osób, które wchodzą w skład tych organów.

a) Podaj nazwę opisanej funkcji. (1 punkt)

Funkcja ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

b) Kogo powołuje Sejm za zgodą Senatu? (1 punkt)

A. Prezesa Trybunału Konstytucyjnego B. Prezesa Najwyższej Izby Kontroli C. Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego D. Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego

2. Kto wchodzi w skład Rady Gabinetowej w Polsce? Podkreśl właściwe odpowiedzi wybierając spośród: Minister Finansów, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Rzecznik Praw Obywatelskich, Prezes Rady Ministrów. (1 punkt)

3. Do podanych rodzajów terenowej administracji rządowej w Polsce dobierz odpowiadające im organy władzy. (1 punkt)

Terenowa administracja rządowa:

A. niezespolona ………… B. zespolona ……………

Organy władzy:

1. Komendant Wojewódzki Policji 2. Prezydent Miasta 3. Dyrektor Izby Celnej

II. Uzupełnij tabelę dotyczącą ustrojów politycznych wybranych państw świata. (3 punkty)

III. Do każdej podanej w tabeli nazwy państwa dopisz obowiązującą w nim metodę wyboru prezydenta oraz zakres jego kompetencji. Odpowiedzi wybierz spośród poniższych.

metody wyboru prezydenta: 1. wybory powszechne bezpośrednie; 2. wybory przez parlament; 3. wybory powszechne pośrednie; 4. wybory przez organ składający się m.in. z parlamentarzystów

zakresy kompetencji prezydenta: 5. podlegają mu organy władzy wykonawczej; 6. jego rola ogranicza się do funkcji reprezentacyjnych; 7. podlegają mu inne organy władzy; 8. może przewodniczyć posiedzeniom rządu i decyduje o polityce zagranicznej i bezpieczeństwa

Państwo	Sposób wyboru prezydenta	Zakres kompetencji prezydenta
Republika Federalna Niemiec:
Republika Francuska
Stany Zjednoczone Ameryki

IV. Określ, które zdanie dotyczące ustroju RP jest prawdziwe, a które fałszywe. (1 punkt)

1. Zgromadzenie Narodowe jest zwoływane przez Prezesa Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej. [p] [f]

Rada Ministrów ma w Rzeczypospolitej Polskiej prawo inicjatywy ustawodawczej. [p] [f]

Ważność wyborów parlamentarnych w Rzeczypospolitej Polskiej stwierdza Państwowa Komisja Wyborcza. [p] [f]

V. Podaj nazwę stanowiska osoby, która w podanej w tekście sytuacji przejęła, zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, obowiązki głowy państwa. (1 punkt)

Po II turze wyborów prezydenckich w Polsce w lipcu 2010 roku prezydent elekt Bronisław Komorowski, pełniący jako Marszałek Sejmu obowiązki głowy państwa, złożył mandat poselski.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

VI. Zaznacz literą P imię i nazwisko osoby, która pełniła urząd Rzecznika Praw Obywatelskich jako pierwsza, a literą O - imię i nazwisko osoby, która pełniła ten urząd jako ostatnia. (1 punkt)

A. Janusz Kochanowski - …… B. Ewa Łętowska - …… C. Adam Zieliński - …… D. Tadeusz Zieliński - …… E. Andrzej Zoll - ……

VII. Do każdego podanego opisu kompetencji dopisz pełną nazwę właściwego organu Rzeczypospolitej Polskiej. (1 punkt)

1. Sprawdza legalność, gospodarność, rzetelność i celowość działań organów administracji rządowej oraz NBP.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2 Strzeże praworządności oraz czuwa nad ściganiem przestępstw. ………………………………………………………………………………………

VIII. Komu i co nakazuje Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, gdy sejm nie udzieli wotum zaufania Radzie Ministrów powołanej przez Prezesa Rady Ministrów, którego desygnował Prezydent RP? (1 punkt)

A. Nakazuje Prezydentowi RP skrócić kadencję sejmu. B. Nakazuje Prezydentowi RP powołać rząd mniejszościowy. C. Nakazuje Prezesowi Rady Ministrów powołać nową Radę Ministrów. D. Nakazuje sejmowi wybrać Prezesa Rady Ministrów.

IX. Wymień trzy konstytucyjne przypadki, kiedy wspólne obrady Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za posiedzenie Zgromadzenia Narodowego. (1 punkt)

1. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

X. Wpisz do tabeli nazwy systemów politycznych. Wybierz je spośród podanych poniżej propozycji. Następnie dopisz przykład państwa, w którym taki system panuje. (4 punkty)

Nazwy systemów politycznych: parlamentarno-komitetowy, kanclerski, parlamentarno-gabinetowy, mieszany, gabinetowo-parlamentarny

Opis systemu	Nazwa	Państwo
System ten występuje w demokracjach charakteryzujących się dużą liczbą partii politycznych, co wpływa na duże rozdrobnienie polityczne w parlamencie. Parlament bierze udział zarówno w procesie ustawodawczym, jak i ingeruje w bieżącą politykę rządu.
B. Parlament nie odgrywa większej roli politycznej, a każda z ustaw proponowanych przez rząd jest z reguły uchwalana. Charakterystyczną cechą tego systemu jest silna pozycja premiera. System ten występuje w państwach o systemie dwupartyjnym.
C. W tym systemie szef rządu jest samodzielnym organem państwa o zwierzchnich i kierowniczych kompetencjach wobec pozostałych członków rządu. Samodzielnie powołuje ministrów, a jego decyzje nie muszą być zatwierdzane przez parlament.
D. Charakterystyczną cechą tego systemu jest brak trójpodziału władzy, gdyż opiera się on na zasadzie jednolitości władzy. Najwyższym organem władzy jest parlament, do którego należy całość władzy i który powołuje pozostałe organy państwa oraz sprawuje nad nimi kontrolę.

XI. Określ czy zdania dotyczące zasad ustrojowych państwa polskiego są prawdziwe, czy fałszywe. (1 punkt)

1. Prezydent rozwiązuje Sejm, jeżeli nie uda mu się w trzech kolejnych próbach wyłonić rządu. [p] [f]

2. Absolutorium to akt Sejmu uznający prawidłowość działalności finansowej Rady Ministrów w okresie roku budżetowego. [p] [f]

3. Trybunał Konstytucyjny orzeka o zgodności z konstytucją celów lub działalności partii politycznych. [p] [f]

4. Sejm i Senat w określonych sytuacjach obradują wspólnie jako Zgromadzenie Ludowe. [p] [f]

XII. Rozpoznaj na podstawie definicji organ konstytucyjny i wpisz w tabeli jego pełną nazwę. (2 punkty)

XIII. Do wymienionych w tabeli decyzji Sejmu RP przyporządkuj wymaganą dla nich większość. (1 punkt)

Rodzaje większości:

1. Większość głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

2. Większość 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

3. Większość ustawowej liczby posłów (co najmniej 231).

4. Większość bezwzględna w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów

Rodzaj uchwały Sejmu RP	Większość
A. Wotum nieufności dla prezesa Rady Ministrów
B. Uchylenie weta prezydenckiego do ustawy
C. Odrzucenie poprawek Senatu RP do ustawy

XIV. Na podstawie poniższego opisu jednej z zasad wyborczych i własnej wiedzy wykonaj polecenia. (2 punkty)

Zasada ta może być stosowana zarówno przy podziale na jednomandatowe, jak i wielomanadtowe okręgi wyborcze. W przypadku okręgu jednomandatowego mandat przydzielany jest kandydatowi, który uzyskał najlepszy wynik.

1. Określ, jaki rodzaj zasady wyborczej został scharakteryzowany.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Podaj nazwy dwóch centralnych organów państwa Rzeczypospolitej Polskiej wybieranych w wyborach powszechnych przy zastosowaniu tej zasady.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Wyjaśnij, jak zastosowanie tej zasady w wyborach do Izby Gmin wpływa na system partyjny w Wielkiej Brytanii.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

XV. Uporządkuj imiona i nazwiska prezesów Rady Ministrów RP według kolejności sprawowania urzędu. We właściwe rubryki tabeli wpisz cyfry od 1 do 4, gdzie 1 oznacza tego, który sprawował urząd najwcześniej. (1 punkt)

Prezes Rady Ministrów RP	Kolejność urzędowania
A. Jan Krzysztof Bielecki
B. Jerzy Buzek
C. Leszek Miller
D. Józef Oleksy

---