4.4. POMIARY WYSOKOŚCIOWE W PRACACH BUDOWLANYCH

Stabilizacja punktu wysokościowego o zadanej rzędnej; Przy realizacji różnych prac budowlanych korzystne jest, by w pobliżu budowy stale dostępny był punkt o nie tylko znanej ale i okreslonej wysokości. Jako przykład może tu posłużyć reper budowlany usytuowany na wysokości tzw. zera budowlanego. Z pomiarowego i budowlanego punktu widzenia reper ten powinien spełniać nie tylko warunek zadanej rzędnej, ale i odpowiedniej dokładności. Dlatego przy jego stabilizacji stosuje się metodę niwelacji geometrycznej.

W przykładzie pokazanym na rys. 4.12 zadanie geodezyjne polega na wyznaczeniu zera budowlanego - punktu Rb.0 na podstawie reperu Rp.A. Przyjmując, że odległość pomiędzy wymienionymi punktami wysokościowymi jest niewielka i mieści się w zasięgu jednego stanowiska niwelacyjnego, można zapisać:

uwzględniając zasadę niwelacji geometrycznej

można wyliczyć odczyt w przód na łacie stojącej na wyznaczanym reperze Rb.O.

Realizacja zadanej rzędnej wysokości polegać będzie na odpowiednim manewrowaniu łatą niwelacyjną. Należy ją przesuwać „w górę” i „w dół” tak długo, aż uzyskamy odczyt O_p. Wtedy należy u podstawy łaty zaznaczyć kreskę, a następnie miejsce to utrwalić. Na placu budowy takie punkty wysokościowe zwykle znaczy się farbą, rzadziej stalowym bolcem. Po utrwaleniu znaku należy - jak w każdym pomiarze geodezyjnym - skontrolować rezultat.

Rys. 4.12. Stabilizacja punktu wysokościowego Rb.0 w ścianie budynku

Wyznaczenie rzędnej wysokościowej elementu elewacji; Na rys. 4.13 pokazano przykład typowego zadania pomiarowego polegającego na wyznaczeniu wysokości dowolnego punktu elewacji budynku.

Rys. 4.13. Pomiar wysokości punktu elewacji budynku w dowiązaniu do reperu

Ponieważ punkt P jest widoczny z placu budowlanego można zastosować niwelację trygonometryczną. Dla przykładu pokazanego na rys. 4.13 zgodnie z zasadą niwelacji trygonometrycznej (por. rozdz. 2.4) wysokość H_p określa zależność

Kąt β wyznaczony jest zgodnie z zasadnami pomiaru kata pionowego. Należy więc zwrócić uwagę na pomiar w dwóch położeniach lunety i staranne celowanie. Sposób pomiaru odległości D zależy od posiadanego sprzętu. Ponieważ z reguły odległość jest niewielka można użyć dalmierzy, które nie wymagają ustawiania reflektora w punkcie P, np. dalmierza Disto. Można też stosować metodę pośredniego pomiaru odległości, stosując odpowiednią konstrukcję pomiarową - trójkąt z pomierzoną bazą i dwoma kątami poziomymi.

Przy wyznaczeniu wysokości osi celowej H_c­ możliwe są dwa rozwiązania: W przypadku pokazanym na rys. 4.13, gdy w bliskiej odległości znajduje się reper budowlany, teodolitem przy poziomym ustawieniu lunety można odczytac wartość O_w^. Odczyt ten należy wykonać zgodnie z zasadami pomiaru kąta pionowego, a więc w dwóch położeniach lunety.

Jeśli teodolit znajduje się nad punktem o znanej wysokości - jak na rys.4.14 - wystarczy pomierzyć wysokość osi celowej „i” mierząc odległość od punktu A do osi obrotu lunety.

.

Rys. 4.14. Pomiar wysokości punktu elewacji budynku, gdy znana jest rzędna stanowiska teodolitu

Wyznaczenie rzędnej wysokościowej punktu usytuowanego wewnątrz budynku; Są dwa sposoby:

• po schodach,

• z wykorzystaniem taśmy mierniczej.

Metoda „po schodach”; Na rys. 4.15 pokazano, w jaki sposób metodą niwelacji geometrycznej można określić wysokość dowolnego punktu wewnątrz budynku. Pomiar rozpoczyna odczyt wstecz na łatę ustawioną na reperze Rb.B.

Rys. 4.15. Niwelacja „po schodach”

Zgodnie z oznaczeniami na rys. 4.15 wysokość punktu P wyznacza zależność

Niwelacja „po schodach” ma wiele niedogodności wynikających z ograniczonej przestrzeni klatki schodowej. Bardzo krótkie celowe, złe oświetlenie i niewygodne stanowiska utrudniają pomiar, sprawiają, że metoda jest pracochłonna i mniej dokładna, szczególnie jeśli liczba stanowisk jest duża. Można przyjąć, że zakres jej stosowania ograniczony jest do czterech, co najwyżej pięciu kondygnacji. Dla wyższych kondygnacji lepiej stosować taśmę geodezyjną.

Metoda z wykorzystaniem taśmy geodezyjnej. Jeśli w pionie otworów okiennych zwiesić taśmę - jak na rys. 4.16, to do Rb.B można dojść dwoma stanowiskami niwelacji geometrycznej. Taśma stalowa jest w tym przypadku rodzajem łaty niwelacyjnej mającej tę zaletę, że ma dowolną długość.

Rys. 4.16. Niwelacja z wykorzystaniem taśmy geodezyjnej

Wyznaczenie grubości płyty stropowej; Podobnie jak w przypadku wyznaczania rzędnych wysokościowych punktów usytuowanych wewnątrz budynku, można mówić o dwóch sposobach pomiaru. W pierwszym wykorzystujemy tylko łaty niwelacyjne - rys.4.17, w drugim wykorzystujemy taśmę geodezyjną - rys. 4.18.

Metoda niwelacji „po schodach”; Modyfikacja metody przedstawionej w na rys. 4.16 dotyczy tylko jednego szczegółu, a mianowicie odpowiedniego przyłożenia łaty w punkcie P - tak jak to pokazano na rys. 4.17. Szukaną wielkość g (grubość płyty) wyznacza zależność

Rys. 4.17. Wyznaczenie grubości płyty stropowej metodą „niwelacji po schodach”

Metoda z wykorzystaniem taśmy geodezyjnej. Grubość płyty stropowej można wyznaczyć wykorzystując taśmę geodezyjną, którą zwiesza się w pionie otworów okiennych, podobnie jak to miało miejsce w przykładzie przedstawionym na rys. 4.18. Ponieważ taśma pełni dokładnie taką samą rolę jak łata w sposobie niwelacji „po schodach”, stąd szukaną grubość płyty „g” określają identyczne jak wyżej zależności.

Rys. 4.18. Wyznaczenie grubości płyty stropowej przy wykorzystaniu taśmy geodezyjnej

Wyznaczenie rzędnej dna wykopu fundamentowego; Sprawdzenie, czy rzędna dna wykopu fundamentowego jest zgodna z projektem budowlanym, wykonuje się metodą niwelacji geometrycznej. Gdy głębokość wykopu nie jest znaczna, w pomiarze wystarczy użyć typowych łat niwelacyjnych. Gdy jednak głębokość przekracza 5-6 m, wówczas wykorzystać należy taśmę geodezyjną. Jak to wykonać pokazano na rys. 4.19.

Rys. 4.19. Wyznaczenie rzędnej dna wykopu fundamentowego

1

72

O_w

O_p

budynek

O_w

O_p

•

P

β

Rb.B

O₁

O₇

O₆

O₅

O₄

O₃

O₂

O₈

•

P

O₁

O₇

O₂

O₈

•

P

„0” taśmy

Taśma geodezyjna

O₂

O₁

g

O₄

O₃

O₂

O₁

Taśma

g

O₄

O₃

O₁

O₂

O₃

O₄

taśma

Rp. A

Rb.0

łata przesuwana

w górę i w dół

i

•

p. A

β

P

•

Rb.B

Rb.B

Rb.A

---