CHOROBA -Patologiczny proces zachodzący w org., z którym org. mie może sobie poradzić- Zaburzenie homeostazy.
Podział:
* Zewnątrzustrojowe: czynniki środowiskowe. temp, promieniowanie jonizujące, wirusy, urazy, rozwój przemysłu
*Wewnątrz pochodne tzw. Wewnątrzustrojowe (często dziedziczne, rozwojowe)
*Ostre lub przewlekle
Co decyduje o rozwoju choroby?
Stopień zaburzenia równowagi między możliwościami adaptacyjnymi .Wielkość uszkodzenia narządów tkanek, odporność org. ,wiek sobnika, stan psychiczny pacjenta. Początek choroby może być : powolny, skryty, ostry, podostry. Stan ostry może przejść w stan przewlekły.
Rokowanie Choroby
Na podstawie rokowań choroby opracowujemy rehabilitacje.
Kalectwo - niedorozwój , brak lub nieodwracalne uszkodzenie części ciała powodujące trwałe upośledzenie czynności ustroju Inwalidztwo- częściowy lub całkowita niezdolność do pracy spowodowane długotrwałą niesprawnością
Zaburzenia czynności mięśni
Zanik mięśni - zmniejszenie masy mm , zmniejszenie objętości włókien mm przyczyną zanikową mm: nieczynność ruchowa, niedożywienie mięśni, zmiany troficzne , zerwanie łączności z kom. nerw. Czyli atrofia. Dystrofia zmiany zwyrodnieniowe zachodzące w mięśniach.
Niedowłady:
Hipertonia- Spastyczność - wzmożone napięcie mięśniowe w obrazie klinicznym mm spastyczne charakteryzuje elastyczny opór przeciw wydłużaniu i rozciąganiu.
Spastyczność - objawem spastyczności jest tzw. objaw scyzorykowy polegający na nagłym zmniejszeniu oporu na bierne szybkie rozciąganie z chwilą osiągnięcia szczytowego napięcia . Pierwsza faza ruchu
Monoplegia - niedowład jednokończynowy
hemiplegia - niedowład połowiczy jednostronny
Triplegia - niedowład trzech kończyn
Paraplegia - niedowład wyłącznie kończyn dolnych
Kwadriplegia - niedowład czterokończynowy innym używanym określ. Jest hemiplegia obustronna.
Sztywność -wzmożone napięcie mięśniowe. Opór, który stawia kom mm . może być jednostajny ale też może być skokowy. Jest to związane z uszkodzeniem układu pozapiramidowego . Stopień wzmożonego napięcia mięśni jest równomierny, przez cały okres
ruchu lub tez przebiega skokami .Również wzmożone napięcie mm w przypadku przerwania ciągłości połączeń ośr. Mózgowia , czy uszkodzenie pnia mózgu, klinicznie jest to toniczny Skórcz mięsni gł. prostowników występujących na skutek działania rozmaitych bodźców często nieuchwytnych.
Miotonia - wzmożone napięcie mięśni - istotą tej choroby to przedłużony skurcz mm i powolne ich rozkurczanie co uwidacznia się podczas wykonywania ruchów powolnych to powoduje niemożność szybkiego rozpoczęcia ruchu w Mer. przeciwnym (przesunięcie
przedmiotu trzymanego w zamkniętej ręce) . Miotonia dotyczy wszystkich mm szkieletowych.
Hipotonia mm - obniżenie napięcia mm charakteryzujące się zmniejszeniem oporności mięśnia na bierne rozciąganie wahadłowymi ruchami niepodpartych kończyn, często
zwiotczeniem torebek stawowych oraz obniżeniem ruchów miotatycznych . Co powoduje hipotonie? : uszkodzenie efektora w mięśniu lub w nerwach obwodowych łuku odruchowego, albo rdzeniu na poziomie danego segmentu. Uszkodzenie nerwów obwodowych (zapalne,
toksyczne, metaboliczne , genetyczne) na tle uciskowym, zapalnym , zwyrodnieniowym. Najczęstsza przyczyna uszkodzenia móżdżku prowadzi do bardzo znacznego obniż. nap. Mm utrudniającego utrzymanie ciała w określonej postawie lub położeniu. Hipotonia w mm może wystąpić pod wpływem stanów nerwicowych o zabarwieniu depresyjnym.
Paralysis - porażenie
Paresis - niedowład wiążą się z uszkodzeniem ośrodkowego lub obwodowego neuronu ruchowego (monoparesis , paraparesis , hemiparesis ).
Niedowłady pochodzenia korowego - charakter ograniczony obejmujący jedną kończynę. Pochodzenia torebkowego dwie kończyny po tej samej stronie ciała ale przeciwnej do ogniska chorobowego , niedowład dolnej połowy twarzy i dolnej części języka.
Niedowłady pochodzenia pionowego - to upośledzenie ruchów po stronie przeciwnej od ogniska chorobowego (udar prawej półkuli, niedowładiewej strony ciała).
Uszkodzenie w obrębie CUN - to niedowłady manifestujące się wzmożoną sztywnością lub wiotkością , w obustronnych uszkodzeniach półkul rozwija się sztywność parkinsonowska . Sztywność dotyczy zginaczy i prostowników ( agonistów i antagonistów) .
Niedowłady pochodzenia rdzeniowego mogą być związane z uszkodzeniem przebiegających dróg ruchowych kom ruchowych, korzonki nerw.Często mają charakter nieznany: obejmują odcinek ciała poniżej uszkodzenia dotyczy zazwyczaj obu kk dolne . w przypadku wysokiego uszkodzenia rdzenia w segmencie może być uszkodzenie wszystkich kończyn, nagłe przerwanie rdzenia , całkowite zniesienie ruchów dowolnych tzw. szok rdzeniowy .
Niedowłady typu odcinkowego (korzonkowego} uciśnięcie korzenia nerwowego , mięśnie mogą uledz niedowładowi wiotkiemu przy dyskopatii, a mięśnie znajdujące się powyżej uciśniecia korzenia nerwowego objęte są niedowładem spastycznym ( następuje wyłączenie drogi korowo rdzeniowej).
Niedowłady związane z uszkodzeniem obwodowego neuronu ruchowego mają charakter niedowładów wiotkich. Niedowład zależy od poziomu uszkodzenia neuronu . kom ruchowej , splot, nerwy obwodowe. Całkowity bezwład obserwujemy tylko w przypadku zniszczenia
wszystkich kom ruchowych pobudzający dany mięsień
Niedowłady pochodzenia mięśniowego są gł. powodem miopatii pojawiają się w wyniku zmian Zach w samym mm , w skutek zaniku włókien mm . Mają charakter postępujący .Występują ruchy patologiczne : ruchy mimowolne -zaburzenia układu pozapiramidowego gł. Jąder podstawy (atetoza). Są to bezcelowe często dziwaczne ruchy niepodlegające kontroli. Mogą być szybkie lub powolne . mieć postać wicia się, nagłych , urywanych ruchów drżenia. Mogą nasilać się wraz z pobudzeniem emocjonalnym np. z powodu braku poczucia bezpieczeństwa, przy próbach wykonywania ruchów namiarowych, a nawet w obliczu zadań umysłowych . Czynniki ograniczające atetozę to zmęczenie , sen , gorączka . Ruchy mimowolne mogą dotyczyć wszystkich mięśni ciała nawet mm ciała i języka , różny jest także ich rozkład np. w stopach, mogą ograniczać się do wyższych stawów kończyn.
Ruchy pląsawicze : szybkie zrywanie nie wykazujące rytmiczności.
Drżenie - może być różnego pochodzenia i mieć różną lokalizację , ruchy te mają charakter wahadłowy i są wynikiem względnie rytmicznych naprzemiennych skurczów antagonistycznych grup mm np. choroba Parkinson.
Choroby móżdżku : drżenie zamiarowe wyst. podczas ruchu dowolnego i nasila się w końcowym zakresie ruchu.
Ubóstwo ruchów - hipokinezja np. zespól Parkinsonowski, który w skutek sztywności mm ruchy są spowolniałe , twarz maskowata charakteryzująca się ubogą mimiką , chory porusza się drobnymi kroczkami przy czym kk górne nie wykonują współruchów brak tzw. balansowania szczególną trudność chorym sprawia zapoczątkowanie czynności ruchowej , niekiedy to spowolnienie ruchowe może być związane z innymi chorobami (niedoczynność tarczycy, ostro przebiegająca choroba, zespoły bólowe).
Zaburzenia koordynacji ruchów- dyskoordynacja; niezborność ruchów bezwład, ataksja. Jest to wyrazem uszkodzenia półkuli móżdżku . To uszkodzenie może spowodować zaburzenia ruchów kończyn jak i całego ciała. Mogą być zaburzenia artykulacji, jak również zw. z spastycznością. Pełnym wyrazem jest apraksja. Upośledzenie zdolności do wykonywania celowych czynności. Wynikającą z uszkodzenia płatów mózgowych.
Zaburzenia równowagi mogą być spowodowane uszkodzeniem błędnika lub jego połączeń lub uszkodzenie robaka móżdżku. Mogą występować w różnych pozycjach statycznych ale głównie w pozycjach wysokich (stanąć na jednej nodze podczas chody ). Chód osoby z uszkodzeniem móżdżku przebiega z zataczaniem .Uszkodzenie robaka móżdżku powoduje padanie chorego przeważnie do tyłu, uszkodzenie półkul chory pada po stronie uszkodzonej półkuli. Jednoczesne uszkodzenie półkul i móżdżku chory nie może przyjąć żadnej pozycji(jak tylko leżąca.).
Zaburzenia czynności narządu ruchu- Uszkodzenie funkcji poszczególnych części odcinków ciała. Upośledzone działanie mm , nieprawidłowe ustawienie kończyn(osłabienie mm posturalnych).
Uszkodzenie górnej części splotu ramiennego(typ Duchennea -Erba) obserwujemy wyprostno przywiedzeniowe ustawienie kk. górnej z rotacja wew, ręka kelnera upośledzenie sięgania (powyżej stawu barkowego)kompensowane jest to często przez pochylenie w str. przeciwną . Chwytność ręki zachowana. Odwrotnością tego przypadku jest uszkodzenie dolnego splotu ramiennego typ Dejerine-Plumcke sięganie zachowane przy upośledzonym chwyfkniu. Obserwujemy zaburzenia"* chwytu zróżnicowane w zależności od uszkodź, gałązek prowadzących do jednego z nerwów przedramienia. Ręka często przyjmuje ustawienie pośrednie w stos. do ustawień charakteryzujących izolowanych / uszkodzeń powyższych nerwów. Uszkodzenie n. promieniowego- daje nam rękę opadającą ; zniesione obracanie wyprostowanego przedramienia, zniesione prostowanie palców, zniesione odwodzenie kciuka, Podczas zaciskania pięści brak współruchu pod postacią zgięcia grzbietowego nadgarstka. Uszkodzenie chwytu siłowego mimo zachowanej siły zginaczy.
Uszkodzenie nerwu pośredniego- powoduje upośledzenie nawracania przedramienia i zginaczy nadgarstka. Przede wszystkim niemożność zginania kciuka i palców wskazującego i środkowego. Podczas próby zaciskania ręki w pięść - ręka kaznodziei. Niemożność przeciwstawiania kciuka do pozostałych palców.
Uszkodzenie nerwu łokciowego- daje charakterystyczne ustawienie reki określane mianem ręki szponowatej : nie możność przywodzenia ręki, zgięcia łokciowego nadgarstka miemożność zgięcia dystalnego paliczków 415 palców. Utrudnione przywodzenie i odwodzenie palców, upośledzone przywodzenie kciuka, utrudniony chwyt szczypcowt; upośledzone ruchy precyzyjne .te upośledzenie są kompensowane przez protezowania.
Uszkodzenia obwodowe kończyn - n. strzałkowy pow.- daje szpotawe ustawienie stopy. n. strz.głeboki- stopa opadająca z czasem może się utrwalić jako stopa końska. n.strz. wspólny-połączenie cech uszkodzeń n. strz. pow. i głębok. -stopa końsko -szpotawa.
Uszkodzenie n. piszczelowego-stopa piętowa.
USZKODZENIE UKŁ. PIRAMIDOWEGO- daje chód koszący połowiczy niedowład, ustawienie kończyny w patolog. Wyproście brak balansowania kk. górną po str. porażonej niekiedy podczas obciążania przodostopia może dojść do chodu poskakującego
USZKODZENIE UKŁ. POZAPIRAMIDOWEGO- chód drobnymi kroczkami, chory chodzi w wolnym tempie nie wywołuje wspór uchu kk. górnymi. Utrudnione jest zmiana kierunku ruchu, zatrzymanie się ruszanie. Czasami obserwuje się przymusowy pęd do przodu do tyłu do boku. Uszkodzenia móżdżku-chód bezładny, chory zatacza się i chwieje, przy jednostronnym uszkodzeniu móżdżku lub błędnika podczas chodzenia w przód wyst. Zaburzenie w str. ogniska chorobowego. Gdy choremu poleci się przejście Mika kroków powt. do przodu i do tyłu, odchylenia dadzą chód gwiaździsty.
Wiąd rdzenia i zwyrodnienia tylno powrózkowe - daje chód bezładny i defiladowy .Chory chodzi niepewnie, dużymi krokami, nadmiernie zgina kolana, gwałtownie wyrzuca stopy i silnie uderza pięta o podłoże, występują zaburzenia czucia . ułożenia, ruchy jeśli pacjent zamyka oczy zaburzenia nasilają się.
Stwardnienie Rozsiane- zapalenie przednich rogów rdzenia kręgowego (zanikanie osłonki mielinowej): chód huśtający daje połączenia spastyczności i wiotkości, nie regularne ruchy całego ciała w górę i w dół. Uszkodzenie rdz. może przebiegać z porażeniem wiotkim i spastycznym . Chód może być paraparetyczno spastyczny, W pierwszym przypadku (wiotkie) chory chodzi powoli z wysiłkiem nie odrywając stóp od podłoża wspomaga się laską często chodzi na ugiętych kolanach, chodzenie bez aparatu stabilizującego jest niewykonalne. Przy {Porażeniu spastycznym chory ma wyprostowane kk dolne z trudnością odrywa stopy i przesuwa je do przodu często zahacza nimi o podłoże . Chód na obu kończynach porażonych możliwy jest tylko o kulach.
Dystrofie mm postępujące - daje chód kaczkowaty, przy opadaniu miednicy i osłabienie mm pośladkowych średnich izolowane porażenie mm kk dolnej , daje różne zaburzenia chodu uzależnione od danego mm w akcie chodu .
Mehanizm Puttiego - niewydolność mm pośladkowewwielkiego, objawia się nagłym cofnięciem tułowia, na początku fazy podporu , biodra do przodu po stronie choraz oraz wyprost kolana po tej stronie w okresie podporu .
Niewydolność mm pośladkowego średniego - powoduje brak stabilności miednicy po stronie średniej objaw Trendelenburga i towarzyszący mu Duchenne, daje chód kaczkowaty jednostronny lub obustronny. Niewydolność mm zginaczy biodra powoduje, że przenoszenie kończyny chorej odbywa się nie przez obrót miednicy w danym stawie biodrowym.
Niewydolność mm czworogjowego uda- powoduje brak stabilizacji kolana w fazie podporu, wiąże się z tym nagłe zgięcie kończyny w stawie chorym , niemożliwe wtedy wchodzenie pod górę, a chodzenie po płaskim terenie , możliwe jest wtedy, gdy zabezpieczymy staw przed zgięciem .
Niewydolność mm trójgłowego łydki- niemożliwe jest przetoczenie stopy , odbicie, wspięcie na palce
i podskoki. Chód jest wówczas ba propulsji tzw. chód szczudłowaty, szczególnie trudne jest chodzenie pod górę.
Niewydolność mm prostowników stopy opadanie stopy w związku z zaburzeniem
czynnościowym mięśni, chory nadmiernie zgina nogę w stawie biodrowym i kolanowym a przy dotknięciu pięty o podłogę, następuje charakterystyczne klapnięcie .
Chód brodzący ( koński, koguci, bociani). Jeśli porażeniu tych mm towarzyszy przykurcz powodujący końskie ustawienie stopy, to jej kontakt z podłożem jest podobny, jak podczas biegu . Dodatkowo przy silnym mm czworogłowym uda chód jest wyraźnie utykający wręcz podskakujący.
Inne dysfunkcje towarzyszące rozwojowi ruchu : dysfunkcje innych narządów mogą utrudniać kinezyterapię , zaburzenia czucia , mogą występować pod postacią ubytków czucia lub podrażnienie czuciowego , może dotyczyć czucia powierzchownego głębokiego .
Czucie powierzchowne to: zniesienie czucia dotyku, ucisku , temperatury, osłabienie czucia bólu.
Czucie głębokie - niezborność ruchów o charakterze bezwładu (ataksja) niemożność kształtu przedmiotu przy pomocy dotyku.
Upośledzenie czucia wibracji objawy podrażnienia czuciowego mogą występować jako przeczulica dotykowa lub cieplna - hiperstezja , przeczulica cieplna , bóle korzeniowo nerwowe lub nerwowe , kłucia, mrowienia, parastezje bóle fantomowe , piekące, zaburzenia troficzne . Uszkodzenie układu nerwowego zaopatrującego daną okolicę , obniżenie aktywności ruchowej zaburzenia troficzne mogą dotyczyć skóry tkanek podskórnej mm i kości.
Zaburzenie wydalania moczu i kału - zaleganie zatrzymanie - przyczyna : stany związane z uszkodzeniem unerwienia i niewydolności mm wypieracza , nietrzymanie moczu niewydolność zwieracza cewki. Pęcherz autonomiczny - oddawanie moczu w sposób przymusowy, słabe autonomiczne skurcze pęcherza, dochodzi do zalegania moczu, temu towarzysza powikłania urologiczne czyli nietrzymanie moczu, zmiany skórne. Oddawanie stolca — zaparcia nietrzymania :obniżenie pobudliwości elektrycznej mm występuje w miopatiach i neuropatiach , zaburzenia mowy porozumiewania
Choroba zwyrodnieniowa stawów OA -jest skutkiem czynników mechanicznych, biologicznych, które atakują chrząstkę stawowa i warstwy podchrzęstne kości, charakteryzują sie bólem ograniczeniem ruchomości w stawie trzeszczeniem oraz wtórnymi zmianami zapalnymi wysiękiem w stawie . Nie towarzysza objawy ogólnoustrojowe. Zmiany patolog, w chrząstkach staw. AO ujawnia się miedzy 40 a 65 rz. Cięższe postaci AO są u kobiet.
CH. Zwyrodnieniowa pierw, -przyczyny nie są znane. Choroba wtórna - uszkodź, struktur stawowych lub nieprawidłowościami budowy stawów. Czynniki etiolog. Wtórne AO : urazy. Choroby Miejscowe(wrodzona dypl. st. biodrowych)
*Czynniki mechaniczne - różnice w dl. Kk. dolnych, koślawość, szpotawość ,różne dysplazje, kostno-, stawowe.
*Czynniki metaboliczne- endokrynologiczne, cukrzyca.
*Inne towarzyszące chor. kości i stawów: złamania, zakażenia ,reumatoidalne zwyrodnienie stawów, odmrożenia.
OA nie jest klinicznym wyrazem starzenia się kości. Główne czynniki decydujące o chorobie: nadmierne przeciążenia stawów wynikające z ich wadliwej budowy, nieprawidłowe właściwości fizykochemicznej chrząstki stawowej (nieprawidłowe odżywianie). Czynniki zw. ryzyko AO - wiek, nadwaga, mutacje genetyczne . Czynniki mechaniczne : praca zawodowa, uprawianie sportu wyczynowego, osłabianie siły mm szkieletowych, pleć żeńska, duże gęstości mineralne kości, zaburzenia czucia głębokiego.
Objawy kliniczne - AO zajmuje jeden lub kilka stawów rzadko. Cechy: ból w stawie - objaw dominujący, występów, podczas ruchu w zajętym stawie . W zaawansowanych zamianach ból może być silny, może pojawiać się w czasie spoczynku . Najw. nasilenie jest podczas pierwszych ruchów tzw. ruch startowy jest wywołane przez wzmożone ciśnienie wew. kostnego przez st. zapalny, ograniczenie ruchomości w st. zniekształcenie obrysów kostnych stawu, mogą być podczas ruchu trzeszczenia, wysięk w stawie .
Fizjo. Ćw. w odciążeniu, laser, krio , kontrole pom. kątowe.
STAW BIODROWY zmiany zwyrodnieniowe:
ból odczuwany jest w każdym miejscy uda , najczęściej z przodu w pachwinie i w kolanie -zwykle nie promieniuje do pośladków i innych tkanek powyżej stawów
pojawia się szybkie ograniczenie ruchomości, najczęściej ograniczony jest ruch rotacji wew.
-może dochodzić wtórne zapalenie mm pośladkowych nawet do zaniku co się wiąże ze względnym skróceniem kończyny. Zmiany te występują częściej po przeciwnej stronie. Po endoprotezie nie wolno robić przywiedzenia.
CHOROBY ZWYRODNIENIOWE KOLANA
- ból odczuwany w stawie i górnej części podudzia
-szczególnie zauważalne dolegliwości w wchodzeniu po schodach
-ruchy zgięcia i wyprostu mogą wywoływać trzeszczenia
-częściej zauważamy w stawie szpotawość a niżeli koślawość
-czasami może pojawić się wysięk lub torbiel w dole podkolanowym staw może ulec zgrubieniu i zniekształceniu tworzy się przykurcz zgjęciowy w stawie w zaawansowanych przypadkach;
wywiad pomiary kątowe , obwodowe , ruchomość rzepki, test Loretta, ćw. w odciążeniu
Zwyrodnienia choroby rąk: RZS -REUMATOIDALNE ZAP. STAWÓW
AO dotyczy st. międzypaliczkowych dalszych
deformacje i wyniosłości. Dotyczy st. międzypaliczkowych bliższych st. nadgarstkowo - śródręczne . Ból dokuczliwy funkcja rąk jest zachowana. Ćw. rąk- przeciwstawiania kciuka , ćw. Czynno- bierne (pranie , gniecenie ciasta)
Choroby Zwyrodnienia St. KRĘGOSŁUPA
Ból w okolicy przy kręgosłupowej nasilający się podczas ruchu, zmiany mogą dotyczyć krążka międzykręgowego, stawów międzykręgowych i więzadeł kręgowych.
Nie dotyczy st. krzyżowo -biodrowych i innych chrząstkozrostów
Wspólnymi objawami tych zmian jest przewlekły ból i ograniczenie ruchomości Rozpoznanie:
RTG - typowe nieprawidłowości
• Zwężenie szpary stawowej w skutek destrukcji chrząstki
Torbiele zwyrodnieniowe w nasadach
Zagęszczenie tkanki Kostnej podchrzęstnej
Osteofity (wyrosła kostne) na granicy chrzęstno- kostnej
Przebieg choroby : na początku objawy niewielkie ( zaostrzenia i złagodnienia) . Nigdy zupełnie się nie cofa .
Stopień kalectwa zależy od lokalizacji i zmian zaawansowania zmian zwyrodnieniowych . Najczęstszą przyczyną niesprawności jest zajęcie stawu biodrowego , stawów kręgosłupa .
Leczenie - zwalczanie bólu i utrzymanie w sprawności pacjenta .
Farmakologia , Rehabilitacja operacja . Fizjoterapia : edukacja pacjenta, dieta ( w celu zmniejszenia masy ciała) w stanie przewlekłym masaż, ćwiczenia w siadzie, na dwa wg. Loweta , skłony w przód, w tył, krążenia ramion , ćwiczenia z kijkiem , ćwiczenia w leżeniu na plecach i brzuchu , ćwiczenia z oporem ,ćw. Wykonujemy dokładnie z utrzymaniem napięcia mm Th - damskie pompki, w leżeniu przodem z ciężarkami i kijkiem , L-S - wzmocnienie mm brzucha i grzbietu , ćw. w leżeniu na boku . Należy zwrócić uwagę na nadciśnienie . Nie dajemy ćw. z oporem , odpowiednie oddychanie , zaopatrzenie ortopedyczne Qaski, kule, wkładki korekcyjne ,stabilizatory, odpowiednie obuwie ) , utrzymanie zakresu ruchu w stawach , wzmocnienie masy mm, zniesienie bólu, ćwiczenia w basenie .
DNA MOCZANOWA
Zapalenie stawów spowodowane krystalizacją moczanu sodu w płynie stawowym , powstanie kryształków w tkankach stawowych , jak również w innych tkankach i narządach .
Przyczyny: Czynniki genetyczne, brak prawidłowych enzymów uczestniczących w rozkładzie kwasu moczowego . Przyczyną choroby nabytej mogą być zła dietą, zmniejszenie wydalania kwasu moczowego przez nerki u chorych z choroba nerek, nadmierny wysiłek fizyczny, zawał serca . choroba tarczycy, niewydolność oddechowa, padaczka . Choroba może mieć charakter ostry bądź przewlekły. Ostre zapalenie stawów powstaje na skutek pojawienia się kryształków w jamie stawowej , dochodzi do powstanie złogów kryształów moczanu sodu w tkankach okołostawowych. w obrębie małżowin usznych, nerwach oraz innych tkankach i narządach .
Objawy kliniczne: nagły bardzo silny ból stawów obrzęk stawu, zwykle z zaczerwienieniem skóry. Najczęściej dotyczy pierwszego stawu śródstopnopaliczkowego ( paluch) pojawiają się wcześnie rano, czasami nazywane są podagrą . Napady DNY mogą dotyczyć również stawów skokowych , kolanowych oraz w 15% przypadków stawów kończyn górnych . Podczas napadu DNY w okolicach stawów widoczny jest rumień skóra jest napięta, błyszcząca V dochodzi do złuszczania się naskórka, powstają obrzęki, stawy są bardzo bolesne , co uniemożliwia ruch . Nieleczona DNA trwa 8-10 dni, do 3 tygodni i samoistnie wygasa, ból jest bardzo ostry, nieprawidłowości w badaniach morfologicznych, RTG widoczne jest zniekształcenie szpary stawowej na skutek złogów kryształków, ostro zarysowane jak by nadżerki w obrębie kości, obecność guzków DNA -wych można stwierdzić za pomocą USG, tomografii. Płyn stawowy ma charakter zapalny i zawiera kryształki moczanu sodu.
Przebieg choroby: fazy
1. Bezobjawowa
2. Napady, zapalenie stawu
3. Międzynapadowy okres
4. DNA przewlekła
Nawroty DNY moczanowej występują od 0,5 roku do 2 lat. W okresach międzynapadowych nie obserwujemy zmian, gdy napady są coraz ostrzejsze dochodzi do przewlekłych zmian w stawach, może pojawić się białkomocz, napady kolki nerkowej .
Leczenie: zapobieganie objawom, farmakologicznie, zmniejszenie masy ciała u osób otyłych, unikanie alkoholu , palenia papierosów, diety.
CHOROBY METABOLICZNE KOŚCI IOSTEOPOROZA:
Obniżona jakość tkanki kostnej , zwiększona podatność kości na złamania , mogą występować nawet po niewielkim urazie . Zwykle rozwija się u kobiet po menopauzie . Wytrzymałość tych kości zależy od masy, jakości tkanki kostnej , gęstości tkanki mineralnej . Złamania dotyczą najczęściej przedramienia przy nasadzie dalszej , trzonu kręgu. W osteoporozie starczej złamaniu ulega bliższy odcinek kości udowej .
Czynniki ryzyka rozwoju osteoporozy: genetyczne i demograficzne, predyspozycje rodzinne, zaawansowany wiek, płeć żeńska , rasa biała i żółta , niedobór hormonów płciowych, niedobór w żywieniu , niedobór białka, witaminy D , siedzący tryb życia , palenie papierosów, alkoholizm, w RTG - uwydatnienie blaszek granicznych, trzonów kręgów, złamanie kompresyjne
Leczenie : zapobieganie złamaniom , farmakologiczne, nie farmakologiczne, wzmocnienie gorsetu mm , przyjmowanie wapnia , Witamina D, produkty mleczne ,wielostronne ćwiczenia wzmacniające cały organizm.
Reumatyzm tkanek miękkich : przyczyną dolegliwości ruchowych, powtarzające się przeciążenia stawowe, nieprawidłowa .budowa stawów, zbyt wczesne w dzieciństwie uprawianie sportu . Reumatyzm tkanek dotyczy tkanek okołostawowych , kaletek maziowych . Ból jest najczęściej umiejscowiony w okolicach : przykąęgosłupowej , obręczy barkowej , obręczy biodrowej , stawy łokciowe , stawy kolanowe, w okolicach połączeń chrzęstno kostnych żeber, w okolicach nadgarstków stawów skokowych , może pojawić się w każdym okresie życia. Częstotliwość pojawienia wzrasta z wiekiem, następuje pogorszenie ruchomości stawów, więzadeł, dzielimy ze względu na rodzaj dolegliwości i umiejscowienia :
Stany zapalne ścięgien i przyczepów
Zapalenie tkanek okołostawowych, pochewek ścięgnistych, kaletki maziowej
Zespoły bólowe kręgosłupa m.in. wynikają z patologii, kręgów, wysuwania krążka międzykręgowego, dyskopatia, patologie budowy kręgów, więzadeł, zmiany w stawach międzywyrostkowych kręgosłupa, po bezruchu, ramiona plecy ,udo, mogą obejmować te dolegliwości, wzmożone napięcie mm .
Leczenie farmakologiczne , zabiegi z kinezy i fizyko
REUMATOIDALNE ZAPALENIE STWÓW:
przewlekły postępujący. Przewlekła choroba układowa tkanki łącznej o podłożu immunologicznym.
charakt. Się nieswoistym zapaleniem symetrycznych stawów
występują zmiany poza stawowe i powikłania ustrojowe
przyczyny raczej nie znane istotną rolę odgrywają
czynniki środowiskowe - zakażenie bakteryjne , genetyczne
zaburzenia immunologiczne
obraz: ból obrzęk symetrycznych stawów rąk i stóp , rzadziej dotyczy to stawów dużych kolan bioder
sztywność poranna- ok. 1 godz, wywołane zgromadzonym płynem obrzękowym w uszkodzonych tk. stan podgorączkowy, brak łaknienia, nie wielka utrata masy ciała, zaburzenia snu. U połowy chorych RZS. Rozwija się podstępnie. Może być rozwój choroby w sposób ostry, występuje w ciągu paru dni a zajęcie stawów może być nie symetryczne. W wczesnym okresie choroby stwierdzamy bolesność w czasie snu obrzęk stawów i tkanek okołostawowych, wysięg w stawie, zapalenie pochewek ścięgnistych kaletek maziowych, zmiany w ścięgnach i więzadłach, upośledzenie całego aparatu ruchu. Zmiany w stawach kręgosłupa mogą prowadzić do podwichnięć wypadnięcia krążka ograniczenie ruchomości. Zmiany pozastawowe dotyczą wielu narządów. W RZS, długotrwały, ciężkim są
- guzki reumatoidalne 9 na powierzchni przedramienia, podskórne, w miejscach narażonych na ucisk zmiany w układzie krążenia, w mięśniu sercowym (zapalenie osierdzia, zastawkowe, miażdżyca o zmiany w płucach)zapalenie opłucnej zmiany w tk. płucnej, zmiany w narządzie wzroku, zm. W układzie nerwowym. Zesztywnienie, opuchnięte stawy, bolesność.
DYSPLAZJE STAWOWE
-ZZSK - eh. przewlekła postępujący proces zap. Obejmujący st. krzyżowo biodrowe, st. kręgosłupa, pierścienie włókniste, wiązadła kręgosłupa .
Choroba ta prowadzi do stopniowego usztywnienia, częściej występuje u mężczyzn rzadko Po 40 rż. Najczęściej rozpoznaje się pod koniec okresu dojrzewania
- Przyczyny: uwarunkowania genet. Do końca etiologia nie jest znana ; czynniki środowiskowe; limf. TypuT
OBJAWY KLINICZNE: objawy narastają powoli stad począt. choroby jest trudny do uchwycenia objawy narastają stopniowo, ból w L-S promieniujący do pachwiny ( pośladków st. kolanowych) objawy zap. St. kolanowych skokowych , a także przyczepów ścięgna Achillesa. Stan podgorączkowy, uczucie zmęczenia. Stan zap. Kręgosłupa natasta stopniowo, ból nasiloa się w nocy. Rano uczucie sztywności, ból nasila się po wykonaniu czynności fizycznych. Ból podczas oddychania promieniuje wzdłuż żeber — odróżnia od zapalenia opłucnej. Zajęcie ode. C powoduje usztywnienie ograniczenie ruchomości. Dochodzi do zmian w st. poza kręgosłupowych (biodrowe, barkowe) powoduje ból ogr. ruchomości. W badaniu przedmiotowym ; zanik lordozy, bolesność SKB. Usztywnienie Th powoduje zanik mm. przkręg. Może powodować zrastanie kręgów. C - zniesienie nawet tworzenie się kifozy. może być narażony na złamania różnorodne zmiany w narządach; n. wzrokowy -upośledzenie widzenia, ukł. krążenia stany zap. aorty, zab. Działania zastawki, ukł. moczowo- płciowy. Białkomocz, zmiany zapalne żołądek, dwunastnica.
PRZEBIG CH.- może przebiegać z okresami ostrymi i remisji. Często ma przebieg przewlekły i postępujący te zmiany narastają; utrata praw. Krzywizn, zmiany w st biodrowych , usztywnię nie.
Leczenie: farm. Rehabilitacja- spanie na twardym z wałkiem pod głowę, fizyko, balneoterapia.
Podstawowe ćw. opóźniające zesztywnienie kręgosłupa jest ruch. Ćw. w odciążeniu całkowitym, ćw. w wodzie pływanie w pozycji grzbietowej, ćw. na podwieszkach TManualna.
Dysplazje Kostno- Stawowe - DOT. ST. BIODROWEGO. Dysplazje polegają - są następstwem nieprawidłowej osteogenezy gtworzenie się tk. kostnej)chondro genezy (tk. chrzęstnej)zaburzenia zrostu, rozwoju trzonów, nasad, chrząst. nasadowych, przynasad. rozwijających się kości długich i trzonów kręgów. Często prow, do upośledzenia czynności st. obwodowych i kręgosłupa. Najczęściej wyst. u dorosłych
Wrodzona dyspl. st. biodrowych - często uwarunkowana jest niedoborem białek biorących udział w tworzeniu kości. Wyróżniamy dyspl. w zależności od lokalizacji zab.
dyspl.- nasady, przynasady, chrząstki nasadowej.
Dyspl. nasady najczęściej jest zlokalizowana w st. biodrowym , kolanowych, skokowych i nadgarstku. Objawy; ból w obrębie bioder, kolan, kręgosłupa. Zmiany wytwórcze w st. upośledzają sprawność ruchową. Zmiany w trzonach kręgów ; trzony kręgów są skrócone, (krótka szyja, krótki tułów).
Wrodzona dysplazja st. biodrowego - zab. dot. gł. k. udowej i panewki st. biodrowego. Chód kaczkowaty, wystawienie w rotacji wew. przywiedzeniu. Objawy- wczesne zm. Zwyrodnieniowo wytwórcze, powodujące ból, skrócenie kończyny, ograniczenie ruchu w stawie, upośledzenie zdolności poruszania się. Rozpoznanie widoczne w RTG, płytka stroma panewka, spłaszczona gł. k. udowej. Leczenie wszczepienie endoprotezy.
CHOROBA SCHEURMANA- DOT, TH ale może też dot. ode. L. Przyczyna nie prawidłowe kostnienie płytki granicznej trzonu kręgu jądro miażdżyste pukla się poprzez słaba ściankę w istotę gąbczastą i jest widoczna na rtg w postaci guzków chrzestnych Schmorla. Dochodzi do klinowatego zniekształcenia trzonów kręgów i jest to przyczyną nadmiernej kifozy w Th. Najczęście ujawnia się w okresie młodzieńczym Wyst. bóle pleców. W przypadku lok. Choroby w ode. L dochodzi do spłaszczenia krzywizny lędźwiowej , pochylenie głowy do przodu, ograniczenie ruchomości, szybkie męczenie w pozycji stojącej, dolegliwości okolicy kręg. i mm. przykręgoslupowych.
Leczenie; ochrona przed wzmożonymi naciskami i ociążeniu trzonów kręgów, wzmacnianie mm. grzbietu. Leżenie w poz. redresyjnych na brzuchu, ćw. wyprostne grzbietu(np. pływanie na brzychu, ) gorset ortopedyczne. Operacja rzadko w przypadku dużych zniekształceń.
Nowotwory kości. KOSTNIAK KOSTNAWY- należy do łagodnych nowotworów. Wyst. zazwyczaj między 10 a 25 rż .Umiejscawia się w przynasadach kości długich rzadziej w trzonach nasadach oraz w kręgosłupie. Objawy- silny ból nocny ustępujący posalicylanach, obrzęk wzmożone ucieplenie skóry nad guzem . Rtg, stwierdza się wrzecionowate poszerzenie trzonu, pogrubienie warstwy korowej kości, wew, kości przejaśnienia ogniska ośrednicy i-2cm.Leczenie musi być wycięty. Rokowanie dobre
KOSTNIAKO-MIĘSAK- NOWOTWÓR ZŁOŚLIWY. Częściej u mężczyzn 10- 30 lat. Zmiany przy nasadach kości długich-dalsza przynasada k. udowej, klatki piersiowej , czaszki, kręgosłupa. Może być pojedynczy lub mnogi. Nowotwór wykrywany wielokrotnie przypadkowo np przy ucisku naczyń lub nerwów). Ból o różnym nasileniu, umiejscowiony w okolicach guza, może być promieniujący, nasila się przy wysiłku czasami powoduje zniekształcenie kończyn. Zmiany widoczne na rtg. Leczenie chemioterapia , operacja. Przeżywalność ok. 5 lat. Przeżuty do pluć.
CHOROBA UKŁADU NERWOWEGO- nieprawidłowe doznania czuciowe w postaci mrowienia, drętwienia , cierpnięcia, wrażenia przechodzenia prądu, uczucie zimna bądź ciepła. Zaburzenia równowagi, zab. czynności mchu w postaci osłabienia( niedowłady kk. tułowia) w chodzeniu, opadaniu stóp, w wykonywaniu różnych czynności. Zab. widzenia, czucia, świadomości, zab. wróżnych wrażeń smaku, węchu, mowy.
Drgawki - spowodowane patolog, wyładowywaniem neuronów- padaczka. Kurcze mm. -nagłe, długotrwałe, bolesne.
Ataksja- trudności w płynnym pokonywaniu ruchów np. podczas uszkodzenia móżdżku. Spowolnienie ruchowe, zubożenie czynności ruchowych np. eh. Parkinsona.
Astenia uczucie przewlekłego zmęczenia. Ch. Parkinsona - cechuje się zwyrodnieniem struktur mózgowych o nieznanej etiologii. Powst. Objawy - spowolnienie ruchowe sztywność mm. zaburzenia chodu, i postawy, towarzyszą tez zab. wegetatywne. Zwykle P050. Etiologie nieznana w większości wieloogniskowa przyczyna, czynniki genetyczne, środowiskowe. W bad. neuropat. Stwierdź się zmiany polegające na zaniku neuronów wytwarzających -dopamine i melaninę. CH. Ta postępuje powoli, objawy kliniczne zw. są z zmianami neuropat. Objawy- upośledzenie ruchowe, wzmożone nap. mm. drżenie spoczynkowe bóle kończyn, zab. wegetatywne, zaparcia .ślinotok, łojotok, zab. psych, (depresje, otępienie). Ch. ma char. Postępujący, powolnie narastający, narastają zab. ruchowe, chory ma problem z poruszaniem się -upadki. Całkowite uzależnienie chorego od osób 3. Leczenie farm. Operacyjne. Niefarm. edukacja chorego. Kinez. Właściwe odżywianie. Powikłania ; zap. płuc, zakaż. ukł. moczowego, niewydolność krążeniowa- serca, następstwa upadków urazy. 8o-90proc. Nieleczonych chorych to- kalectwo, które prowadzi do śmierci. Leczenie wydłuża sprawność chorego o 7-10 lat. Wykrycie choroby w starszym wieku (jest chorobą towarzyszącą starości).
NERWICE - ZAB. CZYNNOŚCI KORY MÓZGOWEJ.
Odwracalna . Odchylenia od normy w zakresie wyższych czynności nerwowych psychika- zab. czynności wegetatywnych. Zab. procesów nerwowych, pobudzenie - hamowanie. Przyczyny -działanie silnych bodźców pobudź. Lub hamujących, których nasilenie przekracza granice kory mózgowej. N. mogą powstawać na tle niezgodności pomiędzy pragnieniami a koniecznością ich hamowania. Np. chęć ucieczki w syt. Stresowej a z drugiej str. poczucie odp. Typ ukł. nerwowego wpływa na wytworzenie nerwic, (ogólna kon. org.)wiek. Jest to pewien rodzaj zab. psych, ich podłoże zależy od dominujących objawów; nJękowe, n. natręctw, histerie, depresje, neurastenia, Objawy; niepokój, drażliwość, przygnębienie, trudności w skupieniu uwagi, zab. pamięci. Mogą wyst. silniejsze obj; fobie -dążenie do unikania określonych syt. Np. klaustrofobia. Natręctwa- myśli czynności wykonywane z uczuciem przymusu i wątpliwości co do ich celowości. Zab. czynności fizjol. Snu, łaknienia, czynnościowe zab. somat. duszność, ból, przyśpieszone bicie serca, bóle brzucha, wymioty, biegunka, bóle mm. porażenie kk. niezdolność mówienia, Nie ma zmian w budowie narządów.
N. weget. Są następstwem zab. czynn. kory mózgowej. Istotą jest zab. równowagi w układzie współczulnym i przywspół. np. wzmożone nap. nerwu współ. Unerwiającego Serce tzw. Sympatykotomia - powoduje zw. przewodnictwa m.sercowego zmiany w pobudzeniu serca -przyśpieszone czynności serca (kołatanie, zab. miarowości skurczów, bole w okolicach serca). N. mogą dot. innych narządów np. żołądek, jelita- może dojść do zmian anatomicznych.
UDAR MÓZGU - NAGŁE WYST. ZMIAN OGNISKOWYCH LUB OGÓLNYCH ZAB. CZYNNOŚCI MÓZGU TRWAJĄCE DŁUŻEJ NIŻ 24 GODZ. I wcześniej nie doprowadzą do zgonu , spowodowanych wyłącznie zmianami naczyniowymi w obrębie mózgu .
Udary dzielimy ze wzgl. na mechanizm przebiegu
*Niedokrwienny - zamknięcie tętnicy i ograniczenie dopływu krwi do mózgu
*Krwotoczny - dochodzi do wylewu krwi np. krwotok podpajęczynówkowy
*Żylny powstający na skutek zakrzepicy, zator żylny mózgu.
Przyczyny udaru:
*zmiany miażdżycowe w dużych naczyniach tętn. do mózgowych(tomograf, Doppler)
*zwężenie tętnic wskutek zm. zakrzepowych , zatorów
*zatory poch. sercowego ;migotanie przedsionków, wady zastawek, zab. kurczliwości
*nadciśnienie tętnicze w małych tętnicach mózgowych tzw. udar zatorowy
*trombofilia ukł. zap. naczyń
*udary o nieokreślonej przyczynie . Początkowo dochodzi do zab. czynn. Mózgu . Dłużej trwające niedokrwienie powoduje obumieranie kom. Jeżeli zmniejszenie przepływu krwi trwa dłużej niż snmin. Mogą rozwijać się nieodwr. Zmiany. Czynniki zw. ryzyko udaru ; nadciśnienie, migotanie przedsionków, cukrzyca, palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, mala ilość ruchu, hipercholesterolemia.
*Objawy ki. uzależnione od lokalizacji niedokrwienia .
*niedowład lub zab. czucia , twarz kończyna doi. górna, (po przeciwnej stronie niż niedokrwienie)
porażenie lub niedowład połowiczy, afazja ,niedowidzenie połowicze ,objawy uszkodzenia móżdżku, napady padaczkowe, zab. świadomości, zab. ruchomości gałek ocznych wytrzeszczem por. n. 3i6, bóle głowy, szyi, dreszcze.
Leczenie farm. Leki, przywrócenie utraconych funkcji, ocena czynności poznawczych i zast .odp. reh. Ocena czynności ruchowych - ubytki ruchowe ,podst, czynności życiowe, stopień uzależnienia od innych. Zaczynamy od usprawniania pacjenta by mógł jak najszybciej rozpocząć wykonywanie podst .czynności. Terapia zajęciowa, odpowiednie zaopatrzenie w sprzęt reh. kule stabilizatory ,stopy, kortezy dla kk. g. materac przeciw odleżynowy, edukacja rodziny lub innych osób odpowiadających .
Powikłania -obrzęk mózgu, napady padaczkowe, depresja, zab. emocjonalne, nietrzymanie moczu, odleżyny. Rokowanie-ryzyko zgonu i niesprawności zależy od rozległości udaru. Ryzyko ponownego udaru najw. po udarze zatorowym poch. sercowego.
NADCIŚNIENIE - nie leczone niszczy naczynia krw. Mała różnica miedz ciś. górnym a dolnym . Przyczyny; zwiększenia objętości minutowej serca, zwiększonego oporu naczyń lub obydwu czynników jednocześnie. Nade. Jest wyrazem zab. równowagi miedz pojemnością naczynia a ilościakrwi.
Podz. nade. nadciśnienie samoistne pierwotne przyczyny nie są znane do końca ,zwykle ujawnia się po 30rż stanowi ponad 90 proc. wszystkich przypadków nadciśnienia.
Jest następstwem zaburzeń regulacji ciśnienia tętniczego uwarunkowane wieloma czynnikami; genetyczne, nieprawidłowa dieta, nadwaga, stres, zab. hormonalne, zab. czynności ośrodka naczyniowo ruchowego, silne zmiany emocjonalne,
Nade. Wtórne stanowi mniej niż 10 proc. Wszystkich przypadków nade.
Przyczyny: nerkopochodne nade. Może być wywołane miąższowymi zmianamtfw nerkach. Zab na tle zab hormonalnych (zab czynności serca ) omdlenia; wstrząs emocjonalny, strach , ból, nagła pionizacja, omdlenie po posiłkowe, u osób starszych, omdl. wywołane dużą utratą krwi ,omdl. wywołane zwiększonym ciśnieniem tłoczni brzusznej, omdl. mózgowe wywołane niewydolnością naczyń mózgowych
LECZENIE: kinezyterapia, hydroterapia, masaż, leczenie złożeniowe, ruch powolny, nie zmieniamy często pozycji,
Objawy kliniczne mapocz. może być bez obj.; poranne bóle głowy, zawroty głowy, szumy w uszach, uczucie podrażnienia, bóle za mostkiem, kołatanie serca, krwawienie z nosa, udar, zab. widzenia, wymioty.
Powikłania: przeciążenie lewej komory prawdopodobieństwo obrzęku płuc, przedwczesna miażdżyca tętnic, napad dusznicy bolesnej, eh. wieńcowa serca, patolog, zmiany w mózgu, zmiany funkcjonale nerek. Leczenie farm. w reh. przeciw wskazaniem są ćw. podwyższające ciśnienie krwi.
NIEDOCIŚNIENIE TĘTNICZE- jest choroba wtedy gdy upośledza ukrwienie CUN i zab. czynności mózgu. West. U ok. 35 proc. Osób powyżej 65 lat.
Niedociśnienie pierwotne (samoistne)najczęstsza postać dot. młodych kobiet, obciążenie rodzinne, mała aktywność ruchowa, stres Niedociś. Wtórne- zab. czynności gruczołów dokrewnych np. tarczycy, kory nadnerczy,zab. układu secowo- naczyniowego gdy występuje
zwężenie aorty. Może być wywołane w następstwie, chorób infekcyjno- toksycznych, niedo. Spowodowane lekami.
OBJAWY- zmn. wydolności wysiłkowej , słaba sprawność świadomości, nastroje depresyjne, zab. snu ,zimne ręce , stopy, W ostrym długotrwałym przebiegu eh. mogą wyst. zawroty głowy w czasie wstawania, wrażenie mroczków przed oczami, czasami omdlenia mogą być wywołane gwałtownym spadkiem ciśnienia tętniczego, zab. świadomości,
Powikłania - bóle Głowy, uczucie szumu w uszach, kołatanie serca, bóle i uczucie ucisku w okolicy zamostkowej.
OMDLENIA -nagła krótkotrwała utrata świadomości w sposób nagły w skutek niedokrwienia mózgu. Może spowodować upadek chorego . Mogą być omdl. sercowe - zab. pracy serca, mogą być wywołane zab. ukł. naczyniowego.
CHOROBY UKŁ. KRĄŻENIA
Następstwa- miażdżyca tętnic, eh. niedokrwienne serca, nadciśnienie tętnicze, wady serca, zwyrodnieniowe i zapalne zmiany serca, niewydolność krążenia, zaburzenia rytmu serca,
Specyficzne cechy tych chorób; przewlekły podstępny rozwój tych chorób, stałe zagrożenie życia, upośledzenie ogólnej sprawności .Przyczyny i czynnikiem ryzyka ; palenie tytoniu,, złe nawyki żywieniowe, mała aktywność fizyczna, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość, skłonność do eh. zakrzepowi, wiek, płeć uwarunkowania genetyczne,
Metody Bad. Ukł. Krążenia : podstawowe, specjalistyczne. Podstawowe- wywiad z pacjentem, pomiar ciśnienia, Ekg, Specjalistyczne badania nieinwazyjne; EKG, Holter, CT serca i naczyń , Ekg wysiłkowe.
Badania inwazyjne: koronografia, cewnikowanie serca, Bad. Laboratoryjne - lipidogram, markery martwicy m. sercowego.
OBJAWY -uwzględniamy w wywiadzie.
1.ból serca (zróżnicowany charakter, lokalizacja. Znaczenie mają ból wieńcowy w 7 proc. Pozwala rozpoznać eh. wieńcową a nawet odróżnić dusznicę bolesną od zawału serca)
2.Ograniczenie tolerancji wysiłkowej (nie wydolność mm.sercowego to zadyszka, duszność podczas wysiłku) męczliwość. Tolerancja wysiłku może być oceniana podczas próby wysiłkowej.
3.duszność- subiektywne uczucie braku tchu , często towarzyszy przyśpieszenie oddechu i spłycenie, lub pogłębienie.
Duszność spoczynkowa i wysiłkowa. Uczucie stałego braku tchu bez wysiłku czy niedużym.
Duszność ortokinetyczna- postać duszności spoczynkowej ,cechuje się koniecznością przyjęcia pozycji, siedzącej .Jej występowanie związane jest z przekrwieniem płuc zwiększeniem powrotu żylnego w pozycji leżącej —niewydolność lewej komory serca .
Duszności stałe, napadowe, przemijające.
. Zab. rytmu serca- arytmia, kołatanie, ból, drażnienie w gardle, niepokój. Mogą występować obj. Niedotlenienia mózgu: omdl. zasłabnięcia. Czynniki wywołujące arytmię ; wysiłek, emicje, używki.
. Obrzęki sercowo pochodne- efekt nagromadzenia nadmiernego płynów tk. miękkich ich przyczyną jest wzrost naczyniowego ciśnienia hydrostatycznego , oraz nadmierne zatrzymanie sodu, a w nim również wody. Obrzęki mogą dot. krążenia płucnego - obrzęki płuc , obrzęki kończyn, w okolicach k. krzyżowej, utajone lub jawne. Obrzęki na kk. są miękkie niebolesne . Obrzęk jednej str. Kończyny (podudzie ,stopa) może być objawem zakrzepicy
6.SINICA- upośledzenie wymiany gazowej w następstwie przekrwienia pluć
7.PRZĘSIĘKI- gromadzenie sie płynu w jamie ciała.
CH. NIEDOKRWIENNA SERCA- CHOROBA WIEŃCOWA - niedosyt, dotlenienie serca . U ponad 90 proc. Zmniejszenie przepływu krwi przez zwężone tętnice wieńcowe. Elementem zwężającym są blaszki miażdżycowe . 2-3 dekada życia . Tworzenie się blaszek miażdżycowych może być na skutek uszkodzenia śródblonka lub gromadzenia się w ścianie naczynia lipoprotein . W70 proc. Zwężenie naczynia ujawnia nam niedokrwienie. Zmiany miażdżycowe mogą być gromadzone w jednej tętnicy lub rozsiane . Inne przyczyny: wady serca , stenoza aortalna, niedokrwistość, która może powodować niedotlenienie lub zwiększone zapotrzebowanie tlenowe w nadczynności tarczycy. Czynniki ryzyka: palenie tytoniu, hiperlipidemia z podwyższonym LDL , u większości pacjentów zastosowanie diety, ćwiczenia , obniżenie poziomu cholesterolu, nadciśnienie tętnicze , przerost mm sercowego, cukrzyca typu 2 —ważny czynnik ryzyka w chorobie wieńcowej , zespoły metaboliczne . Prewencja pierwotna w chorobie niedokrwiennej serca - polega na rozpoznaniu i zwalczaniu czynników ryzyka u osób zagrożonych, genetycznie z cukrzycą i hiperglikemią. Prewencja wtórna dotyczy osób z rozpoznaną choroba wieńcową ukierunkowana jest nas powolnienie rozwoju choroby i opanowaniu następstw i różnych powikłań, zmiana trybu życia , leczenie nadciśnienia cukrzycy i hiperlipidemii - farmakoterapia, poprawa drożności naczyń , angioplastyka , stenowanie naczyń , zabiegi chirurgiczne .
POSTACIE CHOROBY WIEŃCOWEJ:
przewlekły - zwężenie światła następuje stopniowo
ostry - szybkie zwężenie światła naczynia np. s powodu świeżej szybko narastającej skrzepimy.
Do przewlekłych postaci eh niedokrwiennej serca należy: dusznica bolesna stabilna , niedokrwienie serca , przebyty zawal serca. Do ostrych postaci choroby: niestabilna dusznica bolesna ( z odwracalnym uszkodzeniem mm sercowego ) , zawał serca z ogniskami nieodwracalnego uszkodzenia , zawał serca z dużym obszarem martwicy. Cecha charakterystyczna : nagły ból zlokalizowany za mostkiem rozrywający, pękający, ściskający, gniecący. Promieniuje do krtani żuchwy, lewego barku lub ręki czasami do łopatki czy kręgosłupa . Czynniki wyzwalające ból: wysiłek, emocje, zimno , stres . Wysiłek występujący jeden po drugim początek tego bólu jest nagły a następnie duszący w zawale serca narastający. Czas trwania dusznicy bolesnej jest krótki ok. 10 min. A w zawale długotrwały i nawracający, w dusznicy bolesnej ból wyst. w czasie wysiłku ustępuje po jego zaprzestaniu w ciągu 1 -2 min po zażyciu nitrogliceryny lub sorbomitu . Te leki w zawale serca tylko łagodzą ból.
Stabilna dusznica bolesna - jest najczęstszą postacią eh niedokrwiennej serca jej istota jest występowanie okresu niedokrwienia mm sercowego w sytuacjach, których zapotrzebowanie tlenowe serca przekroczy rezerwę wieńcową ojej stabilności decyduje inny rozwój w naczyniach blaszki miażdżycowej .
Rokowania : przebieg powolny, ale prowadzi do nasilania objawów. W każdym okresie jest krótkie wyst. stanu ostrego a nawet zgon . Ostry zespół wieńcowy -niestabilna dusznica bolesna , zawał serca . Określenie ostry zespół wieńcowy wprowadzono w ostatnim dziesięcioleciu i obejmuje postacie choroby niedokrwiennej serca o ostrym dynamicznym przebiegu związane z wysoką śmiertelnością, z nagłym zgonem serca . Występowanie tego zespołu jest następstwem pęknięcia lub nadżerki blaszki miażdżycowej, która ulega destabilizacji z wtórnym formowaniem się zakrzepu wewnątrz naczynia wieńcowego , ograniczając, uniemożliwiając przepływ krwi do serca .
Klasyfikacja ostrych zespołów wieńcowych
1. obecność typowego bólu wieńcowego ( zamostkowy piekący)
aktywność biochemiczna markerów martwicy ( zwał serca)
Charakterystyczne zmiany EKG
Po zbadaniu markerów odróżnia się czy to zawał czy dusznica bolesna
ZAWAŁ SERCA - martwica mm sercowego spowodowana niedokrwieniem zwykle na tle eh wieńcowej ze znacznym zwężeniem pierwszej tętnicy wieńcowej . Zawsze rozpoczyna się odłączeniem blaszki miażdżycowej i powstanie zakrzepu zatykającego naczynie .
ETIOLOGIA - gwałtowny wysiłek, stres, u chorych z niestabilną dusznicą bolesną jest 20% większe ryzyko. 40% zawałów dokonuje się w godz rannych .
Obraz kliniczny: intensywnie długo utrzymujące się bóle o typie dusznicy pierwotnej , na które prawie nie wpływają ani odpoczynek ani nitrogliceryna . Oprócz promieniowania ból może rzutować do nadbrzusza szczególnie przy zawale tylnej ściany. 15 — 20% zawałów przebiega bez bólu u osób z cukrzycą i w podeszłym wieku. Uczucie słabości ,strach, poty, wymioty, stany podgorączkowe , zaburzenia rytmu serca, migotanie komór, spadek ciśnienia tętniczego , zwiększone napięcie układu współczulnego może spowodować wzrost ciśnienia, tętno może być prawidłowe, zwolnione lub przyspieszone . Obaw przy niewydolności lewokomorowej : duszność , żężenie u podstawy płuc, obrzęk płuc u starszych pacjentów zaburzenia przepływu mózgowego . Trudności diagnostyczne pojawiają się przy monosymptomatycznym przebiegu -bez bólu w klatce piersiowej tylko bóle lewego barku, ramienia ,tylko bóle nadbrzusza, tylko duszność, tylko spadek ciśnienia, który może prowadzić do zapaści. Zawał diagnozujemy badaniami laboratoryjnymi, EKG , echo serca, CT. wyniki badań EKG może być prawidłowy w ciągu pierwszych 24 godzin, i dlatego zawał można wykluczyć dopiero na podstawie dwóch zapisów EKG wykonanych w odstępi^24 godz . Najbardziej niebezpieczny okres-pierwsze 72 godz - może wystąpić zaburzenie rytmu , migotanie przedsionków komór. Niewydolność lewokomorowa - zastój w płucach, obrzęk w płucach wstrząs kardiogenny - niedostateczny przepływ / krwi przez narządy wewnętrzne, niedotlenienie tkanek i kwasica metaboliczna , we wczesnym okresie po zawale serca - 2-3 tygodnie - wskazana ocena tolerancji wysiłku oraz ustalony zakres aktywności fizycznej . Wady serca wrodzone : MET - A CH . Na 2-3 MET czynności higieny osobistej , czytanie mycie, lekka gimnastyka 3-5 spacery, aktywność towarzyska. prowadzenie samochody w obecności innego kierowcy, spacery, lekka praca w ogródku, 5-6 spacery szybkim krokiem, samodzielne prowadzenie samochodu, obciążenia do 5 kg, 7-9 marsze, wycieczki rowerowe, noszenie powyżej 5 kg praca w ogrodzie , powyżej 9 bez ograniczeń poza wysiłkami o bardzo dużym natężeniu długotrwałym . Nadciśnienie 120 129 skurczowe, rozkurczowe: 80 84 prawidłowe ,wysokie ale prawidłowe 130 139 (s) 85 89 ( r) pierwszy stopień nadciśnienia łagodny 140 159( s ) , 90 99 ( r ) . drugi stopień umiarkowany 160 - 179 ( s) , 100 / io9( r) . trzeci stopieni ciężkie powyżej 180 ( s) , powyżej 110 ( r).
Rehabilitacja po zawale serca 3 fazy na oddziale szpitalnym OJOM :
Faza 1 :Wywiad z pacjentem, pobyt w szpitalu ok. 10 - 14 dni
Faza 2 -.Kontynuacja postępowania leczniczego na oddziale rehabilitacji, terapia ruchowa, likwidacja leków, kształtowanie nawyków prozdrowotnych, przygotowanie do powrotu do zawodu
• Faza 3 :Włączenie w życie codzienne zawodowe, udział w ambulatoryjnej rehabilitacji z eh wieńcową, wyeliminowanie czynników ryzyka , unikanie stresu , nadmiernych emocji, wysiłku
Rokowania: ok. 30 5 chorych umiera w ciągu 24 godzin najczęściej powodem jest migotanie komór 10 - 20 % umiera w szpitalu i pośród tych ok. 30 - 50 % umiera w ciągu pierwszych 4 tygodni. Przeżycie zależy od wczesnego rozpoczęcia leczenia .
Podstawowe badania nieinwazyjne: badania przedmiotowe, mierzenie ciśnienia na obu ramionach ( nie może być różnicy większej niż 5- 10 ) EKG spoczynkowe wysiłkowe, holter, radiogram klatki piersiowej , ocena budowy klatki piersiowej , wielkość i kształt serca, stan krążenia płucnego , echo serca . EKG wysiłkowe - określa wydolność fizyczną i tolerancję wysiłku tzn zdolność do wykonania wysiłku bez zaburzeń funkcji org. wykonywane w celu ustalenia lub potwierdzenia choroby niedokrwiennej serca , określenie stopnia zaawansowani choroby, skuteczności zastosowanego leczenia, określenie zakresu dozwolonego wysiłku fizycznego , przeciwwskazania do próby wysiłkowej: pierwsze dni po zawale, niestabilna dusznica, tętniak aorty, zatorowość płucna . Istota tej próby jest obciążenie pacjenta stopniowym wysiłkiem oraz kontrola wpływu tego wysiłku na układ krążenia . Próby monitorowane są przez EKG i również kontrola RR. Stopniowo doprowadzamy do max akcji serca jeżeli występują cechy niedokrwienne, zaburzenia równowagi .duszność próbę przerywamy. Do próby wysiłkowej można wykorzystać bieżnię lub cykloergometr, tolerancję wysiłku określamy na podstawie maksymalnej wydolności fizycznej zużycia tlenu i zmian wydolności wieńcowej w EKG ona się ona się wyróżnia w MET-ACH test pochyleniowy -TILT- stosowany w diagnostyce omdleń pochodzenia neuro -kardiogennego omdlenia sytuacyjne - polega na obserwowaniu RR i akcji serca związanego z przebywaniem w pozycji pionowej . Na specjalnym stole uchylnym ustawionym pod kątem 60 90 stopni z możliwością szybkiej zmiany położenia i możliwością monitorowania RR i EKG , radioizotopowe badanie serca pozwala na nieinwazyjną ocenę ukrwienia funkcji m sercowego. C£ — metoda obrazowania cienkich warstw wybranych obszarów pozwalająca na odwzorowaniu badanego narządy. Specjalistyczne badanie inwazyjne , cewnikowanie serca - wprowadzenie do serca i dużych naczyń odpowiednich cewników umożliwiające wykonanie pomiarów stosowane przy rozpoznaniu wad serca i ustaleniu wskazań do ew. operacji. Angiografia - badanie naczyń krwionośnych po podaniu środka cieniującego - kontrastu . Koronarografia - ocena drożności naczyń wieńcowych oraz pomostów ( bypassów) tętniczych lub żylnych , które zostały założone podczas operacji.
Rehabilitacja kardiologiczna obejmuje sumę działań prowadzących do zapewnienia choremu możliwie najlepszych fizycznych, społecznych , socjalnych warunków. Rehabilitacja poprawia jakość życia , motywuje do współpracy, redukuje śmiertelność, zmniejsza ryzyko nawrotu choroby, powoduje regresje zmian organicznych poprzez wykluczenie czynników ryzyka , obniżenie RR, masy ciała , korekta poziomu glukozy, lipidów.
Etapy rehabilitacji:
1. ( zawal, dusznica niestabilna) leczenie interwencyjne , postępowanie usprawniające , wsparcie psychiczne, 12- 24 godz unieruchomienia - diagnozowanie przylóżkowe ,toaleta, ćwiczenia oddechowe w pozycji leżącej , możliwość siadania od drugiej doby ,a potem stawania przy łóżku , samodzielna toaleta , lekkie ćw w pozycji leżącej przy stałym monitorowaniu EKG . Od pierwszej doby rehabilitacja psychologiczna, tworzenia poczucia bezpieczeństwa , informacja o czynnikach ryzyka, między 4-7 dniem pełne uruchomienie chorego . Badanie wysiłkowe przed wyjściem ze szpitala . w przypadku zawału powikłanego czas rehabilitacji ulega wydłużeniu. Wydłużenie hospitalizacji to : wystąpienie powikłań oddechowych , neurologicznych .
Rekonwalescencja - kontynuacja postępowania leczniczego rehabilitacja fizyczna , psychiczna , prowadzenie szkolenia dietetycznego i zdrowego stylu życia , nauka rozluźnienia i kontroli emocji i rozładowania napięć, testy tolerancji wysiłku mające na celu ocenę wydolności i sprawności fizycznej badanego, kwalifikacja do odpowiedniego modelu rehabilitacji fizycznej ocena efektywności rehabilitacji fizycznej , o cena efektywności leczenia farmakologicznego ocena sprawności ustroju i możliwości powrou do pracy zawodowej .
Podtrzymanie efektów aktywności fizycznej , pacjent powinien dążyć do pracy zawodowej , praca z psychologiem , wyrobienie nowych zainteresowań, umiejętność radzenia sobie w warunkach stresorodnych, zmniejszenie lęku, aktywacja zawodowa i chęć szybkiego powrotu do pracy bądź innej aktywności.
MUKOWISCYTOZA - zwłóknienie torbielowate trzustki. Ch. wrodzona. Przyczyna ; upośledzenie czynności błon kom. Nabłonka w gruczołach wydzielniczych, co powoduje wydzielanie śluzu w trzustce, w jelicie cienkim, oskrzelach, drogach żółciowych , gruczołach potowych. Jest to najczęściej wrodzone zaburzenia materii Objawy są zróżnicowane w zależności od mutacji wywołujących chorobę.
-Typowe objawy : niedrożność jelit zaraz po jedzeniu, przewlekły kaszel ksztuśno podobny, nawracające zapalenie oskrzeli, rozstrzenie oskrzeli, rozedma płuc, niewydolność wydzielnicza trzustki powodująca przewlekłe biegunki (nieprawidłowe wchłanianie, u około 10 proc. Rozwija się marskość wątroby, u dzieci upośledzenie rozwoju i zwiększenie masy ciała, upośledzenie płodności u kobiet, a u mężczyzn często bezpłodność, zapalenie zatok przy nosowych. Leczenie farmakolog. W przypadku nie wydolności oddechowej leczenie tlenem
-Rehabilitacja : leczenie złożeniowe, drenażowe oskrzeli, oklepywanie pleców w celu zwiększenia wydzielania flegmy z oskrzeli podczas kaszlu
Objawy ki. osra forma ; nasilona duszność, sinica, zab. świadomości, lęk. niedrożność dróg oddechowych, obrzęk głośni, skurcz krtani. Przewlekła forma-duszność, sinica, zab. rytmu serca, bóle głowy, zawroty,. Leczenie- farmakol. Oczyszczanie oskrzeJi, zastosowanie wspomaganego oddychania podawanie tlenu.
PATOLOGIA UKŁADU ODDECHOWEGO-
ZESPÓŁ BEZDECHU SENNEGO- (może doprowadzić do śmierci).
PRZYCZYNY; zwiotczenie mm. gardła,powodujące zapadnięcie g. dróg oddech. Podczas snu; ch. W jamie nosowo -gardłowej (polipy w nosie przerosty rrfedałków); skrzywienie przegrody nosowej, przewlekłe ch. płuc, ukł,nerwowo - mm.
OBJAWY KLINICZNE- głośne nieregularne chrapanie, z długimi przerwami w oddychaniu; uczucie zmęczenia i skłonność do zasypiania czasie wykonywania spokojnych czynności; zmniejszenie sprawności intelektualnej, zab. koncentracji pamięci, nastroje depresyjne, suchość w jamie ustnej, zab. rytmu serca, bóle głowy.
LECZENIE zachowawcze, ograniczenie czynników ryzyka (otyłość, skrzywienie przegrody nosowej) zwrócenie uwagi pacjentowi na właściwa higienę snu, unikanie wieczornych posiłków, alkoholu, nikotyny. Leczenie farmakolo. I chirurgiczne(korekcja dróg oddech.) maski tlenowe na noc.
ROZSTRZENIE OSKRZELI- workowate lub cylindryczne . Nieprawidłowa budowa dróg oddech, tzw. dyskineza rzęsek(wrodzona). Nabyta - przewlekłe nawracające zakażenie oskrzelowo- płucne, przewlekłe zap. oskrzeli, zwężenie oskrzeli, bądź gruźlica.
OBJAWY KLINICZNE : kaszel z odpluwaniem (rano i przy zmianie pozycji), słyszalne rzężenie, opóźnienie w rozwoju dziecka.
LECZENIE-chirurgiczne, farmakol. Rehabilitacja-gimnastyka oddech, masaże .Ćw. oddech, wdech nosem wydech ustami, dmuchanie przez butelkę, oklepywanie pacjenta, pozycje ułożeniowe, poranne odksztuszanie w odp, pozycjach, w celu osuszania oskrzeli. Zadaniem leżenia złożeniowego jest także takie ułożenie chorego aby wydzielina mogła odpłynąć siła ciężkości, pochyłe ustawienie łóżka. Cech char, jest powiększenie światła wskutek utraty sprężystości ścian oskrzeli. Zanik tych elementów elastycznych prowadzi do braku zdolności rozszerzania się i zwężania oskrzeli. Gromadzi się i zalega śluzowo-ropna wydzielina w świetle oskrzeli i powoduje duszności. Rozstrzeniom oskrzeli towarzyszy prawie zawsze rozedma płuc, które powst. w wyniku uporczywego kaszlu i zapalenia oskrzeli.
ROZEDMA PŁUC- stałe rozdęcie pęcherzyków płucnych na tle zaniku lub pęknięcia ich ścian.
ETIOLOGIA- przyczyną jest najczęściej oddych. w warunkach utrudnionego oddych. Występuje u muzyków grających na instrumentach dętych, u nurków, u pracowników huty szkła. Przyczyną może też być dychawica oskrzelowa, nasilony trwający latami kaszel, nieprawidłowa budowa tk. płucnej i słaby jej rozwój, również pylica.
OBJAWY KLINICZNE - zab. oddychania, duszność, suchy kaszel, sinica, ki. piersiowa; szeroka , beczkowata, horyzontalna, zmniejszenie różnicy ki. piersiowej w obwodzie pomiędzy wdechem a wydechem, suche rzężenie, szmer oddechowy, nie wydolność serca, zab. funkcji OUN, oraz innych narządów.
LECZENIE; operacyjne(redukcja obj. płuc), farmakol. Kinezyterapia; drenaż ułożeniowy lekkie odkasływania, opukiwania ki. piersiowej w ćw. oddech, zwraca się uwagę na efektywny silny wydech. Przeciw wskazaniem -ostra nie wydolność oddech, w postaci kwasicy oddech.
ASTMA- DYCHAWICA OSKRZELOWA- odwracalna niedrożność dróg oddech, różnym natężeniu występuje w następstwie zapalenia i nadwrażliwości oskrzeli. Głównym objawem jest napadowa duszność połączona z kaszlem i odksztuszaniem gęstej plwociny. Częściej ta eh. występuje u dzieci(postać astmy alergicznej) .U dorosłych występuje postać zewnątrzpochodna, wewnątrz pochodna.
ETIOLOGIA rastma uczuleniowa(wywołana alergenem środowiska), astma nieuczuleniowa wywołana /może być subst. Toksycznymi, zakażeniami ,silnym wysiłkiem, niektórymi lekami, czynniki genetyczne
OBJAWY : duszność ze świstem wydechowym, męczący kaszel, częstoskurcz oskrzeli, rzężenie suche, świst szmer w płucach.
LECZENIE - farmakol. Rehabilitacja ćw. oddech, systematycznie przeciwdziałają rozwojowi zmian w płucach i powst. w nich zaburzeń czynnościowych. Stosujemy ćw. mobilizujące ruchomość ki. piersiowej, Celem rozluźnienia mm. szyi, karku, obręczy k. górnej i ki. piersiowej, ułatwienia odksztuszania, usuwanie nadmiaru powietrza w płucach(wydłużania do końca wydechu), poprawienie pracy przepony, polepszenie elastyczności ki. piersiowej, nabycie umiejętności prawidłowego rytmu oddechowego . PRZECIWWSKAZANIE ;ćw z zatrzymywaniem oddechu.
ZAPALENIE PŁUC- ostry lub przewlekły obejmujący przestrzeń pęcherzykową (i, lub) tk. miąższową.
Zakażenia : wirusowe, bakteryjne lub grzybicze , szkodliwe czynniki fizyczne, promieniowania, ciało obce w oskrzelach, szkodliwe czynniki chemiczne, zachłyśnięcie się treścią żołądkową tzw .zapalenie zachłystowe, zaburzenia krążenia, zator płucny . Następstwa zmian w oskrzelach; rak oskrzeli, zapalenie oskrzeli
OBJAWY KLINICZNE -dreszcze, gorączka, kaszel, duszność, opryszczka wargowa, bole w ki. piersiowej przy oddych. czerwono brudna plwocina, szmery oddech, bóle głowy ,mm. Zdjęcie Rtg zaciemnione. 7 -9 dzień dzień choroby krytyczny dochodzi do spadku gorączki z ewentualnym obciążeniem dla serca i ukł. krążenia.
POWIKŁANIA : zap. ucha środkowego , zap .opon mózgowo-rdzeniowych, ropień mózgu, zap. opłucnej, toksyczna nie wydolność ukł. krążenia, niewydolność oddechowa.
LECZENIE - farmakol. dostateczne nawadnianie (bez tego niemożliwe jest rozrzedzenie wydzieliny oskrzeli) Kinezyterapia; wskazaniem jest zadawalający stan chorego, stan chorego bez niewydolności krążenia, bez gorączki. Przeciw wskazaniem jest; ropne zap. płuc,
GRUŹLICA PŁUC- najczęstszym zapaleniem jest prątek gruźlicy.
Gruźlica pierwotna-przebiega w organizmie nieuczulonym
Gruźlica wtórna-przebiega w organizmie uczulonym
Pierwotne- zakażenie występuje najczęściej w wieku dziecięcym, pojawiają się wtedy typowe zmiany w tk. płucnej.
Stan zapalny z wysiękiem surowiczym
Ognisko zapalne ulega martwicy . Ognisko ma postać otorbienia, wskutek czego zostaje proces gruźlicy ograniczony i zahamowany.
W przypadku tzw. rozmiękczania ogniska martwicy, występującego w przypadku obniżonej odporności lub przy masowym zakażeniu prątkami gruźlicy. Proces gruźlicy rozszerza się w płucach , może wystąpić wysięk prątków drofe krwi
ETIOLOGIA : gruźlicą zakażonych jest około 1/3 ludzkości - mężczyźni częściej chorują .Grupę zwiększającą ryzyko; narkomani, alkoholicy, z AJDS, niedożywianie organizmu, obniżenie odporności, osoby stare, dzieci. Zarażenie następuje drogą kropelkową, poprzez układ pokarmowy.
OBJAWY: stany podgorączkowe, kaszel, nocne pocenie, utrata łaknienia, rumień guzowaty(czerwono sine i bolesne plamy nad piszczelami, utrata masy ciała, odksztuszanie wydzieliny, duszność i bóle w ki. piersiowej. Gruźlica w innej postaci tzw. popierwotna dotyczy płuc, ale i innych narządów(obwodowych węzłów chłonnych, ukł. moczowo-płciowego, kości ,stawów
LECZENIE : farmakolo. Z leczeniem chorób towarzyszących, klimatyczne(lasy sosnowe, zakopane)
ZABIEGI CHIRURGICZNE NA KL PIERSIOWEJ
Przygotowanie pacjenta przed operacją;
1.lkorekcja przed zabiegiem mechanizmów oddychania
2.zapobieganie następstwom zabiegu chirurgicznego
3. leczenie powstałych po zabiegu ,nieprawidłowości zaburzeń w mech. oddychania
4. 2-4tyg. Przed zabiegiem jest wystarczające do osiągnięcia w większości korekcji zaburzeń czynności oddych. Indywidualny plan ćw. uwzględniający przeciwwskazania.
Zwracamy uwagę na; uaktywnienie przepony w mech. oddych. oddychanie torem żebrowym zwłaszcza dolno żebrowym w płucach i opłucnej, ćw. korekcyjne wad postawy(wzmacniające mm. grzbietu, brzucha, mm. obręczy barkowej) usunięcie zalegającej wydzieliny w oskrzelach(drenaż ułożeniowy i odp. ćw. oddechowe), nauka efektywnego kaszlu .
Zaczynamy w 1-dzień po zabiegu ćw. oddech, jeśli nie ma przeciwwskazań. W miarę poprawy stanu chorego rozszerzamy zakres ćw. W pierwszych dniach po zabiegu ; efektywny kaszel połączony z odksztuszaniem zalegającej wydzieliny; zmniejszenie bólu w czasie kaszlu poprzez unieruchomienie przez terapeutę lub zmniejszenie ruchomości ki. piersiowej po stronie zabiegu, odpowiednie ułożenie chorego po zabiegu aby zapobiec wtórnym zniekształceniom ki. piersiowej i kręgosłupa, uczymy ćw. oddechowych torem brzusznym z oporem , stosujemy ćw. bierne, czynne ,w obrębie st. ramienno
barkowego po stronie operacji, ćw. poprawiające krążenie obwodowe całego ciała, ćw.z dawkowanym oporem dla mm szyi, ćw. kk dolnych i mm brzucha. 10-14 dni po zabiegu wykonujemy ćw. czynne, wolne z oporem w pozycji siedzącej. Około 3-mies. Zwiększamy opór w pozycji siedzącej ,stojącej, w marszu, biegu(na bieżni).
CHOROBA STILLA układowa postać młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów przebiegające z
gorączką,powiększeniem węzłów chłonnych , śledziony, oraz zapalenie wielu narządów wew.
Przyczyna - nie jest znana , przypuszcza się że to; wirusy różyczki, świnki, wywołują. Choroba ta nie występuje rodzinnie.
OBJAWY; gorączka powyżej 39 stopni w godz. Wieczornych lub dwu krotnie w ciągu doby, bóle gardła, zmiany skórne o char, plamistym lub plamisto-prud ko wym, może występowaótylko podczas gorączki, może towarzyszyć świąd skóry, najczęściej na tułowiu rzadziej na twarzy.
/Bóle stawów nasilające się podczas gorączki, niekiedy rozwija się zapalenie stawów najczęściej kolanowych nadgarstkowych 25 proc. Chorych może wystąpić usztywnienie zajętych przez chorobę stawów.
Towarzyszy ból mm. wypadanie włosów, utrata masy ciała, pow. węzłów chłonnych najczęściej w okolicy szyi. Mogą być objawy zap. opłucnej zap. nerek, zab. słuchu, zap.opon mózgowo-rdzeniowych.
Wzrost OB., płyn stawowy ma charakter zapalny, w prześwietleniu mogą być; ubytki kostne, zwężenie szpary stawowe, uszkodzenia st.biodrowych.
PRZEBIEG -zaczyna się przed 16rż, przebieg może być nawracający ,samo ograniczający ok. lroku lub przewlekły. Często dochodzi do uszkodzeń stawów
LECZENIE REHABILITACYJNE- JAK W RZS. Znaczne uszkodzenie st. biodrowych wskazanie do endoplastyki. Rokowania złe - przejście choroby w stan przewlekły ok. 5 lat życia.
TOCZEŃ RUMIENIOWATY UKŁADOWY- eh. autoimmunologiczna, rozwija się na skutek zab. odpornościowych wywołanych przyczynami wewnątrz ustrojowy mi. Zmiany prowadzą do przewlekłego procesu zapalnego w wielu tk. i narządach.
Przyczyny-czynniki hormonalne terapia estrogenowa zwiększ ryzyko wystąpienia,
Czynniki środowiskowe : wpływ światła słonecznego może wywołać zaostrzenie zmian skórnych,
niektóre zakażenia wirusowe odgrywają rolę zapoczątkowania chorobie i podtrzymywania.
OBJAWY-osłabienie organizmu, stan podgorączkowy, utrata masy ciała, depresja, niedokrwistość
Skóra- rumień na twarzy w kształcie motyla , nasila się po ekspozycji na słońcu , może wystąpić na innych częściach ciała odsłoniętych, łysienie bądź przerzedzenie włosów, płytkie owrzodzenia jamy ustnej nosowej, wybroczyny podpaznokciowe.
Układ ruchu- ból stawów mm. głownie stawów rąk i stawów kolanowych, zapalenie stawowe, zap. ścięgien, pochewek ścięgnistych,. Nie dochodzi do zniekształceń stawów i uszkodzeń struktur około stawowych. Może wystąpić osteoporoza,
Ukł. oddechowy :zap. opłucnej, osre zap. płuc, przewlekła śródmiąższowe włóknienie płuc.
Układ krążenia- wysiękowe zap. osierdzie, zmiany zastawkowe, zapalenie mm. sercowego, zwiększone ryzyko wystąpienia eh. wieńcowej.
Układ nerwowy - zmiany w CUN , zmiany w układzie poznawczym, napady drgawkowe, bóle głowy, depresja, neuropatie dotyczące nerwów ruchowych, czuciowych.
Rzadziej objawy układu pokarmowego, powiększenie wątroby.
Objawy hematologiczne : powiększenie węzłów chłonnych, śledziony
Przebieg choroby : z zaostrzonymi stanami i remisjami. Przez pewien czas mogą dominować ze strony tylko 1 narządu np. postać skórno- stawowe.
LECZENIE: farmakolog. W przypadku zmian w stawach zabiegi rehabilitacyjne i operacyjne, ROKOWANIA :10 lat przeżywa ok. 80m proc. Chorych przyczyną są zmiany narządowe, procesy zapalne
ZAPALENIE WILOMIĘŚNIOWE I SKÓRNOMIĘSNIOWE - nabyte, idiopatyczne, przewlekłe zapalenie mm. z towarzyszącym zap. skóry. W obu przypadkach mogą występować zmiany napięcia w sercu , tkance płucnej i naczyniach krwionośnych .
PRZYCZYNY: Etiologia nieznana , mechanizmy autoimmunologiczne , występuje u osób obciążonych genetycznie . Dochodzą czynniki środowiskowe, które rozpoczynają chorobę - zakażenia wirusowe . W wyniku procesu zapalonego dochodzi do miejscowego lub rozlanego zwyrodnienia włókien mm , martwicy włókien lub ich części.
OBJAWY KLINICZNE : zajęcie mm symetrycznie obręczy barkowej karku . gł objawy: problem z poruszaniem się, wchodzenie po schodach , podnoszenie ciężkich przedmiotów, wstawanie z pozycji siedzącej, osłabienie mm oddechowych może prowadzić do niewydolności oddechowej osłabienie mm gardła , krtani, przełyku .
OBJAWY KLINICZNE : bóle mm nadwrażliwość na ucisk ,zmiany skórne : rumień wokół oczu, dekoltu, karku, barku , bocznej powierzchni biodrowej ud, łuszczenie naskórka na palcach, zwapnienie tkanki podskórnej, mm szkieletowych , powięzi ścięgien, nadwrażliwość na światło, łysienie objęcie zapalenia stawów zwłaszcza rąk, zmiany pracy serca objawy ogóle : osłabienie, zmniejszenie masy ciała.
PRZEBIEG CHOROBY : początek może być ostry, trwa kilka dni, podostry kilka tygodni, przewlekły latami. Nieleczona choroba prowadzi do powolnego zaniku mm i przykurczu
REHABILITAGA: kinezyterapia, w stanie ostrym ćw. bierne aby zapobiec przykurczom, w trakcie remisji stosujemy ćw. izometryczne oraz ćw. w obciążeniu, a później przejście do ćw. izotonicznych, ćw. w wodzie, wysiłek nie powinien przekroczyć 60% maksymalnego zużycia tlenu
ROKOWANIE: dziesięć lat, ponad 80 % pacjentów umiera
ZAPALENIE STAWÓW Z ZAJĘCIEM STAWÓW KRĘGOSŁUPA :
Inaczej spondyloartropatie : są to choroby, w których dochodzi do zapalenia stawów obwodowych i stawów kręgosłupa , tkanek około kręgosłupowych, przyczepów ścięgnistych, a także zmian zapalnych w innych częściach ciała Do tego typu schorzeń zaliczamy : ZZSK, łuszczycowe zapalenie stawów, spondyloartrofię młodzieńczą, zapalenie stawów w przebiegu przewlekłych zapaleń jelit.
ZZSK CHOROBA : przewlekły postępujący proces zapalenia , obejmuje stawy krzyżowo'biodrowe , stawy kręgosłupa , pierścienie włókniste i więzadła kręgosłupa, prowadzące do ich stopniowego /usztywnienia .
ETIOLOGIA: do końca nie jest poznana przypuszcza się, że choroba uwarunkowana genetycznie w zależności od działań , czy uszkodzeń środowiskowych . Istotną rolę w patogenezie limfocyty TE
Objawy: początek choroby ciężki do uchwycenia , objawy narastają stopniowo .układ ruchu: ból w okolicy L-S promieniujący do pachwin, pośladków, kolan . Zwykle tępy, jednostronny . Objawy zapalenia stawów skokowych, a także przyczepów ścięgna Achillesa , lub rozcięgna podeszwowego, stan podgorączkowy, utrata masy ciała , uczucie zmęczenia , dolegliwości bólowe i zapalenie kręgosłupa narastają stopniowo, w kierunku, od L-C, bóle nasilają się w nocy, rano dochodzi do uczucia sztywności, ból zmniejsza się po wykonaniu ćw. fizycznych ból podczas oddychania spowodowany zmianami w ode. TH i stawach żebrowo kręgowych . Ból promieniuje od strony kręgosłupa ku przodowi, wzdłuż żeber co odróżnia go od zapalenia płucnej.
Zajęcie przez chorobę ode. C powoduje ograniczenie ruchomości i jego usztywnienie, dochodzi do zmian w stawach poza kręgosłupem , stawy biodrowe, barkowe, rzadziej stawy skroniowo żuchwowe, następuje ograniczenie ruchomości. W badaniu przedmiotowym objawy: zaniki fizjologicznej lordozy w ode. L, bolesność stawów krzyżowo biodrowych, usztywnienie ode . TH powoduje zanik mm przykręgosłupowych , plecy wyprostowane , zrastanie się kręgów . W odc
Szyjnym następuje zniesienie lordozy, utworzenie się kifozy i ode narażony jest na złamanie . Zmiany w innych narządach : nerw wzrokowy ( światłowstręt, upośledzenie widzenia ), układ krążenia ( stany zapalne aorty, osierdzia , zaburzenie działania zastawek), układ płciowy ( białkomocz , stany zapalne i zmiany zapalne ), układ pokarmowy ( choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy)
Przebieg choroby : może przebiegać z okresami zaostrzeń i remisji, często przybiera postać przewlekła i postępującą, utrata prawidłowych krzywizn kręgosłupa i jego ostateczne usztywnienie i częste zmiany w stawach obwodowych, ból odczuwalny w nocy i sztywność rano ( uczucie zmęczenia).
Leczenie: leczenie farmakologiczne, rehabilitacja , zaleca się spanie na twardym podłożu z niewielką poduszka pod głową. Proces rehabilitacji: podstawą zapobiegania jest kinezy terapia, fizykoterapia (balneoterapia profilaktycznie). Podstawą opóźnienia rozwoju i zesztywnieniu jest ruch, ćw. w obciążeniu całkowitym , ćw. w wodzie, pływanie stylem grzbietowym , terapia manualna , sposób postępowania zależy od stopnia zaawansowania : ćw. w obciążeniu ,ćw. czynne wolne, ćw. samo wspomagane, stawy biodrowe, ćw. w płaszczyźnie czołowej strzałkowej, ćw. wykonywane symetrycznie, ćw. kręgosłupa , ćw. rozciągające .
CUKRZYCA: choroba cywilizacyjna , społeczna . Zespół zaburzeń metabolicznych charakteryzujący się hiperglikemią wynikającą z efektu wydzielania insuliny. Przewlekła hiperglikemia : długoterminowe działanie powoduje uszkodzenie, niewydolność różnych narządów, oczu, serca n naczyń krwionośnych . Cztery typy kliniczne cukrzycy: genetyczne uwarunkowania , z choroby trzustki, z zakażenia i cukrzyca ciężarna rozpoczynająca się w trakcie ciąży:
95% zachorowań . przewlekła auto immunologiczna , zaburzenia pracy komórek, wysp trzustkowych Langenharsa produkujących insulinę . U osób genetycznie predysponowanych kliniczne objawy, przy zniszczeniu90% kom wydzielających inulinę, wystąpienie jawnych objawów poprzedzających przed kliniczną fazę latte . środowiskowe mleko, stres wirusy
Etiologia nierozpoznana . Czynniki ryzyka : otyłość, nadciśnienie tętnicze, brak aktywności fizycznej, najczęściej u osób starszych z zaburzeniami metabolicznymi, w krajach wysokorozwiniętych, stres, zakażenia ,urazy, zawał serca , udary, niektóre leki, rozwija się łagodniej niż typ pierwszy w sposób utajony . objawy ogólne (niekliniczne): zmęczenie zmniejszenie sprawności, wzmożony apetyt, potliwość, bóle głowy, wzmożone pragnienie , utrata masy ciała, Skórcze mm łydek, zaburzenia widzenia ,.
Zespół stopy cukrzycowej: ciepła o różowym zabarwieniu, wyczuwalne tętno, sina stopa , brak tętna, zimna .
Leczenie
Insulino terapia, dieta, aktywność fizyczna , edukacja pacjenta ,
Leczenie kompleksowe farmakologia ,zmiana stylu życia , dieta , stałe spożywania określonej ilości węglowodanów, dieta indywidualnie dobrana . wysiłek fizyczny korzystnie wpływana zmniejszenie ciśnienia tętniczego 2-3 razy w tyg . osoby z cukrzycą typu 1 , bez choro dodatkowych wysiłek normalny, starsi i z nadwaga spacer umiarkowany,