Najważniejsze efekty działania pestycydów na zdrowie to:

• upośledzenie centralnego układu nerwowego

• dermatozy, oparzenia i inne choroby skórne

• choroby żołądka i zatrucia

• osłabienie, zawroty głowy, paraliż stóp

• upośledzenie układu oddechowego

• zmiany operacyjne wątroby i nerek

• nagromadzenie się metabolitów toksyn

• działanie mutagenne i nowotworowe

• nowotwory (prostaty, żołądka, przełyku, płuc, ust, skóry, układu oddechowego i limfy - białaczka)

• zahamowanie wielu działań biologicznych ciała

• współdziałanie z paleniem i napojami alkoholowymi

Nawozy chemiczne

Nawozy chemiczne - są to grupy związków
chemicznych, pochodzenia naturalnego lub syntetycznego stosowane do zwiększenia żyzności gleby.
Są to zwykle sole pierwiastków niezbędnych dla prawidłowego rozwoju roślin.

Wady:

Wady wynikają ze złego stosowania i nadużywania gdy brak dokładnych analiz zasobności gleby

Zasolenie i wymywanie nawozów

Zanieczyszczenie wód powierzchniowych i gruntowych

MIĘDZYNARODOWA KARTA CHARAKTERYSTYKI ZAGROŻEŃ ZAWODOWYCH OGRODNIK

Kto to jest ogrodnik?

Jest to pracownik, który pielęgnuje trawę, kwiaty, drzewa i krzewy w ogrodach lub parkach, będących własnością publiczną bądź prywatną.

Jakie zagrożenia wiążą się z wykonywaniem tego zawodu?

Ogrodnicy terenów zieleni  używają ostrych narzędzi, co może powodować urazy w wyniku ukłucia, przecięcia, przekłucia. Szerokie stosowanie nawozów sztucznych może prowadzić do ostrego lub przewlekłego zatrucia. Kontakt z alergenami roślinnymi (pyłki drzew, traw i in.) może wywołać astmę i inne schorzenia alergiczne. Praca ogrodnika terenów zieleni  może wymagać ręcznego transportu ciężkich ładunków (np. toreb z nawozami) oraz wykonywana jest w wymuszonej, pochylonej pozycji ciała.  Może to powodować urazy lub bóle pleców, ramion i rąk i in.

Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich możliwe skutki dla zdrowia

Czynniki mogące powodować wypadki	Śliskie (błoto, mokra ziemia, trawa) i nierówne podłoże -  możliwość urazów w wyniku poślizgnięcia  i upadku
		Praca na wysokości (drabinach) - możliwość urazów w wyniku upadku z wysokości
		Obracające się części maszyn ogrodniczych - możliwość ciężkich urazów w wyniku wciągnięcia (pochwycenia) ubrania
		Ostre narzędzia ogrodnicze, odlatujące części kamieni, kawałki drewna podczas pracy z mechanicznym sprzętem ogrodniczym - możliwość urazów twarzy, oczu
		Kolczaste/kłujące, czasem trujące, rośliny -  możliwość urazów w wyniku zadrapania i ukłucia
		Rozbryzgi żrących substancji - możliwość poparzeń skóry i/lub oczu podczas mieszania lub rozcieńczania
		Pary lub areozole środków ochrony roślin i innych toksycznych substancji chemicznych - możliwość ostrych zatruć
		Prąd elektryczny - możliwość porażenia w przypadku wadliwie działającego sprzętu elektrycznego
	Czynniki fizyczne	Zmienne warunki atmosferyczne podczas wykonywania pracy na zewnątrz - możliwość (w zależności od pory roku) udaru słonecznego, odmrożeń, ostrych i przewlekłych chorób układu oddechowego
		Nadmierny hałas, źródłem którego są będące w powszechnym użyciu narzędzia a także wibracje  miejscowe (ręczne kosiarki, ubijaki) i ogólne (traktory, siewniki) - możliwość uszkodzenia słuchu
	Czynniki chemiczne i pyły	Pyły organiczne pochodzenia roślinnego i zwierzęcego - możliwość uczuleń
		Substancje chemiczne stosowane w rolnictwie zawierające ciężkie metale (kadm, rtęć, ołów, arsen),  związki fosforoorganiczne, aminy wchłaniane drogą oddechową, pokarmową i przez nieuszkodzoną skórę - możliwość przewlekłych zatruć [patrz: uwaga 1 i 2]
		Substancje chemiczne we współdziałaniu ze światłem słonecznym (efekt cytofotochemiczny) - możliwość chorób skóry
	Czynniki biologiczne	Trujące i alergogenne rośliny - możliwość uczulenia, zapalenia skóry, astmy
		Pleśń - możliwość skórnych zmian uczuleniowych
		Mikroorganizmy chorobotwórcze - możliwość zakażeń miejscowych lub ogólnych (w tym tężcem i wąglikiem) w wyniku kontaktu  otwartych ran z nawozem, odchodami zwierząt
		Grzyby obecne w ziemi lub na liściach roślin - możliwość chorób uczuleniowych  m.in. aspergillozy, histoplazmozy
		Leptospiry - możliwość leptospirozy w wyniku kontaktu z uszkodzoną skórą
		Odchody gryzoni, kotów, psów - możliwość chorób odzwierzęcych przenoszonych drogą pokarmową
	Czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy	Wykonywanie czynności powtarzalnych, wymuszona pozycja ciała i nadmierny wysiłek fizyczny - możliwość dolegliwości bólowych wynikających z przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego (głównie kończyn górnych i kręgosłupa)
		Ręczny transport worków z ziemią, nawozami i innymi ciężkimi materiałami - możliwość urazów układu mięśniowo-szkieletowego

Działania profilaktyczne

	Należy sprawdzić drabinę przed wejściem na nią. Nigdy nie należy wchodzić na niestabilnie ustawioną drabinę lub drabinę o śliskich szczeblach.
	Należy stosować rękawice chroniące przed skaleczeniem przy pracy z ostrymi narzędziami.
	Należy stosować środki ochrony oczu.
	Należy stosować ochronniki słuchu i rękawice antywibracyjne.
	Należy stosować bezpieczne metody podnoszenia i przenoszenia ciężkich lub nieporęcznych ładunków oraz stosować urządzenia mechaniczne ułatwiające podnoszenie i przenoszenie.
	Należy wprowadzić zakaz jedzenia, picia i palenia tytoniu podczas pracy z pestycydami lub innymi toksycznymi preparatami chemicznymi.
	Należy stosować środki ochrony układu oddechowego (przy rozpylaniu pestycydów lub innych toksycznych preparatów chemicznych, koszeniu i grabieniu trawy) w celu uniknięcia wdychania pyłów lub aerozoli. Należy zapoznać się z Kartami Charakterystyki Substancji Niebezpiecznych stosowanych w pracy.
	Należy stosować rękawice chroniące przed czynnikami chemicznymi, a jeśli to nie jest możliwe, używać kremy ochronne.
	Należy utrzymywać wysoki poziom higieny osobistej - brać prysznic i zmieniać ubranie po zakończeniu pracy, nie zabierać brudnego ubrania do domu.
	Należy sprawdzić stan techniczny urządzeń elektrycznych przed pracą oraz zlecać uprawnionemu pracownikowi naprawę ewentualnych uszkodzeń i okresowy przegląd urządzeń.

Informacje szczegółowe

Synonimy	Pracownik opiekujący się zielenią, nadzorca zieleni.
Definicja i/lub opis zawodu	Opiekuje się terenami zielonymi eksploatowanymi przez sektor przemysłowy, handlowy, publiczny lub prywatny wykonując następujące zadania: przycinanie  trawy przy użyciu różnych narzędzi; przycinanie przy użyciu nożyc, sekatorów lub pił łańcuchowych krzewów i drzew w celu nadania im odpowiedniego kształtu i poprawienia ich wzrostu lub usunięcia uszkodzonych liści, gałęzi lub gałązek. Opryskuje trawniki, krzewy i drzewa  nawozami i pestycydami. Grabi i pakuje liście w torby. Sprząta teren i usuwa śmiecie przy użyciu kija (pręta) ze szpikulcem lub miotły. Wysiewa trawę, kwiaty, sadzi drzewa, krzewy, podlewa trawniki, kwiaty i krzewy. Może naprawiać i malować ogrodzenia, furtki, mury, chodniki i budynki gospodarcze przy użyciu narzędzi stolarskich i murarskich. Może oczyszczać rowy odwadniające i przepusty. Wykonuje prace związane z konserwacją terenu przy pomocy ciągnika wyposażonego w odpowiednie przyrządy. Może ostrzyć narzędzia ogrodnicze oraz dokonywać drobnych napraw sprzętu, takiego jak kosiarki do trawników, siewniki.
Zawody pokrewne	Robotnik ochrony roślin, robotnik w gospodarstwie ogrodniczym, sadownik, operator samojezdnych maszyn rolniczych i leśnych, architekt krajobrazu.
Wykonywane czynności	Cięcie, formowanie, grabienie, instalowanie, kierowanie (pojazdami), konserwowanie, kopanie, koszenie, ładowanie w torby, malowanie, mycie, naprawianie, nawadnianie, nawożenie (nawozem naturalnym i sztucznym), obsługiwanie (sprzętu i narzędzi itd.), odymianie, ogradzanie, opryskiwanie nawozami, oranie, ostrzenie narzędzi, osuszanie, profilowanie, projektowanie ogrodów, przerzucanie łopatą, przycinanie, przygotowywanie (gleby, grządek i alejek /ścieżek), rozpylanie, rozrzucanie (nawozów i środków ochrony roślin), sadzenie, sortowanie, szczepienie, transportowanie, układanie nawierzchni, uprawianie (ziemi), usuwanie (śmieci itd.), usuwanie chwastów i gałęzi, wyrównywanie/niwelowanie, wyrywanie z korzeniami, zamiatanie, zbieranie, zbieranie (owoców), zwalczanie (szkodników).
Podstawowy stosowany sprzęt	Narzędzia ogrodnicze, miotły, szczotki, narzędzia do prac budowlanych, stolarskich i hydraulicznych, piła łańcuchowa, sekator, ostrzarki do noży, kosiarka ręczna, kosiarka z napędem, węże, walec do ugniatania gleby, rozrzutnik wapna lub nawozu, grabie, piły, łopata, kij/pręt ze szpikulcem, systemy zraszające, ciągnik, rozpryskiwacze.
Miejsca/obszary, gdzie zawód występuje powszechnie	Służba miejska, publiczne, przemysłowe, handlowe i prywatne parki i ogrody.

Uwagi	Wynikiem narażenia ogrodników na różne substancje chemiczne może być podwyższone ryzyko działania rakotwórczego i mutagennego. Kobiety ciężarne mogą być w związku z tym zagrożone poronieniem lub też urodzeniem dziecka z wadami wrodzonymi. Ogrodnicy pracują w kontakcie z wieloma, różnorodnymi substancjami chemicznymi m.in. pestycydami (fosforoorganiczne, chloropochodne, karbaminiany i in), rodentocytami, fungicydami, gazowymi i płynnymi fumigantami (m.in. dwubromoetan), herbicydami, rozpuszczalnikami (w szczególności nafta zawarta w pestycydach) itp.
Piśmiennictwo	Rozporządzenie MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. (t.j. Dz. U. 2003 nr 169 poz. 1650). Rozporządzenie MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. (Dz. U. nr 69, poz.332). Rozporządzenie MPiPS z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. nr 26, poz. 313), wraz z późniejszymi zmianami. (Dz. U. nr 82, poz. 930 obowiązuje od 1 stycznia 2002 r.). Rozporządzenie RM z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. 1996 nr 114 poz. 545) ze zm. (Dz. U. 2002 nr 127 poz. 1092). Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. 2004 nr 265 poz. 2644) Informator - „Środki ochrony indywidualnej”. INFOCHRON. Warszawa. CIOP 2000.

6

---