- gdy dziecko boli ucho, należy nacisnąć na płatek aby wykluczyć stan zapalny, mogący powodować ubytek w błonie
bębenkowej; zapaleń ucha nie wolna leczyć antybiotykami ototoksycznymi (np. streptomycyna czy gentamycyna), gdyż grozi to głuchotą
- powiększone węzły podpotyliczne sugerują różyczkę; ogólne powiększenie węzłów chłonnych sugeruje AIDS lub złośliwe nowotwory, często dla zahamowania rozprzestrzeniania się raka wycina sieje
- przy krwiakach nadkomorowych w oponach mózgowia wyczuwa się zwolnienie tętna; wylew do komór OUN był kiedyś śmiertelny
- podanie do kanału kręgowego hydrokortyzonu może powodować zlepy pajęczynówkowe dające paraliż kończyn i
zaburzenia zwieraczy
- punkcja zbiorników podpajęczynówkowych może spowodować śmierć przy: zaburzeniach pogranicza czaszkowo -kręgowego (przed badaniem należy wykonać RTG pod kątem anomalii), guzach, ropniach, nadciśnieniu śródczaszkowym
(zassanie i uwięźnięcie w otworze potylicznym wielkim)
- podczas skarg na częste utraty przytomności wyklucza się guza przez badanie CT, a w dole tylnym czaszki przez NMR (w badaniu przeszkadzają: sztuczne soczewki, metalowe plomby, śruby w kościach, rozrusznik serca); neurochirurdzy
preferują CT, gdzie krew wychodzi na biało (widać wszystkie wynaczynienia);
- do objawów oponowych należą: sztywność karku, odruchowe zgięcie kolan przy nacisku na spojenie łonowe lub podniesieniu nóg (objaw Kerninga); w rwie kulszowej - bóle w kręgosłupie przy podnoszeniu nóg; objaw Lascgua - objaw korzeniowy badany na plecach: naciągniecie n- kulszowego podczas podnoszenia prostych nóg powoduje silny ból; objaw Mackiewicza - pacjent leży na brzuchu; odruch Waicisa - ucisk z tyłu uda; odruch kolanowy: odruchowe prostowanie goleni przy nagłym naciągnięciu więzadła poniżej rzepki - bada się jego występowanie oraz symetrię (wygórowane odruchy sugerują zaburzenia funkcji OUN, brak odruchów - dyskopatię i uszkodzenie n. obwodowego) na podstawie zaburzeń czucia w poszczególnych dermatomach można określić poziom uszkodzenia dróg aferentnych; podobnie poziom uszkodzenia nerwów pomaga ustalić elektromiografia (EMG) - bada się szybkość przewodzenia
włókien (pierwsza upada warstwa czuciowa); jeżeli nerw wiedzie ścieżki czuciowe, mogą dodatkowo wystąpić zaburzenia kauzaliczne - np. przy uszkodzeniu n. piszczelowego występują bóle o charakterze pieczenia; badanie nerwów przy
pomocy potencjałów wywołanych jest tanie, czułe i powtarzalne; badanie zaniku czucia prowadzi się na wewnętrznej stronie uda
- włókna nerwowe do przeszczepów pobiera się często z n. skórnego łydki („próbki kablowe")
- bogate unaczynienie rogów przednich rdzenia kręgowego sprzyja szybkiemu rozprzestrzenianiu się w nich procesów
zapalnych; wirusowe uszkodzenie słupa przedniego przez wirus Poliomyelitis, czyli choroba Heinego - Medina,
charakteryzuje się zanikami mięśniowymi, niedowładami i przebarwieniami
- transdukcja sygnału przez receptor polega na zamianie rodzaju energii jaki przenosi - przykładowo bodziec chemiczny w
postaci cząsteczki zapachu zamieniany są na impulsy elektryczne, po czym dopiero ulega percepcji
- obrzęk powiek może świadczyć o schodzeniu nerek
- uszkodzenie podjądrowego odcinka n. twarzowego może dawać zespół krokodylich łez (spływają one odpowiednim kanałem i zwilżają pokarm)
- pod wpływem silnego stresu kobieta może poronić (S'); nadpobudliwość układu wegetatywnego objawia się dermografimem - możliwością pisania po skórze, występuje on w przebiegu nerwicy obok drżenia rąk i potliwości skóry
udar może być niedokrwienny (zanim rozwinie się krążenie oboczne, półkula jest już niedotleniona, obserwuje się objawy oponowe, ratunkiem jest wówczas podanie aktywnego plazminogenu (RTPA) do 3h, pacjent leży wówczas 6 tygodni -
gorzej niż przy zawale) bądź krwotoczny (najczęściej w okolicy torebki wewnętrznej - tzw. udar torebkowy - głowa jądra ogoniastego, jądro soczewkowate i wzgórze); wyłączenie dróg przechodzących przez wzgórze i torebkę wewnętrzną
powoduje porażenie wiotkie mięśni przeciwległej połowy ciała (hemiphlegia) oraz zaburzenia czucia (hemianaestesia); w udarach CT obniża ciśnienie; udar może spowodować złe wchłanianie płynu mózgowo - rdzeniowego przez ziarnistości
pajęczynówki i w konsekwencji wodogłowie ~ odprowadza się go wówczas sztucznie przez założenie zastawki Pełza - Heuera; podczas udaru język zbacza w stronę porażonych kończyn
- przebieg dróg czuciowych: śródmózgowie \ /, most - -, rdzeń [[
- za śmierć przyjmuje się ustanie czynności pnia; przed pobraniem narządów bada się zatem odruchy pniowe oraz EEG,
oczopląs cieplny (nystagmus caloricus), odruch rogówkowy
- w obrębie zwoju gwieździstego (szyjno - piersiowego) wykonuje się czasem blokadę (bóle)
- u nadciśnieniowców wylewy zdarzają się najczęściej rano z powodu zaburzenia równowagi S4 <=> PS4'
- obserwowany obrzęk tarczy n. wzrokowego przy badaniu dna oka jest przeciwwskazaniem do punkcji, gdyż świadczy o potencjalnych guzach i / lub wzroście ciśnienia śródczaszkowego; zatarcie granicy n. wzrokowego po stronie skroniowej (bocznej) jest często pierwszym objawem stwardnienia rozsianego
- przez otwory w wyrostkach poprzecznych C1-6 przechodzi t- kręgowa zaopatrująca móżdżek i ucho; w przypadku
zawrotów głowy wykonuje się RTG szyjnego odcinka kręgosłupa lub dokładniejszy NMR
- czasami w kanale kręgowym pojawiają się wyrostki kostne (osteofity) uciskające rdzeń
- zachowane żebro szyjne może uciskać n. promieniowy podobnie jak podczas oparcia ręki o stół operacyjny
- ze względu na szeroki rozwór krzyżowy u noworodków w tym miejscu podaje się znieczulenie ogonowe
- wydech powietrza odbywa się dzięki działaniu siły ciężkości żeber, siły sprężystości (energia zmagazynowana w
chrząstkach podczas wdechu) oraz dzięki sprężystości samych płuc
- m. zębaty przedni jest inicjatorem wdechu; ro. piersiowy większy łączy żebra z ramieniem - można wykonywać sztuczne
oddychanie przez odwiedzenie i tyłozgięcie kończyn górnych i ich powrót do pozycji wyjściowej (metoda Holger -Nieilsena); mechanizm śmierci przez ukrzyżowanie - rozstawienia ramion powoduje wdechową pozycję klatki piersiowej, rozciągnięcia ciała powoduje napięcia powłok brzusznych i przepony, złamanie kończyn uniemożliwia głębsze
oddychanie, skazaniec umiera we wdechu
- mostek był kiedyś miejscem pobierania szpiku (obecnie zaniechano tego ze względu na możliwość uszkodzenia tkanek śródpiersia); podczas operacji serca rozcina się mostek wzdłuż - przy okazji można wówczas usunąć nie zanikła w okresie dojrzewania grasicę (miostenia; długo żyjące limfocyty T i tak pozostają we krwi)
- ogromna siła działająca na krążki między kręgowe powoduje zwyrodnienia - kruszenia pierścienia, wypadanie klina,
ucisk na rdzeń i ból, należy wówczas interweniować operacyjnie; zaburzenia zwieraczy świadczą głębokim uszkodzeniu; brak odruchów świadczy o długotrwałości schorzenia; dyskopatia może zaburzać odruchy rdzeniowe przez uszkodzenie ramion łuków odruchowych, występuje najczęściej w krążku L5/S[ - ból nasila się przy działaniu tłoczni brzusznej, w obrazie RTG obserwuje się zwężenie krążka, kryterium podjęcia natychmiastowej operacji stanowi ucisk na rdzeń
- skolioza to boczne wygięcie kręgosłupa ~ rośnie ona wraz z wiekiem, odciążenie i ulga następuje w pozycji leżącej,
wskazana Jest gimnastyka korekcyjna i pływanie, zaś niewskazane są skoki w dał i wzwyż oraz przewroty
- zamykający kanał nadgarstka troczek zginaczy może uciskać n. pośrodkowy, dając zespoły tunelowe (zespoły cieśni nadgarstka); jest to choroba zawodowa osób dużo pracujących rękami, np. dentystów; pojawiają się obrzęki i niedowłady; czasem pacjent budzi się z drętwieniem nadgarstka (podczas snu pojawia się przekrwienie żylne) - może to świadczyć o niedoczynności tarczycy
- w stawie ramiennym ścięgno m. dwugłowego ramienia biegnie śródstawowo, więc jest on wzmocniony mięśniami z zewnątrz i od zewnątrz (we wszystkich innych stawach torebka stawowa omija przyczepy stawowe)
- wióry kostne pobierz się często z talerza kości miedniczej
- człowiek siedzi na guzach kulszowych
iniekcje wykonuje się w 1\4 zewn. górną część pośladka; dziecko do zastrzyku trzeba trzymać, gdyż wkłucie zbyt głębokie
w innym miejscu może doprowadzić do uszkodzenia nerwu kulszowego (i pronacji)
- złamanie kości udowej może spowodować uwolnienie do krwi tłuszczu i zator tłuszczowy (po 3 dniach pacjent odczuwa
duszności, a po 7 umiera)
- upadek na pięty może uszkodzić otwory odżywcze kości udowej
- uszkodzenie spojenia łonowego daje bóle promieniujące w kierunku ud
- złamania marszowe kości śródstopia zdarzają się u baletnic, żołnierzy, pielgrzymów; chroni przez nimi obuwie na wysokich podeszwach
- staw biodrowy przenosi podczas chodu siłę 2x ciężar ciała, w biegu - 4x, a w skoku - 8x
- w życiu płodowym może nastąpić wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego przez złapanie nóżek rączkami
- guzy w obrębie siodła tureckiego do wielkości l cm operuje się przez nos (zachyłek klinowo - sitowy); guz kąta móżdżkowo - mostowego na n. twarzowym operuje się dwuetapowo
- złamanie kości skroniowej prowadzi do głuchoty, porażenia n. twarzowego, „krwawego uśmiechu"
- utrata przytomności przy pęknięciu t. oponowej średniej jest nieodwracalna - przy podejrzeniu wykonuje się RTG czaszki i szyjnego odcinka kręgosłupa oraz zakłada kartę intensywnego nadzoru (co 15 min bada się oddech, ciśnienie i tętno -
najważniejsze; spadku parametrów świadczy o prawdopodobieństwie powstania krwiaka - wykonuje się wówczas trepanację i odessanie krwi)
u noworodka przebieg i wymiary trąbki słuchowej są nieco inne (krótsza i szersza), aby więc podczas karmienia nie zalał jej pokarm, czekamy, aż mu się odbije
- cykle połówkowe polegają na przemiennej pracy po 7 h obu dziurek nosowych; ze względu na cienkie muszle nosowe katar u noworodka może być śmiertelny; w muszlach nosowych odbywa się ogrzewanie i nawilżanie powietrza -jest to
duży wysiłek metaboliczny, tłumaczący dobre ukrwienie tej okolicy (i w razie urazu obfite krwotoki); niewłaściwe prostowanie przegrody nosowej może doprowadzić do powstania krwiaka dającego bliznę, a ta napady policzkowe;
złamanie kości sitowej często prowadzi do utraty węchu
- charakterystycznym objawem złamania dołu przedniego czaszki jest „krwiak okularowy", zaś dołu środkowego - wyciek krwi i / lub płynu mózgowo - rdzeniowego z przewodu słuchowego zewnętrznego; różnice w szerokości źrenic sugerują wylew krwi do mózgu; źrenice wąskie jak szpilki występują w zatruciu morfiną; brak adaptacji przy zachowanej
akomodacji i jest objawem kiły
- przy porażeniu n. pachowego nie można włożyć ręki do rękawa (ucisk na ramię powoduje „porażenie miłosne" — „porażenie sobotniej nocy"); porażenie n. promieniowego (najbardziej narażony na urazy) "- ręka opadająca; porażenie
n. łokciowego - ręka szponiasta (objaw Biernackiego obserwowany przy kile); porażenie n. pośrodkowego - ręka błogosławiąca lub do przysięgi; w neuralgii splotu ramiennego pojawia się ból promieniujący od ramienia do dłoni bardziej po stronie łokciowej
- porażenie n. XII powoduje zanik mięśni języka, niemożliwość wystawienia go z jamy ustnej i stwardnienie językowe boczne
- porażenie n. XI powoduje niedowład m. czworobocznego (nie można wzruszyć ramieniem po porażonej stronie) oraz m.
mostkowo-obojczykowo-sutkowego (nie można zwrócić głowy w stronę przeciwną do porażonej) porażenie n. IX daje znieczulenie górnej połowy gardła i brak odruchu gardłowego, brak odruchu z zatoki szyjnej, utrata smaku z 1/3 tylnej powierzchni języka, nerwoból językowo-gardłowy, trudności w połykaniu spowodowane niedowładem m. rylcowe - gardłowego i m- zwieracza górnego gardła
- porażenie n. VII daje objaw Bella - szeroko otwartą powiekę (z tego powodu wysycha rogówka, co daje ślepotę) oraz nadwrażliwość dźwiękową- hyperacusis (napięciem i wrażliwością błony bębenkowej zawiadują: m. napinacz błony
bębenkowej i m. strzemiączkowy - najmniejszy m. poprzecznie prążkowany ustroju, posiada unerwienie od n. VII); badanie n. VII przeprowadzamy obserwując fałdy na czole, domykanie powiek, opadanie kącików ust, domykanie szpary
ust („palenie fajki" świadczy o udarze)
- porażenie n. III - trupio otwarta gałka oczna i opadnięcie powieki
- koło tętnicze mózgu zapobiega podkradaniu krwi przez obie półkule, ale jego czynność może zostać zburzona; blok w rozwidleniu t. podstawnej powoduje nagłą amnezję; w budowie koła zdarzają się nieregularności -w stanach utrat
przytomności, padaczce i po urazach głowy nie można prowadzić pojazdów, pracować na wysokości, przy maszynach w ruchu, w nocy ani pływać (bezsenności i alkohol nasilają niekorzystne objawy)
- powstający w przestrzeni pozagardłowej ropień pozagardłowy może łatwo rozprzestrzenić się na trudno dostępną okolicę śródpiersia- ropnie takie są bardzo niebezpieczne i grożą zejściem śmiertelnym
- intubacje najgorzej przeprowadza się u dzieci ze względu na lejkowaty przedsionek krtani; podczas intubacji narażone są miejsca łączenia strun głosowych, ich obszar ze względu na równoległe unaczynienie daje często wylewy po zabiegu; po przewlekłej intubacji może dojść do przetoki tchawiczo - przełykowej, stosuje się wówczas maskę krtaniową, która
przechodzi przez struny głosowe i może powodować chrypkę; szczekający kaszel pochodzi od tchawicy; w zespole
Mendelsona płuca są białe z powodu zalania wymiocinami
- niedoczynność tarczycy daje „skórę kochanki" - czerwoną, wilgotną i aksamitną oraz tachykardię, za to niedoczynność - gruby głos, senność i bradykardię; niedoczynność przytarczyc powoduje obniżenie poziomu PTH i zaburzenie gospodarki wapniowo - fosforanowej, co w efekcie daje teżyczkę - obserwuje się wówczas duszność oddechową oraz objaw Chwostka (ścisk mięśni nad ustami przy uderzeniu w policzek)
- uszkodzenie ramienia powyżej odejścia t. głębokiej ramienia od t. ramiennej jest równoznaczne z amputacją kończyny
- punkty bolesności znajdują się na skórze w okolicy miednicy
- przy objawach otrzewnowych (m. in. silne wzdęcie powłok brzucha) lewatywa może być śmiertelna
- w podudziu zmagazynowane jest ok. 1\2 i krwi, pracę otaczających te naczynia mięsni nazywamy pompą łydkową lub obwodowym sercem żylnym; zastojowi tej krwi zapobiega się podłączając do artrofagu; rozszerzenie żył i magazynowanie przezeń krwi powoduje żylaki - są one dziedziczne i po wycięciu odrastają; kiedyś wyrywało się ż. odpiszczelową, a obecnie pozostawia się ja na potrzeby rewaskularyzacji; tętniaki są odcinkami tętnic z niedostatecznie wykształconymi ścianami, ich występowanie jest dziedziczne, często są one przyczyną nagłych zgonów, pęknięciu sprzyja duży wysiłek fizyczny, cierpi na nie do 30% ludzi, czasem operuje się je cewnikiem 0,5 mm x 2 m wprowadzanym do
ż. udowej (wykorzystywaną ponadto do operacji neurochirurgicznych, krwawego pomiaru ciśnienia krwi oraz gazometrii - saturacja, pOa, pCO;); ż. szyjna wewnętrzna stosowana jest do wkłuć głębokich, za pomocą których dokonujemy
pomiaru ośrodkowego ciśnienia żylnego (ÓCZ), podajemy łęki i pobieramy krew; wszystkie żyły posiadają zastawki kształtu jaskółczego gniazda (przy operacjach stara się nie doprowadzić do ich zakażenia), biegną bocznie od odpowiadających tętnic z wyjątkiem naczyń udowych (fakt istotny o tyle, iż podanie przez pomyłkę katecholamin do tętnicy dają szybką martwicę i kończy się amputacją kończyny), dzielą się na powierzchowne i głębokie (połączone perforatorami czyli naczyniami przeszywającymi); do żył wkłuwa się po tej samej (ale ogólnie dowolnej) stronie ciała
- zator typu jeźdźca w rozwidleniu pnia płucnego może spowodować nagły zgon; przerwanie struny ścięgnistej w sercu może być śmiertelne; zamachowy ruch tenisisty może wyrwać elektrodę rozrusznika z koniuszka serca - wszczepia się go m. in. przy bloku przedsionkowo - komorowym grożącym zatrzymaniu akcji serca; kardi orni opatia - przerost
m. sercowego - upodabnia wyglądem serce dziecka do serca starca i kwalifikuje je do przeszczepu
- w zespole m. piszczelowego przedniego obserwuje się martwicę kości, silny ból, aż w końcu dochodzi do amputacji (cieśń żylna wywołuje martwicę)
- zmiany naczyniowe w hiperglikemii powodują tzw. stopę cukrzycową
miejsca pomiaru tętna na kończynie dolnej: t. udowa w ) /3 przebiegu poniżej więzadta pachwinowego, t, podkolanowa w
szczycie dołu podkolanowego, a- piszczelowa przednia za kostką przyśrodkową, t. grzbietowa stopy między I / II kością
śródstopia
- analogia unerwiania kończyny górnej i dolnej: n. podeszwowy przyśrodkowy jak n. pośrodkowy, zaś boczny jak n. łokciowy
- więzadło podłużne tylne nadaje tylnej powierzchni trzonów kręgowych wygląd kija bambusowego
pęczek naczyniowe - nerwowy ramienia składa się z t. pachowej i później t. ramiennej oraz okalających ją żył i nerwów
(głównie n. pośrodkowy)
- promienistość wzrokowa tworzy tzw. skrzydła anioła
- tamponada serca polega na ubytku ściany tego ostatniego wskutek czego krew wypełnia worek osierdziowy i uciska serce, nie pozwalając na wykonywanie pracy, prowadzi przez to do zgonu
[ Dodano: 2006-12-26, 20:10 ]
- gdy dziecko boli ucho, należy nacisnąć na płatek aby wykluczyć stan zapalny, mogący powodować ubytek w błonie
bębenkowej; zapaleń ucha nie wolna leczyć antybiotykami ototoksycznymi (np. streptomycyna czy gentamycyna), gdyż grozi to głuchotą
- powiększone węzły podpotyliczne sugerują różyczkę; ogólne powiększenie węzłów chłonnych sugeruje AIDS lub złośliwe nowotwory, często dla zahamowania rozprzestrzeniania się raka wycina sieje
- przy krwiakach nadkomorowych w oponach mózgowia wyczuwa się zwolnienie tętna; wylew do komór OUN był kiedyś śmiertelny
- podanie do kanału kręgowego hydrokortyzonu może powodować zlepy pajęczynówkowe dające paraliż kończyn i
zaburzenia zwieraczy
- punkcja zbiorników podpajęczynówkowych może spowodować śmierć przy: zaburzeniach pogranicza czaszkowo -kręgowego (przed badaniem należy wykonać RTG pod kątem anomalii), guzach, ropniach, nadciśnieniu śródczaszkowym
(zassanie i uwięźnięcie w otworze potylicznym wielkim)
- podczas skarg na częste utraty przytomności wyklucza się guza przez badanie CT, a w dole tylnym czaszki przez NMR (w badaniu przeszkadzają: sztuczne soczewki, metalowe plomby, śruby w kościach, rozrusznik serca); neurochirurdzy
preferują CT, gdzie krew wychodzi na biało (widać wszystkie wynaczynienia);
- do objawów oponowych należą: sztywność karku, odruchowe zgięcie kolan przy nacisku na spojenie łonowe lub podniesieniu nóg (objaw Kerninga); w rwie kulszowej - bóle w kręgosłupie przy podnoszeniu nóg; objaw Lascgua - objaw korzeniowy badany na plecach: naciągniecie n- kulszowego podczas podnoszenia prostych nóg powoduje silny ból; objaw Mackiewicza - pacjent leży na brzuchu; odruch Waicisa - ucisk z tyłu uda; odruch kolanowy: odruchowe prostowanie goleni przy nagłym naciągnięciu więzadła poniżej rzepki - bada się jego występowanie oraz symetrię (wygórowane odruchy sugerują zaburzenia funkcji OUN, brak odruchów - dyskopatię i uszkodzenie n. obwodowego) na podstawie zaburzeń czucia w poszczególnych dermatomach można określić poziom uszkodzenia dróg aferentnych; podobnie poziom uszkodzenia nerwów pomaga ustalić elektromiografia (EMG) - bada się szybkość przewodzenia
włókien (pierwsza upada warstwa czuciowa); jeżeli nerw wiedzie ścieżki czuciowe, mogą dodatkowo wystąpić zaburzenia kauzaliczne - np. przy uszkodzeniu n. piszczelowego występują bóle o charakterze pieczenia; badanie nerwów przy
pomocy potencjałów wywołanych jest tanie, czułe i powtarzalne; badanie zaniku czucia prowadzi się na wewnętrznej stronie uda
- włókna nerwowe do przeszczepów pobiera się często z n. skórnego łydki („próbki kablowe")
- bogate unaczynienie rogów przednich rdzenia kręgowego sprzyja szybkiemu rozprzestrzenianiu się w nich procesów
zapalnych; wirusowe uszkodzenie słupa przedniego przez wirus Poliomyelitis, czyli choroba Heinego - Medina,
charakteryzuje się zanikami mięśniowymi, niedowładami i przebarwieniami
- transdukcja sygnału przez receptor polega na zamianie rodzaju energii jaki przenosi - przykładowo bodziec chemiczny w
postaci cząsteczki zapachu zamieniany są na impulsy elektryczne, po czym dopiero ulega percepcji
- obrzęk powiek może świadczyć o schodzeniu nerek
- uszkodzenie podjądrowego odcinka n. twarzowego może dawać zespół krokodylich łez (spływają one odpowiednim kanałem i zwilżają pokarm)
- pod wpływem silnego stresu kobieta może poronić (S'); nadpobudliwość układu wegetatywnego objawia się dermografimem - możliwością pisania po skórze, występuje on w przebiegu nerwicy obok drżenia rąk i potliwości skóry
udar może być niedokrwienny (zanim rozwinie się krążenie oboczne, półkula jest już niedotleniona, obserwuje się objawy oponowe, ratunkiem jest wówczas podanie aktywnego plazminogenu (RTPA) do 3h, pacjent leży wówczas 6 tygodni -
gorzej niż przy zawale) bądź krwotoczny (najczęściej w okolicy torebki wewnętrznej - tzw. udar torebkowy - głowa jądra ogoniastego, jądro soczewkowate i wzgórze); wyłączenie dróg przechodzących przez wzgórze i torebkę wewnętrzną
powoduje porażenie wiotkie mięśni przeciwległej połowy ciała (hemiphlegia) oraz zaburzenia czucia (hemianaestesia); w udarach CT obniża ciśnienie; udar może spowodować złe wchłanianie płynu mózgowo - rdzeniowego przez ziarnistości
pajęczynówki i w konsekwencji wodogłowie ~ odprowadza się go wówczas sztucznie przez założenie zastawki Pełza - Heuera; podczas udaru język zbacza w stronę porażonych kończyn
- przebieg dróg czuciowych: śródmózgowie \ /, most - -, rdzeń [[
- za śmierć przyjmuje się ustanie czynności pnia; przed pobraniem narządów bada się zatem odruchy pniowe oraz EEG,
oczopląs cieplny (nystagmus caloricus), odruch rogówkowy
- w obrębie zwoju gwieździstego (szyjno - piersiowego) wykonuje się czasem blokadę (bóle)
- u nadciśnieniowców wylewy zdarzają się najczęściej rano z powodu zaburzenia równowagi S4 <=> PS4'
- obserwowany obrzęk tarczy n. wzrokowego przy badaniu dna oka jest przeciwwskazaniem do punkcji, gdyż świadczy o potencjalnych guzach i / lub wzroście ciśnienia śródczaszkowego; zatarcie granicy n. wzrokowego po stronie skroniowej (bocznej) jest często pierwszym objawem stwardnienia rozsianego
- przez otwory w wyrostkach poprzecznych C1-6 przechodzi t- kręgowa zaopatrująca móżdżek i ucho; w przypadku
zawrotów głowy wykonuje się RTG szyjnego odcinka kręgosłupa lub dokładniejszy NMR
- czasami w kanale kręgowym pojawiają się wyrostki kostne (osteofity) uciskające rdzeń
- zachowane żebro szyjne może uciskać n. promieniowy podobnie jak podczas oparcia ręki o stół operacyjny
- ze względu na szeroki rozwór krzyżowy u noworodków w tym miejscu podaje się znieczulenie ogonowe
- wydech powietrza odbywa się dzięki działaniu siły ciężkości żeber, siły sprężystości (energia zmagazynowana w
chrząstkach podczas wdechu) oraz dzięki sprężystości samych płuc
- m. zębaty przedni jest inicjatorem wdechu; ro. piersiowy większy łączy żebra z ramieniem - można wykonywać sztuczne
oddychanie przez odwiedzenie i tyłozgięcie kończyn górnych i ich powrót do pozycji wyjściowej (metoda Holger -Nieilsena); mechanizm śmierci przez ukrzyżowanie - rozstawienia ramion powoduje wdechową pozycję klatki piersiowej, rozciągnięcia ciała powoduje napięcia powłok brzusznych i przepony, złamanie kończyn uniemożliwia głębsze
oddychanie, skazaniec umiera we wdechu
- mostek był kiedyś miejscem pobierania szpiku (obecnie zaniechano tego ze względu na możliwość uszkodzenia tkanek śródpiersia); podczas operacji serca rozcina się mostek wzdłuż - przy okazji można wówczas usunąć nie zanikła w okresie dojrzewania grasicę (miostenia; długo żyjące limfocyty T i tak pozostają we krwi)
- ogromna siła działająca na krążki między kręgowe powoduje zwyrodnienia - kruszenia pierścienia, wypadanie klina,
ucisk na rdzeń i ból, należy wówczas interweniować operacyjnie; zaburzenia zwieraczy świadczą głębokim uszkodzeniu; brak odruchów świadczy o długotrwałości schorzenia; dyskopatia może zaburzać odruchy rdzeniowe przez uszkodzenie ramion łuków odruchowych, występuje najczęściej w krążku L5/S[ - ból nasila się przy działaniu tłoczni brzusznej, w obrazie RTG obserwuje się zwężenie krążka, kryterium podjęcia natychmiastowej operacji stanowi ucisk na rdzeń
- skolioza to boczne wygięcie kręgosłupa ~ rośnie ona wraz z wiekiem, odciążenie i ulga następuje w pozycji leżącej,
wskazana Jest gimnastyka korekcyjna i pływanie, zaś niewskazane są skoki w dał i wzwyż oraz przewroty
- zamykający kanał nadgarstka troczek zginaczy może uciskać n. pośrodkowy, dając zespoły tunelowe (zespoły cieśni nadgarstka); jest to choroba zawodowa osób dużo pracujących rękami, np. dentystów; pojawiają się obrzęki i niedowłady; czasem pacjent budzi się z drętwieniem nadgarstka (podczas snu pojawia się przekrwienie żylne) - może to świadczyć o niedoczynności tarczycy
- w stawie ramiennym ścięgno m. dwugłowego ramienia biegnie śródstawowo, więc jest on wzmocniony mięśniami z zewnątrz i od zewnątrz (we wszystkich innych stawach torebka stawowa omija przyczepy stawowe)
- wióry kostne pobierz się często z talerza kości miedniczej
- człowiek siedzi na guzach kulszowych
iniekcje wykonuje się w 1\4 zewn. górną część pośladka; dziecko do zastrzyku trzeba trzymać, gdyż wkłucie zbyt głębokie
w innym miejscu może doprowadzić do uszkodzenia nerwu kulszowego (i pronacji)
- złamanie kości udowej może spowodować uwolnienie do krwi tłuszczu i zator tłuszczowy (po 3 dniach pacjent odczuwa
duszności, a po 7 umiera)
- upadek na pięty może uszkodzić otwory odżywcze kości udowej
- uszkodzenie spojenia łonowego daje bóle promieniujące w kierunku ud
- złamania marszowe kości śródstopia zdarzają się u baletnic, żołnierzy, pielgrzymów; chroni przez nimi obuwie na wysokich podeszwach
- staw biodrowy przenosi podczas chodu siłę 2x ciężar ciała, w biegu - 4x, a w skoku - 8x
- w życiu płodowym może nastąpić wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego przez złapanie nóżek rączkami
- guzy w obrębie siodła tureckiego do wielkości l cm operuje się przez nos (zachyłek klinowo - sitowy); guz kąta móżdżkowo - mostowego na n. twarzowym operuje się dwuetapowo
- złamanie kości skroniowej prowadzi do głuchoty, porażenia n. twarzowego, „krwawego uśmiechu"
- utrata przytomności przy pęknięciu t. oponowej średniej jest nieodwracalna - przy podejrzeniu wykonuje się RTG czaszki i szyjnego odcinka kręgosłupa oraz zakłada kartę intensywnego nadzoru (co 15 min bada się oddech, ciśnienie i tętno -
najważniejsze; spadku parametrów świadczy o prawdopodobieństwie powstania krwiaka - wykonuje się wówczas trepanację i odessanie krwi)
u noworodka przebieg i wymiary trąbki słuchowej są nieco inne (krótsza i szersza), aby więc podczas karmienia nie zalał jej pokarm, czekamy, aż mu się odbije
- cykle połówkowe polegają na przemiennej pracy po 7 h obu dziurek nosowych; ze względu na cienkie muszle nosowe katar u noworodka może być śmiertelny; w muszlach nosowych odbywa się ogrzewanie i nawilżanie powietrza -jest to
duży wysiłek metaboliczny, tłumaczący dobre ukrwienie tej okolicy (i w razie urazu obfite krwotoki); niewłaściwe prostowanie przegrody nosowej może doprowadzić do powstania krwiaka dającego bliznę, a ta napady policzkowe;
złamanie kości sitowej często prowadzi do utraty węchu
- charakterystycznym objawem złamania dołu przedniego czaszki jest „krwiak okularowy", zaś dołu środkowego - wyciek krwi i / lub płynu mózgowo - rdzeniowego z przewodu słuchowego zewnętrznego; różnice w szerokości źrenic sugerują wylew krwi do mózgu; źrenice wąskie jak szpilki występują w zatruciu morfiną; brak adaptacji przy zachowanej
akomodacji i jest objawem kiły
- przy porażeniu n. pachowego nie można włożyć ręki do rękawa (ucisk na ramię powoduje „porażenie miłosne" — „porażenie sobotniej nocy"); porażenie n. promieniowego (najbardziej narażony na urazy) "- ręka opadająca; porażenie
n. łokciowego - ręka szponiasta (objaw Biernackiego obserwowany przy kile); porażenie n. pośrodkowego - ręka błogosławiąca lub do przysięgi; w neuralgii splotu ramiennego pojawia się ból promieniujący od ramienia do dłoni bardziej po stronie łokciowej
- porażenie n. XII powoduje zanik mięśni języka, niemożliwość wystawienia go z jamy ustnej i stwardnienie językowe boczne
- porażenie n. XI powoduje niedowład m. czworobocznego (nie można wzruszyć ramieniem po porażonej stronie) oraz m.
mostkowo-obojczykowo-sutkowego (nie można zwrócić głowy w stronę przeciwną do porażonej) porażenie n. IX daje znieczulenie górnej połowy gardła i brak odruchu gardłowego, brak odruchu z zatoki szyjnej, utrata smaku z 1/3 tylnej powierzchni języka, nerwoból językowo-gardłowy, trudności w połykaniu spowodowane niedowładem m. rylcowe - gardłowego i m- zwieracza górnego gardła
- porażenie n. VII daje objaw Bella - szeroko otwartą powiekę (z tego powodu wysycha rogówka, co daje ślepotę) oraz nadwrażliwość dźwiękową- hyperacusis (napięciem i wrażliwością błony bębenkowej zawiadują: m. napinacz błony
bębenkowej i m. strzemiączkowy - najmniejszy m. poprzecznie prążkowany ustroju, posiada unerwienie od n. VII); badanie n. VII przeprowadzamy obserwując fałdy na czole, domykanie powiek, opadanie kącików ust, domykanie szpary
ust („palenie fajki" świadczy o udarze)
- porażenie n. III - trupio otwarta gałka oczna i opadnięcie powieki
- koło tętnicze mózgu zapobiega podkradaniu krwi przez obie półkule, ale jego czynność może zostać zburzona; blok w rozwidleniu t. podstawnej powoduje nagłą amnezję; w budowie koła zdarzają się nieregularności -w stanach utrat
przytomności, padaczce i po urazach głowy nie można prowadzić pojazdów, pracować na wysokości, przy maszynach w ruchu, w nocy ani pływać (bezsenności i alkohol nasilają niekorzystne objawy)
- powstający w przestrzeni pozagardłowej ropień pozagardłowy może łatwo rozprzestrzenić się na trudno dostępną okolicę śródpiersia- ropnie takie są bardzo niebezpieczne i grożą zejściem śmiertelnym
- intubacje najgorzej przeprowadza się u dzieci ze względu na lejkowaty przedsionek krtani; podczas intubacji narażone są miejsca łączenia strun głosowych, ich obszar ze względu na równoległe unaczynienie daje często wylewy po zabiegu; po przewlekłej intubacji może dojść do przetoki tchawiczo - przełykowej, stosuje się wówczas maskę krtaniową, która
przechodzi przez struny głosowe i może powodować chrypkę; szczekający kaszel pochodzi od tchawicy; w zespole
Mendelsona płuca są białe z powodu zalania wymiocinami
- niedoczynność tarczycy daje „skórę kochanki" - czerwoną, wilgotną i aksamitną oraz tachykardię, za to niedoczynność - gruby głos, senność i bradykardię; niedoczynność przytarczyc powoduje obniżenie poziomu PTH i zaburzenie gospodarki wapniowo - fosforanowej, co w efekcie daje teżyczkę - obserwuje się wówczas duszność oddechową oraz objaw Chwostka (ścisk mięśni nad ustami przy uderzeniu w policzek)
- uszkodzenie ramienia powyżej odejścia t. głębokiej ramienia od t. ramiennej jest równoznaczne z amputacją kończyny
- punkty bolesności znajdują się na skórze w okolicy miednicy
- przy objawach otrzewnowych (m. in. silne wzdęcie powłok brzucha) lewatywa może być śmiertelna
- w podudziu zmagazynowane jest ok. 1\2 i krwi, pracę otaczających te naczynia mięsni nazywamy pompą łydkową lub obwodowym sercem żylnym; zastojowi tej krwi zapobiega się podłączając do artrofagu; rozszerzenie żył i magazynowanie przezeń krwi powoduje żylaki - są one dziedziczne i po wycięciu odrastają; kiedyś wyrywało się ż. odpiszczelową, a obecnie pozostawia się ja na potrzeby rewaskularyzacji; tętniaki są odcinkami tętnic z niedostatecznie wykształconymi ścianami, ich występowanie jest dziedziczne, często są one przyczyną nagłych zgonów, pęknięciu sprzyja duży wysiłek fizyczny, cierpi na nie do 30% ludzi, czasem operuje się je cewnikiem 0,5 mm x 2 m wprowadzanym do
ż. udowej (wykorzystywaną ponadto do operacji neurochirurgicznych, krwawego pomiaru ciśnienia krwi oraz gazometrii - saturacja, pOa, pCO;); ż. szyjna wewnętrzna stosowana jest do wkłuć głębokich, za pomocą których dokonujemy
pomiaru ośrodkowego ciśnienia żylnego (ÓCZ), podajemy łęki i pobieramy krew; wszystkie żyły posiadają zastawki kształtu jaskółczego gniazda (przy operacjach stara się nie doprowadzić do ich zakażenia), biegną bocznie od odpowiadających tętnic z wyjątkiem naczyń udowych (fakt istotny o tyle, iż podanie przez pomyłkę katecholamin do tętnicy dają szybką martwicę i kończy się amputacją kończyny), dzielą się na powierzchowne i głębokie (połączone perforatorami czyli naczyniami przeszywającymi); do żył wkłuwa się po tej samej (ale ogólnie dowolnej) stronie ciała
- zator typu jeźdźca w rozwidleniu pnia płucnego może spowodować nagły zgon; przerwanie struny ścięgnistej w sercu może być śmiertelne; zamachowy ruch tenisisty może wyrwać elektrodę rozrusznika z koniuszka serca - wszczepia się go m. in. przy bloku przedsionkowo - komorowym grożącym zatrzymaniu akcji serca; kardi orni opatia - przerost
m. sercowego - upodabnia wyglądem serce dziecka do serca starca i kwalifikuje je do przeszczepu
- w zespole m. piszczelowego przedniego obserwuje się martwicę kości, silny ból, aż w końcu dochodzi do amputacji (cieśń żylna wywołuje martwicę)
- zmiany naczyniowe w hiperglikemii powodują tzw. stopę cukrzycową
miejsca pomiaru tętna na kończynie dolnej: t. udowa w ) /3 przebiegu poniżej więzadta pachwinowego, t, podkolanowa w
szczycie dołu podkolanowego, a- piszczelowa przednia za kostką przyśrodkową, t. grzbietowa stopy między I / II kością
śródstopia
- analogia unerwiania kończyny górnej i dolnej: n. podeszwowy przyśrodkowy jak n. pośrodkowy, zaś boczny jak n. łokciowy
- więzadło podłużne tylne nadaje tylnej powierzchni trzonów kręgowych wygląd kija bambusowego
pęczek naczyniowe - nerwowy ramienia składa się z t. pachowej i później t. ramiennej oraz okalających ją żył i nerwów
(głównie n. pośrodkowy)
- promienistość wzrokowa tworzy tzw. skrzydła anioła
- tamponada serca polega na ubytku ściany tego ostatniego wskutek czego krew wypełnia worek osierdziowy i uciska serce, nie pozwalając na wykonywanie pracy, prowadzi przez to do zgonu
- gdy dziecko boli ucho, należy nacisnąć na płatek aby wykluczyć stan zapalny, mogący powodować ubytek w błonie
bębenkowej; zapaleń ucha nie wolna leczyć antybiotykami ototoksycznymi (np. streptomycyna czy gentamycyna), gdyż grozi to głuchotą
- powiększone węzły podpotyliczne sugerują różyczkę; ogólne powiększenie węzłów chłonnych sugeruje AIDS lub złośliwe nowotwory, często dla zahamowania rozprzestrzeniania się raka wycina sieje
- przy krwiakach nadkomorowych w oponach mózgowia wyczuwa się zwolnienie tętna; wylew do komór OUN był kiedyś śmiertelny
- podanie do kanału kręgowego hydrokortyzonu może powodować zlepy pajęczynówkowe dające paraliż kończyn i
zaburzenia zwieraczy
- punkcja zbiorników podpajęczynówkowych może spowodować śmierć przy: zaburzeniach pogranicza czaszkowo -kręgowego (przed badaniem należy wykonać RTG pod kątem anomalii), guzach, ropniach, nadciśnieniu śródczaszkowym
(zassanie i uwięźnięcie w otworze potylicznym wielkim)
- podczas skarg na częste utraty przytomności wyklucza się guza przez badanie CT, a w dole tylnym czaszki przez NMR (w badaniu przeszkadzają: sztuczne soczewki, metalowe plomby, śruby w kościach, rozrusznik serca); neurochirurdzy
preferują CT, gdzie krew wychodzi na biało (widać wszystkie wynaczynienia);
- do objawów oponowych należą: sztywność karku, odruchowe zgięcie kolan przy nacisku na spojenie łonowe lub podniesieniu nóg (objaw Kerninga); w rwie kulszowej - bóle w kręgosłupie przy podnoszeniu nóg; objaw Lascgua - objaw korzeniowy badany na plecach: naciągniecie n- kulszowego podczas podnoszenia prostych nóg powoduje silny ból; objaw Mackiewicza - pacjent leży na brzuchu; odruch Waicisa - ucisk z tyłu uda; odruch kolanowy: odruchowe prostowanie goleni przy nagłym naciągnięciu więzadła poniżej rzepki - bada się jego występowanie oraz symetrię (wygórowane odruchy sugerują zaburzenia funkcji OUN, brak odruchów - dyskopatię i uszkodzenie n. obwodowego) na podstawie zaburzeń czucia w poszczególnych dermatomach można określić poziom uszkodzenia dróg aferentnych; podobnie poziom uszkodzenia nerwów pomaga ustalić elektromiografia (EMG) - bada się szybkość przewodzenia
włókien (pierwsza upada warstwa czuciowa); jeżeli nerw wiedzie ścieżki czuciowe, mogą dodatkowo wystąpić zaburzenia kauzaliczne - np. przy uszkodzeniu n. piszczelowego występują bóle o charakterze pieczenia; badanie nerwów przy
pomocy potencjałów wywołanych jest tanie, czułe i powtarzalne; badanie zaniku czucia prowadzi się na wewnętrznej stronie uda
- włókna nerwowe do przeszczepów pobiera się często z n. skórnego łydki („próbki kablowe")
- bogate unaczynienie rogów przednich rdzenia kręgowego sprzyja szybkiemu rozprzestrzenianiu się w nich procesów
zapalnych; wirusowe uszkodzenie słupa przedniego przez wirus Poliomyelitis, czyli choroba Heinego - Medina,
charakteryzuje się zanikami mięśniowymi, niedowładami i przebarwieniami
- transdukcja sygnału przez receptor polega na zamianie rodzaju energii jaki przenosi - przykładowo bodziec chemiczny w
postaci cząsteczki zapachu zamieniany są na impulsy elektryczne, po czym dopiero ulega percepcji
- obrzęk powiek może świadczyć o schodzeniu nerek
- uszkodzenie podjądrowego odcinka n. twarzowego może dawać zespół krokodylich łez (spływają one odpowiednim kanałem i zwilżają pokarm)
- pod wpływem silnego stresu kobieta może poronić (S'); nadpobudliwość układu wegetatywnego objawia się dermografimem - możliwością pisania po skórze, występuje on w przebiegu nerwicy obok drżenia rąk i potliwości skóry
udar może być niedokrwienny (zanim rozwinie się krążenie oboczne, półkula jest już niedotleniona, obserwuje się objawy oponowe, ratunkiem jest wówczas podanie aktywnego plazminogenu (RTPA) do 3h, pacjent leży wówczas 6 tygodni -
gorzej niż przy zawale) bądź krwotoczny (najczęściej w okolicy torebki wewnętrznej - tzw. udar torebkowy - głowa jądra ogoniastego, jądro soczewkowate i wzgórze); wyłączenie dróg przechodzących przez wzgórze i torebkę wewnętrzną
powoduje porażenie wiotkie mięśni przeciwległej połowy ciała (hemiphlegia) oraz zaburzenia czucia (hemianaestesia); w udarach CT obniża ciśnienie; udar może spowodować złe wchłanianie płynu mózgowo - rdzeniowego przez ziarnistości
pajęczynówki i w konsekwencji wodogłowie ~ odprowadza się go wówczas sztucznie przez założenie zastawki Pełza - Heuera; podczas udaru język zbacza w stronę porażonych kończyn
- przebieg dróg czuciowych: śródmózgowie \ /, most - -, rdzeń [[
- za śmierć przyjmuje się ustanie czynności pnia; przed pobraniem narządów bada się zatem odruchy pniowe oraz EEG,
oczopląs cieplny (nystagmus caloricus), odruch rogówkowy
- w obrębie zwoju gwieździstego (szyjno - piersiowego) wykonuje się czasem blokadę (bóle)
- u nadciśnieniowców wylewy zdarzają się najczęściej rano z powodu zaburzenia równowagi S4 <=> PS4'
- obserwowany obrzęk tarczy n. wzrokowego przy badaniu dna oka jest przeciwwskazaniem do punkcji, gdyż świadczy o potencjalnych guzach i / lub wzroście ciśnienia śródczaszkowego; zatarcie granicy n. wzrokowego po stronie skroniowej (bocznej) jest często pierwszym objawem stwardnienia rozsianego
- przez otwory w wyrostkach poprzecznych C1-6 przechodzi t- kręgowa zaopatrująca móżdżek i ucho; w przypadku
zawrotów głowy wykonuje się RTG szyjnego odcinka kręgosłupa lub dokładniejszy NMR
- czasami w kanale kręgowym pojawiają się wyrostki kostne (osteofity) uciskające rdzeń
- zachowane żebro szyjne może uciskać n. promieniowy podobnie jak podczas oparcia ręki o stół operacyjny
- ze względu na szeroki rozwór krzyżowy u noworodków w tym miejscu podaje się znieczulenie ogonowe
- wydech powietrza odbywa się dzięki działaniu siły ciężkości żeber, siły sprężystości (energia zmagazynowana w
chrząstkach podczas wdechu) oraz dzięki sprężystości samych płuc
- m. zębaty przedni jest inicjatorem wdechu; ro. piersiowy większy łączy żebra z ramieniem - można wykonywać sztuczne
oddychanie przez odwiedzenie i tyłozgięcie kończyn górnych i ich powrót do pozycji wyjściowej (metoda Holger -Nieilsena); mechanizm śmierci przez ukrzyżowanie - rozstawienia ramion powoduje wdechową pozycję klatki piersiowej, rozciągnięcia ciała powoduje napięcia powłok brzusznych i przepony, złamanie kończyn uniemożliwia głębsze
oddychanie, skazaniec umiera we wdechu
- mostek był kiedyś miejscem pobierania szpiku (obecnie zaniechano tego ze względu na możliwość uszkodzenia tkanek śródpiersia); podczas operacji serca rozcina się mostek wzdłuż - przy okazji można wówczas usunąć nie zanikła w okresie dojrzewania grasicę (miostenia; długo żyjące limfocyty T i tak pozostają we krwi)
- ogromna siła działająca na krążki między kręgowe powoduje zwyrodnienia - kruszenia pierścienia, wypadanie klina,
ucisk na rdzeń i ból, należy wówczas interweniować operacyjnie; zaburzenia zwieraczy świadczą głębokim uszkodzeniu; brak odruchów świadczy o długotrwałości schorzenia; dyskopatia może zaburzać odruchy rdzeniowe przez uszkodzenie ramion łuków odruchowych, występuje najczęściej w krążku L5/S[ - ból nasila się przy działaniu tłoczni brzusznej, w obrazie RTG obserwuje się zwężenie krążka, kryterium podjęcia natychmiastowej operacji stanowi ucisk na rdzeń
- skolioza to boczne wygięcie kręgosłupa ~ rośnie ona wraz z wiekiem, odciążenie i ulga następuje w pozycji leżącej,
wskazana Jest gimnastyka korekcyjna i pływanie, zaś niewskazane są skoki w dał i wzwyż oraz przewroty
- zamykający kanał nadgarstka troczek zginaczy może uciskać n. pośrodkowy, dając zespoły tunelowe (zespoły cieśni nadgarstka); jest to choroba zawodowa osób dużo pracujących rękami, np. dentystów; pojawiają się obrzęki i niedowłady; czasem pacjent budzi się z drętwieniem nadgarstka (podczas snu pojawia się przekrwienie żylne) - może to świadczyć o niedoczynności tarczycy
- w stawie ramiennym ścięgno m. dwugłowego ramienia biegnie śródstawowo, więc jest on wzmocniony mięśniami z zewnątrz i od zewnątrz (we wszystkich innych stawach torebka stawowa omija przyczepy stawowe)
- wióry kostne pobierz się często z talerza kości miedniczej
- człowiek siedzi na guzach kulszowych
iniekcje wykonuje się w 1\4 zewn. górną część pośladka; dziecko do zastrzyku trzeba trzymać, gdyż wkłucie zbyt głębokie
w innym miejscu może doprowadzić do uszkodzenia nerwu kulszowego (i pronacji)
- złamanie kości udowej może spowodować uwolnienie do krwi tłuszczu i zator tłuszczowy (po 3 dniach pacjent odczuwa
duszności, a po 7 umiera)
- upadek na pięty może uszkodzić otwory odżywcze kości udowej
- uszkodzenie spojenia łonowego daje bóle promieniujące w kierunku ud
- złamania marszowe kości śródstopia zdarzają się u baletnic, żołnierzy, pielgrzymów; chroni przez nimi obuwie na wysokich podeszwach
- staw biodrowy przenosi podczas chodu siłę 2x ciężar ciała, w biegu - 4x, a w skoku - 8x
- w życiu płodowym może nastąpić wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego przez złapanie nóżek rączkami
- guzy w obrębie siodła tureckiego do wielkości l cm operuje się przez nos (zachyłek klinowo - sitowy); guz kąta móżdżkowo - mostowego na n. twarzowym operuje się dwuetapowo
- złamanie kości skroniowej prowadzi do głuchoty, porażenia n. twarzowego, „krwawego uśmiechu"
- utrata przytomności przy pęknięciu t. oponowej średniej jest nieodwracalna - przy podejrzeniu wykonuje się RTG czaszki i szyjnego odcinka kręgosłupa oraz zakłada kartę intensywnego nadzoru (co 15 min bada się oddech, ciśnienie i tętno -
najważniejsze; spadku parametrów świadczy o prawdopodobieństwie powstania krwiaka - wykonuje się wówczas trepanację i odessanie krwi)
u noworodka przebieg i wymiary trąbki słuchowej są nieco inne (krótsza i szersza), aby więc podczas karmienia nie zalał jej pokarm, czekamy, aż mu się odbije
- cykle połówkowe polegają na przemiennej pracy po 7 h obu dziurek nosowych; ze względu na cienkie muszle nosowe katar u noworodka może być śmiertelny; w muszlach nosowych odbywa się ogrzewanie i nawilżanie powietrza -jest to
duży wysiłek metaboliczny, tłumaczący dobre ukrwienie tej okolicy (i w razie urazu obfite krwotoki); niewłaściwe prostowanie przegrody nosowej może doprowadzić do powstania krwiaka dającego bliznę, a ta napady policzkowe;
złamanie kości sitowej często prowadzi do utraty węchu
- charakterystycznym objawem złamania dołu przedniego czaszki jest „krwiak okularowy", zaś dołu środkowego - wyciek krwi i / lub płynu mózgowo - rdzeniowego z przewodu słuchowego zewnętrznego; różnice w szerokości źrenic sugerują wylew krwi do mózgu; źrenice wąskie jak szpilki występują w zatruciu morfiną; brak adaptacji przy zachowanej
akomodacji i jest objawem kiły
- przy porażeniu n. pachowego nie można włożyć ręki do rękawa (ucisk na ramię powoduje „porażenie miłosne" — „porażenie sobotniej nocy"); porażenie n. promieniowego (najbardziej narażony na urazy) "- ręka opadająca; porażenie
n. łokciowego - ręka szponiasta (objaw Biernackiego obserwowany przy kile); porażenie n. pośrodkowego - ręka błogosławiąca lub do przysięgi; w neuralgii splotu ramiennego pojawia się ból promieniujący od ramienia do dłoni bardziej po stronie łokciowej
- porażenie n. XII powoduje zanik mięśni języka, niemożliwość wystawienia go z jamy ustnej i stwardnienie językowe boczne
- porażenie n. XI powoduje niedowład m. czworobocznego (nie można wzruszyć ramieniem po porażonej stronie) oraz m.
mostkowo-obojczykowo-sutkowego (nie można zwrócić głowy w stronę przeciwną do porażonej) porażenie n. IX daje znieczulenie górnej połowy gardła i brak odruchu gardłowego, brak odruchu z zatoki szyjnej, utrata smaku z 1/3 tylnej powierzchni języka, nerwoból językowo-gardłowy, trudności w połykaniu spowodowane niedowładem m. rylcowe - gardłowego i m- zwieracza górnego gardła
- porażenie n. VII daje objaw Bella - szeroko otwartą powiekę (z tego powodu wysycha rogówka, co daje ślepotę) oraz nadwrażliwość dźwiękową- hyperacusis (napięciem i wrażliwością błony bębenkowej zawiadują: m. napinacz błony
bębenkowej i m. strzemiączkowy - najmniejszy m. poprzecznie prążkowany ustroju, posiada unerwienie od n. VII); badanie n. VII przeprowadzamy obserwując fałdy na czole, domykanie powiek, opadanie kącików ust, domykanie szpary
ust („palenie fajki" świadczy o udarze)
- porażenie n. III - trupio otwarta gałka oczna i opadnięcie powieki
- koło tętnicze mózgu zapobiega podkradaniu krwi przez obie półkule, ale jego czynność może zostać zburzona; blok w rozwidleniu t. podstawnej powoduje nagłą amnezję; w budowie koła zdarzają się nieregularności -w stanach utrat
przytomności, padaczce i po urazach głowy nie można prowadzić pojazdów, pracować na wysokości, przy maszynach w ruchu, w nocy ani pływać (bezsenności i alkohol nasilają niekorzystne objawy)
- powstający w przestrzeni pozagardłowej ropień pozagardłowy może łatwo rozprzestrzenić się na trudno dostępną okolicę śródpiersia- ropnie takie są bardzo niebezpieczne i grożą zejściem śmiertelnym
- intubacje najgorzej przeprowadza się u dzieci ze względu na lejkowaty przedsionek krtani; podczas intubacji narażone są miejsca łączenia strun głosowych, ich obszar ze względu na równoległe unaczynienie daje często wylewy po zabiegu; po przewlekłej intubacji może dojść do przetoki tchawiczo - przełykowej, stosuje się wówczas maskę krtaniową, która
przechodzi przez struny głosowe i może powodować chrypkę; szczekający kaszel pochodzi od tchawicy; w zespole
Mendelsona płuca są białe z powodu zalania wymiocinami
- niedoczynność tarczycy daje „skórę kochanki" - czerwoną, wilgotną i aksamitną oraz tachykardię, za to niedoczynność - gruby głos, senność i bradykardię; niedoczynność przytarczyc powoduje obniżenie poziomu PTH i zaburzenie gospodarki wapniowo - fosforanowej, co w efekcie daje teżyczkę - obserwuje się wówczas duszność oddechową oraz objaw Chwostka (ścisk mięśni nad ustami przy uderzeniu w policzek)
- uszkodzenie ramienia powyżej odejścia t. głębokiej ramienia od t. ramiennej jest równoznaczne z amputacją kończyny
- punkty bolesności znajdują się na skórze w okolicy miednicy
- przy objawach otrzewnowych (m. in. silne wzdęcie powłok brzucha) lewatywa może być śmiertelna
- w podudziu zmagazynowane jest ok. 1\2 i krwi, pracę otaczających te naczynia mięsni nazywamy pompą łydkową lub obwodowym sercem żylnym; zastojowi tej krwi zapobiega się podłączając do artrofagu; rozszerzenie żył i magazynowanie przezeń krwi powoduje żylaki - są one dziedziczne i po wycięciu odrastają; kiedyś wyrywało się ż. odpiszczelową, a obecnie pozostawia się ja na potrzeby rewaskularyzacji; tętniaki są odcinkami tętnic z niedostatecznie wykształconymi ścianami, ich występowanie jest dziedziczne, często są one przyczyną nagłych zgonów, pęknięciu sprzyja duży wysiłek fizyczny, cierpi na nie do 30% ludzi, czasem operuje się je cewnikiem 0,5 mm x 2 m wprowadzanym do
ż. udowej (wykorzystywaną ponadto do operacji neurochirurgicznych, krwawego pomiaru ciśnienia krwi oraz gazometrii - saturacja, pOa, pCO;); ż. szyjna wewnętrzna stosowana jest do wkłuć głębokich, za pomocą których dokonujemy
pomiaru ośrodkowego ciśnienia żylnego (ÓCZ), podajemy łęki i pobieramy krew; wszystkie żyły posiadają zastawki kształtu jaskółczego gniazda (przy operacjach stara się nie doprowadzić do ich zakażenia), biegną bocznie od odpowiadających tętnic z wyjątkiem naczyń udowych (fakt istotny o tyle, iż podanie przez pomyłkę katecholamin do tętnicy dają szybką martwicę i kończy się amputacją kończyny), dzielą się na powierzchowne i głębokie (połączone perforatorami czyli naczyniami przeszywającymi); do żył wkłuwa się po tej samej (ale ogólnie dowolnej) stronie ciała
- zator typu jeźdźca w rozwidleniu pnia płucnego może spowodować nagły zgon; przerwanie struny ścięgnistej w sercu może być śmiertelne; zamachowy ruch tenisisty może wyrwać elektrodę rozrusznika z koniuszka serca - wszczepia się go m. in. przy bloku przedsionkowo - komorowym grożącym zatrzymaniu akcji serca; kardi orni opatia - przerost
m. sercowego - upodabnia wyglądem serce dziecka do serca starca i kwalifikuje je do przeszczepu
- w zespole m. piszczelowego przedniego obserwuje się martwicę kości, silny ból, aż w końcu dochodzi do amputacji (cieśń żylna wywołuje martwicę)
- zmiany naczyniowe w hiperglikemii powodują tzw. stopę cukrzycową
miejsca pomiaru tętna na kończynie dolnej: t. udowa w ) /3 przebiegu poniżej więzadta pachwinowego, t, podkolanowa w
szczycie dołu podkolanowego, a- piszczelowa przednia za kostką przyśrodkową, t. grzbietowa stopy między I / II kością
śródstopia
- analogia unerwiania kończyny górnej i dolnej: n. podeszwowy przyśrodkowy jak n. pośrodkowy, zaś boczny jak n. łokciowy
- więzadło podłużne tylne nadaje tylnej powierzchni trzonów kręgowych wygląd kija bambusowego
pęczek naczyniowe - nerwowy ramienia składa się z t. pachowej i później t. ramiennej oraz okalających ją żył i nerwów
(głównie n. pośrodkowy)
- promienistość wzrokowa tworzy tzw. skrzydła anioła
- tamponada serca polega na ubytku ściany tego ostatniego wskutek czego krew wypełnia worek osierdziowy i uciska serce, nie pozwalając na wykonywanie pracy, prowadzi przez to do zgonu
1