Metody terapii w wodzie.
Metoda Bad Ragaz Ring Method (PNF w wodzie).
Metoda ta jest wynikiem doświadczeń zdobytych przez terapeutów w Bad Ragaz - miasta zbudowanego dookoła naturalnych ciepłych wód.
Właśnie tam od 1930 roku w wodzie ćwiczono z pacjentami z niedowładami, paraliżami oraz ograniczeniem ruchomości w stawach. Do ćwiczeń używano specjalnych desek do których chorzy byłi przymocowani byli za pomocą specjalnych pasów. Ich zadaniem było utrzymanie pacjenta w danym miejscu i pozycji. Dodatkowo ściany basenu wyposażone były w poręcze dające pacjentowi możliwość przytrzymania.
W latach 50-tych metodę tę udoskonalił dr Knupfer. Zdefiniował ją jako horyzontalną technikę, w której pacjent unosi się na wodzie dzięki „flotation rings” czyli kołom (pływakom) wypełnionym powietrzem , umieszczonym dookoła szyi, miednicy, kolan oraz kostek, które zapewwniają lepszą stabilizację i odciążenie. Knupfer oparł swoje ćwiczenia na prostych łańcuchach biokinematycznych, głównie w pojedynczych płaszczyznach ruchu.Pacjent chcąc wykonać ruch napotkał opór ze strony terapeuty.
W latach gdy coraz większą popularnością zaczęła się cieszyć metoda PNF Dr Zinn pracujący w Bad Ragaz zmodyfikował metodę Kunpfera. Do istniejących już wzorców ruchowych dodał trójwymiarowe diagonalne ruchy.
W 1967 roku fizjoterapeutki Bridget Davis i Verena Laggatt zaadoptowały techniki metody PNF i uzyskały współczesny obraz Bad Ragaz Ring Method - BRRM.
Właściwości wody wykorzystano do reedukacji mięśniowej, relaksacji, wzmacniania oraz regulowania mapięcia mięśni.
Czas terapii początkowo nie dłużej niż 5-10 min - w ich trakcie wymagany jest od pacjenta maksymalny wysiłek. W miarę postępów sesje można stopniowo wydłużać nie przekraczając jednak 30 min. Przed cwiczeniami i za kazdym razem kiedy dojdzie do nadmiernedo wzrostu napięcia mięśniowego mogą być stosowane techniki biernej relaksacji. Pozwolą one pacjentowi rozluźnić się i pomogą w bardziej aktywnym udziale w dalszej części terapii.
Wraz z poprawą stanu pacjenta wskazane jest utrudnienie ćwiczenia. Jednym ze sposobów utrudnienia ćwiczenia jest zwiększenie oporu wody (wskutek ruchu ciała w wodzie powstaje opór który jest wynikiem ujemnego ciśnienia powstającego za tym obiektem, który hamuje ruch do przodu. Dodatkowo z przodu włączają się siły tarcia powodując powstanie turbulencji, dlatego im mocniej ciało w wodzie jest przesuwane tym powstający opór jest większy).
Opór można zwiększyć poprzez:
sprzęt,
zwiększenie zakresu ruchu,
zmianę ułożenia kończyny, zmianę wielkości dzwigni
zmianę w trzymaniu pacjenta (z proksymalnego na dystalny - pacjent jest zmuszony do kontroli większych obszarów swego ciała)
wzrost tempa i zmiana kierunku
zmniejszenie ilości przyrządów unoszących pacjenta na wodzie oraz regulacja wypełnienia powietrzem kół i pływaków.
WSKAZANIA DO STOSOWANIA BRRM.
Poprawa koordynacji, wzrost siły mięśniowej, zwiększenie zakresu ruchu, obnizenie napięcia mięśniowego, poprawa stabilności tułowia, przygotowanie kończyn dolnych do obciążenia.
Stosuje się ją w:
zaburzeniach neurologicznych - ch. Parkinsona, para i quadriplegie, stany pourazowe kręgosłupa i głowy. Zwrócić uwagę należy na pacjentów z podwuższonym napięciem mięśniowym gdyż ich zmęczenie może spowodować wzrost spastyczności.
Zespoły bólowe dolnych i górnych kończyn oraz kręgosłupa
w ortopedii i reumatologii - stany przed i pooperacyjne w obrębie tułowia, kończyn, złamania oraz urazy tkanek miękkich, metoda polecana przy RZS, zwyrodnieniach stawów, fibromialgii
stany po mastektomii, operacjach serca w celu poprawy ruchomości stawów kończyn, wzmocnienie górnej partii ciała,
zaburzenia czucia
PRZECIWSKAZANIA DO STOSOWANIA BRRM
chorzy z zaburzeniami krążenia
pacjenci w ostrych stanach bólowych
chorzy, którzy z przyczyn medycznych nie powinni cwiczyć w wodzie.
Najczęściej pozycją wyjściową do ćwiczen jest pozycja supinacyjna (kilka wzorców dla kończyny górnej rozpoczyna się w pozycji pronacyjnej, a kilka wzorców dla tułowia w ułożeniu na boku.
Istotnym elementem terapii jest:
pozycja wyjściowa i końcowa - determinuje je wybrany wzorzec ruchowy. Pozycja wyjściowa jest skrajnym przeciwieństwem końcowej, która stanowi wyjście dla wzorca antagonistycznego
rozciągnięcie mięśni i elementów okołostawowych: wynika z pozycji wyjściowej i sprzyja wykonywanemu ruchowi
ciąg i nacisk: zwiększają dopływ impulsów torujących - polegają na oddaleniu powierzchni stawowych (ciąg, trakcja na początku wzorca) lub komprasji, uciśnięciu na końcu wzorca
komenda: stanowi dodatkową stymulację dla wykonywanych ruchów, wskazuje kierunek ruchu lub dotyczy skurczu izometrycznego (utrzymanie pozycji mimo przemieszczania danego odcinka ciała przez terapeutę
Techniczne wymagania do prowadzenia ćwiczeń.
Do terapii zalecany jest basen o wymiarach 2,5 - 3 metrów nie mniejszy niż 2m2, głęboki 0,9 - 1,2 metra, a temperatura wody powinna się wahać w granicach 33-36 oC.
Watsu (Water Shiatsu)
to metoda rozwinięta w 1980 r przeez Harolda Dulla.
Obejmuje określone, usystematyzowane sekwencje cwiczen, stretchingów i
mobilizacji, przeplatanych japonskim masaem Shiatsu.
Zastosowanie :
- zmniejszaniu spastyki (zwłaszcza w poraeniu mózgowym),
- zmniejszaniu chronicznego bólu,
- zwiekszaniu zakresu ruchomosci stawów,
Dobre efekty daje te w leczeniu :
• depresji,
• stanów lekowych,
• ADHD,
• traumy pourazowej,
• chronicznego zmeczenia.
Opisano równie przypadek skutecznosci terapii w fibromialgii (uogólniony ból układu
kostno-stawowego).
W odnowie biologicznej sportowców Watsu® uywane jest głównie w okresie ciekiego
treningu przygotowawczego, po wyczerpujacych startach i w okresie przejsciowym.
Odrebnym zastosowaniem jest SPA.
Przebieg sesji :
Typowa sesja Watsu trwa od 30min do godziny i przebiega nastepujaco:
Terapeuta Watsu najpierw przeprowadza wywiad zbierajac informacje na temat stanu zdrowia, oczekiwan i potrzeb pacjenta. Nastepnie pacjenta układa sie na wodzie podtrzymywany przez terapeute, zamyka oczy, rozluznia miesnie i poddaje sie sekwencjom Watsu. Podczas sesji cwiczenia stopniowo nabieraja intensywnosci, przeplatane sa momentami uspokojenia i bezruchu. Na zakonczenie pacjent ustawiany jest w pozycji siedzacej przy scianie basenu, odpowiednio zabezpieczony, aby spokojnie mógł wrócic z głebokiego relaksu.
Działanie Watsu :
Pojedyncza sesja Watsu pozwala m. in. na:
• zmniejszenie napiecia miesni
• zmniejszenie dolegliwosci bólowych
• zwiekszenie ruchomosci w stawach
• aktywacje czesci parasympatycznej AUN (obnienie rytmu serca HR , przyspieszenie
procesów restytucyjnych)
• usuniecie napiecia i zmeczenia
Seria zabiegów dodatkowo wpływa na:
• polepszenie jakosci snu
• polepszenie procesów metabolicznych (trawienie)
• aktywacja układu odpornosciowego i stymulowanie procesów samoleczenia
• zmniejszenie depresji, stanów lekowych, nadpobudliwosci
• wzrost dobrego samopoczucia
Główne przeciwwskazania to:
Choroby w stanie ostrym, niewyrównane wady serca, nie wyleczone urazy i problemy
ortopedyczne, lek przed woda, choroba morska, choroby skórne, rany.
Sesje Watsu są indywidualne, dopasowane do potrzeb i kondycji każdego człowieka.
Rozpoczynają się rozmową i zaznajomieniem ze stanem zdrowia, celem wyeliminowania ewentualnych przeciwwskazań oraz ustalenia, na jakie aspekty terapeuta powinien zwrócić szczególną uwagę. Podczas pierwszej sesji tłumaczy się również przebieg samej sesji. Na początku odbiorca i terapeuta wyrównują oddech, następnie pacjent układa się na wodzie w takiej pozycji, że terapeuta podtrzymuje lewą ręką szyję a prawą ma pod biodrami. Podczas całej sesji odbiorca ma twarz nad powierzchnią wody i swobodnie oddycha. Jakikolwiek dyskomfort powinien być
sygnalizowany niezwłocznie terapeucie. Pierwsze sekwencje Watsu są bardzo powolne i skupiają
się na wyrównaniu oddechu i przyzwyczajeniu klienta do pozycji i ćwiczeń. W trakcie sesji
wielokrotnie zmieniana jest pozycja, stopniowo wzrasta intensywność ćwiczeń - od spokojnych
do bardzo dynamicznych i jest przeplatana momentami uspokojenia oraz wyciszenia.
Techniki Metody
Simple Flow - stanowi zbiór najprostszych ruchów, które mogą być przeprowadzane nawet u pacjentów o ograniczonych możliwościach ruchowych. Od tego etapu należy rozpoczynać terapię z nowym pacjentem. Używane są tu proste ruchy, pozycje i kołyski.
Transition Flow - najczęściej wykorzystywana technika. „Transition” oznacza zmianę pozycji, przejście, które jest tak samo ważne jak sama pozycja. Pozwala na odczucie ciągłości sesji, buduje zaufanie i pozwala na relaks. W tej technice występują trzy sekwencje ruchów o rosnącym poziomie trudności.
Expanded Flow - oprócz ruchów z wcześniejszej techniki wykorzystuje dodatkowo stretching i akupresurę.
Free Flow- to bardzo zaawansowana technika, dla osób dłużej trenujących, wykorzystuje ruchy między innymi „ruch bez poruszania się” czyli unoszenie na wodzie oraz pod wodą.
Sesja Watsu trwa od 30 minut do godziny, w zależności od potrzeb, możliwości pacjenta, temperatury wody. Zazwyczaj Watsu kończy się w pozycji siedzącej na krześle z plecami opartymi o ścianę.
Metoda Halliwick-metoda uczenia pływania osób niepełnosprawnych.
Twórcą metody był James McMillan. Jego wykształcenie - studiował mechanikę cieczy, pasja - pływanie oraz znajomość i liczne dyskusje z małżeństwem Bobathów oraz angielskim i szwajcarskim środowiskiem medyczmym dały nową metodę - Koncepcję
Halliwick.
Zaczął pracować w Londynie, ucząc pływania. W okolicy znajdowała się szkoła dla upośledzonych fizycznie dziewcząt The Halliwick School of Crippled Girls.
McMillan zaproponował by w ramach integracji uczyć je pływać razem z klubem młodych pływaków. Mimo licznych sprzeciwów ostatecznie nauka rozpoczęła się.
Jednym z założeń było nie stosowanie kół i desek pływackich, po to, aby zapewnić ćwiczącym swobodę ruchów.
McMillan zauważył, że nauka balansu ciała w wodzie z wykorzystaniem własciwości wody w celu kontroli nieporządanych ruchów spowodowała poprawę postawy, odruchów oraz kontroli głowy.
Pierwszy klub powstał w 1950 roku. W roku 1952 działalność rozpoczęło Stowarzyszenie Terapii Pływania - Association of Swimming Therapy, a w 1961 Stowarzyszenie Terapii Pływania Halliwick - Halliwick AST.
McMillan w założeniach teoretycznych oparł swoją metodę na prawach fizyki.
Nauka metodą Halliwick prowadzi do osiągnięcia jak największej niezależności oraz poczucia bezpieczeństwa, które oparte jest na znajomości środowiska wodnego i zdolności swobodnego kontrolowania w nim swoich ruchów.
Metoda Halliwick uczy bezpiecznego oddychania, tego jak je osiągnąć znajdując się w różnych pozycjach, jak kontrolować wydech - nawet gdy twarz znajduje się pod wodą. Uczy kontroli równowagi.
Celem działania terapii jest wzmacnianie osłabionych grup mięśniowych, poprawa zakresu ruchomości, poprawa reakcji równoważnych, poprawa ogólnego stanu psychofizycznego, obniżenie dolegliwości bólowych, obniżenie spastyczności.
Celem terapii jest początkowo uczenie dobrego samopoczucia w wodzie, uświadomienie pacjentowi ruchów jego własnego ciała, nauka balansu, a dopiero potem nauka konktetnych ruchów i stylów pływackich.
Grupy, w których prowadzone są zajęcia są jednorodne pod względem poziomu zaawansowania. Nie powinny liczyć więcej niż 7 osób.
W zajęciach nie używamy pomocy do pływania!!! Za wyjątkiem zabawek. Prowadzą do fałszywego poczucia bezpieczeństwa.
Pomoce uniemożliwiają pojawienie się rotacji i komplikują naukę kontroli nieoczekiwanych ruchów rotacyjnych. Utrzymują głowę w górze i prowadzą do utrzymania nieprawidłowej pozycji ciała. Hamują uczenie i doskonalenie pewnych umiejętności (nurkowanie).
10 - cio Punktowy Program stanowi podstawę koncepcji.
Przystosowanie psychiczne.
Niezależność.
Kontrola rotacji poprzecznej.
Kontrola rotacji strzałkowej.
Kontrola rotacji wzdłużnej.
Kontrola rotacji łączonej.
Wypór.
Unoszenie się w bezruchu.
Ślizg w turbulencjach.
Prosty napęd i podstawowy styl pływacki.
Punkt 1 i 2 to FAZA ROZWOJU PSYCHICZNEGO. Punkty od 3 od 8 to FAZA KONTROLI RÓWNOWAGI. Punkt 9 i 10 to FAZA PRZEMIESZCZANIA SIĘ.
1. Przystosowanie psychiczne. Trwa przez cały czas nauki. To przystosowanie do nowego środowiska, wykształcenie nawyków ruchowych w wodzie. Najważniejszym punktem jest tu nauka kontroli oddychania.
2. Niezależność. Proces niezależności ćwiczymy prze cały czas nauki. Oznacza moment, gdy pływak staje się fizycznie i psychicznie niezależny.
3. Kontrola rotacji poprzecznej. To umiejętność kontrolowania każdej rotacji tworzonej wokół osi poprzecznej. Wykształcenie umiejętności zainicjowania i wykonania jej, albo zahamowania jeśli zostanie wywołana przez środowisko. Najwyższym poziomem tej kontroli jest wykonanie przewrotu.
4. Kontrola rotacji strzałkowej. To umiejętność kontrolowania każdej rotacji tworzonej wokół osi przednio-tylnej (chodzenie w bok, przejście ze stania do leżenia bokiem, przerzut bokiem).
5. Kontrola rotacji wzdłużnej. To umiejętność kontrolowania każdej rotacji tworzonej wokół osi długiej (pionowej, osi kręgosłupa). Wykonujemy ją w pozycji stojącej bądz leżąc przodem lub tyłem
6. Kontrola rotacji łączonej. Umiejętnosć kontrolowania każdej kombinacji złożonej z różnych rotacji wykonanej w jednym ciągłym ruchu. Zazwyczaj łączy się rotację wzdłużną i poprzeczną.
7. Wypór. Pływak uczy się rozumienia wyporu działającego w wodzie. Pozbywają się lęki związane z tonięciem, jeśli doświadczą, że woda naprawdę wypycha ich w górę.
8. Unoszenie się w bezruchu. Wykorzystując wyuczone wcześniej umiejętności. Pływak jest w stanie unosić się w wodzie swobodnie i bez ruchu. Kiedy pływak potrafi utrzymać równowagę łatwiej uczy się i wykonuje inne aktywności.
9. Ślizg w turbulencjach. Unoszący się pływak jest ciągnięty przez wodę dzięki turbulencją wywołanym przez pomocnika. Nie ma pomiędzy nimi kontaktu fizycznego.
10. Prosty napęd i podstawowy styl pływacki. Pierwsze ruchy napędowe wykonywane przez pływaka to ruchy rękoma blisko ciała. Następnie ćwiczenia ruchów (np . wiosłowanie) wprawiających pływaka w ruch.
Kazda sesja Halliwick zawiera w sobie wszystkie punkty (z wyłączeniem ewentualnie 9 i 10). Czas zajęć to ok. 45 min (zazwyczaj 30-35 min). Każdy z punktów ćwiczy się wykorzystując gry i zabawy.
Odznaki i testy - zawierają określone umiejętności, które muszą być opanowane przez pływaka.
Gale Haliwick. Konkurencje 25 m 50 m 4 x 25 m 4 x 50 m. Styl nie ma tu znaczenia.