WYKŁAD 1
(by katja`` & elle)
LITERATURA:
M. Fisz Rachunek prawdopodobieństwa
T. Gestenkorn, T. Śródka Ćwiczenia z kombinatoryki i rachunku prawdopodobieństwa
A. Płucińska, E. Płuciński Rachunek prawdopodobieństwa, statystyka matematyczna i procesy stochastyczne
Krysicki, Bartoś, Dyczka, Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna w zadaniach
Gmurman Zbiór zadań z i rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej
M. Krzyśko Wykłady z teorii prawdopodobieństwa
Rach. prawd. = probabilistyka
PRZESTRZEŃ ZDARZEŃ ELEMENTARNYCH - pojęcie pierwotne w rach. prawd. (zbiór zdarzeń element.) Ω
ZDARZENIE LOSOWE - elementy przestrzeni zdarz. element. ω ωi
Przestrzeń zdarzeń element.może zawierać:
- skończoną
- przeliczalna
- nieprzeliczalną
liczbę elementów.
Jeżeli przestrzeń zdarzenia element. zawiera skończona lub przeliczalną liczbę elementów to każdy podzbiór F tej przestrzeni jest zdarzeniem losowym.
Jeżeli przestrzeń zdarzenia element. zawiera nieprzeliczalną liczbę elementów to nie każdy podzbiór przestrzeni jest zdarzeniem losowym.
Jeżeli przestrzeń zdarzenia element. zawiera nieprzeliczalną liczbę elementów to zdarzeniem losowym są elementy borelowskiego ciała zdarzeń F (podzbiorów) przestrzeni zdarzeń element.
Przeliczalnie addytywnym ciałem zdarzeń (б) nazywamy niepustą klasę F* podzbiorów Ω spełniającą warunki:
Ω
F*
A
F*
A`
F*
A1, A2 …
F*
F*
Borelowskim ciałem zdarzeń F nazywamy najmniejsze przeliczalnie addytywne ciało zdarzeń zawierające zbiory otwarte.
Zbiór otwarty - należą do niego punkty wraz z ich otoczeniami (kulami)
PRZYKŁAD - rzut 1 raz kostką
{ ω1 ω2 ω3 ω4 ω5 ω6} gdzie ω polega na wyrzuceniu i oczek
A = {ω1 ω3 ω5} - nieparzysta liczba oczek
Def. Niech: Ω - przestrzeń zdarzeń elementarnych
F - ciało zbiorów borelowskich ( rodzina podzbiorów Ω)
Funkcję P: F → R spełniającą warunki:
P(A) ≥ 0
2. P(Ω) = 1 ( wartość zdarzenia pewnego)
3. (A1, A2, …
F, Aj
Ai = ø dla i, j = 1,2 … i ≠ j)
P(
) =
nazywamy rozkładem prawdopodobieństwa.
Def. Komogorowa
Przestrzenią probabilistyczną nazywamy (Ω, F, P)
Ω ≠ ø
F - borelowskie ciało zdarzeń (podzbiorów Ω)
P - prawdopodobieństwo
Własności prawdopodobieństwa: (wnioski)
A
B
P(A) ≤ P(B)
P(A) ≤ 1
A
F
P(A`) = 1 - P(A)
P(A
B) = P(A) + P(B) - P(A
B)
P(ø) = 0
A1, A2, …, An
F Aj
Ai = ø dla i, j = 1,2 … i ≠ j
to
P(
) =
Dowody:
6. → An+1 + An+2 = ø
1. → A
B
B= A
(B\A)
P(B) = P(A
(B\A) = P(A) + P(B\A)≥P(B), P(B\A) ≥0
2. → A
Ω
P(A) ≤ P(Ω)
P(A) ≤ 1
3. → Ω = A
A`
A
A` = ø
P(Ω) = P(A
A`) = P(A) + P(A`)
1 = P(A) + P(A`)
P(A`) = 1 - P(A)
Def . klasyczna prawdopodobieństwa
Jeżeli Ω zawiera skończoną liczbę zdarzeń elementów (
= n) i wszystkie zdarzenia jednoelementowe (elementarne) są jednakowo prawdopodobne, czyli P({ω1 }) =P({n}) =
, to prawdopodobieństwo dowolnego zdarzenia losowego A (
= k ) wyraża się wzorem
P(A) =
Def. Prawdopodobieństwo geometryczne
Jeżeli Ω jest obszarem przestrzeni euklidesowej n - wymiarowej, μ jest miarą Lebesque'a skończoną czyli 0<μ<∞ natomiast natomiast A
Ωjest zbiorem barelowskim to rozkład prawdopodobieństwa zdarzenia A wyraża się wzorem
P(A) =
← prawdopodobieństwo geometryczne
Def. Prawdopodobieństwo warunkowe
Jeżeli P(B) > 0 , to P(A/B)
P(A/B)=
Rozkład warunkowy prawdopodobieństwa jest funkcją określoną dla każdego każdego A wzorem
P(A/B) =
Wniosek :
P(A
B) = P(A/B)*P(B)
Niezależność zdarzeń
A i B - zdarzenia niezależne P(A
B) = P(A)*P(B)
A1 , A2 , ...A n - zdarzenia niezależne dla każdego ciągu wskaźników wskaźników , k 1, k2 , kn takich że
1≤k 1 ≤k 2 ≤ .......≤ kn ≤n mamy
P(Ak1
Ak2
........ An ) = P(Ak1 ) * P(Ak2 )*...*P(An )
Tw. O prawdopodobieństwie zupełnym (całkowitym)
Niech A1 , A2 , ...An , B
F
A1 , A2 , ...An tworzą układ zupełny
(
, i Ai
Aj = Ø i , j = 1,2. ..., n , i≠j )
B
Wówczas Wówczas B(P) =
Tw. Bayesa
Przy założeniach z tw. O prawdopodobieństwie całkowitym
Jeżeli
P(B) >0 , to dla każdego zdarzenia Ak
Dowód tw. O prawdopodobieństwie całkowitym
Dowód tw. Bayes'a
Zmienne losowe
Czyli niech dana jest przestrzeń probabilistyczna (Ω,F,P)
Def.
Funkcję X:Ω →mającą następującą własność
nazywamy zmienną losową
Def.
Funkcję Px(A) = P(X-1(A)= P({ω: x(ω)
A}) nazywamy rozkładem prawdopodobieństwa zmiennej losowej x..