ZABURZENIA ODDYCHANIA U NOWORODKA

1. ZABURZENIA DROŻNOŚCI DRÓG ODDECHOWYCH

1. Zaburzenia drożności nosa

1. agenezja nosa

2. zarośnięcie nozdrzy tylnych

- rzadkie zaburzenie rozwojowe

- u 2/3 noworodka wada jednostronna, 2 razy częściej u dziewczynek niż u chłopców

- jako wada izolowana występuje rzadko, częściej w połączeniu z wadami serca, oczu, przetoką tchawiczo- przełykową

- prawdopodobna przyczyna: uogólnione uszkodzenie płodu ok. 6 tygodnia ciąży

- objawy kliniczne: noworodek oddycha przez nos, a więc przy obustronnym zarośnięciu nozdrzy tylnych objawy kliniczne bezpośrednio po urodzeniu ( sinica, trudności w oddychaniu); istotna cecha diagnostyczna- poprawa ukrwienia skóry podczas płaczu

- rozpoznanie: sprawdzenie cewnikiem drożności przewodów nosowych ( jeśli zrośnięcie jednostronne może się nie ujawnić przed dłuższy czas); zarośnięcie całkowite wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej, polegającej na perforacji przeszkody, którą w 90% stanowi blaszka kostna, a w 10% błoniasta.

3. polekowe ( rezerpina)

4. zakażenie ( kiła, błonica)

5. jatrogenne ( rurka intubacyjna).

2. Nadkrtaniowe

1. hipoplazja żuchwy

2. mikrognatia ( zespół Pierre- Robina)

- zaburzenie polega na rozszczepie podniebienia miękkiego ( w 50-70%) z niedorozwojem żuchwy

- wywołuje to zaburzenia drożności górnych dróg oddechowych z powodu ucisku języka na okolicę nagłośnieniową

- objawy kliniczne: utrudnione oddychanie bezpośrednio po urodzeniu, często sinica oraz napady bezdechu, nasilające się przy ułożeniu noworodka w pozycji grzbietowej oraz przy próbie ssania; zaburzenia nasilają się podczas snu z objawami sinicy, niedotlenienia, napadami bezdechu, co może prowadzić do powstania serca płucnego oraz uszkodzenia mózgu; zaburzenia zmniejszają się przy zgięciu grzbietowym głowy;

- w ostrej niewydolności oddechowej- potrzebna jest intubacja, przy przewlekłych zaburzeniach- tracheotomia

- pomocne może być wprowadzenie rurki przez nos do przełyku- zmniejsza to wysokie ujemne ciśnienie śródgardłowe, ułatwia oddychanie i karmienie

- z czasem wraz z rozwojem mięśni żuchwy oraz wzrostu żuchwy zaburzenia wolno ustępują;

3. makrognatia ( zespół Beckwitha)

4. naczyniak krwionośny.

3. Krtaniowe ( objawy uszkodzenia w obrębie krtani związane z częściowym lub całkowitym zarośnięciem strun głosowych, wiotkością krtani lub porażeniem strun głosowych są stwierdzone bezpośrednio po urodzeniu; objawy te to: świst krtaniowy, wzmożony wysiłek oddechowy, przedłużenie wdechu i wydechu- dominujący objaw; często towarzyszy im kwasica oddechowo- metaboliczna)

1. wiotkość krtani

- objawy kliniczne: świst krtaniowy w kilka dni po urodzeniu ( zmniejsza się lub ustepuje w stanie spoczynki i może utrzymywać się przez wiele miesięcy), charakterystyczne nasilenie objawów podczas pobudzenia noworodka oraz przy zapaleniu górnych dróg oddechowych;

2. zarośnięcie krtani

3. laryngomalacja ( wrodzony stridor krtaniowy)

4. zwężenie podgłośniowe krtani

- wada wrodzona lub częściej jako powikłanie przedłużonej intubacji lub intubacji rurką o zbyt dużej średnicy

- średnica tchawicy w okolicy podgłośniowej wynosi ok. 5-7 mm

- objawy kliniczne: świst krtaniowy i zaburzenia oddychania

- jeżeli jest to skutek intubacji należy: unikać ponownego zabiegu

- przy nasilonej duszności: intubacja, rozważyć możliwość tracheostamii;

5. porażenie strun głosowych

- występowanie świstu krtaniowego może być związane z jednostronnym lub dwustronnym porażeniem w następstwie uszkodzenia nerwu przeponowego

- zaburzenie zwykle związane z uszkodzeniem okołoporowdowym lub wadą wrodzoną ośrodkowego układu nerwowego, najczęściej wodogłowiem połączonym z przepukliną oponowo- rdzeniową

- jednostronne porażenie ( związane z uszkodzeniem nerwu przeponowego) cofa się zwykle w ciągu kilku tygodni;

6. odruchowe- skurcz krtani

7. guzy, naczyniaki

8. obrzęk po intubacji.

4. Podgłośniowe

1. zarośnięcie tchawicy

- wada ujawnia się bezpośrednio po urodzeniu w postaci wzmożonego wysiłku oddechowego

- jeśli zarośnięcie jest względnie wysoko to można podjąć próbę perforacji lub wykonać tracheotomię;

2. zwężenie tchawicy

3. tracheomalacja

4. zwężenie oskrzeli

5. zarośnięcie przełyku z przetoką tchawiczo- przełykową

- wada powstaje w wyniku nie oddzielenia się pod koniec 3 tygodnia życia płodowego tchawicy od przełyku

- u ok. 50% noworodków występują przy tym również inne wady- zarośniecie odbytu, wady serca, wady kręgosłupa, często występuje wodogłowie ( 85%) oraz wcześniactwo

- objawy zaraz po urodzeniu: niezdolność do dokładnego oczyszczenia dróg oddechowych z wydzieliny, z odkrztuszaniem dużej ilości pienistej wydzieliny

- inne objawy: kaszel, odkrztuszanie, przyspieszenie oddechów

- w postaci dystalnych przetoki powietrze przedostaje się do żołądka, powodują jego rozdęcie i zarzucanie treści żołądkowej do płuc ( chemiczne zapalenie płuc, zwykle w prawym dolnym płacie)

- rozpoznanie: można ustalić przez wprowadzenie cewnika do przełyku wykonując kontrolę jego drożności; wada wymaga szybkiego leczenia chirurgicznego; przetoka bez niedrożności przełyku jest bardzo trudna do rozpoznania.

5. Zewnętrzne

1. wole

2. pierścień naczyniowy ( najczęściej występuje jako podwójny łuk aorty, łukowaty z lewym więzadłem tętniczym oraz przetrwałym drożnym przewodem tętniczym Botalla, nieprawidłowy przebieg tętnicy podobojczykowej lub lewej tętnicy płucnej )

- skutek: wada rozwojowa aorty oraz dużych naczyń klatki piersiowej, które uciskają tchawicę i przełyk

- objawy kliniczne : świst krtaniowy, zaburzenia połykania, wymioty, napady sinicy, nawracające zapalenia dróg oddechowych

- rozpoznanie: badanie rtg i angiograficzne; jeżeli wady naczyniowe wywołują silne duszności oraz zaburzenia połykania potrzebne jest leczenie operacyjne.

2. OGRANICZENIE PŁUCNEJ POWIERZCHNI PŁUC

1. Wrodzone

1. aplazja płuc

2. wrodzona hipoplazja płuc ( jedno- lub dwustronna)

- stopień niedorozwoju płuc zależy od okresu życia płodowego, w którym nastąpiło zatrzymanie rozwoju

- zmiany w płucach mogą wyrażać się bardzo dużymi nieprawidłościami anatomicznymi, dotyczącymi oskrzeli i miąższu płucnego

- całkowita agenezja płuc zwykle związana z występowaniem innych zaburzeń rozwojowych

- klasyfikacja:

1. pierwotna

1. płucna agenezja płuc ( jednostronna) izolowana lub związana z innymi wadami

2. idiopatyczna płucna hipoplazja płuc ( dwustronna)

2. wtórna

1. wrodzona przepuklina przeponowa ( jednostronna)

2. małowodzie: przewlekły ubytek płynu owodniowego ( jednostronny) lub agenezja, dysplazja nerek (obustronna)

3. choroby układu kostnego i nerwowomięśniowego

- mechanizmy powstania: ucisk na klatkę piersiową płodu, zmniejszone ruchy oddechowe klatki piersiowej ( zaburzenie motoryki oddychania może mieć związek z wrodzonymi chorobami układu mięśniowo- nerwowego lub niedotlenieniem) lub w przypadku hipoplastycznych płuc- zmniejszona ilość pęcherzyków płucnych, oskrzeli oraz naczyń krwionośnych

- przebieg kliniczny:

• nadciśnienie płucne, wyrażające się sinicą oraz dużym przeciekiem krwi prawo- lewym przez otwór owalny i przewód tętniczy;

• w postaciach mniej nasilonych ( najczęściej jednostronnych)- przyspieszenie oddechów u noworodka, stękanie wydechowe, jednostronne osłabienie szmerów oddechowych;

• w hipoplazji związanej z przepukliną przebieg zależy od wielkości przepukliny i stopnia nasilenia zmian ( wczesne leczenie chirurgiczne)

• w ciężkich obustronnych postaciach- ciężka niewydolność oddechowa z hipoksemią, hiperkapnią i kwasicą;

• w obustronnej hipoplazji związanej z małowodziem wywołanym chorobą matki lub przewlekłą utratą płynu owodniowego ( zespół Potter) przebieg jest bardzo ciężki i charakterystyczny- dotyczy najczęściej wcześniaków po porodzie miednicowym ze zniekształceniami twarzy ( spłaszczenie nosa, wiotkie, nisko osadzone małżowiny uszne, cofnięcie żuchwy, nieprawidłowe ułożenie stóp i dłoni); na zdjęciu rtg widoczne bardzo małe upowietrznienie płuc oraz próby sztucznej wentylacji zwykle nie są skuteczne i następuje zgon dziecka;

• wrodzone płucne limfangiektazje

- występują rzadko

- jest to torbielowate poszerzenie naczyń limfatycznych i utrudniony dopływ płynu limfatycznego

- objawy kliniczne: ciężka niewydolność oddechowa ( zwykle bezpośrednio po urodzeniu);

4. wrodzone torbiele płuc

- występują rzadko, zwykle zlokalizowane na odwodzie płuc i są prawdopodobnie związane z zaburzeniami oskrzeli w późniejszym okresie ciąży

- objawy kliniczne: zaburzenia oddychania zwykle bezpośrednio po porodzie z przyspieszeniem oddechów i sinicą; w późniejszym okresie nawracające zakażenia płuc

- rozpoznanie: badanie rtg i USG

- leczenie: w przypadku nasilonej niewydolności oddechowej pilna interwencja chirurgiczna, polegająca na usunięciu zmienionego płata płuca;

5. zwyrodnienie torbielowato- adenoidalne

6. sekwestracja płuc

- charakteryzuje się obecnością skupiska tkanki płucnej nie mającego łączności z układem tchawiczo- oskrzelowym; tkanka ta jest unaczyniona przez naczynia krążenia dużego, a nie płucnego

- istnieją dwa typy sekwestracji:

1. pozapłatowa ( 90% po stronie lewej) lub dodatkowego płata

2. wewnątrzpłatowa (60% po stronie lewej)

- objawy kliniczne: zaburzenia oddychania o różnym stopniu nasilenia

- rozpoznanie: angiografia

- leczenie: w przypadku nawracających zapaleń płuc konieczne jest leczenie chirurgiczne;

7. wrodzona rozdema płuc

- jest to rozdęcie jednego lub więcej płatów płucnych bezpośrednio po urodzeniu

- objawy kliniczne: narastające zaburzenia oddychania, które występują w ciągu pierwszych dwóch tygodniach życia z towarzyszącą sinicą, przesunięciem uderzenia koniuszkowego serca oraz osłabieniem szmeru oddechowego

- rozpoznanie: badanie rtg- nadmierne upowietrznienie zmienionego płata z przesunięciem śródpiersia, niekiedy niedodma okolicznych płatów płucnych

- leczenie: w zależności od nasilenia objawów; w postaciach nie nasilonych- leczenie zachowawcze ( CPAP, aby zapobiec zapadaniu się dróg oddechowych w czasie wydechu); przy nasilonych objawach niewydolności oddechowej konieczne jest leczenie chirurgiczne, z usunięciem zmienionego płata;

2. Nabyte

a) zespół zaburzeń oddychania ( z.z.o., inaczej RDS- respiratory distress syndrome; nie jest to ściśle określona jednostka chorobowa, lecz raczej zespół objawów, które występują głównie u noworodków niedojrzałych )

- częstość występowania jest odwrotnie proporcjonalna do wieku ciążowego i masy ciała ( ujawnia się u 60% noworodków urodzonych poniżej 28 tygodnia życia, u 15-20% urodzonych między 32-36 tygodniem życia i u ok. 5% urodzonych powyżej 37 tygodnia życia, u noworodków urodzonych o czasie występuje wyjątkowo

- czynniki zwiększające ryzyko występowania z.z.o:

*) wcześniactwo

*) płeć noworodka ( u płci męskiej występuje o 25% częściej)

*) cukrzyca u matki ( wpływ insuliny na opóźnienie syntezy oraz zmianę składu chemicznego surfaktantu- niedobór fosfatydylogicerolu)

*) niedotlenienie okołoporodowe poprzez:

• zmniejszenie syntezy surfaktantu

• wzrost oporu naczyń płucnych

• osłabienie napięcia mięśni oddechowych

• zaburzenia ośrodkowej regulacji oddychania

• uszkodzenie komórek nabłonka oddechowego z przesiękiem płynu zawierającego białko do pęcherzyków płucnych

*) ciążą bliźniacza ( u drugiego bliźniaka częściej rozwija się , prawdopodobnie ze względu na zwiększone ryzyko niedotlenienia

*) powikłania poporodowe ( krwawienie dokomorowe, spadek ciśnienia krwi, hipoglikemia, hipotermia)

- w etiologii z.z.o. należy uwzględnić:

• anatomiczną niedojrzałość tkanki płucnej, śródbłonka naczyń oraz klatki piersiowej

• obniżenie ilościowe i zmiany jakościowe surfaktantu płucnego

• obniżenie płucnego przepływu krwi- z obecnością przecieków prawo- lewych, w następstwie nadciśnienia płucnego- prowadzące do hipoperfuzji

• zwiększona ilość wody w tkance śródmiąższowej płuc oraz pęcherzykach płucnych prowadzi do obrzęku płuc;

- objawy kliniczne: przyspieszenie czynności oddechowej powyżej 60 na minutę, stękanie wydechowe, wciąganie mostka, międzyżebrzy oraz dolnych żeber w czasie wdechu, poruszenie skrzydełkami nosa, sinica (bezdechy występujące we wczesnej fazie zaburzeń mogą wskazywać na zakażenie lub hipotermię, częściej są wykładnikiem narastajacej hipoksemii i niewydolności oddechowej)

- rozpoznanie: bardzo charakterystyczny jest wczesny rozwój choroby w ciągu pierwszych 6 godzin życia, w nie powikłanym przebiegu maksymalne nasilenie objawów choroby stwierdza się między 2 a 3 dobą życia, po tym okresie następuje stopniowa poprawa stanu ogólnego

- typowy przebieg kliniczne nie powikłanego z.z.o. charakteryzuje się hipoksemią i normokapnią

- wzrost ciśnienia parcjalnego CO₂ wskazuje na nasilenie zaburzeń wentylacji w związku z powikłaniami ( zapalenie płuc)

- rozpoznanie wymaga potwierdzenia badaniem rtg ( obraz radiologiczny płuc- zmiany rtg zależą od nasilenia choroby, a przede wszystkim od nasilenia niedodmy; wczesne wykonanie rtg płuc, w ok. 6 godzinie życia może nie wykazać zmian; stopień nasilenia zmian radiologicznych możemy podzielić na:

• I siateczkowo- ziarnisty rysunek płuc, z widocznym centralnym bronchogramem- zmiany niedodmowe i obrzęk płuc

• II powyżej cienia serca widać bronchgram

• III plus nieostre, zatarte cienie serca i przepony

• IV „białe płuca” jednolite wysycenia całych płuc bez możliwości oceny granic płuc i przepony;

- zapobieganie:

• wczesne, właściwe rozpoznanie zagrażającego porodu przedwczesnego

• hospitalizacja kobiety ciężarnej z zagrażającym porodem przedwczesnym, ocena stężenia fosfolipidów w płynie owodniowym, stymulacja hormonalna syntezy surfaktantu ( ocena dojrzałości płodu- określenie stężenia fosfolipidów w płynie owodniowym, pobranym w czasie amniocentezy - stosunek lecytyny do sfingomieliny; stosunek powyżej 2,0- wyraz dojrzałości płodu; leki przyspieszające dojrzewanie płuc- glikokortykoidy, leki hamujące skurcze macicy- tokolityki)

• zapewnienie prawidłowego przebiegu porodu, intensywny nadzór położniczy, rozważanie cięcia cesarskiego

• wczesne i efektywne rozprężenie płuc ( właściwe przeprowadzona resuscytacja z efektywną intubacją)

• właściwy transport ( inkubator transportowy)

• wyrównanie równowagi kwasowo- zasadowej oraz prężności gazów oddechowych

• prawidłowa wentylacja płucna

• wyrównanie ciśnienia noworodka

• nie zaburzony stan metaboliczne ( wczesne zabezpieczenie kaloryczne i elektrolitowe)

- leczenie:

1. natychmiastowa stabilizacja wymiany gazowej ( zapobieganie hipoksemii i hiperkapni jest podstawą leczenia z.z.o)

2. właściwe przeprowadzenie resuscytacji oddechowej, z kontynuowaniem wspomagania oddechu

3. noworodkowi z z.z.o. należy zapewnić maksymalny spokój, każda manipulacja wywołuje wzrost zapotrzebowania na tlen oraz niedotlenienie

4. zastosowanie surfaktantu

5. ochrona przed utratą ciepła ( hipotermia zwiększa zapotrzebowanie na tlen)

6. zapobieganie hipoperfuzji tkanek przez :

1. normalizację ciśnienia krwi ( obniżenie ciśnienia krwi poniżej 44 mmHg jest wskazaniem do wczesnego podania dopaminy, stabilizującej przepływ tkankowy krwi oraz wydalanie moczu; postępująca kwasica metaboliczna przy braku hipoksemii może wskazywać na hipowolemię i potrzebę natychmiastowego wyrównania objętości krwi krążącej poprzez podanie krwi, albumin lub świeżego osocza)

2. prawidłowa podaż płynów oraz roztworów elektrolitów

3. wyrównanie równowagi kwasowo- zasadowej

7. zapobieganie katabolizmowi:

1. prowadzenie bilansu wodnego, właściwa podaż glukozy, elektrolitów, kontrola stężenia glukozy we krwi, ocena dobowego wydalania moczu

2. odżywanie parenterlne

1. zapobieganie zakażeniom

1. badanie bakteriologiczne krwi bezpośrednio po urodzeniu ( posiew krwi), wymazy bakteriologiczne co 3-4 dni

2. postępowanie aseptyczne

3. antybiotykoterapia wg antybiogramu

1. właściwy nadzór lekarsko- pielęgniarski

2. monitorowanie laboratoryjne ( gazometria, elektrolity- Na, K, Ca, P, glukoza, morfologia krwi- hematokryt, układ krzepnięcia, osmolarność krwi)

3. kontrola ciśnienia krwi

4. kontrola czynności serca i oddechu

5. kontrola temperatury ciała

6. kontrola wysycenia tlenem hemoglobiny ( oksymetria pulsacyjna)

- powikłania: część powikłań związana jest z prowadzonym postępowaniem leczniczym:

*) zmiany na skutek cewnikowania tętnicy pępowinowej ( nadciśnienie nerkowe w następstwie wprowadzenia cewnika do tętnicy nerkowej, martwicze zapalenie jelit po umieszczeniu cewnika w tętnicy krezkowej górnej, zatory, zakrzepy)

*) powikłania stycznej wentylacji ( odma opłucnowa, śródpiersiowej, śródmiąższowa)

*) powikłania związane z intubacją ( zamknięcie rurki, przemieszczenie, niedodma, uszkodzenie mechaniczne)

*) zakażenia ( zapalenia płuc, opon mózgowo- rdzeniowych, posocznica)

*) krwawienie dokomorowe w mózgu

*) zachowany drożny przewód tętniczy

*) zwłóknienie pozasoczewkowe gałki ocznej;

b) zespół aspiracji smółki ( meconium aspiration syndrome MAS)

- zespół ten występuje przede wszystkim u noworodków urodzonych powyżej 37 tygodnia życia ( donoszonych lub z ciąży przeterminowanej)

- szczególnie narażone dzieci z zaburzonym rozwojem wewnątrzmacicznym w następstwie gestozy u matki ( hipotrofia)

- patofizjologia: w stanie prawidłowym ruchy oddechowe płodu są związane z niewielkim przemieszczeniem się płynu płucnego dróg oddechowych do płynu odwodniowego; w nasilonym niedotlenieniu płód wykonuje głębokie ruchy oddechowe, które wywołują aspirację zielonych wód płodowych do płuc; zachodzące zmiany patofizjologiczne zależą od stopnia zamknięcia dróg oddechowych

- objawy kliniczne: zaburzenie oddychania o różnym stopniu związane z aspiracją płynu owodniowego zawierającego smółkę; w lekkich postaciach- przyspieszenie oddechów z prawidłowymi wartościami pH i paCO₂ (objawy ustępują w ciągu 48-72 godzin); w postaciach cięższych- narastające objawy zaburzeń oddychania, sinica, stękanie wydechpwe, wciągnięcie klatki piersiowej, kwasica metaboliczna; nasilona hipoksemia jest najważniejszym objawem ciężkiej postaci aspiracji; obraz rtg- w cięższych postaciach występuje masywne zacienienia ( burza śnieżna) z odcinkowym rozdęciem płuc oraz kardiomegalią

- postępowanie:

*) dokładna obserwacja położnicza kobiet ciężarnych z gestozą

*) ciągłe monitorowanie kardiotokograficzne

*) właściwe oczyszczenie górnych dróg oddechowych bezpośrednio po urodzeniu dziecka przed wykonaniem pierwszego oddechu

*) u noworodków podejrzanych o głęboką aspirację należy wykonać, bezpośrednio po odpępnieniu, oczyszczenie tchawicy w laryngoskopie

*) dalsze postępowanie: umieścić noworodka z podejrzeniem MAS na oddziale intesywnej opieki

*) umieścić noworodka w neutralniej temperaturze otoczenia- podać tlen 30%, założyć cewnik do tętnicy pępowinowej, podać 10% glukozę

*) monitorować ciągle czynności serca i oddechu, utlenienia, temperatury ciała

*) wykonać w 1-szych godzinach życia zabiegi fizykoterapeutyczne (opukiwanie) oraz oczyszczenie dróg oddechowych za pomocą ssaka

*) oceniać równowagę kwasowo- zasadową- w przypadku nastającego paCO₂ - intubacja i prowadzenie wentylacji mechanicznej

*) u noworodków wskazujących objawy kliniczne i obraz rtg charakterystyczny dla aspiracji w 1-szych godzinach życia antybiotyki o szerokim spektrum działania

*) prowadzić bilans płynów

*) monitorować stan biotechniczny ( często hipoglikemia i hipokalcemia)

3. wrodzone zapalenie płuc

- jest najczęstszą przyczyną zgonów; zapalenie płuc jest stwierdzane u 1 na 300 noworodków; do zakażenia dochodzi wewnątrzmacicznie w czasie porodu oraz po urodzeniu

- do zakażeń dochodzi często po przedwczesnym pęknięciu błon płodowych; ryzyko wzrasta jeżeli poród nastąpił powyżej 24 godzin od czasu pęknięcia i matka jest nosicielem drobnoustrojów chorobotwórczych

- czynniki etiologiczne: bakterie Gram- ujemne ( Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa), paciorkowce z grupy B, gronkowce złociste, pałeczki lsteriozy, Haemophilus influenzae, Mycoplasma, Chlamydia trachomatis, Candida albicans, Neisseria gonorrhoeae, wirus Herpes genitalis

- przyczyny : jako powikłanie przedłużonej intubacji i mechanicznej wentylacji; jako jeden z objawów posocznicy; zapalenie pierwotne płuc związane z zakażeniem wewnątrzmacicznym, rozwijające się w ciągu pierwszych godzin życia po urodzeniu

- leczenie: noworodki z zapaleniem płuc wymagają natychmiastowego leczenia; brak typowych klinicznych objawów zapalenia płuc, nie charakterystyczny obraz rtg, opóźnienia związane z potwierdzeniem zakażenia w badaniach dodatkowych powodują, że konieczne jest leczenie antybiotykami przed potwierdzeniem zakażenia ( leczenie skojarzone- penicyliny syntetyczne i aminoglikozydy), po otrzymaniu wyników posiewów leczenie antybiotykiem wg antybiogramu przez 10-14 dni;

4. krwotok z płuc

5. obrzęk płuc ( obrzęk płodu, niewydolność serca)

6. odma

7. przejściowe zaburzenia oddychania ( transient tachypnoe of the newborns- TTN)

- jest to zespół objawów chorobowych charakteryzujący się nie nasilonymi zwykle zaburzeniami oddychania

- występowanie zaburzeń się wiąże się z opóźnieniem resorpcji płynu owodniowego

- przy szybkim porodzie następuje zaburzenie resorpcji z przedostaniem się płynu do pęcherzyków płucnych oraz tkanki śródmiąższowej

- szczególnie często- u noworodków z porodu drogą cięcia cesarskiego ( brak kompresji na klatkę piersiową w czasie porodu)

- czynniki sprzyjające ujawnieniu się TTN:

*) cięcie cesarskie

*) niedotlenienie porodowe

*) nadmiar płynów przyjmowanych przez matkę

*) położenie miednicowe

- objawy kliniczne: ujawniają się w 1 lub 2 dobie życia; są to zaburzenie oddychanie w postaci przyspieszenia oddechów powyżej 60/min, duszności i sinica; objawy te zwykle ustępują po 24 godzinach;

- rozpoznanie: objawy kliniczne i badanie rtg ( płuca nadmiernie upowietrznione lub obraz przypominający z.z.o.)

- różnicowanie:

^) wczesne stadium z.z.o.

^) zapalenie paciorkowcowe płuc ( paciorkowiec typu B)

^) hiperwentylacja mózgowa ( przyspieszony oddech bez zmian rtg płuc, alkaloza oddechowa)

- postępowanie:

1. ochrona przed utratą ciepła

2. zwiększenie stężenia tlenu w mieszaninie oddechowej ( namiot tlenowy), zwykle do 30-35%

3. zapewnienie spokoju

4. ciągła kontrola ciśnienia parcjalnego O₂ oraz równowagi kwasowo- zasadowej we krwi włośniczkowej

5. karmienie doustne można rozpocząć przy obniżeniu częstości oddechów poniżej 60/ min;

8. zespół Mikity- Wilsona

9. dysplazja oskrzelowo- płucna ( przewlekła choroba płuc BPD)

- jest to ciężka jatrogenne choroba, stwierdzana u wcześniaków z masa poniżej 1500g, leczonych za pomocą mechanicznej wentylacji oraz wysokimi stężeniami tlenu

- choroba ma charakter przeklekły

- patogeneza: jest skutkiem współistnienia czynnościowej i morfologicznej niewydolności płuc, uszkodzenia tkanki płucnej przez nadciśnienie stosowane w czasie mechanicznej wentylacji oraz toksycznego działania tlenu

- objawy kliniczne:

*) zaburzenia oddychanie wymagające stosowania tlenu

*) przewlekła hiperkapnia

*) nadmierne wydzielanie śluzu w drogach oddechowych

*) napady skurczu oskrzeli

*) zapalenie płuc, oskrzeli, niedodma

*) niewydolność serca prawokomorowa ( cor pulmonale)

*) objawy krzywicy, złamania żeber

*) nagła śmierć dziecka

*) zaburzenia rozwoju

- zapobieganie: wczesne stosowanie CPAP-u nosowego, wczesne odzwyczajenie od respiratora, jak najwcześniejsze zmniejszenie zaburzeń hemodynamicznych związanych z PDA, podawanie witaminy E w celu zapobieganie BPD

- leczenie: ma charakter przewlekły

*) podawanie tlenu

*) właściwe żywienie ( dieta wysokoenergetyczna)

*) ograniczenie podaży płynów 120ml/kg/dobę

*) stosowanie środków moczopędnych

*) podawanie leków rozszerzających oskrzela w inhalacji ( teofilina, sulbutamol, terbutalina)

*) fizykoterapia

*) mukolityki- ambroksol

*) naparstnicowanie w przypadku niewydolności serca

*) antybiotykoterapia- w przypadku stanów zapalnych

*) steroidy ( 3-4 dni) zmniejszają częstość oddechów, zmniejszają włóknienie

- rokowanie: umieralność 10-25%, dzieci te są narażone na wystąpienie nagłej śmierci; do okresu szkolnego pozostaje nadmierna podatność do wystąpienia astmy oskrzelowej; obserwuje się zaburzenia wzrostu i motoryki

3. POZAPŁUCNE PRZYCZYNY ZABURZEŃ ODDYCHANIA

1. Zaburzenia centralnej regulacji nerwowej ( zaburzenia występujące najczęściej u noworodków matek uzależnionych od narkotyków)

a) bezdech

b) encefalopatia po niedotlenieniu

3. krwawienie śródczaszkowe

4. polekowe ( narkotyki)

5. zakażenia ( posocznica)

6. wstrząs

7. oddech okresowy w czasie snu REM

2. Ograniczenia w motoryce oddychania ( zaburzenia związane z zaburzeniami obwodowego układu nerwowego, czynności mięśni oraz deformacji klatki piersiowej)

1. uszkodzenia rdzenia kręgowego ( uraz)

2. uszkodzenia nerwu przeponowego

3. zaburzenia czynności mięśni ( muasthenia gravis, dystrofie mięśniowe)

4. wady klatki piersiowej ( żeber, dystrofia klatki piersiowej)

5. choroby przepony ( porażenie nerwu przeponowego, nadmierna relaksacja, przepuklina przeponowa, chylothorax)

6. rozdęcie brzucha

3. Zaburzenia hematologiczne

1. niedokrwistość

2. policytemia

4. Zaburzenia sercowo- naczyniowe ( u noworodków z wrodzonymi wadami serca, które wywołują nadciśnienie płucne; trudności w oddychaniu mogą wystąpić bezpośrednio po urodzeniu lub z pewnym opóźnieniem w postaci przyspieszonych oddechów; towarzyszy zazwyczaj- tachykardia, kaszel, trzeszczenia nad polami płucnymi; mogą wystąpić także objawy świadczące o zastoju- obrzęki, hepatomegalia, gwałtowny przyrost masy ciała)

1. wrodzone wady serca

2. niewydolność zastoinowa serca

3. przetrwałe nadciśnienie płucne

5. Zaburzenia równowagi kwasowo- zasadowej

1. kwasica

2. zaburzenia metaboliczne

4. INNE PRZYCZYNY ZABURZEŃ ODDYCHANIA U NOWORODKÓW

1. niestabilność temperatury ( hipertermia, hipotermia)

2. wpływ leków stosowanych przez matkę ( depresja centralna)

3. karmienie za pomocą zgłębnika-mechanizm odruchowy

4. hipoksemia ( wstrząs, niedokrwistość)

5. niedrożność mechaniczna górnych dróg oddechowych wywołana nagromadzeniem się wydzieliny lub zaburzeniami rozwojowymi

3

---