Wykaz

czynników biologicznych,

na które narażenia są pracownicy oczyszczalni ścieków

Opracowano na podstawie publikacji:

BIOLOGICZNE CZYNNIKI ZAGROŻENIA ZAWODOWEGO

Autor: Jacek Dutkiewicz, Radosław Śpiewak, Leon Jabłoński, Jolanta Szymańska

Opracowała:

Dąbrówka - 2008r.

Kategoria czynnika biologicznego/Nazwa	Grupa zagroże-nia wg MZ*	Droga przenoszenia	Działanie na człowieka	Źródło zakażenia /występowanie	Szczepionka Przechowy-wanie Szkod. zaw.*	Środki ochrony przed zagrożeniami
1	2	3	4	5	6	7
Wirusy (Caliciviridae) Wirus zapalenia wątroby typu E	3	Pokarmowe	Zapalenie wątroby	Ludzie, zwierzęta (świnie)	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, czystość
Wirusy (Caliciviridae) Wirus Nowalk	2	Pokarmowe	Zapalenie jelit, biegunka, wymioty	Ludzie	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, czystość
Wirusy (Caliciviridae) Inne wirusy z rodziny Caliciviridae	2	Pokarmowe	Zapalenie jelit, biegunka, wymioty	Ludzie, zwierzęta	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, czystość
Wirusy (Picornaviridae) Wirus zapalenia wątroby typu A (typ 72 ludzkich enterowirusów	2	Kałowo-pokarmowe, bezpośrednie	Zapalenie wątroby typu A, zapalenie żołądka i jelit	Ludzie, ścieki	1 0 1	Szczepienia ochronne, bierne uodparnianie ludzką immunoglobuliną, ochrony osobiste dezynfekcja, asenizacja kału i ścieków
Wirusy (Picornaviridae) Wirus choroby Heinego i Medina (polio, typy 1-3)	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie, pokarmowe	Gorączka, zapalenie mózgu i opon rdzeniowo-mózgowych, paraliż, inwalidztwo	Ludzie, ścieki	1 0 0	Szczepienia ochronne, ochrony osobiste, dezynfekcja, asenizacja ścieków
Wirusy (Picornaviridae) Inne enterowirusy	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie, pokarmowe	Zapalenie układu oddechowego, gorączki, zapalenie mózgu i opon rdzeniowo-mózgowych, zapalenie wątroby, serca i mięśni	Ludzie zwierzęta, ścieki	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, czystość, asenizacja ścieków
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne)	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie	Zatrucia jelitowe enterotoksyną białkową, różne zakażenie u osób z obniżoną odpornością	Woda, ścieki, zwierzęta, ludzie	0 0 1	Ochrony osobiste, osłony zabezpieczające w oczyszczalni ścieków
Bakterie (tlenowe pałeczki Gram-ujemne) Pałeczka melioidozy	3	Bezpośrednie (pozornie uszkodzona skóra), powietrzno-kropelkowe, powietrzno-pyłowe, rzadziej pokarmowe	Melioidoza- ostre lub przewlekłe zapalenie węzłów chłonnych	Gryzonie	0 0 1	Ochrony osobiste, dezynfekcja, deratyzacja, edukacja zdrowotna
Bakterie (beztlenowe laseczki przetrwalnikujące) Laseczka zgorzeli gazowej	2	Bezpośrednie ( przyranne )	Zgorzel gazowa z rozpadem tkanek, zapalenie tkanki łącznej, posocznica	Gleba, kał ścieki	0 0 0	Szybkie opatrywanie ran, dezynfekcja
Bakterie (beztlenowe laseczki przetrwalnikujące) Laseczki obrzęku złośliwego	2	Bezpośrednie (przyranne), pokarmowe	Obrzęk złośliwy ran, zapalenie jelit	Gleba, kał	0 0 0	Szybkie opatrywanie ran, dezynfekcja
Bakterie (pałeczki Gram-ujemne) Endotoksyna bakteryjna	0	Powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe	Reakcja zapalna w tkance płucnej i zbliżone choroby	Przewód pokarmowy zwierząt i Lidzi, rośliny, produkty roślinne, pył, powietrze, woda	0 0 1	Ochrony osobiste, doskonalenie systemów wentylacyjnych, hermetyzacja i automatyzacja systemów produkcyjnych
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) enterobacter cloacae	2	Pokarmowe, bezpośrednie, powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe	Zapalenia dróg moczowych, żołądka i jelit, płuc, innych narządów	Kał ludzi i zwierząt, gleba, ścieki, pył, powietrze	0 0 0	Ochrony osobiste, osłony zabezpieczające w oczyszczalniach ścieków, częste mycie rąk
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) eneterobacter spp.	2	Pokarmowe, bezpośrednie, powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe	Zapalenia dróg moczowych, żołądka i jelit, płuc, innych narządów	Kał ludzi i zwierząt, gleba, ścieki, pył, powietrze	0 0 0	Ochrony osobiste, osłony zabezpieczające w oczyszczalniach ścieków, częste mycie rąk
Bakterie (ziarniaki Gram-dodatnie) Paciorkowce kałowe	2	Pokarmowe, bezpośrednie, powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe	Zapalenie dróg moczowych pęcherzyka żółciowego, wsierdzia, rzadziej bakteriemia	Przewody pokarmowe ludzi i zwierząt, kał, pył, powietrze	0 0 0	Ochrony osobiste, częste mycie rąk, dezynfekcja
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Pałeczka okrężnicy	3	Pokarmowe, bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe	Krwotoczne zapalenie okrężnicy, zatrucia silnymi enterotoksyna en białkowymi	Przewody pokarmowe ludzi i zwierząt, kał, pył, powietrze	0 0 0	Ochrony osobiste, osłony zabezpieczające w oczyszczalniach ścieków, częste mycie rąk
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Pałeczka okrężnicy - pozostałe szczepy	2	Pokarmowe, bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe	Zapalenie jelit, biegunki	Przewody pokarmowe ludzi i zwierząt, kał, pył, powietrze	0 0 1	Ochrony osobiste, osłony zabezpieczające w oczyszczalniach ścieków, częste mycie rąk
Bakterie (tlenowe pałeczki Gram-ujemne) Flavobacterium spp.	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie	„gorączka nawilżacz owa”, reakcje immunologiczne wywołane wdychaną endotoksyną, ropnie skórne	Woda, aerozol kropelkowy, zwierzęta	0 0 1	Ochrony osobiste, należyta konserwacja urządzeń nawilżających
Bakterie (tlenowe pałeczki Gram-ujemne) Legionella bozemanae	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie	Zapalenie płuc (legionelloza), gorączka grypopochodna	Ciepła woda, wilgotna gleba, ścieki	0 0 0	Ochrony osobiste, stosowanie biocydów
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Klebsiella oxytoca	2	Powietrzno-kropelkowe, powietrzno-pyłowe bezpośrednie	Zakażenia dróg moczowych i innych narządów	Gleba, woda, produkty roślinne i zwierzęce, pył, powietrze, ludzie, zwierzęta	0 0 1	Ochrony osobiste, dezynfekcja
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Pałeczka zapalenia płuc	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie	Zapalenia płuc	Gleba, woda, przewody pokarmowe ludzi i zwierząt	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Pałeczka twardzieli, ozeny	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie	Twardziel nosa, cuchnący nieżyt nosa, inne zakażenia	Gleba, woda, produkty roślinne i zwierzęce, pył, powietrze, ludzie, zwierzęta	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja
Bakterie (tlenowe pałeczki Gram-ujemne) Pałeczka legionellozy	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie	Zapalenia płuc, gorączka grypopochodna	Ciepła woda, ścieki, wilgotna gleba	0 0 1	Ochrony osobiste, stosowanie biocydów
Bakterie (tlenowe pałeczki Gram-ujemne) Legionell spp.	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie	Zapalenia płuc, gorączka grypopochodna	Ciepła woda, ścieki, wilgotna gleba, trociny, mgła olejowa	0 0 1	Ochrony osobiste, stosowanie biocydów
Bakterie (krętki)	2	Bezpośrednie (przez błony śluzowe i skórę, rzadziej pokarmowe	Leptospirozy ( gorączka błotna, choroba Weila i inne)	Zwierzęta, gleba, woda, ścieki	1 0 1	Ochrony osobiste, dezynfekcja, szczepienia ochronne
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Morganella morgani	2	Bezpośrednie, pokarmowe	Zakażenie dróg moczowych, układu oddechowego, skóry	Przewód pokarmowy ludzi i zwierząt, gleba, ścieki	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja
Bakterie (prątki) Mycobacterium xenopi, spp.	2	Powietrzno-kropelkowe	Przewlekłe zakażenie płuc	Woda, ścieki, powietrze, mgła olejowa, ludzie	0 0 1	Ochrony osobiste, asenizacja ścieków
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Odmieniec dziwaczny	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie, pokarmowe	Zakażenia dróg moczowych, rzadziej innych narządów	Przewód pokarmowy ludzi i zwierząt, gleba, ścieki	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Proteus penneri	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie, pokarmowe	Zakażenia dróg moczowych, rzadziej innych narządów	Przewód pokarmowy ludzi i zwierząt, gleba, ścieki	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Odmieniec pospolity	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie, pokarmowe	Zakażenia dróg moczowych, rzadziej innych narządów	Przewód pokarmowy ludzi i zwierząt, gleba, ścieki	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Providencia alcalifaciens	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie, pokarmowe	Zakażenia dróg moczowych, przewodu pokarmowego, skóry	Przewód pokarmowy ludzi i zwierząt, gleba, ścieki	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Pałeczka Rottgera	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie, pokarmowe	Zakażenia dróg moczowych, przewodu pokarmowego, skóry	Przewód pokarmowy ludzi i zwierząt, gleba, ścieki	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Providencia spp.	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie, pokarmowe	Zakażenia dróg moczowych, przewodu pokarmowego, skóry	Przewód pokarmowy ludzi i zwierząt, gleba, ścieki	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Salmonella (arizonae)	2	Pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno-kropelkowe	Salmonelloza	Woda, gleba, ścieki, produkt roślinne i zwierzęce, zwierzęta	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, instalacja osłon w oczyszczalniach ścieków, zachowanie zasad higieny w miejscu pracy
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Salmonella (eneteritidis)	2	Pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno-kropelkowe	Salmonelloza	Woda, gleba, ścieki, produkt roślinne i zwierzęce, zwierzęta	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, instalacja osłon w oczyszczalniach ścieków, zachowanie zasad higieny w miejscu pracy
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Pałeczka duru msiego	2	Pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno-kropelkowe	Salmonelloza	Woda, gleba, ścieki, produkt roślinne i zwierzęce, zwierzęta	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, instalacja osłon w oczyszczalniach ścieków, zachowanie zasad higieny w miejscu pracy
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Pałeczka duru rzekomego A, B i C	2	Pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno-kropelkowe	Dur rzekomy typu A, B, C	Woda, gleba, ścieki, produkt roślinne i zwierzęce, ludzie	1 0 0	Ochrony osobiste, szczepienia ochronne, dezynfekcja, instalacja osłon w oczyszczalniach ścieków, zachowanie zasad higieny w miejscu pracy
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Pałeczka duru brzusznego	3	Pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno-kropelkowe	Dur brzuszny	Woda, gleba, ścieki, produkt roślinne i zwierzęce, ludzie	1 0 1	Ochrony osobiste, szczepienia ochronne, dezynfekcja, instalacja osłon w oczyszczalniach ścieków, zachowanie zasad higieny w miejscu pracy
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Salmonella choleraesuis	2	Pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno-kropelkowe	Salmonelloza	Woda, gleba, ścieki, produkt roślinne i zwierzęce, zwierzęta	0 0 1	Ochrony osobiste, dezynfekcja, instalacja osłon w oczyszczalniach ścieków, zachowanie zasad higieny w miejscu pracy
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Pałeczka czerwonki	2	Pokarmowo-wodne	Czerwonka bakteryjna	Ludzie (zwłaszcza dzieci)	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, zachowanie zasad higieny, utrzymanie czystości
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Pałeczka czerwonki typ 1	2	Pokarmowo-wodne	Czerwonka bakteryjna, silna egzotoksyna białkowa	Ludzie (zwłaszcza dzieci	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, zachowanie zasad higieny, utrzymanie czystości
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Pałeczka czerwonki - pozostałe typy	2	Pokarmowo-wodne	Czerwonka bakteryjna	Ludzie (zwłaszcza dzieci	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, zachowanie zasad higieny, utrzymanie czystości
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Signella fletner	2	Pokarmowo-wodne	Czerwonka bakteryjna, enterotoksyny białkowe	Ludzie (zwłaszcza dzieci	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, zachowanie zasad higieny, utrzymanie czystości
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Signella sonnei	2	Pokarmowo-wodne	Czerwonka bakteryjna	Ludzie (zwłaszcza dzieci	0 0 1	Ochrony osobiste, dezynfekcja, zachowanie zasad higieny, utrzymanie czystości
Grzyby (workowce) Scedosporium apiospermum	2	Bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)	Maduromikoza, zakażenia skóry i tkanki podskórnej, rzadziej zakażenia płuc i innych narządów	Szczątki roślinne, gleba, ścieki	0 0 0	Ochrony osobiste ( należyte obuwie), kąpiel po pracy
Grzyby (workowce) Scedosporium prolificans	2	Bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)	Maduromikoza, zakażenia skóry i tkanki podskórnej, rzadziej zakażenia płuc i innych narządów	Szczątki roślinne, gleba, ścieki	0 0 0	Ochrony osobiste ( należyte obuwie), kąpiel po pracy
Pasożyty (robaki, tasiemce) Bruzdogłowiec szeroki	2	Pokarmowe	Tasiemczyca jelita cienkiego	Ludzie, zwierzęta	0 0 0	Asenizacja odchodów ludzkich i ścieków, dezynfekcja
Pasożyty (pierwotniaki, pełzaki) Pełzak czerwonki	2	Pokarmowo-wodne, bezpośrednie	Czerwonka pełzakowa	Ludzie, woda, produkty spożywcze	0 0 0	Ochrony osobiste, przestrzeganie zasad higieny, asenizacja odchodów ludzkich
Pasożyty (pierwotniaki, wiciowce) lamblia	2	Pokarmowo-wodne	Lamblioza	Ludzie	0 0 1	Asenizacja odchodów ludzkich, oświata zdrowotna
Pasożyty (robaki, tasiemce) Tasiemiec karłowaty	2	Pokarmowo-wodne	Tasiemczyca jelita cienkiego	Owady, gryzonie, ścieki, woda	0 0 0	Zwalczanie gryzoni, oświata zdrowotna
Pasożyty (robaki, tasiemce) Tasiemiec uzbrojony	3	Pokarmowe	Tasiemczyca jelita cienkiego, wągrzyca, zarażenie larwami tasiemca mózgu, opon rdzeniowo-mózgowych, oka, mięśni, tkanki podskórnej	Ludzie	0 0 0	Asenizacja odchodów ludzkich, dezynfekcja, oświata zdrowotna
Pasożyty (robaki, tasiemce) Tasiemiec kręćkowy	0	Pokarmowe	Wągrzyca, zarażenie larwami tasiemca mózgu, opon rdzeniowo-mózgowych, oka, mięśni, tkanki podskórnej	Ludzie	0 0 0	Dezynfekcja, oświata zdrowotna
Pasożyty (robaki, nicienie) Glista psia	2	Pokarmowe	Toksokaroza	Gleba, psy, ludzie	0 0 0	Dezynfekcja, oświata zdrowotna
Pasożyty (pierwotniaki zarodnikowe) Toksoplasma gonidii	2	Pokarmowe	Toksoplazmoza	Zwierzęta domowe, ludzie	0 0 1	Dezynfekcja, oświata zdrowotna
Pasożyty ( robaki, nicienie) Włosogłówka	2	Pokarmowe	Włosogłowczyca jelita cienkiego, biegunki, anemia	Ludzie	0 0 0	Asenizacja odchodów ludzkich, oświata zdrowotna
Zwierzęta (pierwotniaki, pełzaki) Naegleria gruberi	0	Powietrzno-kropelkowe	„Gorączka nawilżacz owa”	Woda, osady denne, aerozol kropelkowy	0 0 1	Ochrony osobiste, należyta konserwacja urządzeń nawilżających, oświata zdrowotna

L e g e n d a

(rodzaj czynnika biolog.):

(w) - wirusy

(b) - bakterie

(g) - grzyby

(grupa zagrożenia):

** Czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 3 zagrożenia mogące stanowić ograniczone ryzyko zakażenia dla pracowników, gdyż nie są zazwyczaj zakaźne drogą powietrzną

Grupa zagrożenia wg MZ* - grupa zagrożenia wg klasyfikacji rozporządzenia Ministra Zdrowia (w skali 2-4)

Szczepionka, Przechowywanie, Szkodliwość zawodowa*

*Szczepionka - informacja na temat dostępności skutecznej szczepionki (1=tak. 0=nie)

*Przechowywanie - informacja na temat konieczności przechowywania akt zdrowotnych narażonego pracownika przez okres dłuższy niż 10 lat od ostatniej ekspozycji (1=tak, 0-nie)

* Zagrożenie zawodowe - informacja, czy piśmiennictwo naukowe opisuje dany czynnik jako zagrożenie zawodowe (1=tak, 0=nie)

---