POLITECHNIKA ŚLĄSKA
W GLIWICACH
WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY
Studia wieczorowe.
Rok akademicki : 1997/98
Wyznaczanie temperatury Curie dla ferrytów
Grupa 2
Sekcja 8
Marszałek Krzysztof
1.WPROWADZENIE
Ferrytami są związki chemiczne typu:
(Me k+O2- )m (Fe23+O32-)n
w których Me jest metalem dwuwartościowym, np. mangan Mn, cynk Zn, magnez Mg, nikiel Ni, miedź Cu; m. i n - liczby całkowite.
Pierwsze ferryty wykonane metodą spiekania ceramicznego powstały podczas ostatniej wojny światowej. Obecnie produkuje się ferryty w postaci mas ceramicznych, a ich własności magnetyczne i elektryczne stają się coraz doskonalsze. Cechą charakterystyczną ferrytów jest ich duża oporność właściwa, co pozwala na budowę rdzeni magnetycznych o małych stratach związanych z prądami wirowymi.
Własności elektryczne większości ferrytów pozwalają na zakwalifikowanie ich do grupy półprzewodników. Własności magnetyczne zależą od momentów magnetycznych jonów i ich wzajemnego oddziaływania. Rozróżnia się trzy grupy materiałów o własnościach magnetycznych: ferromagnetyki, antyferromagnetyki i ferrimagnetyki.
W ferromagnetykach poniżej temperatury Curie momenty magnetyczne ustawiają się równolegle do siebie, a zwroty są zgodne. Powyżej temperatury Curie intensywne ruchy cieplne zaburzają to uporządkowanie i ferromagnetyk przechodzi w stan paramagnetyczny. Zależność podatności magnetycznej ferromagnetyków od temperatury w zakresie słabych pól opisuj prawo Curie:
N 2
=
3 k T
gdzie N - koncentracja cząsteczek.
Cechą charakterystyczną ferromagnetyków jest istnienie polaryzacji spontanicznej i krzywej histerezy magnetycznej.
W zależności od typu ferrytów obserwuje się różne rodzaje namagnesowania spontanicznego w funkcji temperatury.
Na rurze ze szkła kwarcowego nawinięto transformator. Wewnątrz umieszcza się badany, cylindryczny, rdzeń ferrytowy. W kontakcie ze rdzeniem znajduje się termopary, której drugi koniec posiada temperaturę otoczenia. Prąd płynący w uzwojeniu pierwotnym transformatora powoduje wydzielenie się ciepła i ogrzewanie rdzenia ferrytowego. Ferryt otoczony jest płaszczem izolacyjnym. Temperaturę rdzenia można określić z krzywej cechowania termopary mierząc siłę termoelektryczną miliwoltomierzem. Natężenie prądu w uzwojeniu wtórnym jest funkcją przekładni transformatora., która z kolei zależy od sprzężenia magnetycznego, a więc od przenikalności magnetycznej rdzenia. Po osiągnięciu temperatury Curie następuje gwałtowny spadek przenikalności magnetycznej rdzenia ferrytowego i natężenie prądów w uzwojeniu wtórnym gwałtownie spada.
2.PRZEBIEG ĆWICZENIA
1.Łaczymy obwód według schematu:
2. Kontrolujemy prawidłowość ustawienia mierników. Plamki świetlne sprowadzamy do położenia zerowego.
Ustalamy napięcie zasilania na około 52V.
Notujemy wskazania mierników w odstępach czasowych 1 min.
Rysujemy wykres cechowania termoogniwa na podstawie poniższej tabeli:
[mV] |
T [K] |
mV] |
T [K] |
3.46 |
373 |
6.36 |
443 |
3.87 |
383 |
6.77 |
453 |
4.29 |
393 |
7.19 |
463 |
4.70 |
403 |
7.60 |
473 |
5.12 |
413 |
8.01 |
483 |
5.53 |
423 |
8.43 |
493 |
5.94 |
433 |
|
|
Rysujemy wykres zależności natężenia prądu od temperatury rdzenia ferrytowego.
Określamy temperaturę Curie i oceniamy błędy pomiarowe.
L.p |
t [min] |
i [ A] |
[mV] |
1 |
0 |
7,9 |
1,1 |
2 |
1 |
8,0 |
1,4 |
3 |
2 |
8,1 |
1,7 |
4 |
3 |
8,2 |
2,0 |
5 |
4 |
8,2 |
2,3 |
6 |
5 |
8,2 |
2,6 |
7 |
6 |
8,3 |
2,9 |
8 |
7 |
8,3 |
3,2 |
9 |
8 |
8,2 |
3,3 |
10 |
9 |
8,2 |
3,6 |
11 |
10 |
8,0 |
3,8 |
12 |
11 |
7,5 |
4,0 |
13 |
12 |
6,7 |
4,1 |
14 |
13 |
5,7 |
4,3 |
15 |
14 |
4,9 |
4,4 |
16 |
15 |
4,2 |
4,5 |
17 |
16 |
3,7 |
4,7 |
18 |
17 |
3,3 |
4,8 |
19 |
18 |
2,9 |
4,9 |
20 |
19 |
2,6 |
5,0 |
21 |
20 |
2,4 |
5,1 |
22 |
21 |
2,1 |
5,2 |
23 |
22 |
1,9 |
5,3 |
24 |
23 |
1,7 |
5,4 |
Miernik |
Klasa [%] |
Zakres |
Dokładn. odczytu |
Mikroamperomierz |
1 |
10 A |
0,1 A |
Miliwoltomierz |
1 |
10mV |
0,1 mV |
ANALIZA BŁĘDÓW
Błąd bezwzględny analogowych mierników elektrycznych wynosi:
Klasa * Zakres
X =
100
Dokładność odczytu mikroamperomierza wynosi:
1 * 10
X = = 0,1 [A]
100
Dokładność odczytu miliwoltomierza wynosi:
1 * 10
X = = 0,1 [mV]
100
WNIOSKI
Po osiągnięciu temperatury Curie następuje gwałtowny spadek przenikalności magnetycznej rdzenia ferrytowego i natężenie prądu w uzwojeniu wtórnym gwałtownie spada. Ze względu na bezwładność cieplną rdzenia spadek prądu odbiega od przewidywań teoretycznych.
Temperatura Curie odpowiada spadkowi natężenia prądu do połowy wartości maksymalnej i w naszym doświadczeniu wynosi około 405 [K]
10