6. Opisać typy połączeń i sposób ich weryfikacji. 1) połączenia wpustowe do wzajemnego ustalania elementów maszyn w kierunku dowolnym w połączeniach służą łączniki - wpusty. W ten sposób osadza się na wałach i osiach takie części jak koła jezdne, zębate, pasowe itp.

p - nacisk powierzchniowy, Ms - mom. Skręcający na wale, d - śr. czopa, l₀ - czynna dł. wału, h - wys. wpustu, p_dop - nacisk dopuszczalny zależny od materiału

2) połączenie wypustowe powstają przez wyfrezowanie bezpośrednio na czopach występów, współpracujących z rowkami w piastach. Rozróżnia się polączenia wypustowe: 1 nieruchome, 2 przesuwne, 3 karbowe

, i - lb. Wypustów, h - czynna wys. Wypustu, l_o - dł. Styku wypustu z rowkiem piasty. Ze względu na błędy przyjęto, że 75% wypustów przenosi obciążenie.

3) połączenie kołkowe ich zadaniem jest łączenie części lub ustalanie ich wzajemnego położenia. Kołki: wzdłużne promieniowe, styczne, gładkie, karbowane,

,
,

pmax - największy nacisk pow. Między wałem a kołnierzem, p - nacisk pow. między piastą a kołkiem, τ - wytrzymałość kolka na ścinanie

4) połączenia sworzniowe sworzniem nazywamy cylindryczne kołki

τ - naprężenia ścinające, δ_g - napr. zginające_, p₁ - naciski pow. w piaści elem. Środkowego,

p₂ - nacisk pow. w elem. bocznym

5) połączenie klinowe, klin - część maszynowa mająca dwie przeciwległe powierzchnie pochylone wzgl. Siebie. Dobór klinów przeprowadza się wg. zaleceń PN.

17. Omówić istotę działania łożyska hydraulicznego

L=dp-dc,

W łożysku tym powstaje tarcie lepkości ustawia się mimośrodowo więc następuje ściskanie oleju co powoduje wzrost ciśnienia i powstanie siły wyporu. Warstwa nośna smaru (gazu) powstaje na wskutek ruchu obrotowego czopa względem ... i wzajemnego poślizgu między ich powierzchniami ślizgowymi. Dzięki wyst. w łożysku luzu średnicowego pom. pow. czopa i panewki powstaje szczelina w postaci klina. W czasie obrotu czop pociąga za sobą przylegającą do niego warstewkę oleju w wyniku dział. sił adhezji. Z kolei też warstewka dzięki działaniu sił molekularnych w oleju pociąga za sobą warstewki sąsiednie i w ten sposób przy odp. pręd. Olej jest wciskany w szczelinę klinową. Jeśli ilość oleju przepływu przez szczelinę jest stała, a przekrój szczeliny maleje, w warstwie oleju powst. ciś. Hydrodynamiczne które próbuje rozdzielić stykające się pow. panewki i czopa.

18) Omówić kryteria funkcjonowania łożyska hydraulicznego 1-olej musi pracować poniżej temp. Zwęglenia, 2-im gęstszy olej tym większe tarcie, 3-kryterium ...... ,4- 7-em mikrometrów musi mieć filtr olejowy, 5- liczba Sommerfelda spełnia rolę podobieństwa hydrodynamicznego łożysk ślizgowych poprzecznych. Ozn. To że wszystkie łożyska geom. podobne, tzn. posiadają ten sam stos. b/d i kąt opasania czopa przez panewkę oraz tę samą liczbę Sommerfelda S=h n''/n_sr ψ, gdzie n''- prędkość obrotowa wału, będą pracowały przy tej samej mimośrodowości względnie zależnej od wielkości prędkości, obciążenia, luzu oraz lepkości smaru.

16) Przedstawić zasadę pracy hamulca (klockowego), najprostszy to hamulec jednoklockowy.

Jeżeli na bęben hamulcowy o średnicy D_H działa moment obrotowy M, to siła obrotowa na bębnie wynosi:P=2M/D_H. Aby zatrzymać obracający się bęben hamulcowy, należy w dowolnym jego punkcie przyłożyć odpowiednią siłę promieniową N, wywołującą siłę tarcia T, której zwrot jest uzależniony od kier. obrotu bębna. Moment hamowania wynosi:

M_H=TD_H/2=NμDH/2⊇M, gdzie μ-współ. tarcia między klockami i bębnem. Z war. równowagi momentów sił dział. na ukł. dźwigniowy hamulca wynika: K l - N a +Nμb=0

Stąd K=N/l z rów. wynika, że jeżeli a⊆μb to przy obrocie bębna w lewo hamulec będzie samoczynnie się zakleszczał.

---