FINLANDIA
PAŃSTWO W EUROPIE PÓŁNOCNEJ, NAD MORZEM BAŁTYCKIM
Stolica: Helsinki
Powierzchnia: 338 144 km2
Ludność: 5165 tys. (1999)
Gęstość zaludnienia: 15,3 osoby/km2
Ustrój: republika
Święto narodowe: 6 grudnia (proklamowanie niepodległości w 1917 r.)
TURYSTYKA
Finlandia, mimo swego peryferyjnego położenia w Europie, jest krajem chętnie odwiedzanym przez turystów zagranicznych. Przyjeżdża tam corocznie około 2-3 miliony turystów, najwięcej ze Szwecji, Niemiec, Rosji, Estonii, Danii, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii. Najważniejszym atutem kraju jest uroda krajobrazu usianego czystymi jeziorami
i niezniszczonymi lasami (głównie iglastymi). Turyści odwiedzają także stołeczne Helsinki, historyczne ośrodki Turku i Tampere, ośrodki sportów zimowych Lahti i Jyväskylä, czy znane z międzynarodowych imprez kulturalnych Savonlinna. Dużą atrakcją turystyczną jest wizyta w mieście Rovaniemi za Kołem Podbiegunowym, z którego co roku w grudniu wyrusza w świat św. Mikołaj z workiem prezentów.
KUCHNIA
Tradycyjna kuchnia fińska jest prosta i wykorzystuje przede wszystkim surowce dostępne w tym kraju. Finowie spożywają dużo ryb (zarówno słodkowodnych jak i morskich). Popularne dania rybne to m.in.: śledź zawijany w sosie żurawinowym, śledź marynowany, śledź z fasolą, ryba pieczona w glinie, ryba nadziewana słoniną. Finowie spożywają chętnie płatki owsiane i jęczmienne (sporządza się z nich nawet desery). Mämmi to wielkanocny kisiel przyrządzany z mąki żytniej i melasy. Vorshmack jest popularną potrawą z peklowanej baraniny. Pieczeń wołowa w sosie podawana jest najczęściej
z ciemnym pieczywem. Wieprzowe i baranie kiełbaski są najchętniej spożywane prosto
z rusztu. Specjalnością kuchni fińskiej jest pieróg rybny zwany kalekukko, który może mieć nawet 5 kg wagi. Karjalanpaisti jest tradycyjną potrawą z różnych gatunków mięsa (cielęcego, baraniego i wołowego), które są duszone w jednym garnku przez wiele godzin
i rozpadają się, łącząc w całość o specyficznym smaku. Powszechnie spożywa się zupy m.in. rybną i warzywną kesäkee itto (która może być przyprawiana na wiele sposobów). Ryyppy jest popularną fińską wódką.
NIEZBĘDNE INFORMACJE
Ambasada Finlandii w Polsce: Warszawa, ul. Chopina 4/8.
Ambasada Polska w Finlandii: Helsinki, Armas Lindgrenin tie 21.
Do Finlandii najłatwiej jest dostać się samolotem (linia Warszawa - Helsinki), ale najtaniej promem (nawet jeśli w grę wchodzi przesiadka, ponieważ bezpośrednie połączenie z Gdańska do stolicą Finlandii zostało zlikwidowane). Dobrym, choć niestety drogim środkiem transportu w Finlandii jest zarówno pociąg jak i autobus. Znaczną popularnością cieszy się w tym kraju autostop. Podróżowanie rowerem jest dość powszechne (rowery można wypożyczać), ale wiele tras fińskich wymaga dobrej kondycji fizycznej. Sklepy
w Finlandii są otwarte najczęściej od 9.00 do 17.00-18.00, w soboty do 13.00-14.00. Tamtejsze banki pracują zwykle od 9.15 do 16.15. Karty kredytowe mają szerokie zastosowanie. Telefonować można z aparatów przyjmujących monety (1 i 5 marek) oraz karty magnetyczne (za 30, 50i 100 marek). Numer kierunkowy kraju: 358.
Język fiński należy do grupy języków ugro-fińskich i jest spokrewniony z estońskim
i węgierskim. Poza Finlandią posługuje się nim mniejszość fińska w Rosji, Szwecji
i Norwegii. Drugim językiem urzędowym w Finlandii jest szwedzki, którym posługuje się ludność pochodzenia szwedzkiego stanowiąca około 6% populacji kraju.
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA FIŃSKIEGO
Dzień dobry (rano / w ciągu dnia / wieczorem) - Hyvää huomenta / Hyvää päivää / Hyvää yötä
Do widzenia - Näkemiin
Proszę - Pyydän
Dziękuję - Kiitos
Przepraszam - Anteeksi
Gdzie jest...? - Missä on...?
Tak - Kyllä
Nie - Ei
Nie rozumiem - En ymmärrä
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA SZWEDZKIEGO
Dzień dobry - God dag (wymawiaj: gu da)
Do zobaczenia - Adjö (ajö)
Proszę - Här är (he re)
Dziękuję - Tack (tak)
Przepraszam - Förtat (fölot)
Ile to kosztuje? - Vad kostar det? (wa kosta de)
Gdzie jest...? - Var ligger...? (wa ligger)
Tak - Ja (jo)
Nie - Nej (nej)
Nie rozumiem - Jag förstaar inte (ja försztor inte)
AUSTRIA
PAŃSTWO ŚRÓDLĄDOWE W ŚRODKOWEJ EUROPIE
Stolica: Wiedeń
Powierzchnia: 83 858 km2
Ludność: 8139 tys. (1999)
Gęstość zaludnienia: 97 osoby/km2
Ustrój: republika federacyjna
Święto narodowe: 26 października (rocznica uchwalenia ustawy o neutralności Austrii
w 1955 r.)
TURYSTYKA
Austria należy do najczęściej odwiedzanych przez turystów krajów Europy. Przybywa tu rocznie około 20 milionów turystów, dla których Austria jest krajem docelowym. Najwięcej turystów przyjeżdża z Niemiec, Holandii, Wielkiej Brytanii, Polski, Szwajcarii, USA, Węgier. Główne turystyczne walory kraju to: stolica kraju - Wiedeń z jego bezcennymi zabytkami
i zbiorami muzealnymi, atmosferą cesarskiej metropolii oraz sławą europejskiej stolicy muzyki, a także Alpy z doskonale rozwiniętą infrastrukturą (najwięcej zwolenników sportów zimowych odpoczywa w Tyrolu, Karyntii, Vorarlbergu i Salzburgu). Wielu turystów odwiedza także inne historyczne miasta austriackie: Salzburg, Innsbruck, Graz, Linz, Klagenfurt, uzdrowisko Bad Ischl, a także słynne obiekty historyczne, np. opactwo w Melku czy sanktuaria maryjne w Mariazell i Maria Saal.
KUCHNIA
Kuchnia austriacka proponuje dość proste ale pożywne dania typowe dla kuchni niemieckiej, choć zauważalny jest też wpływ kuchni krajów niegdyś pozostających pod władzą Habsburgów. Sztandarową potrawą mięsną kuchni austriackiej jest sznycel cielęcy lub wieprzowy. Spożywa się również dużo cielęciny (Kalbsfleich) i wieprzowiny (Schweinefleich) oraz kiełbaski (Wurst). Frittatensuppe jest popularną zupą z kawałkami naleśnika. Spożywa się znaczne ilości produktów mlecznych np. twarde sery (Käse). Austriacy gustują także w kapuście kiszonej. Do najpopularniejszych deserów Austrii należy wiedeński torcik Sachera, Linzer Torte oraz Apfelstrudel. Austriacy, podobnie jak ich niemieccy i czescy sąsiedzi, są piwoszami, z lokalnych gatunków do najlepszych zalicza się Stiegla, Zipfera i Gössera. W Austrii produkuje się, a także spożywa, stosunkowo dużo wina (np. Klosterneuburger, Gumpoldskirchen czy młody Heurigen spod Wiednia). Stolica kraju słynie jako miasto kawy i mieszkańcy miasta oraz turyści chętnie wpadają na małą czarną i ciastko do licznych tu kawiarni.
NIEZBĘDNE INFORMACJE
Ambasada Austrii w Polsce: Warszawa, ul. Gagarina 34.
Ambasada Polska w Austrii: Wiedeń, Hietzinger Hauptstrasse 42c.
Do Wiednia dolecieć można samolotem z Warszawy i Krakowa, pociągiem
z Warszawy, Krakowa i Katowic. Istnieje także wiele linii autobusowych, łączących Polskę z Austrią. Kolej austriacka należy do najlepszych w Europie - niestety przy tym nie najtańszych, ale korzystać można z wielu zniżek. Do miejscowości górskich łatwiej dostać się autobusami.
W Austrii istnieje także wiele dróg rowerowych, oraz wypożyczalni rowerów (np. na stacjach kolejowych). Walutę wymieniać można w bankach i w kantorach (bez względu na wysokość kwoty pobierana jest przy tym stała prowizja). Banki są otwarte od 8.00 do 12.30 i od 13.30 do 17.30. Karty kredytowe honorowane są w bardzo wielu miejscach. W wielu sklepach (szczególnie na prowincji) obowiązuje długa
(do 3 godzin) przerwa obiadowa.
Do telefonowania nadają się najlepiej karty magnetyczne.
Numer kierunkowy kraju: 43.
Język niemiecki należy do grupy języków germańskich. Mówi nim 120 mln osób, poza Austrią w Niemczech, dużej części Szwajcarii, Liechtensteinie i Południowym Tyrolu, w granicach Włoch. W Austrii przydatna może się okazać znajomość języka angielskiego.
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA NIEMIECKIEGO
Dzień dobry (rano / w ciągu dnia / wieczorem) - Guten Morgen / Tag / Abend (ewentualnie także Grüß Gott)
Do widzenia - Auf Wiedersehen
Proszę - Bitte
Przepraszam - Entschuldigung
Ile to kosztuje? - Wieviel kostet das?
Gdzie jest...? - Wo ist...?
Tak - Ja
Nie - Nein
Nie rozumiem - Ich verstehe nicht
BELGIA
PAŃSTWO W EUROPIE ZACHODNIEJ, NAD MORZEM PÓŁNOCNYM
Stolica: Bruksela (Brussel, Bruxelles)
Powierzchnia: 30 528 km2
Ludność: 10 186 tys. (1999)
Gęstość zaludnienia: 333,7 osoby/km2
Ustrój: monarchia parlamentarna
Święto narodowe: 21 lipca (dzień zaprzysiężenia pierwszego króla Leopolda I
w 1831 r.)
TURYSTYKA
Belgia leży w centrum Europy zachodniej. Kraj odwiedzany jest przez około 5 milionów turystów, dla których Belgia jest krajem docelowym, oraz kilkakrotnie więcej przejeżdżających tranzytem (np. udających się promem do Anglii). Najwięcej turystów przyjeżdża z Holandii, Niemiec, Wielkiej Brytanii oraz Francji. Ruch turystyczny skupia się przede wszystkim w zabytkowych miastach kraju - Brukseli, Antwerpii, Gandawie, Bruggii, Liege, Leuven, Tournai, Tongeren. Odwiedzane są też chętnie znane uzdrowiska nadmorskie: Spa (w XVI w. najważniejsza miejscowość wypoczynkowa w całej Europie)
i Ostenda, oraz miejsca kultu religijnego (Benneux, Saint-Hubert i Beauraing). Turystycznym walorem Belgii są silnie kultywowane tradycje ludowe (w tym tkactwo, koronkarstwo).
KUCHNIA
Międzynarodową sławę zdobył belgijski gofr (gauffre). Podobnie stało się z frytkami ziemniaczanymi, które wywodzą się z tego kraju. Tu także wyhodowano cykorię, która miała być europejską namiastką kawy. Z cykorii robi się sałatki i zupy, a także bardziej wyrafinowane dania jak np. faisan a la brabançone - bażant gotowany z cykorią po brabancku. Na wybrzeżu miejscowym specjałem są krokiety krewetkowe, w okolicach Gandawy - waterzooi - gulasz z kurcząt, w okolicach Liége - sałatka Liégoise z fasolą
i bekonem, w Mechelen - potrawy ze szparagów, a praktycznie wszędzie - sery. Do specjalności kuchni belgijskiej należy także lapin a la biere (zając w piwie) oraz carbonnade (gulasz wołowy). W Belgii zjada się i wypija duże ilości czekolady, szczególną popularnością cieszą się praliny. Na deser spożywa się także słodkie couques, pierniki speculoos i orzechowe pain d'amandes. Belgowie spożywają duże ilości piwa. Najpopularniesze gatunki to: Konnick, Gouden Carolus, Tarwebier, Gueuze.
NIEZBĘDNE INFORMACJE
Ambasada w Belgii Polsce: Warszawa, ul. Senatorska 34.
Ambasada Polska w Belgii: Bruksela, 29 Avenue des Gaulois.
Do Brukseli można z Polski dotrzeć samolotem, pociągiem i autobusem (także do innych miast kraju). W Belgii można poruszać się pociągami (co nie jest, biorąc pod uwagę niewielkie odległości, kłopotliwe ani przesadnie drogie), a także rowerem (liczne wypożyczalnie). Komunikacja autobusowa w Belgii jest słabo rozwinięta. Banki pracują zwykle od 9.00 do 16.00 (w niektórych obowiązuje godzinna przerwa w porze lunchu). Karty kredytowe przyjmowane są w wielu miejscach. Sklepy są otwarte od 10.00 do 18.00 (także w soboty), w piątki pracują dłużej. Do telefonowania używa się monet 5 i 20-frankowych lub kart magnetycznych (Telecards).
W Belgii językami urzędowymi są: francuski, niderlandzki i niemiecki. Język francuski, używany jest na południu kraju (w Walonii) oraz w oficjalnie dwujęzycznej Brukseli. Należy on do grupy języków romańskich. W Belgii posługuje się francuskim około 42% ludności. Język niderlandzki (holenderski) jest używany na północy Belgii - we Flandrii oraz w stolicy kraju; ogółem posługuje się nim około 56% ludności Belgii. Język niemiecki należy, podobnie jak niderlandzki, do grupy języków germańskich. Język ten jest używany przez ludność wschodnich krańców regionu Liége, przy granicy z Niemcami i Luksemburgiem (posługuje się nim około 1% ludności kraju).
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA FRANCUSKIEGO
Dzień dobry / wieczór - Bon jour / soir
Do widzenia - Au revoir
Proszę - S'il vous plaît
Dziękuję - Merci
Przepraszam - Pardon
Ile to kosztuje? - Combien ça?
Gdzie jest...? - Qu est...?
Tak - Oui
Nie - Non
Nie rozumiem - Je n' est comprende pas
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA NIDERLANDZKIEGO
Dzień dobry (rano / w ciągu dnia / wieczorem) - Goedemorgen / Goedemiddag / Goedenavond (wym. chude'morche / chude'mydach / chuden'awent)
Do widzenia - Tot ziens (tot s-ins)
Proszę - Alstublieft (alstü:blift)
Dziękuję - Dank (dank)
Ile to kosztuje? - Hoevel kost dit? (huwejl 'kost dyt)
Gdzie jest...? - Waar is...? (wa:r ys)
Tak - Ja (ja:)
Nie - Nee (nej)
Nie rozumiem - Ik begrijp het niet (yk be'chreyp et nit)
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA NIEMIECKIEGO
Dzień dobry (rano / w ciągu dnia / wieczorem) - Guten Morgen / Tag / Abend
Do widzenia - Auf Wiedersehen
Proszę - Bitte
Przepraszam - Entschuldigung
Ile to kosztuje? - Wieviel kostet das?
Gdzie jest...? - Wo ist...?
Tak - Ja
Nie - Nein
Nie rozumiem - Ich verstehe nicht
DANIA
PAŃSTWO W EUROPIE PÓŁNOCNEJ, NAD MORZEM BAŁTYCKIM I MORZEM PÓŁNOCNYM
Stolica: Kopenhaga
Powierzchnia: 43 094 km2
Ludność: 5375 tys. (1999)
Gęstość zaludnienia: 124,7 osoby/km2
Ustrój: monarchia parlamentarna
Święto narodowe: 5 czerwca (dzień uchwalenia konstytucji w 1953 r.)
TURYSTYKA
Sezon turystyczny w Danii jest ze względu na niezbyt korzystne warunki klimatyczne stosunkowo krótki i ogranicza się do miesięcy wiosenno-letnich. Danię odwiedza rocznie 2-4 miliony turystów, przede wszystkim z Niemiec, Szwecji, Norwegii, USA, Wielkiej Brytanii. Ruch turystyczny skupia się głównie w stołecznej Kopenhadze. Wiele osób wybiera spokojny letni wypoczynek na duńskich wybrzeżach (m.in. w Skagen, Vigsoe, Hirtshals na Jutlandii oraz na Bornholmie). Dużym zainteresowaniem najmłodszych cieszy się park Legoland pod miastem Billund na Jutlandii, z miastami, wioskami, lotniskami, parkiem safari, Statuą Wolności i innymi atrakcjami złożonymi z drobnych plastikowych klocków Lego, wymyślonych przed stu laty przez lokalnego stolarza. Turyści odwiedzają też ruchliwe Aalborg i Aarhus na Jutlandii oraz Odense na wyspie Fionii, miasto rodzinne najsłynniejszego autora baśni - Hansa Chrystiana Andersena.
KUCHNIA
Duńczycy uważani są za wielkich smakoszy. W tradycyjnej duńskiej kuchni spożywa się dużo rozmaitych produktów mlecznych np. w formie kwaśnego mleka, oraz słynnych, także poza krajem, serów (np. Créma Dania, Tybo, Danbo) i masła. Do bardziej znanych potraw mięsnych należy pasztet z wątroby cielęcej lub wieprzowej, rolada wieprzowa, duszona wieprzowina; spożywa się tradycyjne kaszanki, zwane blodbudding. Do popularniejszych zup zalicza się oellebroed - gęsta, brązowa zupa ze słodkich buraków, podawana z grzankami, zupa żółwiowa, tzw. kopenhaska zupa rybna, zupa grochowa, zupa z maślanki. W Danii spożywa się dużo ryb; śledzie dostępne są praktycznie wszędzie; popularne dania rybne to: węgorz po jutlandzku, dorsz duszony w czerwonym winie, śledzie duszone z jabłkami. Popularnymi ciasteczkami są wienerbroed, kringle
i ciastka brunszwickie (brunsvigerkage). Lody duńskie uznawane są za jedne
z najsmaczniejszych w Europie. Duńczycy piją dużo piwa (najbardziej znane duńskie browary to Carlsberg i Tuborg). Popularnym mocniejszym napojem jest kminkowa akvavita. W Danii znaleźć można także potrawy kuchni z całego świata.
NIEZBĘDNE INFORMACJE
Ambasada Danii w Polsce: Warszawa, ul. Rakowiecka 19.
Ambasada Polska w Danii: Kopenhaga, Hellerup, Richelieus Allé 12.
Do Kopenhagi można dolecieć samolotem z Warszawy. Popularną a przy tym tańszą formą podróży do tego miasta jest skorzystanie z połączenia promowego ze Świnoujścia, a także podróż autobusem. Koleje duńskie są drogie, ale zapewniają wiele zniżek. Ze względu na wyspiarski charakter kraju trudno jest przy podróżach po nim uniknąć przepraw promowych. Bardzo popularnym środkiem transportu jest w Danii rower (można je wypożyczać w wielu biurach podróży i zwiedzić na nich całą Danię). Korzystanie z kart kredytowych jest w Danii bardzo szerokie. Banki są otwarte najczęściej od 9.30 do 15.00, sklepy od 9.00 do 17.30 (w piątki do 19.00 -20.00, a w soboty do 13.00 lub 14.00). Istnieją aparaty telefoniczne zarówno na monety (1, 5 i 10 koron) jak i na karty telefoniczne (25, 50 i 100 koron). Numer kierunkowy kraju: 45.
Język duński należy do grupy języków germańskich. Wielu Duńczyków zna dobrze język angielski, niektórzy także niemiecki.
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA DUŃSKIEGO
Dzień dobry (rano / w ciągu dnia / wieczorem) - Godmorgen / Goddag / Godaften
Do widzenia - Farvel
Proszę - Vaer venlig
Dziękuję - Tak
Przepraszam - Undskyld
Tak - Ja
Nie - Nej
Nie rozumiem - Jeg forstar ikke
FRANCJA
PAŃSTWO W ZACHODNIEJ EUROPIE, NAD OCEANEM ATLANTYCKIM
I MORZEM ŚRÓDZIEMNYM
Stolica: Paryż (Paris)
Powierzchnia: 547 tys. km2
Ludność: 59 770 tys.
Gęstość zaludnienia: 108,7 osoby/km2
Ustrój: republika
Święto narodowe: 14 lipca (rocznica zburzenia Bastylii w 1789r.)
TURYSTYKA
Francja jest najczęściej odwiedzanym przez turystów zagranicznych państwem europejskim. Corocznie przybywa tam około 70-80 milionów turystów, najwięcej
z Niemiec, Wielkiej Brytanii, Holandii, Szwajcarii, Belgii, Włoch, Hiszpanii, Stanów Zjednoczonych. Kraj ten oferuje bardzo różnorodne formy spędzania czasu. Wielu turystów odwiedza historyczne centra francuskie, przede wszystkim Paryż, Lyon, Strasburg, Niceę, Cannes, Bordeaux, Awinion, Nimes, Carcassonne, Rouen, Reims itd. Latem miliony przyjezdnych odpoczywają na wybrzeżach francuskich - zwłaszcza na Wybrzeżu Lazurowym (Côte D'Azur) nad Morzem Śródziemnym i Liguryjskim (w Nicei, Cannes, St Tropez, Antibes), na południowo-zachodnim wybrzeżu nad Zatoką Biskajską (głównym kurortem jest tam Biarritz) oraz na północno-zachodnich wybrzeżach nieodległej od Paryża Normandii i odmiennej kulturowo celtyckiej Bretanii. Wzrasta zainteresowanie wypoczynkiem na wybrzeżach Korsyki. Amatorzy sportów zimowych mają możliwość wypoczywać w doskonale przygotowanych ośrodkach alpejskich (przede wszystkim olimpijskie Chamonix i Albertville) oraz w Pirenejach. Wielką popularnością zwiedzających cieszą się renesansowe zamki w Dolinie Loary (Pays de la Loire).
KUCHNIA
Kuchnia francuska należy do najbardziej znanych i najsmaczniejszych w Europie,
a spożywanie posiłków (przynajmniej obiadu) należy we Francji do bardziej celebrowanych zajęć dnia. Francja słynie z sera. Jest on produkowany z mleka krów, kóz i owiec. Głównymi regionami produkcji sera są: Owernia, Normandia, Burgundia i Masyw Centralny. Najsłynniejsze francuskie gatunki sera to: śmietankowy fromage blanc, cantal, roquefort, brie i camembert. W całym niemal kraju popularnością cieszą się naleśniki crepes i suflety. Popularnym pieczywem są bagietki oraz spożywane na śniadanie rogaliki croissant. Francuzi słyną w świecie jako konsumenci potraw z tak niezwykłych produktów jak żaby (udka) i ślimaki (przede wszystkim winniczki). Burgundia słynie z escargots
i quenelles (pierożki z rybą lub mięsem cielęcym) oraz gougére (ciasto z serem).
W Sabaudii spożywa się raclette (smażony na grillu i starty szwajcarski ser serwowany
z ziemniakami i ogórkami). Na Lazurowym Wybrzeżu jada się zupę rybną bouillabaisse oraz (podobnie jak na innych wybrzeżach kraju) potrawy z owoców morza (np. sałatkę
z ośmiornicy). Aix-En-Provence słynie z ciast z dodatkiem migdałów, a cała Prowansja
z tamtejszych ziół. W Langwedocji spożywa się cassoulet - gulasz z białą fasolką, ziołami oraz mięsem. Bretończycy jedzą np. sarasin (placki z ciemnej gryki), małże (cocquilles St. Jacques lub moules mariniéres). We Francji do praktycznie wszystkich posiłków pije się wina (czerwone, różowe lub białe zależnie od posiłku). Niemal każdy region ma swoje specjały winne. Najbardziej znanym produktem przemysłu winnego Francji jest szampan - wytwarzane w Szampanii wino musujące. W rejonie Lyonu produkuje się słynne beaujolais oraz burgunda, zaś okolice Bordeaux słyną z czerwonego wina o tej samej nazwie.
W Normandii pije się mocny jabłecznik - calvados, w sąsiedniej Bretanii - również jabłkowy cidre bouché i cidre doux oraz wytrawny muscadet. Dużą popularnością poza winami cieszą się także koniaki i brandy. Francuzi spożywają również znaczne ilości piwa. Kawa, pita częściej niż herbata, jest bardzo mocna, słodka i w maleńkich filiżankach. W całej Francji znaczną popularnością cieszą się także potrawy obcych kuchni, zwłaszcza arabskiej, dalekowschodniej i włoskiej.
NIEZBĘDNE INFORMACJE
Ambasada Francji w Polsce: Warszawa, ul. Piękna 1.
Ambasada Polska we Francji: Paryż, rue Talleyrand 1.
Do Paryża, Lyonu i Nicei można dostać się bezpośrednio z Warszawy samolotem. Pociągiem można dojechać m.in. do Paryża. Istnieją także połączenia autobusowe
z licznymi miastami we Francji. Francuskie koleje są uważane za najlepsze w Europie, są szybkie (lub bardzo szybkie, jak słynne TGV), punktualne i wygodne, ale przy tym nie najtańsze. Komunikacja autobusowa jest znacznie gorzej rozwinięta i pokrywa swym zasięgiem przede wszystkim tereny, do których nie docierają pociągi. Dość powszechna we Francji żegluga wykorzystuje liczne w tym kraju kanały i rzeki. Popularnym środkiem lokomocji jest rower (można go wynająć na około 300 stacjach kolejowych). Banki we Francji obsługują klientów najczęściej pomiędzy 9.30 a 16.30 (z przynajmniej 1-godzinną przerwą), choć godziny otwarcia mogą się bardzo różnić. Sklepy francuskie otwarte są od 9 lub 9.30 do 18.00 lub 19.00 (przerwa na lunch obowiązuje i w tym przypadku). Aparaty telefoniczne przyjmują monety 1-, 2- i 5-frankowe oraz karty magnetyczne (za 40 i 120 franków).
Język francuski należy do grupy języków romańskich. Jest on językiem rodzimym dla około 90 milionów ludzi. Poza Francją jest używany w środkowej i południowej Belgii,
w Luksemburgu, w zachodniej Szwajcarii, na południowym wschodzie Kanady (Quebec), w Monako w byłych koloniach francuskich i belgijskich (w niektórych z nich francuski jest wciąż językiem urzędowym).
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA FRANCUSKIEGO
Dzień dobry / wieczór - Bon jour / soir
Do widzenia - Au revoir
Proszę - S'il vous plaît
Dziękuję - Merci
Przepraszam - Pardon
Ile to kosztuje? - Combien ça?
Gdzie jest...? - Qu est...?
Tak - Oui
Nie - Non
Nie rozumiem - Je n' est comprende pas
GRECJA
PAŃSTWO W POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ EUROPIE, NAD MORZEM ŚRÓDZIEMNYM I JEGO ODNOGAMI M. JOŃSKIM I M. EGEJSKIM
Stolica: Ateny (Athine)
Powierzchnia: 131 957 km2
Ludność: 10 707 tys. (1999)
Gęstość zaludnienia: 81,1 osoby/km2
Ustrój: republika
Święto narodowe: 25 marca (początek wojny wyzwoleńczej przeciw Turkom)
TURYSTYKA
Grecja należy do najchętniej odwiedzanych państw w Europie. Rocznie przybywa tam ponad 10 milionów turystów, najwięcej z Wielkiej Brytanii, Niemiec, Francji, Włoch, USA, Szwecji i Holandii. Turyści poszukują w Grecji pamiątek jej antycznej przeszłości (liczne ruiny świątyń, amfiteatrów) i bizantyjskiej obecności (np. wiszące klasztory w Meteorze) oraz spokoju i słońca na ciepłych wybrzeżach kraju. Grecja posiada dobrze rozwiniętą,
a przy tym stosunkowo tanią bazę turystyczno-wypoczynkową. Najczęściej odwiedzane rejony kraju to: Ateny, Saloniki z pobliskim półwyspem Halkidiki, Peloponez (Sparta, Olimp, Sparta, Nafplion) oraz wyspy, szczególnie Korfu i Kefalinia (na Morzu Jońskim), Cyklady (Mykonos, Paros, Delos, Santorini), Sporady (Skiatos, Skopelos, Skiros) oraz Kreta, Rodos i Karpatos na Morzu Śródziemnym.
KUCHNIA
Kuchnia grecka jest stosunkowo nieskomplikowana. Popularne dania mięsne to: souvlakia, bifteki, mousaka, kieftes, gyros. Potrawy mięsne podawane są najczęściej
z frytkami (tiganites patates) lub ryżem (rizi). Popularną przystawką do dań mięsnych jest sałatka choriatiki składająca się z pomidorów, ogórków, cebuli, czosnku oraz fety. Souvlakia pita to chlebek pita z mięsem i nadzieniem. Spożywa się także dużo potraw
z grilla. Dolmadhes to rodzaj greckich gołąbków, zawijanych w liście winorośli, pastitsio - makaron polany sosem śmietanowym, youvrelakia to kulki mięsa polane sosem jajeczno-cytrynowym. Tradycyjnym deserem jest baklava - orzechowy strudel na miodzie. Grecy piją dużo wina. Najpopularniejsze z nich to retsina, znana w odmianie czerwonej, białej
i różowej. Popularną wódka jest ouzo z dodatkiem anyżku. Pije się także duże ilości bardzo mocnej i słodkiej kawy.
NIEZBĘDNE INFORMACJE
Ambasada Grecji w Polsce: Warszawa, ul. Paska 21.
Ambasada Polska w Grecji: Ateny, 22 Chrysanthemon Street.
Do Aten dolecieć można z Polski samolotem rejsowym, organizowanych jest też wiele lotów czarterowych do różnych regionów kraju, zwłaszcza na wyspy. Dojazd pociągiem (z przesiadką w Budapeszcie) lub autobusem trwa przynajmniej 40 godzin. Ze względu na niepewną sytuację na Bałkanach coraz popularniejszą formą podróży samochodem do Grecji staje się przejazd przez Austrię i Włochy, skąd (z Bari lub Brindisi) dopłynąć można promem. W Grecji najlepiej rozwinięta jest komunikacja autobusowa, warto też poruszać się niezbyt drogimi, klimatyzowanymi pociągami intercity. Podróż na którąś z wysp najlepiej odbyć promem lub wodolotem. Banki greckie otwarte są najczęściej od 8.00 do 13.30 i od 15.30 do 18.00. Korzystanie z kart kredytowych staje się coraz powszechniejsze. W sklepach, podobnie jak w miastach obowiązuje przerwa obiadowa. Poczta pracuje najczęściej od 7.30 do 14.30. Numer kierunkowy kraju: 30. Językiem urzędowym jest nowogrecki, należący do grupy języków indoeuropejskich. Niektórzy Grecy, szczególnie w centrach turystycznych, znają angielski, rzadziej niemiecki
i francuski.
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA GRECKIEGO
Dzień dobry (rano / w ciągu dnia / wieczorem) - Kalimera / Kalo mesimeri / Kalispera
Do widzenia - Andio sas
Proszę - Parakalo
Dziękuję - Efharisto
Przepraszam - Signomi
Tak - Nai
Nie - Ohi
Nie rozumiem - Den katalaveno
HISZPANIA
PAŃSTWO W POŁUDNIOWEJ EUROPIE, NA PÓŁWYSPIE IBERYJSKIM
Stolica: Madryt (Madrit)
Powierzchnia: 504 782 km2
Ludność: 40 080 tys.
Gęstość zaludnienia: 77,6 osoby/km2
Ustrój: monarchia konstytucyjna
Święto narodowe: 12 października (odkrycie Ameryki w 1492 r. przez K. Kolumba)
TURYSTYKA
Hiszpania od lat 60-tych należy do najchętniej odwiedzanych przez turystów zagranicznych państw Europy. Sprzyjała temu procesowi demokratyzacja życia po śmierci gen. Franco, a także znaczne inwestycje w rozwój infrastruktury. Hiszpanię odwiedza corocznie około 60-70 milionów turystów, najwięcej z Francji, Portugalii, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Holandii, Włoch, USA. Magnesem przyciągającym turystów są z jednej strony klimat i plaże Hiszpanii, z drugiej historyczne dziedzictwo tego kraju. Nie bez znaczenia są też ceny wypoczynku, niższe niż w większości krajów Europy Zachodniej. 22 spośród 50 prowincji Hiszpanii ma dostęp do morza. Najpopularniejsze regiony wypoczynkowe to: Costa del Sol, Costa Blanca, Costa del Azahar, Costa de Luz, Costa Dorada, Baleary oraz Wyspy Kanaryjskie u wybrzeży Afryki. Wielu turystów wypoczywa także w ośrodkach
w hiszpańskich Pirenejach, Górach Kastylijskich, Iberyjskich i Betyckich. Poza miejscowościami wypoczynkowymi turystów przyciągają pełne zabytków i tętniące życiem ośrodki miejskie: Madryt, Barcelona, Kordowa, Grenada, Sewilla, San Sebastian, Walencja, Saragossa, Toledo.
KUCHNIA
Hiszpania przy swej różnorodności oferuje dużą gamę potraw. Dla całego kraju charakterystyczne jest znaczne użycie oliwy z oliwek, spożywanie pieczonego mięsa, dużej ilości ryb i owoców morza oraz warzyw. W Andaluzji jada się gazpacho - rodzaj chłodnika z czosnku, pomidorów i oliwy z oliwek, smażoną rybę. W położonych na północy rejonach Hiszpanii (np. w Galicji) spożywa się różnorodne potrawy rybne oraz frutti
di mare. W stolicy kraju popularnym daniem jest codico madrileno - gulasz z kiełbasy
z dodatkiem ziemniaków i zielonego groszku oraz callos a la madrilena - flaczki z szynką. W Kastylii spożywa się np. cochinillo asado - prosię z rusztu, ternera asado - cielęcinę
z rusztu, picadillo de cerdo - siekaną wieprzowinę oraz sopa castellana - zupę czosnkową z kiełbasą i jajkami. Estremadura słynie z tamtejszych szynek i kiełbas. Do bardziej znanych dań na wschodnim wybrzeżu należy paella - ryż z dodatkami (najczęściej są to: kurczak, warzywa lub owoce morza). Tamtejszym napojem jest horchata - napój
z migdałów ziemnych oraz granizados de limón - napój z kawałkami lodu. W Baskonii jada się bacalao a la vizcaina - dorsza w sosie pomidorowym i chiprones en su tinta - kałamarnicę w sosie własnym. Niezbędnym dodatkiem do posiłków w Hiszpanii jest wino (najczęściej czerwone), pite często z dodatkiem lemoniady. Najpopularniejsze z nich to valdepenas, oraz wina z okolic Rioja i Penedes.
NEZBĘDNE INFORMACJE
Ambasada Hiszpanii w Polsce: Warszawa, ul. Myśliwiecka 4.
Ambasada Polska w Hiszpanii: Madryt, Calle Guisando 23 bis.
Do Madrytu i Barcelony dostać się można samolotem z Warszawy. Podróż pociągiem wymaga przesiadki (najczęściej w Paryżu), do Hiszpanii kursują także autobusy. W samej Hiszpanii pociągi są dogodnym środkiem komunikacji (zwłaszcza najszybsze expreso
i rapido), a przy tym oferują wiele zniżek. Autobusy są tańsze od pociągów, lecz na ogół nie przemieszczają się zbyt szybko. Na północy kraju i wschodnim wybrzeżu popularny jest autostop. Przy niektórych lotach wewnątrz kraju obowiązuje korzystna taryfa nocna. Tradycyjna siesta obowiązuje w prawie wszystkich instytucjach. Banki otwarte są zwykle od 9.00 do 14.00. W podobnych godzinach pracuje poczta (niektóre placówki dodatkowo od 16.00 do 19.00). Zwykle nie ma problemu z posługiwaniem się kartą kredytową. Język hiszpański należy do grupy języków romańskich. Posługuje się nim na całym świecie około 200 milionów ludzi (głównie w całej Ameryce Środkowej i Południowej). Mimo, że hiszpański jest językiem urzędowym kraju, w poszczególnych rejonach pielęgnowane są języki lokalne: kataloński w Katalonii, w Walencji i na Balearach, galicyjski na północnym zachodzie kraju, baskijski (jedyny nie romański) w Baskonii.
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA HISZPAŃSKIEGO
Dzień dobry - Buenos días (buenos dijas)
Do widzenia - Adiós (a'dios)
Proszę - Por favor (porfa'bor)
Przepraszam - Perdone (perdone)
Ile to kosztuje? - Cuánto cuesta eso? (kuando kuesto eso)
Dziękuję - Gracias (grasjas)
Gdzie jest...? - Dónde está? (donde es'ta)
Tak - Sí (si)
Nie - No (no)
Nie rozumiem - No entiendo (noentjedno)
HOLANDIA
PAŃSTWO W EUROPIE ZACHODNIEJ, NAD MORZEM PÓŁNOCNYM
Stolica: Amsterdam (konstytucyjna), Haga (siedziba rządu)
Powierzchnia: 41 526 km2
Ludność: 15 878 tys. (1999)
Gęstość zaludnienia: 382,4 osoby/km2
Ustrój: monarchia parlamentarna
Święto narodowe: 30 kwietnia (rocznica wstąpienia na tron w 1980 r. królowej Beatrix)
TURYSTYKA
Holandia, leżąca w centrum zachodniej Europy, jest jednym z chętniej odwiedzanych państw regionu. Najwięcej turystów przybywa z Niemiec, W. Brytanii, Stanów Zjednoczonych i Francji. Najczęściej odwiedzane przez turystów miejsca w kraju to: Amsterdam, Haga, Rotterdam, ale także mniejsze, pełne uroku i mniej kosmopolityczne miasta, takie jak Haarlem, Leida, Delft, Maastricht czy Breda. Niektórzy turyści nad hałaśliwe miasta przedkładają wypoczynek w spokojniejszej, północnej części kraju - na wybrzeżu Fryzji i Wysp Północnych lub w Scheveningen pod Hagą, uznawanym za najbardziej luksusowe letnisko nadmorskie kraju. Jednym z magnesów przyciągających turystów do Holandii są tamtejsze zbiory muzealne. Żaden inny kraj na tak małym terytorium nie zgromadził tak wielkiej liczby dzieł sztuki najwyższej klasy. Turyści mogą podziwiać w nich cenne zbiory malarstwa dawnego (w Holandii, w przeciwieństwie do innych krajów, mecenasem artystów był nie tylko dwór czy kościół, ale także rady miejskie i patrycjusze, zamawiający obrazy, najczęściej sceny rodzajowe, zdobiące później ich domy), współczesnego oraz sztuki użytkowej. Atrakcją turystyczną są również liczne tu plantacje i targi kwiatowe
a także przykłady architektury ludowej (zachowanych jest około 1000 wiatraków). Dużą popularnością cieszy się zwiedzanie całej Holandii na rowerze, co umożliwia znakomicie rozwinięta sieć dróg rowerowych. Wielu turystów zagranicznych chętnie spędza weekendy w Amsterdamie czy innych miastach kraju, natomiast przyjazdy na dłuższy czas są rzadsze. Sami Holendrzy mogą sobie pozwolić na eksplorowanie wielu rejonów świata, jednak największa ich liczba wypoczywa latem w basenie Morza Śródziemnego, a zimą
w krajach alpejskich.
KUCHNIA
Kuchnia holenderska opiera się na dużym spożyciu białka i nie jest zbyt różnorodna. Jej podstawą jest mięso duszone, steki, kurczaki, ciężkie zupy, spożywa się także duże ilości ryb (solone śledzie, wędzone węgorze, makrele), frutti di mare, duże ilości owoców. Jednak Holendrzy chętnie łączą rodzime potrawy z daniami kuchni obcych - zwłaszcza francuskiej (istnieje wiele lokali specjalizujących się w tego typu kulinarnych eksperymentach). Znaczną popularnością cieszy się kuchnia orientalna - szczególnie chińska i indonezyjska oraz włoska, hiszpańska, grecka i meksykańska. Holendrzy spożywają dużo sera, a nazwy niektórych miast holenderskich (Gouda, Edam) znane są smakoszom sera na całym świecie. Do dań różnych kuchni Holendrzy spożywają najchętniej piwo (najsłynniejsze holenderskie gatunki piwa to: Heineken, Grolsch, Amstel, Leeuw, Brand lub Bavaria, Gulpen, De Ridder). Wśród mocniejszych trunków królują liczne likiery (Advocaat, Curacao) i jałowcówka (Jenever).
W Holandii pije się duże ilości mocnej kawy, zwykle bez mleka, dużą popularnością cieszy się też herbata oraz gorąca czekolada. Wśród ciast holenderskich najpopularniejszy jest appelbak (z jabłek i cynamonu).
NIEZBĘDNE INFORMACJE
Ambasada Holandii w Polsce: Warszawa, ul. Chocimska 6.
Ambasada Polski w Holandii: Haga, Alexanderstraat 25.
Z Polski bezpośrednio można dostać się samolotem do Amsterdamu, zaś pociągiem, jadącym do Hoek van Holland m.in. do Rotterdamu. Jadąc do któregokolwiek z dużych miast warto skorzystać z usług linii autobusowych. Wymiana waluty w Holandii możliwa jest w bankach (zwykle między 9.00 a 16.00, większe otwarte są dodatkowo od 19.00 do 21.00), na dworcach i w sieci kantorów (Grenswisselkantoren - niektóre czynne są całą dobę). Sklepy otwarte są najczęściej od 9.00 do 17.30-18.00, domy towarowe do 20.00. Automaty telefoniczne przyjmują monety 25-centowe, 1f (gulden) i 2,5 f. Karta magnetyczna za 5 f umożliwia przeprowadzenie 20 rozmów lokalnych. Numer kierunkowy Holandii: 00 31, numer kierunkowy do Polski: 09 48.
Podróżowanie samochodem po Holandii nie jest skomplikowane, sieć dróg jest dobrze rozwinięta, są one dobrze oznaczone, a pobocza, w przeciwieństwie do większości państw, wolne od reklam. W Holandii korzystać można także z bardzo dobrze rozwiniętej sieci dróg rowerowych, zaś rowery można wypożyczyć np.
w sklepach z rowerami lub na stacjach kolejowych.
Język niderlandzki należy do grupy języków germańskich. Jest on używany także przez flamandzką ludność Belgii. Poza krajami anglojęzycznymi, Holandia jest być może najlepszym miejscem w Europie do sprawdzenia swej znajomości angielskiego. Językiem tym posługuje się większość mieszkańców tego kraju. Przydatna jest także znajomość niemieckiego i francuskiego.
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA NIDERLANDZKIEGO
Dzień dobry (rano / w ciągu dnia / wieczorem) - Goedemorgen / Goedemiddag / Goedenavond (wym. chude'morche / chude'mydach / chuden'awent)
Do widzenia - Tot ziens (tot s-ins)
Proszę - Alstublieft (alstü:blift)
Przepraszam: Neem me niet kwalijk (nejm me nit 'kwa:lek)
Dziękuję - Dank (dank)
Ile to kosztuje? - Hoevel kost dit? (huwejl 'kost dyt)
Gdzie jest...? - Waar is...? (wa:r ys)
Tak - Ja (ja:)
Nie - Nee (nej)
Nie rozumiem - Ik begrijp het niet (yk be'chreyp et nit)
LUKSEMBURG
PAŃSTWO ŚRÓDLĄDOWE W EUROPIE ZACHODNIEJ
Stolica: Luksemburg (Lëtzebuerg, Luxemburg)
Powierzchnia: 2586 km2
Ludność: 433 tys. (1999)
Gęstość zaludnienia: 167,4 osoby/km2
Ustrój: monarchia konstytucyjna
Święto narodowe: 23 czerwca (urodziny Wielkiego Księcia)
TURYSTYKA
Niewielki Luksemburg, leżący w sercu Europy zachodniej jest chętnie odwiedzany przez turystów, choć dla większości z nich jest jedynie przystankiem na dalszej drodze. Corocznie księstwo odwiedza około 5 milionów turystów zagranicznych (tylko 1 milion nocuje na terenie państwa), przede wszystkim z Niemiec, Francji, Belgii, Holandii, Wielkiej Brytanii oraz Stanów Zjednoczonych. Ruch turystyczny koncentruje się w mieście Luksemburg oraz w Ardenach, na północy kraju.
KUCHNIA
Kuchnia Luksemburga łączy tradycje kulinarne sąsiednich narodów, z pewnymi preferencjami dla kuchni niemieckiej. W kuchni luksemburskiej spożywa się duże ilości mięsa i wędzone kiełbaski. Do popularniejszych lokalnych dań należą: judd mat gardebohn'en (solona wieprzowina z fasolą), jambon d'Ardennes (wędzona szynka ardeńska podawana z marynowana cebulą) oraz treipen (krwisty pudding). Luksemburczycy jedzą dużo ryb, m.in. pstrąga. Spożycie piwa w księstwie jest wysokie,
a za najlepszą lokalną markę uchodzi Diekirch. Luksemburskie wina znad Mozeli przypominają niemieckie reńskie wina. Najpopularniejsze z nich to: Elbling, Rivaner
i Riesling. Dużą popularnością cieszą się również dania obcych kuchni - włoskiej, francuskiej, chińskiej, hinduskiej.
NIEZBĘDNE INFORMACJE
Konsulat Księstwa Luksemburg w Polsce: Warszawa, ul. Piwna 31/33 m. 13.
Konsulat Polski w Luksemburgu: 4, rue Pierre de Coubertin.
Kraj ten nie ma bezpośredniego połączenia z Polską, lecz można tam łatwo dostać się pociągiem lub autobusem z któregokolwiek z sąsiednich państw. Ze względu na niewielki rozmiar księstwa oraz odpowiednie trasy, idealnym środkiem lokomocji w Luksemburgu jest rower. Banki w Luksemburgu otwarte są od 8.30 do południa i następnie od 13.30 do 16.30. Karty kredytowe honorowane są w wielu miejscach. Sklepy pracują od 9.00 do 12.00 i od 14.00 do 18.00. Najłatwiejszym sposobem telefonowania jest korzystanie z kart telefonicznych (Telekaart - 50 lub 150 impulsów).
Językami urzędowymi kraju są: luksemburski, francuski i niemiecki. Francuski jest językiem romańskim, niemiecki - germańskim, zaś luksemburski ich mieszanką.
Język francuski należy do grupy języków romańskich i jest językiem rodzimym dla około 90 milionów ludzi. Poza Luksemburgiem jest używany we Francji, w Belgii, zachodniej Szwajcarii, na południowym wschodzie Kanady (Quebec), w byłych koloniach francuskich
i belgijskich. Język niemiecki należy do grupy języków germańskich. Mówi nim 120 mln osób, poza Luksemburgiem w Niemczech, Austrii, dużej części Szwajcarii, Liechtensteinie i Południowym Tyrolu, w granicach Włoch
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA FRANCUSKIEGO
Dzień dobry / wieczór - Bon jour / soir
Do widzenia - Au revoir
Proszę - S'il vous plaît
Dziękuję - Merci
Przepraszam - Pardon
Ile to kosztuje? - Combien ça?
Gdzie jest...? - Qu est...?
Tak - Oui
Nie - Non
Nie rozumiem - Je n' est comprende pas
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA NIEMIECKIEGO
Dzień dobry (rano / w ciągu dnia / wieczorem) - Guten Morgen / Tag / Abend
Do widzenia - Auf Wiedersehen
Proszę - Bitte
Przepraszam - Entschuldigung
Ile to kosztuje? - Wieviel kostet das?
Gdzie jest...? - Wo ist...?
Tak - Ja
Nie - Nein
Nie rozumiem - Ich verstehe nicht
IRLANDIA
PAŃSTWO WYSPIARSKIE W EUROPIE ZACHODNIEJ, NAD OCEANEM ATLANTYCKIM
Stolica: Dublin (Baile Átha Cliath)
Powierzchnia: 70 273 km2
Ludność: 3647 tys. (1999)
Gęstość zaludnienia: 51,9 osoby/km2
Ustrój: republika
Święto narodowe: 17 marca (Dzień Św.Patryka)
TURYSTYKA
Stopniowo wzrasta zainteresowanie Irlandią jako celem wyjazdów turystycznych. Corocznie kraj odwiedza około 10 milionów osób. Najwięcej turystów przybywa
z Wielkiej Brytanii, USA, Francji i Niemiec. Większość turystów odwiedza stolicę kraju - Dublin. Liczne kąpieliska nad Morzem Irlandzkim (np. Dún Laoghaire, Deilginis, Bri Chualann) przyciągają najczęściej mieszkańców stolicy kraju oraz turystów brytyjskich. Do najczęściej odwiedzanych ośrodków na południowym wschodzie Irlandii należą historyczne miasta Corcaigh i Luimneach. Na północnym zachodzie celem przyjazdów jest wybrzeże w okolicch Gaillimh, An Clochan oraz Bun Dobhrain.
KUCHNIA
Kuchnia Irlandii opiera się na dużym spożyciu mięsa, nabiału oraz ryb i owoców morza. Wśród mięs najpopularniejsza jest wołowina, baranina, wieprzowina. Mięso spożywa się często z ziemniakami. Irlandzkie produkty nabiałowe (przede wszystkim masło i sery - najsłynniejsze to Gubbeen i Cashel Blue) są dobrze znane poza granicami kraju. Popularnym pieczywem jest chleb razowy oraz biały chleb sodowy. Zachodnia część kraju (zwłaszcza w hrabstwie Gaillimh) słynie z ostryg. Irlandczycy piją mocną kawę, często
z dodatkiem whisky lub bitej śmietany. Pamiątką po brytyjskiej zależności jest znaczna popularność herbaty. Najbardziej znanym piwem Irlandii jest mocny, ciemny Guinness,
a puby, w których Guinness jest powszechnie pity, stanowią centrum życia towarzyskiego Irlandczyków.
NIEZBĘDNE INFORMACJE
Ambasada Irlandii w Polsce: Warszawa, ul. Humańska 10.
Ambasada Polska w Irlandii: Dublin, 12 Ailesbury Rd.
Z Polski dojechać do Irlandii można przesiadając się w Anglii (na samolot lub prom). Najłatwiej jest w tym kraju przemieszczać się samochodem (w Irlandii obowiązuje ruch lewostronny). Dobrym sposobem zwiedzania kraju jest podróżowanie rowerem, ale na przeszkodzie staje kapryśna pogoda. Dość rozpowszechniony jest autostop. Komunikacja kolejowa łączy przede wszystkim miasta i nie jest zbyt szybka (istnieją liczne zniżki). Lepiej rozwinięty jest transport autobusowy (nierzadko synchronizowany z rozkładem jazdy pociągów). Banki są otwarte od 10.00 do 12.30 i od 13.30 do 15.00 (w wybrane dni do 17.00). Większość sklepów pracuje od 9.00 do 17.30. Język irlandzki jest językiem celtyckim z grupy goidelskiej. Posługuje się nim na co dzień około 20% mieszkańców państwa. Językiem powszechnie używanym w Irlandii (a także drugim językiem urzędowym) jest angielski.
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA ANGIELSKIEGO
Dzień dobry (rano / po południu / wieczorem) - Good morning / afternoon / evening
Do widzenia - Good bye
Proszę - Please / here you are
Przepraszam - Excuse me / I'm sorry
Ile to kosztuje? - How much is it?
Gdzie jest...? - Where is...?
Tak - Yes
Nie - No
Nie rozumiem - I don't understand
NIEMCY
PAŃSTWO W ŚRODKOWEJ EUROPIE, NAD MORZEM BAŁTYCKIM I MORZEM PÓŁNOCNYM
Stolica: Berlin
Powierzchnia: 357 021 tys. km2
Ludność: 82 087 tys. (1999)
Gęstość zaludnienia: 229,9 osoby/km2
Ustrój: republika federacyjna
Święto narodowe: 3 października (zjednoczenie Niemiec)
TURYSTYKA
Niemcy są krajem oferującym różnorodne możliwości uprawiania turystyki. Turyści odwiedzają najczęściej historyczne centra Niemiec zachodnich (choć ostatnio wyraźnie wzrosło zainteresowanie rzadziej odwiedzanymi do tej pory miastami byłej NRD m.in. Dreznem, Lipskiem, Weimarem, Poczdamem), ośrodki w Alpach (szczególnie olimpijskie (1936) Garmisch-Partenkirchen) i Scharzwaldzie, cieszące się międzynarodową sławą kurorty, a zarazem centra kultury (np. Baden-Baden, Bayreuth), oraz plaże nad Bałtykiem
i Morzem Północnym. Dla wielu przybyszy interesujące jest porównanie wciąż dużej różnicy pomiędzy ustabilizowaną zachodnią częścią kraju i niemieckim Wschodem, modernizującym się za pieniądze podatników ze starych landów. Niemcy odwiedza rocznie około 15-18 mln osób deklarujących wyłącznie turystyczny cel przyjazdu
i kilkakrotnie więcej odwiedzających krewnych, przyjaciół i przyjeżdżających służbowo. Najwięcej przyjezdnych pochodzi z Wielkiej Brytanii, USA, Polski, Holandii, Francji
i Szwecji. Niestety kraj ten traktowany jest często tylko jako przystanek w drodze na południe lub zachód, miejsce, gdzie odwiedza się krewnych czy znajomych, lub szuka - nie zawsze legalnie - dobrze opłacanej pracy. Niemcy należą do najchętniej uprawiających turystykę narodów europejskich. W rezultacie pasji odkrywczych, zostawiają oni za granicą 4-krotnie więcej pieniędzy niż zarabia ich kraj na przyjeździe turystów zagranicznych. Jednym z głównych powodów "uciekania" rodzimych turystów od spędzania czasu we własnym kraju są wysokie ceny - znacznie tańszy jest urlop spędzony na południu Europy.
KUCHNIA
Kuchnia niemiecka nie należy do najbardziej wyszukanych i, z tego także powodu, nie zyskała uznania poza krajem pochodzenia. Zresztą także w samych Niemczech znajduje ona coraz mniej zwolenników, szczególnie wśród młodszego pokolenia. Powodem tego jest fakt, że opiera się ona na wielkiej ilości spożywanego mięsa, co zwykle nie jest do pogodzenia z modą na zdrowe odżywianie się, której ulega wielu Niemców. Znaczną popularnością cieszą się potrawy obcych kuchni, w szczególności kuchni narodów, które
w ciągu ostatnich dziesięcioleci napływały do Niemiec - Włochów, Greków, Hiszpanów, Turków, narodów byłej Jugosławii, oraz Dalekiego Wschodu. Najmocniejszą pozycję tradycyjna niemiecka kuchnia zachowała w małych miastach i osadach. Mięso w kuchni niemieckiej proponuje się w bardzo różnorodnej postaci - pieczoną wieprzowinę (Kassel), pieczeń (Schweinebraten), golonkę (Eisbein) oraz niezliczone rodzaje kiełbasek (Wurst). Dodatkiem do mięsa są najczęściej ziemniaki np. pod postacią sałatki ziemniaczanej (Kartoffelsalat), odsmażane lub ugotowane z dodatkiem soli i posypane nacią pietruszki. Zupy niemieckie są ciężkie i zawiesiste, najczęściej z dodatkiem fasoli lub grochu. Specjalnością kuchni niemieckiej jest wielka ilość różnorodnego pieczywa. Ciasta i ciastka niemieckie są bardzo słodkie i, w opinii wielu, niezbyt smaczne. Napojem słusznie uważanym za narodowy jest piwo, które produkowane jest ponad 6 tysiącach gatunków,
a jego spożycie niezmiennie bardzo wysokie. Kawa cieszy się znacznie większym uznaniem niż herbata, a przy tym uważa się - odwrotnie niż w Polsce - że świetnie się po niej śpi. Wielu Niemców, w trosce o swe zdrowie przedkłada nad kawę wodę mineralną
i soki owocowe.
NIEZBEDNE iNFORMACJE
Ambasada RFN w Polsce: Warszawa, ul. Dąbrowiecka 30.
Ambasada Polska w RFN: Köln, Lindenallee 7
Pociągiem z Polski można bezpośrednio dojechać do wielu dużych miast Niemiec, autobusem do większości, zaś samolotem do Berlina, Frankfurtu nad Menem, Hamburga, Monachium, Düsseldorfu, Dortmundu. Podróżowanie pociągiem po Niemczech jest wygodne, choć kosztowne. Wymiana waluty możliwa jest w bankach, większych dworcach i w urzędach pocztowych. Sklepy otwarte są zwykle od 9.00 do 18.00 (w soboty do 13.00), dłużej działają placówki w pobliżu dworców kolejowych. W niektórych z nich obowiązuje przerwa obiadowa (najczęściej między 12.00 a 14.00). W wielu sklepach i lokalach, niekiedy także za rozmowy telefoniczne można płacić kartami kredytowymi. Automaty telefoniczne przyjmują monety 10 Pf, 1 DM i 5 DM. Numer kierunkowy Niemiec: 49.
Podróżowanie samochodem po Niemczech ułatwia największa w Europie (około 12 tys. km) i bardzo dobrze oznakowana sieć autostrad. W kraju tym istnieje bardzo dobrze rozwinięta sieć dróg rowerowych, zarówno w miastach jak i poza nimi.
Język niemiecki należy do grupy języków germańskich. Poza Niemcami jest w użyciu
w Austrii, Szwajcarii, Lichtensteinie i Południowym Tyrolu, należącym do Włoch. Posługuje się nim, jako językiem rodzimym, niemal 120 mln osób. Językiem obcym najlepiej opanowanym przez Niemców jest angielski (przede wszystkim na zachodzie), rzadziej francuski. W landach wschodnich można próbować porozumiewać się po rosyjsku.
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA NIEMIECKIEGO
Dzień dobry (rano / w ciągu dnia / wieczorem) - Guten Morgen / Tag / Abend
Do widzenia - Auf Wiedersehen
Proszę - Bitte
Przepraszam - Entschuldigung
Ile to kosztuje? - Was kostet das?
Gdzie jest...? - Wo ist...?
Tak - Ja
Nie - Nein
Nie rozumiem - Ich verstehe nicht
NORWEGIA
PAŃSTWO NA PÓŁWYSPIE SKANDYNAWSKIM, NAD MORZAMI: NORWESKIM, BARENTSA I PÓŁNOCNYM
Stolica: Oslo
Powierzchnia: 323 759 tys. km2
Ludność: 4 456 tys. (1999)
Gęstość zaludnienia: 13,8 osoby/km2
Ustrój: monarchia parlamentarna
Święto narodowe: 6 lutego (pierwszy kongres Samów w 1917r.)
TURYSTYKA
Norwegia jest uważana za jeden z najatrakcyjniejszych turystycznie krajów Europy, przy czym atutem kraju są bardziej jego warunki naturalne niż klimatyczne czy historyczne. Kraj ten odwiedza rocznie około 3 milionów turystów, głównie z Niemiec, Danii, Szwecji
i Wielkiej Brytanii. Pewną barierą w rozwoju masowej turystyki są bardzo wysokie koszty wypoczynku w Norwegii. Poza ośrodkami miejskimi (Oslo, Bergen, Trondheim, Stavanger) turyści odwiedzają niezwykle malownicze fiordy, znajdujące się wzdłuż niemal całego wybrzeża, stolicę sportów zimowych - olimpijskie (1994) Lillehammer i zamieszkałe przez ludność lapońską rejony za kołem podbiegunowym (Tromso, Narwik). Wzrasta również zainteresowanie należącym do Norwegii, a położonym na dalekiej północy, Spitsbergenem.
KUCHNIA
Kuchnia norweska bazuje na produktach dostępnych w kraju. Norwegowie chętnie spożywają ryby (także rybę suszoną - lutefisk), zupy rybne oraz owoce morza.
Do najpopularniejszych ryb należą dorsz, śledź, łosoś i pstrąg. W tradycyjnej kuchni norweskiej spożywało się płaty mięsa renifera oraz wieloryba (kval). Do popularniejszych dań mięsnych należą również: pulpety cielęce (zwykle podawane z ziemniakami), mięso jagnięce z kapustą, wołowina (niekiedy podawana na zimno). Norwegowie specjalizują się w produkcji serów, najbardziej znane z nich to: Jarlsberg, ost oraz kozi ser geitost. Najpopularniejsze w Norwegii pieczywo jest pełnoziarniste. Norwegowie piją chętnie herbatę, mocną kawę i produkty mleczne. Alkohole są bardzo drogie, a ich podaż jest przez państwo świadomie ograniczana.
NIEZBĘDNE INFORMACJE
Ambasada Norwegii w Polsce: Warszawa, ul. Chopina 2a.
Ambasada Polska w Norwegii: Oslo, Olav Kyrres plass 1.
Do Oslo dolecieć można bezpośrednio z Warszawy, można także skorzystać z jednej
z linii autobusowych, lub dopłynąć promem z sąsiednich państw. Komunikacja kolejowa
i autobusowa działa sprawnie, ale jest bardzo droga (chociaż, szczególnie na kolei, istnieje wiele zniżek). Tańszym środkiem transportu są promy, łączące miejscowości na wybrzeżu. Banki w Norwegii otwarte są od 8.15 od 15.30 (w czwartki do 17.00). Sklepy pracują od 9.00 lub 10.00 do 17.00 (w czwartki do 19.00), w soboty do 13.00-14.00. Istnieją aparaty przyjmujące monety (1, 5 i 10 koron) oraz karty magnetyczne. Korzystanie z kart kredytowych jest powszechne. Rozmowy telefoniczne w Norwegii należą do najdroższych na świecie (opłaca się dzwonić poza godzinami szczytu tzn. między 17.00 a 8.00 oraz
w czasie weekendu). Numer kierunkowy kraju: 0047.
Język norweski należy do grupy języków germańskich. Wielu Norwegów zna język angielski, niektórzy niemiecki.
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA NORWESKIEGO
Dzień dobry (rano / w ciągu dnia / wieczorem) - God morgen / God aften / God kveld
Do widzenia - Ha det
Proszę - Vaer sa snill
Dziękuję - Takk
Przepraszam - Unskyld meg
Tak - Ja
Nie - Nej
Nie rozumiem - Jeg forstar ikke
PORTUGALIA
PAŃSTWO W EUROPIE POŁUDNIOWO-ZACHODNIEJ, NAD OCEANEM ATLANTYCKIM
Stolica: Lizbona (Lisboa)
Powierzchnia: 92 345 tys. km2
Ludność: 9 979 tys. (1999)
Gęstość zaludnienia: 108,1osoby/km2
Ustrój: republika
Święto narodowe: 10 czerwca (data śmierci Conoeusa 1580r.)
TURYSTYKA
Portugalia jest krajem atrakcyjnym turystycznie i traktującym turystykę jako ważną gałąź gospodarki. Corocznie przyjeżdża tam kilkanaście milionów turystów, najwięcej
z Hiszpanii, Francji, Wielkiej Brytanii i Niemiec. Kraj ten nastawia się, w przeciwieństwie do sąsiedniej Hiszpanii, na przyjęcie zamożniejszych i bardziej wymagających turystów. Portugalia przyciąga turystów łagodnym klimatem, czystymi plażami, bogatą spuścizną historyczną kraju, a także egzotyczną dla przybyszy z głębi kontynentu atmosferą kultury śródziemnomorskiej. Najczęściej odwiedzanymi regionami kraju są miasta Lizbona, Porto, Braga, Coimbra, miejsce pielgrzymek - Fatima oraz wybrzeże, przede wszystkim położone na południu kraju Algarve. Coraz częściej odwiedzane są też wyspy na Atlantyku - Madera i archipelag Azorów.
KUCHNIA
Kuchnia portugalska nabrała swego obecnego charakteru po przyswojeniu sobie elementów kuchni afrykańskiej, brazylijskiej i indyjskiej. Stosuje się tam szeroko czosnek, oliwki, pietruszkę, przyprawy (piri-piri, ostre przyprawy pieprzowe, malagueta, kolendra).
W Portugalii - kraju rybaków i żeglarzy spożywa się dużo ryb (prawie tyle ile mięsa
w innych krajach Europy). Najpopularniejsze to bacalhau (suszony, solony dorsz)
i sardinhas assadas (sardynki z rusztu). Z dań mięsnych popularne jest bife (cienki plaster wołowiny podawany z jajkiem sadzonym i frytkami), carne de porco a alantejana (wieprzowina z małżami). Najczęściej spożywane zupy to: cozido (fasolowa), sopa
a alentejana (czosnkowa z jajkiem). Desery portugalskie są pamiątką obecności Arabów
w tym kraju - są bardzo kaloryczne i pełne bakalii. Portugalczycy należą do największych producentów i konsumentów wina w Europie. Pije się najchętniej młode wina krajowe, zarówno czerwone jak i białe. Najwięcej win pochodzi z regionów Minho, z doliny rzeki Douro, z Dao Bairrada, okolic Lizbonyi Porto. Pije się też wódkę z jagód winnych (bagaço) i winiak aguardente.
NIEZBĘDNE INFORMACJE
Ambasada Portugalii w Polsce: Warszawa, ul. Dąbrowiecka 19.
Ambasada Polska w Portugalii: Lizbona, Avenida Des Descobertas 2.
Brak jest wciąż bezpośredniego połączenia z Polski do Portugalii. Najłatwiej dotrzeć do tego kraju samolotem (cena połączenia z przesiadką we Frankfurcie nie jest aż tak wysoka, jak można by się spodziewać). Droższy od samolotu jest pociąg (przesiadka
w Paryżu). Do Portugalii dojechać można także autobusem (np. z przesiadką w Nicei), lecz jest to wyprawa dla wytrwałych - podróż trwa około 50 godzin. W Portugalii korzystać można z komunikacji kolejowej i autobusowej. Karty kredytowe honorowane są w wielu miejscach. Sklepy otwarte są od 9.00 do 13.00 i od 15.00 do 19.00, w soboty 12.00. Banki przyjmują klientów krótko - od 8.30 do 11.45 i od 13.00 do 14.45. Poczty w miastach otwarte są od 8.30 do 18.30 (największe do północy), w soboty do południa. Aparaty telefoniczne przyjmują monety 2,50 escudo, 5 i 25. Powszechne są aparaty na karty magnetyczne. Czas w Portugalii cofnięty jest o 1 godzinę w stosunku do polskiego.
Język portugalski należy do grupy języków romańskich. Posługuje się nim prawie 200 milionów ludzi w różnych częściach świata (przede wszystkim w Brazylii, Angoli, Mozambiku), w tym poniżej 10 milionów w samej Portugalii. W Portugalii najlepiej znanym językiem obcym jest francuski. W rejonach turystycznych porozumiewać można się także po niemiecku i angielsku.
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA PORTUGALSKIEGO
Dzień dobry (rano / w ciągu dnia / wieczorem) - Bom dia / Boa tarde / Boa noite
Do widzenia - Adeus
Proszę - Se faz favor
Dziękuję - Obrigado
Przepraszam - Com licença
Tak - Sim
Nie - Nao
Nie rozumiem - Nao percebo
WIELKA BRYTANIA
WYSPIARSKIE PAŃSTWO W PÓŁNOCNO-ZACHODNIEJ EUROPIE
Stolica: Londyn
Powierzchnia: 243 307 tys. km2
Ludność: 59 113 tys. (1999)
Gęstość zaludnienia: 243 osoby/km2
Ustrój: monarchia parlamentarna
Święto narodowe: 18 czerwca (urodziny Królowej Elżbiety II)
TURYSTYKA
Wielka Brytania jest kolebką masowej turystyki. Od XVIII w. tysiące Brytyjczyków wyjeżdżało w celach poznawczo- wypoczynkowych do innych krajów (głównie do Francji, Szwajcarii, Włoch). Do Wielkiej Brytanii przyjeżdża każdego roku około 20 milionów turystów zagranicznych, największą grupę tworzą obywatele Stanów Zjednoczonych, Francji, Niemiec, Irlandii, Holandii i Kanady. Celem przyjazdu turystów jest przede wszystkim zwiedzanie historycznych ośrodków w Anglii (Londynu, Oksfordu, Cambridge, Cantrebury, Brighton, Norwich, York oraz szkockich metropolii - Edynburga i Glasgow). Turystyka wypoczynkowa jest (za sprawą niezbyt sprzyjającego klimatu) mniej popularna.
KUCHNIA
Kuchnia brytyjska nie jest zaliczana do najbardziej wyszukanych w Europie. Brytyjczycy jedzą dość duże ilości mięsa (które dla polskiego smakosza może niekiedy wydawać się niedosmażone). Popularnym daniem jest ryba podawana z frytkami. Za jedno z dań narodowych uchodzi beefburger - hamburger z wołowiny. Brytyjczycy spożywają puddingi (bread and butter pudding i pudding ryżowy). Popularne dania szkockie to: haggis (baranie podroby gotowane z owsem) oraz zupa cock-a-leekie (rosół z porami). Najpowszechniejszym serem na Wyspach jest cheddar. W większości restauracji można zamówić cieszące się duża popularnością dania wegetariańskie. Masowy napływ imigrantów (przede wszystkim państw Commonwealthu) spowodował zadomowienie się ich rodzimych kuchni w Wielkiej Brytanii. Do najpopularniejszych z nich należą: hinduska, pakistańska, afrykańska, chińska, malajska i libańska. Anglicy są słusznie postrzegani jako najwięksi na świecie miłośnicy herbaty. Spożycie piwa jest wysokie, podobnie jak
i różnorodność oferowanych rodzajów piwa. Najpopularniejszym rodzimym gatunkiem jest Ale. Najsłynniejszym trunkiem z Wysp jest szkocka whisky. Zachodnia Anglia słynie
z jabłecznika, napoju produkowanego w licznych odmianach z lokalnych jabłek.
NIEZBĘDNE INFORMACJE
Ambasada Wielkiej Brytanii w Polsce: Warszawa, Al. Róż 1
Ambasada Polska w Wielkiej Brytanii: Londyn, Portland Place 47.
Najłatwiej od Wielkiej Brytanii dostać się samolotem - do Londynu z Warszawy lub Krakowa, do Manchesteru ze stolicy. Jednak większość turystów z Polski korzysta
z licznych linii autobusowych. W tym stosunkowo niewielkim kraju istnieje bardzo dobrze rozwinięta sieć krajowych połączeń lotniczych. Komunikacja kolejowa jest dobrze rozwinięta ale, w porównaniu z wieloma krajami zachodnimi, droga. Lepszym rozwiązaniem są podróże autobusem (bilet na porównywalną trasę jest niemal dwukrotnie tańszy od kolejowego). Podróżowanie rowerem staje się coraz bardziej popularne, choć może być, ze względu na zmienną pogodę, dość uciążliwe. Banki w Wielkiej Brytanii obsługują klientów najczęściej od 9.30 do 16.30 (w czwartki zwykle dłużej). Tylko nieliczne z nich są otwarte w soboty. Płacenie kartami kredytowymi jest możliwe w bardzo wielu miejscach. Sklepy otwarte są najczęściej od 9.00 do 17.30, duże centra handlowe do 19.30 lub 20.00. Najstarsze aparaty telefoniczne przyjmują monety 10p, 20p, 50p oraz
1 funtową. Karty telefoniczne różnią się znacznie ilością impulsów (10, 20, 40, 100). Poczta pracuje od 9.00 do 17.30. Czas w Wielkiej Brytanii jest cofnięty o jedną godzinę
w stosunku do polskiego, zaś ruch na drogach obywa się lewą stroną. Język angielski należy do grupy języków germańskich i jest językiem urzędowym w Wielkiej Brytanii, Republice Irlandii, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Australii, Nowej Zelandii i licznych państwach Commonwealthu.
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA ANGIELSKIEGO
Dzień dobry (rano / po południu / wieczorem) - Good morning / afternoon / evening
Do widzenia - Good bye
Proszę - Please / Here you are
Przepraszam - Excuse me / I'm sorry
Ile to kosztuje? - How much is it?
Gdzie jest...? - Where is...?
Tak - Yes
Nie - No
Nie rozumiem - I don't understand
WŁOCHY
PAŃSTWO W POŁUDNIOWEJ EUROPIE, NAD MORZEM ŚRÓDZIEMNYM
Stolica: Rzym (Roma)
Powierzchnia: 301 323 tys. km2
Ludność: 56 687 tys. (1999)
Gęstość zaludnienia: 188,1 osoby/km2
Ustrój: republika demokratyczna
Święto narodowe: 2 czerwca (powstanie republiki w 1946r.)
TURYSTYKA
Włochy należą do państw o najstarszych tradycjach turystycznych. Już w XVIII w. kraj ten odwiedzany był przez tysiące podróżników i badaczy. Włochy odwiedza rocznie około 50-60 milionów turystów zagranicznych, najwięcej z Niemiec, Francji, Szwajcarii, Austrii, USA, Wielkiej Brytanii. Propozycja turystyczna Włoch jest szczególnie różnorodna, kraj ten przy tym posiada największą w Europie bazę noclegową. Turyści spędzają czas we włoskich górach (Dolomity w Alpach w regionie Val d'Osta, Apeniny mające długość 1350 km), wypoczywają na wybrzeżach - nad Adriatykiem (główny ośrodek turystyczny - Rimini), Morzem Jońskim, Tyrreńskim (Sorrento), Liguryjskim (na riwierze włoskiej m.in. w San Remo). Magnesem przyciągającym turystów jest ilość (a przy tym najwyższa światowa klasa) zabytków w historycznych ośrodkach Italii. Do najczęściej odwiedzanych przez turystów miast należą m.in.: Rzym, Wenecja, Mediolan, Florencja, Bolonia, Genua, Padwa, Piza, Siena, Werona, Ferrara, Rawenna, Neapol. Ze względu na słabiej rozwiniętą infrastrukturę turystyczną oraz w obawie przed przestępczością rzadziej odwiedzane są tereny południowych Włoch (obszary na południe od Rzymu). Do najpopularniejszych ofert biur podróży w Europie ostatnich lat należy urlop na Sardynii.
KUCHNIA
Kuchnia włoska jest tak różnorodna, jak różne były tradycje kulinarne w podzielonym przez stulecia kraju. Sztandarowe potrawy kuchni włoskiej, takie jak pizza i spaghetti, cieszą się uznaniem smakoszy na całym niemal świecie. Pizza, której ojczyzną jest Kampania, pieczona jest w ceglanym piecu i podawana z dodatkiem sera (np. mozzarella), wędlin (np. salami), frutti di mare, grzybów, ryb, pomidorów, różnego rodzaju przypraw i dodatków (np. czosnek, oliwki, oregano) oraz specjalnego sosu na bazie pomidorów. Makaron obecny jest w całych Włoszech jednak w poszczególnych rejonach spożywany jest
z różnymi dodatkami. Najpopularniejsze z nich to: pomidory, owoce morza, czosnek, ryby, (przede wszystkim sardynki), orzechy. Znaną poza krajem potrawą z Bolonii są tortellini - maleńkie uszka z nadzieniem np. mięsnym lub ze szpinakiem. Włosi piją duże ilości kawy (najchętniej z ekspresu); jest ona czarna, mocna i zazwyczaj bardzo słodka, czasem
z mlekiem; pije się także cappuccino. Ojczyzną Włoch są lody, zwane gelato, dostępne tu wszędzie, w najbardziej wyszukanych smakach i, podobno, najlepsze na świecie. Włosi wypijają duże ilości wina. Wina z północy kraju są cięższe, ale mają bogaty smak, wina
z południa kraju są zwykle mocniejsze. Popularne piwa włoskie to: Peroni oraz Moretti.
NIEZBĘDNE INFORMACJE
Ambasada Włoch w Polsce: Warszawa, pl. J. H. Dąbrowskiego 6.
Ambasada Polska we Włoszech: Rzym, Monte Paridi, via P. P. Rubens 20.
Z Polski dotrzeć można do Włoch samolotem (do Rzymu z Warszawy i Krakowa oraz do Mediolanu z Warszawy), pociągiem i autobusem. Po Włoszech najlepiej poruszać się pociągiem (locale, diretto i espresso, rapido) lub autobusem (zwłaszcza w obszarach górskich). Tras rowerowych we Włoszech nie jest zbyt dużo i rowerzyści zmuszeni są korzystać z tras samochodowych. Dość rozpowszechnione jest podróżowanie autostopem. Banki we Włoszech pracują zwykle od 8.30 do 12.30 i od 14.30 do 16.00, muzea od 9.00 do 13.00, niektóre także od 16.00 do 19.00. Podobna przerwa obiadowa obowiązuje w sklepach (8.00-13.00 i 3.30-7.00). Karty kredytowe są przydatne w wielu miejscach, szczególnie w miastach. Rozmowy telefoniczne najlepiej jest prowadzić
z automatów obsługujących karty magnetyczne (karty kupić można w specjalnym automacie); istnieją również aparaty na monety i żetony. Przy zwiedzaniu obiektów sakralnych w całych Włoszech wymagany jest skromny strój.
Język włoski należy do grupy języków romańskich. Posługuje się nim około 70 milionów ludzi we Włoszech, na południu Szwajcarii, na Korsyce, w San Marino.
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA WŁOSKIEGO
Dzień dobry (rano / w ciągu dnia / wieczorem) - Buon giorno / Buon pomeriggio / Buona sera
Do widzenia - Arrivedeci
Proszę - Per favore
Dziękuję - Grazie
Przepraszam - Scusa
Tak - Si
Nie - No
Nie rozumiem - Non capisco