Mącznica lekarska

91a] Mącznica lekarska - Arctostaphylos uve ursi

Skład chemiczny: glikozydy fenolowe [główny - arbutyna], hydrochinon, flawonoidy, garbniki, trójterpeny.

Działanie: środek bakteriobójczy, moczopędny, wpływający na wydzielanie z organizmu różnych soli.

Zastosowanie: Glikozydy fenolowe są głównym środkiem dezynfekcyjnym dróg moczowych przy moczu alkalicznym [jeśli jest kwaśny - podaje się sodę oczyszczoną].

Flawonoidy działają lekko moczopędnie, zwiększają jednak wydzielanie soli.

Garbniki - przeciwzapalne i ściągające. Stosuje się też przy kamicy nerkowej.

Napar z grubo mielonych liści [20g na 250ml wody] należy pić co 3 godz 1-1,5 łyżki [uwaga: mocz zabarwia się na zielono].

Liści są częstym składnikiem mieszanek ziołowych o działaniu urologicznym.

Uwaga: Większe dawki mącznicy - naparu mogą spowodować zaparcie i ewentualnie podrażnienie żołądka. Mącznicy nie należy stosować przez dłuższy czas.

Mącznica przynosi ulgę w objawach związanych z zapaleniem pęcherza i nerek.

Eliminuje uczucie przepełnienia związane z retencją wody.

Jest lekiem na zakażenie dróg moczowych, jest również wspaniałym środkiem moczopędnym.

91b] Mącznica lekarska

Surowcem leczniczym mącznicy są liście.

Lecznicze właściwości zależą od obecności trzech grup związkowych: pochodnych glikozydów fenolowych - arbutyny i metyloarbutyny [ok. 8-11%], garbników [7-17%], flawonów [0,8-1%].

Surowiec znajduje zastosowanie przede wszystkim w zakażeniach bakteryjnych dróg moczowych; pomocniczo w zapaleniu kłębków nerkowych i miedniczek nerkowych, zapaleniu pęcherza.

Glikozydy fenolowe w wyniku przemian hydrolitycznych przechodzą w związki o silnych właściwościach bakteriostatycznych.

Wodne wyciągi z liści mącznicy zawierają znaczne ilości garbników.

Podawane doustnie zmniejszają przepuszczalność ścian jelit, hamują krwawienia przewodu pokarmowego, zmniejszają aktywność drobnoustrojów, działają przeciwbiegunkowo.

Najprostszą formą leku są odwary: 1,5-2 łyżki liści zalać 1 szkl wody i gotować na wolnym ogniu przez 5-7min, odstawić na 10min. Pić 1-3 łyżki co 3 godz.

91c] Mącznica lekarska

S
uszone liście są pozbawione zapachu, a smak mają gorzki, ściągający.

Surowiec działa dezynfekująco, przeciwzapalnie, bakteriobójczo, ściągająco i moczopędnie.

Znajduje zastosowanie przy stanach zapalnych dróg moczowych, przy biegunkach i krwawieniach w przewodzie pokarmowym.

Podobne substancje chemiczne oraz właściwości lecznicze ma również borówka brusznica, która może być z powodzeniem surowcem zastępczym.

Uwaga: Mocz zmienia barwę na kolor zielony.

91d] Mącznica lekarska

Liście są bezwonne, o smaku ściągającym, gorzkim, a później słodkawym.

Surowiec zawiera: glikozydy (między innymi arbutynę), związki flawonowe oraz kwasy organiczne i duże ilości garbników.

Składniki te działają moczopędnie, odkażająco-antyseptycznie, pomagają wydalać wraz z moczem szkodliwe dla organizmu jony sodu, częściowo także jony chlorkowe.

Dzięki dużej ilości garbników zawartych w surowcu działanie jego jest ściągające, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, zwłaszcza na błonę śluzową przewodu pokarmowego.

Odwar, względnie też słabiej działający napar z liści mącznicy ma zastosowanie przede wszystkim w łagodnych zakażeniach i zapaleniach dróg moczowych, a także w niedomodze nerek, biegunce i nadmiernej fermentacji w przewodzie pokarmowym.

Odwar liści mącznicy: 20 g liści gotować w 250 ml wody przez 15 minut, następnie odstawić do naciągnięcia na krótko i zażywać po 1-1,5 łyżki stołowej co 3 godziny (mocz zabarwia się na zielono).

Ziele mącznicy jest też składnikiem niektórych mieszanek ziołowych np. Urosan i inne. Sposób przyrządzania i zażywania naparu z tej mieszanki podany jest zazwyczaj na opakowaniu.

Uwaga: długie lub nawet tylko dłuższe stosowanie tego surowca (dłużej niż 14 dni) bądź jego przedawkowanie (także w mieszankach), może spowodować chroniczne zapalenie wątroby i

pęcherza, a u dzieci na skutek większej zawartości garbników w surowcu wymioty i obstrukcje.

Dlatego stosowanie tego środka musi przebiegać pod kontrolą lekarza.

91e] Mącznica lekarska (Arctostaphylos uva ursi)

Surowcem zielarskim są liście zbierane jesienią z górnych części pędów.

Liście mącznicy zawierają glikozydy fenolowe, głównie arbutynę, garbniki hydrolizujące, flawonoidy, kwasy polifenolowe, trójterpeny i sole mineralne.

Wodne wyciągi z liści mącznicy lekarskiej hamują rozwój drobnoustrojów w drogach moczowych, również szczepów opornych na antybiotyki.

Glikozydy fenolowe, a zwłaszcza arbutyna, oraz garbniki ulegają w moczu hydrolizie w wyniku czego powstają bakteriobójcze związki, hydrochinon i pirogalol.

Preparaty z mącznicy działają przeciwbiegunkowo, uszczelniają naczynia włosowate i ograniczają szkodliwość toksyn w przewodzie pokarmowym.

Stosuje się je do leczenia stanów zapalnych dróg moczowych, nerek i pęcherza, zwłaszcza stanów przewlekłych i nawracających oraz jako środek moczopędny w kamicy.

Przy ich stosowaniu mocz przyjmuje zabarwienie oliwkowozielone.

Uwaga: Zbyt duże dawki lub długotrwałe stosowanie mogą wywołać wymioty, biegunkę, bóle brzucha, kurcze lub krwiomocz.

91f] Mącznica lekarska - Arctostaphylos uva-ursi

Surowcem farmakopealnym jest liść - Folium Uvae-ursi,

Surowiec zawiera glikozydy fenolowe (arbutynę i metyloarbutynę) 5-7%, pirozyd, kawoiloarbutynę, hydrochinon czysty - ok. 1%, salidrozyd, gencjobiozyd 4-hydroksyfenylu, flawonoidy (hiperozyd, izokwercetyna, mirycetyna), kwasy polifenolowe (galusowy, chinowy, elagowy), kwas ursolowy

będący zw. trójterpenowym, garbniki pirogalowe i elagowe - 10%, uvaol.

Arbutyna - beta-glukozyd hydrochinonu. Hydrochinon znajdujący się w tym glikozydzie fenolowym łączy się z kwasem glukuronowym; w moczu alkalicznym, od hydrochinonu odłącza się glukoza i kwas glukuronowy. Dopiero tak uwolniony hydrochinon wykazuje silne działanie bakteriobójcze i przeciwwirusowe (odkażające drogi moczowe). Ważne jest, aby podczas doustnego stosowania liści brusznicy, mącznicy, kwiatu wrzosu czy ziela bagna zwyczajnego pić sole alkalizujące mocz, np. Sal Vichy dostępna w aptekach.

Substancje zawarte w mącznicy działają odkażająco, moczopędnie, przeciwkrwotocznie (kwas

elagowy i galusowy), odtruwająco, przeciwobrzękowo, przeciwzapalnie, żółciopędnie (flawonoidy, fenole), przeciwbiegunkowo i przeciwkamiczo.

Mącznica zwiększa wydalanie z organizmu jonów sodowych i chlorkowych.

Wskazania: stany zapalne i zakażeniowe dróg moczowych i nerek, krwiomocz, polucje, nasieniotok, moczenie nocne, skąpomocz, hipernatremia i hiperchloremia.

Napar: 2 łyżki liści zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 4 razy dz. po 100 ml; dzieci ważące 8-10 kg - 11-14 ml, 11-15 kg - 15,7-21 ml, 20-25 kg - 28,5-35,7 ml, 30-35 kg - 42,8-50 ml, 40-45 kg - 57-64 ml, 50-55 kg - 71-78,5 ml 4 razy dz.

Rp. liść mącznicy - 1 łyżka, korzeń goryczki - 1 łyżka

Wymieszać i zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 2 razy dz. po 100 ml.

Wskazania: polucje, nasieniotok, moczenie nocne, brak apetytu, niedostateczna wydzielanie soków
trawiennych, zaburzenia trawienne, osłabienie.

Polucje - samoistne wytryski nasienia podczas snu w okresie pokwitania (nie u wszystkich chłopców występują). Polucje (zmazy nocne) występują także u wielu dorosłych mężczyzn. Jest to zjawisko normalne spowodowane wstrzemięźliwością seksualna, jednakże kłopotliwe, podobnie jak nasieniotok.

Nasieniotok - wyciek nasienia z cewki moczowej bez pobudzenia płciowego, najczęściej przy oddawaniu kału i moczu.

Przy moczeniu nocnym należy także zażywać wit. B1

91g] MĄCZNICA LEKARSKA (Arctostaphylos uvae-ursi)

Surowcem leczniczym jest liść - Folium Uvae-ursi.

Surowiec zawiera glikozydy fenolowe, flawonoidy, garbniki, trójterpeny, kwasy organiczne, śluz, związki żywicowe.

Mącznica ma działanie ściągające, antyseptyczne, moczopędne, saluretyczne (zwiększa wydalanie
jonów chlorkowych).

Glikozydy fenolowe uwalniając czynny związek - hydrochinon działają silnie przeciwbakteryjnie na drobnoustroje wywołujące zakażenia dróg moczowych.

Surowiec działa ściągająco na błony śluzowe przewodu pokarmowego i hamuje krwawienie z uszkodzonych drobnych naczyń.

Duże dawki wyciągów podawane przez dłuższy czas mogą wywołać objawy zatrucia hydrochinonem (nudności, niedokrwistość, podrażnienie żołądka).

Przy zachowaniu dawek leczniczych mącznica jest całkowicie bezpieczna.

Mącznicę stosuje się przede wszystkim w zakażeniach bakteryjnych dróg moczowych, w zapaleniach pęcherza.

Zalecana szczególnie dla osób źle znoszących leczenie antybiotykami, zwłaszcza dla młodzieży i osób starszych.

Przeciwwskazania: końcowy okres ciąży, stany pooperacyjne nerek i przewodu pokarmowego, zaawansowany zanikowy nieżyt błony śluzowej żołądka.

---