OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

4.10.2012

Własność intelektualna - zbiór praw odnoszących się w szczególności do:

• Dzieł literackich, naukowych, artystycznych,

• Fonogramów, programów radiowych i TV,

• Wynalazków,

• Odkryć naukowych,

• Wzorów przemysłowych,

• Znaków towarowych,

• Nazw handlowych,

• Ochrony przed nieuczciwą konkurencją

Na gruncie polskim oznacza to takie gałęzie prawa, jak:

-Prawo autorskie i prawa pokrewne

-Prawo własności przemysłowej

-Prawo do baz danych

Główne akty prawa w tym zakresie:

• Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

• Ustawa z 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych

• Ustawa z 2000 roku Prawo własności intelektualnej

• Ustawa z 2001 roku o ochronie baz danych

Prawo międzynarodowe:

1. Konwencja Paryska o ochronie własności przemysłowej z 1883 roku

- Polska przystąpiła do niej w 1919 roku.

Państwa sygnatariusze utworzyły Związek Paryski

2. Konwencja Berneńska o ochronie dzieł literackich i artystycznych z 1886 roku - podpisana wówczas przez 10 państw, które utworzyły jednocześnie Związek Berneński (związek ochrony praw autorów). Polska przystąpiła do związku w 1920 roku.

Przedmiotem ochrony są wszystkie dzieła literackie, naukowe i artystyczne (bez podawania definicji). Przepisy mają zastosowanie, gdy są problemy z ustaleniem obywatelstwa bierze się pod uwagę miejsce stałego pobytu. Przesłanką zastosowania konwencji jest również miejsce publikacji

Obowiązuje zasada minimum ochrony konwencyjnej - ochrona z tytułu konwencji przysługuje wówczas, gdy prawo krajowe przewiduje mniejszy zakres ochrony od prawa konwencyjnego. A więc minimalny poziom ochrony przewidziany przez konwencję nie może być skutecznie obniżony przez prawo krajowe.

3. Powszechna konwencja o prawie autorskim z 1952 roku - podpisana w Genewie. Polska przystąpiła do niej (do znowelizowanej wersji z Paryża z 1971 roku). W 1976 jej celem było stworzenie systemu uniwersalnego, a nie ograniczonego terytorialnie

4. Konwencja o ochronie wykonawców, producentów fonogramów i organizacji nadawczych z 1961 roku - podpisana w Rzymie (stąd też zwana konwencją Rzymską), jest to regulacja „sąsiednia do prawa autorskiego”. Chodziło o ochronę artystów publicznie wykonujących dzieła, którzy są autorami. Polska przystąpiła do niej w 1997 roku.

5. Konwencja Monachijska o patencie europejskim z 1973 roku - jej celem było ustanowienie jednej procedury udzielania patentów w Europie. Określa organizację, funkcjonowanie i zadania Europejskiego Urzędu Patentowego. Polska przystąpiła w 2004 roku.

6. Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS) z 1994 roku. Miała na celu wprowadzenie równego traktowania wydawców z różnych państw, stanowi załącznik do WTO.

7. Traktat Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO, jedna z organizacji wyspecjalizowanych ONZ) o prawie autorskim oraz Traktat WIPO o wykonaniach artystycznych - oba z 1996 roku (podpisane tego samego dnia - 20 grudnia)

8. Plus dyrektywy Wspólnot, w tym:

-Dyrektywa 91/250/WE z 1991r. w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych

-Dyrektywa 92/100/WE z 1992r. w sprawie prawa najmu i użyczenia oraz niektórych praw pokrewnych prawu autorskiemu w zakresie własności intelektualnej

-Dyrektywa 93/83/WE z 1993r. w sprawie koordynacji niektórych zasad dotyczących prawa autorskiego oraz praw pokrewnych stosowanych w odniesieniu do przekazu satelitarnego oraz retransmisji drogą lądową

Światowa Organizacja Własności Intelektualnej WIPO (World Intelectuall Property Organization)

Powstanie - 1967 (jako agenda ONZ)

Siedziba - Genewa

Biuro - Rio de Janeiro, Tokio, NY, Singapur

Cel - koordynacja i tworzenie regulacji dotyczących system ochrony własności intelektualnej, świadczenie pomocy prawnej i technologicznej, pogłębianie współpracy administracyjnej w tej dziedzinie, czuwanie nad przestrzeganiem umów międzynarodowych, prowadzenie akcji edukacyjnych.

Prawo Autorskie- z ang. COPYRIGHT - Ogół praw przysługujących autorowi utworu. Przepisy upoważniające autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpania z niego korzyści. Przedmiotem ochrony prawa autorskiego jest utwór

Skutki naruszeń: straty dla twórców, podmiotów zajmujących się dystrybucją a także skarbu państwa.

Utwór - przedmiot ochrony prawa autorskiego, każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym, oryginalnym charakterze, niezależnie od jego wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażania (definicja ustawowa).

Utwory w ustawie z 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych

Najczęściej spotykane utwory:

-Wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne, oraz programy komputerowe)

Sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne

-Audiowizualne (w tym filmowe)

Przedmiotem ochrony prawa autorskiego jest coś, co jest wyrażone. Pomysł nie jest przedmiotem ochrony prawa autorskiego. Utwór staje się przedmiotem ustawy (w Polsce) w momencie jego ustalenia.

Ustalenie - uzewnętrznienie utworu w taki sposób, który pozwala na jego percepcję osobom innym niż twórca. W tym momencie kończy się proces tworzenia utworu, zyskuje zaś on tzw. zdolność percepcyjną. Ustalenie utworu nie oznacza jego utrwalenia, czyli inkorporowania utworu w jakimś nośniku materialnym (Corpus mechanicum). Utrwalenie utworu nie jest konieczne do ochrony prawno autorskiej (w świetle ustawy). Utwór jest bowiem dobrem materialnym i istnieje niezależnie od tego, czy jest na jakimś nośniku utrwalony

CO MA ZNACZENIE?

- ochronie prawa autorskiego podlegają utwory nieukończone, fragmenty, ale muszą wykazywać cechy utworu;

- ochrona nie jest uzależniona od formalności - nie trzeba utworu zgłaszać, rejestrować, ponieważ ochronę otrzymuje w momencie ustalenia utworu;

- nie ma znaczenia wartość utworu ani osoba twórcy (czy ma zdolność do czynności prawnych, czy ma wykształcenie);

- nie ma znaczenia wielkość utworu (książka, slogan);

-nie ma znaczenia czy są wulgaryzmy czy nie.

11.10.2012

Rodzaje utworów:

1. Samoistne i niesamoistne/zależne (ze względu na wykorzystanie cudzych wkładów twórczych)

- podział opiera się na tym czy wykorzystane są w danym utworze cudze dane twórcze, czy utwór korzysta z dotychczasowego utworu czy jest całkowitą nowością

- samoistne mogą istnieć samodzielnie bo nie są wykorzystane żadne wkłady twórcze np. opracowania

- Niesamoistne - samodzielnie by nie powstały gdyby nie powstał utwór samodzielny np. tłumaczenie, adaptacja; tworząc utwór niesamoistny musimy uzyskać zgodę autora utworu samoistnego np. sprzedać, dysponować, ale są wyjątki np. opublikowanie w przeglądarce

2. Utwory zbiorcze (jako forma utworów niesamoistnych)

- dzieła zbiorowe - wynik wysiłku kilku autorów

- zbiory dzieł - kompilacje dzieł wcześniejszych danego autora

3. Chronione na zasadach ogólnych oraz chronione na zasadach szczególnych (np. komputerowe)

- zasady ogólne - utwory chronione na zasadzie przepisów ogólnych ustawy ale np. utwory komputerowe są chronione na zasadzie praw szczególnnych

Nie są przedmiotem prawa autorskiego (art. 4.)

1.Akty normatywne lub ich urzędowe projekty

2.Urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole,

3.Opublikowane opisy patentowe lub ochronne,

4. Proste informacje prasowe (np. informacja o wypadku, repertuar kin, notowania giełdowe, program telewizyjny).

Ad.2.

Dokumentem urzędowym jest dokument sporządzony w przypisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania, stanowią one dowód tego co zostało urzędowo stwierdzone lub zaświadczone

Są to więc np.: Orzeczenia sądów, obwieszczenia, przepisy wewnątrzzakładowe, wzory pism,, formularzy itp.

Materiały urzędowe to pojęcie szersze, choć nie sprecyzowane przez prawo; materiały, które są niezbędne do wydania aktu urzędowego np. zarys

Zalicza się tutaj: specjalistyczne opracowania, szkice, opinie, mapy, ekspertyzy, opinie biegłych

Znaki i symbole - ich używanie jest usankcjonowane normą prawną - znaki drogowe, akcyzy, znaki Sił Zbrojnych RP, ordery i oznaczenia, herby miast, znaki jakości itp.

Plagiat (łac. Plagiatus - skradziony) - przywłaszczenie sobie autorstwa lub wprowadzenie w błąd co do autorstwa części lub całości utworu.

Wyróżnia się:

1. plagiat jawny (inaczej oczywisty, jest to przejęcie cudzego utworu w całości lub znacznej części w niezmienionej postaci lub tylko z minimalnymi zmianami)

2. plagiat ukryty (reprodukcja cudzego utworu w istotnych elementach jego treści, lecz w postaci mniej lub bardziej przekształconej)

Plagiat na uczelniach:

Formy: - plagiat jawny lub ukryty w pracach licencjackich, magisterskich itp.

- przekroczenie granic dozwolonego użytku utworów

- wykorzystywanie prac studentów, seminarzystów lub doktorantów przez pracowników naukowych

- wykorzystanie prac studentów przez uczelnie (*prace te nie stanowią tzw. Utworów pracowniczych)

- autoplagiat

Autoplagiat to dzieło będące w znacznym stopniu powtórzeniem wcześniejszych utworów tego samego twórcy

- cel - sztuczne zwiększanie liczby publikacji

- publikacje tak powstałe nie wprowadzają nowej wiedzy

- częsta forma - autoplagiat kompilacyjny (kilka mniejszych utworów tworzy następnie jeden większy

- nie ma autoplagiatu, gdy twórca poda źródło (czyli wcześniejszą pracę swojego autorstwa)

Inne przestępstwa na uczelniach:

- sprzedaż gotowych prac licencjackich, magisterskich a nawet doktorskich

- uzyskanie na podstawie niesamodzielnie napisanej pracy tytułu zawodowego lub stopnia naukowego

Podstawy prawne karalności:

1. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych (wprowadzenie w błąd co do autorstwa)

2. Kodeks karny (np. art. 272 - wyłudzenie poświadczenia nieprawdy; art. 273)

3. Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym :

- odpowiedzialność dyscyplinarna zarówno dla pracowników naukowych jak i studentów

- najcięższe kary- utrata autorytetu w środowisku naukowym, pozbawienie prawa do wykonywania zawodu nauczyciela na stale lub na czas określony, pozbawienie uzyskanego tytułu dla studentów - wydalenie z uczelni

- na mocy art. 144 ust. 5 nie stosuje się przedawnienia wykroczeń dyscyplinarnych

Podsumowanie - utwór wobec innych dzieł

- twórczy indywidulany charakter - odtwórczy charakter

- indywidualizacja (utwór posiada charakterystyczne - brak kreatywnych działań

dla danego autora elementy - styl, metoda tworzenia itp.) - standaryzacja

- kreatywność (wyposażenie dzieła w nowe nieistniejące ↓

wcześniej elementy) NIE

↓

TAK

Podmiot prawa autorskiego

1.Prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej. Domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu, lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnieniem utworu

2.Dopóki twórca nie ujawnił swojego autorstwa, w wykonaniu prawa autorskiego zastępuje go producent lub wydawca, a w razie ich braku - właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi

3.Jeżeli mamy do czynienia z współtwórcami, to przysługują im prawa wspólnie. Wielkości udziałów są wówczas równa ( o ile w umowie nie postanowiono inaczej)

- do wykorzystania utworu w całości potrzebna jest zgoda wszystkich

- roszczenia z tytułu naruszenia praw autorskich do całości utworów może wnieść każdy ze współtwórców

- uzyskane świadczenia przypadają wszystkim, stosownie do udziałów.

[Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2003r., V CK 391/02]

18.10.2012

Wyróżnia się:

1.Autorskie prawa osobiste-Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:

1.Autorstwa utworu

2.Oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępnienia go anonimowo

3.Nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania (chodzi o integralność utworu - utwór może być udostępniany innym osobom tylko w tej postaci, jaką mu nadał twórca, bez zmian, skrótów i dodatków),

Naruszeniem prawa do integralności będzie w tym przypadku taka zmiana, która zrywa lub osłabia więź twórcy z utworem usuwa więź między utworem a cechami indywidualizującymi jego twórcę.

4.Decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności (tylko twórca może podjąć decyzję, czy jego utwór ma być ujawniony)

5.Nadzoru nad sposobem korzystania z utworu

[wyrok SN z 31 sierpnia 1963r., I CR 1110/61]

2.Autorskie prawa majątkowe

1.Chodzi przede wszystkim o prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu

2.Są to prawa zbywalne i ograniczone w czasie

Art. 17

„ Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłącznie prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu”

KILKA PRZYDATNYCH POJĘĆ

Reprodukcja:

- trwała - polega na udostępnianiu odbiorcom egzemplarzy dzieła poprzez wprowadzenie ich do obiegu, użyczenie lub najem. Taka reprodukcja poprzedzona jest zwielokrotnieniem lub utrwaleniem dzieła

- jednorazowa- umożliwienie odbiorcom zapoznania się z dziełem bez udostępniania nośnika materialnego

• Najem egzemplarzy utworu - przekazanie do ograniczonego czasowo korzystania w celu bezpośredniego lub pośredniego uzyskania korzyści majątkowej:

• Użyczenie egzemplarzy utworu - przekazanie do ograniczonego czasowo korzystania, niemające na celi bezpośredniego lub pośredniego uzyskania korzyści majątkowej.

Na co można sobie pozwolić?

Dozwolony użytek publiczny utworu - nie oznacza tylko publicznego użytkowania utworów

-Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego

-Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego

Prawo przedruku

-Wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie, radio i telewizji(art. 25.1): Już rozpowszechnione(Aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie),Krótkie wyciągi ze sprawozdań i artykułów, o których mowa w pkt. 1, Przeglądy publikacji i utworów rozpowszechnionych, Mowy wygłoszone na publicznych zebraniach i rozprawach.

Uprawnienia mają również instytucje naukowe i oświatowe (użytek w celach oświatowych i naukowych), biblioteki, archiwa i szkoły, ośrodki informacji i dokumentacji

!!!Nowość w tym zakresie - wprowadzenie zapisów w 2004 roku o użytku dla dobra osób niepełnosprawnych

Art. 33.1

Wolno korzystać z już rozpowszechnionych utworów dla dobra osób niepełnosprawnych, jeżeli to korzystanie odnosi się bezpośrednio do ich upośledzenia, nie ma zarobkowego charakteru i jest podejmowane w rozmiarze wynikającym z natury upośledzenia

Przykłady - utrwalenia dźwiękowe dla osób niewidomych, czy wizualne dla osób niesłyszących, tłumaczenia na język Braille'a lub język migowy

Ustawa przewiduje również dozwolony użytek utworu w celach państwowych i celach gospodarczych

Art. 33.2

Wolno korzystać z utworów dla celów bezpieczeństwa publicznego lub na potrzeby postępowań administracyjnych, sądowych lub prawodawczych oraz sprawozdań z tych postępowań

Art. 33.3

Wolno w celu reklamy wystawy publicznej lub publicznej sprzedaży utworów korzystać z egzemplarzy utworów już rozpowszechnionych w zakresie uzasadnionym promocją wystawy lub sprzedaży, z wyłączeniem innego handlowego wykorzystania

WAŻNE!

-Przy korzystaniu na powyższych zasadach nie trzeba zgody autora ale trzeba zastosować pewne zasady przewidziane przez ustawodawcę

-Art. 34-Można korzystać z utworów na granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska twórcy oaz źródła. Podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać istniejące możliwości. Twórcy nie przysługuje prawo do wynagrodzenia, chyba, że ustawa stanowi inaczej

Art. 35.-Dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy

Art. 43-1.Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie praw

majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie , twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia

Dozwolony użytek publiczny - zasady:

- podyktowany ważnymi potrzebami społecznymi (sprawna wymiana informacji)

- wątpliwości rozpatrywane zawsze na korzyść twórcy

- nie może naruszać praw autorskich osobistych (tylko majątkowe)

- pod warunkiem wymienienia twórcy oraz źródła

Autorskie prawa majątkowe trwają 70 lat (najdłuższy okres gdyż ustawa z 1926 r przewidywała 50 lat, z 1952 - 20 lat z 1994 do 2000 tez 50 lat)

Od kiedy liczony jest czas ochrony;

• Od śmierci twórcy a w przypadku utworów współautorskich - od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych

• Gdy twórca nie jest znany - od daty rozpowszechnienia lub ustalenia (gdy utwór nie został rozpowszechniony)

• W przypadku utworów audiowizualnych - od śmierci na najpóźniej zmarłej osoby , która przyczyniła się do powstania utworu (reżyser, autor scenariusza, kompozytor muzyki itd.)

Art.44-W razie rażącej dysproporcji między wynagrodzeniem twórcy a korzyściami nabywcy autorskich praw majątkowych lub licencjobiorcy, twórca może żądać stosownego podwyższenia wynagrodzenia przez sąd

25.10.2012r.

Przejście autorskich praw majątkowych

Art. 41

• autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy.

• nabywca autorskich praw majątkowych może przenieść je na inne osoby, chyba że umowa stanowi inaczej.

• umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych lub umowa o korzystanie z utworu, zwana dalej "licencją" obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione.

• nieważna jest umowa w części dotyczącej wszystkich utworów tego samego twórcy mających powstać w przyszłości.

Obowiązuje zasada "domniemania odpłatności". Jest o niej mowa w art. 43.1.

Art. 43.

1. Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.

Czy możliwa jest zmiana warunków umowy?

Tak, daje taką możliwość art. 44.

Art. 44.

W razie rażącej dysproporcji między wynagrodzeniem twórcy a korzyściami nabywcy autorskich praw majątkowych lub licencjobiorcy, twórca może żądać stosownego podwyższenia wynagrodzenia przez sąd.

Prawa pokrewne:

• prawo do artystycznych wykonań

• prawo do fonogramów i wideogramów

• prawo do pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych

Wyjaśnienie

• artystyczne wykonanie - to działania aktorów, recytatorów, dyrygentów, instrumentalistów, wokalistów, tancerzy, mimów oraz innych osób w sposób twórczy przyczyniających się do powstania wykonania

• fonogram - jest to pierwsze utrwalenie warstwy dźwiękowej wykonania utworu

• wideogram - jest to pierwsze utrwalenie sekwencji ruchowych obrazu, z dźwiękiem lub bez.

Czas trwania praw pokrewnych:

• Prawo do artystycznych wykonań - 50 lat

• Prawo do fonogramów i wideogramów - 50 lat

• Prawo do pierwszych wydań - 25 lat

• Prawo do wydań naukowych...

Konsekwencje prawne wobec osoby naruszającej prawo autorskie:

1. Z punktu widzenia twórcy:

Uprawniony z tytułu praw autorskich może żądać:

1) zaniechania naruszania;

2) usunięcia skutków naruszenia (np. przez złożenie stosownego publicznego oświadczenia);

3) naprawienia wyrządzonej szkody (np. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę);

4) wydania uzyskanych korzyści.

Rodzaje przestępstw:

• plagiat (przywłaszczenie sobie autorstwa albo wprowadzenie w błąd co do autorstwa)

• bezprawne rozpowszechnianie cudzego utworu, artystycznego wykonania, fonogramu, wideogramu lub nadania (wbrw uprawnieniom lub wbrew ich warunkom)

• bezprawne utrwalanie lub zwielokrotnianie w celu rozpowszechniania

• paserstwo (bezprawne nabywanie lub pomaganie w zbyciu, ew. w ukryciu w celach majątkowych)

• produkcja, obrót, reklama, posiadanie, przechowywanie lub wykorzystywanie urządzeń lun ich komponentów przeznaczonych do nielegalnego usuwania lub ochodzenia skutecznych zabezpieczeń przed nielegalnym odtwarzaniem, przegrywaniem lub zwielokrotnianiem

• uniemożliwianie lub utrudnianie prawa do wykonywania kontroli (tzw. autorskiej)

Ustawa przewiduje za powyższe przestępstwa następujące kary:

• Kara grzywny

• Kara ograniczenia wolności

• Kara pozbawienia wolności do lat 5 (najostrzejsza kara - za uczynienie przestępstwa źródłem dochodu)

Współczesne wyzwania (wg Raportu za 2009 rok Zespołu ds. Przeciwdziałania Naruszeniom Prawa Autorskiego i Praw Pokrewnych)

• ochrona tych praw w Internecie

• monitorowanie sieci p2p i ściganie sprawców naruszeń

• wzmocnienie kontroli na granicach państwa

• wzmocnienie kontroli na bazarach i targowiskach całego kraju

• wsparcie finansowe dla Policji (w tym na szkolenia)

• sankcjonowanie w sposób szczególny piractwa na skalę przemysłową

Ochrona wizerunku

Rozdział 10 ustawy

Art. 81

1. Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie (np . modelka, model)

Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:

• osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonana w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych;

• osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku może mieć dowolną formę, ale zgoda powinna być oczywista, niewątpliwa, a także wystarczająca szczegółowa (a więc czas, sposób, miejsce rozpowszechniania oraz inne warunku powinny być wyraźnie sprecyzowane).

Zgoda na rozpowszechnienie wizerunku - zasady:

• zgoda jest wyrażana dla konkretnego podmiotu (nie dotyczy osób trzecich)

• zgoda dotyczy rozpowszechnienia (samo zrobienie zdjęcia nie jest w świetle prawa autorskiego zabronione)

• zezwolenie - forma dowolna (ale zgoda musi być wyraźna i niewątpliwa)

• zgoda na rozpowszechnienie wizerunku np. w celach informacyjnych (reporterskich) nie może być rozciągnięta na inne obszary (np. reklamę)

• ciężar dowodowy leży po stronie osoby utrwalającej wizerunek

Organizacje zbiorowego zarządu

Definicja ustawowa (art. 104 ust. 1)

są to - "stowarzyszenia zrzeszające twórców, artystów, wykonawców, producentów lub organizacje radiowe i telewizyjne, których statutowym działaniem jest zbiorowe zarządzanie i ochrona powierzonych im praw autorskich lub praw pokrewnych oraz wykonywanie uprawnień wynikających z ustawy".

Zadania:

• udzielanie licencji na wykorzystanie dzieł chronionych prawem autorskim w sytuacji, gdy nie jest to prawnie dozwolone

• ściąganie (inkasowanie) wynagrodzeń i ich repartycja (podział) pomiędzy członków organizacji

• ochrona i reprezentacja praw właścicieli praw autorskich

• zawieranie umów o wzajemnej reprezentacji z organizacjami z innych państw (ułatwienie w transgranicznym licencjonowaniu).

• Podjęcie działalności przez takie organizacje wymaga zezwolenia ministra właściwego ds. kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

Organizacje tego typu są pośrednikami między właścicielami praw autorskich a użytkownikami.

8.11.2012

Stowarzyszenie Autorów ZAiKS (Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych)

-powstanie 1918 rok

-siedziba: Warszawa

-zezwolenie Ministra Kultury i Sztuki zostało wydane 1.02.1995

ZAiKS było przez ponad 40 lat jedyną organizacją ochrony praw autorskich w Polsce (zrzesza twórców, których tworzywem było słowo, muzyka, obraz, układy choreograficzne, architektura).

ZAiKS w 1926 roku był jednym z założycieli Międzynarodowej Konferencji Związków Autorów i Kompozytorów CISAC.

Posiada 13 dyrekcji okręgowych (m.in. w Lublinie)

LICENCJE - pozwolenie na korzystanie z utworu

Rodzaje licencji:

• Kryterium punktu widzenia osoby udzielającej licencji:

• Właściwa - licencji udzieliła osoba wyłącznie uprawniona z tytułu praw autorskich lub praw pokrewnych

• Sublicencja - udzielona przez licencjobiorcę „z drugiej ręki”

• Kryterium punktu widzenia swobody licencjonowania:

• Zwykła (niewyłączna) - nie wyklucza możliwości udzielania dalszych licencji, obowiązuje zasada domniemania zgodnie z ustawą

• Wyłączna - licencjodawca bądź zobowiązuje się do nieudzielania w ogóle dobrych licencji innym osobom, bądź zobowiązuje się do nieudzielania licencji na określonym obszarze

• Kryterium zakresu uprawnień:

• Pełna - zezwolenie uprawnionego do korzystania z prawa przez licencjobiorcę w tym samym zakresie co uprawniony i jego posiadacz

• Ograniczona - ogranicza zakres korzystania w ograniczonym zakresie

• Indywidualna - dotyczy jednorazowego wykorzystania utworu przez osobę fizyczną

• Ramowa - obejmuje pewną kategorię utworów należących do różnych właścicieli praw autorskich, np. rozgłośnie radiowe

• Licencja ustawowa - normatywne zezwolenie na korzystanie z cudzego utworu w określonym zakresie i na określonych warunkach

ZASADY DOTYCZĄCE LICENCJI

1. umowa licencyjna uprawnia do korzystania z utworu w okresie 5 lat, chyba że w umowie postanowiono inaczej

2. jeżeli umowa nie zastrzega wyłączności korzystania z utworu w określony sposób (lic. wyłączna) udzielanie licencji nie ogranicza udzielania przez twórcę innym osobom

3. zakaz domniemania sublicencji - jeżeli umowa nie stanowi inaczej licencjobiorca nie może upoważniać innej osoby do korzystania z utworów w zakresie uzyskanej licencji

4. umowa licencja wyłączna wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. Zwykła licencja może być dokonana w dowolnej formie.

5. licencja musi mieć charakter konkretny - obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej określone

BUDOWA UMOWY O PRAWACH AUTORSKICH:

1 - data i miejsce zawarcia umowy

2 - określenie stron

3 - typ kontraktu (licencje czy umowa rozporządzająca)

4 - określenie utworu przedmiotu umowy

5 - zakres eksploatacji pola eksploatacji, zakres terytorialny itp.

6 - postanowienia dotyczące płatności wynagrodzenia

7 - zakres odpowiedzialności

+

8 - kary umowne za niedotrzymywanie terminów

9 - określenie właściwości wspólnej

10 - określenie sposobów dokonywania zmian

11 - postanowienia w sprawie materiałów promocyjnych

12 - określenie uprawnień licencjobiorcy wobec osób trzecich

Przykłady licencji na oprogramowanie:

1) typu EULA - licencja użytkownika końcowego, np. licencja systemu Microsoft Windows

- wąski zakres uprawnień użytkownika

- zezwala użytkownikowi na instalowanie i używanie tylko 1 kopii systemu

- zakazuje kopiowania, modyfikowania i instalowania oprogramowania na więcej niż 1 komputerze i dekompilacji produktu

2) typu GNU GPL - status wolnego oprogramowania

Oparta na 4 wolnościach:

- wolność nr 0: prawo do korzystania z programu w jakimkolwiek celu

- wolność nr 1: prawo do badania sposobu działania danego programu i adaptowania go do własnych potrzeb

- wolność nr 3: prawo do ulepszania programu i do publicznego rozpowszechniania własnych ulepszeń tak, aby skorzystało całe społeczeństwo

Np. system operacyjny LINUX

- twórcą wolności był Richard M. Stallram (1984)

- pierwsza wersja 1989r.

3) typu Adware

- z ang. advertisement - reklama

Program udostępniany bezpłatnie, ale podczas jego działania wyświetlają się reklamy pobierane z Internetu, np. GG

4) typu Creative Commons (CC)

To sposób powszechnego udostępniania utworu, w sposób nieodpłatny i niewyłączny.

Zasady - charakter niekomercyjny, nieodpłatny, zobowiązanie do przywołania nazwiska autora. Funkcjonują jako licencje niewyłączne.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA NIELEGALNE OPROGRAMOWANIE W FIRMIE

Odpowiada pracodawca, nawet jeśli nie wiedział, że w komputerach należących do firmy zainstalowano takie programy. Wynika to z kodeksu pracy. Po naprawieniu szkody pracodawca ma prawo żądania zwrotu poniesionych kosztów od pracownika. Może on również zwolnić pracownika bez wypowiedzenia i z jego winy.

PRAWO CYTATU - art. 29.1 ustawy z 1994

1. wolno przyłączać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnieniem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości.

• Prawo cytatu podnosi się odnosi się do wszystkich cytatów - także muzycznych, filmowych, graficznych itp.

• W granicach przewidzianych przez prawo z cytatu może korzystać każdy nieodpłatnie. Rozmiar cytatu nie może być na tyle duży, aby dochodziło do reprodukcji cudzego dzieła

• Przy stosowaniu cytatu trzeba podać twórcę oraz źródło

• Cytat oznacza niemożność wprowadzenia zmian do cytowanego fragmentu

WŁASNOŚĆ PRZEMYSŁOWA

- podstawa prawna: Ustawa Prawo Własności Przemysłowej z dnia 30.06.2000r.

Przedmiotem prawa własności przemysłowej jest:

1. wynalazek

2. wzór użytkowy

3. wzór przemysłowy

4. znak towarowy

5. oznaczanie geograficzne

6. topografia układów scalonych

Najbardziej pirackim krajem jest Gruzja - 93% kopii jest nielegalnych.

Formy ochrony własności przemysłowej

1. Ochrona poprzez:

a) patenty (dotyczą tylko i wyłącznie wynalazków, nie są udzielane na znak przemysłowy !!)

b) prawa ochronne

c) prawa z rejestracji

2. Prawa osobiste i prawa majątkowe na dobrach własności intelektualnej.

3. Ochrona cywilna i karna własności intelektualnej.

Wynalazek

Definicja - wynalazek (bez względu na dziedzinę techniki) to:

a) nowe rozwiązanie,

b) posiadające poziom wynalazczy

c) i nadające się do przemysłowego stosowania.

Ad a)

Wynalazek uważa się za nowy, jeśli nie jest on częścią dotychczasowego stanu techniki. W praktyce oznacza to, że wynalazek jest nowy nie tylko wtedy gdy nie był stosowany ale też kiedy nie był opisany, dopuszcza się również opis ustny.

Ad b)

Wynalazek uważa się za posiadający poziom wynalazczy - jeżeli wynalazek ten nie wynika dla znawcy, w sposób oczywisty, ze stanu techniki.

Ad c)

Wynalazek uważa się za nadający się do przemysłowego stosowania, jeżeli może być wykorzystywany - w rozumieniu technicznym - w jakiejkolwiek działalności przemysłowej, także w rolnictwie.

Ochrona wynalazków przejawia się w formie udzielenia patentów.

Czy wszystko można opatentować?

Patentów nie udziela się na:

• wynalazki, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami;

• odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt;

• sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach i zwierzętach; leki można patentować.

Wzór użytkowy

Wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci.

Wzór użytkowy uważa się za rozwiązanie użyteczne, jeżeli pozwala na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów.

Wzór przemysłowy

Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wyrobów oraz przez jego ornamentacje. Jednorazowo można zgłosić zestaw składający się z 10 elementów ze wspólnymi cechami charakterystycznymi.

Znaki towarowe

Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa.

Znakiem towarowym może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy.

Co może być znakiem towarowym?

Znaki słowne:

• wymyślony, nieistniejący wyraz - np. Pepsi, Kodak

• wyraz istniejący - np. Shell

• imię, nazwisko - np. Mc Donald's, Philips

• skrót - np. HP, BMW, CCC (Cena Czyni Cuda)

• slogan - np. Nike "Just do it", "Goździkowa przypomina, na ból głowy Etopiryna"

• kształt opakowania - np. butelka Coca Cola

• znaki sensoryczne - zapach, dźwięk itp.

Funkcje znaków towarowych

• oznaczenie pochodzenia

• reklamowa

• jakościowa (pozytywne skojarzenia z cechami produktu itp.)

Nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia:

1. których używanie narusza prawa osobiste i majątkowe osób trzecich;

2. które są sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami;

3. które ze swej istoty mogą wprowadzać odbiorców w błąd, w szczególności co do charakteru, właściwości lub (...) pochodzenia geograficznego towaru.

ust. 2

nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia zawierające:

1. nazwę lub skrót Rzeczpospolitej Polskiej, bądź symbole, nazwy, herby polskich województw, miast i miejscowości, znaki sił zbrojnych, reprodukcje polskich orderów, odznaczeń lub odznak honorowych, wojskowych i innych (chyba że zgłaszający posiada odpowiednie zezwolenie);

2. skróty, nazw, symbole (herby, flagi, godła) obcych państw, organizacji międzynarodowych, a także przyjęte w obcych państwach oznaczenia, stemple kontrolne i gwarancyjne - jeżeli taki zakaz wynika z umów międzynarodowych;

3. urzędowo uznane oznaczenia przyjęte do stosowania w obrocie, w szczególności znaki bezpieczeństwa, znaki jakości;

4. elementy będące symbolami, w szczególności o charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym, których używanie obrażałoby uczucia religijne, patriotyczne lub tradycje narodowe.

Nie udziela się ochrony na wyrazy mające charakter czysto informacyjny (np. Mixełko - tak, kremowe - nie).

Oznaczenia geograficzne

Oznaczeniami geograficznymi, w rozumieniu ustawy, są oznaczenia słowne odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju (teren), które identyfikują towar jako pochodzący z tego terenu, jeżeli określona jakość, dobra opinia lub inne cechy towaru są przypisywane przede wszystkim pochodzeniu geograficznemu tego towaru.

Oznaczenia geograficzne - przykłady:

• np. koniak, szampan, szynka parmeńska, kiełbaski szegedyńskie

• oscypek, redykołka, paela, rogal świętomarciński ...

29.11.2012r.

12-15 pytań testowych jednokrotnego wyboru, dwa opisowe.

Topografie układów scalonych

topografie układu scalonego-rozwiązanie polegające na przestrzennym, wyrażonym w dowolny sposób, rozplanowaniu elementów, z których co najmniej jeden jest elementem aktywnym, oraz wszystkich lub części połączeń układu scalonego. (połączenia tranzystorów itd.) - definicja ustawowa.

Przez układ scalony rozumie się jedno- lub wielowarstwowy wytwór przestrzenny, utworzony z elementów z materiału półprzewodnikowego tworzącego ciągłą warstwę, ich wzajemnych połączeń przewodzących i obszarów izolujących, nierozdzielnie ze sobą sprzężonych, w celu spełnienia funkcji elektronicznych.

Baza danych oznacza zbiór danych lub jakichkolwiek innych materiałów i elementów zgromadzonych według określonej systematyki lub metody, indywidualnie dostępnych w jakikolwiek sposób, w tym środkami elektronicznymi, wymagający istotnego, co do jakości lub ilości, nakładu inwestycyjnego w celu sporządzenia, weryfikacji lub prezentacji jego zawartości.

Podstawa prawna ustawa z dn. 27 lipca 2001 r, o ochronie baz danych

Przykłady;

1. encyklopedie

2. słowniki

3. zbiór utworów audiowizualnych

4. dane meteorologiczne (ich zestawienie)

5. itd…

Czas ochrony własności przemysłowej w Polsce-

• Wynalazki - 20 lat

• Wzory użytkowe - 10 lat,

• Wzory przemysłowe - 25 lat,

• Znaki towarowe - 10 lat + 10 +10…,

• Topografia układów scalonych - 10 lat,

• Bazy danych - 15 lat,

• Oznaczenia geograficzne - bezterminowo

Wspólnotowy znak towarowy

CTM Community Trade Mark

• Podstawa prawna - rozporządzenie Rady WE 40.94 z dnia 20 grudnia 1993r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego

• Gdzie? - Rejestracji dokonuje Urząd ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Hiszpanii, w Alicante jednak samo zgłoszenie znaku może nastąpić za pośrednictwem Urzędu Patentowego kraju członkowskiego

• Czas ochrony - 10 lat + 10 + 10

• Znak wspólnotowy ma charakter jednolity, tzn. wywołuje ten sam skutek w całej Wspólnocie

• Do rozpatrzenia spraw o naruszenie praw z tytułu rejestracji wspólnotowego znaku właściwe są sądy znaków wspólnotowych. W Polsce jedyny taki sąd działa w Warszawie (XXIII Wydział Sądu Okręgowego)

Patenty - kilka słów więcej…

Przez uzyskanie patentu nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym orzasze Rzeczypospolitej Polskiej.

• Zakres przedmiotowy patentu określają zastrzeżenia patentowe, zawarte w opisie patentowym

• Czas trwania patentu wynosi 20 lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym (pod warunkiem terminowego uiszczania rocznych opłat patentowych, po czym wygasa)/

• Patent to w swej istocie forma własności.

• Patent jest zbywalny i ulega dziedziczeniu.

• Umowa o przeniesienie patentu na osoby trzecie musi mieć formę pisemną, a przeniesienie patentu staje się skuteczne z chwilą wpisu tego przeniesienia do rejestru patentowego.

• Uprawniony do patentu może w drodze umowy udzielić innej osobie upoważnienia czyli LICENCJI do korzystania z jego wynalazku.

• Umowa licencyjna - pod rygorem nieważności - wymaga formy pisemnej.

Patent Europejski (nie jest patentem wspólnotowym!)

-Na podstawie Konwencji Monachijskiej z 1973 roku

-Polska przystąpiła do tej Konwencji w 2004 roku

-Jest patentem udzielanym przez Europejski Urząd Patentowy z siedzibą w Monachium

-Patent europejski funkcjonuje obok (równolegle do) narodowych patentów

Patent Wspólnotowy -> państwa UE

Patent europejski-> strony Konwencji Monachijskiej z 1973r.

Dualizm ochrony patentowej w Polsce

Od czasu ratyfikowania w 2004 r. przez Polskę Konwencji Monachijskiej na terytorium Polski równolegle funkcjonują: - Patenty europejskie(Udzielane przez Europejski Urząd Patentowy z siedzibą w Monachium; jest to przeciętnie ok. 80 tys. Patentów rocznie (w skali Europy). - Patenty krajowe-Udzielane przez Urząd Patentowy RP; jest to nie więcej niż ok. 4 tys. (wniosków) rocznie z wyraźną tendencją spadkową na rzecz patentu europejskiego

Urząd Patentowy RP.Powstanie -

Powstanie 1918 rok.

Rejestracja pierwszego znaku towarowego 1924 r - „Ultramaryna” na rzecz firmy produkującej barwniki.

Udzielenie pierwszego patentu - 1924 (28 kwiecień) dla firmy Maschinenbau-Astalt Humboldt na wynalazek „Przyrząd do opylania drobnego węgla”

Zadania

-Udzielanie ochrony prawnej na przedmioty własności przemysłowej

-Gromadzenie i udostępnianie dokumentacji i literatury patentowej

-Współtworzenie i popularyzacja zasad ochrony własności przemysłowej

-Urząd rozstrzyga także w sporach spornych

Procedura udzielania patentów w Polsce

Rzecznik Patentowy

Zawód wolny - zaufania publicznego

Podstawa prawna - Prawo własności przemysłowej z 30 czerwca 2000 roku oraz Ustawa o rzecznikach patentowych z 11 kwietnia 2001 reku.

Listę rzeczników patentowych prowadzi UP RP

Na listę mogą być wpisane osoby, które:

• Ukończyły magisterskie studia wyższe o kierunku przydatnym do wykonywania zawodu rzecznika patentowego, a w szczególności techniczne lub prawnicze,

• Odbyły aplikację rzeczniowską na warunkach określonych w ustawie,

• Złożyły egzamin kwalifikacyjny przed Komisją Egzaminacyjną).

Pozostałe wymogi - pełna zdolność do czynności prawnych; pełnia praw publicznych; znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w stopniu niezbędnym do prawidłowego wykonywania zawodu.

Zadania - pełnomocnictwo w sprawach spornych przed UP RP, doradztwo, pomoc w przygotowaniu dokumentacji patentowej itp.

13

WYNALAZEK

zgłoszenie do UP RP

badania formalnoprawne

poszukiwanie w aktualnym stanie techniki

ogłoszenia o zgłoszeniu wynalazku - BIULETYN UP

badanie zdolności patentowej wynalazku

DECYZJA POZYTYWNA WARUNKOWA - konieczność wniesienia stosownych opłat

DECYZJA NEGATYWNA - odmowa udzielenia patentu

UDZIELNIE PATENTU - publikacja opisu patentu, wpis do rejestru patentowego.

---