Własność intelektualna- wszystkie rodzaje praw dotyczących wszystkich wytworów ludzkiego umysłu, tj. działalności intelektualnej w dziedzinie przemysłowej, naukowej, literackiej, artystycznej, w szczególności prawa do:

-wynalazków

-wzorów użytkowych, przemysłowych

-znaków towarowych, usługowych

-odkryć naukowych

-utworów literackich, artystycznych, naukowych audiowizualnych

-programów komputerowych

-interpretacji i wykonań artystów

-fonogramów, wideogramów

-ochrony przed nieuczciwą konkurencją

-technologii, sekretów przemysłowych, handlowych itp. (tzw. wiedzy „know-how”)

Własność przemysłowa- część własności intelektualnej, obejmująca ochronę wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, technologii i sekretów przemysłowych, znaków towarowych i usługowych, nazw handlowych, oznaczeń i nazw pochodzenia oraz zwalczanie nieuczciwej konkurencji.

Prawo wyłączne- prawo korzystania w sposób zarobkowy lub zawodowy z wyniku intelektualnego chronionego tym prawem (monopol)

Prawo wyłączne do własności intelektualnej

▲Prawa wyłączne do własności intelektualnej powstają:

●pośrednio na mocy decyzji urzędów patentowych wydawanych w oparciu o normy prawne

●bezpośrednio- na mocy ustaw krajowych konwencji i porozumień międzynarodowych

▲Podstawowe ograniczenia praw wyłącznych:

●przedmiotowe

●czasowe

●terytorialne

▲Prawa wyłączne do większości rodzajów własności przemysłowej powstają na mocy decyzji urzędów patentowych i obowiązują na terytorium kraju, który tych praw udzielił.

●we wszystkich państwach-stronach tej konwencji (większość państw świata) osoby zagraniczne są w sprawach ochrony własności przemysłowej traktowane tak samo, jak osoby krajowe;

●każdemu, kto dokona prawidłowego zgłoszenia o udzielenie praw wyłącznych w jednym z państw-stron Konwencji, przysługuje pierwszeństwo przy ubieganiu się o ochronę w innych państwach- stronach Konwencji, o ile zgłoszenia w innym kraju dokona w terminach:

▪12 miesięcy dla wynalazków i wzorów użytkowych

▪6 miesięcy dla wzorów przemysłowych i znaków towarowych

●zgodnie z głównymi zasadami Konwencji Paryskiej o Ochronie własności przemysłowej (ratyfikowanej przez Polskę w 1975 roku):

●prawa wyłączne udzielane w różnych krajach są od siebie niezależne i podlegają ustawodawstwu kraju, który te prawa przyznał.

Ochrona własności przemysłowej w Polsce

●W dniu 22.08.2001 roku weszła w życie nowa ustawa „Prawo własności przemysłowej”, zastępująca dotychczas obowiązujące ustawy:

▪o wynalazczości,

▪o znakach towarowych

▪o ochronie topografii układów scalonych

▪o urzędzie Patentowym RP.

●źródłem praw do własności przemysłowej na terytorium Polski są dla:

●wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych i usługowych, oznaczeń geograficznych, topografii układów scalonych- decyzje Urzędu Patentowego RP

●dla ochrony przed nieuczciwą konkurencją- Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

●dla nazw handlowych, firmowych. - bKrajowe normy prawa cywilnego, handlowego, o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji-Konwencja Paryska oraz inne ratyfikowane porozumienia międzynarodowe (np. TRIPS).

Własność chroniona na podstawie decyzji urzędu patentowego RP

●wynalazek- nowe w skali światowej rozwiązanie posiadające poziom wynalazczy i nadające się do przemysłowego stosowania.

●wzór użytkowy- rozwiązanie techniczne dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci, nowe w skali światowej i użyteczne.

●wzór przemysłowy- nowa i oryginalna postać wytworu, przejawiająca się w szczególności w kształcie, właściwościach powierzchni, barwie, rysunku lub ornamencie nadająca się do wielokrotnego odtwarzania.

●znak towarowy- dowolnego rodzaju oznaczenie przedstawione w sposób graficzny lub dające się w ten sposób wyrazić, które nadaje się do odróżniania w obrocie towarów lub usług określonego przedsiębiorstwa od towarów lub usług tego samego rodzaju innych przedsiębiorstw.

●oznaczenie geograficzne- oznaczenie słowne odnoszące się do nazw miejsca, miejscowości, regionu, kraju, identyfikujące towar jako pochodzący z tego terenu, jeżeli jakość, dobra opinia lub inne cechy towaru są przypisywane przede wszystkim jego pochodzeniu geograficznemu.

Nazwy regionalne służące do oznaczenia towarów, które pochodzą z określonego rejonu oraz posiadają szczególne właściwości, które zawdzięczają oddziaływaniu środowiska geograficznego obejmującego czynniki naturalne i ludzkie i których wytworzenie lub przetwarzanie odbywa się na tym terenie.

- topografia układów scalonych - oryginalne rozwiązanie polegające na wyrażonym w dowolny sposób przestrzennym rozplanowaniu elementów, z których co najmniej jeden jest aktywny oraz połączeń między nimi, przy czym pojęcie „ układ scalony ” oznacza warstwowy wytwór przestrzenny, utworzony w celu spełniania funkcji elektronicznych z elementów materiału półprzewodnikowego tworzącego ciągłą warstwę oraz ich połączeń przewodzących i obszarów izolujących, które są ze sobą nierozdzielnie sprężone.

• prawa wyłączne do wynalazków - patenty

• prawa wyłączne do wzorów użytkowych i prawa wyłączne do znaków towarowych - prawa ochronne

• * prawa wyłączne do oznaczeń geograficznych

*prawa wyłączne do wzorów przemysłowych

*prawa wyłączne do topografii układów scalonych - to prawa z rejestracji

W Polsce nie udziela się patentów na :

• -wynalazki, których wykorzystanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami

• -odmiany roślin i ras zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt ( nie wyklucza się sposobów mikrobiologicznych)

• -sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi i sposoby diagnostyki

Za wynalazki nie są uważane : (!!!)

• -programy do maszyn cyfrowych

• -odkrycia, teorie naukowe i metody matematyczne

• -plany, zasady, metody dotyczące działalności umysłowej i gospodarczej oraz gier

• -przedstawienia informacji

• -wytwory o charakterze tylko estetycznym

• -wytwory niemożliwe do wykorzystania w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki

Podmioty praw wyłącznych

Prawa wyłączne do wynalazków, wzorów i topografii przysługują :

• zasadniczo twórcom rozwiązań

• wyjątkowo

- pracodawcy, gdy rozwiązanie zostało dokonane w wyniku wykonania obowiązków ze stosunku do pracy

- zamawiającemu, gdy rozwiązanie zostało dokonane w wyniku realizacji umowy ( o ile strony nie ustaliły inaczej)

- podmiotowi określonemu w umowie, gdy rozwiązanie powstało w związku z wykonywaniem tej umowy

• Ogólną zasadą jest, że prawa wyłączne do własności przemysłowej są zbywalne i podlegają dziedziczeniu.

• Prawo wyłączne do znaku towarowego i oznaczenia geograficznego udzielane jest na rzecz zgłaszającego - przedsiębiorcy lub organizacji grupy przedsiębiorców

Maksymalny czas trwania praw wyłącznych w RP :

• patent na wynalazek: 20 lat od daty zgłoszenia w Urzędzie Patentowym RP

• prawo ochronne na wzór użytkowy: 10 lat od daty zgłoszenia w Urzędzie Patentowym RP

• prawo z rejestracji wzoru przemysłowego: 25 lat od daty zgłoszenia w Urzędzie Patentowym RP

• prawo z rejestracji topografii: 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano zgłoszenia do UP RP lub w którym topografia bądź układ scalony ją zawierający był wprowadzony do obrotu

• prawo ochronne na znak towarowy: bez ograniczeń, przy czym ochrona udzielana jest na okres 10-letnie i przedłuża na wniosek uprawnionego

• prawo z rejestracji oznaczenia geograficznego: bezterminowe, ochrona od dnia wpisu do rejestru

Zagadnienia nieuczciwej konkurencji

Czynem nieuczciwej konkurencji jest każde działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta, a w szczególności :

• wprowadzając w błąd oznaczenia przedsiębiorstwa

• fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów lub usług

• wprowadzenie z błąd oznaczenia towarów lub usług

• naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa

• nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy

• naśladownictwo produktów jeżeli może wprowadzić klientów w błąd co do ich pochodzenia

• pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie w celu przysporzenia korzyści lub wyrządzenia szkody

• utrudnianie dostępu do rynku

• nieuczciwa lub zakazana reklama

Należy pamiętać, ze czynem nieuczciwej konkurencji jest także posługiwanie się :

• nie przysługującymi lub nieścisłymi tytułami, stopniami i innymi informacjami o kwalifikacjach

• nierzetelnymi wynikami badań

• nieprawdziwymi atestami

Co nie jest czynem nieuczciwej konkurencji

• naśladowanie cech funkcjonalnych produktu, w szczególności jego budowy, konstrukcji

i formy ( ale uwaga: te cechy mogą być chronione prawem szczególnym, na podstawie decyzji Urzędu Patentowego ) przy czym jeśli naśladowanie cech funkcjonalnych wymaga uwzględnienia charakterystycznej formy, naśladowca jest zobowiązany oznaczyć produkt tak, aby nie wprowadzić w błąd odbiorców, co do tożsamości producenta bądź produktu.

Odpowiedzialność za naruszenie praw własności przemysłowej

Spory dotyczące naruszeń praw własności przemysłowej rozpatrywane są przez sądy. Naruszenie cudzych praw związanych z własnością przemysłową podlega generalnie sankcjom cywilnym, ale w pewnych przypadkach także sankcjom karnym. Dla różnych własności, praw, szczegółowe regulacje …

Sankcje cywilne

• zaniechanie naruszenia i usunięcia jego skutków

• wydanie korzyści, wynagrodzenie szkody, naprawienie szkody

• ogłoszenie stosownego oświadczenia o naruszeniu

Sankcje karne - grzywny lub pozbawienie wolności

• przypisywanie sobie autorstwa cudzego projektu wynalazczego

• przywłaszczenie cudzego prawa do ochrony rozwiązania i zgłaszanie cudzego rozwiązania w celu uzyskania takiej ochrony

• oznaczenie przedmiotów nie chronionych w sposób sugerujący, ze korzystają one z ochrony, a także wprowadzenie ich do obrotu

• wprowadzenie do obrotu towarów/usług oznaczonych zarejestrowanym znakiem towarowym, którego nie ma się prawa używać

• ujawnianie informacji stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa wyrządzające poważną szkodę przedsiębiorcy

• kopiowanie postaci produktu i wprowadzenie do obrotu stwarzające możliwość wprowadzenia w błąd, co do jego pochodzenia, które wyrządza poważną szkodę przedsiębiorcy

• umyślne fałszywe i wprowadzające w błąd oznaczenie towarów i usług wyrządzające istotną szkodę klientów

• rozpowszechnianie nie prawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości o własnym lub cudzym przedsiębiorstwie w celu przysporzenia korzyści lub wyrządzenia szkody

Co to jest patent? (dokument stwierdzający uzyskanie praw wyłącznych)

Dokument wydawany na wniosek zainteresowanego przez organ rządowy danego kraju lub organ indywidualny. Opisuje on wynalazek i stwarza sytuację prawną , w której może być wytwarzany, sprzedawany lub nawet importowany za zgodą posiadacza patentu.

Postępowanie przed urzędem patentowym Rp-2001r.

• Urząd patentowy RP rozpatruje w trybie administracyjnym wnioski o udzielenie na terytorium Polski praw wyłącznych na: wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne, topografie układów scalonych.

Kto może występować o patent? (zgłoszenie do UP RP)

Osoba fizyczna lub prawna (przedsiębiorstwo, pełnomocnik- rzecznik patentowy), np. małżonek, rodzice, małżeństwo.

Osoby zagraniczne mogą się ubiegać o patent poprzez rzecznika.

Ze zgłoszeniem do UP RP może występować każda osoba z kraju i z zagranicy uprawniona do uzyskania praw wyłącznych lub ustanowiony przez tę osobę pełnomocnik, przy czym w postępowaniu przed UP RP pełnomocnikiem może być wyłącznie rzecznik patentowy wpisany na listę prowadzoną przez ten urząd, a w przypadku osób zagranicznych zastępstwo rzecznika jest obowiązkowe

Dokumentacja zgłoszeniowa

Dla wynalazków i wzorów użytkowych

• Podanie (wniosek o udzielenie praw wyłącznych)

• Opis rozwiązania

• Zastrzeżenia (patentowe lub ochronne)

• Rysunki (dla wzorów-konieczne)

• Skrót opisu

• Inne dodatkowe dokumenty (np. pełnomocnictwo, dokument pierwszeństwa, dokument cesji praw)

Dla wzorów przemysłowych

• Podanie (wniosek o rejestrację)

• Opis rozwiązania

• Rysunek

• Dodatkowe dokumenty (np.. pełnomocnictwo)

Dla znaków towarowych

• Podanie (wniosek o rejestrację znaku) z opisem znaku

• Fotografie (odbitki) znaku lub taśmy z nagraniem

• Wykaz towarów (usług, dla których znak jest przeznaczony, ze wskazaniem odpowiadającym im klas wg Międzynarodowej Klasyfikacji Towarów i Usług)

• Inne dodatkowe dokumenty (np. pełnomocnictwo, dokument pierwszeństwa, dokument cesji praw)

Dla oznaczeń geograficznych

• Wniosek o rejestrację

• Określenie oznaczenia i elementów, z którymi będzie ono używane w obrocie

• Wskazanie towarów, dla których jest przeznaczone

• Określenie granic terenu, do którego się odnosi

• Warunki korzystania z oznaczenia

• Wskazanie przedsiębiorców

Dla topografii układów scalonych

• Podanie o rejestrację topografii

• Materiał identyfikujący topografię (rysunki, fotografię, produkt zawierający topografię)

• Inne dodatkowe dokumenty (np. pełnomocnictwo, oświadczenie o dacie wprowadzenia do obrotu, przeniesienie prawa)

Opłąty na rzecz Urzędu Patentowego rozp. Rady Ministrów

• Za zgłoszenie

• Wynalazku lub wzoru użtkowego-500 zł

• Wzoru przemysłowego- 300 zł

• Znaku towarowego- 500 zł

• Oznaczenia geograficznego- 300 zł

• Topografii układu scalonego- 250 zł

• Za ochronę

• Pierwszy okres (3 lata) dla wynalazku- 270 zł

• Pierwszy okres (3 lata) dla wzoru użytkowego- n200 zł

• Pierwsze 5 lat dla wzoru przemysłowego- 400 zł

• Pierwsze 5 lat dla topografii układów scalonych- 500 zł

• 10 lat dla znaku towarowego

Do trzech klas 350 zł

Za każdą następną klasę- 400 zł

• Dla oznaczenia geograficznego- 1000 zł

Postępowanie administracyjne przed UPRP

• Zgłoszenie do UP RP- data zgłoszenia, numer zgłoszenie postanowienia

18 miesięcy zajmuje sprawdzanie wniosku wtedy zostaje opublikowany (data pierwszeństwa= od daty zgłoszenia)

• Wezwanie UP- publikacja zgłoszenia przez UP RP (ogłoszenie o zgłoszeniu)- po 18 miesiącach od daty pierwszeństwa

• Sporządzenie przez UP RP sprawozdania o stanie techniki, badanie przez UP zdolności patentowej (ochronnej) postanowienia, wezwania UP

• Decyzja UP RP- w przypadku decyzji pozytywnej- publikacja opisu patentowego

Sprawy sporne rozpatrywane przez UP RP

• Unieważnienie patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji

• Stwierdzenie wygaśnięcia patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji

• Udzielenia licencji przymusowej (wynalazek dla dobra ogółu, bez zgody twórcy wynalazku jak interes publiczny stoi wyżej)

Strona odwoławcza

• Od decyzji i postanowień Urzędu Poatentowego RP. Służy stronie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy

• Na decyzje i postanowienia Urzędu Patentowego RP wydane w trybie administracyjnym i stronie skarga do sądu administracyjnego

• Rewizję nadzwyczajną od orzeczeń UP RP kończących postępowanie w sprawie, gdy doszło do rażącego naruszenia prawa, wnosić mogą do sądu administracyjnego:

-Prezesa Urzędu Patentowego RP

-Prokurator Generalny RP

-Rzecznik Praw Iobywatelskich

Organizacje i porozumienia w zakresie własności przemysłowej

KONWENCJA PARYSKA O OCHRONIE WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ Z 20.03.1883R.

• Ustanawia fundamentalne zasady międzynarodowe dotyczące własności przemysłowej, takie jak: przedmioty ochrony, zasada niezależności patentów, zasada równego traktowania, zasada pierwszeństwa

• Tzw.akt sztokholmski tej konwencji z 14.07.1967r. ratyfikowany został przez Polskę w 1975r.

• Konwencję ratyfikowało ponad 100 państw świata

KONWENCJA O USTANOWIENIU ŚWIATOWEJ ORGANIZACJI WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ Z 14.07.1967R. Z SIEDZIBĄ W GENEWIE

WIPO=World Intellectual Property Organization

• Popieranie ochrony własności intelektualnej na całym świecie przez współdziałanie państw i innych organizacji w tym zakresie

• Ratyfikowana przez Polskę w 1975r.

• Konwencja ratyfikowana przez ponad 100 państw świata

• Od 1974r. WIPO ma status wyspecjalizowanej agendy ONZ.

Zgłoszenie międzynarodowe- tryb postępowania

• Raport poszukiwania (międzynarodowy)

• Publikacja po 18 m-cach od daty piwerwszeństwa

• Badania międzynarodowe- raport

• Rozdzielenie postępowania i wyjście z fazy krajów

• Niezależne decyzje krajowych urzędów patentowych

• Patenty krajowe

Postępowanie o udzielenie ochrony w trybie PCT

• - zgłoszenie międzynarodowe (ze wskazaniem krajów, w których zgłaszający chce ubiegać się o ochronę)

• - poszukiwanie międzynarodowe -raport poszukiwania

• - publikacja międzynarodowa

• - raport

• - rozdzielenie postępowania i wejście w fazy krajowe

• - niezależne decyzje krajowych urzędów patentowych

• - patenty krajowe

• Zgłoszenie międzynarodowe w trybie PCT wywołuje w każdym ze wskazanych w nim państw skutki prawne takie, jak krajowe zgłoszenia dokonywane w urzędach patentowych tych państw;

• - w trybie PCT mogą dokonywać zgłoszeń tylko osoby z państw, które podpisały ten układ i ubiegać się tą drogą o ochronę tylko w państwach, które podpisały układ;

• - w trybie międzynarodowym nie są podejmowane żadne decyzje o udzieleniu ochrony -pozostają one w gestii krajowych urzędów patentowych

Konwencja o patencie europejskim

• Konwencję powołuje Europejski Urząd Patentowy

EPO=European Patent Office, uprawniony do udzielania ochrony na wynalazki, ważniej w państwach- stronach konwencji, tj.uprawniony tzw.patentu europejskiego

Konwencja o patencie europejskim- konwencja powołuje Europejski Urząd Patentowy EPO uprawniony do udzielania ochrony na wynalazki, ważnej w państwach-stronach konwencji, tj. uprawniony do wydawania decyzji o udzieleniu tzw. patentu europejskiego;

- główną siedzibą EPO jest Monachium, a jego oddziały znajdują się w Hadze, Berlinie i Wiedniu

aktualnie stronami konwencji są następujące kraje: Austria, Belgia, Bułgaria, Szwajcaria, Cypr, Czechy, Niemcy, Dania, Estonia, Hiszpania, Finlandia, Francja, Wielka Brytania, Grecja, Węgry, Irlandia, Włochy, Lichtenstein, Luksemburg, Monako, Holandia, Polska, Portugalia, Rumunia, Szwecja, Słowenia, Słowacja, Turcja;

- Polska jest stroną tej konwencji od 1 marca 2004 roku;

- zgłoszenia do Europejskiego Urzędu Patentowego może dokonać każda osoba fizyczna lub prawna z dowolnego kraju, nie koniecznie będącego stroną konwencji

Postępowanie przez europejskim UP

• Zgłoszenie do EPO, raport z poszukiwań, publikacja zgłoszenia (ze zgłoszeniem krajów)

• Badania patentowe-raport z badania (po 18 m-cach od daty pierwszeństwa)

• Decyzja europejskiego EPO tzw. Patent europejski

• Rejestracje patentów w krajowych urzędach patentowych

Porozumienie madryckie o międzynarodowej rejestracji znaków z d.14.04.1891r.

Reguluje prawa dotyczące znaków towarowych

• Celem uproszczenie i obniżenie kosztów uzyskiwania ochrony znaków towarowych za granicą

• Porozumienie umożliwia uzyskanie rejestracji znaku w wielu krajach poprzez międzynarodowe zgłoszenie

• Porozumieniem zarządu WIPO

• Polska od 18.03.1991.?

Wiedza intelektualna uczelni

`'Wolna `'(niechroniona):

*ogólnie dostępna podręcznikowa

*opublikowana ale nie zgłoszona do ochrony wynalazków Ochronna `'własność intelektualna''

Chroniona własność

• Utwory naukowe (literatura np. do naszej pracy dyplomowej)

• Opracowanie o charakterze dydaktycznym

• Programy komputerowe

• Bazy danych (będące utworami)

REJESTRACJA

-Po badaniu (wynalazki, wzory użytkowe)

-Bez badania (wzory przemysłowe, topografie układów scalonych)

- Innowacje, wdrożenia, realizacje przemysłowe

Rola rzecznika patentowego w szkole wyższej

1.Etap wstępny

• Badanie światowej literatury patentowej kierunków rozwoju zagadnienia naukowo-technicznego w celu uzyskania atrakcyjności wniosku o grant lub oferty

• Rzecznik uczestniczy w negocjacjach między zleceniodawcą i wykonawcami, w zakresie klauzul regulujących sprawy własności przemysłowej, w umowie o wykonanie pracy n.-b. umowie o współwłasność

• Realizacja pracy naukowo-badawczej

-badanie stanu techniki- w literaturze patentowej, jako części rozeznania literaturowego pracy naukowo-badawczej

-współpraca z zespołem badawczym w sprawach techniczno-prawnych analiz patentowych, m.in. możliwości wykorzystania obcych wynalazków przez „obejście” patentow, wykorzystanie luk terytorialnych ochrony itp.

• Ocena wyników pod kątem możliwości komercjalizacji:

-analiza nienaruszalności praw osób trzecich

-analiza zdolności patentowej

-analiza zdolności rynkowej-problematyka nieuczciwej konkurencji

• Ustalenie taktyki komercjalizacji

-określenie rodzaju rozwiązania (wynalazek, wzór użytkowy, wzór zdobniczy) celowości i zakresu ochrony (terytorium, czas trwania)

-ustalenie zakresu „know-how” i środków zabezpieczających utrzymanie tajemnicy

-analiza publikacji oraz zakresu przekazania dokumentacji pracy n-b w celu zabezpieczenia ochrony patentowej wykorzystywanych prac

• Postępowanie przed urzędem patentowym RP

-opracowanie dokumentacji zgłoszeniowej

-prowadzenie postępowania przed urzędem patentowym

-Prowadzenie ewidencji i opłat chronionych rozwiązań

• Awiacja wyników- opracowanie i analiza treści informacji przekazywanych w ofercie, w aspekcie ochrony praw własności intelektualnej

• Udzielenie licencji

-udział w rokowaniach licencyjnych

-opracowanie umów licencyjnych, licencyjno- wdrożeniowych, „know-how” itd.

• Nadzór własności

-kontrola wykonywanych umów

-kontrola nienaruszalności praw wyłącznych

-prowadzenie sporów przed sądami i urzędami patentowymi RP

• Analiza gospodarczej celowości utrzymywania prawa wyłącznego

• Działalność edukacyjna prowadzenie zajęć dydaktycznych dla studentów

• Inicjowanie i prowadzenie szkoleń w zakresie własności intelektualnej

Prawa autorskie

• Podstawowy przepis: Ustawa z dnia 4 luteggo 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz.U. nr 80 z roku 2000 poz. 904)

• Regulacja i prawa twórcze utworów oraz prawo artysta wykonawca jak również prawa do zapisu dźwięków, audycji telewizyjnych i radiowych

• Przepisy stosuje się do utworów:

-których twórcami SA obywatele polscy

-które zostały opublikowane po raz pierwszy na terytorium RP albo równocześnie na tym terytorium i za granicą

-które zostały opublikowane w języku polskim po raz pierwszy

-których ochrona wynika z umów międzynarodowych

• Koncepcja ochrony udzielonej przez prawo dla zrozumienia istoty ochrony, jakiej udziela prawo autorski, konieczne jest rozróżnienie trzech elementów utworu:

-treści utworu

-sposobu przedstawienia tej treści określonego też jako forma wyrażenia

-nośnika materialnego, na którym utwór jest ustalony

• Prawo autorskie w zasadzie chroni tylko formę wyrażenia utworu, z pewnymi wyjątkami: np. w utworze naukowym ochronie może podlegać także treść utworu, ale tylko łącznie z formą w jakiej zostało wyrażone

Jakie utwory chroni prawo autorskie?

Ochronie praw autorskich podlega utwór który spełnia jednocześnie trzy przesłanki:

-stanowi przejaw działalności twórczej

-Wyróżnia się indywidualnym charakterem

-jest ustalony w jakiejkolwiek postaci

WAŻNE

Dla powstania ochrony prawno-autorskiej nie jest wymagane dopełnienie żadnych formalnych wymagań. Ochrona powstaje z chwila powstania utworu i każdy, kto stworzył utwór może domagać się by był uznany za jego autora, chyba że w postępowaniu sądowym udowodni mu się, iż nie jest autorem utworu, albo że stworzone przez niego działonie jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego. Z ochrony prawem autorskim korzysta zarówno utwór dokończony jak i nie dokończony całe utwory jak również ich szkice, projekty, plany, wersje wstępne- o ile spełniają same w sobie przesłanki utworu, o którym była mowa wyżej.

Indywidualny charakter- piętno osobiste, niepowtarzalny charakter formy przejawiający się w ujęciu tematu i sposobie jego wyrażania (utwór nie ma charakteru indywidualnego, jeżeli forma w jakiej jest wyrażany, będzie typowa dla danego rodzaju dzieła, np. typowe rysunki techniczne, typowe tabele, zestawienie alfabetyczne)

Działalność twórcza- jest to działanie kreatywne, tworzenie czegoś nowego, oryginalnego, cos czego do tej pory nie było (nie ma znaczenia dla ochrony prawno-autorskiej wartośc utworu, jego walory artystyczne ani jego treśc merytoryczna, z ochrony prawnej korzystają zarówno utwory o wysokich walorach literackich lub artystycznych, jak i utwory miernej wartości)

Ustalenie utworu- nadanie mu prawnej postaci, również nietrwałej, która pozwala na zapoznanie się z utworem co najmniej jednej osobie poza samym twórcą (wygłoszenie wykładu lub przemówienie, wykonanie improwizacji muzycznej lub słownej).

Utrwalenie utworu- sporządzenie pierwszego nośnika materialnego, tzn. nadanie utworowi takiej postaci materialnej, która umożliwia zapoznanie się z utworem dowolnej liczbie osób w dowolnym czasie (sporządzenie rękopisu lub maszynopisu, nagranie utworu muzycznego na formie)

Zwielokrotnienie utworu- sporządzenie kolejnych egzemplarzu utworu na podstawie pierwszego nośnika

Rozpowszechnienie utworu- publiczne udostępnienie utworu za zgodą twórcy, przy czym utwór rozpowszechniony niekoniecznie musi być zwielokrotniony (rozpowszechnianiem jest np., publiczne wykonanie utworu dla którego nie ma zapisu słownego lub notowego).

Utwór opublikowany:

-taki, który został za zgodą twórcy zwielokrotniony i którego egzemplarze zostały publicznie udostępnione

-korzystanie z utworu

-możliwość używania utworu, osiąganie korzyści z tytułu jego posiadania

Rozporządzanie utworem-możliwość dysponowania utworem, zarządzanie sposobem korzystania z niego

Pola eksploatacji- są to formy i sposoby, w jakich utwór może być używany, w ustawie są wymienione przykładowo:

-utrwalenie

-zwielokrotnienie określona techniką

-wprowadzenie do obrotu

-wprowadzenie publiczne odtworzenie

-wystawienie

-wyswietlenie

-najem

-dzierżawa

-nadanie za pomocą wizji lub formie przewodowej albo bezprzewodowej przez stację naziemną

-Nadanie za pośrednictwem satelity

-równoczesne i integralne nadanie utworu nadawczego przez inną organizacje radiową lub telewizyjną

Wprowadzenie utworu do obrotu- jest to przeniesienie własności egzemplarza utworu lub inne rozporządzenie tym egzemplarzem przez uprawnionego, z ty że jeżeli umowa między stronami nie stanowi inaczej, przeniesienie własności egzemplarza utworu (np. sprzedaż książki lub płyty) nie powoduje przejścia autorskich praw majątkowych na nabywcę własności egzemplarza utworu.

Rodzaje utworów chronionych prawem autorskim:

-wyrażone słowem symbolami matematycznymi lub znakami graficznymi, (do której grupy zostały zaliczone utwory literacki, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe)

-plastyczne

-fotograficzne

-lutnicze

-wzornictwa przemysłowego

-architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne, urbanistyczne

-muzyczne i słowno muzyczne

-sceniczne, scen-muzyczne, choreograficzne, pantomimiczne

-audiowizualne, wizualne,

- orzecznictwo i prokuratura dopowiadają także oraz listy, rysunki, różne formy dokumentacji technicznej, wzory umów, modele , szkice, projekty formularzy , pamiętniki, rozkłady kolejowe itd.

Co nie podlega ochronie autorskiej?

Z ustawy:

• Akty normatywne lub ich urzędowe projekty

• opublikowane opisy patentowe lub ochronne,

• Urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole

• Proste informacje prasowe

• Z tym że projekty wszelkich aktów normatywnych i dokumentów korzystają z ochrony prawem autorskim tak długo jak długo nie zostanie im nadany charakter urzędowy lub publiczny; podobnie opisy patentowe tracą przywilej autorski dopiero po ich opublikowaniu

Ze względu na brak przesłanek przejawu działalności twórczej i indywidualnego charakteru:

• Procesy twórcze jako takie

• Metody pracy

• Technika tworzenia utworu

• Idee i pomysły, chyba że są wyrażone oryginalną formą

• Pomysły i tematy badawcze oraz teorie i fakty naukowe

• Znane powszechnie od dawna formy plastyczne, przestrzenne lub muzyczne

Elementy utworów pozbawione charakteru twórczego np. typowe tabele i rysunki zestawienia pozbawione oryginalnej koncepcji np. alfabetycznie.

Podmiot prawa autorskiego- twórca

Twórca jest osobą , której nazwisko uwidoczniono w tym charakterze na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu; jest to domniemanie ustawowe, które można obalić tylko w drodze procesu sądowego pod warunkiem udowodnienia że osoba, której nazwisko jest umieszczone na utworze faktycznie twórcą nie jest.

Prawa twórców: Autorskie prawa osobiste:

• Przysługują w zasadzie twórcy utworu

• Powstają z chwilą ustalenia utworu

• Nie można ich zrzec

• Nie podlegają dziedziczeniu

• Nie są ograniczone w czasie

• Nie wygasają po śmierci twórcy

Ich pakiet określa art.16:

• Prawo do autorstwa utworu

• Prawo do oznaczania utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem

• Prawo do nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania

• Prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności

• Prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu

Autorskie prawa majątkowe:

Mogą być przedmiotem obrotu prawnego, umowy o przeniesienie praw, o korzystanie z praw( np. umowa licencyjna) a także są dziedziczone zgodnie z art. 17 należą do nich:

• Prawo do korzystania z utworu

• Prawo do rozporządzania utworem na wszystkich polach eksploatacji

• Prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu

Czas trwania praw autorskich majątkowych:

• Trwają w zasadzie przez cały czas życia twórcy i 70lat po jego śmierci

• Jeżeli twórca nie jest znany- 70lat od daty jego pierwszego rozpowszechnienia utworu

• Jeżeli z mocy ustawy autorskie prawa majątkowe przysługują innej osobie niż twórca

• 70lat liczy się od daty rozpowszechnienia utworu

• Gdy utwór nie został rozpowszechniony- 70lat od daty ustalenia utworu

Utwory pracownicze:

Utworem pracowniczym jest utwór, który równocześnie spełnia dwie przesłanki:

• Został dokonany przez osobę pozostającą w stosunku pracy

• Stworzenie utworu mieści się w zakresie obowiązków służbowych pracownika

Nie są zatem utworami pracowniczymi:

• Utwory dokonane w wyniku umowy o dzieło lub umów zlecenia, nawet jeżeli umowy te przewidują przejęcie autorskich praw majątkowych przez zlecającego lub zamawiającego utwór

• Utwory konkursowe

• Utwory wykonane na zamówienie

• Utwory dokonane przez pracownika, poza jego obowiązkami służbowymi

Obowiązki służbowe pracownika:

• W zasadzie określa umowa o pracę

• Mogą wynikac z układów zbiorowych, norm wewnątrzzakładowych, planów działalności zakładu lub jednostki organizacyjnej, w której twórca jest zatrudniony

• mogą mieć także swoje źródło w bezpośrednim poleceniu przełożonego, które jednak nie może wykraczać poza granice obowiązków pracownika

Skutek uznania utworu za pracowniczy:

• Autorskie prawa majątkowe należą do pracodawcy także po zakończeniu stosunku pracy

• Pracodawca przejmuje na własność przedmiot na którym utwór utrwalono np. modele, klisze, maszynopisy, wydruki komputerowe, wyroby plastyczne

• Autorskie prawa osobiste pozostają przy twórcy, który jednak nie może czynić z nich użytku w sposób, który by naruszał prawa osobiste i majątkowe pracodawcy

• Pracodawca nabywa prawa majątkowe dopiero z chwilą przyjęcia utworu, znaczy to że od chwili ustalenia utworu do jego dostarczenia pracodawcy autorskie prawa majątkowe pozostają przy twórcy, jeżeli twórca nie dostarczy utworu pracowniczego pracodawcy może on wystąpić przeciwko pracownikowi z roszczeniami z tytułu naruszenia obowiązków ze stosunku pracy

Przyjęcie utworu może być:

• Wyraźne- pracodawca składa twórcy stosowne oświadczenie woli

• Dorozumiane- pracodawca nie oświadczy pracownikowi, że jego utworu nie przyjmuje

• W braku jakiegokolwiek oświadczenia pracodawcy uważa się że utwór został przyjęty bez zastrzeżeń

Pracodawca w ciągu 2 lat od przyjęcia utworu ma obowiązek jego rozpowszechnienia, jeżeli go nie dopełni, twórca może wyznaczyć pracodawcy termin do rozpowszechnienia a po jego bezskutecznym upływie przejmuje z powrotem autorskie prawa majątkowe razem z własnością przedmiotu, na którym utwór utrwalono.

Pracodawca nabywa majątkowe prawa autorskie jedynie w granicach wynikających z celu umowy o pracę, zgodnego zamiaru stron.

A co z pracowniczym utworem komputerowym?

Zasada :

Tak jak przy pozostałych utworach pracowniczych prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wykonaniu obowiązków ze stosunku pracy służą pracodawcy.

Różnice:

Pracodawca nabywa te prawa majątkowe z mocy ustawy, w momencie powstania programu ( nie ma zatem wymagalnego art. 12 obowiązku formalnego przyjęcia utworu) twórca programu jest ograniczony w prawach osobistych.

Kiedy utwór naukowy ma charakter utworu pracowniczego?

-tytułem wprowadzenia do problemu:

-utwory naukowe są to utwory zawierające rezultaty pracy naukowej

-utwory naukowe korzystają z takiej samej ochrony i na takich samych zasadach jak inne utwory, co oznacza że w zasadzie chroniony jest tylko sposób przedstawiana treści, ich forma redakcyjna

-treść utworu w zasadzie chroniona jest przez art. 23 i 24 prawa cywilnego, dotyczy to także wyników badań

-autorskie prawa osobiste i majątkowe służą w zasadzie twórcom takich utworów.

Naukowymi utworami pracowniczymi są:

-utwory naukowe powstające w ramach planów prac jednostek organizacyjnych instytucji

-utwory naukowe tworzone z polecenia lub pod nadzorem przełożonego twórcy utworu

-praca doktorskie i habilitacyjne, jeżeli ich autorzy są pracownikami szkoły wyższej lub innej instytucji naukowej

Prawa majątkowe dyplomantów, magistrantów i doktorantów nie będących pracownikami:

-ustawa o prawie autorskim tego problemu nie rozstrzega: skoro nie są pracownikami - nie ma do nich zastosowania ani przywraca twórcy prawo do pierwszej publikacji utworu

-a jak kształtują się autorskie art. 12 ani 14, zatem autorskie prawa osobiste i majątkowe nalezą do nich

ALE! Nie ulega wątpliwościom, że przy realizacji swoich praw korzystają z pomocy jednostki naukowej- najczęściej uczelni, której winny przysługiwać jakieś prawa do tych utworów.

Prawa majątkowe dyplomantów magistrantów i doktorantów nie będących pracownikami

- prawa majątkowe dyplomantów/magistrantów i doktorantów nie będących pracownikami ?

ustawa o prawie autorskim tego problemu nie rozstrzyga; skoro nie są pracownikami -nie ma do nich zastosowania ani przywraca twórcy prawo do pierwszej publikacji utworu.

- A jak kształtują się autorskie art. 12, ani 14,zatem autorskie prawa osobiste i majątkowe należą do nich ;

Aby uczelnia mogła przejąć autorskie prawa majątkowe do tej pracy musi:

- albo mieć regulamin studiów magisterskich i doktoranckich regulujący przejście autorskich praw majątkowych na uczelnię,

- albo podpisać umowę z magistrantem lub doktorantem o przejście autorskich praw majątkowych.

Jeżeli nie ma takich dokumentów, autorskie prawa majątkowe do pracy dyplomowej i doktorskiej pozostają przy jej autorze!

- Prawa osobiste pozostają przy dyplomancie/ doktorancie zawsze Promotor jako współautor pracy dyplomowej i doktoranckiej

- Prawo autorskie chroni formę wyrażeniową pracy, sposób przedstawienia treści, a nie treść jako taką, udział promotora w powstaniu pracy nie może przesądzać o jej współautorstwie. W przypadku publikacji pracy w konkretnych sytuacjach może wystąpić jako jej współautor, ale na warunkach uzgodnionych z dyplomantem lub doktorantem .

- Inną kwestią jest prawo promotora do autorstwa lub współautorstwa wyników zawartych w pracy, jednak materia ta nie jest regulowana prawem autorskim

Kiedy możesz uznać się za współtwórcę utworu? Za współtwórcę utworu uznaje się tę osobę, która ma udział w określeniu ostatecznego kształtu utworu, zarówno w jego warstwie treściowej jak i w zakresie jego formy, a jej wkład w dzieło stanowi przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze

Nie są współtwórcami utworu osoby które:

- świadczą tylko pomoc techniczną,

- dostarczają materiały informacje i środki niezbędne dla tworzenia dzieła,

- finansują pracę nad dziełem,

- sugerują tematykę, metodę czy zakres prac,

- osoby udostępniające swoje nie publikowane odkrycia naukowe

Dzieło wspólne

- zarówno współautorskie dzieło nierozłączne tzn. takie, w którym dwie lub więcej osób stworzyły całość, w której nie da się wyodrębnić ich udziałów

- jak i współautorskie dzieło rozłączne tzn. takie, w którym każdy z autorów pisze odrębną część

Utwór zależny- jest to opracowanie cudzych utworów; należą tu zwłaszcza tłumaczenia, przeróbki, adaptacje, streszczenia; muszą one wymieniać twórcę i tytuł utworu pierwotnego a korzystanie z takiego utworu jest zależne od zgody autora utworu pierwotnego, z tym że zgoda nie jest potrzebna na sam fakt tłumaczenia dzieła, a tylko na wykorzystanie tego tłumaczenia np. wydanie go drukiem; jeżeli w ciągu 5 lat od wyrażenia zgody przez twórcę oryginału tłumaczenie, opracowanie, adaptacja, streszczenie nie zostaną rozpowszechnione, twórca utworu pierwotnego może swoje zezwolenie cofnąć.

Aby uczelnia mogła przejąć autorskie prawa majątkowe do tej pracy musi:

-albo mieć regulamin studiów magisterskich i doktoranckich regulujący przejście autorskich praw majątkowych na uczelnię

-albo podpisać umowę z magistrantem lub doktorantem o przejście autorskich praw majątkowych

Jeżeli nie ma takich dokumentów autorskie prawa majątkowe do pracy dyplomowej i doktorskiej zostają przy jej autorze! :

-prawo osobiste pozostaje przy dyplomancie/doktorancie zawsze!

Promotor jako współautor pracy dyplomowej i doktorskiej:

-prawo autorskie chroni formę wyrażeniową pracy, sposób przedstawienia treści, a nie treść jako taką, udział promotora w powstawaniu pracy nie może przesądzać o jej współautorstwie.

-W przypadku publikacji pracy w konkretnych sytuacjach może wystąpić jako jej współautor, ale na warunkach uzgodnionych a dyplomantem lub doktorantem,

-inną kwestią jest prawo promotora do autorstwa lub współautorstwa wyników zawartych w pracy, jednak materia ta nie jest regulowana prawem autorskim

Kiedy możesz uznać się za współtwórcę utworu?

-uznaję się tę osobę, która ma udział w określeniu ostatecznego kształtu utworu zarówno w jego warstwie treściowej, jak i w zakresie jego formy, a jej wkład w dzieło stanowi przejaw działalności twórcy o indywidualnym charakterze.

---