POSTAWA SIATKARSKA- charakteryzuje się ustawieniem nóg rozkroczno - wykrocznym na szerokości bioder (może być ustawienie rozkroczne). Nogą zakroczną jest noga od strony zamierzonego kierunku podania piłki. Kończyny dolne nieznacznie ugięte w stawach skokowych, kolanowych i biodrowych, a tułów lekko pochylony (prawie wyprostowany). Ciężar ciała rozłożony równomiernie na obie stopy. Kończyny górne ugięte w stawach łokciowych, ułożone blisko tułowia, dłonie na wysokości klatki piersiowej i czym niższa postawa tym większe ugięcie kończyn dolnych i pochylenie tułowia, oraz ustawienie stóp w nieco większym wykroku. METODYKA NAUCZANIA- 1. Forma ścisła bez piłki2.forma zabawowa b/p 3) forma ścisła z piłką 4. Forma zabawowa z piłką. Sposoby poruszania się po boisku: Sposoby naturalne a) Chód b) Bieg c) Wyskok Sposoby specjalistyczne: a) Krok odstawno-dostawny Ważne jest, aby stopy się nie łączyły i ostateczne ustawienie stopy kierunkowej było na krawędzi przyśrodkowej. b)Krok skrzyżny-Stojąc w pozycji siatkarskiej, skrzyżnie przenosimy nogę dalszą (jej stopa skierowana jest równolegle do kierunku ruchu), a następnie dostawiamy nogę kierunkową, aby znaleźć się w rozkroku.Wypad -Należy wykonać duży krok w dowolnym kierunku z przeniesieniem ciężaru ciała na nogę wykroczną.Zwód Pierwszy nieduży krok dojścia wykonujemy skośnie w kierunku przeciwnym do miejsca ataku (np. pierwszy krok w lewo rozpoczyna noga lewa). Drugi krok jest właściwym do miejsca ataku, po czym następuje krok trzeci, tzw. doskok.Doskok-Fazę lądowania należy rozpocząć od pięty i obniżyć środek ciężkości, następnie przenieść ciężar ciała na śródstopie i palce po czym przez dynamiczny wyprost kończyn dolnych wyskoczyć pionowo w górę. Jeśli doskok jest wykonany przy ataku to dodatkowo noga kierunkowa (u praworęcznych jest to noga lewa) skręcona jest do środka.Rzut siatkarski- Można go wykonać z miejsca lub rozbiegu. Faza odbicia do rzutu odbywa się z pozycji rozkroczno - wykrocznej, przy obniżonej sylwetce ciała. Upadek następuje na dłonie. Kończyny górne wykonują amortyzacje i przechodzimy na klatkę piersiową wyginając tułów do tyłu. ODBICIE PIŁKI SPOSOBEM GÓRNYM a) faza przyjęcia- Przyjmujemy pozycję wykroczną z rozstawionymi stopami na szerokość bioder, nogi ugięte we wszystkich stawach, tułów pochylony lekko do przodu, wzrok skierowany na piłkę. Dłonie ułożone są w koszyczek, odchylone  w kierunku grzbietowym o luźno rozstawionych palcach. Kciuki odchylone w dół i do tyłu. Kontakt z piłką następuje najpierw opuszkami palców około 15-25 cm nad twarzą. Ramiona ugięte w łokciach pod kątem około 90 stopni i skręceniem przedramion blisko tułowia nieco na zewnątrz. Podanie piłki rozpoczyna się od wyprostu nóg w kolanach,  kontakt palców z piłką następuje w drugie połowie fazy wyprostu. W trakcie odbicia ramiona tylko częściowo prostują się w łokciach. Piłka po prawidłowym podaniu nie obraca się, a jej lot winien być prawie pionowym opadaniem. faza podania- rozpoczyna się od momentu kontaktu zpiłką polega na jednoczesnym wyproście nóg i ramion, ramiona podczas wyprostu przemieszczaja się w górę w przód.METODYKA NAUCZANIA ODBICIA: 1Pokaz i objaśnienie. 2. Ćwiczenia ukierunkowane-przygotowujące (są to ćwiczenia, w których struktura ruchu jest bardzo zbliżona do właściwego odbicia) 3.Odbicia nad sobą. 4.Odbicia o ścianę. 5.Odbicia piłki dorzuconej przez partnera. 6.Odbicia w parach z zachowaniem dużej ciągłości. 7.Ćwiczenia, w których wymuszamy odbicie na różną odległość. 8.Ćwiczenia wymuszające odbicie po przemieszczeniu i w „deficycie czasu”. 9. Ćwiczenia wymuszające zmianę kierunku lotu piłki. 10.Odbicia sposobem oburącz w tył. 11. Odbicie jednorącz. 12.Odbicie w postawie o zachwianej równowadze. 13.Ćwiczenia doskonalące odbicia sposobem oburącz górą- w tym ćwiczenia na podzielność uwagi. METODYKA Z KSIAZKI: 1) objasneinie nie i pokaz, 2 cw przygotowawcze 3 nauka ustawienia dłoni, 4nauka fazy przyjecia, fazy podania, 5 łaczenia dwóch faz, 6 zwiększanie odległości odbić odbicia w przemieszczaniu się ze zmiana kierunku lotu piłki w wyskoku PRAWA I OBOWIAZKI TRENERA ODBICIE PIŁKI SPOSOBEM DOLNYM Stopy w ustawieniu rozkroczno - wykrocznym co najmniej na szerokość bioder. Nogi ugięte we wszystkich stawach, tułów pochylony do przodu, aby przedramiona wychodziły poza pole postawy. Dłoń jednej ręki obejmuje dłoń drugiej, kciuki ułożone równolegle. Odbicie następuje wewnętrznymi powierzchniami przedramion, bliżej nadgarstków. Praca ramion, w trakcie podania odbywa się wyłącznie w stawach biodrowych. Gdy piłka dolatuje wykonujemy wyprost kończyn dolnych, a odbicie następuje w połowie fazy wyprostu. Odbicie powinno odbyć się w miejscu, lub z tendencją pójścia do przodu. Piłka przyjmowana jest mniej więcej na wysokości bioder. METODYKA NAUCZANIA 1.Pokaz i objaśnienie. 2.Ćwiczenia ukierunkowane-przygotowujące (są to ćwiczenia, w których struktura ruchu jest bardzo zbliżona do właściwego odbicia) 3.Odbicia nad sobą. 4.Odbicia o ścianę. 5.Odbicia piłki dorzuconej przez partnera. 6.Odbicia w parach z zachowaniem dużej ciągłości. 7.Ćwiczenia, w których wymuszamy odbicie na różną odległość. 8.Ćwiczenia wymuszające odbicie po przemieszczeniu i w „deficycie czasu”. 9. Ćwiczenia wymuszające zmianę kierunku lotu piłki. 10. Odbicia piłek lecących z dużą szybkością - obrona i przyjęcie zagrywki. 11.Odbicie jednorącz. 12. Odbicia w postawie o zachwianej równowadze. 13. Ćwiczenia doskonalące odbicie sposobem oburącz dołem.LUB nauka ustawienia ramion, n. fazy przyjecia, fazy przyjecia i podania, zwiększanie odległości odbić przemieszcanie się zmiana kieruku lotu piłki ZAGRYWKA TENISOWA Przy zagrywce tenisowej stoimy w lekkim wykroku. Noga zakroczna odpowiada ręce zagrywającej. Ręka uderzająca jest ugięta w łokciu i znajduje się za głową. Piłka trzymana jest z przodu i podrzucona do góry, aby uderzenie odbyło się w najwyższym punkcie zasięgu kończyny górnej. Równocześnie z podrzutem piłki wykonujemy zamach ręki uderzającej  górę w tył wraz z wygięciem tułowia w tył. Ciężar ciała przenosimy na nogę zakroczną. Uderzenie następuje przez wyprost tułowia i przeniesienie ciężaru ciała na nogę zakroczną. Piłkę uderzamy całą dłonią o palcach luźno zwartych, wyprostowanych ramieniem. METODYKA NAUCZANIA Pokaz i objaśnienie. Ćwiczenia ukierunkowane - przygotowujące. Nauka podrzutu piłki. Nauka uderzenia piłki. Uderzenie piłki po podrzucie. Wykonanie zagrywki ponad siatką z próbą trafienia w wyznaczony cel lub strefę boiska. Nauka zagrywki tenisowej szybującej. Nauka zagrywki w wyskoku.METODYKA Z KSIAZKI 1) Obj i pokaz 2 )cw przygotowawcze 3 nauka pozycji przygotowawczej, 4 nauka ruchu ramienia uderzającego, 5 nauka podrzutu, 6 zagrywka wpelnej formie, 7 celowanie zagrywki w wybrane miejsce ATAK ZBICIE TENISOWE Ćwiczący ustawia się około 3,5m od siatki i 1/2 m poza linią boczną. Praworęczny zaczyna prawą nogą mały krok kierunkowy, drugi jest szybki i dłuższy w kierunku gdzie ma być atak. W trzecim kroku następuje obniżenie środka ciężkości, a ręce są w tylnym zamachu. Ćwiczący wykonuje odbicie w górę przez postawienie prawej nogi i dołączenie lewej lekko skręconej do środka. Odbicie następuje przez pięty, a następnie śródstopie i palce. W fazie najwyższego wzlotu ciało zawodnika ułożone jest w postaci łuku napiętego. Uderzenie piłki rozpoczyna się przez szybki skłon tułowia do przodu z jednoczesnym opuszczeniem w dół ręki niebiorącej udziału w uderzeniu. Piłkę uderzamy całą dłonią,  ręka jest wyprostowana, ale nieusztywniona. PLASING jest to lekkie, kierunkowe uderzenie piłki na pole przeciwnika. Przy plasowaniu kierunek lotu piłki nadaje nadgarstek. Piłka spada po  łuku KIWNIĘCIE Kiwnięcie jest to przerzucenie piłki w wyskoku w miejsce najsłabiej bronione przez przeciwnika. Piłka jest kierowana z góry w dół przez ruch w stawie barkowym wyprostowanego ramienia ze zgięciem dłoniowym nadgarstka. Rodzaje ataku: plasing kiwniecie i zbicie.METODYKA NAUCZANIA ZBICIA Pokaz i objaśnienie. Ćwiczenia ukierunkowane. Nauka rozbiegu zakończonego doskokiem, wyskok w górę i lądowanie. Nauka uderzenia piłki.Ćwiczenia synchronizacji rozbiegu z torem lotu wystawionej piłki. Kierowanie piłką poprzez pracę nadgarstka i ramienia. Ćwiczenia różnych form ataku. Ćwiczenia uwzględniające tempo wykonania ataku.METODYKA Z KSIAZKI 1Obj i pokaz 2 cw przyg. 3 nauka ruchu ramienia uderzającego, 4 nauk uderzenia w piłke trzymana z miejsca, 5 j.w po wyskoku, nauka rozbiegu, 6 nuaka uderzenia pilki lecącej, 7 nauka zbicia w określone miejsce boiska zroznych stref. ZAGRYWKA DOLNA Stoimy przodem do siatki, nogi rozstawione na szerokość bioder, noga przeciwna do ręki zagrywającej wysunięta do przodu. Nogi ugięte w stawach kolanowych ,ciężar ciała równomiernie rozłożony na obie nogi. Piłkę trzymamy na lewej dłoni przesuniętej w prawo. W momencie podrzutu piłki następuje odmach ramienia zagrywającego do tyłu i obniżenie postawy. Ramię uderzające wykonuje ruch wahadłowy i uderzenie piłki  dłonią. Towarzyszyć temu powinna wyprostna praca nóg.METODYKA NAUCZANIA Pokaz i objaśnienie. Ćwiczenia ukierunkowane - wprowadzające. Uderzenie piłki w dal bez siatki. Uderzenie ponad siatką. Doskonalenie zagrywki po sygnale dźwiękowym.METODYKA Z KSIAZKI 1 ob. i pokaz 2 cw przyg 3 nauka pozycji przygotowawczej. 4 Nauka ruchu ramienia uderzającego, 5 nauka podrzutu, 6 zagrywka pełnej formie, 7 celowanie zagrywki w wybrane miejsca boiska

ZASŁONA (BLOK) Zawodnik znajduje się w postawie wysokiej z rękoma przygotowanymi i dłońmi na wysokości głowy. Dłonie tworzą szczelną płaszczyznę, palce szeroko rozstawione, a dłonie są przedłużeniem przedramion. W chwili zetknięcia z piłką wykonujemy ruch z góry w dół przez  zgięcie w stawach nadgarstkowych. METODYKA NAUCZANIA Pokaz i objaśnienie. Ćwiczenia ukierunkowane - przygotowujące. Nauka pracy ramion. Pokaz i ćwiczenia na umiejętność operowania płaszczyzną bloku. Blok pojedynczy - ćwiczenia nauczające wyczucia tempa bloku. Nauka sposobów przemieszczania się w bloku. Ćwiczenia bloku grupowego. Ćwiczenia doskonalące blok (przy założeniu blokujemy „każdy swego” lub „z przekazaniem”).METODYKA Z KSIAZKI 1 i 2 jak zawsze 3 nauka pozycji przygotowawczej, 4 nauka ruchu ramion, 5 nauka blokownaia pilki zawieszonej po wyskoku z miejsca, 6 j.w pilki rzuconej, 7 nauka blokownaia pilki atakowanej, 8 nauka dojscia, pelna forma wykonania bloku, 9 nauka bloku grupowego.WYSTAWIENIE: technika taka jak przy odbiciach z tym ze kiedy stosujemy ustawienie rozkroczno wykroczne to noga wykroczna powinna zanjdowac się bliżej siatki, zabezpiecza to przed podaniem pilki zbyt blisko siatki. TAKTYKA ATAKU Systematyka ataku: działania przygotowawcze: ustawienie zespołu przyjmującego zagrywkę, rozegranie ataku w jednym z systemów: z wystawiającym z linii ataku ( bez zmiany i ze zmiana stref), z wystawiającym z linii obrony ( bez zmiany i ze zmiana). SYSTEMY: wystawiający w linii ataku- możliwe jest rozegranie akcji: a) atak w II uderzeniu tzn. po nagraniu zawodnik wystawiający zamiast wystawy wykonuje atak; b) atak w III uderzeniu tzn. wykonywany po nagraniu i wystawie; wystawiający w linii obrony tzn, czwarty w ataku- może on rozegrać piłkę do jednego do jednego z trzech zawodników linii ataku lub pozostałych zawodników w linii obrony, atak nastąpi w III uderzeniu. WARIANTY: ze zmiana stref- określane jest wtedy gdy kierunki dojścia po którym przemieszczają się zawodnicy do miejsca ataku przetną się (poprzez krzyżowanie, obiegnięcie); bez zmiany stref- określane jest wtedy kiedy przecięcie kierunków dojścia zawodników nie nastąpi. RODZAJE ATAKU: zbicie- najbardziej dynamiczna forma ataku, dość trudna do wykonania ze względu na strukturę przestrzenno czasową (dostosowanie całej sekwencji ruchów do lecącej piłki); plasowanie- atak słabszy od zbicia, kiwniecie- prosta forma ataku podczas której grający kieruje piłkę palcami jednorącz w nie bronioną strefę boiska;TAKTYKA OBRONY Systematyka obrony: działania przygotowawcze: ustawienie zespołu zagrywającego, obronę dwojakiego rodzaju: blok i obronę w polu. SYSTEMY BLOKOWANIA: w swoich strefach- zawodnicy blokują na określonych dla swojej pozycji, odcinkach siatki (wariant pojedynczy); z przekazywaniem- blokujący „przekazują” sobie atakujących (pojedynczy, grupowy); każdy swego- poszczególni zawodnicy linii ataku blokują wyznaczonych sobie atakujących (pojedynczy, grupowy); SYSTEMY OBRONY W POLU: z asekuracją bloku: nie blokującym - asekurującym jest zawodnik linii ataku nie uczestniczący w bloku; skrzydłowym obrony- asekuruje jeden z zawodników skrzydłowych obrony zależnie od tego z której strefy atakuje przeciwnik; środkowym obrony- asekuruje środkowy obrony bez względu na to z której strefy następuje atak, mieszana- asekurują: nie blokujący i jeden z zawodników obrony (środkowy lub skrzydłowy) - zależnie od wybranego wariantu; linią- blok asekurowany jest sytuacyjnie przez zawodników linii obrony, w pierwszej fazie ataku przeciwnika żaden z nich nie wykonuje asekuracji, dopiero w określonej sytuacji jeden z obrońców przemieszcza się na pozycje asekurującego; z asekuracja ataku: może wykonywać: jeden zawodnik, dwóch zawodników, trzech zawodników. FORMY BLOKU: pojedynczy, podwójny, potrójny. RODZAJE: zamkniety, półotwarty, otwarty PAD Wyróżniamy następujące rodzaje padów:a) Przodem-Pad przodem wykonywany jest na mocno ugiętych nogach z wychyleniem tułowia w kierunku lotu piłki i równoczesnym dynamicznym wyprostem kończyn dolnych. Kontakt z piłką może być jednorącz (stroną grzbietową dłoni), lub oburącz (sposobem dolnym). Po odbiciu piłki następuje amortyzacja upadku ciała przez ugięcie kończyn górnych.b) Bokiem-Przy tym padzie wykonujemy nieduży wykrok w kierunku piłki, a następnie przenosimy ciężar ciała na nogę wykroczną, z równoczesnym skrętem stopy do ułożenia bocznego. Tułów przenosimy nisko i równolegle do podłoża, a kierunkową kończynę górną (przy odbiciu jednorącz) prowadzimy w górę po osi ciała. Po dynamicznym wyproście nogi wykrocznej oraz kończyny górnej następuje kontakt z piłka nasadą dłoni lub częścią przydłoniową przedramienia. Upadek powinien nastąpić na biodro i bark z możliwością wykonania przewrotu przez bark przeciwny. c) Tyłem Po wytrąceniu równowagi tułów pochylamy w przód, tworząc tzw. ,,koci grzbiet”. Kontakt plecami z podłożem przebiega poprzez część krzyżową i lędźwiową. Pad możemy zakończyć „kołyską” lub przewrotem  przez bark. METODYKA NAUCZANIA 1) objaśnienie i pokaz z obj 2) cw przygotowawcze 3) w kleku obunóż wychylenie ciała do przodu z równoczesnych wyciągnięciem kończyn górnych w przód i amortyzacja upadku w stawach łokciowych 4) j.w z klęku jednonóż i odbiciem w dal drugą nogą 5) j.w. z markowaniem odbicia piłki jednoracz lub oburącz 6) j.w z przysiadu 7) w niskiej postawie siatkarskiej pad z markowaniem lub odbiciem piłki podane przez partnera ( na materacu) 8) pad z odbiciem piłki wykonywany na podłozu 9) doskonalenie - pady w róznych kierunkach, z marszu biegu, łączone z innymi elementami. KOLYSKA z przysiadu wykonujemy maksymalny wypad w przod w bok do padajacej z rownoczesnym przeniesieniem ciezaru ciala na noge w wypadzie.Nastepnie na przedniej czesci stopy w wypadzie wykonujemy ruch skretny tak by kolano skierowane było bardziej do srodka a ruchowi temu towarzyszy wejscie barkiem pod pilke i odbicie jej w momencie wytracania rownowagi do tylu.Padajac przetaczamy tulow tworzac kolyske na plecach.RZUT wykonujemy z odbicia jednonoz.Po odbiciu cialo przyjmujacego przechodzi do lotu w przod-w dol.Rece odbijajace pilke powinny być wyciagniete daleko w przod i dazyc najkrotsza droga pod pilke.W czasie lotu rece, glowa i gorna czesc tulowia winny być nizej blizej podloza niż nogi.Po odbiciu cialo opada do podporu na ramionach rozstawionych na szerokosc barkow które przez ugiecie RR amortyzuja czesc sily upadku.Dalej stopniowo kontakt z podlozem maja klatka piersiowa brzuch obrecz biodrowa i uda tworzac mocno wygieta kolyske. PRAWA I OBOWIAZKI KAPITANA przed spotkaniem kapitan zespolu podpisuje protokul i reprezentuje swój zespol w losowaniu.W czasie gdy pilka jest poza gra wylacznie grajacy kapitan jest upowazniony do rozmowy z sedziami:w celu przekazania prosby o wyjasnienie zastosowania lub interpretacji przepisow a także prosb i pytan stawianych przez swoich kolegow.Jeśli grajacy kapitan nie zgadza się z wyjasnieniami sedziego I może zlozyc protest przeciwko danej decyzji i powinnien natychmiast zglosic sedziemu I ze rezerwuje sobie prawo do wpisania oficjalnego protestu w protokole zawodow po zakonczeniu spotkania,zmiane calosci lub czesci ubioru ,sprawdzenie ustawienia zespolow,sprawdzania pow. Boiska siatki pilki itd.,w celu uzyskania przerwy lub zmiany zawodnika,po spotkanie kapitan dziekuje sedziom i podpisuje protokol zawodow w celu zatwierdzenia wyniku,może potwierdzic i wpisac w protokole zawodow oficjalny protest dotyczacy zastosowania i interpretacji przepisow jeśli w odpowiednim czasie zostalo to zgloszone sedziemu I. Sędzia pierwszy: Karania za niewłaściwe zachowanie i opóźnianie gry. Wydawania decyzji o: a) błędach zagrywki i błędach ustawienia zespołu zagrywającego, w tym dotyczących zasłony, b) błędach odbicia piłki, c) błędach nad siatką i na górnej jej części, d) ataku zawodnika pola obrony lub Libero e) ataku zawodnika, który wykonał spełniony atak a piłka znajdowała się powyżej górnej taśmy siatki i została wystawiona palcami sposobem górnym przez Libero znajdującego się w polu ataku f) piłce przechodzącej pod siatką Po zakończeniu spotkania, sędzia sprawdza i podpisuje protokół zawodów Sędzia drugi: kontakt z boiskiem po stronie przeciwnika, bład ustawienia zespołu przyjmującego zagrywke, błędny kontakt zawodnika z antenka po strnie sędziego drugiego, spełnionym ataku zawodnika lini obrony, próbie bloku, błedach ataku lini obronu lub Libero, zetknięcie piłki z ciałem obcym, piłe przekraczającą poza płaszczyzna przejścia w s trone boiska przeciwnika Sękretarz: przed setem i meczem wpisuje do Prot. Dane meczu iż espołów i numer i nazwisko Libero, ustawienie początkowe z kartki od trenera, w meczu: zapisuje punkty, sprawdza kolejność zagrywek i inf. Po zagrywce, sygnalizuje niezgodną prośbe o przerwe, informuje o zakończeniu seta oraz 8 punkcie w 5 secie, zapisuje sankcje i prośby nieuzasadnione, kontroluje czas między setami, po meczu zapisuje wynik końcowy Sędzia boczny: upadek piłki na boisko lub na aut każdorazowo, gdy piłka upadnie obok obserwowanej przez nich linii; dotknięcie piłki "autowej" przez zespół odbierający; dotknięcie przez piłkę antenki, przejście piłki z zagrywki na druga stronę siatki poza przestrzenią przejścia; wykroczenie poza swoje boisko w momencie wykonania zagrywki któregokolwiek z grających zawodników obu zespołów ( poza zawodnikiem zagrywającym ); błąd stóp zawodnika zagrywającego; dotknięcie antenki po swojej stronie boiska, przez zawodnika podczas akcji z piłką lub gdy ma to wpływ na przebieg gry; przejście piłki na druga stronę siatki na boisko przeciwnika poza przestrzenią przejścia lub dotknięcie przez piłkę antenki po swojej stronie boiska

Sędzia pierwszy: Kara za niewłaściwe zachowanie i opóźnianie gry.
Wydawania decyzji o: a) błędach zagrywki i błędach ustawienia zespołu

zagrywającego, w tym dotyczących zasłony, b) błędach odbicia piłki,

c) błędach nad siatką i na górnej jej części, d) ataku zawodnika pola obrony

lub Libero e) ataku zawodnika, który wykonał spełniony atak a piłka znajdowała

się powyżej górnej taśmy siatki i została wystawiona palcami sposobem górnym

przez Libero znajdującego się w polu ataku
f) piłce przechodzącej pod siatką Po zakończeniu spotkania, sędzia sprawdza i

podpisuje protokół zawodów

Sędzia drugi: kontakt z boiskiem po stronie przeciwnika, bład ustawienia zespołu

przyjmującego zagrywke, błędny kontakt zawodnika z antenka po strnie sędziego

drugiego, spełnionym ataku zawodnika lini obrony, próbie bloku, błedach ataku lini

obronu lub Libero, zetknięcie piłki z ciałem obcym, piłe przekraczającą poza

płaszczyzna przejścia w s trone boiska przeciwnika

Sękretarz: przed setem i meczem wpisuje do Prot. Dane meczu iż espołów i

numer i nazwisko Libero, ustawienie początkowe z kartki od trenera,

w meczu: zapisuje punkty, sprawdza kolejność zagrywek i inf. Po zagrywce,

sygnalizuje niezgodną prośbe o przerwe, informuje o zakończeniu seta oraz 8

punkcie w 5 secie, zapisuje sankcje i prośby nieuzasadnione, kontroluje czas

między setami, po meczu zapisuje wynik końcowy

Sędzia boczny: upadek piłki na boisko lub na aut każdorazowo, gdy piłka

upadnie obok obserwowanej przez nich linii; dotknięcie piłki "autowej" przez

zespół odbierający; dotknięcie przez piłkę antenki, przejście piłki z zagrywki

na druga stronę siatki poza przestrzenią przejścia; wykroczenie poza swoje boisko

w momencie wykonania zagrywki któregokolwiek z grających zawodników obu zespołów

( poza zawodnikiem zagrywającym ); błąd stóp zawodnika zagrywającego; dotknięcie

antenki po swojej stronie boiska, przez zawodnika podczas akcji z piłką lub gdy ma to

wpływ na przebieg gry; przejście piłki na druga stronę siatki na boisko przeciwnika poza

przestrzenią przejścia lub dotknięcie przez piłkę antenki po swojej stronie boiska

POSTAWA SIATKARSKA- charakteryzuje się ustawieniem nóg rozkroczno - wykrocznym na szerokości bioder (może być ustawienie rozkroczne). Nogą zakroczną jest noga od strony zamierzonego kierunku podania piłki. Kończyny dolne nieznacznie ugięte w stawach skokowych, kolanowych i biodrowych, a tułów lekko pochylony (prawie wyprostowany). Ciężar ciała rozłożony równomiernie na obie stopy. Kończyny górne ugięte w stawach łokciowych, ułożone blisko tułowia, dłonie na wysokości klatki piersiowej i czym niższa postawa tym większe ugięcie kończyn dolnych i pochylenie tułowia, oraz ustawienie stóp w nieco większym wykroku. METODYKA NAUCZANIA- 1. Forma ścisła bez piłki2.forma zabawowa b/p 3) forma ścisła z piłką 4. Forma zabawowa z piłką. Sposoby poruszania się po boisku: Sposoby naturalne a) Chód b) Bieg c) Wyskok Sposoby specjalistyczne: a) Krok odstawno-dostawny Ważne jest, aby stopy się nie łączyły i ostateczne ustawienie stopy kierunkowej było na krawędzi przyśrodkowej. b)Krok skrzyżny-Stojąc w pozycji siatkarskiej, skrzyżnie przenosimy nogę dalszą (jej stopa skierowana jest równolegle do kierunku ruchu), a następnie dostawiamy nogę kierunkową, aby znaleźć się w rozkroku.Wypad -Należy wykonać duży krok w dowolnym kierunku z przeniesieniem ciężaru ciała na nogę wykroczną.Zwód Pierwszy nieduży krok dojścia wykonujemy skośnie w kierunku przeciwnym do miejsca ataku (np. pierwszy krok w lewo rozpoczyna noga lewa). Drugi krok jest właściwym do miejsca ataku, po czym następuje krok trzeci, tzw. doskok.Doskok-Fazę lądowania należy rozpocząć od pięty i obniżyć środek ciężkości, następnie przenieść ciężar ciała na śródstopie i palce po czym przez dynamiczny wyprost kończyn dolnych wyskoczyć pionowo w górę. Jeśli doskok jest wykonany przy ataku to dodatkowo noga kierunkowa (u praworęcznych jest to noga lewa) skręcona jest do środka.Rzut siatkarski- Można go wykonać z miejsca lub rozbiegu. Faza odbicia do rzutu odbywa się z pozycji rozkroczno - wykrocznej, przy obniżonej sylwetce ciała. Upadek następuje na dłonie. Kończyny górne wykonują amortyzacje i przechodzimy na klatkę piersiową wyginając tułów do tyłu. ODBICIE PIŁKI SPOSOBEM GÓRNYM a) faza przyjęcia- Przyjmujemy pozycję wykroczną z rozstawionymi stopami na szerokość bioder, nogi ugięte we wszystkich stawach, tułów pochylony lekko do przodu, wzrok skierowany na piłkę. Dłonie ułożone są w koszyczek, odchylone  w kierunku grzbietowym o luźno rozstawionych palcach. Kciuki odchylone w dół i do tyłu. Kontakt z piłką następuje najpierw opuszkami palców około 15-25 cm nad twarzą. Ramiona ugięte w łokciach pod kątem około 90 stopni i skręceniem przedramion blisko tułowia nieco na zewnątrz. Podanie piłki rozpoczyna się od wyprostu nóg w kolanach,  kontakt palców z piłką następuje w drugie połowie fazy wyprostu. W trakcie odbicia ramiona tylko częściowo prostują się w łokciach. Piłka po prawidłowym podaniu nie obraca się, a jej lot winien być prawie pionowym opadaniem. faza podania- rozpoczyna się od momentu kontaktu zpiłką polega na jednoczesnym wyproście nóg i ramion, ramiona podczas wyprostu przemieszczaja się w górę w przód.METODYKA NAUCZANIA ODBICIA: 1Pokaz i objaśnienie. 2. Ćwiczenia ukierunkowane-przygotowujące (są to ćwiczenia, w których struktura ruchu jest bardzo zbliżona do właściwego odbicia) 3.Odbicia nad sobą. 4.Odbicia o ścianę. 5.Odbicia piłki dorzuconej przez partnera. 6.Odbicia w parach z zachowaniem dużej ciągłości. 7.Ćwiczenia, w których wymuszamy odbicie na różną odległość. 8.Ćwiczenia wymuszające odbicie po przemieszczeniu i w „deficycie czasu”. 9. Ćwiczenia wymuszające zmianę kierunku lotu piłki. 10.Odbicia sposobem oburącz w tył. 11. Odbicie jednorącz. 12.Odbicie w postawie o zachwianej równowadze. 13.Ćwiczenia doskonalące odbicia sposobem oburącz górą- w tym ćwiczenia na podzielność uwagi. METODYKA Z KSIAZKI: 1) objasneinie nie i pokaz, 2 cw przygotowawcze 3 nauka ustawienia dłoni, 4nauka fazy przyjecia, fazy podania, 5 łaczenia dwóch faz, 6 zwiększanie odległości odbić odbicia w przemieszczaniu się ze zmiana kierunku lotu piłki w wyskoku PRAWA I OBOWIAZKI TRENERA ODBICIE PIŁKI SPOSOBEM DOLNYM Stopy w ustawieniu rozkroczno - wykrocznym co najmniej na szerokość bioder. Nogi ugięte we wszystkich stawach, tułów pochylony do przodu, aby przedramiona wychodziły poza pole postawy. Dłoń jednej ręki obejmuje dłoń drugiej, kciuki ułożone równolegle. Odbicie następuje wewnętrznymi powierzchniami przedramion, bliżej nadgarstków. Praca ramion, w trakcie podania odbywa się wyłącznie w stawach biodrowych. Gdy piłka dolatuje wykonujemy wyprost kończyn dolnych, a odbicie następuje w połowie fazy wyprostu. Odbicie powinno odbyć się w miejscu, lub z tendencją pójścia do przodu. Piłka przyjmowana jest mniej więcej na wysokości bioder. METODYKA NAUCZANIA 1.Pokaz i objaśnienie. 2.Ćwiczenia ukierunkowane-przygotowujące (są to ćwiczenia, w których struktura ruchu jest bardzo zbliżona do właściwego odbicia) 3.Odbicia nad sobą. 4.Odbicia o ścianę. 5.Odbicia piłki dorzuconej przez partnera. 6.Odbicia w parach z zachowaniem dużej ciągłości. 7.Ćwiczenia, w których wymuszamy odbicie na różną odległość. 8.Ćwiczenia wymuszające odbicie po przemieszczeniu i w „deficycie czasu”. 9. Ćwiczenia wymuszające zmianę kierunku lotu piłki. 10. Odbicia piłek lecących z dużą szybkością - obrona i przyjęcie zagrywki. 11.Odbicie jednorącz. 12. Odbicia w postawie o zachwianej równowadze. 13. Ćwiczenia doskonalące odbicie sposobem oburącz dołem.LUB nauka ustawienia ramion, n. fazy przyjecia, fazy przyjecia i podania, zwiększanie odległości odbić przemieszcanie się zmiana kieruku lotu piłki ZAGRYWKA TENISOWA Przy zagrywce tenisowej stoimy w lekkim wykroku. Noga zakroczna odpowiada ręce zagrywającej. Ręka uderzająca jest ugięta w łokciu i znajduje się za głową. Piłka trzymana jest z przodu i podrzucona do góry, aby uderzenie odbyło się w najwyższym punkcie zasięgu kończyny górnej. Równocześnie z podrzutem piłki wykonujemy zamach ręki uderzającej  górę w tył wraz z wygięciem tułowia w tył. Ciężar ciała przenosimy na nogę zakroczną. Uderzenie następuje przez wyprost tułowia i przeniesienie ciężaru ciała na nogę zakroczną. Piłkę uderzamy całą dłonią o palcach luźno zwartych, wyprostowanych ramieniem. METODYKA NAUCZANIA Pokaz i objaśnienie. Ćwiczenia ukierunkowane - przygotowujące. Nauka podrzutu piłki. Nauka uderzenia piłki. Uderzenie piłki po podrzucie. Wykonanie zagrywki ponad siatką z próbą trafienia w wyznaczony cel lub strefę boiska. Nauka zagrywki tenisowej szybującej. Nauka zagrywki w wyskoku.METODYKA Z KSIAZKI 1) Obj i pokaz 2 )cw przygotowawcze 3 nauka pozycji przygotowawczej, 4 nauka ruchu ramienia uderzającego, 5 nauka podrzutu, 6 zagrywka wpelnej formie, 7 celowanie zagrywki w wybrane miejsce ATAK ZBICIE TENISOWE Ćwiczący ustawia się około 3,5m od siatki i 1/2 m poza linią boczną. Praworęczny zaczyna prawą nogą mały krok kierunkowy, drugi jest szybki i dłuższy w kierunku gdzie ma być atak. W trzecim kroku następuje obniżenie środka ciężkości, a ręce są w tylnym zamachu. Ćwiczący wykonuje odbicie w górę przez postawienie prawej nogi i dołączenie lewej lekko skręconej do środka. Odbicie następuje przez pięty, a następnie śródstopie i palce. W fazie najwyższego wzlotu ciało zawodnika ułożone jest w postaci łuku napiętego. Uderzenie piłki rozpoczyna się przez szybki skłon tułowia do przodu z jednoczesnym opuszczeniem w dół ręki niebiorącej udziału w uderzeniu. Piłkę uderzamy całą dłonią,  ręka jest wyprostowana, ale nieusztywniona. PLASING jest to lekkie, kierunkowe uderzenie piłki na pole przeciwnika. Przy plasowaniu kierunek lotu piłki nadaje nadgarstek. Piłka spada po  łuku KIWNIĘCIE Kiwnięcie jest to przerzucenie piłki w wyskoku w miejsce najsłabiej bronione przez przeciwnika. Piłka jest kierowana z góry w dół przez ruch w stawie barkowym wyprostowanego ramienia ze zgięciem dłoniowym nadgarstka. Rodzaje ataku: plasing kiwniecie i zbicie.METODYKA NAUCZANIA ZBICIA Pokaz i objaśnienie. Ćwiczenia ukierunkowane. Nauka rozbiegu zakończonego doskokiem, wyskok w górę i lądowanie. Nauka uderzenia piłki.Ćwiczenia synchronizacji rozbiegu z torem lotu wystawionej piłki. Kierowanie piłką poprzez pracę nadgarstka i ramienia. Ćwiczenia różnych form ataku. Ćwiczenia uwzględniające tempo wykonania ataku.METODYKA Z KSIAZKI 1Obj i pokaz 2 cw przyg. 3 nauka ruchu ramienia uderzającego, 4 nauk uderzenia w piłke trzymana z miejsca, 5 j.w po wyskoku, nauka rozbiegu, 6 nuaka uderzenia pilki lecącej, 7 nauka zbicia w określone miejsce boiska zroznych stref. ZAGRYWKA DOLNA Stoimy przodem do siatki, nogi rozstawione na szerokość bioder, noga przeciwna do ręki zagrywającej wysunięta do przodu. Nogi ugięte w stawach kolanowych ,ciężar ciała równomiernie rozłożony na obie nogi. Piłkę trzymamy na lewej dłoni przesuniętej w prawo. W momencie podrzutu piłki następuje odmach ramienia zagrywającego do tyłu i obniżenie postawy. Ramię uderzające wykonuje ruch wahadłowy i uderzenie piłki  dłonią. Towarzyszyć temu powinna wyprostna praca nóg.METODYKA NAUCZANIA Pokaz i objaśnienie. Ćwiczenia ukierunkowane - wprowadzające. Uderzenie piłki w dal bez siatki. Uderzenie ponad siatką. Doskonalenie zagrywki po sygnale dźwiękowym.METODYKA Z KSIAZKI 1 ob. i pokaz 2 cw przyg 3 nauka pozycji przygotowawczej. 4 Nauka ruchu ramienia uderzającego, 5 nauka podrzutu, 6 zagrywka pełnej formie, 7 celowanie zagrywki w wybrane miejsca boiska

ZASŁONA (BLOK) Zawodnik znajduje się w postawie wysokiej z rękoma przygotowanymi i dłońmi na wysokości głowy. Dłonie tworzą szczelną płaszczyznę, palce szeroko rozstawione, a dłonie są przedłużeniem przedramion. W chwili zetknięcia z piłką wykonujemy ruch z góry w dół przez  zgięcie w stawach nadgarstkowych. METODYKA NAUCZANIA Pokaz i objaśnienie. Ćwiczenia ukierunkowane - przygotowujące. Nauka pracy ramion. Pokaz i ćwiczenia na umiejętność operowania płaszczyzną bloku. Blok pojedynczy - ćwiczenia nauczające wyczucia tempa bloku. Nauka sposobów przemieszczania się w bloku. Ćwiczenia bloku grupowego. Ćwiczenia doskonalące blok (przy założeniu blokujemy „każdy swego” lub „z przekazaniem”).METODYKA Z KSIAZKI 1 i 2 jak zawsze 3 nauka pozycji przygotowawczej, 4 nauka ruchu ramion, 5 nauka blokownaia pilki zawieszonej po wyskoku z miejsca, 6 j.w pilki rzuconej, 7 nauka blokownaia pilki atakowanej, 8 nauka dojscia, pelna forma wykonania bloku, 9 nauka bloku grupowego.WYSTAWIENIE: technika taka jak przy odbiciach z tym ze kiedy stosujemy ustawienie rozkroczno wykroczne to noga wykroczna powinna zanjdowac się bliżej siatki, zabezpiecza to przed podaniem pilki zbyt blisko siatki. TAKTYKA ATAKU Systematyka ataku: działania przygotowawcze: ustawienie zespołu przyjmującego zagrywkę, rozegranie ataku w jednym z systemów: z wystawiającym z linii ataku ( bez zmiany i ze zmiana stref), z wystawiającym z linii obrony ( bez zmiany i ze zmiana). SYSTEMY: wystawiający w linii ataku- możliwe jest rozegranie akcji: a) atak w II uderzeniu tzn. po nagraniu zawodnik wystawiający zamiast wystawy wykonuje atak; b) atak w III uderzeniu tzn. wykonywany po nagraniu i wystawie; wystawiający w linii obrony tzn, czwarty w ataku- może on rozegrać piłkę do jednego do jednego z trzech zawodników linii ataku lub pozostałych zawodników w linii obrony, atak nastąpi w III uderzeniu. WARIANTY: ze zmiana stref- określane jest wtedy gdy kierunki dojścia po którym przemieszczają się zawodnicy do miejsca ataku przetną się (poprzez krzyżowanie, obiegnięcie); bez zmiany stref- określane jest wtedy kiedy przecięcie kierunków dojścia zawodników nie nastąpi. RODZAJE ATAKU: zbicie- najbardziej dynamiczna forma ataku, dość trudna do wykonania ze względu na strukturę przestrzenno czasową (dostosowanie całej sekwencji ruchów do lecącej piłki); plasowanie- atak słabszy od zbicia, kiwniecie- prosta forma ataku podczas której grający kieruje piłkę palcami jednorącz w nie bronioną strefę boiska;TAKTYKA OBRONY Systematyka obrony: działania przygotowawcze: ustawienie zespołu zagrywającego, obronę dwojakiego rodzaju: blok i obronę w polu. SYSTEMY BLOKOWANIA: w swoich strefach- zawodnicy blokują na określonych dla swojej pozycji, odcinkach siatki (wariant pojedynczy); z przekazywaniem- blokujący „przekazują” sobie atakujących (pojedynczy, grupowy); każdy swego- poszczególni zawodnicy linii ataku blokują wyznaczonych sobie atakujących (pojedynczy, grupowy); SYSTEMY OBRONY W POLU: z asekuracją bloku: nie blokującym - asekurującym jest zawodnik linii ataku nie uczestniczący w bloku; skrzydłowym obrony- asekuruje jeden z zawodników skrzydłowych obrony zależnie od tego z której strefy atakuje przeciwnik; środkowym obrony- asekuruje środkowy obrony bez względu na to z której strefy następuje atak, mieszana- asekurują: nie blokujący i jeden z zawodników obrony (środkowy lub skrzydłowy) - zależnie od wybranego wariantu; linią- blok asekurowany jest sytuacyjnie przez zawodników linii obrony, w pierwszej fazie ataku przeciwnika żaden z nich nie wykonuje asekuracji, dopiero w określonej sytuacji jeden z obrońców przemieszcza się na pozycje asekurującego; z asekuracja ataku: może wykonywać: jeden zawodnik, dwóch zawodników, trzech zawodników. FORMY BLOKU: pojedynczy, podwójny, potrójny. RODZAJE: zamkniety, półotwarty, otwarty PAD Wyróżniamy następujące rodzaje padów:a) Przodem-Pad przodem wykonywany jest na mocno ugiętych nogach z wychyleniem tułowia w kierunku lotu piłki i równoczesnym dynamicznym wyprostem kończyn dolnych. Kontakt z piłką może być jednorącz (stroną grzbietową dłoni), lub oburącz (sposobem dolnym). Po odbiciu piłki następuje amortyzacja upadku ciała przez ugięcie kończyn górnych.b) Bokiem-Przy tym padzie wykonujemy nieduży wykrok w kierunku piłki, a następnie przenosimy ciężar ciała na nogę wykroczną, z równoczesnym skrętem stopy do ułożenia bocznego. Tułów przenosimy nisko i równolegle do podłoża, a kierunkową kończynę górną (przy odbiciu jednorącz) prowadzimy w górę po osi ciała. Po dynamicznym wyproście nogi wykrocznej oraz kończyny górnej następuje kontakt z piłka nasadą dłoni lub częścią przydłoniową przedramienia. Upadek powinien nastąpić na biodro i bark z możliwością wykonania przewrotu przez bark przeciwny. c) Tyłem Po wytrąceniu równowagi tułów pochylamy w przód, tworząc tzw. ,,koci grzbiet”. Kontakt plecami z podłożem przebiega poprzez część krzyżową i lędźwiową. Pad możemy zakończyć „kołyską” lub przewrotem  przez bark. METODYKA NAUCZANIA 1) objaśnienie i pokaz z obj 2) cw przygotowawcze 3) w kleku obunóż wychylenie ciała do przodu z równoczesnych wyciągnięciem kończyn górnych w przód i amortyzacja upadku w stawach łokciowych 4) j.w z klęku jednonóż i odbiciem w dal drugą nogą 5) j.w. z markowaniem odbicia piłki jednoracz lub oburącz 6) j.w z przysiadu 7) w niskiej postawie siatkarskiej pad z markowaniem lub odbiciem piłki podane przez partnera ( na materacu) 8) pad z odbiciem piłki wykonywany na podłozu 9) doskonalenie - pady w róznych kierunkach, z marszu biegu, łączone z innymi elementami. KOLYSKA z przysiadu wykonujemy maksymalny wypad w przod w bok do padajacej z rownoczesnym przeniesieniem ciezaru ciala na noge w wypadzie.Nastepnie na przedniej czesci stopy w wypadzie wykonujemy ruch skretny tak by kolano skierowane było bardziej do srodka a ruchowi temu towarzyszy wejscie barkiem pod pilke i odbicie jej w momencie wytracania rownowagi do tylu.Padajac przetaczamy tulow tworzac kolyske na plecach.RZUT wykonujemy z odbicia jednonoz.Po odbiciu cialo przyjmujacego przechodzi do lotu w przod-w dol.Rece odbijajace pilke powinny być wyciagniete daleko w przod i dazyc najkrotsza droga pod pilke.W czasie lotu rece, glowa i gorna czesc tulowia winny być nizej blizej podloza niż nogi.Po odbiciu cialo opada do podporu na ramionach rozstawionych na szerokosc barkow które przez ugiecie RR amortyzuja czesc sily upadku.Dalej stopniowo kontakt z podlozem maja klatka piersiowa brzuch obrecz biodrowa i uda tworzac mocno wygieta kolyske. PRAWA I OBOWIAZKI KAPITANA przed spotkaniem kapitan zespolu podpisuje protokul i reprezentuje swój zespol w losowaniu.W czasie gdy pilka jest poza gra wylacznie grajacy kapitan jest upowazniony do rozmowy z sedziami:w celu przekazania prosby o wyjasnienie zastosowania lub interpretacji przepisow a także prosb i pytan stawianych przez swoich kolegow.Jeśli grajacy kapitan nie zgadza się z wyjasnieniami sedziego I może zlozyc protest przeciwko danej decyzji i powinnien natychmiast zglosic sedziemu I ze rezerwuje sobie prawo do wpisania oficjalnego protestu w protokole zawodow po zakonczeniu spotkania,zmiane calosci lub czesci ubioru ,sprawdzenie ustawienia zespolow,sprawdzania pow. Boiska siatki pilki itd.,w celu uzyskania przerwy lub zmiany zawodnika,po spotkanie kapitan dziekuje sedziom i podpisuje protokol zawodow w celu zatwierdzenia wyniku,może potwierdzic i wpisac w protokole zawodow oficjalny protest dotyczacy zastosowania i interpretacji przepisow jeśli w odpowiednim czasie zostalo to zgloszone sedziemu I. Sędzia pierwszy: Karania za niewłaściwe zachowanie i opóźnianie gry. Wydawania decyzji o: a) błędach zagrywki i błędach ustawienia zespołu zagrywającego, w tym dotyczących zasłony, b) błędach odbicia piłki, c) błędach nad siatką i na górnej jej części, d) ataku zawodnika pola obrony lub Libero e) ataku zawodnika, który wykonał spełniony atak a piłka znajdowała się powyżej górnej taśmy siatki i została wystawiona palcami sposobem górnym przez Libero znajdującego się w polu ataku f) piłce przechodzącej pod siatką Po zakończeniu spotkania, sędzia sprawdza i podpisuje protokół zawodów Sędzia drugi: kontakt z boiskiem po stronie przeciwnika, bład ustawienia zespołu przyjmującego zagrywke, błędny kontakt zawodnika z antenka po strnie sędziego drugiego, spełnionym ataku zawodnika lini obrony, próbie bloku, błedach ataku lini obronu lub Libero, zetknięcie piłki z ciałem obcym, piłe przekraczającą poza płaszczyzna przejścia w s trone boiska przeciwnika Sękretarz: przed setem i meczem wpisuje do Prot. Dane meczu iż espołów i numer i nazwisko Libero, ustawienie początkowe z kartki od trenera, w meczu: zapisuje punkty, sprawdza kolejność zagrywek i inf. Po zagrywce, sygnalizuje niezgodną prośbe o przerwe, informuje o zakończeniu seta oraz 8 punkcie w 5 secie, zapisuje sankcje i prośby nieuzasadnione, kontroluje czas między setami, po meczu zapisuje wynik końcowy Sędzia boczny: upadek piłki na boisko lub na aut każdorazowo, gdy piłka upadnie obok obserwowanej przez nich linii; dotknięcie piłki "autowej" przez zespół odbierający; dotknięcie przez piłkę antenki, przejście piłki z zagrywki na druga stronę siatki poza przestrzenią przejścia; wykroczenie poza swoje boisko w momencie wykonania zagrywki któregokolwiek z grających zawodników obu zespołów ( poza zawodnikiem zagrywającym ); błąd stóp zawodnika zagrywającego; dotknięcie antenki po swojej stronie boiska, przez zawodnika podczas akcji z piłką lub gdy ma to wpływ na przebieg gry; przejście piłki na druga stronę siatki na boisko przeciwnika poza przestrzenią przejścia lub dotknięcie przez piłkę antenki po swojej stronie boiska

---