Zmiana postaw

• Postawy- Ocena ludzi, przedmiotów i poglądów.

• Postawy jawne- Postawy , które świadomie wyznajemy i potrafimy łatwo określić.

• Postawy ukryte- Postawy, które są mimowolne, niekontrolowane a czasami nieświadome.

• Komunikat perswazyjny - Komunikat ( np. reklama TV albo przemówienie) przekonujący do zajęcia określonego stanowiska w danej sprawie.

• Centralny tor perswazji- u swoich podstaw staranne i przemyślane przetwarzanie informacji zawartej w przekazie, a podstawową przesłanką skuteczności przekazu jest jego zdolność do wywoływania przychylnych reakcji poznawczych

• Dwuczynnikowy model perswazji- na odbiór przekazu wpływa zauważenie i zrozumienie przekazu.

• Dystraktor-

• Efekt bumerangowy- wywoływanie zmiany w kierunku odwrotnym niż zamierzony

• Efekt pierwszeństwa- silniejsze oddziaływania argumentów przekazanych jako pierwsze z kolei

• Efekt przesypiania-

• Efekt Romea i Julii-

• Efekt świeżości- czyli silniejsze oddziaływanie argumentów podanych na końcu.

• Heurystyki uległości-

• Inokulacja-

• Model reakcji poznawczych- zakłada, że odbierając przekaz ludzie aktywnie go konfrontują z własnymi dotychczasowymi poglądami i wiedzą na temat danej kwestii.

• Perswazja- skłanianie kogoś do zmiany zdania lub postępowania.

• Wyznaczniki skutecznej perswazji- nadawca komunikatu ,treść i organizacja komunikatu, środek za pomocą, którego jest odbierany i odbiorca przekazu.

• Peryferyjny tor perswazji- opiera się na powierzchownym zidentyfikowaniu jakiegoś sygnału sugerującego pozytywny lub negatywny stosunku do stanowiska oferowanego w przekazie

• Procesualny model perswazji-ostateczny efekt komunikatu perswazyjnego zależy od co najmniej pięciu etapów jego przetwarzania ( uwagi, zrozumienia jego treści, ulegania jego argumentom, utrzymywania tej zmienionej postawy i wykorzystania jej we własnym zachowaniu odbiorcy komunikatu)

• Reaktancja-

• Siła argumentacji-

• Technika listowania myśli- tuż po odebraniu przekazu , odbiorcy są proszeni o wypowiedzenie lub zapisanie wszystkich myśli, jakie wywołał przekaz.

• Teoria dwutorowości perswazji-

• Wiarygodność nadawcy-

• Zaangażowanie odbiorcy- przełącza perswazję na tor centralny i w konsekwencji nasila perswazję przy silnej argumentacji a osłabia przy argumentacji słabej

• Przetwarzanie systematyczne- ma charakter przemyślany i głęboki

• Przetwarzanie heurystyczny- to chodzenie na skróty i zastępowanie systematycznej analizy argumentów prostymi , automatycznie wykorzystywanymi regułami.

Wpływ społeczny

• Wpływ społeczny -proces w wyniku, którego dochodzi do zmiany zachowania, opinii lub uczuć człowieka wskutek tego, co robią, myślą lub czują inni ludzie.

• Przejawy wpływu społecznego

• Naśladownictwo- czyli kopiowanie cudzych zachowań we własnym działaniu

• Teoria społecznego uczenia się- zakłada, że modelowanie jest mechanizmem świadomej zmiany własnego zachowania pod wpływem obserwacji cudzego zachowania i jego skutków.

• konformizm (eksperyment przeprowadzony przez Salomona Asha)-uleganie rzeczywistemu, czy tylko wyobrażonemu naciskowi ze strony innych ludzi stanowiących większość w danej sytuacji

• wpływ normatywny- uleganie jednostki temu, co uważa ona za normę społeczną, a w szczególności za normę wyznawaną przez grupę odniesienia (grupę na której człowiekowi zależy, z którą się utożsamia)

• zewnętrzny konformizm- upodabniania się do innych pomimo odmienności własnego, lecz nieujawnianego zdania.(dążenie do tego aby być lubianym i akceptowanym)

• 3 powody spadku konformizmu-

• anonimowość-kiedy wywierająca presję grupa nie wie, jaką reakcje wykonuje dana jednostka

• mała atrakcyjność grupy

• Rozbicie jednomyślności grupy

• wpływ informacyjny- opiera się na dążeniu człowieka do tego, by mieć słuszność.

• wewnętrzny konformizm- podporządkowywanie swojego zachowania naciskowi innych (uważamy ,że inni mają rację)

• czynniki oddziaływujące na wielkość konformizmu:

• uleganie opinii większości rośnie wraz z niejasnością zadania- im bardziej dwuznaczna jest właściwa odpowiedź

• uleganie rośnie także wraz ze spadkiem samooceny oraz wraz ze wzrostem naszego przekonania, że słabo się znamy na danej sprawie

• Wielkość grupy- wpływa na konformizm krzywoliniowo- początkowo wzrost liczby członków grupy nasila uleganie większości , jednak przy 4-5 członkach grupy poziom uległości stabilizuje się , bądź nawet maleje.

• Owczy pęd- ślepe uleganie grupie (anonimowość, brak własnego zdania)

• Natężenie konformizmu- bardziej zależy od czynników sytuacyjnych ( charakter presji i okoliczności, w jakich jest wywierana ), niż od cech osobowości osób poddanych presji.

• Posłuszeństwo wobec autorytetu podporządkowywanie się poleceniom bądź sugestiom ludzi mających władzę lub autorytet. Posłuszeństwo zapewnia:

• Utrzymanie porządku społecznego

• Sprawność działania różnych grup i instytucji

• Cechy nasilające uległość wobec autorytetu

• Wielkość autorytety

• Stopień nadzorowania wykonywanych poleceń

• Brak sygnałów cierpienia ofiary

• Cechy spadku uległości wobec autorytetu:

• Obserwowania innych, nieuległych osób

• Występowanie sprzeczności między poleceniami różnych autorytetów

• Problem z wyrzeczeniem ( człowiek poddany presji) się odpowiedzialności za losy ofiary

• Dwa znamiona autorytetu , którym ulegamy

• Tytuł

• Odpowiednie ubranie

• Wyzwalacze posłuszeństwa - polecenie przełożonego czy autorytetu działa na człowieka automatycznie. Częste uleganie im, powoduje że człowiek ulega nawet wtedy, gdy jest to bezzasadne, błędne czy nawet niebezpieczne.

• MECHANIZMY WYWIERANIA WPŁYWU:

• Zaangażowanie -podjęciu jakiegoś działania, a nawet samo przygotowanie się do niego, inicjuje szereg procesów sprawiających, że działanie wykonujemy czy kontynuujemy pomimo poważnych kosztów, na jakie to naraża.

• Podwyższenie psychicznej dostępności danego sposobu zachowania:- samo wyobrażenie jakiegoś sposobu postępowania lu myślenia o nim podwyższa szansę jego realizacji.

• Uzasadnienie własnego wysiłku- jeżeli w uzyskanie jakiegoś efektu włożyliśmy dużo wysiłku , bardziej go sobie cenimy , niż to , co przychodzi nam bez wysiłku

• Pułapka utopionych kosztów- motywacja do odzyskania dóbr zainwestowanych w dotychczasowe działanie.

• Zmiana spostrzegania samego siebie- jeżeli już podjęliśmy jakieś działanie , zaczynamy siebie spostrzegać w sposób sprzyjający kontynuacji tego działania

• Wzbudzenie naszego pragnienia , aby zaprezentować się innym jako osoba konsekwentna i wewnętrznie zgodna- publiczne zaangażowanie się w działanie prowadzi do znacznie silniejszego przy nim trwania niż zaangażowanie prywatne.

• Społeczny dowód słuszności- łatwo ulegamy opinii, sugestiom innych, gdy zauważamy, że większość ludzi tak postępuje. Wybieramy sposób działania patrząc jak postąpili inni i robimy to samo

• Reguła sympatii - w celach manipulacyjnych osoba obdarzana przez nas sympatią chę6niej nam pomaga i ulega naszemu wpływowi.

• Niedostępność- jeżeli jakiś przedmiot lub możliwość działania zostaną nam odebrane, lub tylko odebraniem zagrożone , zyskują one na wartości.

• Ostatni egzemplarz na składzie

• Ostatnia okazja

TECHNIKI MANIPULACJI SPOŁECZNYCH:

• Stopa w drzwiach- Technika wpływu społecznego oparta na sekwencji próśb: spełnienie prośby mniejszej zwiększa gotowość spełnienia kolejnej, większej prośby.

• Ukryte koszty - technika polegająca na doprowadzeniu człowieka do podjęcia jakiegoś działania i ujawnienie jego kosztów dopiero, wtedy gdy człowiek działanie już podjął.

• Znikająca przynęta- Technika polegająca na zwabieniu człowieka do jakiegoś działania obietnicą zysku, która to obietnica zostaje wycofana już po zaangażowaniu się człowieka w dane działanie.
  

• Technika niskiej piłki- Zaoferowanie komuś atrakcyjnej oferty, a następnie wycofanie jej zysku. Człowiek pozostaje przy swojej decyzji nawet jeżeli bylby stratny, ponieważ zdążył się przyzwyczaić do swojej decyzji.

• Nieproszone ustępstwo DRZWIAMI W TWARZ- Polega ona na tym, iż początkowo proponuje się osobie spełnienie większej prośby, a gdy ona odmówi oferuje się spełnienie mniejszej prośby, która jednak nigdy nie zostałaby spełniona bez tej większej

• „A to nie wszytsko” i odwrócenie uwagi-Polega na zaopatrzeniu propozycji w jakąś dodatkową atrakcję, która czyni propozycję bardziej kuszącą (np. dodaniu czegoś gratis)

• Huśtawka emocjonalna- Wzbudzenie najpierw silnej reakcji emocjonalnej (np. strach czy lęk) po którym następuje nagłe wycofanie źródła tej emocji.

Powoduje że człowiek jest bardziej skłonny na skierowanie do niego prośby, sugestie, propozycje.

• Uwikłanie w dialog - W tej technice wykorzystuje się prawidłowość polegającą na tym, iż osoba chętniej ulegnie prośbie, jeśli poprzedzi ją niezobowiązująca rozmowa. Aby technika ta mogła być skuteczna, podjęty dialog musi dotyczyć mało istotnych problemów, a opinie rozmówców muszą być zbieżne.

Obrona przed wpływem innych-

• Asertywność- stawanie w obronie własnych ,uzasadnionych praw, czenu zwykle towarzyszy swobodne wyrażanie własnych opinii i uczuć.

• Makiawelizm- manipulacja innymi dla własnych korzyści. Makiaweliści są cynicznie przekonani , że ludzie są słabi , interesowni i podatni na manipulację oraz z obojętnością traktują normy moralne jako coś obowiązującego tylko „frajerów”

Atrakcyjność interpersonalna i bliskie związki

• Atrakcyjność interpersonalna - pozytywna postawa w stosunku do innego człowieka. Ma dwa składniki:

• sympatia - lubienie, chęć przebywania z daną osobą

• szacunek - podziw, szukanie opinii danej osoby.

• Teorie atrakcyjności:

• Nasz stosunek do innego człowieka uzależniony jest:

• Kar i nagród- lubimy daną osobę jeżeli jest ona skojarzona z nagrodami ( zdarzeniami przyjemnymi) , zaś nie lubimy jeżeli kojarzy nam się z czymś nieprzyjemnym.

• Równowagi i zgodności poznawczej jaką zapewnia nam 2 człowiek - harmonia między różnymi wyznawanymi przez nas poglądami i postawami, bądź też między poglądami i zachowaniami.

• Donn Byrne - afektywno - wzmocnieniowy model atrakcyjności:

• na atrakcyjność wpływają tylko cechy, które są w stanie wywołać u nas reakcję afektywną

• wpływy wzmocnień dodatnich i ujemnych kombinują się wg następującej reguły:

A= m [ƩNw / (ƩNw + Kw)] + k

A - atrakcyjność

N - nagroda

K - kara

w - ważność nagrody lub kary

m, k - stałe wyznaczone empirycznie

• Wyznaczniki atrakcyjności

• częstość kontaktów

• usuwanie niepewności

• responsywność

• zalety - lubimy ludzi charakteryzujących się zaletami- życzliwych, towarzyskich, uczciwych, inteligentnych …

• wady - odgrywają większą rolę w lubieniu 2 osoby niż zalety- wykrycie wady ma bardziej nieodwracalny skutek niż wykrycie zalety. Po odkryciu wady wycofujemy się z kontaktów z daną osobą.

• podobieństwo- podobieństwo danej osoby do nas samych ( cechy osobowości, zainteresowania, nawyki)

• Podobny znaczy tyle co pozytywny

• Podobieństwo jest nagradzające, ponieważ jego napotkanie potwierdza własne racje i poglądy

• Ludzie podobni do nas będą nas również lubili.

• Atrakcyjność fizyczna - osoby ładne w przeciwieństwie do brzydkich

• Spostrzegane są jako cechujące się wieloma zaletami , sprzyjającymi ich lubieniu (serdeczność, wrażliwość, zrównoważenie, towarzyskość, bycie miłym i interesującym)

• Uważane są za szczęśliwe i mające większe szanse na szczęście także w przyszłości

• Uważane są za mądrzejsze i grzeczniejsze

• Są lepiej traktowane przez bliźnich - częściej spotykają się z życzliwością, wsparciem innych

• Obciążani są mniejszą odpowiedzialnością za swoje naganne uczynki ( wyjątkiem jest kiedy uroda była instrumentem ułatwiającym ich popełnienie

• Mężczyźni- zaczynają pracę od wyższej pensji i wyżej zachodzą w karierze zawodowej

• Kobiety- częściej i szybciej wychodzą za mąż, w dodatku za lepiej zarabiających i wykształconych mężczyzn

• Mają więcej do powiedzenia w związku niż ich partnerzy

Wszystkie te różnice są rezultatem złudzenia „piękne jest dobre” - ponieważ obiektywne pomiary wykazały, że nie ma rzeczywistych różnic pomiędzy osobami brzydkimi i ładnymi.

• Pragnienie zachowania własnej odrębności- Zbyt duże podobieństwo do drugiej osoby zagraża temu pragnieniu i może być awersyjne ( nudne) , obniżając atrakcyjność

• efekt aureoli: fizyczna atrakcyjność jest przyjemna i implikuje ogólną pozytywną ocenę danej osoby, a ta ocena „promieniuje” na jej pozostałe cechy. Ale oczywiście atrakcyjność niejednakowo wpływa na widzenie różnych cech:

• pozytywnie na: ocenę umiejętności społecznych i ocenę globalną

• słabo na ocenę przystosowania, asertywności i zdolności intelektualnych

• w ogólne na moralność i troskę o innych

• źle jeśli chodzi o próżność, zarozumiałość, wiernoś

• komplementowanie- aby komplementowany człowiek polubił nie tylko komplementy , ale i ich autora spełnione muszą być następujące warunki;

• osoba komplementowana musi być niepewna własnej wartości ( albo ogólnie albo w dziedzinie której dotyczą komplementy)

• pochlebstwa są najbardziej skuteczne wtedy, gdy odnoszą się do własności komplementowanej osoby , które ona chciałaby mieć , ale nie jest pewna , czy je ma

• pochlebstwo aby było skuteczne , musi być wiarygodne i nie powinno wyglądać na pochlebstwo.

• Zachowania wiążące- zachowania , których główną lub jedyną funkcją jest budowanie i podtrzymywanie więzi społecznej pięć typów zachowań wiążących:

• Zachowania seksualne

• Działanie na rzecz partnera i związku

• Utrzymywanie bliskości fizycznej

• Zachowania pojednawcze

• Zachowania imponujące

• Przywiązanie-potrzeba pierwotna polegająca na dążeniu do utrzymania więzi emocjonalnej pomiędzy dwoma osobnikami danego gatunku

• Rekcja dzieci na rozłąkę z matką:

• Protest- wyrażający się płaczem, aktywnym poszukiwaniem matki i oporem.

• Rozpacz- wyrażająca się bierną rezygnacją połączoną z głuchym, nieutulonym smutkiem.

• Negacja przywiązanie- paradoksalne ignorowanie matki i jej unikanie.

• Kontakty matek z dziećmi- 3 style przywiązania

• Styl pierwszy-bezpieczny (66% badanych dzieci) cechuje się zaufaniem dziecka do matki i wiarą w jej stałą dostępność, wrażliwość i gotowość do wsparcia i opieki.

• Styl drugi- nerwowo- ambiwalentny (19% dzieci), cechuje się zachowaniami typowymi dla wcześniej wspomnianej fazy protestu. Dzieci takie nie mają poczucia bezpieczeństwa ani przekonania, że matka zawsze pospieszy im z pomocą. Stale upewniają się o jej obecności, odczuwają silny lęk przed rozstaniem i protestują już na słabą zapowiedź odległego rozstania, więcej płaczą i mniej interesują się otoczeniem.

• Styl trzeci-unikający (21% dzieci), cechuje się zachowaniami przypominającymi fazę negacji przywiązania oraz unikaniem kontaktów z rówieśnikami i dorosłymi. Dzieci takie są częściej odrzucane przez matkę, w szczególności strofowane za próby nawiązania z nią bliskiego kontaktu fizycznego.

• Trójskładnikowa teoria miłości:

• Robert Sternberg- trójskładnikowa koncepcja miłości, wedle której na zjawisko to składają się trzy składniki o zasadniczo odmiennej naturze i dynamice:

• Intymność - to łagodne, pozytywne uczucia i towarzyszące im działania wyrażające przywiązanie, bliskość i wzajemną zależność partnerów od siebie.Uczucia te wynikają z umiejętności komunikowania się, wzajemnego zrozumienia i wspierania. Powstają one w trakcie wzajemnego poznawania się partnerów, stąd też intymność powolnie rośnie w miarę trwania związku,wzajemnych kontaktów.Wykształcenie takich scenariuszy (np. jak wydobyć partnera z depresji) jest silnie nagradzające, wskutek czego scenariusze te utrwalają się i automatyzują.

• Namiętność- jest konstelacją silnych emocji zarówno pozytywnych (zachwyt, tkliwość, pożądanie, radość), jak i negatywnych (ból, niepokój, zazdrość, tęsknota), często z mocno uwydatnionym pobudzeniem fizjologicznym. Emocjom tym towarzyszy silna motywacja do maksymalnego połączenia się z partnerem. Wiele typowych przejawów miłości wskazywanych przez ludzi, to przejawy właśnie namiętności: pragnienie i poszukiwanie fizycznej bliskości, przypływy energii, uczucie podniecenia, bicie serca, dotykanie, pieszczenie, całowanie, kontakty seksualne, obsesja na punkcie partnera itp.

• Zobowiązanie -oznacza decyzje i działania ukierunkowane na przekształcenie relacji miłosnej w trwały związek oraz na jego utrzymanie pomimo przeszkód. Podczas gdy namiętność pozostaje niemal całkowicie poza wolicjonalną kontrolą, a intymność poddaje się jej tylko do pewnego stopnia, zobowiązanie jest wysoce podatne na kontrolę ze strony kochających się ludzi. Stanowi to zarówno o sile, jak i o słabości tego składnika miłości. W sytuacji, gdy jest to już jedyny czynnik podtrzymujący trwanie związku, zanik zobowiązania prowadzi do rozpadu samego związku. Jednak w udanym związku zobowiązanie jest zwykle najbardziej stabilnym składnikiem miłości.

• Empatia - wczuwanie się w partnera: składniki empatii. Empatia może oznaczać 3 rożne i niezależne od siebie zjawiska:

• przyjmowanie cudzego punktu widzenia czyli wczuwanie się w innego człowieka - wymaga to dopuszczenia myśli ze istniej inny punkt widzenia , trudność ta jest niewielka dopóki sprawa nie budzi własnych emocji

W konsekwencji trudno w bliskim związku o rzecz bardziej niebezpieczną i bezużyteczną niż posiadanie racji, nawet jeżeli ją udowodnimy partnerowi, sobie samym i wszystkim dookoła. Sukces w związku opiera się na poszanowaniu odmienności poglądów niż na przekonaniu do własnej racji

• emocjonalne współbrzmienie- współczucie dla partnera znajdującego się w kłopocie (współczucie jako emocja własna ale skierowana na druga osobę_

• własne cierpienie na widok innego człowieka znajdującego się w opresji (cierpienie jako emocja własna ale skierowana na nas samych

• Cztery strategie reagowania na niezadowolenie:

• Wyjście ze związku- oznacza jego aktywne niszczenie - wycofanie się z kontaktów , izolowanie się lub atakowanie partnera, rozwód

• Dialog- podejmowanie prób usunięcia problemu i utrzymania związku w dobrym stanie - dyskusje nad problemem i proponowanie jego rozwiązań

• Lojalność- to cierpliwe przeczekiwanie problemu w nadziei, że „samo się jakoś ułoży”, trwanie przy partnerze, ignorowanie jego wad.

• Zaniedbanie- oznacza ignorowanie partnera, ograniczanie czasu z nim spędzonego, odmowę dyskusji, chłodne bądź nieprzyjemne traktowanie.

Reakcja na niezadowolenie zależy przede wszystkim od stanu łączącego partnerów.

• Fazy związku miłosnego

• Zakochanie

• Romantyczne początki

• Związek kompletny

• Związek przyjacielski

• Związek pusty

• Rozpad związku

• Rodzaje miłości-

• Storge- miłość jako uczucie spokojne, łagodne, kojące. Wiąże się z dużym natężeniem intymności i troski o partnera. Miłość przyjacielska

• Eros- miłość jako namiętna fascynacja kochaną osobą, do której odczuwana jest również silna intymność i zobowiązanie.

• Ludus- miłość traktowana jako gra i zabawa niepozbawiona elementów manipulacji partnerem.

• Agape- miłość altruistyczna, pełna samopoświęcenia i oddania się partnerowi.

• Pragma- miłość praktyczna kierująca się świadomym rozpoznaniem zalet i wad partnera oraz tego jak się one mają do naszego interesu

• Mania- miłość obsesyjna-opętanie partnerem i własnym doń uczuciem

Bowlby -system przywiązania jest wrodzony, a jego biologiczną funkcją jest utrzymanie relacji między dzieckiem a rodzicem, co jest niezbędne dla przetrwania dziecka i sukcesu reprodukcyjnego rodzica.

Ainsworth- badania nad przebiegiem spontanicznych kontaktów matek z dziećmi wykazały istnienie trzech stylów przywiązania:

PSYCHOLOGIA EWOLUCYJNA - dziedzina łącząca psychologię i biologię ewolucyjną, tłumacząca zachowania ludzkie jako efekty ewolucji biologicznej.

Psychologia ewolucyjna zajmuje się m.in. strategiami doboru partnera.

REZULTATY BADAŃ DAVIDA BUSSA

Cechy poszukiwane przez mężczyzn:

- młody wiek

- uroda

- wygląd wskazujący na płodność (m.in. wąska talia i szerokie biodra)

Cechy poszukiwane przez kobiety:

- pozycja społeczna mężczyzny

- zasoby ekonomiczne (oraz gotowość do inwestowania w partnerkę i potomstwo)

- wiek (zazwyczaj z wiekiem wzrasta dostęp do zasobów mężczyzny; preferowany jest partner kilka lat starszy, różnica wieku nie powinna być jednak zbyt duża)

- ambicja, pracowitość, odpowiedzialność (inteligencja)

- podobieństwo w kwestii poglądów i cech osobowości

- zdrowie i siła mężczyzny (wysoki wzrost, atletyczna budowa)

- zaangażowanie, wierność, jak również uczciwość, szczerość

Taktyki stosowane przez kobiety:

- poprawianie wyglądu (farbowanie włosów, noszenie wyszczuplających optycznie ubrań itp.)

- okazywanie partnerowi wyłączności i wierności seksualnej (w przypadku kontaktów krótkotrwałych - sygnalizowanie dostępności seksualnej)

Taktyki stosowane przez mężczyzn:

- demonstrowanie zasobów (np. zaproszenie na kolację do drogiej restauracji)

- demonstrowanie zaangażowania uczuciowego

- popisywanie się siłą i kondycją fizyczną, okazywanie pewności siebie i brawury (dotyczy przede wszystkim kontaktów krótkotrwałych)

Pomocność i prospołeczność

• Zachowanie pomocne- działanie ukierunkowane na spowodowanie jakiejś korzyści innego człowieka.

• charakter materialny - oferowanie datków, pomoc w wykonaniu zadania

• charakter psychiczny- wsparcie emocjonalne w nieszczęściu

• Prospołeczność- działania ukierunkowane na korzyści pozaosobiste- dobro innych ludzi, społeczności lub ogółu.

• Altruizm - pojmowany zwykle jako szczególny rodzaj zachowania pomocnego, który albo nie przynosi żadnych korzyści samemu sprawcy, albo wręcz przynosi mu straty.

• Decyzyjny model interwencji kryzysowej- udzielenie pomocy w sytuacji kryzysowej wymaga spełnienia pięciu warunków, podczas gdy do zaniechania pomocy wystarczy brak zaledwie jednego warunku

• Zauważenie zdarzenia

• Zinterpretowanie sytuacji jako kryzysowej- takiej w jakiej innemu człowiekowi pilnie potrzebna jest pomoc

• Przyjęcie osobistej odpowiedzialności za pomoc ofierze krytycznego zdarzenia

• Rozstrzygnięcie przez świadka, czy ma on właściwe kompetencje aby udzielić pomocy (np. jeżeli nie umiemy pływać to spełnienie innych warunków nie pomoże w uratowaniu tonącej osoby)

• Decyzja o podjęciu działania- rozstrzygnięcie o faktycznym udzieleniu pomocy

• Niewiedza wielu - sytuacja w której świadkowie jakiegoś zdarzenia stwierdzają , że nic się nie stało na podstawie wzajemnego obserwowania swojego braku reakcji.

• Zjawisko obojętnego przechodnia- im większa liczba świadków przygląda się jakiemuś krytycznemu zdarzeniu, tym mniejsza jest szansa udzielenia pomocy jego ofierze.

• Model pobudzenia- bilansu - Zakłada on , że do udzielenia pomocy w sytuacji kryzysowej motywuje nas spostrzeganie jej jako skutecznego sposobu na usunięcie nieprzyjemnych emocji wywoływanych cudzym nieszczęściem.

3 główne twierdzenia:

• Zaobserwowanie cudzych kłopotów wywołuje u obserwatora pobudzenia emocjonalne, które rośnie wraz z natężeniem, jednoznacznością i czasem trwania tych kłopotów, a maleje wraz ze wzrostem dystansu odzielającego świadka od osoby nękanej kłoptami.

• Pobudzenie wywołane cudzymi kłopotami i im przypisywane jest nieprzyjemne dla obserwatora, który stara się je zredukować, tym bardziej , im jest ono silniejsze

• Obserwator krytycznego zdarzenia wybiera taki sposób redukcji przeżywanego przez siebie pobudzenia, który działa najszybciej i wywołuje największy spadek przy stosunkowo najkorzystniejszym bilansie zysków i kosztów.

• Koszty udzielenia pomocy

• Czas

• Wysiłek

• Narażenie się na niebezpieczeństwo

• Zyski udzielenie pomocy

• Przyrost poczucia własnej skuteczności i samooceny

• Podziw innych osób

• Koszty zaniechania pomocy

• Charakter osobisty - samoobwinianie, negatywne reakcje innych

• Charakter empatyczny - własne cierpienie z powodu cierpienia ofiary.

• Normy społeczne- społeczne uzgodnienie i uwewnętrznienie przez jednostkę nakazów i zakazów dotyczących pożądanego i niepożądanego zachowania w określonej sytuacji społecznej.

• Normy powinnościowe- mówią o tym co człowiek powinien robić w danej sytuacji- jakie postępowanie jest społecznie pożądane i moralnie słuszne.

• Normy odpowiedzialności społecznej- to oczekiwanie i nakaz pomagania tym osobom, których losy zależą od naszych działań

• Norma wzajemności- to oczekiwanie i nakaz pomagania osobom, które nam pomogły w przeszłości

• Norma osobista- poczucie osobistej obligacji moralnej do postępowania w określony sposób w konkretnej sytuacji.

• Teoria dostosowania łącznego - pomaganie krewnym z poświęceniem własnego życia ma na celu propagację własnych genów, tyle że nie bezpośrednio lecz pośrednio.

• Teoria altruizmu wzajemnego - zakłada ona , że pomaganie innym osobnikom własnego gatunku jest korzystne dla pomagającego , o ile jest odwzajemniane.

• Wyznaczniki pomocności-

• Obecność i postępowanie innych

• Właściwości biorcy pomocy

• Relacja między dawcą a biorcą pomocy

• Motywacja endocentryczna- - to tendencja do pomagania innym po to , by polepszyć swoje samopoczucie

• Motywacja egzocentryczna- to tendencja do pomagania innym po to, by polepszyć ich samopoczucie, w szczególności zaspokoić ich potrzeby

• Związek oparty na wspólnocie- związki trwałe z poczuciem osobistej odpowiedzialności za stan zaspokojenia potrzeb partnera, podejmowanie decyzji na podstawie konsensusu i bez rejestracji indywidualnych wkładów poszczególnych partnerów we wspólnie osiągane wyniki.

• Związki oparte na wymianie - związki przelotne, nie przejmujące osobistej odpowiedzialności za losy i samopoczucie partnera, a wzajemne stosunki są bardziej oparte na „rynkowej” wymianie dóbr.

• Właściwości osoby pomagającej
  

Agresja

• Agresja- zachowania ukierunkowane na zadanie cierpienia innemu człowiekowi, który jest motywowana do uniknięciu tego cierpienia

• Agresja wroga (gniewna)- cierpienie ofiary jest głównym bądź jedynym celem sprawcy

• Agresja instrumentalna - jeżeli cierpienie służy sprawcy jako instrument do osiągnięcia jakiegoś celu ( np. rabunek, wymuszeni )

• 3 główne teorie agresji:

• Teoria instynktu- agresja jest zachowaniem wrodzonym , zdeterminowaną biologicznie koniecznością wyładowania agresywnej energii, mało podatnej na procesy uczenia i wpływu zewnętrznego.

• Teoria uczenia - człowiek uczy się zachowań społecznych poprzez obserwowanie i naśladowanie innych

• Teoria popędu- agresja stanowi rozładowanie popędu , jednak sam popęd i sposób jego rozładowania jest rezultatem oddziaływania czynników sytuacyjnych.

• Teoria frustracji- agresji-Każda agresja jest wynikiem frustracji, zaś każda frustracja rodzi tendencję do agresji.

• Frustracja- zablokowanie skierowanej na cel aktywności organizmu, bądź też stan wewnętrzny wynikający z napotkania takiej przeszkody

• Fiksacja-uporczywe powtarzanie jakiejś reakcji mniemającej instrumentalnego znaczenie

• Katharsis właściwa- rozładowanie rodzącego agresję pobudzenia dzięki dokonaniu aktu agresji.

• Katharsis pomocnicza- polega na rozładowaniu rodzącego agresję pobudzenia dzięki wykonaniu innego niż agresja działania obniżającego napięcie.

• Katharsis zastępcza- polega na rozładowaniu rodzącego agresję pobudzenia dzięki obserwowaniu innego człowieka, który w zastępstwie obserwatora rozładowuje swoje pobudzenie.

• Krótkowzroczność alkoholowa- zawężenie pola uwagi do nielicznych i najbardziej wyrazistych bodźców centralnych w danej sytuacji. ( bodźców nasilających agresję)

• Kultura honoru- kultura w której drobne utarczki i starcia wywołują agresję. Walka o prestiż i reputację.

• Odstraszająca funkcja kary- ukaranie agresji hamuje jej występowanie u innych

• Korekcyjna funkcja kary- ukaranie agresji hamuje wystąpienie agresji w przyszłości u tej samej osoby

• Prowokacja- Wywołanie agresji w formie fizycznego ataku bądź słownej obelgi

• Przemieszczanie agresji- Polega na skierowaniu agresji na inny obiekt zagrożony słabszą karą

• Regresja - pod wpływem frustracji zachowania dzieci ulega prymitywizacji i upodabnia się do zachowania dzieci młodszych

• Sygnały wywoławcze agresji- do pojawienia agresji konieczna jest frustracja i czynniki wzbudzające gniew aktualnie bądź w przeszłości