Sejm Rzeczypospolitej Polskiej

Sejm - od końca XIV w. najwyższy organ władzy ustawodawczej w Polsce.

W III Rzeczypospolitej Sejm stanowi pierwszą izbę polskiego parlamentu. Składa się on z 460 posłów, wybieranych w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i proporcjonalnych, w głosowaniu tajnym (wybory pięcioprzymiotnikowe). Kadencja Sejmu, zgodnie z Konstytucją, trwa 4 lata; biegnie od dnia pierwszego posiedzenia nowo wybranego Sejmu i trwa do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Sejmu następnej kadencji. Zakończenie kadencji może także nastąpić w wyniku jej skrócenia przez Prezydenta RP: obligatoryjnie, jeżeli procedura zasadnicza powoływania Rady Ministrów oraz obie procedury rezerwowe zakończą się fiaskiem, lub fakultatywnie, jeżeli Prezydent, w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia projektu ustawy budżetowej Sejmowi przez Radę Ministrów, nie otrzyma jej do podpisu (na wydanie postanowienia w tej sprawie przysługuje Głowie Państwa czas 14 dni).

Obecny Sejm obraduje ciągle, jego obrady są jawne (transmitowane przez radio i telewizję). Do pomocy w jego działaniu powołana jest Kancelaria Sejmu.

Organy Sejmu

* Marszałek Sejmu

* Prezydium Sejmu

* Konwent Seniorów

* Komisje sejmowe

Kadencja Sejmu

Początek i długość kadencji

Kadencja Sejmu trwa 4 lata od dnia zebrania się nowo wybranego parlamentu do dnia poprzedzającego zebranie się następnego parlamentu.

Wybory zarządza Prezydent:

* W ciągu 30 dni przed zakończeniem kadencji ustępującego parlamentu (w normalnym trybie),

* W ciągu 45 dni po dniu ogłoszenia skrócenia kadencji parlamentu przez Prezydenta.

Pierwsze posiedzenie parlamentu zwołuje Prezydent:

* W 30 dni od daty wyborów (w normalnym trybie),

* W 15 dni od daty wyborów (w przypadku skrócenia kadencji parlamentu).

Zakończenie kadencji Sejmu

* w sposób zwyczajny - upływ kadencji (4 lata),

* w sposób nadzwyczajny - przed upływem kadencji:

o na skutek uchwały Sejmu o skróceniu kadencji parlamentu podjętej przez 2/3 ustawowej liczby posłów przy quorum 1/2,

o na skutek skrócenia kadencji parlamentu przez Prezydenta (obowiązkowo musi przed dokonaniem tej czynności zapoznać się z opinią Marszałków Sejmu i Senatu; nadto Prezydent nie może dokonać skrócenia kadencji w czasie stanu nadzwyczajnego):

+ fakultatywnie - w sytuacji, kiedy w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia projektu ustawy budżetowej Sejmowi przez Radę Ministrów nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi do podpisu (Prezydent ma 14 dni na zdecydowanie o skróceniu kadencji parlamentu),

+ obligatoryjnie - jeśli procedura zasadnicza i obie procedury powoływania Rady Ministrów zakończą się fiaskiem.

Funkcje i uprawnienia Sejmu

Funkcja ustrojotwórcza i ustawodawcza

* ustanawianie ustroju państwa

* stanowienie prawa przez uchwalanie ustaw (w tym budżetu państwa) oraz uchwał

* określanie podstawowych kierunków działalności państwa

Funkcja kreacyjna

* powoływanie na stanowiska i zatwierdzanie składu Rady Ministrów

* w szczególnym wypadku - prawo do samodzielnego powołania rządu (w przypadku uchwalenia wotum nieufności)

* wybór i powoływanie na stanowiska:

o zastępcy przewodniczącego i członków Trybunału Stanu

o sędziów Trybunału Konstytucyjnego

o członków Krajowej Rady Sądownictwa (spośród posłów)

o członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Rady Polityki Pieniężnej

o Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka

o prezesa Najwyższej Izby Kontroli

o prezesa Narodowego Banku Polskiego na wniosek Prezydenta RP

o Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych

o prezesa Instytutu Pamięci Narodowej na wniosek Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

o członków kolegium Instytutu Pamięci Narodowej

* powoływanie osób na niektóre inne stanowiska państwowe przez Marszałka Sejmu w porozumieniu z odpowiednimi organami (zobacz: Marszałek Sejmu)

Funkcja kontrolna

* wotum nieufności wobec rządu lub konkretnego ministra

* absolutorium budżetowe

* zapytanie poselskie i interpelacje skierowane do członków rządu, prezesa NIK lub NBP (osoby, do których skierowane są zapytania i interpelacje mają 21 dni na odpowiedź)

* kontrola nad działalnością samorządu terytorialnego (art. 171 konstytucji):

o kontrola pośrednia - wykonywanie nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego przez Prezesa Rady Ministrów,

o kontrola bezpośrednia, gdy na wniosek Prezesa Rady Ministrów Sejm ocenia, czy organ stanowiący samorządu terytorialnego "rażąco narusza Konstytucję lub ustawy".

Kancelaria Sejmu

Kancelaria Sejmu to urząd wspierający Sejm i jego organy w zakresie prawnym, organizacyjnym, doradczym, finansowym i technicznym. Służy również posłom stwarzając im warunki techniczno-finansowe do wykonywania mandatu poselskiego w okręgu wyborczym, a także klubom parlamentarnym, kołom i zespołom poselskim oraz posłom niezrzeszonym do działania w siedzibie Sejmu. Kancelaria jest także zobowiązana do wspierania we wszystkich tych aspektach Zgromadzenie Narodowe i do obsługi jego prac.

Szef Kancelarii Sejmu podlega bezpośrednio Marszałkowi i kieruje pracami Kancelarii przy pomocy dwóch zastępców, dyrektora generalnego kierującego Gabinetem Marszałka Sejmu oraz dyrektorów komórek organizacyjnych.

Komórki organizacyjne Kancelarii Sejmu

* Gabinet Marszałka Sejmu * Biuro Prawne i Spraw Pracowniczych

* Biuro Analiz Sejmowych - strona internetowa * Biuro Finansowe

* Biuro Spraw Międzynarodowych * Biuro Prasowe

* Straż Marszałkowska * Sekretariat Posiedzeń Sejmu

* Biuro Legislacyjne * Biuro Komisji Sejmowych

* Biblioteka Sejmowa - strona internetowa * Biuro Korespondencji i Informacji

* Ośrodek Informatyki * Biuro Obsługi Posłów

* Biuro Gospodarczo-Techniczne - strona internetowa * Biuro do spraw Inwestycji i Zamówień

* Dom Poselski * Wydawnictwo Sejmowe - strona internetowa

* Pion Ochrony * Służba Bezpieczeństwa i Higieny Pracy

* Pion Administratora Zintegrowanego Systemu Obsługi Administracyjnej * Audyt Wewnętrzny

Wybory pięcioprzymiotnikowe

Cechy wyborów pięcioprzymiotnikowych:

* zasada tajności głosowania - głosowanie przebiega w odseparowaniu, jest anonimowe, a karty do urn wrzuca się osobiście,

* zasada bezpośredniości - wyborcy w drodze głosowania sami - bez żadnego pośrednictwa - przesądzają w sposób ostateczny i decydujący o składzie wybieranego organu. Wybory bezpośrednie określane są mianem wyborów jednostopniowych, w odróżnieniu od wyborów pośrednich, gdy głosowanie jest dwu- bądź wielostopniowe,

* zasada równości - każdy wyborca dysponuje jednakową liczbą głosów (równość formalna), o jednakowej wadze i znaczeniu (równość materialna),

* zasada powszechności - zakaz stosowania cenzusów wyborczych, każdy obywatel ma zarówno czynne, jak i bierne prawo wyborcze,

* zasada proporcjonalności - każda z partii otrzymuje mandaty w stosunku proporcjonalnym do liczby uzyskanych głosów.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, iż "wybory do Sejmu są powszechne, równe, bezpośrednie i proporcjonalne oraz odbywają się w głosowaniu tajnym", są więc pięcioprzymiotnikowe.

Wybory do Senatu natomiast "są powszechne, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym". Wyboru senatorów dokonuje się według zasady większościowej, nie ma więc formalnego zastosowania zasada proporcjonalności. Nie ma natomiast wymagania, by były one równe.

I rzeczywiście, w latach 1989-1997 wybierano po 2 senatorów z każdego województwa (po 3 w województwie katowickim i warszawskim); tę samą liczbę mandatów obsadzano w województwie chełmskim (250 tys. mieszkańców) i w województwie gdańskim (1,5 mln mieszkańców), wybory nie były przeto równe w sensie równości materialnej.

Wybory do Senatu były natomiast równe w sensie formalnym (każdy wyborca otrzymywał jedną kartę do głosowania i głosował tylko raz).

Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Marszałek Sejmu w Polsce jest posłem i najwyższym przedstawicielem izby niższej (Sejmu) polskiego parlamentu, stoi na straży praw i godności Sejmu RP i kieruje jego pracami.

Wybór

Wybierany jest spośród posłów na pierwszym posiedzeniu Sejmu. Po złożeniu przez posłów ślubowania Marszałek Senior przeprowadza wybór Marszałka Sejmu. Kandydaturę zgłosić może grupa 15 posłów, a wyboru dokonuje się większością bezwzględną w głosowaniu imiennym. Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyska wymaganej większości, wówczas przeprowadza się kolejną turę głosowania, skreślając z listy kandydatów tego, który otrzymał najmniejszą liczbę głosów. Po wyborze Marszałka dokonuje się wyboru jego zastępców - wicemarszałków.

Zadania

* reprezentuje Sejm,

* zwołuje posiedzenia Sejmu,

* przewodniczy obradom Sejmu i Zgromadzenia Narodowego,

* czuwa nad tokiem i terminowością prac Sejmu i jego organów,

* kieruje pracami Prezydium Sejmu i przewodniczy jego obradom,

* zwołuje Konwent Seniorów i przewodniczy jego obradom,

* nadaje bieg inicjatywom ustawodawczym i uchwałodawczym oraz wnioskom organów państwa skierowanym do Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu,

* załatwia sprawy z zakresu stosunków Sejmu z parlamentami innych krajów,

* sprawuje pieczę nad spokojem i porządkiem na całym obszarze należącym do Sejmu oraz wydaje stosowne zarządzenia porządkowe, w tym o użyciu w razie konieczności Straży Marszałkowskiej,

* nadaje, w drodze zarządzenia, statut Kancelarii Sejmu,

* ustala projekt budżetu Kancelarii Sejmu,

* wyznacza termin wyborów prezydenckich,

* zastępuje Prezydenta RP do czasu objęcia urzędu przez Prezydenta w przypadku:

o nieobjęcia urzędu przez nowo wybranego Prezydenta spowodowanego odmową złożenia przysięgi lub stwierdzeniem nieważności wyboru,

o czasowej niezdolności Prezydenta do sprawowania urzędu (na podstawie zawiadomienia Głowy Państwa lub decyzji Trybunału Konstytucyjnego),

o postawienia Prezydenta w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu,

o wygaśnięcia mandatu prezydenckiego przed upływem kadencji - spowodowanego:

+ śmiercią Prezydenta,

+ zrzeczeniem się Prezydenta z urzędu,

+ złożeniem Prezydenta z urzędu orzeczenie Trybunału Stanu,

+ uznaniem przez 2/3 ustawowej liczby członków Zgromadzenia Narodowego trwałej niezdolności Prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia.

Marszałek Sejmu tymczasowo, do czasu wyboru nowego Prezydenta Rzeczypospolitej, wykonuje obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej (w razie braku możliwości podjęcia przez niego obowiązków przechodzą one na ręce Marszałka Senatu),

* wraz z Marszałkiem Senatu wyraża opinię dotyczącą skrócenia kadencji parlamentu przez Prezydenta,

* posiada prawo wnioskowania do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie konstytucyjności aktu normatywnego oraz o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego,

* opiniuje ustawę, którą Prezydent RP ma zamiar podpisać z pominięciem przepisów uznanych przez Trybunał Konstytucyjny za sprzeczne z Konstytucją,

* przy nadawaniu biegu inicjatywom ustawodawczym ma prawo dokonania ich wstępnej kontroli pod względem zgodności z prawem,

* decyduje o obniżeniu diety bądź uposażenia posła,

* ma wyłączne prawo wnioskowania o odwołanie Rzecznika Praw Obywatelskich,

* wysuwa kandydaturę na Prezesa Najwyższej Izby Kontroli

* w porozumieniu z odpowiednimi organami władzy powołuje:

o szefa Kancelarii Sejmu i jego zastępców,

o zastępcę Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych,

o wiceprezesów i członków kolegium Najwyższej Izby Kontroli,

o Głównego Inspektora Pracy i jego zastępcę,

o Radę Ochrony Pracy,

o kierownika Krajowego Biura Wyborczego.

Odwołanie

Marszałek Sejmu może zostać odwołany na wniosek złożony przez co najmniej 46 posłów, w którym zostanie imiennie wskazany kandydat na jego następcę. Głosowanie odbywa się bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów i jest przeprowadzane w jednym głosowaniu. Jeżeli zostanie złożony więcej niż jeden wniosek o odwołanie, są one rozpatrywane łącznie, jednak poddanie ich pod głosowanie następuje oddzielnie według kolejności złożenia. W przypadku przyjęcia jednego z wniosków, pozostałe nie podlegają głosowaniu. Rozpatrzenie wniosku i poddanie go pod głosowanie następuje na najbliższym posiedzeniu Sejmu przypadającym po upływie 7 dni od dnia jego złożenia, nie później jednak niż w terminie 45 dni od dnia złożenia wniosku.

Prezydium Sejmu

Prezydium Sejmu - naczelny organ kierowniczy Sejmu. W skład Prezydium Sejmu wchodzi Marszałek Sejmu wraz z wicemarszałkami.

Do funkcji Prezydium Sejmu należą:

* ustalanie planu pracy Sejmu

* przygotowywanie wykładni Regulaminu Izby

* ustalanie zasad doradztwa naukowego i ekspertyz

* zajmowanie się kwestiami prawnymi posłów

* przekazywanie poszczególnym komisjom sejmowym odpowiednich spraw do rozpatrzenia

Liczba wicemarszałków nie jest z góry określona.

Prezydium VI kadencji Sejmu od 5 listopada 2007

* Marszałek Sejmu

o Bronisław Komorowski (PO) od 5 listopada 2007

* Wicemarszałkowie od 6 listopada 2007

o Stefan Niesiołowski (PO)

o Krzysztof Putra (PiS)

o Jerzy Szmajdziński (Klub Poselski Lewica, SLD)

o Jarosław Kalinowski (PSL) od 5 listopada 2007 do 10 czerwca 2009[1]

o Ewa Kierzkowska (PSL) od 18 czerwca 2009

Konwent Seniorów

Konwent Seniorów (łac. conventus - zgromadzenie, senior - starszy) - organ Sejmu oraz Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.

W Sejmie RP

Jest to organ zapewniający współdziałanie klubów poselskich w sprawach związanych z działalnością i tokiem prac Sejmu, a także sprawuje funkcję doradczą wobec Marszałka Sejmu i Prezydium Sejmu.

Skład:

* Marszałek Sejmu,

* wicemarszałkowie Sejmu,

* przedstawiciele klubów parlamentarnych, klubów poselskich oraz porozumień poselskich reprezentujących co najmniej 15 posłów oraz kół poselskich reprezentujących w dniu rozpoczęcia kadencji Sejmu osobną listę wyborczą (art. 15 ust. 1 Regulaminu Sejmu).

W posiedzeniach Konwentu Seniorów bierze udział z głosem doradczym także Szef Kancelarii Sejmu, a z inicjatywy Marszałka bądź na wniosek członków Konwentu na posiedzenie mogą zostać zaproszone również inne osoby.

Zadania:

Konwent Seniorów jest zwoływany przez Marszałka Sejmu, by zaopiniować m.in. projekty planów prac Sejmu, projekty porządku dziennego poszczególnych posiedzeń Sejmu i ich terminy, wnioski co do trybu dyskusji nad poszczególnymi punktami porządku dziennego posiedzenia Sejmu, wnioski co do wyboru przez Sejm jego organów, zadania i przebieg pracy Kancelarii Sejmu lub inne sprawy przekazane przez Marszałka lub Prezydium Sejmu.

W Senacie RP

Jest to organ zapewniający współdziałanie klubów senackich i kół senackich w sprawach związanych z działalnością i tokiem prac Senatu, a także sprawuje funkcję doradczą wobec Marszałka Senatu i Prezydium Senatu.

Skład:

* Marszałek Senatu,

* wicemarszałkowie Senatu,

* przedstawiciele klubów parlamentarnych, klubów i porozumień senackich skupiających minimum 7 senatorów.

W posiedzeniach biorą udział z głosem doradczym Szef Kancelarii Senatu oraz osoby zaproszone przez Marszałka.

Zadania:

Konwent Seniorów jest zwoływany przez Marszałka Senatu i wykonuje swoje zadania poprzez opiniowanie projektów porządku obrad Senatu, opiniowanie planu pracy oraz wypowiadanie się w sprawie terminów posiedzeń Senatu, wskazywanie potrzebnych inicjatyw ustawodawczych i rozpatrywanie oraz przedstawianie wniosków w sprawie sposobu prowadzenia dyskusji lub obrad Senatu.

Komisje sejmowe

Komisje sejmowe są organami Sejmu:

* powołanymi do rozpatrywania i przygotowywania spraw stanowiących przedmiot prac Sejmu,

* wyrażania opinii w sprawach przekazanych pod ich obrady przez Sejm, Marszałka Sejmu lub Prezydium Sejmu

* kontroli sejmowej w zakresie określonym Konstytucją i ustawą:

Zgodnie z Art.110 Konstytucji można wyróżnić dwa rodzaje komisji sejmowych: komisje stałe (np. Komisja Gospodarki (GOS), Komisja Infrastruktury (INF)) i komisje nadzwyczajne - czyli takie, które są powoływane przez Sejm i mają dokładnie określone: cel, zasady i tryb działania. Specjalnym rodzajem komisji nadzwyczajnej jest sejmowa komisja śledcza.

Skład osobowy poszczególnych komisji jest wybierany przez Sejm na wniosek Prezydium Sejmu po zasięgniętej uprzednio opinii Konwentu Seniorów.

Pierwsze posiedzenie komisji zwołuje i prowadzi Marszałek Sejmu - na posiedzeniu tym komisja wybiera ze swego grona prezydium komisji w składzie: przewodniczący oraz zastępcy przewodniczącego. Członkowie prezydium są powoływani i odwoływani przez komisję głosowaniu jawnym, zwykłą większością głosów.

Komisje nadzwyczajne

VI kadencja

* Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfikacjach (NKK)

* Komisja Nadzwyczajna "Przyjazne Państwo" do spraw związanych z ograniczaniem biurokracji (NPP)

* Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia poselskich projektów ustaw o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (NZK)

Sejmowa komisja śledcza

Sejmowa komisja śledcza została ustanowiona ustawą z 21 stycznia 1999, stała się nową, nieznaną wcześniej w polskiej praktyce parlamentarnej instytucją. Sejm nadał komisji śledczej uprawnienia prokuratorskie, a członkowie komisji uzyskali w ten sposób prawo do przesłuchiwania świadków zgodnie z zasadami kodeksu postępowania karnego. Zakończeniem pracy komisji sejmowej jest sprawozdanie, które może skutkować pociągnięciem wskazanych w nim osób do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu. Politycznymi przesłankami uchwalenia ustawy było m.in. wyjaśnienie afery Olina.

Posiedzenia sejmowej komisji śledczej odbywają się, co do zasady, w Sali Kolumnowej w Sejmie.

Instytucja sejmowej komisji specjalnej w porządku konstytucyjnym Rzeczypospolitej Polskiej istnieje od 8 kwietnia 1989 na skutek wprowadzenia nowelą kwietniową art. 23 ust. 5 w brzmieniu Sejm może powołać komisję do zbadania określonej sprawy. Uprawnienia i tryb działania komisji ustala Sejm.

Komisje parlamentarne są to pomocnicze organy parlamentu, złożone z parlamentarzystów i przygotowujące projekty decyzji parlamentarnych w dziedzinie ustawodawstwa i kontroli. Są tworzone w poszczególnych izbach parlamentu (w Polsce — komisje sejmowe i senackie). Mogą być też mieszane, np. dla uzgodnienia spornych spraw między izbami.

Komisje parlamentarne mogą być:

* stałe (istniejące przez całą kadencję), z podziałem zadań opartym na kryterium resortowym (np. Komisja Spraw Zagranicznych) lub funkcjonalnym (np. Komisja Ustawodawcza),

* nadzwyczajne, czyli utworzone dla rozpatrzenia konkretnej sprawy .

Dodatkowo Sejm ma prawo powołać tzw. komisje śledczą mająca dodatkowe uprawnienia w ustalaniu faktów. W polskim Sejmie (2005 r.) istniało 26 komisji stałych, w Senacie — 14 oraz, wspólna dla obu izb, Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego, w której skład wchodzą posłowie i senatorowie.

Senat Rzeczypospolitej Polskiej

Senat Rzeczypospolitej Polskiej - organ władzy ustawodawczej, druga izba polskiego parlamentu. Składa się ze 100 senatorów wybieranych w wyborach powszechnych (w systemie większości względnej) na 4-letnią kadencję, rozpoczynającą się i kończącą wraz z kadencją Sejmu (jeśli kadencja Sejmu zostanie skrócona, skróceniu ulega także kadencja Senatu). W przypadku wygaśnięcia mandatu Prezydent RP zarządza wybory uzupełniające(wybory przeprowadzane w celu uzupełnienia składu wybieranego organu).

Organy senatu

* Marszałek

* Prezydium Senatu

* Konwent Seniorów

* Komisje

Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej

Marszałek Senatu w Polsce, stoi na straży praw i godności Senatu Rzeczypospolitej.

Zadania Marszałka Senatu

* stoi na straży praw i godności Senatu,

* reprezentuje Senat,

* prowadzi sprawy z zakresu stosunków z Sejmem, z parlamentami innych krajów, a także z instytucjami oraz innymi organami Unii Europejskiej,

* ustala plan pracy Senatu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów,

* zwołuje posiedzenia Senatu,

* ustala projekt porządku obrad po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów,

* przewodniczy obradom Senatu i czuwa nad ich przebiegiem,

* zarządza drukowanie ustaw uchwalonych przez Sejm, projektów ustaw, projektów uchwał, opinii Komisji Spraw Unii Europejskiej i innych druków senackich, a także doręczenie ich senatorom,

* nadaje bieg dokumentom przedkładanym w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii,

* sprawuje nadzór nad terminowością prac Senatu i jego organów,

* sprawuje nadzór nad pracami komisji senackich i zleca im rozpatrzenie określonych spraw,

* zwołuje posiedzenia Prezydium Senatu, przewodniczy obradom i kieruje jego pracami,

* zwołuje Konwent Seniorów i przewodniczy jego obradom,

* czuwa nad wykonywaniem wobec Senatu, organów Senatu i senatorów konstytucyjnych i ustawowych obowiązków przez organy państwowe i samorządu terytorialnego, podporządkowane im jednostki oraz inne obowiązane podmioty,

* dokonuje ocen wykonywania przez organy państwowe i samorządu terytorialnego obowiązków wobec Senatu, organów Senatu i senatorów oraz przedstawia te oceny senatorom,

* udziela senatorom pomocy w wykonywaniu mandatu i podejmuje, na ich wniosek, odpowiednie środki zmierzające do załatwienia przedłożonych spraw,

* sprawuje pieczę nad spokojem i porządkiem na całym obszarze należącym do Senatu,

* ustala projekt budżetu Kancelarii Senatu po zasięgnięciu opinii Prezydium Senatu, Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich, a w zakresie opieki nad Polonią oraz Polakami za granicą także Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą oraz nadzoruje wykonanie budżetu,

* nadaje, w drodze zarządzenia, statut Kancelarii Senatu po zasięgnięciu opinii Prezydium Senatu oraz Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich,

* powołuje i odwołuje Szefa Kancelarii Senatu po zasięgnięciu opinii Prezydium Senatu oraz Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich,

* podejmuje inne czynności wynikające z Regulaminu Senatu

* wykonuje inne zadania przewidziane w Konstytucji i ustawach.

* podpisuje w imieniu Senatu pisma do adresatów zewnętrznych.

* może upoważnić senatora lub grupę senatorów do wykonywania określonych czynności

Obecny Marszałek

* Obecnie Marszałkiem Senatu (VII kadencji) jest Bogdan Borusewicz (niezależny, wybrany do Senatu RP z list Platformy Obywatelskiej)

Prezydium Senatu

Prezydium Senatu, organ Senatu. Do jego obowiązków należy dokonywanie interpretacji regulaminu Senatu po zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich, zlecanie komisjom senackim rozpatrzenie spraw w danym zakresie, ustala zasady organizowania doradztwa naukowego na rzecz Senatu i jego organów, powołuje doradców oraz korzystania z ich opinii i ekspertyz, czuwa nad wykonywaniem przez senatorów ich obowiązków wynikających z regulaminu, opiniuje sprawy wniesione przez marszałka senatu, podejmuje inne czynności wynikające z regulaminu Senatu.

W skład Prezydium Senatu wchodzi Marszałek Senatu wraz z wicemarszałkami.

Obecny skład Prezydium Senatu VII kadencji od 5 listopada 2007

* Marszałek

o Bogdan Borusewicz (niezależny)

* Wicemarszałkowie od 5 listopada 2007

o Krystyna Bochenek (PO)

o Marek Ziółkowski (PO)

o Zbigniew Romaszewski (PiS) od 28 listopada 2007

Komisja senacka

Komisja senacka, komisja parlamentarna powoływana przez Senat, w celu rozpatrywania i przygotowywania spraw stanowiących przedmiot prac Senatu oraz wyrażania opinii w sprawach przekazanych pod ich obrady przez Senat, Marszałka Senatu lub Prezydium Senatu.

(Stałe komisje senackie

VII kadencja Senatu, VI kadencja Senatu

Np.:

* Komisja Gospodarki Narodowej

* Komisja Kultury i Środków Przekazu)

Funkcje senatu:

* udział w ustawodawstwie,

* opiniowanie / wyrażanie zgody na powołanie niektórych organów państwowych,

* za zgodą Senatu powoływani są członkowie NIK, Rzecznika Praw Obywatelskich,

* powoływanie swoich przedstawicieli do organów państwowych - KRRiTV (3 członków), RPP (3 członków), KRS (2 członków),

* udział w zarządzaniu referendum ogólnokrajowego wraz z prezydentem na podstawie artykuł 125 ustęp 2,

ZADANIA SENATU

-może wyrazić zgodę na referendum zarządzone przez prezydenta

-MOŻE PODJĄĆ UCHWAŁĘ O PRZYJĘCIU LUB WPROWADZENIU POPRAWEK DO USTAWY BUDŻETOWEJ UCHWALONEJ PRZEZ SEJM

-BIERZE UDZIAŁ W POWOŁYWANIU PREZESA NIK I RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH

-JEST ORGANEM DORADCZYM OPINIUJĄCYM USTAWY UCHWALONE PRZEZ SEJM KTÓRY MOŻE PRZYJĄĆ POPRAWKI SENATU ALBO JE ODRZUCIĆ BEZWZGLĘDNĄ WIĘKSZOŚCIĄGŁOSÓW

-MA PRAWO INICJATYWY USTAWODAWCZEJ

Zgromadzenie Narodowe w Polsce

Zgromadzenie Narodowe - organ konstytucyjny składający się z posłów i senatorów obradujących wspólnie.

Nie są Zgromadzeniem Narodowym wspólne posiedzenia Sejmu i Senatu zwoływane w innych przypadkach, np. z okazji wizyt szefów państw.

Obrady Zgromadzenia Narodowego zwołuje Marszałek Sejmu w drodze postanowienia. Obradom Zgromadzenia Narodowego przewodniczy Marszałek Sejmu, a w jego zastępstwie Marszałek Senatu. Parlamentarzyści podczas posiedzenia Zgromadzenia Narodowego są sobie równi (brak rozróżnienia na posłów i senatorów). Zgromadzenie nie ma określonego harmonogramu posiedzeń, działa jednak na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu; jest zwoływane jedynie do wypełnienia którejś z kompetencji określonych w Konstytucji:

* przyjęcia przysięgi prezydenckiej (art. 130 Konstytucji),

* uznania trwałej niezdolności prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia (głosami 2/3 ustawowej liczby parlamentarzystów - art. 131 ust. 2 pkt 4 Konstytucji),

* postawienia prezydenta RP w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu (wniosek 140 członków Zgromadzenia, do podjęcia uchwały głosami 2/3 głosów - art. 145 ust. 2 Konstytucji),

* wysłuchania orędzia prezydenta RP skierowanego do Zgromadzenia Narodowego (art. 140 Konstytucji), bez możliwości debaty.

Wszystkie obecne kompetencje dotyczą urzędu Prezydenta RP, jednak w latach 1992-1997 Zgromadzenie Narodowe miało dodatkowo kompetencję uchwalenia Konstytucji.

Wprowadzone ponownie do polskiego systemu organów władzy w 1989 r., Zgromadzenie Narodowe dokonało w dniu 19 lipca 1989 r. wyboru jedynego prezydenta PRL.

1

9

---