Przetacznik leśny

127a] Przetacznik leśny - Veronica officinalis

Skład chemiczny: głównie gorycze, garbniki, iridoid aukubina, olejek eteryczny,

saponiny, kwasy organiczne, sole mineralne.

Działanie: środek pobudzający tworzenie soków żołądkowych, metaboliczny [tzn. poprawiający przemianę materii], wzmacniający, przeciwbakteryjny.

Od dawna znana roślina w lecznictwie ludowym, dość uniwersalna.

Do dziś używa się jej jako środka pobudzającego wydzielanie soków żołądkowych i wykrztuśnego.

Wpływa na wydzielanie substancji szkodliwych pozostających w procesie metabolicznym organizmu.

Poprawia trawienie, działa przeciwbakteryjnie na śluzówki skóry.

W lecznictwie ludowym przypisuje się jej działanie przeciwgorączkowe i właściwości napotne.

Napar: 1 łyżeczka ziół na 1 szkl wrzątku. Pić 2-3 razy dziennie po 0,5 szkl.

Rzadko używa się przetacznika pojedynczo - najczęściej w mieszankach:

- jako środek metaboliczny miesza się ze skrzypem, rdestem ptasim, centurią;

- jako wykrztuśny z kwiatem pierwiosnka i zielem tymianku.

Zewnętrznie: odwar 1,5 łyżeczki na 1,5 szkl wody - gotować pod przykryciem na wolnym ogniu 5min - do płukania gardła i na okłady.

Roślina w lecznictwie ludowym jest przeceniana, jej skuteczność nie jest taka duża.

127b] Przetacznik leśny

Działanie: łagodnie wykrztuśne, pobudzające trawienie, zapierające, przeciwbakteryjne, moczopędne, oczyszczające.

Stosuje się w przewlekłym suchym kaszlu, przewlekłych, ale niezbyt nasilających się zaburzeniach

trawiennych, braku apetytu, bólach brzucha, wrzodach żołądka i dolegliwościach skóry.

Zewnętrznie do obmywania trudno gojących się ran, owrzodzeń.

Odwar: 1 łyżkę ziela zalać 1 szkl wody, ogrzewać do wrzenia, gotować 3min, odstawić na 15min. Pić 2-3 razy dziennie po 0,5 szkl przed posiłkiem jako lek żołądkowy, poprawiający trawienie i przemianę materii.

127c] Przetacznik leśny

Surowcem jest ziele przetacznika.

Zawiera ono glikozyd, garbniki, śluz, gorycz, żywicę, wosk, sole mineralne, kwasy organiczne, ślady

saponin i olejku.

Działa wykrztuśnie, napotnie, moczopędnie, żołądkowo.

Znajduje zastosowanie w leczeniu dychawicy oskrzelowej, zapalenia oskrzeli, różnych dolegliwości dróg oddechowych, zaburzeń czynności trawiennych, nieżytu jelit, zaburzeń żołądkowych, schorzeń wątroby, nerek, pęcherza, egzemy, migreny, gośćca.

Zewnętrznie używa się przy anginie, podrażnieniu błon śluzowych gardła, jamy ustnej, zapaleniu dziąseł, oparzeniach i przewlekłych chorobach skóry.

127d] Przetacznik leśny - Veronica

Surowcem jest ziele przetacznika - Herba Veronicae lub ziele wraz z korzeniem - Herba cum radicibus Veronicae, które zbiera się w początkach lub w czasie kwitnienia i suszy w temp. 20-40o C.

Skład chemiczny: Przetacznik zawiera duże ilości irydoidów (aukubina, ladrozyd,

wernikozyd), mannitol, flawonoidy, beta-sitosterol, garbniki, gorycze, saponiny, olejek

eteryczny, kwas wanilinowy, kwas ferulowy, kwas kawowy, śluzy, witaminy, sole i inne.

Działanie. Przetacznik wywiera wpływ ochronny na miąższ wątroby (irydoidy), wykrztuśny,

przeciwkaszlowy, moczopędny, żółciopędny, rozkurczowy, uspokajający, odtruwający; regulują

wypróżnienia i przemianę materii; pobudzają wydzielanie soków trawiennych i apetyt.

Wskazania: uszkodzenie wątroby (marskość, stłuszczenie), kamica i zapalenie pęcherzyka żółciowego,

stany zapalne wątroby i trzustki, nieżyt jelit i żołądka, kaszel, przeziębienie, nieżyt dróg oddechowych,

choroby skórne i zakaźne, zaburzenia przemiany materii, zatrucia, zaburzenia trawienia.

Napar: 2 łyżki przetacznika zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po 100 ml; niemowlęta ważące 3-4 kg - 4-5 ml, 5-6 kg - 7-3 ml, 7-8 kg - 10-11 ml, 3-4 razy dz.; dzieci ważące 9-10 kg - 12-14 ml, 15-20 kg - 21-28 ml, 25-30 kg - 35-42 ml, 35 - 40 kg - 50-57 ml, 3-4 razy dz.

Rp. ziele przetacznika - 2 łyżki, ziele poziewnika - 1 łyżka, liść babki - 1 łyżka. korzeń lub ziele mniszka - 1 łyżka. kłącze perzu - 1 łyżka, korzeń łopianu - 1 łyżka, liść mięty - 2 łyżki, kłącze tataraku - 1 łyżka, ziele dziurawca - 1 łyżka

Wymieszać. 2 łyżki mieszanki zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić 4 razy dz. po 100 ml; dzieci - patrz napar z przetacznika.

Wskazania: bóle, stany zapalne i niewydolność wątroby, uszkodzenie miąższu wątroby, kamica i zapalenie pęcherzyka żółciowego, zastoje żółci, nieżyt żołądka i jelit, niestrawność, zaparcia, zaburzenia przemiany materii i trawienne.

Rp. ziele przetacznika - 1 łyżka, ziele świetlika - 1 łyżka, liść bobrka - 1 łyżka, ziele centurii - 1 łyżka, ziele krwawnika - 1 łyżka, ziele lub kwiat wrotyczu - 1 łyżka, ziele glistnika - 1 łyżka, ziele bylicy pospolitej lub piołunu - 1 łyżka,

Wymieszać. Przyrządzić i pić jak wyżej.

Wskazania: wszelkie schorzenia wątroby, trzustki, pęcherzyka żółciowego, dróg żółciowych (bańki

wątrobowo-trzustkowej także) i śledziony; nieżyt żołądka i jelit, bóle brzucha, zaburzenia trawienia, brak łaknienia, osłabienie, zaburzenia metaboliczne, bolesne i skąpe miesiączkowanie połączone z upławami,

zaparcia, choroby zakaźne, zapalenie przydatków.

127e] PRZETACZNIK LEŚNY (Veronica officinalis)

Surowcem leczniczym jest ziele - Herba Veronicae.

Surowiec zawiera glikozydy irydoidowe, manitol, flawonoidy, kwasy organiczne (kawowy, chlorogenowy), garbniki, saponiny, związki goryczowe, cukry redukujące, sole mineralne.

Ziele przetacznika ma działanie przeciwbiegunkowe, wykrztuśne, pobudzające trawienie, odtruwające, przeciwbakteryjne, moczopędne, regenerujące naskórek, przeciwzapalne.

Doustnie stosuje się w przewlekłych zaburzeniach trawiennych, zwłaszcza u osób starszych, również jako środek wykrztuśny.

Zewnętrznie do obmywania ran, trudno gojących się wrzodów, oparzeń, infekcji skórnych oraz w upławach i świądzie sromu.

Stosuje się jako składnik mieszanek ziołowych.

127f] Przetacznik leśny

Surowiec: Nadziemne części przetacznika..

Surowiec zawiera olejek lotny, garbniki, żywicę, wosk, kwasy organiczne, sole mineralne i trochę witamin.

Napar tego surowca działa moczopędnie, ściągająco, wykrztuśnie, żołądkowo i pobudzająco na cały układ trawienny.

Lek z tego surowca - najczęściej w postaci naparu - wewnętrznie stosuje się w schorzeniach dróg

oddechowych, w zapaleniach oskrzeli i dychawicy oskrzelowej, w zaburzeniach przewodu pokarmowego, wątroby, nerek i pęcherza moczowego.

Zewnętrznie w postaci odwaru stosowany jest także do przemywania ran, w przewlekłych chorobach skóry, przy oparzeniach, a także do płukania jamy ustnej, zapalonego gardła, dziąseł oraz pomocniczo przy anginie.

---