ZGE Sobieski Jaworzno III Jaworzno ,dn. 16.06.1999r.
Sp. z o.o.
I N S T R U K C J A NR ....................................
gospodarowania maszynami i urządzeniami elektrycznymi
budowy przeciwwybuchowej .
Postanowienia ogólne .
Instrukcję opracowano w oparciu o postanowienia zawarte w załączniku nr 19 do
Rozporządzenia Ministra przemysłu i Handlu z dnia 14.04.19995r.
Instrukcja obejmuje swoim zakresem unormowanie gospodarki maszynami i
urządzeniami elektrycznymi budowy przeciwwybuchowej dalej zwanej „urządzeniami”.
Instrukcja przeznaczona jest dla osób zajmujących się , zakupem nowych urządzeń,
gospodarka wynajmu , dzierżawą oraz eksploatacją urządzeń budowy przeciwwybuchowej.
Instrukcja dotyczy również pracowników firm obcych wykonujących prace na terenie
zakładu górniczego z wykorzystaniem maszyn i urządzeń budowy przeciwwybuchowej.
Wszystkie urządzenia budowy przeciwwybuchowej zakładu górniczego lub firmy obcej
prowadzącej działalność w zakładzie górniczym muszą być zaewidencjonowane w
oparciu o postanowienia pkt. 2.2. - 2.6. zał. nr 19 do RMPiH z dnia 14.04.1995r. z dnia
14.04.1995r. przez „komórkę nadzoru urządzeń budowy przeciwwybuchowej” działającej
w kopalni .
Urządzenia budowy przeciwwybuchowej powinny być eksploatowane ,naprawiane ,
konserwowane i przechowywane przy spełnieniu warunków określonych w dopuszczeniu oraz w sposób zapewniający zachowanie przez te urządzenia budowy przeciwwybucho-
wej.
Za prawidłowe użytkowanie urządzenia w stanie technicznym zapewniającym
bezpieczeństwo oraz zgodnie z pkt. 1.5. odpowiedzialne są wyznaczone osoby obsługi,
które w razie stwierdzenia jakichkolwiek nieprawidłowości pozbawiających urządzenie
cech budowy przeciwwybuchowej zobowiązane są do powiadomienia o tym „komórkę
nadzoru urządzeń przeciwwybuchowych”.
Urządzenia , które utraciły cechę dopuszczenia o ile są sprawne technicznie , mogą być
nadal stosowane pod warunkiem skasowania w sposób trwały cechy na urządzeniu oraz
na zaświadczeniu fabrycznym i odnotowaniu tego w kartotece. Skasowania cechy może
dokonać wyłącznie osoba dozoru powołana przez kierownika Działu Energo - maszynowego jako służby nadzoru nad urządzeniami budowy przeciwwybuchowej.
Postanowienia szczegółowe .
Przejmowanie urządzeń do ruchu.
Wszystkie urządzenia elektryczne budowy przeciwwybuchowej przed ich urucho-
mieniem w pomieszczeniach zakładu górniczego musza być poddane odbiorowi
technicznemu.
W skład komisji odbioru musza wchodzić osoby dozoru ruchu elektrycznego.
W przypadkach szczególnych , zastrzeżonych obowiązujących przepisami lub
postanowieniami organów nadzoru górniczego odbioru wymienionego w pkt. 2.1.
mogą dokonać rzeczoznawcy uprawnionych jednostek , np. CB i DGP.
Przed pierwszym zainstalowaniem urządzeń nowo zakupionych lub przeprowadzonym
remoncie ,względnie naprawie ,kopalniane służby nadzoru urządzeń budowy przeciwwybuchowej dokonują tzw. „zerowego” odbioru technicznego urządzeń.
Podczas odbioru wymienionego w pkt. 2.3. służby nadzoru dokonują kontroli
urządzenia na okoliczność zgodności wykonania z dokumentacją techniczną , sprawdzenia cechy dopuszczenia , oznakowania i zgodności z zaświadczeniem
fabrycznym.
W przypadku pozytywnego „zerowego” odbioru urządzenie zostaje oznakowane i
zaewidencjonowane w „komórce nadzoru urządzeń budowy przeciwwybuchowej” jako
urządzenie nadające się do zainstalowania .
W przypadku negatywnego odbioru „zerowego” urządzenie należy przekazać
dostarczającemu lub producentowi jako nie spełniające warunków dopuszczenia zgodnie
z jego oznakowaniem i dopuszczeniem.
Odbioru „zerowego” nowo zakupionych urządzeń należy dokonać w magazynie przed
pobraniem przez oddziały , a urządzenia po remoncie w miejscu składowania przed ich
opuszczeniem na dół kopalni.
Użytkownik instalujący urządzenie budowy przeciwwybuchowej w pomieszczeniach
i strefach zagrożonych wybuchem (np. stacja paliw) jest zobowiązany po jego
zainstalowaniu zgłosić go do odbioru technicznego wraz z siecią zasilającą.
Fakt ten powinien być również zgłoszony do „komórki nadzoru urządzeń budowy
przeciwwybuchowej” celem dokonania zmian w ewidencji.
Odbioru wymienionego w pkt. 2.8. dokonują powołane służby nadzoru względnie
uprawnione jednostki specjalistyczne , np. CB i DGP.
Eksploatowane urządzenia budowy przeciwwybuchowej należy poddawać okresowym
kontrolom rocznym , które przeprowadzają uprawnione osoby dozoru ruchu
elektrycznego w podległych rejonach zakładu podziemnego lub jednostki
specjalistyczne dla urządzeń zabudowanych jak w pkt. 2.8.
Urządzenia zainstalowane i eksploatowane przez przedsiębiorstwa wykonujące
prace w podziemnym zakładzie górniczym podlegają obowiązkowi kontroli
przez służby nadzoru tego przedsiębiorstwa , a służby nadzoru zakładu górniczego
kontrolują prawidłowość i terminy prowadzonych kontroli.
Urządzenia będące własnością przedsiębiorstw usługowych , które są eksploatowane
w zakładzie górniczym podlegają rygorowi kontroli i nadzoru przez służby nadzoru
tego zakładu .
Eksploatowanie „urządzeń budowy przeciwwybuchowej” w trakcie robót
inwestycyjnych powinno odbywać się zgodnie z postanowieniem pkt. 7 Załącznika
nr 19 do Rozporządzenia Ministra i Handlu z dnia 14.04.1995r.
Wyniki przeprowadzonej rocznej kontroli należy udokumentować wpisem do
oddziałowej „Książki kontroli okresowych” o wzorze ustalonym wg zał. nr 1.
Wpis do „Książki kontroli okresowych” powinien zawierać :
nazwę instalacji (urządzenia) i lokalizację ,
wykaz wszystkich urządzeń budowy przeciwwybuchowej wchodzą w skład
instalacji ,
datę przeprowadzonej kontroli urządzeń wraz z instalacją ,
ewentualne uwagi o zauważonych usterkach oraz sposób ich usunięcia ,
ocenę stanu technicznego (urządzeń) , poparta stwierdzeniem o możliwości
dalszej eksploatacji ,
podpis osoby kontrolującej .
Wykaz urządzeń wchodzących w skład instalacji z ich lokalizacją sporządza osoba
dozoru odpowiedzialna za eksploatację urządzeń i instalacji w wyznaczonym rejonie.
W przypadku przeprowadzenia kontroli w danym rejonie upoważnioną jednostkę
specjalistyczną (np. CB i DGP) do „Książki okresowych kontroli” należy wpisać
zakres oraz czasookres kontroli z numerem protokołu .
Po zakończeniu kontroli rocznej oddziałowe „Książki okresowych kontroli” urządzeń
budowy przeciwwybuchowej należy przedłożyć do „komórki urządzeń budowy
przeciwwybuchowej” celem weryfikacji .
Oddanie urządzenia do naprawy .
Naprawy urządzeń budowy przeciwwybuchowej mogą być wykonywane w zakładzie
górniczym w zakresie wymiany uszkodzonych części lub podzespołów znajdujących
się w wykazie części zamiennych danego urządzenia zawartym w dokumentacji
techniczno-ruchowej dla których producent nie zastrzegł ich wymiany.
Użytkownik dokonujący naprawy urządzeń budowy przeciwwybuchowej powinien
odnotować naprawę w „książce napraw urządzeń budowy przeciwwybuchowej”
wykonanej wg wzoru zał. nr 3.
Zakład wykonujący naprawy urządzeń powinien posiadać odpowiednią dokumentację
w zakresie wykonywania napraw , udostępnioną przez producenta urządzenia oraz
warunki techniczne odbioru.
Wydanie użytkownikowi urządzenia po naprawie może nastąpić po potwierdzeniu
przez rzeczoznawcę lub inspektora ds. urządzeń budowy przeciwwybuchowej , że
odpowiada ono warunkom fabrycznym dopuszczenia , z adnotacją na karcie
ewidencyjnej i na zaświadczeniu fabrycznym. W przypadku braku zaświadczenia fabrycznego rzeczoznawca wystawi nowe zaświadczenie .
Pracownik kopalni odbierający urządzenie po naprawie zobowiązany jest odebrać
urządzenie wraz z dokumentami jak w pk.t 3.4.
Zasady beznapięciowej kontroli urządzeń przeciwwybuchowych .
Przed rozpoczęciem kontroli urządzenie należy wyłączyć spod napięcia i zabezpieczyć
stan beznapięciowy na zasadach ogólnie obowiązujących przy obsłudze urządzeń
elektrycznych.
Następnie należy wykonać następujące czynności :
Sprawdzić na tabliczce znamionowej numer fabryczny , cechę lub znak dopuszczenia.
Sprawdzić sposób mocowania poszczególnych części osłon przeciwwybuchowych
(śruby dopuszczonego typu , podkładki sprężyste itp.).
Sprawdzić czy nie ma widocznych uszkodzeń obudowy (pęknięcia , ubicia ,głębokie
wgniecenia).
Sprawdzić stan zamknięcia osłon , pokryw i blokad mechanicznych.
Sprawdzić warunki pracy urządzenia (wokół urządzenia elektrycznego nie może być
materiałów palnych , winno istnieć swobodne dojście do urządzenia ,sprawdzić należy
warunki wentylacyjne, stan techniczny obudowy nad urządzeniem zapewniającym bezpieczne warunki obsługi i kontroli).
Sprawdzić prawidłowość ustawienia urządzenia (wyłącznik może być odchylony od
pionu nie więcej niż 15o ).
Sprawdzić powierzchnie osłon ognioszczelnych pod względem czystości i zabezpiecze-
nia przed korozją.
Sprawdzić aktualność legalizacji zabezpieczeń oraz plomby na przekaźnikach
sterujących i ziemnozwarciowych.
Sprawdzić stan techniczny izolatorów komór przyłączowych pod względem uszkodzeń
mechanicznych i zanieczyszczenia.
Sprawdzić prawidłowość mocowania przewodów na zaciskach .
Sprawdzić stan komór i stan elementów elektrycznych pod względem czystości ,
sposobu ich zabudowania oraz uszkodzeń mechanicznych. Szczególną uwagę zwrócić
na złącza wiodące prąd , stan styków i komór gasikowych .
Sprawdzić stan zadławienia kabli i przewodów od strony wnętrza komór przyłączowych.
Sprawdzić stan zadławienia niewykorzystanych wpustów kablowych (nie dopuszcza
się zadławienia wlotów odcinkiem przewodów oponowych lub kabla).
Po wykonaniu w/w kontroli i skręceniu pokryw należy pomierzyć prześwity szczelin
płaskich.
UWAGA :
W przypadku stwierdzenia usterek mających bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo
eksploatacji , należy je natychmiast usunąć lub pozostawić urządzenie wyłączone do
czasu usunięcia usterek.
Postanowienia końcowe.
Dopuszcza się do prowadzenia ewidencji urządzeń budowy przeciwwybuchowej oraz
odnotowywanie faktu prowadzonej kontroli - za pomocą techniki komputerowej
spełniającej wymagania zawarte w pkt. 3 Załącznika nr 19 Rozporządzenia Ministra
Przemysłu i handlu z dnia 14.04.1995r.
Służbę nadzoru nad urządzeniami budowy przeciwwybuchowej stanowią osoby dozoru
ruchu elektrycznego specjalistycznie przeszkolone i powołane przez Kierownika Działu
Energomechanicznego.
Instrukcję opracowano przy współudziale pracowników :
1. .................................................................. .................................................
2. .................................................................. .................................................
Opracował : Gł. Elektryk :
............................................. ............................................
Gł. Inż. EM : B H P :
.............................................. ............................................
Z A T W I E R D Z A M
Kierownik Ruchu Zakładu
.......................................................