1. Pojęcie podmiotowe i przedmiotowe administracji.

Przedmiotowe znaczenie - funkcjonalne:

- działania - podejmowane przez osoby zatrudnione w strukturach. W tym rozumieniu obok uprawnień administracyjnych obejmuje uprawnień administracyjnych sądów - organizacja sądownictwa.

- uprawnienia administracyjne ustawodawstwa:

• decydowanie o budżecie

• decydowanie o wojnie i pokoju

• administrowanie sejmem

Podmiotowe znaczenie - organizacyjne :

- struktury - wyodrębnieniu struktur organizacyjnych, które służą realizacji zadań (urzędy organy) publicznych

- ludzie - zatrudnieni w/w strukturach,

Administracja w tym znaczeniu obok uprawnień typowo administracyjnych obejmuje uprawnienia sądowe administracji np. nakładanie kar admin., orzekanie o odszkodowaniu

- należą tu też uprawnienia ustawodawcze administracji jak wydanie aktów wykonawczych, aktów prawa miejscowego.

2. Funkcje administracji.

FUNKCJE ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Wyróżniamy następujące funkcje:

1. F. Porzadkowa (policyjna)

2. F. Reglamentacyjna

3. F. Świadcząca (organizatorska)

4. F. Właścicielska

Ad1. Porządkowa (policyjna)- związana jest głównie z ochroną dóbr i wartości: życie , zdrowie, mienie, bezpieczeństwo i porządek publiczny. Funkcja policyjna wykonywana jest przez specjalne formacje (służby, straże, inspekcje np. straż graniczna, miejska, plicja) Poprzez metce władczą (nakaz, zakaz, przymus) te organy określaja określone snkcje i kary.Rodzaje kar : pieniężne, upomnienia, zwieszenie działalności(inspekcje), zabranie koncesji, odebranie prawa jazdy - pozbawienie określonych praw.

Ad2. Reglamentacyjna- dzielić, ograniczać, kontrolować dostęp - ograniczenie dostępu do jakiejś strefy lub popyt przewyższa podaż państwo wkracza do akcji i musi dzielić np. dawniej dostęp do żywności Współcześnie funkcja reglamentacyjna łączy się z funkcjonowaniem monopoli (wyłączności) państwowych. Czyli występuje pewna sfera usług , dóbr, które są zastrzeżone dla państwa poprzez koncesje i zezwolenia państwowe do danej sfery dopuszcza inne podmioty. Cele fiskalne a także ograniczenie bezrobocia, finansowe.

Ad3. Administracja ŚWIADCZĄCA-organizowanie udzielania świadczeń obywatelom. Związana jest z realizacją praw człowieka obywateli np. prawo do ochrony zdrowia. Świadczenia mogą mieć charakter rzeczowy lub finansowy ale też świadczenie niematerialne. Są finansowane ze środków publicznych(własnych środków)

Przykłady

- niematerialne: doradztwo zawodowe, poradnictwa zawodowe, świadczenia zdrowotne, szkolnictwo , oświata

- finansowe: zapomogi, zasiłki z POM. Społ, stypendia, pomoc na dożywienie

- rzeczowe: lokale socjalne, pomoc z pomocy społecznej, fundusz na klęski żywiołowe, boiska orliki, program dożywiania.

Ad4. właścielka: - pojęcie własności - skarb państwa, gmina, powiat , woj. Samorządowe. Majątek służy do realizacji zadań publicznych tym majatkiem są nieruchom. Gruntowe, budynki wyposabudynków, pieniadze papiery wartościowe, donra publiczne. Te które najeż a do wszystkich to : powietrze ,plaże, drogi parki - służebna ROLA ADMNINISTRACJI.

3. Zasady organizacji administracji i prawo administracyjne (pomocniczość, praworządność, centralizacja i decentralizacja, monizm i dualizm).

1. PRAWORZADNOŚĆ -

2. JAWNOŚĆ

3. POMOCNICZOŚĆ

4. CENTRALIZACJA I DECENTRALIZACJA

5. DUALIZM I MONIZM

PRAWORZĄDNOŚĆ - dotyczy w ogóle Państwa (wyglad z punktu administracji) - stosowanie prawa, przestrzeganie

- oparcie państwa na prawie a nie odwrotnie jest to przeciwieństwo dowolności funkcjonowania. W Polsce administracja polega na prawie (spisanym) stanowionym.

- administracja może bezpośrednio ingerować w prawa i obowiązki administrowanych podmiotów tylko na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących

- polega na jednolitym stosowaniu prawa, równości wobec prawa wszystkich podmiotów wobec prawa mają być różne, nie można dyskryminować zj grupy społecznej.Sie grupy, które w świetle prawa są traktowane odmienne i musi to być odpowiednio uzasadnione np. niepełnosprawnii. W pewnych sytuacja ch niektórym grupom mogą być przyznane dodatkowe uprawnienia(niepełnosprawnii i uchodzcy)ich celem jest wyrównanie szans tych osób i umożliwienie im korzystania z uprawnień przysługującym pozostałym obywatelom.

JAWNOŚĆ - (zasada czystych rąk) - wszystko ma być jawne, transparentne, zrozumiałe. W szczególności musi występować w np. :

- zamówieniach publicznych(przetargi)

- zasady zatrudniania w administracji publicznej

Waznym wyznacznikiem jawności jest dostęp do informacji:

- ustawa o dostępie do informacji publicznej gdzie mamy określone zasady; kidy jakich informacji

- BIP Biuletyn Informacji Publicznej - dostępny w Internecie

Przekazywanie informacji po przez ogłoszenie prawa.

POMOCNICZOŚĆ - nazywana jest SUBSYDIARNOŚCIĄ- najmniejsza wspólnota, jednostka powinna mieć jak największe zadań powinna mieć jak najwięcej samodzielnośc, powinna odpowiadać za swoje działania, zachowania. Wspólnoty większe powinny pomagać mniejszym dopiero gdy te są niewydolne, przestaja być samowystarczalne.Zasada niewyręczania, nie zastępowani.

DECENTRALIZACJA - polega na tym że Państwo oddaje część władzy innym podmiotom, które nastepnie w drodze ustawowej, przekazuje pewne zadaniapodmiotom uprawnionym. Cechą decentralizacji jest samodzielność niezależność od Państwa, przekazanie władzy w dół. Stopnie samodzielnośći są różne.

Podmioty zdecentralizowane:

- Samorząd Terytorialny

- Samorząd Gospodarczy

- Organizacje społeczne

- uczelnie wyższe

CENTRALIZACJA - kumulowanie władzy na najwyższym szczeblu, cecha centralizacji jest

- struktury SA zbudowane hierarchicznie

- na poszczególnuycg stopniach hierarchii s ą ściśle wyodr bębnione zadania i kompetencje

- nadzór hierarchiczny , który określa się mnianem kierownictwa.

MONIZM - oznacza pewną jednolitość, jednorodność administracji. W okresie socjalizmu administracja publiczna = administracja rządowa. Dzisiaj o monistycznym działania wskazuje administracja centralna, czyli rządowa (ma do nich zastosowanie zasada monizmu)

DUALIZM- podwójna - mamy jakby dwa rodzaje administracji rządowa i samorządowa. Administracja terenowa jest dualistyczna.

Dualizm administracyjny:

1. rządowa ( admin. Terenowa, gmina województwo):

- wojewoda

-organ administracji zespolonej

-administracja niezespolona

2. samorządowa:

-województwo ( sejmik, wojewódzki zarząd marszałek)

-powiat ( starosta, zarząd, rady)

-gmina ( rada, wójt, burmistrz, prezydent)

Dualizm zadaniowy:

1. Zadania rządowe:

-wykonują organy admin. Rządowej

-wojewoda

-admin. Zespolona

-admin. Niezespolona

Zadania rządowe mogą wykonywać organy z samorządu terenowego, przekazanie zadań może być w drodze ustawy lub w drodze porozumienia.

2. Zadania samorządowe:

-wykonują organy samorządu terytorialnego

-podmioty niepubliczne( na podstawie zlecenia np. kościoły, osrodkiprywatne

Zadania wykonywane na zlecenie samorządu np. domy pomocy społecznej.

4.Prawo administracyjne a inne gałęzie prawa (prawo cywilne, prawo konstytucyjne) podobieństwa i różnice.

Prawo administracyjne:

- władztwo administracyjne

- nie skodyfikowane

- część prawa publicznego, koncentruje się na organach zajmujących się wykonywanie administracji państwowej

- dominacja organu administracji państwowej.

Prawo cywilne:

- równość podmiotów

- skodyfikowanie

- równorzędność

Prawo konstytucyjne:

- skodyfikowane

- część prawa publicznego reguluje ono wszystkie podstawowe instytucje ustrojowe państwa.

Prawo karne:

- represyjny charakter:- kary, środki zabezpieczeń.

Prawo administracyjne jest prawem bezwzględnie obowiązującym lus Mogens

Prawo cywilne normy prawa ius dispozitivum

5. Pojęcie i podziały prawa administracyjnego.

PRAWO ADMINISTRACYJNE - zespół norm, które regulują administrację publiczną, prawo, które normuje administrację publiczną - p. cywilne, p. karne, p. administracja.

PODZIAŁ PRAWA ADMINISTRACYJNEGO:

1. trzy podgrupy:

- Pr. admin.-Ustrojowe

- Pr. admin -Materialne

- Pr. admin - Procesowe

USTROJOWE - dotyczy organów, urzędów - kompetencje, zadania organów.

MATERIALNE- prawo materialne- Rawo i obowiązki obywateli organów admin. w różnych konkretnych działaniach admin. - szkolnictwo, oświata, komunikacja, podatki.

PROCESOWE- procedura administracyjna - postępowanie administracyjne, część prawa admin., która reguluje postępowanie przed organami administracyjnymi( - kpa - wydanie decyzji admin.)jest to ciąg czynności prawnych w celu rozstrzygnięcia indywidualnych sporów administracyjnych (wydanie decyzji administracyjnej)

2. dwie podgrupy:

- część ogólna

- część szczegółowa

Ogólna- źródła prawa, organy, formy działań, kontrola, całay ustrój problematyka prawo admin.

Szczegółowa- charakterystyka prawa poszczególnych stref działania administracji np. w zkres wchodzą

-prawo osobowe- regulacje związane ze zmianą imieni, nazwiska, dow.osobist., ewid. ludności, paszpoty, ochrona danych osob.

- Pr. Wodne, energetyczne, budowlane, górnicze, geodezji i kartografi, zagospod. Przestrzennego, geologiczne, kultury i zabytków, ochrona przyody

Cechy źródła prawa administracyjnego.

Cechy ŹRÓDEŁ praw administracyjnego:

1. Wielość i różnorodność - pochodzą od różnych władz. Wielość -bardzo duża liczba źródeł prawa. Różnorodność - w ramach źródeł prawa admin. Mamy bardzo wieleaktów, mamy akty o różnej randze, nazwie, mocy prawnej.

2. Brak kodyfikacji - prawo administracyjne nie ma kodeksu nie jest skodyfikowane

- tylko procedura administracyjna jest skodyfikowana KPA

3.Wiekszość źródeł pochodzi od samej administracji - rozporządznia, prawo miejscowe,

4. Ewenement lokalny - dot. funkcjonowania prawa miejscowego sprowadza się do tego że administracja może tworzyć prawo, które obowiązuje na określonej części terytorium państwa.

5. Kompleksowość - nawiązuje do niejednolitości prawa administracyjnego, wiele aktów prawnych zwiera normy charakterystyczne dla pr. cywilnego. Źródła prawa admin. Zawiera normy cywilne, karne lub inne np. ustawa o gospod. Nieruchomościami, prawo budowlane.

6. Publikacja i wejście w życie źródeł prawa powszechnie obowiązujących:

- szczegółowe zasady określa USTAWA O OGŁASZANIU AKTÓW NORMATYWNYCH 20 LIP. 2000

Gdzie ogłaszmy źródła prawa :

a) POWSZECHNIE obowiązujące:

- Dziennik Ustaw: ustawy, rozporządzenia, umowy ratyfikowane, wszystkie powszechnie obowiazującez wyjątkiem prawa miejscowego

- Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

- Wojewódzki Dziennik Urzędowy: akty prawa miejscowego

b) nie dotyczące publikacji powsz. Obow.:

- Dziennik Urzędowy Monitor Polski: zarzadzenia Prezesa NIK, NBP

- Dziennik Urzędowe Ministrów: zarzadzenia ministrów

- Dzienniki Urzędowe Centralnych Organów Administracji Rządowej

Od ogłoszenia do wejścia w życie obowiązuje 14 dni WAKACIOLEGIS może być wydłużone-zwykle w tedy gdy konieczne jest przygotowanie organów państwa do wprowadzenia przepisów do 6 m-ca nawet kilka lat.Skracanie WAKATIOLEGIS - jest dopuszczalne w sytuacjach wyjątkowych do dnia ogłoszenia RETROAKCJA - prawo nie działa w stecz- jeśli mamy państwo praworządne to nigdy nie wystąpi.

7. Źródła prawa administracyjnego powszechnie i wewnętrznie obowiązujące.

SYSTEMY ŹRÓDEŁ PRAWA POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCYCH ( z punktu widzenia prawa admin.)

Systemy źródła zorganizowane - źródło prawa powszechnie obowiązujące w Polsce.Źródło obowiązuje powszechnie tzn. obowiązuje wszystkich na obszarze kraju lub określonych części jego terytorium. Źródła są określone w konstytucji . W Polsce obowiązuje system zamknięty :

1. Konstytucja

2. Ratyfikowane umowy międzynarodowe

3. Ustawa

4. Rozporządzenia z moca ustawy

5. Rozporządzenia

6. Akty prawa miejscowego

Konstytucja - z punktu administracji- co konstytucja zawiera do funkcjonowania admin. :

- określa zasady ustrojowe - RP jest demokratycznym państwem prawa

- zasady organizacji władz, struktury administracyjne - budowa admin., szczeble administracj

- przewiduje działalności samorządu w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem samorządu terytorialnego

- określone zasady kontroli nad administracją: NIK, Rzecznik Praw Obywatelskich

- okresla system prawa powszechnieobowiazującego w tym pawa administracyjnego.

- prawa i wolności obywatelskie- prawo do nauki, ochrony zdrowia,, ochrony przyrody - jest to prawo admin.

- stany nadzwyczajne - wprowadzenie mobilizacji sił zrojnych, kto może wprowadzić stan wojenny.

Ustawa - przypomnieć najważniejsze etapy tworzenia ustawy - proces ustawodawczy

Przypomnieć od momentu kto może zgłosić inicjatywę ustawodawczą do uprawnień prezydenta

Ustawa jako źródło prawa administracyjnego ma znacenie podstawowe nie mamy jednego aktu prawnego jest wiele ustaw.

Ustawy dotyczące spraw ustrojowych:

1. Ustawa o Radzie Ministrów

2. Trzy ustawy samorządowe gmin, powiatu, województw

3. Ustawa o NIK

4. Ustawy dot. prawa materialnego lub części szczegółowej - problematyka jest zawarta w ustawach

5. Ustawa o ogłoszeniu aktów. Normatywnych - okresla zasady ogłaszania i wchodzenia w życie ustawy(wakacjolegis- okres od ogłoszenia ustawy do wejścia w życie)

Ratyfikowane ustawy międzynarodowe- powszechnie obowiązujące- jeden z podmiotów jest podmiotem międzynarodowym i inne państwo lub organizacja międzynarodowa ONZ.

Rozporzadenia z mocą ustawy nie ma go w art. 87 konstytucji)- wydawane są w sytuacja cg szczególnych ma moc i rozporządzenia i ustawy obowiązuje powszechnie- jest to źródło wymienone w art.234 konstyt. I dotyczy sytuacji szczególnej którą wydaje prezydent w stranie wojennym. Rozporządzenie to musi być podane do zatwierdzenia przez sejm na najbliższych posiedzeniach.

Umowa jest to źródło które dochodzi do skutku przy udziale co najmniej dwóch podmiotów.

Ratyfikacja - jest to uroczysta forma przyjęcia przez państwo zobowiązań wynikających z umowy, uroczyste podpisanie umowy przez głowę państwa Prezydenta.

Umowa międzynarodowa - podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw (obowiązuje powszechnie) i następnie wchodzą w życie i traktujemy jako część porządku krajowego niektóre są ważniejsze.

Umowy międzynarodowe ratyfikowane - za zgoda wyrażoną w ustawie maja pierwszeństwo przed ustawą w przypadku kolizji między ustawą a taka umową

Przy kolizji ustawy z umową międzynarodową ratyfikowaną to umowa międzynarod. ratyfikowana ma pierwszeństwo.

Prawo wewnętrzne- obowiązuje wewnątrz administracji (wew.struktura admin.np. pracownik urzedu). Nie może w sposób bezpośredni regulować żadnych spraw obywatelskich. Służy sprawom organizacyjnym, obowiązuje wew. Administracji pod wzgl. Organizacyjnym i funkcjonalny. Przykłady źródeł prawa wewnętrznego- uchwały, zarządzenia organów centralnych np. uchwała rady ministrów, inne akty o charakterze wewnętrznym: wytyczne, okólniki, instrukcje, polec. Służbowe

Źródła prawa wewnętrznego: (polska)

Konstytucja USTAWY , RATYFIKOWANE

- Konstytucja odniesieniu do stawy i zarządzeń różnych organów centralnych np. uchwały RM, zarzadzenia Ministrów, zarzadządzeń central. Orag.admin.państw.

- inne akty - wytyczne , okólniki, instrukcje i polec służb.

Źródła prawa międzynarodowego : umowy międzynarodowe , zwyczaj (PRAWO ZWYCZAJOWE) - zgone postępowanie państw tworzące prawo

Instrukcja - zawiera zasady działania postępowania, opis czynności które mają następować po sobie np. inst.. interpretacji przepisów.

Wytyczna - stawia pewien cel do którego mamy dążyć, nie podaje sposobu osiągnięcia celu.

Okólnik - (akt. hybryda lub kameleon)oznaczają ogromną zmienność, mogą zawierać wszystko np. nakazy, wskazówki, instrukcje, są to wszelkie inne wytyczne maja bardzo zróżnicowany charakter.

Akty wewnętrzne mogą mieć charakter DYREKTYWNY i INDYKATYWNY

Akty dyrektywne- zawierają zakazy nakazy , polecenia wymagaja wykonania dostosowania i zastosowania.

Akty indykatywne - zawierają akty perswazyjne czyli: tłumaczyć, wskazywać, radzić. Mimo że akty indykatywne nie zawierają zakazów, nakazów, z reguły są wykonywane dlatego że pochodzą od zwierzchników. Ich niewypełnienie rodzi obawy o stosowanie lub wyciągnięcie konsekwencji służbowych. Zawieraja wskazówki , rady, zlecenia

8. Publikacja i wejście w życie źródeł prawa administracyjnego.

Promulgacja - urzędowe stwierdzenie, że akt doszedł do skutku, wszedł w żucie.

Publikacja - urzędowe ogłoszenie aktu, które nie zawsze pociąga za sobą skutek w postaci jego obowiązania.

PUBLIKACJA I WEJŚCIE W ŻYCIE ŹRÓDEŁ PRAWA POWSZECHNIE OBOWIĄZUJAĄCYCH:

1. szczegółowe zasady określa USTAWA O OGŁASZANIU AKTÓW NORMATYWNYCH 20 LIP. 2000:

-zasada obowiązkowego ogłaszania katów normatywnych w dziennikach ustaw,

- zasada niezwłocznego ich ogłaszania

-

Gdzie ogłaszmy źródła prawa :

a) POWSZECHNIE obowiązujące:

- Dziennik Ustaw: ustawy, rozporządzenia, umowy ratyfikowane, wszystkie powszechnie obowiazującez wyjątkiem prawa miejscowego

- Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

- Wojewódzki Dziennik Urzędowy: akty prawa miejscowego

b) nie dotyczące publikacji powsz. Obow.:

- Dziennik Urzędowy Monitor Polski: zarzadzenia Prezesa NIK, NBP

- Dziennik Urzędowe Ministrów: zarzadzenia ministrów

- Dzienniki Urzędowe Centralnych Organów Administracji Rządowej

Od ogłoszenia do wejścia w życie obowiązuje 14 dni WAKACIOLEGIS może być wydłużone-zwykle w tedy gdy konieczne jest przygotowanie organów państwa do wprowadzenia przepisów do 6 m-ca nawet kilka lat.Skracanie WAKATIOLEGIS - jest dopuszczalne w sytuacjach wyjątkowych do dnia ogłoszenia RETROAKCJA - prawo nie działa w stecz- jeśli mamy państwo praworządne to nigdy nie wystąpi.

9. Prawo miejscowe.

PRAWO MIEJSCOWE (źródło)

Prawo, które w Polsce obowiązuje powszechnie ale na oznaczonej części terytorium Państwa.

Cechy (źródeł) prawa miejscowego

1. Pr. miejscowe- jest wyrazem decentralizacji(przekazywanie władzy w dół ustawowo innym organom, podmiotom) władzy- przekazanie prawotwórczym organom działającym w terenie.

2. Uwzględnienie specyfikacji lokalnej - uwzględnia boardo różne elementy: krajobrazowe, społeczne, kulturalne, przemysłowe, finansowe.

3. Uwzględnienie sytuacji nagłych tzw. Natychmiastowa reakcja, która dot. stanów zagrożenia(terrorystyczne, powódź na obszarze powiatu, gminy, województwa)

Prawo miejscowe w samorządzie terytorialnym:

Jednostka samorządu terytorialnego / źródło Pr. miejscowego	GMINA	POWIAT	WOJEWÓDZTWO SAMORZADOWE	WOJEWÓDZTWO (władza podwójna)
Uchwały wykonawcze	Rada Gminy	Rada Powiatu	Sejmik Wojewódzki	Sejmik Wojewódzki - (uchwała) Terenowe organizacje administracji niezespolonej - (zarzaedzenia)
Akty porządkowe (uchwały, zarzadzenia)	Rada Gminy (w formie uchwały) Wójt, Burmistrz Prezydent (w formie zarzadzenia)	Rada Powiatu (uchwała) Zarząd Powiatu (zarzadzenie)	Nie ma, nikt	Wojewoda (rozporządzenia)

Akty prawa miejscowego powinny być zawsze podporządkowane prawu ogólnopaństwowemu.

Znaczenie

Klasyfikacja aktów Pr. miejscowego (rodzaje):

1. Zsięg obowiązywania aktu pr. miejscowego:

2. obowiązywanie na obszarze województwa, powiatu, gminy

2. Organy stanowiące:

- organ admin. Terytorialnej - akty prawa miejscowego wydają organy uchwałodawcze na poziomie gminy - rada gminy, województwa - sejmik wojewódzki, wyjatkowo kompetencje w ramach samorządów terytorialnych gmina- wójt, powiat - zarząd powiatu,wojewódzkie samorządowe - sejmik województwa

- organ admin. Rządowej - (te któ wydają Pr. miejscowe ) wojewoda i terenowa organizacja admin. Niezespolonej

3) Formy aktów Pr. miejscowego:

- statuty, uchwały, rozporządzenia, zarządzenia,

4)Charakterystyka prawna aktu:

- Akty o charakterze wykonawczym - (w Pr. miejscowym) - SA to akty które są najbardziej popularnew prawie miejscowym, te akty mają wykonywać ustawę, są podobne do rozporządzeń, akt wykonawczy dotyczy tylko gminy, województwa, powiatów.

- akty. o charkterze porządkowym -:

• Są wydawane w stanach zagrożenia, jeżeli daan sytuacja nie jest regulowana w ustawowych przepisach ogólnopolskich

• Zawierają różne nakazy lub zakazy postępowania lub działania SA obwarowane sankcją np. ewakuacje

• Akty porzadkowe w gminie - wydaje się wtedy gdy stan zahrożenia nie przekracza obszaru jednej gminy(przy przekroczeniu zagrożenia więcej niż jednej gminie - wydaje powiat) gmina wydaje w przypadkach- zagroż. Życia, zdrowia, bezpieczeństwa publicznego, porządku i spokoju

• Kto wydaje rozporządzenia porządkowe w formie uchwały:

- gdy nie obraduje na sesji rada gminy akt porzadk. Może wydać wójt akt ten ma formę zarzadzenia. Zaradzenie porządkowe jest przedstawione Radzie Gminy na najbliższej seji w przypadku niezatwierdzenia lub nie przedstawienia przez Radę giny traci moc i przestaje obowiązywać

- powiat: przepisy porządkowe wydaje się gdy powstaje stan zagro żęnia dla obszaru przekracza obszar 1 gminy to samo co w gminie gdy występuje zagrożenie dot. mienia, ochrony środowiska , życia, zdrowia, spokoju, porządku .Przepisy porządkowe wydawane są wówczas przez Radę Powiatu w formie uchwały Zarząd Powiatu wydaje te akty porządkowe, zrzęd Powiatu przedstawia zrzadzenie Paedzei Powiatu jeśli nie zostanie zatwierdzone na najbliższej sesji to traci moc.

- województwo (przep. Porzadkowe4) -???????? Wyjątek kompetencji posiada administracja rządow organy wojewódzkie w ogóle nie wydaje przepisów porządkowych, wydawane są gdy zagrożenie przekracza obszar jednego powiatu w tych stanach zagrożenia wydawane SA prze. Porządkowe: zycia ,zdrowia, bezp. Publiczne, porządek publiczny oraz mienie. Przepisy porządkowe wydaje Wojewoda w formie rozporządzenia.

Przepisy prawne prawa miejscowego w Województwie :

- wchodzą w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym, można je również opublikować w sposób zwyczajowo przyjęty

- Pr. miejscowe akty o charakterze porządkowym wakatiolegis 3 dni z możliwością skrócenia do dnia ogłoszenia np. w stanach zagrożenia

- prze. Porządkowe publikuje się w formie obwieszczeń lub innym zwyczajowo przyjętym sposobemnp. Megafony, kościół w małych miejscowościach, media, plakaty) Dodatkowo akty porządkowe są publikowane w Dzienniku Urzędowy.

10. Doktryna, zwyczaj i orzecznictwo w systemie źródeł prawa administracyjnego.

ŹRÓDŁA PRAWA (źródła niezorganizowane) SYSTEMY ŻRÓDEŁ NIEZORGANIZOWANYCH(NIEFORMALNE):

- zwyczaj, doktryna, orzecznictwo(prawo sędziowskie)

ZWYCZAJ - pewna praktyka postępowania, z pewnego zwyczaju może przeistoczyć się na regulację prawną ale nie może być prawem. Pozaprawny nawyk postępowania, mże uzupełniać ustawę dla ułatwienia jej stosowania, może również formuować zasad niezależne od ustawy.

DOKTRYNA- (nauka prawa) - nie ma mocy prawnej, obowiązującej ale przyczynia się do tworzenia prawa, wskazuje na luki w ustawodawstwie, kształci osoby zajmujące się tworzeniem i stosowaniem prawa.

ORZECZNICTWO SĄDOWE -tzw. Prawo sędziowskie. na orzecznictwie wzorują się organy stosujące prawo (czy w podobnych sprawach zapadały jakieś orzeczenia)

11. Pojęcie i klasyfikacja organów administracji publicznej.

Organizacja administracji publicznej w Polsce:

1. administracja rządowa (kieruje nią Rada Ministrów)

• administracja rządowa centralna,

• administracja rządowa terenowa (wojewódzka), jedno województwo= jeden urząd wojewódzki.

Administracja publiczna

Rządowa Samorządowa

Organizacja administracji publicznej w Polsce:

1. administracja rządowa

RZĄD

Administracja niezespolona

Niezespolona Urząd wojewódzki (wojewoda) wojewódzkie służby, inspekcje i straże- 1.

Niezespolona powiatowe służby, inspekcje, straże- 2.

(taka, która przechodzi ponad jedno województwo, np. Straż Graniczna) 3.

1. administracja samorządowa

1. urząd marszałkowski (marszałek, zarząd)

2. starostwo powiatowe (starosta, zarząd)

3. urząd gminy (wójt- burmistrz, prezydent)

1.Pojęcie organu administracji publicznej.
Organ administracji publicznej - zasadnicza jednostka składowa administracji w sensie podmiotowym.
Organ administracji publicznej- osoba lub grupa osób znajdująca się w strukturze organizacyjnej władzy publicznej powołana do realizacji norm prawa administracyjnego w granicach przyznanych przez prawo kompetencji, wyposażona w odpowiednie środki materialne i ludzkie.
Kodeks postępowania administracyjnego (KPA) przez pojecie organu administracji publicznej rozumie: Premiera, ministrów, szefów centralnych organów administracji rządowej oraz wojewodów, a także działające w ich imieniu lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonych i niezespolonych), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz podmioty powołane z mocy prawa do załatwiania indywidualnych spraw w drodze decyzji administracyjnych.

2. Podział organów administracji publicznej.
Ze względu na terytorialny zasięg działania:
- organy centralne
- organy terenowe.

Organy centralne to organy obejmujące zakresem swojego działania teren całego kraju, zgodnie z przyznanymi im w konstytucji i w innych ustawach kompetencjami. Wśród organów centralnych nadrzędną pozycję zajmują organy naczelne. Wszystkie inne centralne organy są podporządkowane organizacyjnie organom naczelnym.
Organy centralne powoływane są najczęściej przez Prezesa Rady Ministrów.

Organami zwierzchnimi centralnych organów są: Sejm, Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, poszczególni ministrowie.
Układ kompetencji tych organów podobny jest do kompetencji organów naczelnych, z tym że w sferze normotwórczej wydają one jedynie zarządzenia. Akty wewnętrzne tych organów noszą różne nazwy, najczęściej spotykane są: zarządzenia wewnętrzne, regulaminy, wytyczne, instrukcje.
Centralne organy administracji są organami zwierzchnimi terytorialnych organów administracji.


Organy terenowe to takie, których kompetencje rozciągają się wyłącznie na część terytorium państwa odpowiadająca najczęściej jednostce podziału administracyjnego np. województwo, powiat, gmina.
Administracja rządowa w terenie dzieli się na:
- zespoloną,
- niezespoloną.
Administracja zespolona, oparta jest na zasadach zespolenia i zwierzchnictwa wojewody, warunkującego skuteczne wykonywanie zadań tej administracji;

Kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży działają pod zwierzchnictwem wojewody, z ustawowego upoważnienia bądź w imieniu własnym, jeżeli ustawa tak stanowi. Zespolenie służb, inspekcji i staży w administracji rządowej w województwie następuje pod zwierzchnictwem wojewody w jednym urzędzie, chyba że ustawa nie przewiduje zespolenia w jednym urzędzie. Z zachowaniem przepisów o tajemnicy państwowej i innych rodzajów tajemnicy określonych ustawami, wojewoda ma prawo wglądu w tok każdej sprawy prowadzonej na obszarze województwa przez organy administracji państwowej.

W sytuacji kiedy kierownik służby, inspekcji lub straży wykonuje zadania i kompetencje w imieniu wojewody i gdy ta służba, inspekcja czy straż jest włączona do urzędu wojewódzkiego, to mamy wówczas zespolenie bezpośrednie (pod jednym zwierzchnikiem i w jednym urzędzie). Zaś sytuację, gdy kierownik służby, inspekcji lub straży działa we własnym imieniu, realizuje jemu przypisane kompetencje i gdy posiada aparat pomocniczy w postaci komendy, inspektoratu lub innej jednostki organizacyjnej nie wchodzącej w skład urzędu wojewódzkiego, to wówczas występuje zespolenie pośrednie, gdy dany kierownik działa pod zwierzchnictwem wojewody.

Szczegółową organizacje zespolonej administracji rządowej w województwie określa statut urzędu wojewódzkiego nadawany przez wojewodę, i zatwierdzany przez Prezesa Rady Ministrów.

Wojewoda jest zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej kieruje nią, koordynuje jej działalność, zapewnia warunki do skutecznego jej działania i ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania.


W skład organów administracji zespolonej wchodzą np.:
• Komenda Wojewódzka Policji,
• Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej,
• Kuratorium Oświaty,


Administracja niezespolona (dotychczas określaną mianem specjalnej) to terenowe organy administracji rządowej podporządkowane właściwym ministrom bądź kierownikom państwowych osób prawnych i kierownikom innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej na obszarze województwa, wobec której wojewoda posiada uprawnienia koordynacyjne, opiniodawcze i w pewnym zakresie - kontrolne. Są to wyspecjalizowane organy administracji, których kompetencje mieszczą się w ramach jednego resortu (quasi-resortu). Oparte są z reguły na zasadzie centralizacji. Działają w ramach zasadniczego podziału lub w ramach podziałów specjalnych.

Organy administracji niezespolonej działające na obszarze województwa obowiązane są do:
- Uzgadniania z wojewodą projektów aktów prawa miejscowego stanowionych przez te organy, np.: przez dyrektorów urzędów morskich.
- Zapewnienia zgodności swoich działań z poleceniami wojewody.
- Składania wojewodzie rocznych informacji, a na żądanie wojewody także bieżących wyjaśnień o swojej działalności na obszarze województwa


Organy rządowej administracji niezespolonej np.:
• Dowódcy Okręgów Wojskowych, Szefowie Wojewódzkich Sztabów Wojskowych, Wojskowi Komendanci Uzupełnień
• Dyrektorzy Izb Skarbowych, Naczelnicy Urzędów Skarbowych, Dyrektorzy Urzędów Kontroli Skarbowych

NAJBARDZIEJ CZYTELNYM PODZIAŁEM JEST PODZIAŁ NA:
1. Naczelne Organy Administracji Rządowej.
2. Centralne Organy Administracji Rządowej.
3. Organy Administracji Rządowej w Województwie.
4. Samorząd terytorialny (województwa, powiaty, gminy).

WYRÓŻNIAMY INNY PODZIAŁ ORGANÓW ADMINISTRACJI, POLEGA ON NA KLASYFIKACJI ORGANÓW:
1. Ze względu na charakter wykonywanych zadań:
- organy Administracji Rządowej,
- organy Administracji Samorządowej.
2. Ze względu na sposób powoływania organu:
- powoływane w drodze nominacji (wojewoda),
- powoływane w drodze wyborów (zarząd powiatu).
3. Ze względu na skład osobowy:
- jednoosobowe (premier, wojewoda),
- kolegialne (wieloosobowe, Rada Ministrów, Rada Gminy)
4. Ze względu na sposób podporządkowania:
- podległe hierarchicznie (wojewoda),
- zdecentralizowane (samorząd terytorialny)


NACZELNE ORGANY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ

1. PREZYDENT RP ? jest najwyższym przedstawicielem państwa, stoi on na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności jego terytorium. Swoje zadania wykonuje na zasadach określonych w KONSTYTUCJI i USTAWACH.

2. RADA MINISTRÓW:
- zapewnia wykonanie ustaw,
- zapewnia bezpieczeństwo zew. i wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny,
- zawiera umowy międzynarodowe,
- sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej,
- wydaje rozporządzenia.

WEWNĘTRZNYMI ORGANAMI RADY MINISTRÓW SĄ:
- stałe komitety jako organy pomocnicze i opiniodawcze,
- rady i zespoły,
- komisje wspólne Rady Ministrów i innych instytucji oraz środowisk pozarządowych,

STAŁYMI KOMIETETAMI RADY MINISTRÓW SĄ:
- komitet ekonomiczny Rady Ministrów,
- komitet społeczny,
- komitet spraw obronnych,
Obsługę Rady Ministrów zapewniają Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.

PREZES RADY MINISTRÓW ? reprezentuje on Radę Ministrów, kieruje jej pracownikami oraz kontroluje pracę Ministrów, ponadto:
- wydaje rozporządzenia,
- - powołuje i odwołuje wojewodów,
- sprawuje nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego oraz nad wojewodami,
- jej służbowym zwierzchnikiem pracowników administracji rządowej,
- powołuje i odwołuje szafa kancelarii prezesa Rady Ministrów.

MINISTROWIE ? kierują określonymi działami administracji rządowej.
Minister jest członkiem Rady Ministrów a jednocześnie jednoosobowym organem administracji rządowej. Wydaje on rozporządzenia w celu wykonywania ustaw. Jest on zobowiązany do opracowywania polityki rządu w odniesieniu do resortu , którym kieruje. Wykonuje on swoje zadania przy pomocy, sekretarza i podsekretarzy stanu oraz gabinetu politycznego. Urzędem , który obsługuje ministra jest Ministerstwo.

CENTRALNE ORGANY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ:
Tworzone są w ramach oznaczonego działu administracji na podstawie ustaw, są to samodzielne organy a podstawowym kryterium odróżniającym centralne organy od naczelnych jest to że kierownicy tych organów nie wchodzą w skład Rady Ministrów.
Nadzór nad centralnymi organami sprawują poszczególni Ministrowie.

I tak np. poszczególnym ministrom odpowiadają:
- Ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych ? Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej (podlega ministrowi głównemu).
- - Ministrowi właściwemu ds. budownictwa podlega główny inspektor nadzoru budowlanego.


TERENOWE ORGANY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ
Organem zespolonej administracji rządowej w województwie jest wojewoda, natomiast w zakresie wydawania indywidualnych aktów administracyjnych, kierownik zespolonej służby lub inspekcji.
Organizację administracji zespolonej określa statut urzędu wojewódzkiego, nadany przez wojewodę.
Statut określa - w szczególności nazwę i siedzibę urzędu,
- nazwy stanowisk dyrektorów wydziału,
- nazwy wydziałów i innych komórek organizacyjnych oraz zakresy ich działania,
- skład kolegium wojewody i tryb jego pracy.

WOJEWODA ? jest on powoływany i odwoływany przez premiera na wniosek właściwego ministra ds. administracji publicznej.
Wojewoda jest:
- przedstawicielem rządu w województwie,
- zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej,
- organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego,
- reprezentantem Skarbu Państwa.

Jako przedstawiciel rządu odpowiada on za wykonywanie polityki rządu na obszarze województwa a w szczególności:
- kontroluje wykonywanie przez organy jednostek samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji rządowej,
- dostosowuje do miejscowych warunków cele polityki rządów,
- zapewnia współdziałanie jednostek administracji rządowej i samorządowej,
- reprezentuje rząd na uroczystościach państwowych,
- przedstawia projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa.
-
DO ORGANÓW ADMINISTRACJI ZESPOLONEJ W WOJEWÓDZTWIE NALEŻA:
- Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej,
- Wojewódzki konserwator zabytków,
- Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska,
- Wojewódzki lekarz weterynarii.

ORGANY ADMINISTRACJI NIEZESPOLONEJ ? są to terenowe organy administracji rządowej podporządkowane właściwemu ministrowi. Do organów tych należą:
- dowódcy okrętów wojskowych,
- wojskowi komendanci uzupełnień,
- Izby Skarbowe,
- Urzędy Skarbowe,
- Dyrektorzy Urzędów Statystycznych.

Do obowiązków tych organów należy:
- uzgadnianie z wojewodą projektów aktów prawa miejscowego stanowionych przez te organy,
- składanie wojewodzie rocznych informacji o swojej działalności,
- zapewnienie zgodności swoich działań z poleceniami wojewody.

12. Pojęcie urzędu.

13. Odpowiedzialność administracji.

Rodzaje odpowiedzialności:

1. polityczna

2. konstytucyjna

3. regulowana prawem pracy - związana z zatrudnieniem

4. o charakterze karnym

5. odpowiedzialność majątkowa

ad.1. polityczna - nie dotyczy całej administracji, ustawy stanowią o odpowiedzialności w administracji publicznej. To odpowiedzialność za barak lojalności politycznej. Jeżeli jaki organ politycznych zaprzestaje realizowania polityki np. wojewoda, członkowie rządu, wszyscy ministrowie. ( w samorządzie nie ponosi się odpowiedzialności politycznej.

Ad.2. konstytucyjna - odpowiedzialność, którą ponoszą urzędnicy na wyższych stanowiskach np. prezydent, premier, ministrowie, prezes NBP, NIK. Odpowiedzialność ponosi się za naruszenie ustwa lub konstytucji w związku z zajmowanym stanowiskiem lub pełnioną funkcją. Sankcje może orzec Trybunał Stanu za naruszenie :

-utrata praw wyborczych

-pozbawienie tytułów, odznaczeń, orderów

-zakaz zajmowania stanowisk lub funkcji kierowniczych w państwie qniec krópka

Ad.3. zatrudnienie - pracownicy jak i osoby, które zajmują najwyższe stanowisko w państwie to osoby będące w stosunku pracy, obowiązuje ich kodeks pracy i ponoszą odpowiedzialność:

-służbową - za naruszenie tajemnicy służbowej

-porządkową

-dyscyplinarną - za różne zachowania nieetyczne, łamanie reguł wykonywania zawodu, np. prokuratorzy; karami odpowiadającymi dyscyplinarnej są: upomnienie, nagana, przeniesienie na niższe stanowisko, degradacja, zakaz awansu na określony czas, zakaz wykonywania zawodu( wolne zawody) lub wydalenie ze służby, np. prokurator.

Wymierzaniem odpowiedzialności dyscyplinarnej zajmują się zwykle sądy dyscyplinarne.

Ad.4.karne - za popełnienie przestępstwa lub wykroczenie w związku ze sprawowanym urzędem osoby zatrudnione admin. Wymierzane są często kary, jak również stypizowane ( określone)

Często przepisy przewidują zastosowaną odpowiedzialność jak również stypizowane są przestępstwa związane z pełnieniem funkcji publicznej ( przyjęcie korzyści majątkowej, korupcja, przerobienie dokumentów, wykorzystanie rzędu do załatwienia spraw osobistych.

Ad.5. majątkowa - regulowana kodeksem cywilnym za szkody wyrządzone porzez niezgodne z prawem działania lub zaniechanie odpowiedzialności ponosi odpowiednio Skarb Państwa, jeżeli szkoda powstała z ramienia administracji rządowej lub jednostka samorządu terytorialnego, jeżeli szkodę wyrządzi pracownik samorządowy ( szkoda wyrządzona obywatelowi np. zaniechanie wydania decyzji.

14. Naczelne organy administracji rządowej (rodzaje, pozycja, zadania i kompetencje

1. PREZYDENT RP ? jest najwyższym przedstawicielem państwa, stoi on na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności jego terytorium. Swoje zadania wykonuje na zasadach określonych w KONSTYTUCJI i USTAWACH.
Są to zadania z zakresu:

? stosunków zagranicznych:

? Z zakresu prawodawstwa nadzwyczajnego:

? W zakresie prawodawstwa zwyczajnego:

? W zakresie uprawnień personalnych:

? W zakresie uprawnień administracyjno ? organizacyjnych:

2. RADA MINISTRÓW:
- zapewnia wykonanie ustaw,
- zapewnia bezpieczeństwo zew. i wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny,
- zawiera umowy międzynarodowe,
- sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej,
- wydaje rozporządzenia.

WEWNĘTRZNYMI ORGANAMI RADY MINISTRÓW SĄ:
- stałe komitety jako organy pomocnicze i opiniodawcze,
- rady i zespoły,
- komisje wspólne Rady Ministrów i innych instytucji oraz środowisk pozarządowych,

STAŁYMI KOMIETETAMI RADY MINISTRÓW SĄ:
- komitet ekonomiczny Rady Ministrów,
- komitet społeczny,
- komitet spraw obronnych,
Obsługę Rady Ministrów zapewniają Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.

PREZES RADY MINISTRÓW ? reprezentuje on Radę Ministrów, kieruje jej pracownikami oraz kontroluje pracę Ministrów, ponadto:
- wydaje rozporządzenia,
- - powołuje i odwołuje wojewodów,
- sprawuje nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego oraz nad wojewodami,
- jej służbowym zwierzchnikiem pracowników administracji rządowej,
- powołuje i odwołuje szafa kancelarii prezesa Rady Ministrów.

MINISTROWIE ? kierują określonymi działami administracji rządowej.
Minister jest członkiem Rady Ministrów a jednocześnie jednoosobowym organem administracji rządowej. Wydaje on rozporządzenia w celu wykonywania ustaw. Jest on zobowiązany do opracowywania polityki rządu w odniesieniu do resortu , którym kieruje. Wykonuje on swoje zadania przy pomocy, sekretarza i podsekretarzy stanu oraz gabinetu politycznego. Urzędem , który obsługuje ministra jest Ministerstwo.

15. Centralne organy administracji rządowej.

2. Podział organów administracji publicznej.
Ze względu na terytorialny zasięg działania:
- organy centralne
- organy terenowe.

Organy centralne to organy obejmujące zakresem swojego działania teren całego kraju, zgodnie z przyznanymi im w konstytucji i w innych ustawach kompetencjami. Wśród organów centralnych nadrzędną pozycję zajmują organy naczelne. Wszystkie inne centralne organy są podporządkowane organizacyjnie organom naczelnym.
Organy centralne powoływane są najczęściej przez Prezesa Rady Ministrów.

Organami zwierzchnimi centralnych organów są: Sejm, Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, poszczególni ministrowie.
Układ kompetencji tych organów podobny jest do kompetencji organów naczelnych, z tym że w sferze normotwórczej wydają one jedynie zarządzenia. Akty wewnętrzne tych organów noszą różne nazwy, najczęściej spotykane są: zarządzenia wewnętrzne, regulaminy, wytyczne, instrukcje.
Centralne organy administracji są organami zwierzchnimi terytorialnych organów administracji.

CENTRALNE ORGANY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ:
Tworzone są w ramach oznaczonego działu administracji na podstawie ustaw, są to samodzielne organy a podstawowym kryterium odróżniającym centralne organy od naczelnych jest to że kierownicy tych organów nie wchodzą w skład Rady Ministrów.
Nadzór nad centralnymi organami sprawują poszczególni Ministrowie.

I tak np. poszczególnym ministrom odpowiadają:
- Ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych ? Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej (podlega ministrowi głównemu).
- - Ministrowi właściwemu ds. budownictwa podlega główny inspektor nadzoru budowlanego.

16. Podziały terytorialne państwa.

Rodzaje podziałów:

-zasadniczy

-pomocniczy

-podziały specjalne.

Ad.1. zasadniczy -trójsopniowy odział terytorialny państwa wrowadza ustawa z 98 roku:

- województwo - tworzymy w rodze ustawowej ( ile i jakie decyduje ustawa, parlament)

-powiat - tworzymy i dzielimy, różne zmiany terytorialne dokonywane SA w drodze rozporządzenia rady ministrów ( poprzedzone konsultacjami społecznymi)

-gmina - -----„-------

Mieszkańcy gmin i powiatów - wspólnoty lokalne, mieszkańcy województwa - wspólnoty regionalne.

Jednostki zasadnicze o specjalnym statusie :

-miasto na prawach powiatu ( łączy cechy gminy jak i powiatu, to gmina wykonująca zadania powiatu.

a. miasto, które do 31 grudnia 98 liczyło ponad 100 tys.mieszkańców

b. miasta przestaly być siedzibami województw

c. miasta, którym nadano stasus miasta na prawach powiatu przy pierwszym podziale kraju na powiaty.

Miasto społeczne Warszawa - jednocześnie nazywane gminą warszawską, jako jedyna w Polsce posiada ustawę jej status reguluje ustawa.. Dodatkowe zadania wynikają z faktu, że gmina jest stolicą państwa i na jej terenie mają siedzibę najwyższe organy państwowe i przedstawicielstwo dyplomatyczne.

Gminy uzdrowiskowe - status uzdrowiska nadaje się na drodze rozporządzenia rady ministrów.

Ad.2. pomocnicza - podział jednostek zasadniczych na mniejsze jednostki. W Polsce podział pomocniczy funkcjonuje na terenie gminy, podział na mniejsze obszary jednostki.
a. gmin wiejska - sołectwa - rada sołecka, sołtys, zebranie wiejskie

b. gmina miejska - osiedla, dzielnice, w dzielnicach i osiedlach mamy rady i zarządy, nie są to organy admin. Publicznej, są organami administrującymi.

Wszystkie te jednostki podziału pomocniczego rady gminy powoływane są w drodze uchwały.

Ad.3. specjalny - tworzy się dla administracji niezespolonej:

-okęgi wojskowe - stanowią wielokrotność województw

-okręgi morskie

-okręgi górnicze - nie pokrywają się z ilością województw. Dodatkowe okręgi są tworzone dla administracji wydziału sprawiedliwości ( sądy apelacyjne) samorządów, zawodowych ( izby rzemieślniczej).

Oprócz wyżej wymienionych podziałów występują inne szczególne obszary:

-strefy nadgraniczne

-specjalne strefy ekonomiczne

-parki krajobrazowe, narodowe

-euroregiony

-rezerwaty Przyrody.

9

---