TEMAT: PRZEMIANY DYDAKTYKI JAKO NAUKI:
Pojęcie dydaktyki ogólnej:
nazwa pochodzi z języka grekiego, w którym didaktikos znaczy pouczający a didasko uczę.
po raz pierwszy użyto jej w 1613 roku w Niemczech, Krzysztof Helwing i Joahim Jung, analizując działalność Wolfganga Rothego (językoznawcy, rzecznika nauczania) opracowali " krótkie sprawozdanie z dydaktyki czyli sztuki nauczania Ratychiusza.
autorzy uważali dydaktykę za sztukę nauczania, w podobny sposób rozumiał dydaktykę Jan Amos Komeński, autor dzieła pt. " Wielka dydaktyka" przedstawiając uniwersalną sztukę nauczania wszystkich, wszystkiego,
na początku XIX stulecia:
*Jan Fryderyk Herbart, wybitny pedagog i filozof niemiecki opracował teoretyczne podstawy dydaktyki, traktował dydaktykę jako teorię nauczania wychowującego,
przełon XIX i XX wieku
*Amerykanin John Dewey dydaktykę traktował jako teorię uczenia się
*współcześnie dydaktykę traktuje się jako naukę o nauczaniu i uczeniu się
S. Palka dodaje, że termin " dydaktyka" utożsamia się z kształceniem i samokształceniem (autoedukacja)
Dydaktyka w systemie nauk:
nauka społeczna, pedagogiczna
spełnia warunki dyscypliny naukowej
posiada własną terminologię
posiada własną metodologię
posiada własny podmiot badań,
Dydaktyka ogólna a dydaktyka szczegółowa:
dydaktyka jako nauka o nauczaniu i uczeniu się, obejmuje swoimi badaniami wszystkie przedmioty i szczeble pracy szkolnej
dydaktyka szczegółowa dotyczy jednego przedmiotu, czyli są to tzw. metody nauczania poszczególnych przedmiotów np. metodyka nauczania języka polskiego,
dydaktyka szczegółowa może dotyczyć danego szczebla kształcenia np. dydaktyka szkoły wyższej, dydaktyka nauczania początkowego,
dydaktyka ogólna jest śćiśle powiązana z wszystkimi metodykami nauczania,
dydaktyka ogólna z jednej strony stanowi podstawę teoretczną wszystkim metodykom, z drugiej strony opiera się na wynikach badań prowadzonych przez przedstawicieli dydaktyk szczegółowych,
Subdyscypliny dydaktyki:
dydaktyka specjalna - teoria nauczania i uczenia wynagających specjalnego kształcenia, niedostosowanych społecznie, uczniów zdolnych,
dydaktyka wojskowa- dotyczy nauczania żołnierzy, służby zasadniaczej,
dydaktyka medyczna- dotyczy kształcenia osób pracujących z pacjentem, personel medyczny
dydaktyka zawodowa- szkoły zawodowe,
Nowe pola poznawcze dydaktyki:
Neurodydaktka- jak wykorzystać maksymalnie możliwości mózgu w kształcdeniu
Ontodydaktyka- zajmuje się analizą treści kształcenia
związek dydaktyki z innymi naukami tj. aksjologia (nauka o wartościach), prakseologia (działania), teologia (cele), filozofia, psychologia,
Przedmiot badań dydaktyki:
procesy uczenia się, nauczania - organizowane w sposób świadomy, systematyczny i planowy,
czynności nauczania i uczenia
czynniki wywołujące( determinujące procesy: cele kształcenia, treści kształcenia, zasady kształnenia, metdy kształcenia, środki dydaktyczne, formy, organizacja kształcenia)
rezultat realizowanych procesów,
Dekalog kształcenia:
aparatura terminologiczna
procesy kształcenia
cele kształcenia
treści kształcenia
zasady kształcenia
metody kształcenia
środki dydaktyczne
formy organizacyjne kształcenie
osiągnięcia szkolne
systemy dydaktyczne
Zadania dydaktyki ogólnej:
analizuje i opisuje czynniki: cele, treści, metody, formy organizacyjne, środki dydaktyki,
wykonanie prawidłowości charakterystycznych dla procesów uczenia się i nauczania,
ustalanie opartych na określonych prawidłowościach norm postępowania,
analiza i opis systemów dydaktycznych charakterystycznych dla szkolnictwa różnych krajów,
Funkcje dydkatyki ogólnej:
teoretyczne o charakterze:
*diagnostycznym- bada, analizuje procesy,wykrywa prawidłowości rządzące procesem
*prognostycznym-projektowanie działań dydaktycznych
praktyczna- wskazuje metody, formy organizacji i środki w wywoływaniu zamierzonych zmian u uczniów,
Tendencje dydaktyczne w dydaktyce współczesnej:
wyznacznikiem przemian w dydaktyce są przemiany w filozofii edukacyjnej,
tendencje w sprawnym usprawnianiu dydaktyki jako dyscypliny empiryczno-analitycznej jako dyscypliny humanistycznej,
powiązanie dydaktyki z aksjologią i teologią edukacyjną podążającą do określonego humanistycznego sensu edukacji,
odchodzenie od jednego paradygmatu a pozukiwanie różnych modeli rozumienia i usprawniania dydaktyki,
kształtowanie się dydaktyki podmiotowej
zmiany w procesie kształcenia, zastosowanie metod, środków, form organizacji,
wzrost znaczenia kwesti komunikowania się uczestników edukacji
Przemiany ogólnej filozofii edukacyjnej:
rezygnacja z doktryn edukacji adaptacyjnej według których zadaniem szkoły było przystosowanie młodzieży do zastanej sytuacji społecznej.
eksponowanie doktryny edukacji krytyczno-kreatywnej zgodniez którą zadaniem jest kształtowanie postaw kreatywnych młodego pokolenia,
Model usprawnienia dydaktycznego:
model empiryczno- analityczny:
*nawiązyje do założeń metodologicznych nauk przyrodniczych, w których opisuje się i wyjaśnia fakty, zjawiska i procesy przez badania ilościowe z wykorzystaniem pomiaru i techniki statystycznych. Ten model ściśle jest związany z modelem dydaktycznym jako nauki prakseologi technologicznej,
model humanistyczny usprawniena dydaktyki:
*nawiązuje do orientacji poznawczych przyjmowanych w naukach humanistycznych,
*zakłada on, że natura zjawisk dydaktyki jest niepowtarzalna i wymaga zrozumienia i interpretacji,
*wymaga zastosowania metod badań jakościowych, w których podkreśla się znaczenie intuicji, empatii, eksponuje się podmiotowość uczniów i nauczycieli, partnerstwo, dialog dydaktyczny,
WATOŚCI OBU MODELI:
nie mogąbyć traktowane opozycyjnie,
są równoprawne, niezbędne i komplemertarne w rozwoju dydaktyki jako nauki pedagogicznej.
są użyteczne poznawczo, gdyż niektóre zjawiska dydaktyczne wymagają stosoania obserwacji, pomiaru, inne wymagają podejścia jakościowego, humaistycznego,
Paradygmat edukacji podmiotu:
zmiany filozoficznej edukacji, aksjologii, teologii, prowadzą w kierunku paradygmatu, edukacji podmiotowej i według której jednostka staje się podmiotem edukacji. Organizowanie szkoły, edukacji wyznaczają nie potrzeby państwa a aspiracje, otrzeby życiowe i rozwój jednostek oraz grup społecznych.
Kształtowanie aktywności i poczucia podmiotowości zapewnia:
współdziałania uczniów w organizowaniu zajęć dydaktycznych,
ich planowaniu i przygotowaniu
prowadzeniu i ocenianiu,
Współczesny udział w planowaniu zajęć prowadzi do odczucia:
że nie są oni ani biednymi odbiorcami propozycji i ofert stanowionych przez nauczycieli, ale są twórcami zadań, które pobudzają do aktywności bo uznają je za własne,
działania są efektem, gdy człowiek odczówa możliwość decydowania o sposobie postępowania, w którym wybór jest wynikiem własnej decyzji
Znaczące osiągnięcia dydaktyki:
Wincenty Okoń:
* autor podręcznika,twórca teorii kształcenia wielstronnego,
*propagator nauczania problemowego w Polsce zapoczątkowanego w Ameryce przez J. Deweya
Czesław Kupisiewicz:
*autor podręcznika do dydaktyki
*twórc nauczania programowego
*propagator zmian w systemie edukacji
Tadeusz Lewowicki:
*indywiualizacja i kształcenie
*kształcenie uczniów zdolnych
*przemiany w oświacie
*aspiracje dzieci i młodzieży
Kazimierz Denek:
*wartości i cele edukaci szkolnej,
*aksjologiczne podstawy edukacji
*troska o nowy kształt edukacji szkolnej
*ku dobrej edukacji
*poza ławką szkolną,
*tocząca się reforma szkolna,
Józef Półturzycki:
*dydaktyka dla nauczycieli
*edukacja ustawiczna
*jak studiować zaocznie,
*ucz się sam,
*wdrażanie do samokształcenia
A. Karpińska:
*niepowodzenia dydaktyczne,
*drugoroczność jako przejaw niepowodzeń dydaktycznych (rozmiary nieskteczności, minimalizacja)
*instrumentarium pracy pedagogiczej nauczyciela
nowoczesne tendencje w dydaktyce,
Jerzy Niemiec:
*prognozowe i strategiczne rozważanie edukacji
*tendencje w dydaktyce oraz nowoczesne technologie kształcenia
*kreatorzy reform edukacji
*determinanty i szanse poczynań edukacji
*Uniwersytet i studiowanie jako edukacujny priorytet XXI wieku
Walentyna Wróblewska:
*aspiracje edukacyjne studentów (analiza treści, poziomu, uwarunkowań, dynamiki) "Aspiracje edukacyjne studenta"
*autoedukacja studentów
*nowoczesne tendencje w dydaktyce
*instrumentarium pracy nauczyciela akademickiego ze studentami.
TEMAT:WYZNACZNIKI PRZEMIAN EDUKACYJNYCH I WYNIKAJĄCE Z NICH TENDENCJE W DYDAKTYCE NA POCZĄTKU XXI WIEKU
Przemiany edukacji zmierzają w kierunku:
demokracji
humanizacji
pluralizmu
tolerancji
Zdaniem J. Niemca dokonujące się zmiany w edukacji kancentrują się wokół następujących zagadnień:
a) decentralizacja szkolnictwa:
-decent- przekazanie lokalnym społecznościom decyzji edukacyjnych (szerokie rozumienie)
-decentracja wewnętrzna czyli decyzje należą do nauczycieli, rodziców, mieszkańców wsi, miasta (węższe rozumienie)
-prowadzi do podmiotowości uczestników rzeczywistości eukacyjnej aktywnego udziału i odpowiedzialności
-łączy się z demokratyzacją oświaty, procesem, którego istotnymi elementami jest poprawa szans edukacyjnych dużych grup dzieci i młodzieży,
-wiąże się z urzeczywistnieniem praw człowieka: wolność, poszanowanie, zapewnienie możliwości rozwoju jednostki,
b) pluralizm edukacyjny:
-oznacza wielość czyli dynamiczne rozwijanie się szkół niepaństwowych, które są w pełni demokratyczne. Mają własne prawa, własne kryteria doboru treści kształcenia, selekcji uczniów, doboru nauczycieli, własne finanse oraz demokratyczne obyczaje.
-stanowią szeroką ofertę edukacyjną w życiu lokalnym środowiska co pozwala na większe możliwośi wyboru szkoły i prowadzi do upowszechnienia oświaty,
c) wielokulturowość :
Cztery wymiary wielokulturowości:
I- jako respekt dla mniejszości narodowych, zamieszkujących pogranicza. Zapewnienie im praw do edukacji i osobistego rozwoju.
II-jako edukacja dla ludności migrującej. Poznanie i rozumienie ludzi różnych kultur z różnych krajów, otoczenie ich opieką, udzielenie im pomocy, a także organizowanie im elementów edukacji, to także ważne wyzwanie współczesności,
III- jako możliwości poznawania różnych kultur i ludzi przez media
IV- jest kształtowaniem przez edukację osobowości kulturowej,
d) deferencja instytucji edukacyjnych:
-czyli proces uczenia się usytuowany w trzech kategoriach instytucji,
-są to szkoły różnego typu i szczeble kształcenia
-isytucje poza szkolne
-a także instytucje kształcenia ustawicznego (edukacja parmamentarna)
e) eksponowanie oddziaływań wychowawczych:
-związanych ze zmianami w systemie wartości, nowym zrozumieniu dobra i zła, zmianami ideologicznymi
-poważne rozwijanie funkcji i zadań opiekuńczych,
-powstają programy poprawiania kondycji zdrowotnej uczniów, rocjonalności żywienia, proporcje pracy i rekreacji,
-intensywniej jest rozwijany program dotyczący zagrożeń ekologicznych,
-prowadzone są różne formy ochrony uczniów zagrożonych zjawiskami kryminogennymi
-specjalną opieką są otoczeni uczniowie "szczególnej troski" z defektami kalectwa, trudnościami intelektualnymi,
f) zmiany treści kształcenia
g) rozwijanie nowoczesnych technologi:
-wykorzystywanie wielostronne telewizji, wielostronne zastosowanie komputera, a także operowanie urządzeniami szybkiego porozumiewania się między ludzmi, korzystanie z banków informacji, szerokiego wykorzystania możliwości uczenia się na dystans oraz kształcenia otwartego
h)problemów edukacyjnych, integracji europejskiej:
-dostosowanie się do standardów uczenia się na poszczególnych szczeblach edukacyjnych
-prowadzi się pracę nad nostryfikacją dokumentów swzkolnych i kursów kształcenia ustawicznego,
-zwiększa się liczba wymiany studentów między krajami
-pojawiają się możliwości uczenia się w różnych krajach co inspirje do podejmowania ambitnych działań edukacyjnych,
i)kreatorów edukacji,
Podstawowy wpływ na rozwój demokracji szkolnictwa w Polsce mają kreatorzy i realizatorzy badań edukacyjnych( nauczyciel, uczniowie, rodzice, sponsorzy, społeczność)
Inne tendencje zmian w edukacji:
a)nowe rozumienie edukacji:
b)zmiana filozofii edukacji
c)ożywienie aksjologii edukacyjnej
d)zmiany teologiczne edukacji
e)nowe paradygmaty edukacji
f)nowe typy racjonalne edukacji
g)nowe strategie uczenia się
Nowe rozumienie edukacji:
Wyrażnie zaznacza się odchodzenie od edukacji tradycyjnej a więc edukacji podającej, przekazującej, uniformującej, a dążenie do edukacji preferującej indywidualny wysiłek jednostki, jej samorozwuj, autokreacja, a więc cechy, które są konstytuowanymi cechami procesu uczenia się,
EDUKACJA- to realizacja programu ewolucji istoty ludzkiej w toku całego życia z myślą o integralnym rozwoju w zakresie umsłowym, fizycznym, afektywnym, moralnym, duchowym, proces obejmujący nie tylko przekazywanie wiedzy i umiejętności szeroko pojętych wartości kulturowych lecz także inspirowanie postawy twórczej, otwartej, samodzielnego myślenia, zdolności do samokształcenia.
Nowe zadania i funkcje edukacji według P. Dalina i U. Rusta:
-demokracja- kształtowanie i wpajanie demokratycznych wartości i postaw,
-wielokulturowość- rozwijanie i szacunek dla kulturowego różnicowania ludzkości, jej dziedzictwo, tolerancja dla odmienności,
- przetrwanie- edukacja środowiska, wychowanie dla pokoju, edukacja zdrowia, walka o różności szans życia,
- praca- kształtowanie kompetencji, związane z etosem pracy
- piękno i estetyka,
-człowiek i środowisko- przygotowanie do życia w społeczeństwie
-indywidualny rozwój i autokreacja
W świetle raportów międzynaodowych naczelnym zadaniem edukacji staje się:
-proces stawania się człowiekiem
-sposób bycia człowiekiem
-problem jakości życia, związki człowieka ze światem zewnętrznym (sens życia)
W społecznością międzynarodowe przyjeły się następujące cele strat współczesnej edukacji:
-równość szans edukacyjnych,
-demokratyzacja oświaty,
-rozwój aktywności twórczej człowieka,
-autokreacja
Aby osiągnąć powyższe cele zadaniem J. Delorusa należy kierować się takimi celami kierunkowymi jak:
*uczyć się aby żyć
*uczyć się aby wiedzieć
*uczyć się aby działać
*uczyć się aby działać
Nowe racjonalności edukacyjne:
-zauważa się odchodzenie od dotychczasowej,powszechnie krytykowanej racjonalności instrumentalnej ku racjonalności krytyczno-empirycznej i racjonalności hermenętycznej
*racjonalność krytyczno-empiryczna- jest podstawą do edukacji, przygotowanie młodzieży do przekształcenia świata, służącej samokreacji, samorealizacji jednosek,
* racjonalność hermenętyczna- koncentruje się na rozumieniu siebie i świata. Jest podstawą opartą na dialogu, spotkaniu, komunikacji,
Nowe strategie uczenia się:
-słuszność- głosi iż, w każdym działaniu edukacyjnym, należy dążyć do tego, aby poznać, zrozumieć i opierać się na tym co jest słuszne,
-inności- wymaga od nas, by w każdym działaniu edukacyjnym dążyć do określenia i zrozumienia tego co inne, oderwane
-wolności-głosi aby każdym działaniem edukacyjnym dążyć do rozeznania więc w tym co własne, nowe, a więc odwołanie się do naszej tożsamości, tradycji kulturowej
Dyskusja o edukacji:
-powinna być powszechna, zawsze aktualna, permamentna, wyznaczająca humanistyczny wymiar świata,
TEMAT:PRZEMIANY TEOLOGII EDUKACYJNEJ I TREŚCI KSZTAŁCENIA.
Procedura stawiania celów edukacji szkolnej
od wielu wieków wyprowadzano cele i ideologie społeczne, stawiano je odgórnie,
w nurcie zmian edukaacyjnych coraz częściej cele określają ci którzy je realizują tzn. nauczyciel, uczniowie, rodzice,
Głównym źródłem celów edukacji:
czyni się system wartości uniwersalnych związanych z człowiekiem i jego życiem, skupionych wokół transcendentalnej triady w postaci: prawda, pięknio, dobro,
Ważną inspiracją dla stawiania celów:
są także potrzeby rozwojowe dzieci i młodzieży
ich pragnienia
dążenia i oczekiwania
O rol wartości w edukacji świadczy:
odwołanie się w kształceniu do kategori aksjologicznych wynikających z czwórmianu etycznego a mianowicie: mieć, być, chcieć, działać,
Naczelnym celem kształcenia i wychowania:
czyni się stymulacje wielostronnego rozwoju człowieka
rozwój jest pojmowan nie jako przystosowanie się do istniejącej rzeczywistości, ale jako samorealizacji według wybranego przez uczniów systemów wartości, kształtowania tożsamości otwartości na nowe wartości,
Najwyższą rangą w kształtującej się nowej taksonomi i celów przyznaje się:
celom związanym z człowiekiem w procesie rozwoju
z sensem jego egzystencji
z orientacjami życiowymi i dążeniami
z jakością życia i jego zmianami,
W tradycyjnym obrazie celów kształcenia:
zajmowało przekazywanie uczniom gotowej , wyselekcjonowanej wiedzy
inne cele tj. kształtowanie umiejętności, postaw, rozwijanie osobowości, kształtowanie świata wartości, znajdowały się na dalszych pozycjach,
Nowa hierarchia celów edukacji:
kształtowanie systemu postaw i świata wartości
rozwijanie zdolności i zainteresowań poznawczych uczniów, zwłaszcza samodzielnego krytycznego myślenia,
kształtowanie umiejętności i sprawności, a zwłaszcza tzw. cywilizacyjnych np. języka, organizacyjnych, przygotowanie do sprawnego i efektywnego działania w różnych sytuacjach życia i jego przekształcenia,
Na czym polegają zmiany w teleologii edukacyjnej?
Zmiany procedury stanowienia celów
zmiany źródeł wprowadzania celów
kształtowanie się nowej hierarchi celów edukacji szkolnej
ZMIANY W TREŚCI KSZTAŁCENIA:
Krytyka treści kształcenia:
przestarzałość treści,
encyklopedyzm, wielowiedza, wiedza faktograficzna,
werbalizm treści, które nauczyciel pokazuje za pomocą metod słownych,
addytywizm- dodawanie do realizowanych treści nowych haseł, a nie odrzucanie treści przestarzałych o małych walorach kształcenia,
uniformizm- treści jednakowe dla wszystkich uczniów, brak zróżnicowania treści stosowania do możliwości zainteresowań, zdolności uczniów,
duscharmonia między treściami dydaktyki a możliwościami uczniów, treści dostosowane do możliwości przeciętnych uczniów, nie uwzględnienie treści dla uczniów zdolnych, słabych,
jednostronność, nastawienie na przekaz treści przez nauczyciela i przyswajanie ich przez uczniów, brak treści przewidywanych na odkrywanie, przeżywanie i działanie,
TEMAT: PROCES EDUKACYJNY INSPIRUJĄCY UCZNIÓW DO AKTYWNOŚCI I SAMODZIELNOŚCI:
Proces edukacji w którym:
uwzględnia się teorię kształcenia wielostonnego
dominują metody nowoczesne, aktywizujące uczniów
domnuje praca zespołowa
są stosowane nowoczesne środki dydaktyczne,
W kontekście zmian natury globalnej, zmian w edukacji dokonują się zmiany w procesie kształcenia przede wszystkim w kierunku wyzwalania aktywności i samodzielności uczniów.
Przesłanki filozoficzne i psychologiczne kształcenia wielostronnego:
harmonijne współdziałanie obu półkul mózgowych, warunki wielostronnego rozwoju jednostki
osobowość ucznia (człowieka) jest harmonijnie funkcjonującą całością (poznającą, czującą, działającą)
Funkcjionowanie obu półkul mózgu:
a) lewa półkula: logiczna, zimna, do niedawna uznawana za dominującą, jest odpowiedzialna za mowę, ona to kontroluję mowę sprawia, że człowiek może czytać i pisać. Jest miejscem gdziek dokonuje się analiza, poddaje się materiał logicznej, racjonalnej ocenie. Lewa półkula charakteryzuje się sekwencjonalnością( informacje są kodowane i przetwarzane etapowo krok po kroku) matematyczność ( w niej są kodowane numery, liczby) dosłowność
b) prawa półkula- intuicyjna, atytstyczna, gorąca, emocjonalna jest charakterystyczna przez następujące cechy: wizualizacja( informacje są kodowane i uzyskiwane w postaci wyobrażeń i obrazów) holistyczność (zdolność postrzegania całości) przestrzenność (zawiadują funkcjonalizmu wizulno- przestrzenny) metaforyczność (pozala zrozumieć język) emocjonalnść ( emocje są transportowane przez tą półkulę) uduchowienię , muzykalność, uzdolnienia plastyczne,
Podstawowe funkcje i osobowości i aktywności człowieka:
|
Cztery toki kształcenia:
podający:
|
WADY I ZALETY PODAJĄCEGO TOKU KSZTAŁCENIA:
zaletą jest szybkie przekazywanie gotowej wiedzy przez nauczyciela
wada jest słabe aktywizowanie uczniów w lekcji oraz pamięciowy sposób przyswajania przez nich wiedzy
poszukujący
|
WALORY POSZUKUJĄCEGO TOKU KSZTAŁCENIA:
proces kształcenia przybiera postać działalności badawczej
rozwija i kształci się zdolności poznawcze
rozwija aktywność intelektualną , postawę badawczą
zapewnia uczniom wiedzę trwałą i operatywną
eksponujący
|
WALORY EKSPONUJĄCEGO TOKU KSZTAŁCENIA:
zapewnia poznanie kultury
uczuciowe rozbudzenie uczucia, wrażliwości na wartości
wyrabia umiejętności wartościowania i oceny
operacyjny:
|
WALORY OPERACYJNEGO TOKU KSZTAŁCENIA:
uczniowie mają możliwości zastosowania wiedzy teoretycznej
poznają związek i zależności dotyczące określonych zjawisk i procesów
działania praktyczne uczniów pozwalają lepiej zrozumieć i trwale zapamiętać wiadomości
sprzyja rozwijaniu ich samodzielności
Znaczenie teori kształcenia wielostronnego dla praktyki szkolnej:
teorie wielostronnego kształcenia jest traktowane jako paradygmat współczesnej dydaktyki
jeśli szkoła realizuje kształcenie wielostronne to realizuje naczelny cel edukacji
mieści w sobie poznanie, wartości, działanie- wielostronna aktywność ucznia
proces kształcenia jest urozmaicony- są stosowane różnorodne metody, formy organizacji, środki dydaktyczne
Nowe metody kształcenia:
a) gry dydaktyczne: to rodzaj metod nauczania, należący do grupy metod problemowych, organizując treści kształcenia model rzeczywistych zjawisk, sytuacji lub procesu poznawczego
RODZAJE:
burza mózgów: zaspół wytwarza pomysł, rozwiązanie jakiegoś problemu
Etapy:
postawienie przed uczniami określonego problemu
zgłoszenie przez uczniów pomysłów i ich notowanie
wartościowanie pomysłów oraz wybór pomysłów najlepszych
Zasady:
1. Pomysł powinien być konkretny
2.Zgłasza się je bez zachowania kolejności, spontanicznie
3.Jednorazowo zgłasza się tylko jeden pomysł
4. Nie wolno krytykować pomysłu w trakcie ich zgłaszania
5. Wolno zmieniać, modyfikować, rozwijać pomysły już zgłoszone
metoda sytuacyjna-wprowadza uczniów w jakąś sytuację, która posiada swoje za i przeciw, zadaniem ucznia jest rozwijanie sytuacji i pojęcia decyzji w sprawie jej rozwiązania
Etapy:
Prezentacja opis sytuacji w formie słownej, pisemnej za pomocą filmu, przezroczy, magnetofonu, rysunku itp. oraz sformułowanie problemu do rozwiązania
Analiza sytuacji i dyskusji nad jej treścią
Wyjaśnienie i ocena sytuacji podanej w opisie i podjęcie decyzji
Ocena zaproponowanych rozwiązań i podsumowanie wyników zajęć
metoda biograficzna-polega na szukaniu pomysłów rozwiązań określonych problemów w biografii ludzi, którzy mieli ( bądz mają) do czynienia z podanymi problemami
Etapy:
Wybór postaci i przygotowanie biografii
Sformułowanie problemu i przygotowanie scenariusza gry
Symulacja wraz z rozwiązaniem problemu
Rozwiązanie problemu, podsumowanie i ocena pracy
metoda symulacyjna-polega na odtwarzaniu bardziej złożonych sytuacji prblemowych, wymaga samodzielnych rozwiązań problemu w trakcie symulacji
1. Uczy obserwować wzajemne stosunki między ludzmi, krytyczna ocena ich postępowania
2.wdranża do wczówania się w motywy zachowania innych i wyciągania wniosków z ich postępowania
b) metody waloryzacyjne:
metoda impresyjna- sprowadza się do organizowania uczestnictwa dzieci ,młodzieży i dorosłych w odpowiednio ekspresyjnych wartościach: społecznych, moralnych, estetycznych, naukowych
metoda ekspresyjan- polega na stworzeniu sytuacji w których uczestnicy sami wytwarzają wartości
Nauczanie zespołowe( grupowe) według koncepcji J. Barteckiego:
uczniowie tworzą grupy (3-6 osobowe)
skład grupy jest stały, zróżnicowany, równoważny
sprawna praca
w zespołach zależy od dokładnego określenia zadania, wskazanie lub dostarczenie źródła i materiałów oraz sposobu pracy, kierowanie przebiegiem pracy
w trakcie pracy grupowej nauczyciel czówa na sprawną organizacją pracy przez uczniów
wyniki uzyskane przez grupę referuje jeden z uczniów co zmusza wszystkich do intensywnej pracy, słuchania, analizy
ocena uzyskiwanych efektów poprzez poszczególnych uczniów odbywa się wyłącznie indywidualnie
Walory dydaktyczne i wychowawcze nauczania zespołowego:
wszyscy uczniowie w klasie są zaangażowani aktywnie w pracę związaną z tematem lekcji
grupa staje się nie zastąpionym narzędziem badania aktywności i samodzielności czniów
wdranża uczniów do racjonalnego organizowania pracy i współodpowiedzialności za jej efekty
Wprowadzenie i rozwijanie nowoczesnych technologii poznawczych świata i uczenia się:
wykorzystanie wielostronne telewizji, wielostronne zastosowanie komputerów, a także operowanie urządzeniami szybkiego porozumiewania się między ludzmi, korzystanie z banków informacyjnych, szerokie wykorzystanie możliwości uczenia się na dystans oraz kształcenia otwartego
TEMAT: PROCES AUTOEDUKACJI
Autoedukacja- proces wielostronnego rozwoju osobowości jednostki w którym ona sama wyznacza cele, treści, metody, środki, formy oraz sama dokonuje autokontroli i autoedukacji
Znaczenie autoedukacji:
zmiany cywilizacyjne
zmiany globalne
integracja krajów UE
wymagania rynku pracy
Cele autoedukacji:
Osoba, która dba o wielostronny rozwój własnej osobowości tzn.
a) dąży do zdobywania określonych wiadomości o otaczającej rzeczywistości o samej sobie obejmuje:
-zdobywanie wiadomości z dziedziny związanej z kierunkiem studi
-zdobywanie wiedomości związane z zainteresowaniami
-zdobywanie wiadomości o samym sobie
-zdobywanie wiadomości o autoedukacji człowieka
-zdobywanie wiadomości związanych z przyszłym zawodem
b) kształcenie niezbędne umiejętności i sprawności:
-solidne ustne i pisemne umiejętości komunikacji
-dobry poziom umiejętności posługiwania się komputerem,
-umiejętności ciągłego uczenia się
-umiejętność pracy zespołowej
-elastyczność i umiejętność podejmowania i wykonywania prac nietypowych,
-umiejętności interpersonalne ( komunikacja interpersonalna) ,
c) kształtuje system wartości i przekonań obejmuje:
-rozwijanie uczuć i postaw patriotycznego, dumy narodowej,
-poznawanie roli i miejsca swego narodu, kraju, historii w dobie współczesnej,
-pogłębianie i doskonalenie znajomości swego języka, literatury narodowej,
-kształtowanie postawy tolerancyjnej
-poznawanie życia innych narodów ich historii, kultury
d) rozwija zdolności poznawcze oraz swoje zamiłowania i zainteresowań. Obejmuje:
- przyjmowanie przetwaranych informacji
-umiejętność konceptualizacji, syntezy informacji w chaosie,
-zdolności rozumienia wielu stron kontrowersyjnego problemu,
-zdolności uczenia się na podstawowych doświadczeniach
-rozwijanie myślenia twórczego
-rozwijanie pamięci, uwagi, spostrzegawczości,
e)przygotowuje się do wykonywania wybranego zawogu, bądz ustawicznie dba o podniesienie kwalifikacji zawodowych:
-pogłębianie wiadomości z wybranej specjalności
-zdobywanie kwalifikacji zawodowych poza uczelnią
-rozwijanie cech przydatnych w wybranym zawodzie
-kształtowanie swej podstawy wobec przyszłego zawodu
-poznawanie zadań związanych z przyszłym zawodem
f) aktywnie uczestniczą w dorobku kultury i życiu społecznycm. obejmują:
-zwiedzanie muzeów i galeri sztuki
-uczęszczanie do teatrów
-uczęszczanie do kin
-uczęszczanie na koncerty do filcharmoni
-uczęszczanie na koncerty muzyki rozrywkowej
-zwiedzanie zabytków architektonicznych
-podróże
-oglądanie filmów na wideo, w telewizji
g) dba o rozwój własny i indywidualny tożsamości
FORMY AKTYWNOŚCI STUDENTÓW:
- chór akademicki
-Akademicki Związek Sportowy
-Koło Naukowe
-Zrzeszenia studentów
Uczestnictwo w życiu społecznym:
-organizacje i zrzeszenia społeczne
-organizacje charytatywne
-organizacje naukowe
-organizacje religijne
-organizacje polityczne
Cz. Maziarz ujmuje treści autoedukacji, że dotyczą różnych dziedzin jednostki a mianowicie:
-dziedziny intelektualnej czyli uczenia się samodzielnego,
-dziedziny społeczno-moralnej czyli urabianie swego charakteru
-dziedziny zawodowej czyli doskonalenie w zawodzie
-dziedziny artystyczno-estetycznej
-dziedziny życia codziennego
Współcześnie proponuje się dziewięć obszarów samoedukacji, rozwijające różne wymiary osobowości człowieka są to:
-komunikowanie się
-cielesność człowieka
-czas
-przestrzeń
-sztuka
-obywatelstwo
-obszar moralności
-technika
-nauka
W. Okoń proponuje za Cz. Maziarza następujące metody samoedukacji:
- czytanie i studiowanie literatury
-słuchanie i dyskutowanie
-czerpanie wiedzy z innych źródeł
-pisemne opracowywanie zagadnień
-uczestnictwo w życiu kulturowym (w ramach czasu wolnego)
Metody samorealizacji według W. Pułturzyckiego:
-obserwacja jako metoda uczenia się
-korzystanie z wykładów
-korzystanie z dyskusji
-korzystanie z podręczników i innych książek
-sporządanie notatek
-wykonywanie ćwiczeń
-formułowanie i rozwijanie problemów
Według Brzeźnickiego
-metody recepcyjne
-metody heurestyczne( badawcze)
-metody ekspresyjne
-metody ćwiczebne
Metody samoobserwacji:
- obserwacja
-korzystanie ze słowa mówionego
-korzystanie z dyskusji
-korzystanie z podręczników i innych książek
-czerpanie wiedzy z różnych źródeł
-uczenie się przez rozwiązywanie problemów, uczenie się przez badanie
-korzystanie z filmu, sztuk teatralnych
-korzystanie z audycji, telewizji
- ćwiczenia w opanowywaniu podstawowych umiejętności
-pisemne opracowywanie zagadnień
Środki wykorzystywane w procesie autoedukacji:
-podręczniki
-encyklopedie
-słowniki
-leksykony
-czasopisma fachowe
-podręczniki zawodowe
-telewizja
-radia
-komputer
-internet
Formy organizacji działań autoedukacyjnych:
-indywidualna
-zespołowa
-autoedukacja kierowana
-autoedukacja własnościowa
Zdaniem S. Karasia najważniejsze czynniki warunkujące efekty autoedukacji to:
-umiejętności planowania pracy autoedukacji
-umiejętność poprawnego rozumowania
-krytycyzm
-umiejętność obserwacji
-rzetelność i wytrwałość
-samokontrola i samokrytycyzm
-umiejętność koncentracji
Według Z. Matulka powodzenie Autoedukacji zależy od :
-silnej woli, wytrwałości, wiary we własne siły a ponadto samodzielność, umiejętność samokontroli, właściwa motywacja, społeczna aprobata dla podejmowania wysiłków
Uwarunkowania środowiskowe:
-typ miejsca zamieszkania
-pochodzenie społeczne
-wykształcenie rodziców
-sytuacja materiałna
-postawa rodziców wobec autoedukacji
Uwarunkowania pedagogiczne:
-metody kształcenia przez nauczycieli
-formy organizowania zajęć szkolnych
-charakter relacji nauczyciel-uczeń
-postawa nauczyciela wobec autoedukacji
wyposażenie szkoły,