Charakterystyka administracji publicznej i jej rodzaje.
Administracja publiczna to zespół organów administracyjnych i obsługujących je urzędów, które są powołane do praktycznego realizowania zadań państwa. W Polsce administracja publiczna dzieli się na administrację rządową i administrację samorządową.
Cechy adm. pub.:
działa w imieniu państwa i na jego rachunek,
działanie adm. ukierunkowane są na realizację interesu społecznego (publicznego). Oznacza to, że w państwie prawa żaden urząd i organ nie ma własnych interesów.
jest to zorganizowana działalność nakierowana na rozwiązywanie różnych problemów społ. i zawsze nastawiona na przyszłość.
Prawo administracyjne ustrojowe - reguluje strukturę podmiotów wykonujących administrację publiczną. Reguluje także funkcje kierownicze jednych jednostek administracji publicznej nad innymi.
Prawo zakładowe - przepisy normujące strukturę i organizację zakładów administracyjnych (podmioty wykonujące administrację publiczną w stosunku do swoich użytkowników np. szkoła, sanatorium, biblioteka).
Prawo administracyjne materialne - są to normy w stosunku do ludzi, osób prawnych. Celem jest ustalenie konsekwencji prawnej normy prawnej
Prawo procesowe - określa jak stosować normy prawa materialnego dla indywidualnego podmiotu w konkretnej sytuacji. Jest objęte w Kodeksie Postępowania Administracyjnego.
Pojęcie prawa administracyjnego i charakterystyka poszczególnych jego części: materialnej, ustrojowej i procesowej.
Prawo administracyjne zawiera normy dwustronnie wiążące, określające uprawnienia i obowiązki podmiotów administrujących oraz podmiotów nie podporządkowanych im organizacyjnie. Przedmiotem tak rozumianego prawa adm. będą te normy, w których zawsze w charakterze z jednego przedmiotów występuje organ adm. pub. oraz inny podmiot, który realizuje zadania administracyjne.
Część materialna - reguluje treść praw i obowiązków czyli zachowań administrowanych. W tej części prawa chodzi o ustawowe precyzyjne wyznaczenie granic ingerencji władzy publicznej w sferę praw i wolności jednostki osoby fizycznej, obywatela i człowieka oraz osoby prawnej.
Część ustrojowa -
określa właściwość danego podmiotu administrującego, nadaje uprawnienia i obowiązki, określa sposób działania, obsadę personalną
ustanawia zadania. Konstytucja określa zestaw praw, wolności i obowiązków. Określa cel danej adm., np. policyjnej czy gospodarczej
reguluje prawne formy działania, wskazuje na kompetencje. Określa kiedy i w jaki sytuacji wydany ma być akt indywidualny
reguluje organizację wszystkich podmiotów administrujących w RP
Część procesowa - to wzory powinnego zachowania, wzory prowadzenia postępowania
Zasady prawa administracyjnego i organizacji administracji publicznej.
Zasady prawa adm. materialnego:
Zasada demokratycznego państwa prawa,
Zasada legalności i równości wobec prawa,
Zasada proporcjonalności,
Zasada jawności administracyjnej,
Zasada prawa do sądu
Zasady prawa adm. ustrojowego:
Zasada prowincjonalizmu,
Zasada resortowości,
Zasada zespolenia i specjalizacji,
Zasada hierarchicznej zależności,
Zasada kompetencyjności.
Stosunek administracyjno-prawny, rodzaje, sposoby jego nawiązywania.
Stosunek administracyjno - prawny reguluje stosunki między tym, co publiczne a tym, co prywatne. Cechy - nierówność podmiotów, bezwzględnie obowiązujący charakter norm.
Stosunek ten to wszelkie zależności między dwoma podmiotami: organem adm. pub. (administrującym) a osobą fizyczną i prawną (administrowanymi) wyznaczane przez normy prawa adm.
Na stosunek administracyjno-prawny składają się elementy:
przedmiot -oznacza to, że dana sprawa mieści się w sferze działań podmiotów administrujących i zależna jest od kompetencji,
podmiot - z jednej strony podmiot administrujący a z drugiej osoba fiz. lub prawna jako administrowani,
obowiązki i uprawnienia - jest to treść stosunku prawnego czyli wzajemny układ między stronami
Rodzaje stosunków administracyjno-prawnych:
z uwagi na rodzaj adresata:
- zewnętrzne - między podmiotami nie podporządkowanymi,
- wewnętrzne - w ramach podległości służbowej.
z uwagi na czas trwania:
- jednorazowe - np. okazanie dokumentów policjantowi,
- okresowe - trwające przez pewien czas,
- trwałe - np. decyzja o przydziale mieszkania, obowiązek podatkowy.
z uwagi na podstawę prawną:
- materialne,
- procesowe
Sposoby nawiązywania stosunków prawnych:
z mocy prawa - wynika z sytuacji faktycznej, z którą norma wiąże skutki prawne (osiągnięcie wieku szkolnego zobowiązuje rodziców do posłania dziecka do szkoły),
z mocy decyzji danego podmiotu administrującego (decyzja podatkowa)
z mocy umowy administracyjnej - czyli ugody adm. wprowadzonej prze KPA
w wyniku działań faktycznych - gdy po obu stronach rodzą się prawa i obowiązki.
Źródła prawa administracyjnego i ich publikacja - charakterystyka dzienników publikacyjnych.
Źródła prawa adm. oznaczają akty prawne, w których zawarte są normy prawa adm. czyli ustrojowego, materialnego i procesowego.
Źródła prawa adm. dzieli się wg dwóch kryteriów:
wg pozycji organu, który wydaje dany akt prawny, są to:
- akty stanowione przez centralne, konstytucyjne organy władzy pub. czyli Konstytucja, ratyfikowana umowa międzynarodowa, ustawa, rozporządzenia.
- akty wydawane przez organy terenowe nazywane lokalnymi źródłami prawa lub aktami prawa miejscowego
2) wg mocy obowiązywania:
- akty powszechnie obowiązujące
- akty prawa wew. systematyzowane
Dzienniki publikacyjne: Dziennik Ustaw RP, Dziennik Urzędowy, Monitor Polski, Dzienniki Urzędowe Ministrów Resortowych i Urzędów Centralnych, Wojewódzkie Dzienniki Urzędowe, Monitor Sądowy i Gospodarczy.
Pojecie władzy, organu administracji publicznej, innego podmiotu, wyposażonego w kompetencje i urzędy.
Władza - to stosunek zachodzący między jednostkami lub grupami, w którym jedna ze stron tego stosunku ma możliwość w sposób trwały i uprawniony narzucania własnej woli drugiej stronie, nawet pomimo jej oporu, i ma środki zapewniające kontrolę tego postępowania; tak pojęte stosunki władzy występują w każdej grupie społ., w której ktoś wydaje polecenia, a ktoś inny je wykonuje. Ważne jest, że władza istnieje także wtedy, gdy możliwość ta nie jest realizowana.
Organ adm. pub. - jest to człowiek lub zespół ludzi, w przypadku organu kolegialnego znajdujący się w strukturze organizacyjnej rządu lub samorządu teryt. powołany do realizowania norm prawa adm. w granicach przyznanych mu przez prawo kompetencji, które uprawniają do stosowania środków władczych.
Urząd - pojęcie to na gruncie nauki prawa adm. używane jest w wielu znaczeniach, np. urząd wojewody, miejski. Gdy mowa o szczególnym podmiocie administrującym powszechnie przyjęta jest definicja, że urząd jest to zespół osób i środków materialnych umożliwiających danemu organowi wypełnianie przez niego funkcji..
Centralne konstytucyjne organy władzy wykonawczej.
W Polsce organami władzy wykonawczej są Prezydent Rzeczypospolitej, Rada Ministrów, zwana popularnie rządem, Premier (Prezes Rady Ministrów) oraz organy administracji rządowej.
Organem władzy wykonawczej jest także Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji; umocowana w Konstytucji RP ma prawo wydawania rozporządzeń.
Ordynacja wyborcza do Sejmu RP i do Senatu RP, ustanawia Państwową Komisję Wyborczą jako sui generis organ władzy wykonawczej.
Organizacja i funkcjonowanie adm. rządowej na szczeblu centralnym i terenowym.
Na szczeblu terenowym. Na szczeblu tym działają:
Organy adm. ogólnej, której reprezentantem jest przedstawiciel rządu czyli wojewoda.
Organy adm. niezespolonej wykonującej zadania na najniższych strukturach gminy i powiatu adm. pub.
Na szczeblu centralnym:
Na szczeblu centralnym administrację rządową tworzą Rada Ministrów, na czele z prezesem Rady Ministrów, zwyczajowo zwanym premierem oraz poszczególni ministrowie. Na szczeblu województw-wojewodowie. Wojewoda jest organem administracji rządowej i przedstawicielem rządu w województwie, sprawującym na jego terenie władzę wykonawczą, wojewoda jest powoływany przez Prezesa Rady Ministrów. Organy administracji rządowej dysponują aparatem pomocniczym w postaci różnego rodzaju urzędów, w przypadku ministrów są to ministerstwa, w przypadku wojewodów są to urzędy wojewódzkie.
są powoływane bezpośrednio przez Sejm lub Prezydenta
są to organy zwierzchnie wobec pozostałych organów adm. rządowej i obejmują zasięgiem działania całe terytorium RP
Inne podmioty administrujące (agencje, zakłady, fundacje, przedsiębiorstwa państwowe i komunalne i inne).
Zakłady publiczne - są to takie jednostki organizacyjne powołane do świadczenia usług niematerialnych na podstawie nawiązanego z użytkownikiem stosunku administracyjno-prawnego. Tworzone są na podstawie aktów prawnych różnej rangi, korzystanie z nich jest przymusowe np. z Izby Wytrzeźwień lub dobrowolne. W zakładach adm. obowiązuje określony obowiązek prawny, który wprowadzają organy tego zakładu i jest to wynikiem posiadania przez nie części władzy publicznej czyli tzw. władzy zakładowej. Typowe zakłady to:
W dziedzinie oświaty: szkoły podst., średnie
W dziedzinie kultury: biblioteki publiczne
W dziedzinie nauki: szkoły wyższe
W dziedzinie wychowania: przedszkola
W dziedzinie reedukacji: zakładu karne, domy poprawcze
W dziedzinie ochrony zdrowia: sanatoria, kliniki
W dziedzinie opieki społecznej: domy dziecka, opieka nad starymi
Fundacje- forma prawna organizacji pozarządowej, której istotnym substratem jest kapitał przeznaczony na określony cel oraz statut zawierający reguły dysponowania tym kapitałem. Fundacje są po stowarzyszeniach drugą co do popularności formą prawną wśród organizacji pozarządowych. To instytucja prawna założona do realizacji celów użytecznych społecznych jak opieka społeczna, ochrona środowiska. Musi być ktoś, kto jest fundatorem, aby założyć fundację. Zaczyna ona funkcjonować po zarejestrowaniu w sądzie rejestrowym.
Przedsiębiorstwa państwowe - przedsiębiorstwo, którego wyłącznym właścicielem lub posiadaczem większościowego pakietu akcji jest państwo, a ściślej rzecz biorąc skarb państwa.
Podział terytorialny.
Podział administracyjny (podział terytorialny) - podział terytorium państwa na mniejsze obszary, którego celem jest usprawnienie zarządzania krajem przez organy władzy centralnej i samorządowej.
Podział administracyjny jest rodzajem regionalizacji, tzn. podziału państwa na regiony (nazywane regionami administracyjnymi) uwzględniającego pewne kryteria geograficzne, historyczne, gospodarcze, społeczne oraz prawno-administracyjne.
Podział terytorialny ma 3 szczeble głównie. Poza tym podziałem może być także podział specjalny dla różnych dziedzin administracji. Są także podziały pomocnicze wobec podziału głównego(np. sołectwa, dzielnice, osiedla)
Zdolność do wykonywania zadań publicznych wiąże się z tworzeniem dużych jednostek terytorialnych. Zachowywanie więzi kulturowych wymaga tworzenia jednostek mniejszych. Ustawodawca musi zatem wyważyć wielkość jednostek.
Ustawa z 1998 roku o wprowadzeniu 3-stopniowego podziału terytorialnego:
Województwa, powiaty, gminy.
Samorząd terytorialny i charakterystyka poszczególnych jego jednostek.
Samorząd terytorialny - jest to forma administracji publicznej, w której mieszkańcy tworzą z mocy prawa wspólnotę i decydują o realizacji zadań wynikających z potrzeb tej wspólnoty na danym terytorium, pod określonym ustawowo nadzorem państwa. We wszystkich państwach demokratycznych świata współczesnego ustrój władzy lokalnej opiera się na zasadzie dualizmu. Oznacza to, że tylko część zadań lokalnych jest realizowana przez agendy administracji rządowej bezpośrednio (hierarchicznie) podporządkowanej Radzie Ministrów, Premierowi bądź poszczególnym ministrom. Pozostałe zadania są realizowane przez organy samorządowe podporządkowane wspólnocie lokalnej i reprezentującej jej interesy, a więc przez samorząd terytorialny. Aktualny podział terytorialny Polski ma charakter trójstopniowy i obejmuje szczebel gminny, powiatowy i wojewódzki. Samorząd terytorialny to jedna z form samorządu rozumianego jako wydzielenie z zakresu władzy państwa pewnej dziedziny spraw i powierzenie ich do samodzielnego rozwiązywania tej grupie społecznej, której te sprawy dotyczą.
Gmina - realizuje ona byt prawny gminy, jako podstawowej jednostki sam. teryt. To terytorium i ludzie mieszkający na jego terytorium (tworzą oni wspólnotę). Mieszkańcy gminy są z mocy prawa członkami wspólnoty samorządowej. Wszystkim mieszkającym w gminie przysługują te same prawa i obowiązki. Zadania gminy: - zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty (oświata, kultura, ochrona zdrowia), są to zadania własne gminy; - zadania zlecone (pobór do wojska).
Powiat - lokalna wspólnota samorządowa. Powiat wykonuje zadania ponadgminne na własną odpowiedzialność, gdyż ma osobowość prawną.
Władza i organy jednostek samorządu terytorialnego.
Władzą poszczególnych jednostek samorządu teryt. są mieszkańcy. Sa władzą wówczas, gdy dokonują wyborów organów uchwałodawczych oraz gdy wybierają wójta, burmistrza czy prezydenta. Mieszkańcy są władzą wówczas, gdy uczestniczą w referendum. Ważnym instrumentem władzy w poszczególnych jednostkach samorządowych są organy, które dzieli się na:
uchwałodawcze (kontrolno stanowiące)
wykonawcze.
Organy wykonawcze dzieli się na:
wybierane w wyborach powszechnych, na szczeblu gminy tj. wójt, burmistrz, prezydent
na szczeblu powiatu i województwa mamy 2 typy organów samorządowych wybieranych przez radę powiatu i sejmik województwa tj. starostę i marszałka oraz organ kolegialny którym jest zarząd powiatu i zarząd województwa.
W jednostkach pomocniczych mamy również organy samorządowe, są nimi:
1) organy uchwałodawcze, czyli Rada Dzielnicy i Osiedla, Zebranie Wiejskie w sołectwie
2) o. wykonawcze, którymi są: zarządy dzielnicowe i osiedlowe z ich przewodniczącymi oraz sołtysi.
Nadzór nad samorządem terytorialnym.
Nadzór w teorii prawa adm. oznacza kontrolę, czyli badania działalności danego podmiotu a ponadto możność podejmowania prawem przewidzianych środków wiążących nadzorowanego. Mamy do czynienia z następującymi formami nadzoru:
nad adm. rządową co oznacza pewną formę wpływania na organy niżej usytuowane
nadzór tzw. policyjny typu budowlanego, celnego, sanitarnego, dewizowego itp. celem tego nadzoru jest przywrócenie stanu zgodnego z prawem, a więc najważniejszą z jego form jest nakaz, zakaz czy przymus
nadzór nad samorządem teryt. cele nadzoru nad samorządem teryt.:
- przestrzeganie prawa,
- realizacja praw podmiotowych jednostki,
- o charakterze politycznym.
Organy nadzoru nad gminą:
Wojewoda
Regionalna Izba Obrachunkowa
Prezes Rady Ministrów
Sejm (może rozwiązać radę gminy)
Organ wydaje rozstrzygnięcie nadzorcze, gdy uchwała rady gminy jest sprzeczna z prawem. Po upływie 30 dni organ nadzoru może zaskarżyć uchwałę do NSA. Gmina może się bronić. Może w ciągu kolejnych 30 dni odwołać się do NSA.
Wojewoda może wstrzymać uchwałę(zadanie zlecone) i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia(w określonym terminie). Wojewoda może także uchylić taką uchwałę - wydaje wtedy zarządzenie zastępcze.
Rada gminy może być rozwiązana, gdy narusza konstytucję lub ustawy. Wtedy trzeba przeprowadzić nowe wybory do rady gminy. Do czasu nowych wyborów premier wyznacza osobę do pełnienia obowiązków organów gminy.
Zarząd komisaryczny - jako nadzór stosowany jest, gdy gmina nieskutecznie realizuje zadania publiczne. Premier zawiesza wtedy organy gminy i ustala najwyżej na 2 lata zarząd komisaryczny. Jest to komisarz rządowy.
Nadzór obywatelski - polega na tym, że każdy może zaskarżyć uchwałę gminy do sądu administracyjnego.
Są 3 warunki:
interes skarżącego
przed złożeniem skargi trzeba wezwać zarząd lub radę gminy do usunięcia naruszenia(2 miesiące na rozpatrzenie)
sprawa musi dotyczyć administracji publicznej
Skarga samorządowa.
Jest to istotny środek ochrony sądowej, gdy interesy prawne lub uprawnienia kogokolwiek zostały naruszone przez uchwałę wydaną przez organ uchwałodawczy. W tej sytuacji musimy najpierw wezwać Radę lub Sejmik do zmiany uchwały, a gdy to nie nastąpi występujemy do NSA. W tej ważnej instytucji demokratycznej nie chodzi o ochronę samorządu ale przede wszystkim o ochronę praw mieszkańca. Skarga służy również na bezczynność organów gdy organy samorządu nie wykonują określonej czynności. Przepisy nie dopuszczają skargi gdy w danej sprawie orzeka NSA i sprawę oddalił.
Stosunki ustrojowo-prawne w adm. pub. (centralizacja, decentralizacja, koncentracja, dekoncentracja, zasada hierarchicznego podporządkowania).
Centralizacja - to taka struktura adm. w której decyzje podejmowane są przede wszystkim przez organy wyższego stopnia.
Decentralizacja - jest to sytuacja, w której brak jest zależności służbowej i osobowej, a ich miejsce zajmuje domniemanie na rzecz samodzielności i niezależności Decentralizacja dotyczy zależności hierarchicznej.
Koncentracja - to zatrzymanie kompetencji na szczeblu organów wyższego stopnia. Z koncentracją czyli skupieniem lub z gromadzeniem kompetencji mamy do czynienia w gminie czy powiecie w której organ wykonawczy może w taki sposób budować różne jednostki organizacyjne
Dekoncentracja - ma charakter statyczny i dynamiczny. W pierwszym znaczeniu oznacza ujętym w pewnym przedziale czasu rozkład kompetencji między różnymi podmiotami administrującymi np. między wójtem, sekretarzem gminy czy pracownikami podpisującymi decyzje w imieniu wójta. Jeśli organy niższych stopni będą mieć w stosunku do podmiotów zwierzchnich znaczny zasób kompetencji mówimy o wysokim stopniu dekoncentracji. Z punktu dynamicznego ujmujemy dekoncentrację jako przenoszenie kompetencji z jednego organu na inny lub też wiele organów.
Zasada hierarchicznego podporządkowania - oznacza jednostronną zależność organu niższego szczebla od podmiotu wyżej usytuowanego. Podstawą hiera. podporzą. jest zależność osobowa i służbowa. Ta pierwsza trwa od momentu nawiązania stosunku pracy aż do ustania. Jej treścią jest prawo przełożonego do nagradzania, awansowania. Zależność służbowa polega na możliwości wydawania poleceń służbowych przez wyższy organ podmiotowi niżej usytuowanemu. Zalety i wady hierarchicznego podporządkowania:
zalety: jednolitość działania, ścisłe polecenie odpowiedzialności, wyeliminowanie sporów kompetencyjnych poprzez jasno określony układ kompetencji,
wady: złe kierowanie daną strukturą w wyniku wadliwej polityki personalnej.
Prawne formy działania podmiotów administrujących.
Podmioty administracji rządowej to:
Rada ministrów z premierem
Premier
Ministrowie
Rada Ministrów koordynuje, ustala politykę administracyjną. Ministrowie zajmują się działami administracji(jest ich 28).
Inne podmioty(terytorialne):
Resort administracyjny - to dział lub kilka działów administracji rządowej kierowany przez ministra. Na czele jest minister, ministerstwo(zespół urzędników pomagających ministrowi), jednostki organizacyjne nazywane centralnymi urzędami(np. Komenda Główna Policji, straży granicznej), organy terenowe (adm. niezespolona) np. izby skarbowe, i inne(szkoły wyższe, instytuty badawcze)
Kontrola i nadzór w adm. pub.
Nadzór w teorii prawa adm. oznacza kontrolę, czyli badania działalności danego podmiotu a ponadto możność podejmowania prawem przewidzianych środków wiążących nadzorowanego.
Wyróżnia się następujące rodzaje nadzoru:
nad adm. rządową - oznacza to zakres zadaniowy i kompetencyjny przebiegający w poszczególnych sektorach w stosunku do podmiotów podległych,
nadzór, tzw. policyjny - związany z policją administracyjną o charakterze skarbowym, celnym itd. Celem tego nadzoru jest przywrócenie stanu zgodnego z prawem, a więc najważniejszą z jego form jest nakaz, zakaz czy przymus.
Nadzór nad samorządem terytorialnym.
Majątek publiczny.
Majątek publiczny jest to ten z którego korzystają państwo i inne podmioty publiczno-prawne na drodze realizacji celu publicznego. Władającym tym majątkiem są podmioty adm. pub. Majątek dzielimy na następujące części:
skarbowo-fiskalny czyli dochody z kapitału (pieniądze, papiery wartościowe)
majątek adm. służący bezpośrednio realizacji zadań publicznych (budynki szkolne, elektrownie, więzienia)
majątek użytku publicznego - są to rzeczy z których wszyscy mogą korzystać z powodów naturalnych np. ze światła, z wody, z powietrza.
Status prawny urzędnika państwowego.
Ustawa - o pracownikach urzędów państwowych, określa obowiązki i prawa urzędników. Ustawa określa szczególne warunki, jakie musi spełnić osoba aby mogła być zatrudniona na stanowisku urzędnika. Zgodnie z ustawą urzędnikiem państwowym może być osoba, która:
jest obywatelem polskim,
ukończyła 18 lat i ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzystania z pełni praw publicznych,
jest nieskazitelnego charakteru,
ma odpowiednie wykształcenie i odbyła aplikację administracyjną,
posiada stan zdrowia pozwalający na zatrudnienie na określonym stanowisku.
Urzędnik państwowy z racji zajmowanego stanowiska obowiązany jest chronić interesy państwa i słuszne interesy obywateli, a w szczególności:
przestrzegać Konstytucji RP,
dążyć do pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa,
prawidłowo gospodarować środkami publicznymi,
zachować tajemnicę państwową i służbową,
podnosić własną wiedzę zawodową.
Urzędnik państwowy zobowiązany jest do złożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym przy nawiązaniu stosunku pracy oraz na każde żądanie kierownika urzędu. Jednym z istotnych obowiązków pracowniczych jest staranne i sumienne wypełnianie poleceń przełożonego.
Status prawny służby cywilnej.
W służbie cywilnej może być zatrudniona osoba, która:
jest obywatelem polskim,
korzysta z pełni praw publicznych,
nie była karana za przestępstwo popełnione umyślnie,
posiada kwalifikacje wymagane w służbie cywilnej,
cieszy się nieposzlakowaną opinią.
Członek korpusu służby cywilnej jest obowiązany w szczególności:
przestrzegać Konstytucji RP i innych przepisów prawa,
chronić interesy państwa oraz prawa człowieka i obywatela,
racjonalnie gospodarować środkami publicznymi,
rzetelnie i bezstronnie, sprawnie i terminowo wykonywać powierzone zadania,
dochowywać tajemnicy ustawowo chronionej,
rozwijać wiedzę zawodową,
godnie zachowywać się w służbie i poza nią.
Status prawny pracownika samorządowego.
W świetle przepisów ustawy pracownikiem samorządowym może być osoba, która spełnia łącznie następujące warunki:
jest obywatelem polskim,
ma odpowiedni staż pracy i kwalifikacje,
ukończyła 18 lat,
ma pełną zdolność do czynności prawnych,
korzysta z pełni praw publicznych,
posiada stan zdrowia pozwalający na zatrudnienie na określonym stanowisku.
Obowiązki i prawa pracownika samorządowego - pracownicy zobowiązani są do dbałości o wykonywanie zadań pub. gminy z uwzględnieniem interesów państwa i innych jednostek oraz interesów obywateli. Pracownik samorządowy powinien p.w.:
przestrzegać prawa,
wykonywać sprawnie i bezstronnie zadania urzędu, które zostały mu powierzone.
Odpowiedzialność odszkodowawcza za działania pracowników adm. pub.
Funkcjonariusz publiczny, który swoim działaniem lub zaniechaniem doprowadził do powstania odpowiedzialności odszkodowawczej podmiotu odpowiedzialnego za szkody wyrządzone osobie trzeciej w wyniku rozstrzygnięcia lub braku rozstrzygnięcia indywidualnej sprawy administracyjnej, ma ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą na zasadach określonych w ustawie. Wprowadza się zatem osobistą odpowiedzialność cywilną urzędnika rozstrzygającego sprawę adm. w przypadku wydania decyzji adm. z rażącym naruszeniem prawa, o ile w wyniku wydania takiej decyzji podmiot odpowiedzialny zapłacił odszkodowanie na rzecz podmiotu ponoszącego szkodę w wyniku wspomnianego naruszenia prawa.
Charakterystyka administracji publicznej i jej rodzaje.
Pojęcie prawa administracyjnego i charakterystyka poszczególnych jego części: materialnej, ustrojowej i procesowej.
Zasady prawa administracyjnego i organizacji administracji publicznej.
Stosunek administracyjno-prawny, rodzaje, sposoby jego nawiązywania.
Źródła prawa administracyjnego i ich publikacja - charakterystyka dzienników publikacyjnych.
Pojecie władzy, organu administracji publicznej, innego podmiotu, wyposażonego w kompetencje i urzędy.
Centralne konstytucyjne organy władzy wykonawczej.
Organizacja i funkcjonowanie adm. rządowej na szczeblu centralnym i terenowym.
Inne podmioty administrujące (agencje, zakłady, fundacje, przedsiębiorstwa państwowe i komunalne i inne).
Podział terytorialny.
Samorząd terytorialny i charakterystyka poszczególnych jego jednostek.
Władza i organy jednostek samorządu terytorialnego.
Nadzór nad samorządem terytorialnym.
Skarga samorządowa.
Stosunki ustrojowo-prawne w adm. pub. (centralizacja, decentralizacja, koncentracja, dekoncentracja, zasada hierarchicznego podporządkowania).
Prawne formy działania podmiotów administrujących.
Kontrola i nadzór w adm. pub.
Majątek publiczny
Status prawny urzędnika państwowego.
Status prawny służby cywilnej.
Status prawny pracownika samorządowego.
Odpowiedzialność odszkodowawcza za działania pracowników adm. pub.