Postępowanie sądowo-admnistracyjne.

Początki koncepcji:

- epoka napoleońska - Francja - w ramach administracji utworzono wyspecjalizowane organy i powierzono im funkcje sądownicze - orzekania. Źródłem ps-a była sama administracja, sądowa kontrola administracji była ściśle powiązana z samą administracją. Koncepcja ta wynikała z interpretacji podziału władz - kontrola administracji musiała być powiązana z władzą wykonawczą;

- koncepcja niemiecka wytworzyła dwa modele

1. podobny do francuskiego - kontrola legalności działania adm. prowadzona była przez samą administrację

2. powołano do życia Trybunał Administracyjny - jako sąd o kompetencjach orzekania o legalności działania administracji

Sądownictwo administracyjne miało za zadanie ochronę podmiotowych praw jednostki.

W Polsce wzorowano się na rozwiązaniach austriackich.

I etap rozwoju sądownictwa administracyjnego w Polsce.

Ustawą z 1922 roku powołano Najwyższy Trybunał Administracyjny, który zapoczątkował proces unifikacji sądownictwa administracyjnego w naszym kraju. Trybunał rozpoczął swoją działalność w październiku 1922r. Był sądem jednoinstancyjnym o uprawnieniach kasacyjnych. Można było do niego zaskarżyć zarządzenia oraz orzeczenia administracyjne wydane w ostatniej instancji, po wyczerpaniu całej drogi odwoławczej. Prawo do złożenia skargi posiadał każdy, czyj interes prawny został naruszony poprzez działania adm. publ.

Sąd o uprawnieniach kasacyjnych - merytorycznie nie orzekał o istocie sprawy. Jeśli uważał, że skarga była niezasadna - oddalał ją, zaskarżone orzeczenie było prawomocne, skarga zasadna - uchylał zaskarżone orzeczenie i przekazywał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ. Uzasadnienie sądu w wydanym orzeczeniu było wiążące dla administracji.

! Sąd administracyjny nie administruje, nie załatwia i nie działa za administrację.

Przerwał działalność w momencie wybuchu II wojny światowej i nie podjął działań po ukończeniu wojny.

Władza nie zgodziła się na reaktywowanie tego sądu.

II etap.

Ustawą z 31.01.1980r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym oraz zmianie ustawy Kodeks Postępowania Adm. reaktywowano sądową kontrolę administracji. Regulacje dotyczące tego sądownictwa znajdowały się w KPA. Od września 1980r. rozpoczął działalność Naczelny Sąd Administracyjny, jako sąd jednoinstancyjny o kompetencjach kasacyjnych. Kompetencje sądu ograniczone były do badania legalności wydawanych decyzji administracyjnych enumeratywnie wymienionych w katalogu spraw. Jednocześnie ustawowo rozszerzano zakres spraw podlegających jego kontroli. NSA działał w W-wie i docelowo 10 ośrodkach zamiejscowych.

III etap.

Rok 1990 - znowelizowano przepisy kpa oraz ustawą z 8 marca 1990r. o samorządzie terytorialnym rozszerzono zakres kontroli sprawowanej przez NSA. Kontroli podlegały:

• wszystkie decyzje administracyjne naruszające prawo

• inne prawne formy działania administracji:

• enumeratywnie wymienione postanowienia ;

• uchwały organów samorządu terytorialnego

IV etap.

Rok 1995 - 11.05.1995r. uchwalono ustawę o NSA (własna regulacja prawna, z kpa zniknęły przepisy dotyczące sądownictwa administracyjnego). Ustawa ta:

- rozszerzyła właściwość NSA (na wszelkie akty i czynności administracji)

- unormowała ustrój NSA - jednoinstancyjny

- unormowała postępowanie sądowo-administracyjne.

Postępowanie to regulowały 3 ustawy - o NSA, kpa i kpc. Nadzór judykacyjny Sądu Najwyższego.

NSA posiadał uprawnienia kasacyjne, sprawował wymiar sprawiedliwości poprzez sądową kontrolę wykonywania administracji (można było zaskarżyć bezczynność organu, akty prawa miejscowego, uchwały, akty nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego, postanowienia, decyzje admin.).

V etap.

Rok 1996 - prace nad Konstytucją z 1997 roku. Wyodrębniono dwa piony sądownictwa:

- sądy powszechne z Sądem Najwyższym na czele

- sądy administracyjne z Naczelnym Sądem Administracyjnym na czele.

Rok 2002 uchwalono 3 ustawy (weszły w życie od 01.01.2004r.):

- ustawa z 25.07.2002r. prawo o ustroju sądów administracyjnych (ustawa ustrojowa)

- ustawa z 30.08.2002r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (ustawa procesowa)

- ustawa z 30.08.2002r. przepisy wprowadzające ustawę prawo o ustroju sądów administracyjnych oraz ustawę prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

Sądy adm. orzekały w sprawach sądowo-administracyjnych i kontrolowały legalność działania administracji.

Wprowadzono dwuinstancyjność, zniesiono nadzór judykacyjny SN, sprawował go NSA. Wyodrębniono procedurę sądowo-administracyjną.

VI etap.

Kwestie zasadnicze

Sądy administracyjne po 01-01-2004 r. kontrolują legalność działań administracji i bezczynność administracji. Mają kompetencje kasacyjne, nie załatwiają żadnych spraw administracji, nie zastępuje administracji w żadnym zakresie.

Sądy administracyjne I instancji, które nazwano Wojewódzkie Sądy Administracyjne i jeden sąd administracyjny - II instancji - Naczelny Sąd Administracyjny (ten sąd rozpoznaje środki zaskarżenia od orzeczeń WSA i nadzór judykacyjny nad WSA).

Procedura:

- NSA - 1

- WSA -16

Struktura sądów administracyjnych (dwuinstancyjna):

- I instancja - Wojewódzkie Sądy Administracyjne - właściwe we wszystkich sprawach oprócz tych, w których jest właściwy NSA. Utworzone w miejsce dawnych ośrodków zamiejscowych NSA (10+6 nowych), sędziowie dawnego NSA(zachowali swój status), instytucja asesury, referendarze sądowi. Właściwość - właściwy do rozpatrywania skargi jest ten WSA, na obszarze, którego ma siedzibę organ adm. publicznej, którego działalność została zaskarżona (art. 13 § 2).

Skargę może wnieść każdy, kto ma w tym interes prawny, prokurator, RPO oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowych działalności, jeśli brała udział w postępowaniu adm. oraz inny podmiot, któremu ustawy przyznają prawo wniesienia skargi. Skargę wnosi się po wyczerpaniu całej drogi odwoławczej, za pośrednictwem organu, który zaskarżoną decyzje wydał (tryb pośredni). Organ ten ma termin 30 dni do wypowiedzenia się w sprawie.

- II instancja - Naczelny Sąd Administracyjny - sprawuje kontrolę pośrednią, rozpatruje skargi na orzeczenia Wojewódzkich Sądów Administracyjnych. Co do zasady wniesienie środka zaskarżenia od orzeczenia WSA to skarga kasacyjna (chodzi o skargę taką, która uruchamia postępowanie przed sądem II instancji).

Skarga kasacyjna - NSA II instancja

Skarga - WSA I instancja

Skargę kasacyjną może wnieść (art.. 173 § 2) strona, prokurator, RPO po doręczeniu odpisu orzeczenia z uzasadnieniem. Skarga kasacyjna wymaga spełnienia łącznie 2 warunków (art. 174):

1. naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie

2. naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W art. 175 ustawodawca wprowadził przymus adwokacko-radcowski - skarga kasacyjna co do zasady powinna być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego, w pewnym zakresie może ją sporządzić doradca podatkowy (w zakresie specjalizacji zawodowej) i rzecznik patentowy (w sprawach własności przemysłowej); powyższe dotyczy również organu adm. publicznej.

Art. 175 § 2 - ten obowiązek nie dotyczy sędziów, prokuratorów, notariuszy, radców Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa albo profesorów lub doktorów habilitowanych nauk prawnych, będących stroną, jej przedstawicielami lub pełnomocnikami albo jeżeli skargę kasacyjną wnosi prokurator lub RPO.

Skarga kasacyjna powinna być sporządzona (napisana i podpisana) przez adwokata lub radcę prawnego.

Skargę kasacyjną może wnieść każda ze stron postępowania - skarżący oraz organ, którego działanie lub bezczynność zaskarżono, koszty ponosi ten, kto przegra. ismo, którego braków formalnych nie uzupełniono w terminie lub, gdy strona nie uiściła opłaty pozostawia się bez rozpoznania.

Postępowanie dowodowe (zakres ograniczony).

Przed sądami administracyjnymi dopuszcza się przeprowadzenie dowodów uzupełniających z dokumentów, jeśli jest to niezbędne do wyjaśnienia wątpliwości i nie spowoduje nadmiernie wydłużenia postępowania w sprawie (art. 106 § 3). To na organie adm. publ. spoczywa obowiązek przeprowadzenia postępowania dowodowego, na sądzie nie. Sąd może z urzędu odstąpić od uzasadnienia wyroku ale tylko wtedy, gdy oddala skargę.

Instytucja prawa pomocy. Stosowana jest w zakresie całkowitym lub częściowym. Osoba ubiegająca się o przyznanie prawa pomocy musi wykazać, że jej trudna sytuacja uzasadnia przyznanie pomocy.

! Ustawa wprowadziła także 2 tryby szczególne postępowania:

1. postępowanie uproszczone (art. 115 i dalej)

2. postępowanie mediacyjne (art. 115 i dalej)

Modelowe cechy sądowej kontroli administracyjnej

• sądownictwo administracyjne sprawuje wymiar sprawiedliwości przez kontrolę legalności działań adm. publ. pod względem zgodności z prawem (I i II inst.)

• WSA - w sposób bezpośredni, tu wpływa skarga.

• NSA sprawuje kontrolę działań legalności adm. publ. przez kontrolę orzeczeń sądu I instancji (pośrednio)

• kontrola obejmuje wszystkie działania adm. publ.

• model kontroli adm. jest oparty na systemie ochrony prawa podmiotowego. Sąd adm. nie działa z urzędu, ale tylko na żądanie podmiotu uprawnionego, któremu przysługuje legitymacja skargowa (art. 50)

• postępowanie sądowo-adm. jest oparte na wzorach procesu cywilnego.

• postępowanie dwuinstancyjne (od 01-01-2004r) jest oparte na ściśle sformalizowanym środku zaskarżenia (ściśle określone podstawy kasacyjne i przymus adwokacko-radcowski)

• orzecznictwo sądowe oparte jest na uprawnieniach kasatoryjnych - orzeczenie sądu powoduje wyeliminowanie wadliwego aktu (lub czynności) i zwrócenie go do ponownego rozpatrzenia, lub skarga jest oddalana

• przyjęcie 2 alternatywnych trybów postępowania - postępowanie uproszczone i mediacyjne

• dopuszcza się skargę na bezczynność organu adm. publ.

• istnieje gwarancja szerokiego dostępu do sądownictwa administracyjnego bez względu na status społeczny skarżącego

1. bardzo odformalizowana skarga (wystarczy, że skarżący określi czego oczekuje i w jakim zakresie od sądu)

2. prawo pomocy (art. 239 - ustawowe zwolnienie od kosztów sądowych w wielu sprawach).

Funkcje sądowej kontroli administracji.

1. Funkcja ochrony praw podmiotowych jednostki.

Podstawowa funkcja ochronna przypisywana sądownictwu administracyjnemu, stanowiła motyw powołania do życia sądowej kontroli administracji. Sądy adm. rozstrzygają określony spór między skarżącym a organem adm. publ., którego akt czy czynność została zaskarżona. Jest to spór o legalność działań organu administracji. Podstawą uwzględnienia skargi jest naruszenie prawa przez organ administracji. Sądowa kontrola administracji jest ukierunkowana na kontrolę subiektywnego porządku prawnego, gdyż podstawą uwzględnienia skargi jest naruszenie prawa przez organ, które to miało wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Celem kontroli jest też ochrona obiektywnego porządku prawnego w momencie, gdy sąd stwierdzi najcięższe naruszenie prawa. Sąd ma wtedy obowiązek wyeliminować zaskarżony akt z obrotu prawnego niezależnie od tego, czy miał on wpływ na rozstrzygnięcie sprawy (np. sprawy o właściwość).

2. Funkcja ochrony praworządności.

Jest zasadą konstytucyjną, sądy adm. stoją na straży przestrzegania prawa przez organy adm. publ. Sądownictwo adm. stanowi podstawową gwarancję samorządności w uregulowanym przepisami prawa działaniu adm. publ. Kontrola ta przebiega w ściśle sformalizowanym postępowaniu kontradyktoryjnym. !Wojewódzki sąd administracyjny I instancji nie jest związany granicami skargi (art. 134)- skarga stanowi tylko impuls do wszczęcia postępowania administracyjnego. Sąd ma szerokie możliwości kontroli działania adm. publ., musi wziąć pod uwagę każde naruszenie prawa, które miało miejsce niezależnie od tego czy było ono podniesione w skardze.

!NSA jako sąd II instancji jest związany granicami zarzutów podniesionych w skardze kasacyjnej. Przez możliwość zaskarżenia aktów prawa miejscowego sądownictwo adm. zapewnia ochronę praw jednostki. Stanowi to niejako wymuszenie przestrzegania prawa przez organy administracji samorządowej.

! Funkcja ochrony praworządności przejawia się tym, że S.A. orzeka o zgodności z prawem (art. 3 § 2 pkt.6

uchwał j.s.t i ich związków, także na akty prawa miejscowego, nadzoru terytorialnego, również w sprawach indywidualnych.

3. Funkcja kształtowania orzecznictwa administracyjnego.

!Orzeczenie sądu ma moc wiążącą i przez to wpływa na działanie organów administracji (art. 153). Orzeczenie sądu wiąże nie tylko sam sąd, ale i organ, którego działanie lub bezczynność była przedmiotem zaskarżenia. Wykładnia sądowa ma bardzo szeroki zakres obowiązywania. Organy adm. starają się oprzeć swoje rozstrzygnięcia na wykładni NSA (szczególnie uchwały podejmowane przez poszerzony skład NSA) mimo, że nie jest ona dla nich wiążąca (tzw. funkcja prewencyjna). Sąd opiera kolejne rozstrzygnięcia na podstawie wykładni sądów w poprzednich podobnych sprawach.

Funkcja ta została wzmocniona wraz z wejściem w życie reformy (art. 269).

4. Funkcja prawotwórcza.

1. Sądownictwo administracyjne wpływa na prawodawcę, gdyż w drodze kontroli sądowej dochodzi do weryfikacji i uściślenia celów założonych przez ustawodawcę.

2.W przypadku uwzględnienia przez sąd skargi na przepis prawa miejscowego akt ten jest eliminowany z obrotu prawnego w całości lub w części. W tym przypadku sąd spełnia funkcję prawotwórczą. Taki wyrok sądu adm. spełnia podobną funkcję jak orzeczenie TK.

3.NSA ma możliwość podejmowania uchwał generalnych, przez co oddziaływuje na akty prawne. Wpływa na sposób stosowania prawa - jest to instrument pozwalający na zlikwidowanie rozbieżności orzecznictwa sądowego. Polega na dokonaniu wykładni systemowej, celowościowej i językowej.

5. Funkcja ochrony samodzielności jednostek samorządu terytorialnego.

Samodzielność jst w świetle zapisów Konstytucji podlega ochronie sądowej. Granice tej samodzielności są określone ustawowo - nie podlegają bowiem ochronie działania jednostek samorządu terytorialnego, które są sprzeczne z prawem. Działalność jednostek samorządu terytorialnego została poddana nadzorowi pod względem legalności, nadzór sprawują organy adm. Rządowej (art. 3 § 2 pkt. 7)- wojewodowie, RIO i Prezes RM. Jednocześnie sądownictwo adm. chroni samorząd terytorialny przed nieuprawnioną ingerencją organów nadzoru (skarga do NSA).

Zasady postępowania sądowo - administracyjnego.

Celem postępowania sądowo-administracyjnego jest rozstrzygnięcie zgodności z prawem aktu administracyjnego czy działania adm. publ. Przedmiotem zaś jest sprawa sądowo - administracyjna, rozumiana jako kontrola działalności administracji publicznej sprawowana przez sąd administracyjny. Sprawa przez cały czas musi być załatwiona przez organ administracji, sąd jedynie ocenia działanie tego organu pod kątem legalności, sąd nie zastępuje organu administracji w końcowym załatwieniu sprawy (sąd to organ kontroli o uprawnieniach kasacyjnych).

Katalog zasad: (ważne)

1. Zasada dwuinstancyjności.

zasada dwuinstancyjności (zasada konstytucyjna systemu całego prawa polskiego), Konstytucja - każdy ma prawo do zaskarżenia orzeczeń wydanych w I instancji. Od 01.01.2004r. postępowanie sądowo -administracyjne jest postępowaniem dwuinstancyjnym i każda ze stron może uruchomić postępowanie przed sądem II instancji. Cechą charakterystyczną dwuinstancyjności w postępowaniu sadowo - administracyjnym jest to, że w obu instancjach zapadają wyłącznie orzeczenia o charakterze kasacyjnym

2. Zasada legalności.

Ma swoje źródło w Konstytucji, na gruncie psa jest wywodzona z faktu, że sądy administracyjne kontrolują zgodność z prawem działania adm. publ. (art. 184 Konstytucji)

3. Zasada niezwiązania granicami skargi.

Sąd nie jest związany zarzutami, żądaniami, granicami skargi. Ma obowiązek dokonać oceny zgodności z prawem całego zaskarżonego aktu, niezależnie od tego czy dany zarzut był podniesiony w skardze. Rozstrzyga na temat naruszeń dotyczących całej sprawy. Wyjątkiem jest skarga kasacyjna. Odmiennie rzecz wygląda w postępowaniu przed NSA ze skargi kasacyjnej, ponieważ NSA rozpatrując skargę kasacyjną jest związany granicami skargi kasacyjnej. NSA ma obowiązek rozpoznania sprawy w granicach skargi kasacyjnej.

4. Zasada udzielania pomocy prawnej stronom. (art. 6 ust. procesowej)

Zasada ma służyć wyrównaniu szans stron postępowania i wymaga bezwzględnej bezstronności. Sąd adm. na obowiązek udzielać wszelkich wskazówek stronom nie reprezentowanym przez fachowego pełnomocnika (adwokata lub radcę prawnego). Strony muszą być pouczone o skutkach prawnych czynności procesowych w sprawie, terminach, ewentualnych konsekwencjach zaniechań po to, by wszystkim zapewnić jednakowy stopień ochrony. Ustanowienie pełnomocnika w postaci adwokata lub radcy prawnego zwalnia sąd z obowiązku informowania o skutkach prawnych. Obowiązek taki pozostaje w przypadku pełnomocnika - rzecznika patentowego lub doradcy podatkowego.

5. Zasada jawności postępowania.

Zasada konstytucyjna (art. 45), stanowi gwarancję bezstronności sędziego i należyty wymiar sprawiedliwości.

• na posiedzenie jawne mają wstęp strony, uczestnicy postępowania oraz osoby wezwane, publiczność (niepełnoletni nie będący wezwanymi nie mogą uczestniczyć w rozprawie) (art. 95 ust.)

Od tej zasady możliwe są wyjątki, możliwe jest ograniczenie jawności:

1. W stosunku do publiczności tzw. posiedzenie przy drzwiach zamkniętych (art. 96 ust.)

2. Na wniosek strony sąd może zarządzić posiedzenie przy drzwiach zamkniętych.

Inny wyjątek stanowi postępowanie uproszczone (art. 119-121 ust.). Tryb postępowania uproszczonego - uproszczonego tym trybie sąd rozpoznaje sprawę na posiedzeniu w składzie 1 sędziego (art. 120 ust.).

Mimo iż ustawa nie przewiduje wyjątku a zasada została naruszona (np. nie powiadomiono strony o terminie rozprawy lub rozpoznano sprawę na posiedzeniu jawnym) będzie to stanowił przyczynę nieważności postępowania.

6. Zasada orzekania według stanu prawnego obowiązującego w dacie podjęcia zaskarżonego aktu.

jest charakterystyczna dla wszystkich postępowań kontrolnych. Określa czas wg, którego sąd dokonuje kontroli legalności działań administracji. Organ orzeka wg stanu na dzień wydania decyzji. Sąd będzie badał czy w dacie wydania decyzji powołane są właściwe przepisy obowiązujące na ten dzień. Jak sąd stwierdzi, że organ na dzień wydania decyzji naruszył przepisy prawa to ją uchyli. Wyjątek dotyczy kontroli bezczynności administracji - sąd bierze pod uwagę stan prawny sprawy w dacie orzekania.

7. Zasada dostępu do sądów

Zasada konstytucyjna (art. 45 Konstytucji) oznaczająca, że każdy podmiot ma prawo wystąpić do sądu adm. przeciwko każdej formie, w której adm. publ. podejmuje swe działania.

Ustrój sądów administracyjnych.

Z art. 10 Konstytucji wynika że ustrój naszego państwa opiera się na równowadze i podziale władz:

1. ustawodawcza (sejm i senat)

2. wykonawcza (prezydent i rada ministrów)

3. sądownicza (sądy i trybunały)

Są względem siebie komplementarne i uzupełniają się nawzajem.

Władza sądownicza została powołana do oceny prawidłowości stanowienia i stosowania obowiązujących przepisów prawa w naszym państwie. Może podejmować w tym zakresie wiążące decyzje. Władza sądownicza (sądy i trybunały)jest to władza odrębna i niezależna od innych władz, ma strukturę dualistyczną (art. 173 ust.).

Ustawodawca wymieniając w treści przepisów Konstytucji sądy wymienił również sądy administracyjne, które stoją na równi z sądami powszechnymi. Każdy z sądów został powołany do sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Z Konstytucji wynika domniemanie kompetencji sądów powszechnych. Sąd administracyjny stoi na równi z sądem powszechnym, ale stanowi odrębny pion sądownictwa. Sady administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę administracji, stanowią najważniejszą gwarancję praworządności. Na czele S.A. stoi NSA. Ustrój sądów ewoluował. Z przepisów Konstytucji wynika, że sąd administracyjny z dniem 01.01.2004r. stał się sądem dwuinstancyjnym.

Wymiar sprawiedliwości sprawują:

- Sąd Najwyższy

- sądy powszechne

• sądy administracyjne

• sądy wojskowe

Każdy z tych sądów sprawuje wymiar sprawiedliwości w innym zakresie. Istnieje zasada domniemania kompetencji sądu powszechnego, gdyż właściwy jest on dla wszystkich spraw, za wyjątkiem tych, które są ustawowo zastrzeżone dla innych sądów. Sądownictwo administracyjne jest odrębnym pionem sądownictwa.

Ustrój sądownictwa unormowany został ustawą z 22.07.2002r. prawo o ustroju sądów administracyjnych.

Sądami administracyjnymi są: Naczelny S.A. i Wojewódzkie SA, dwuinstancyjność.

Ustrój Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Utworzony w 1980 r. Od dnia 01.01.2004 NSA to sąd II instancji sprawujący nadzór nad WSA, do jego zadań należy rozpatrywanie środków odwoławczych od orzeczeń tych sądów i podejmowanie uchwał szczegółowych.

Skład NSA:

• Prezes NSA

• Wiceprezesi NSA

• sędziowie NSA

Prezesa (art.185 Konstytucji, art. 44 ust.) powołuje Prezydent RP na 6 lat spośród dwóch kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA. Kandydaci wybierani są spośród sędziów NSA. Będą to ci, którzy w głosowaniu tajnym uzyskali największą liczbę głosów. Zgromadzeniu przewodniczy sędzia najstarszy wiekiem. Wybór Prezesa musi być dokonany nie później, niż 3 miesiące przed upływem kadencji prezesa urzędującego. W przypadkach nagłych prezesa powołuje się w terminie miesiąca.

Kompetencje Prezesa NSA:

• stoi na czele NSA (art. 34 ust.)

• reprezentuje sąd na zewnątrz

• kieruje jego pracami

• może być obecny na rozprawach niejawnych

• może żądać wyjaśnień i usunięcia uchybień

Prezes (funkcja administracyjna) wykonuje te czynności sam lub może zlecać sędziom, lub upoważniać ich do wykonania określonych czynności (art. 38 ust.). Jest przewodniczącym Zgromadzenia Ogólnego Sędziów NSA oraz Kolegium NSA. Może występować z wnioskiem do TK o skontrolowanie aktów normatywnych, jeśli akt ten dotyczy spraw objętych jego działaniem.

Obowiązki Prezesa NSA:

• zwierzchni nadzór nad działalnością sądów administracyjnych

• wydawanie zbioru urzędowych orzeczeń sądów administracyjnych

• musi informować Prezydenta RP oraz Krajową Radę Sądownictwa o działalności sądów adm.

• musi informować Prezesa RM o problemach funkcjonowania administracji publicznej, które wynikają z rozpoznawanych spraw przez sądy administracyjne.

Wiceprezesi NSA (art. 37 ust.):

• zastępują Prezesa w zakresie przez niego określonym

• są powoływani i odwoływani przez Prezydenta RP na wniosek Prezesa NSA złożony za zgodą Zgromadzenia Ogólnego Sędziów NSA

Liczbę wiceprezesów i sędziów ustala Prezydent RP na wniosek ZO NSA. Ogólna - 75, w tym 4 wice.

Organy NSA:

• Prezes NSA

• Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA

• Kolegium NSA

Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA (art. 46)

Tworzą sędziowie NSA. Prezes przewodniczy Zgromadzeniu i musi min. raz w roku zwołać zgromadzenie. ZO jest organem kolegialnym, podejmuje uchwały w obecności min. połowy jego członków bezwzględną większością głosów.

Zadania ZO NSA:

- podejmuje uchwały

• rozpoznaje i rozpatruje informacje Prezesa NSA o rocznej działalności NSA

• przedstawia KRS kandydatów na stanowiska sędziów

• wybiera 2 kandydatów na Prezesa NSA

• wyraża zgodę na powołanie i odwołanie wiceprezesów NSA

• ustala skład liczbowy Kolegium NSA i wybiera jego członków, dokonuje zmian w składzie Kolegium.

• wybiera 2 członków Krajowej Rady Sądownictwa (nie samodzielnie - wspólnie z przedstawicielami ZO Sędziów WSA)

• rozpatruje i opiniuje wszystkie sprawy przedstawione przez Prezesa NSA i członków Kolegium NSA

Kolegium NSA (art. 43 § 2)

Kadencja 3 letnia, działa pod przewodnictwem Prezesa NSA. Organ kolegialny podejmujący uchwały bezwzględną większością głosów przy obecności min. połowy składu.

Zadania Kolegium NSA:

- ustala podział czynności w NSA

- ustala zasady przydziału spraw poszczególnym sędziom

- przedstawia ZO opinie o kandydatach na stanowisko sędziego

- wyraża zgodę w/s tworzenia i znoszenia wydziałów, powołania i odwołania przewodniczących tych wydziałów.

- rozpatruje wszystkie sprawy, które przedstawi mu ZO Sędziów oraz sprawy, które przedstawi mu Prezes NSA lub z własnej inicjatywy.

!Struktura (podział na 3 izby) NSA (art. 39 ust.) :

• Izba Finansowa

• Izba Gospodarcza

• Izba Ogólno-administracyjna

Pracami każdej izby kieruje wiceprezes wyznaczony przez Prezesa NSA.

Izba finansowa zajmuje się sprawowaniem nadzoru nad orzecznictwem sądów administracyjnych w sprawach zobowiązań finansowych i innych świadczeń pieniężnych, do których stosuje się przepisy podatkowe lub egzekucyjne.

Izba Gospodarcza (art. 39 § 3) sprawuje nadzór nad orzecznictwem WSA w sprawach działalności gospodarczej - bankowością, sprawami własności przemysłowej, papierami wartościowymi, ochroną własności, sprawy dewizowe, cła, ceny, budżetu, ubezpieczeniowych, stawek taryfowych oraz opłat z wyjątkiem opłat w sprawach o których mowa w art. 39 § 4.

Izba Ogólno-administracyjna sprawuje nadzór na orzecznictwem WSA w pozostałym zakresie (sprawy nie dla izby finansowej i gospodarczej) w szczególności w sprawach z zakresu budownictwa i nadzoru budowlanego, zagospodarowania przestrzennego, gospodarki wodnej, ochrony środowiska, rolnictwa, leśnictwa, zatrudnienia, ustroju samorządu terytorialnego, gospodarki nieruchomościami, prywatyzacji mienia, powszechnego obowiązku powszechnego, spraw wewnętrznych, a także cen, opłat i stawek taryfowych, jeżeli są związane ze sprawami należącymi do właściwości tej izby.

Jednostki pomocnicze NSA:

• Kancelaria Prezesa NSA

• Biuro Orzecznictwa

Kancelaria Prezesa NSA wykonuje zadania Prezesa NSA związane z pełnieniem przez niego czynności administracji sądowej (finanse, sprawy kadrowe, adm.-gospodarcze). Kieruje nią Szef Kancelarii Prezesa NSA.

Biuro Orzecznictwa zajmuje się zadaniami Prezesa NSA w zakresie orzecznictwa sądowego. Kierowane przez Dyrektora (wiceprezes lub sędzia).

NSA jest również sądem dyscyplinarnym w sprawach dyscyplinarnych sędziów sądów administracyjnych. W sprawach dyscyplinarnych działa Rzecznik Dyscyplinarny NSA.

NSA działa w składzie 3 sędziów w I instancji bądź w składzie 7 sędziów w II instancji.

Skład sądu dyscyplinarnego wyznacza Kolegium NSA w drodze losowania z listy. Przewodniczy sędzia najstarszy służbą w NSA

Ustrój Wojewódzkich S.A. (art. 3 § 1 ust. ustrojowej)

WSA - są właściwe w/s I instancji. WSA tworzy się dla 1 województwa bądź dla większej liczby województw (art. 16 ust. ustrojowej). Tworzy je, znosi, ustala siedziby i obszar właściwości Prezydent RP na wniosek Prezesa NSA w drodze rozporządzenia. Może tworzyć poza siedzibą Sądu wydziały zamiejscowe.

Na mocy rozporządzenia utworzono:

1.dla woj. podlaskiego WSA w Białymstoku

2.dla woj. kujawsko pomorskiego WSA w Bydgoszczy

3.dla woj. pomorskiego w Gdańsku

4.dla woj. śląskiego w Gliwicach

5.dla woj. lubuskiego w Gorzowie

6.dla woj. wielkopolskiego w Poznaniu

7.dla woj. świętokrzyskiego w Kielcach

8.dla woj. małopolskiego w Krakowie

9.dla woj. lubelskiego w Lublinie

10.dla woj. łódzkiego w Łodzi

11.dla woj. warmińsko mazurskiego w Olsztynie

12.dla woj. opolskiego w Opolu

13.dla woj. podkarpackiego w Rzeszowie

14.dla woj. zachodniopomorskiego w Szczecinie

15 dla woj. mazowieckiego w Warszawie

16.dla woj. dolnośląskiego we Wrocławiu

Właściwość - właściwy do rozpatrywania skargi jest ten WSA, na obszarze którego ma siedzibę organ adm. publicznej, którego działalność została zaskarżona.

Skład WSA:

• Prezes WSA

• Wiceprezes(i) WSA

• sędziowie WSA

Liczbę sędziów i wiceprezesów określa Prezes NSA.

WSA dzielą się na Wydziały tworzone przez Prezesa NSA i kierowane przez niego lub Vice Prezesa lub wyznaczonego sędziego.

Organy WSA:

• Prezes WSA

• Zgromadzenie Ogólne Sędziów WSA

• Kolegium WSA

Prezes WSA (art. 26 ust.)

• Powołuje i odwołuje go prezes NSA spośród sędziów WSA albo spośród sędziów NSA, po zasięgnięciu opinii ZO WSA oraz zasięgnięciu opinii Kolegium NSA, jeżeli taka opinia nie zostanie wydana w terminie 2 m-cy od dnia przedstawienia kandydata prezes NSA może powołać prezesa WSA bez takiej opinii: gdy ZO wyda taką opinie negatywną to prezes NSA może mimo to powołać prezesa WSA, ale tylko wtedy jak uzyska pozytywną opinie Kolegium NSA( gdy opinia również negatywna to nie może i jest to wiążące); gdy Kolegium nie wyda opinii w terminie 30 dni to uważa się że jest pozytywna

• Kieruje sądem, pełni czynności związane z administracją sądową

• Reprezentuje go na zewnątrz

• Zastępuje go wiceprezes lub wyznaczony do tego sędzia

• Podlega w zakresie spraw związanych z administracją sądową prezesowi NSA

Zgromadzenie Ogólne

Składa się ze wszystkich sędziów tego sądu, przewodniczącym jest prezes WSA. Prezes musi co najmniej raz w roku takie zgromadzenie zwołać.

Zadania ZO:

• Rozpatruje informacje prezesa o rocznej działalności sądu

• Przedstawia KRS kandydatów na stanowiska sędziów

• Wyraża opinie o kandydacie na stanowisko prezesa i wiceprezesa

• Wybiera członków Kolegium, ustala liczbę składu i dokonuje zmian w składzie

• Wybiera członków - 2 przedstawicieli z pośród siebie na ZO NSA w sprawie wyboru na przedstawiciela do KRS (art.. 24 § 4 pkt 5)

• Rozpatruje wszystkie sprawy przedstawione przez prezesa czy członków

• Uchwały zapadają bezwzględną większością głosów przy obecność ½ składu. (organ kolegialny).

Kolegium WSA (art. 25 § 2)

• Powoływane jest na 3 lata

• Przewodniczącym jest prezes WSA (art. 25 § 3)

• Podejmuje uchwały - połowa liczby członków, bezwzględna większość głosów (organ kolegialny).

Zadania:

• Ustala szczegółowe zasady podziału czynności w sądzie, przydziału spraw poszczególnym sędziom

• Wydaje opinie o kandydatach na stanowisko sędziów

Sędziowie sądów administracyjnych.

Są niezawiśli w sprawowaniu swojego urzędu. Podlegają tylko konstytucji i ustawom. Mają wynagrodzenie i warunki pracy zagwarantowane konstytucyjnie. Są powoływani na czas nieoznaczony przez Prezydenta RP na wniosek KRS. Są nieusuwalni (kary na mocy orzeczenia Sądu w przypadkach określonych w ustawie). Przechodzą w stan spoczynku na skutek złego stanu zdrowia i niemożności pełnienia funkcji.

Sędzia sądu administracyjnego:

- nie może należeć do żadnej partii politycznej, związków zawodowych

• prowadzić działalności sprzecznej z urzędem

• Nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej

• bez zgody sądu nie może być zatrzymany lub pozbawiany wolności.

Sędziowie sądów administracyjnych są powoływani na stanowisko Sędziego WSA lub NSA przy spełnieniu ustawowych warunków.

Sędzia WSA (art. 6 ):

- musi mieć obywatelstwo polskie i korzystać z pełni praw obywatelskich i cywilnych

- nieskazitelny charakter

- ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce

- jest zdolny ze względu na stan zdrowia do pełnienia obowiązków sędziego

• ukończone 35 lat życia

• wyróżnia się wysokim poziomem wiedzy w dziedzinie adm. pub. oraz prawa administracyjnego i innych dziedzin prawa związanych z działaniem organów administracji publicznej,

• pozostawać min. 8 lat na stanowisku sędziego lub prokuratora, albo adwokata, radcy prawnego, notariusza lub 10 lat w instytucjach publ. na stanowisku związanym ze stosowaniem prawa adm.

• pracować jako asesor w WSA min 2 lata, wyjątkowo Prezydent RP na wniosek KRS może powołać kandydata mimo krótszego stażu, dotyczy to: profesora nauk prawnych lub ze stażem doktora habilitowanego nauk prawnych.

Sędzia NSA (art. 7):

- musi mieć obywatelstwo polskie i korzystać z pełni praw obywatelskich i cywilnych

- nieskazitelny charakter

- ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce

- jest zdolny ze względu na stan zdrowia do pełnienia obowiązków sędziego

• ukończone 40 lat życia

• wyróżnia się wysokim poziomem wiedzy w dziedzinie adm. pub. oraz prawa administracyjnego i innych dziedzin prawa związanych z działaniem organów administracji publicznej

• pozostawać min. 10 lat na stanowisku sędziego lub prokuratora, albo adwokata, radcy prawnego, notariusza

• wymagania wieku nie dotyczą Sędziego WSA ze stażem min. 3 lata,

• wymagania te nie dotyczą osób z tytułem profesora nauk prawnych i dr habilitowanego nauk prawnych, mogą być oni zatrudnieni w NSA w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Art. 18 - Sędzia jest wyłączony z postępowania z mocy ustawy. Z wnioskiem o wyłączenie może wystąpić sam sędzia jak i strona. Wniosek o wyłączenie sędziego strona musi zgłosić na piśmie lub ustnie do protokołu w sądzie, trzeba uprawdopodobnić przyczynę wyłączenia sędziego.

Asesorzy sądowi

Za zgodą Kolegium prezes może powierzyć pełnienie stanowiska sędziemu tylko na czas określony nie dłużej niż 5 lat. Mianowany jest przez prezesa.

Żeby zostać asesorem należy spełnić określone warunki tj:

1. obywatelstwo polskie i w pełni korzystanie z praw publicznych

2. nieskazitelny charakter

3. ukończone wyższe studia prawnicze lub uznane w Polsce studia zagraniczne

4. dobre zdrowie

5. 30 lat

6. wysoki poziom wiedzy w dziedzinie administracji publicznej i prawa administracyjnego

Wyznaczanie składu sądów administracyjnych

W WSA zadaniem przewodniczącego działu jest wyznaczyć skład i sędziego sprawozdawcę. Może się to odbyć w drodze losowania kiedy sprawa wraca do ponownego rozpatrzenia, gdy nastąpiło wyłączenie (reguluje to regulamin)

W NSA jest analogicznie.

Sąd (WSA i NSA) orzeka w składzie

• 3 sędziów - co do zasady

• jednoosobowy skład na posiedzeniu niejawnym, na posiedzeniu uproszczonym, mediacyjnym, zarządzeniu przed rozprawą

• skład poszerzony 7 sędziów, cała izba ,pełny skład

We wszystkich kategoriach spraw nieuregulowanych dotyczących sędziów NSA stosuje się odpowiednio przepisy SN, w odniesieniu do WSA stosuje się przepisy dot. sądów powszechnych, a kwestie wynagrodzenia jak w sądzie apelacyjnym. Do asesorów WSA stosuje się przepisy sądów okręgowych.

CZYNNOŚCI POSTĘPOWANIA.

Pisma w postępowaniu sądowo-administracyjnym.

Pismo obejmuje:

-wnioski stron czy też uczestników postępowania

-oświadczenia stron czy też uczestników postępowania

Wniosek jest to zgłoszone żądanie wszelkiego rodzaju, dotyczy:

-samego rozstrzygnięcia sprawy np.: żądanie uchylenia decyzji

-spraw ubocznych np.: żądanie zasądzenia zwrotu kosztów postępowania

-jest związane z tokiem postępowania np.: żądanie zawieszenia postępowania.

Oświadczenie jest to stanowisko w sprawie (zaprezentowane stanowisko w sprawie), mogą być 2 rodzaje oświadczeń:

-oświadczenie woli (cofnięcie skargi)

-oświadczenie wiedzy (ustosunkowanie się do twierdzeń skarżącego, zajmuje stanowisko w odniesieniu do twierdzeń osoby, która wniosła skargę).

!Pisma muszą być sporządzone w języku polskim, wynika to z ustawy, bo jest to nasz język urzędowy.

Wymogi formalne pisma (ściśle określone przez ustawodawcę, wynikają z treści art. 46):

1)oznaczenie sądu, do którego jest kierowane pismo

2)imię, nazwisko, adres; nazwa strony; przedstawiciele ustawowi; pełnomocnicy

3)oznaczenie rodzaju pisma (np.: skarga, wniosek o zwrot kosztów)

4)osnowa - istota tego, czego sobie życzymy, osnowa wniosku lub oświadczenia

5)podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika

6)wymienienie załączników

Art. 46. § 1. Każde pismo strony powinno zawierać:

  1)   oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;

  2)   oznaczenie rodzaju pisma;

  3)   osnowę wniosku lub oświadczenia;

  4)   podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;

  5)   wymienienie załączników.

§ 2. Gdy pismo strony jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku - adresu do doręczeń, lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz przedmiotu sprawy, pisma zaś dalsze - sygnaturę akt.

§ 3. Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który przedtem nie złożył pełnomocnictwa.

§ 4. Za stronę, która nie może się podpisać, podpisuje pismo osoba przez nią upoważniona, z wymienieniem przyczyny, dla której strona sama się nie podpisała.

Gdy nasze pismo jest pierwszym pismem w sprawie to należy wskazać w nim adres lub siedzibę, adres do doręczeń, pełnomocników, przedmiot sprawy.

Jeśli jest to kolejne pismo to musi ono zawierać sygnaturę akt.

Skargę czasami pisze pełnomocnik, a nie strona, to wówczas w skardze powinno się zaznaczyć, że załączają do niej pełnomocnictwo.

Braki formalne pisma:

!-pismo może zawierać braki formalne, wówczas strona wzywana jest do uzupełnienia lub poprawienia pisma. Wzywa ją przewodniczący wydziału. Strona ma 7 dni na uzupełnienie lub poprawienie pisma. Siedmio dniowy termin jest wyznaczony stronie pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania. Jeśli strona poprawi w tym terminie pismo lub je uzupełni to wówczas pismo wywiera skutki od daty jego wniesienia.

Art. 49. § 1. Jeżeli pismo strony nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę o jego uzupełnienie lub poprawienie w terminie siedmiu dni pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania, chyba że ustawa stanowi inaczej.

§ 2. Jeżeli strona nie uzupełniła lub nie poprawiła pisma w terminie, przewodniczący zarządza pozostawienie pisma bez rozpoznania. Na zarządzenie przysługuje zażalenie.

§ 3. Pismo poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od dnia jego wniesienia.

Zarządzenie przewodniczącego - wynika z niego, co należy poprawić i że na dokonanie poprawek lub uzupełnienie pisma mamy 7 dni, w zarządzeniu tym jest pouczenie o skutkach niezastosowania się do wezwania.

Jeśli strona nie uzupełniła pisma to pozostawia się je bez rozpoznania ze względu na ekonomikę - jest to zasada pozostawienia pisma bez rozpoznania. Są od tej zasady wyjątki, które dotyczą:

-skargi

-skargi kasacyjnej

-zażalenia

-skargi na wznowienie postępowania

w tych przypadkach następuje odrzucenie pisma.

Trzy sposoby wszczęcia postępowania sądowo-administracyjnego:

1)złożenie skargi

2)złożenie wniosku o wszczęcie postępowania -art.63

3)z urzędu - zachodzi wyjątkowo, tylko w przypadku zaginięcia lub zniszczenia akt

Skarga najczęściej powoduje wszczęcie postępowania sądowo-administracyjnego.

!Tryb wnoszenia skargi do sądu został wprost określony w treści art. 54, tryb ten można określić mianem pośredniego, oznacza to że skargę do S.A. wnosimy za pośrednictwem organu którego działanie jest przedmiotem skargi (WAZNE).

Wszczęcie postępowania sądowo-administracyjnego następuje z dniem złożenia skargi przez uprawniony podmiot.

Art. 54. § 1. Skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi.

§ 2. Organ, o którym mowa w § 1, przekazuje skargę sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie trzydziestu dni od dnia jej wniesienia.

§ 3. Organ, którego działanie lub bezczynność zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy.

Wyczerpanie środków zaskarżenia

Żeby takie pismo skutecznie złożyć trzeba wcześniej wyczerpać wszystkie środki zaskarżenia. Nie dotyczy to prokuratora i RPO.

Art. 52. § 1. Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba, że skargę wnosi prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich.

§ 2. Przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie.

§ 3. Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4, można wnieść po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu - w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności - do usunięcia naruszenia prawa.

§ 4. W przypadku innych aktów, jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi i nie stanowi inaczej, należy również przed wniesieniem skargi do sądu wezwać na piśmie właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa. Termin, o którym mowa w § 3, nie ma zastosowania.

Ponaglenie zawarte w ustawie Ordynacja Podatkowa zaliczane jest także do środków zaskarżenia.

Jeśli nie przysługują żadne środki zaskarżenia, tzn. gdy ustawa ich nie przewiduje art. 52§3, to można wnieść skargę do sądu ale po wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa. Wezwanie należy wnieść w terminie 14 dni od dnia w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu czynności (jest to termin prawa materialnego, tzn. że terminy te nie mogą być przywrócone).

!Termin do wniesienia skargi został ściśle określony w treści art. 53. Termin ten wynosi 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie; 30 dni od dnia otrzymania odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Jeśli organ nie odpowiada na piśmie to mamy 60 dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa. Jak przegapimy termin to możemy się udać do prokuratora lub rzecznika praw obywatelskich, ponieważ oni mają termin 6-miesięczny na wniesienie skargi od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej.

Art. 53. § 1. Skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie.

§ 2. W przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa.

§ 3. Prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich mogą wnieść skargę w terminie sześciu miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej, a w pozostałych przypadkach w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności uzasadniającej wniesienie skargi. Termin ten nie ma zastosowania do wnoszenia skarg na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej.

Są akty, które można zaskarżyć w każdym czasie, są to akty prawa miejscowego. Nie ma tu terminu.

Zaskarżenie bezczynności organu - termin wniesienia skargi nie jest ograniczony żadnym terminem.

Obowiązki organu administracji, do którego wpływa skarga:

1) napisanie odpowiedzi na skargę (merytoryczne ustosunkowanie się do zarzutów podniesionych w skardze)

2) przygotować akta sprawy

3) przekazanie skargi wraz z odpowiedzią na skargę i wraz z aktami sprawy do sądu

na to wszystko organ ma 30 dni od dnia wniesienia skargi.

Z ustaw szczególnych mogą wynikać krótsze terminy np.: z ustawy o dostępie do informacji publicznej termin ten wynosi 15 dni.

!Uprawnienie organu administracji:

-możliwość dokonania autokontroli pod jednym warunkiem: musi uwzględnić skargę w całości (art. 54 § 3). Organ uwzględnia skargę, co do istoty sprawy. Organ może uwzględnić skargę do dnia rozpoczęcia rozprawy. Jeśli organ uwzględni skargę, to nie przesyła jej do sądu, ale jeśli w skardze był zawarty zwrot kosztów postępowania to skarga musi trafić do sądu, bo organ administracji, co do tej kwestii nie może orzekać.

Skargę można cofnąć. Skarżący jest dysponentem skargi.

Zasada jest taka, że może zrobić to skutecznie. Sąd jest związany żądaniem skarżącego i musi takie cofnięcie uwzględnić, a efektem tego jest zakończenie postępowania.

! Ustawodawca przewidział od tej zasady wyjątki: art. 60 - mimo chęci wycofania skargi z sądu nie będzie to skuteczne w momencie gdy:

1. cofnięcie skargi zmierza do obejścia prawa

2. jeżeli sąd zauważy, że wycofanie skargi spowodowałoby utrzymanie w mocy aktów lub czynności dotkniętych wadą nieważności

Skargę można cofnąć skutecznie co do zasady do momentu ogłoszenia wyroku.

Wniosek o wszczęcie postępowania (art. 63 i 64)

Co do zasady:

1. Skarga

2. Wniosek o wszczęcie postępowania. (trzeba znać przykłady na egzamin)!!!!!!

3. Z urzędu w sprawie zagubienia lub zniszczenia akt.

Wniosek nie może być kojarzony, jako coś co wnosimy ze skargą……………..

! wniosek jest składany bezpośrednio do sądu.

Rozdział 4, 5, 6 - przeczytać z ustawy.

Postępowanie przed sądem I instancji (wojewódzkim).

W postępowaniu sądowo-administracyjnym obowiązuje: zasada skargowości, czyli złożenie skargi lub wniosku lub z urzędu.

Impulsem do wszczęcia postępowania jest wniesienie skargi przez uprawniony do tego podmiot.

Przesłanki dopuszczalności skargi:

• musi istnieć przedmiot zaskarżenia (np. decyzja ostateczna Samorządowego Kolegium Odwoławczego)

• musi istnieć sam akt zaskarżenia (skarga, np. do WSA)

Przedmiotem postępowania sądowo-administracyjnego jest:

sprawa sądowo-administracyjna to jest kontrola działalności administracji publicznej. To jest kontrola dokonywana przez sąd administracyjny pod względem zgodności ….. działań lub braku działań.

Przedmiotem zaskarżenia do WSA może być każda działalność administracji publicznej podjęta w określonej formie (dec. adm., postanowienie wydane w postęp. adm., postanowienie wydane w postęp. egzekucyjnym, akty prawa miejscowego organów jst, akty nadzoru nad działalnością organów jst, bezczynność organów adm. publ.).

Działania adm. publ. muszą przybrać określoną formę (art. 3 § 2), formy prawne w których administracja może podejmować swoje działania, które poddane są kontroli.

Przesłanki dopuszczalności skargi :

1. warunki formalne

2. wymagania szczegółowe, charakterystyczne tylko i wyłącznie dla konkretnego przypadku.

Warunki (tylko dla skargi):!!!

1. Skargę musi wnieść podmiot, który jest do tego uprawniony (który dysponuje legitymacją skargową),

2. Wymogi formalne skargi - musi spełnić łącznie art. 46, 52, 53, 57 ustawy procesowej. Zaliczamy tu również obowiązek uiszczenia wpisu sądowego.

! art. 221 - jeżeli nie zapłacimy to sąd tą sprawę zostawi bez rozpoznania bądź ją odrzuci.

3. Przesłanki związane z trybem wnoszenia skargi.

• Termin - art. 53 - 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie.

• Pośredni tryb - za pośrednictwem organu administracyjnego, którego działanie jest przedmiotem skargi.

• Obowiązek wyczerpania środków zaskarżenia - art. 52, a jak ich nie ma to wezwać organ do usunięcia naruszenia prawa.

Uprawnione podmioty - skargę może wnieść podmiot posiadający legitymację skargową, który posiada zdolność sądową i procesową. Gdy skargi nie wnosi osoba fizyczna, lecz organ, w jego imieniu musi działać upoważniony podmiot.

Tryb wnoszenia skargi. Skarga musi być wniesiona w terminie 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu administracji publicznej, którego działalność lub bezczynność jest przedmiotem skargi (tryb pośredni).

Istnieje obowiązek wyczerpania środków zaskarżenia. Nie może być wszczęte postępowanie administracyjne w trybie nadzwyczajnym, które miałoby na celu uchylenie, zmianę lub stwierdzenie nieważności aktu lub wznowienie postępowania, należy czekać do jego zakończenia (postępowanie sądowe podlega zawieszeniu). Nie może mieć miejsca w sprawie powagi rzeczy osądzonej (skarga po wyroku sądowym w tej samej sprawie).

Skutki wniesienia skargi (wyraz woli skarżącego, że organ adm. naruszył prawo):

1. pierwotnym (podstawowym) skutkiem wniesienia skargi jest wszczęcie postępowania sądowo-administracyjnego. Skarga przenosi sprawę przed sąd adm.

2. wniesienie skargi powoduje zakreślenie granic rozpoznawania sprawy przez sąd adm. do tej sprawy, która dotyczy aktu zaskarżonego skargą tzn. że drugiej skargi wnieść nie możemy.

3. dotyczy organu administracji- ten którego dotyczy skarga - pozycja organu jest zrównana z pozycją skarżącego.

Skutki związane z wniesieniem skargi powstają w każdym momencie i utrzymują się cały czas, o ile skargę wniesiono w sposób skuteczny i nie została ona skutecznie cofnięta przez skarżącego. Skuteczne wycofanie skargi eliminuje jej skutki. Podobnie jest w przypadku odrzucenia skargi przez sąd.

Cofnąć skargę może skarżący przez cały czas toczącego się postępowania do momentu ogłoszenia wyroku przez sąd wojewódzki. Co do zasady oświadczenie o cofnięciu skargi jest dla sądu wiążące. Sąd nie może orzekać na niekorzyść skarżącego (zakaz ten nie obowiązuje przy najcięższych wadach). Sąd uzna cofnięcie skargi za niedopuszczalne, gdy zmierza ono do obejścia prawa lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności. Gdy cofnięcie skargi jest niedopuszczalne - powstają wszystkie skutki, dopuszczalne - sąd umarza postępowanie w sprawie. Wniosek o cofnięcie skargi może zostać uznany, jeżeli skarga została wniesiona skutecznie.

Cofnięcie skargi !!!!! egzamin.

Ochrona tymczasowa.

Jest ona związana z wykonaniem aktu, czyli spowodowaniem takiego stanu rzeczy, który jest zgodny z rozstrzygnięciem w sprawie. Wykonalne są akty ostateczne i akty, którym nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania zaskarżonego aktu lub czynności. Ochrona tymczasowa pozwala oczekiwać na rozstrzygnięcie sądu bez konieczności wykonania zaskarżonego aktu. Wyjątek wstrzymania - akty prawa miejscowego, które weszły w życie. Ochrony tymczasowej może udzielić sąd i organ administracji (samodzielnie z urzędu lub na żądanie skarżącego - wydając postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu).

Badania skargi przez WSA. (stadia postępowania)

1. badanie skargi pod kątem wymagań formalnych

2. badanie dopuszczalności skargi

3. badanie zasadności skargi - co do istoty.

Ad.1 - etap wstępny, bada się skargę po to aby stwierdzić, czy można jej nadać dalszy bieg i odpowiednio ją zakwalifikować. Sąd działa jednoosobowo (przewodniczący wydziału).

Sędzia bada wymogi formalne - uiszczenie wpisu, jeśli skargę sporządza nieprofesjonalista, jest on wzywany do uzupełnienia braków. Sprawa trafia do sędziego sprawozdawcy, który zapoznaje się ze sprawą, wnioskami stron, aktami sprawy, decyduje o dalszym biegu sprawy (np. o skierowaniu do postępowania mediacyjnego). Sędzia czuwa nad terminowym załatwianiem procedur, wydaje zarządzenia, wyznacza termin rozprawy.

Następuje wstępne zakwalifikowanie skargi:

- trzeba zadecydować czy skarga trafi na posiedzenie niejawne czy na rozprawę.

Jeżeli trafi na rozprawę tzn. że już bada się jej zasadność. Na posiedzenie niejawne trafia wtedy, gdy są jakieś wątpliwości, które najczęściej dotyczą tego czy skarga jest dopuszczalna czy nie

Wyjątek : tryb uproszczony - posiedzenie niejawne.

Co do zasady skarga trafia na rozprawę.

Ad.2 - badanie dopuszczalności skargi odbywa się najczęściej na posiedzeniu niejawnym w składzie jednoosobowym.

Zasada: trzeba skierować ją na posiedzenie niejawne.

Nie ma przeszkód aby stwierdzić niedopuszczalność skargi na rozprawie, sąd wydaje orzeczenie o odrzuceniu skargi. Oddalenie skargi następuje w przypadku, gdy jest ona niezasadna (to nie to samo co odrzucenie).

Odrzucenie - oznacza, że skarga jest niedopuszczalna. Kończy się postanowieniem

Oddalenie - tzn. że rozpoznał ją co do istoty tyle, że uznał że organ administracji działał w zgodności z prawem. (sąd wydał wyrok - oddalił skargę)

Przyczyny niedopuszczalności (odrzucenie) skargi:

- brak właściwości sądu administracyjego; art. 3 § 2 i art. 4

wyjątek - spór o właściwość pomiędzy sądem powszechnym a SA., SA nie może odrzucić skargi, jeśli w tej sprawie sąd powszechny uznał się za niewłaściwy (art.58 § 4)

- naruszenie terminu do wniesienia skargi, (30 dni od dnia doręczenia odpisu wraz z uzasadnieniem)

- gdy w terminie nie uzupełniono braków formalnych

- brak wpisu

- powaga rzeczy osądzonej (sprawa prawomocnie osądzona wyrokiem sądu)

- nie wyczerpanie całej drogi odwoławczej.

Kwestia formalna odrzucenia skargi:

Postanowienie na odrzucenie skargi co do zasady wydawane jest na posiedzeniu niejawnym, ale może też być na rozprawie. Art. 173 § 1 - postanowienie kończy postępowanie w sprawie. Zamyka drogę do wydania wyroku.! Postanowienie można zaskarżyć skargą kasacyjną do NSA. (nie służy żadne zażalenie)

Szczególne tryby postępowania !!! - EGZAMIN

1. Postępowania mediacyjne

2. Postępowanie uproszczone

Ad .1

Postępowanie Mediacyjne jest instytucja nową i taką której polski ustawodawca nigdy nie znał. Postępowanie mediacyjne to :

1. Szczególny tryb postępowania sądowo administracyjnego

2. Szczególny tryb postępowania sądowo administracyjnego o charakterze fakultatywnym (nie jest obowiązkowe)

3. Ten tryb stanowi alternatywną formę rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy

Jest to postępowanie, którego polega na przeanalizowaniu stanowiska stron. Postępowanie to jest uregulowane w przepisach ppsa. Art. 115 - 120. Chodzi o to żeby znaleźć taką możliwość, która spowoduje przyśpieszenie postępowania sądowo admini.. Polega to na tym ,że jak postępowanie mediacyjne przyniesie efekty to sąd (WSA) nie będzie badał ani orzekał w tej sprawie, nie będzie już badał zasadności tej skargi. Istotą jest żeby strony same poszukały takiego rozwiązania sprawy, które będzie zadowalające dla nich, ale będzie zgodne z prawem i sąd im w tym pomoże. Jest to postępowanie zbliżone do autokontroli. Sąd na postępowaniu mediacyjnym jest ważny, bo jego zadaniem jest wyjaśnienie stronom wszystkich okoliczności faktycznych i prawnych sprawy. Strony powezmą ustalenia co do załatwienia tej sprawy w granicach prawa. Sąd ma wyjaśnić nie załatwić. W trakcie tego postępowania trzeba przeanalizować sprawę i wyjaśnić jakie mogą być tego następstwa oraz należy ustalić jak to można załatwić. Chodzi o to aby wyjaśnić skarżącemu żeby nie dopatrywał się naruszenia prawa przez organ jeżeli faktycznie go nie było i wycofać skargę, lub jeżeli to organ popełnił błąd ma możliwość wyeliminowania tego aktu. Jest to instytucja, która daje szerokie możliwości. W praktyce ta instytucja jest bardzo rzadko wykorzystywana.

Wszczęcie postępowania mediacyjnego może się odbyć:

• na wniosek - mogą składać obie strony postępowania, musi być złożony przed wyznaczeniem terminu rozprawy ( przed dostarczonym zawiadomieniem) Wniosek może być zawarty w skardze lub w odpowiedzi na skargę lub może też być odrębnym pismem procesowym. Nie może być złożony po terminie bo zostanie odrzucony. Złożenie wniosku nie gwarantuje, że odbędzie się takie postępowanie. Sąd może ten wniosek oddalić bo to on ocenia czy mediacja jest celowa. Gdy sąd dojdzie do wniosku, że niema szans na mediacje to oddali go.

• z urzędu - sąd może uznać że takie postępowanie jest potrzebne i sam sprawę skieruje na takie postępowanie. Sąd nie jest związany terminem, nawet na rozprawie sąd może o tym zadecydować.

Przebieg postępowania mediacyjnego art. 116§ 1

Posiedzenie mediacyjne prowadzi sędzia lub referendarz sądowy. Przewodniczy on posiedzeniu. I odbywa się to przy obowiązkowym udziale stron (art. 116 § 2). Wyjaśnia się stronom istotę sprawy, nie rozstrzyga. Strony wymieniają argumenty, sad może stronę naprowadzać, chodzi o to, żeby doprowadzić do zakończenia posiedzenia z pozytywnym wynikiem. Z posiedzenia mediacyjnego sporządza się protokół, który zawiera stanowiska stron, ustalenia, co do sposobu załatwienia sprawy. Protokół podpisany jest przez strony i prowadzącego - jest to warunek ważności protokołu (czy doszło do ustalenia).

Jakie mogą być ustalenia :

• gdy organ podjął niesłuszną decyzję to ustalenia dotyczą sposobu w jaki organ sprawę dalej załatwi czy zmieni , czy uchyli, czy podejmie jakieś odwołanie

• gdy skarżący nie ma racji to ustalenia dotyczą wycofania skargi.

Jeżeli nie zostaną podjęte żadne ustalenia to sprawa trafia na rozprawę. Wynik tego postępowania nie przesądza o treści aktu, który organ wyda, to zależy od stanu faktycznego i prawnego na dzień wydania decyzji. Jest to akt o charakterze procesowym. Skarżący nie traci prawa do złożenia skargi na te nową decyzję (termin złożenia odwołania 30 dni od doręczenia nowej decyzji) Sąd rozpoznaje skargę łącznie ze skargą na decyzje w wyniku, którego przeprowadzono postępowanie mediacyjne. Gdy druga skarga nie zostanie wniesiona wszystko jest w porządku i umarza postępowanie sądowo administracyjne. A gdy jednak została złożona ale sąd ją oddalił to postępowanie również zostanie umorzone.

Postępowanie uproszczone. Ma na celu przyspieszyć postępowanie sądowe. Sprawa rozpoznawana jest co do istoty przez jednego sędziego na posiedzeniu niejawnym (wyjątek).

Realizacja zasady szybkości postępowania s-a stanowi wyjątek od zasady jawności postępowania, stanowiącej gwarancje bezstronności sędziego.

Aby tryb uproszczony mógł mieć miejsce, musi być spełniona jedna z 4 przesłanek. Wystąpienie którejkolwiek z nich daje MOŻLIWOŚĆ rozpoznania sprawy w trybie uproszczonym, ale nie przesądza to, że będzie rozprawa.

1. decyzja lub postanowienie jest dotknięte wadą nieważności

2. decyzja lub postanowienie zostały wydane z takim naruszeniem prawa, które daje podstawę do wznowienia postępowania

3. strona zgłosi wniosek o taki tryb a równocześnie żadna ze stron w terminie 14 dni od zawiadomienia o złożeniu wniosku nie zażąda przeprowadzenia rozprawy. (Wniosek strony - nie ma żadnych ograniczeń - każda sprawa może być skierowana do trybu uproszczonego)

4. organ administracji nie przekazał skargi do sądu mimo wymierzenia mu grzywny(art. 55 § 2), sąd rozpoznaje skargę na podstawie odpisu skargi, gdy stan faktyczny i prawny przedstawiony w skardze nie budzi wątpliwości. (Jest najbardziej niebezpieczna. Potencjalnie możemy rozpoznać skargę w oparciu o odpis skargi. Daje możliwość załatwienia sprawy przez jednego sędziego na posiedzeniu niejawnym - najrzadsza sytuacja, bo nie mamy nikogo kogo moglibyśmy przesłuchać. Brak materiału dowodowego.)

!!Wystąpienie którejkolwiek z przesłanek nie obliguje sądu do zastosowania trybu uproszczonego, jedynie daje taką możliwość. Postępowanie uproszczone powinno być w formie zarządzenia, które może wydać przewodniczący wydziału lub sędzia sprawozdawca. !!Sprawa z posiedzenia niejawnego może zawsze wrócić na rozprawę (art. 122). Zawsze kiedy sąd uzna, że sprawa jest skomplikowana to powinna być rozprawa. To postępowanie rozpoznaje się co do istoty. Postępowanie kończy się wydaniem wyroku. Postępowanie to charakteryzuje się wnikliwą kontrolą sądu nad sprawą, można złożyć dodatkowe wnioski (poza ustnymi), stabilnością i jasną sytuacją strony, możliwością złożenia skargi kasacyjnej do NSA.

Postępowanie przed sądem II instancji (modele dwuinstancyjności)

Jest zasadzone na konstytucyjnej zasadzie dwuinstancyjności. Konstytucja gwarantuje dwuinstancyjność ale jednocześnie nie przesądza jak ta dwuinstancyjność będzie wyglądała.

!!!W doktrynie wyróżnia się 3 modele:

- apelacyjny - polega na dwukrotnym merytorycznym rozpatrzeniu i rozstrzygnięciu sprawy

- kasacyjny - rozpoznaje i rozstrzyga sprawę I instancja, a w wyniku wniesienia środka zaskarżenia II instancja kontroluje orzeczenie wydane przez I instancję (II instancja ma wyłącznie kompetencje kasacyjne).

- mieszany - łączy w sobie elementy dwóch poprzednich; polega na tym, że sprawa w której zapadło już orzeczenie I instancji jest rozstrzygane przez II instancję w pewnych granicach określonych prawem. Granice te ograniczają kompetencje II instancji.

7

---