MIKROEKONOMIA - WYKŁADY

10.12.2012

1. Popyt na czynniki wytwórcze - popyt pochodny, wynika z popytu na dobra i usługi, do wytwarzania których dane czynniki wytwórcze służą.

2. Czynniki wytwórcze:

- Nie są one zdolne do całkowicie samodzielnego wytwarzania czegokolwiek,

- uzyskanie efektu produkcyjnego w postaci konkretnego dobra lub usługi wymaga łącznego zaangażowania w procesie produkcji wszystkich kategorii zasobów,

- Nie są względem siebie substytucyjne,

- Poszczególne procesy produkcyjne mogą różnić się od siebie w zakresie proporcji zaangażowanych w nich czynników wytwórczych,

- Nie zużywają się one w całości w jednym cyklu produkcyjnym. Pozwala to na:

* Wynajmowanie czynników wytwórczych bez konieczności ich zakupu w całości,

* Rozpoczęcie procesu produkcyjnego nawet w przypadku niewielkiego stopnia zaangażowania finansowego ze strony przedsiębiorstwa.

3. Popyt na czynniki wytwórcze zależy od:

- Występowania popytu na dobra i usługi do wytwarzania których dane czynniki wytwórcze służą,

- Możliwość kombinowania proporcji wzajemnego użycia czynników produkcji w procesie produkcji.

4. Popyt w krótkim okresie czasu zależy od ceny jego usług:

- Im wyższa tym wielkość popytu na dany czynnik będzie mniejszy,

- Wzrost ceny rynkowej powoduje, że wartość produktu krańcowego zwiększa się dla każdej ceny czynnika.

5. Popyt w długim okresie czasu:

- Przedsiębiorstwo może zwiększać - oczywiście w granicach posiadanych środków - poziom zaangażowania wszystkich czynników wytwórczych,

- Wzrost nakładów jednych czynników może prowadzić do zwiększenia fizycznego produktu krańcowego innych, co oznacza również wzrost ich produkcyjności w ujęciu wartościowym,

- Postęp techniczny zwiększa przyrost produktu całkowitego określonego czynnika, przy danym stopniu zaangażowania pozostałych czynników wytwórczych.

6. Efekty zmian cen czynników wytwórczych (wzrost lub spadek cen czynników wytwórczych w długim okresie czasu może spowodować zmianę stosowanych metod wytwarzania oraz poziom produkcji):

- Efekt substytucyjny - gdy nastąpi zmiana stosunku cen czynników wytwórczych używanych w procesie produkcji a stosowana technologia pozwala na ich wzajemne występowanie to zmianie ulega proporcja wykorzystania czynników produkcji. Czynnik droższy będzie zastępowany czynnikiem tańszym,

* Prawo Kopernika - Greshama - pieniądz gorszy wypiera z obiegu pieniądz lepszy.

- Efekt podażowy - jeżeli zmiana cen czynników wytwórczych wywołuje ograniczenie rozmiarów produkcji,

* Efekt podażowy będzie tym mniejszy im niższą elastycznością będzie się charakteryzował popyt na produkty danego przedsiębiorstwa przy założeniu ceteris paribus,

7. Rynek pracy:

- Popyt na pracę - zgłaszają pracodawcy, wielkość zapotrzebowania na siłę roboczą w określonych warunkach rynkowych,

* Pierwotny popyt na pracę - zależy od jej ceny, czyli od wysokości płacy. Zależność ma charakter odwrotny, gdyż w miarę wzrostu płacy, wielkość popytu przedsiębiorstwa na pracę maleje (ceteris paribus),

* Wtórny popyt - pochodny, zależy od popytu na dobra lub usługi, których ta praca dostarcza. Zależność ma charakter dodatni, gdyż w miarę wzrostu popytu na dobra lub usługi, rośnie popyt na pracę służącą do ich wytwarzania.

8. Popyt przedsiębiorstwa na prace w krótkim okresie czasu:

- Założenie niezmienności technologii,

- Popyt na pracę będzie zależał od kosztu zatrudnienia danego pracownika,

- Krańcowy produkt pracy - przyrost produkcji na skutek zatrudnienia dodatkowego pracownika,

* Jest wyrażony w jednostkach fizycznych i zgodnie z prawem malejących przychodów ma tendencję spadkową, oznacza to, że kolejny zatrudniony przynosi firmie coraz mniejszy przyrost produkcji, przy założeniu niezmienności technologii,

- Wartość krańcowego produktu pracy - wyrażona jest w jednostkach pieniężnych i oznacza dodatkowy przychód firmy, uzyskany z zatrudnienia dodatkowego pracownika,

- Dopóki dodatkowy przychód jest większy od płacy, czyli kosztu zatrudnienia tego pracownika, firmie opłaci się zwiększać zatrudnienie,

- Popyt przedsiębiorstwa na pracę zapewniający równowagę musi spełniać warunek:

Płaca = wartość krańcowego produktu pracy.

- Aby obliczyć krańcowy przychód z pracy, znajdujemy najpierw krańcowy produkt pracy wyrażony w jednostkach fizycznych, a następnie obliczamy zmianę w całkowitym utargu przedsiębiorstwa, wynikłą ze sprzedaży tych dodatkowych jednostek towaru.

9. Popyt przedsiębiorstwa na pracę w długim okresie czasu:

- Możliwość zmiany technologii,

- Efekty wynikające ze zmiany płacy:

* Efekt substytucyjny - przy wzroście płac - prowadzić będzie do stosowania bardziej kapitałochłonnej techniki wytwarzania, a więc do zmniejszenia popytu na prace,

* Efekt podażowy:

+ W warunkach doskonałej konkurencji - wzrost płac - wzrost kosztów, niższy poziom produkcji, zmniejszenie wtórnego popytu na pracę,

+ W warunkach monopolu pełnego - wzrost płac - zmniejszenie produkcji, wzrost cen wytwarzanych towarów, w konsekwencji spadku produkcji nastąpi zmniejszenie pochodnego popytu na pracę,

- Im większa jest elastyczność popytu na produkty przedsiębiorstwa, tym większy będzie spadek rozmiarów produkcji pod wpływem przyrostu ceny określonego czynnika produkcji,

- W wyniku zmiany ceny pracy w długim okresie:

* Wzrost płac - oba efekty prowadzą do spadku popytu na pracę,

* Spadek płac - oba efekty wywołują wzrost popytu na pracę.

10. Podaż pracy - liczba osób chętnych do podjęcia pracy przy określonej stawce płacy.

- Jest to dodatnia reakcja między poziomem płac realnych a liczbą pracowników (roboczogodzin) oferowanych na rynku pracy w danym okresie, przy ceteris paribus.

11. Czynniki wpływające na podaż pracy:

- Możliwości danego pracownika,

- Wielkość populacji (określona przez stopę przyrostu naturalnego i rozmiar migracji),

- Sposób spędzania czasu przez społeczeństwo.

12. Efekt dochodowy i substytucyjny - efekt dochodowy wpływa na ograniczenie wielkości podaży pracy, a efekt substytucyjny na jej wzrost.

13. Krzywa podaży pracy dla pojedynczego pracownika:

- Przy niskich stawkach płac krzywa ma nachylenie dodatnie, co oznacza, że wzrost płac powoduje wzrost podaży pracy. Wzrost stawek płac powoduje, że ludzie chcą pracować dłużej, czyli wyzwala się efekt substytucyjny - pracownicy zastępują czas wolny czasem pracy,

- Od pewnego poziomu płac krzywa zwraca i charakteryzuje się nachyleniem ujemnym, co oznacza, że przy odpowiednio wysokich stawkach płac wzrost płacy powoduje spadek podaży pracy (efekt dochodowy). Gdy konsument osiągnie docelowy koszyk dóbr, efekt dochodowy zaczyna działać w kierunku zmniejszenia podaży pracy.

- Przy niższych płacach efekt substytucyjny przeważa nad efektem dochodowym. Czas wolny jest dobrem mniej poszukiwanym niż dochody z pracy, które umożliwiają wzrost konsumpcji dóbr,

- Przy wyższych dochodach stopień zaspakajania potrzeb konsumpcyjnych jest wyższy, wzrasta zapotrzebowanie na wypoczynek, który jest dobrem wyższego rzędu.

14. Równowaga na rynku pracy:

- Przyjmujemy, że istnieje możliwość swobodnego przepływu pracowników pomiędzy poszczególnymi podmiotami gospodarczymi, to równowaga na rynku pracy,

- Równowaga na rynku pracy w danej gałęzi:

- Płaca minimalna a równowaga na rynku pracy:

Kiedy zostaje wprowadzona płaca minimalna, która jest wyższa od poziomu równowagi tworzy się grupa potencjalnych pracowników bez pracy (przymusowo bezrobotni).

15. Monopson na rynku pracy - gdy mamy do czynienia z wyłącznym nabywcą czynnika produkcji, czyli pracy np. jedyny pracodawca w regionie.

- Charakteryzuje się zdolnością do kształtowania wysokości płacy i zatrudnienia.

16. Monopol na rynku pracy - oznacza, że np. pracownicy zrzeszyli się w np. związki zawodowe i negocjują z pracodawcami warunki zatrudnienia. Celem może być zwiększenie wynagrodzeń pracownika.

- Monopol bilateralny (obustronny) - z jednej strony związki zawodowe a drugiej strony monopson.

17. Nierównowagę na rynku pracy mogą wywołać:

- Związki zawodowe,

- Wprowadzenie płacy minimalnej,

- Korzyści skali, które nie pozwalają na wejście do branży pewnych przedsiębiorstw ,

- Koncepcja płacy efektywnej - przedsiębiorstwo dąży do tego aby przy posiadanych zasobach osiągnąć określoną wydajność.

18. Kapitał - wszelki wynik procesu produkcyjnego, który dzięki swym właściwościom może zostać zaangażowany w kolejnym procesie produkcyjnym.

- Aktywa rzeczowe (maszyny, budynki, środki transportu),

- Aktywa papierowe (środki pieniężne, akcje, obligacje), reprezentują one co najwyżej prawo do rozporządzania kapitałem realnym,

- Kapitał stanowi z jednej strony wyniki z drugiej nakłady.

19. Podaż kapitału:

- Rozmiary kapitału stanowią funkcję decyzji ekonomicznych,

- Zużywanie się wraz z upływem czasu pod względem fizycznym i technicznym:

* Podaż kapitału w krótkim okresie czasu: * Podaż kapitału w długim okresie czasu:

20. Ziemia - jako czynnik wytwórczy obejmuje nie tylko jej obszar ale wszystkie bogactwa naturalne (np. minerały, chemikalia), które mogą być wykorzystane w społecznym procesie gospodarowania.

21. Podaż ziemi:

- Jest określona warunkami naturalnymi,

- Rozmiary podaży w długim jak i w krótkim okresie czasu są niezmienne,

- Względem ceny jest zawsze doskonale elastyczna,

* Podaż ziemi w krótkim okresie czasu:* Podaż ziemi w długim okresie czasu:

---