Pośrednią miarą zdolności gleby do zaopatrzenia korzeni w wodę i tlen są: Właściwości fizyczne Pojemność wodna gleby Gęstość objętościowa Porowatość niekapilarna Przepuszczalność gleby w stosunku do wody Twardość (zwięzłość), max < 3 MPA (30 kG/cm2) Wielkość (średnica) przetworów glebowych 2. Właściwości chemiczne pH gleby Stężenie przyswajalnych składników pokarmowych, głównie związków N. Rodzaje korzeni Korzenie szkieletowe poziome pionowe Korzenie włoskowate Strefa wzrostu - wierzchołkowa - (str. pierwotna) Strefa aktywna - 500 włośników/1 mm2 - (str. pierwotna) Strefa przejściowa - z zanikającymi włośnikami (zanikająca str. pierwotna) Strefa przewodząca - struktura wtórna Głębokość zalegania korzeni uzależniona od warunków glebowych 100 - 150 m - główna masa korzeni (niekiedy 30 - 50 m) Głębiej korzenią się drzewa na podkładkach wegetatywnych Zasięg korzeni Stosunek średnicy zasięgu korony do średnicy zasięgu systemu korzeniowego 2-3 - gleby wytworzone z piasków 1,5 - gleby wytworzone z pyłów lub glin Kryteria oceny różnych systemów utrzymania gleby w sadzie 1.Wpływ na: stosunki wodne aerację i strukturę gleby zaopatrzenie w składniki mineralne temperaturę gleby rozmieszczenie korzeni zdrowotność drzew łatwość wykonania różnych zabiegów i prac w sadzie Ryzyko erozji gleby Ryzyko przymrozków Koszty CZARNY UGÓR Wyższa wilgotność gleby niż pod murawą, Wyższa zawartość azotanów (szybki rozkład próchnicy), Niższa gęstość objętościowa, wyższa porowatość, Poprzez mineralizację próchnicy przez bakterie aerobowe następuje pogorszenie struktury, Uprawa mechaniczna też działa destrukcyjnie, Destrukcja największa pod kołami ciągników: gleba zatraca naturalną przewiewność i wsiąkliwość, Po kilku latach zmniejszona zawartość substancji organicznej i zatracenie struktury, Pogarsza aerację, Większe wahania temperatury gleby, Gleba głębiej przemarza, Bardzo podatna na erozję, Niszczone i uszkadzane są korzenie w górnych warstwach gleby, Wbrew pozorom, nie są eliminowane potencjalne źródła infekcji (np.: parch), Maleje liczebność pasożytniczych i drapieżnych owadów i pajęczaków, Zaletą jest eliminowanie szkodliwych gryzoni (norników, myszy), Trudności przejazdu maszyn w okresie obfitego uwilgotnienia gleby, Konieczność talerzowania co 2 tygodnie (koszty), Modyfikacje - wysiew w poł. VII roślin okrywowych - stos. b. rzadko. Herbicydy doglebowe ACENIT 50 EC - 3.0 - 5.0 l/ha, III kl., pobierany przez korzenie kiełkujących chwastów. Zwalcza jednoroczne chwasty jednoliścienne i niektóre gatunki dwuliściennych. Stosowany w sadach i na pl. truskawki. AZOTOP 50 WP - (GESATOP); 0.5 - 3.0 kg/ha, IV kl., wnika przez korzenie. Zwalcza chw. jedno- i dwuliścienne w fazie ich kiełkowania. Najlepiej stosować wczesną lub jesienią na wilgotną glebę wolną od chwastów. Zalega w glebie 6 - 8 m-cy. ATRASAN 500 SC (80 WP) - 2.0 - 3.0 l/ha (1.25 - 1.8 kg/ha), III kl, wnika przez korzenie i liście. Może być stosowany w drzewach ziarnkowych, do 2-ego roku po posadzeniu w śliwach, wiśniach i czereśnisch, do 4-ego roku w morelach, brzoskwiniach i krzewach.Może być stosowany zamiast innych triazynowych. Wolniej rozpuszcza się w wodzie. BURACYL 80 WP - (VENZAR 80 WP); 0.5 - 2.0 kg/ha, IV kl., wnika przez korzenie. Niszczy chwasty roczne jedno- i dwuliścienne w fazie ich kiełkowania. Polecany do odchwaszczania truskawek. Zalega w glebie ok.3 ms-ce. CASORON 6,75 GR - 40 - 100 kg/ha, IV kl. Zwalcza chwasty jedno- i dwuliścienne, roczne i wieloletnie. W wyższych dawkach zwalcza chw. trwałe np. powój, ostrożeń i mniszek. Zalega w glebie 6 ms-cy. DEVRINOL 450 SC - 2.0 - 8.0 l/ha, IV kl., wnika do roślin przez łupinę nasienną, korzenie lub liście. Zwalcza jednoroczne chw. jedno- i niektóre dwuliścienne. Zalega w glebie 6 ms-cy. DUAL 960 EC - 1.5 - 1.8 l/ha, IV kl., pobierany przez kiełkujące nasiona chwastów. Niszczy chwasty prosowate. Należy go stosować przed wschodami jako oddzielny zabieg lub mieszance z herbicydami triazynowymi. Zalega w glebie ok. 3 ms-ce. GOAL 240 EC - 4.05 - 5.0 l/ha, IV kl., pobierany przez korzenie i liście. Zwalcza chw. dwuliścienne. Stosować wczesną wiosną przed wschodami lub po wschodach chwastów, najpóźniej, gdy chw. osiągną wys. 5 - 7 cm. Zalega w glebie 6 ms-cy. GOLTIX 70 WP (70 WG) - 2.0 - 5.0 kg/ha, IV kl., pobierany przez korzenie i liście. Może być stosowany przed wschodami lub po wschodach chwastów, na pl. truskawki. Zwalcza wiele jednorocznych gat. chwastów dwuliściennych i niektóre jednoliścienne. Zalega w glebie 4 ms-ce. KERB 50 WP (500 SC) - 2.05 - 5.0 kg/ha (l/ha), IV (III) kl., wnika przez korzenie. Niszczy perz i inne chw. jednoliścienne. Skuteczniej działa w niższej tm.- stosować jesienią. Zalega w glebie 6 ms-cy. STOMP 330 EC (400 SC) - 3.0 - 6.0 (2.0 - 5.0) l/ha, IV kl. Zwalcza chwasty w czasie ich kiełkowania. Przeznaczony do niszczenia jednorocznych chw. jedno- i dwuliściennych. Zalega w glebie 3 - 4 ms-ce. VENZAR 80 WP - 0,5 - 2,0 kg/ha, IV kl. zalecany jest do zwalczania chwastów w uprawie truskawek. Przeznaczony do niszczenia jednorocznych chw. rocznych, jedno- i dwuliściennych. Zalega w glebie 3 ms-ce. Herbicydy dolistne AMINOPIELIK STANDARD 600 SL - 1.5 l/ha,III kl., układowy. Zwalcza niektóre gatunki jednorocznych chw. dwuliściennych oraz dwuliściennych chw. trwałych (m. in. powój, ostrożeń, i mniszek) w sadach drzew ziarnkowych.

UGÓR HERBICYDOWY Wolniejsze zmniejszanie zawartości substancji organicznej, Mniejsza porowatość gleby, Korzenie nie są uszkadzane przez narzędzia uprawowe, Brak roślin konkurujących z drzewami o wodę i składniki mineralne, Na powierzchni pojawia się „skorupa”, Ułatwiony przejazd ciągników. ŚĆIÓŁKI Skutecznie zapobiega wzrostowi chwastów, Ogranicza lub hamuje parowanie wody, Mniejsze straty wody, Bardzo dobra struktura gleby, Sukcesywne wzbogacenie gleby w substancję organiczną, Okresowe zubożenie w N (wysoki stosunek C:N), Korzenie rozwijają się swobodnie do samej powierzchni i nie są narażone na przemarzanie, Naturalne schronienie dla owadów i pajęczaków, Dobre zimowanie gryzoni (zabezpieczyć szyjki korzeniowe), Niebezpieczeństwo przemarzania kwiatów w czasie przymrozków wiosennych (w bezchmurne noce słoma wypromieniowuje więcej ciepła) - większy spadek temp. - inwersja, Niebezpieczeństwo ognia, Koszty, np.: na 1 ha sadu z 20 cm ściółki = 20 ha żyta. MURAWA Zadarnianie najlepiej sprzyja utrzymaniu właściwej struktury gleby, Zapobiega ubijaniu gleby przez pojazdy, Woda wsiąka szybciej niż w czarny ugór, Korzenie traw stabilizują powierzchnię gleby, Świetnie zapobiega erozji, Korzenie drzew nieco głębiej niż pod ugorem herbicydowym czy ściółką, Ryzyko przemarzania korzeni znikome (tylko ściółka lepiej), Zwiększa ryzyko szkód powodowanych przez przymrozki wiosenne (przymrozki radiacyjne jak ściółka), Podobnie jak ściółka sprzyja rozwojowi fauny pożytecznej i gryzoniom, Wada to : konkurencja w zaopatrzeniu drzew i traw w wodę i składniki mineralne, Łatwość wjazdu do sadu. MIESZANEKI TRAW Rajgras angielski Wiechlina łąkowa Kostrzewa czerwona Najlepszą pora wysiewu traw jest początek lipca - po zakończeniu najważniejszych opryskiwań w sadzie. SZKODLIWOŚĆ CHWASTÓW POLEGA NA: konkurencji dla roślin uprawnych w dostępie do wody i substancji pokarmowych; oddziaływaniu chemicznym - alleopatia; tworzeniu naturalnej osłony dla gryzoni w sadach; w zwiększaniu potencjalnego zagrożenia kwiatów przymrozkami wiosennymi w okresie kwitnienia drzew owocowych przez podniesienie warstwy zimnego powietrza nad powierzchnię gleby w sadzie; konkurencji w dostępie do światła dla nowo sadzonych truskawek i krzewów; utrudnianiu kombajnowego zbioru owoców na plantacjach krzewów jagodowych przez bujnie rosnące chwasty, takie jak np. powój polny. KORZYŚCI JAKIE DAJĄ CHWASTY: POPRAWIĄ RÓWNOWAGĘ BIOLOGICZNĄ AVANS 330 SL - 2.0 - 10 l/ha, III kl., układowy (zbliżony do Rundapu). Zwalcza chwasty jednoroczne i wieloletnie, jedno- i dwuliścienne. Do niszczenia trwałych chw. dwuliściennych i likwidacji starych plantacji malin stosować Avans w dawce 5 l/ha z Chwastoxem extra 300 SL w dawce 2 l/ha. BASAGRAM 600 SL - 2.0 - 3.0 l/ha, III kl., układowy. Zwalcza wierzbownicę gruczołowatą i górską oraz niektóre dwuliścienne chwasty jednoroczne.  BASTA 150 SL - 4.0 - 6.0 l/ha, III kl., kontaktowy. Zwalcza chwasty jedno- i dwuliścienne. Traci fitotoksyczność po zetknięciu z glebą. BETANAL 160 EC - 6.0 l/ha, IV kl. Zwalcza jednoroczne chw. dwuliścienne we wczesnych stadiach rozwojowych na pl. truskawki. Selektywny dla truskawki, może być stosowany bezpośrednio po jej posadzeniu. Nie zalega w glebie. BETANAL PROGRESS AM 180 EC - 4.0 - 4.5 l/ha, IV kl. Pobierany przez liście i korzenie chw. Zwalcza wiele jednorocznych chw. dwuliściennych i niektóre gat. jednoliścienne, bezpośrednio po ich wschodach. Zabiegi wykonuje się średnio co 7 - 14 dni. Rozkłada się w glebie podczas sezonu wegetacji. CHWASTOX EXTRA 300 SL (750 SL) - 3.0 - 3.5 l/ha; CHWASTOX 750 SL, III kl., układowy. Niszczy gatunki dwuliścienne, w tym trwałe, np. ostrożeń, powój, mniszek, skrzyp. Rozkłada się w glebie podczas sezonu wegetacji. DICOHERB 750 SL - 1.0 l/ha, III kl., układowy. Zwalcza niektóre gatunki chw. dwuliściennych, w tym trwałe, np. ostrożeń, powój, mniszek, skrzyp w sadach drzew ziarnkowych i pestkowych. Może być mieszany z preparatami zawierającymi glifosat. Folar 525 SC - 6.0 - 8.0 l/ha, IV kl., (może być stosowany doglebowo). Ogranicza kiełkowanie gat. chw. wrażliwych na triazyny przez 6 - 10 tyg. po zastosowaniu. Opryskiwać chw. wysokości 10 - 15 cm. Stosować w sadach ziarnkowych i pestkowych, pasowo, w rzędach drzew tak aby dawka preparatu na 1ha całkowitej powierzchni sadu nie przekraczała 4.0 l. LONTREL 300 - 0.35 - 0.4 l/ha, IV kl., układowy. Zwalcza niektóre gat. chwastów dwuliściennych, m.in. rumiankowate, ostrożeń polny, przymiotno kanadyjskie. Rozkłada się w glebie w okresie sezonu weget. REGLONE TURBO 200 SL - 1.5 - 3.5 l/ha, III kl., kontaktowy. Niszczy nadziemne części chwastów. Skutecznie zwalcza gatunki dwuliścienne. Traci fitotoksyczność po zetknięciu z glebą. SADOFOSAT 350 SL - 5,0 - 7.0 l/ha, IV kl., układowy. Służy do zwalczania chwastów jedno- i dwuliściennych, rocznych i wieloletnich. STARANE 250 EC - 1.5 - 2.0 l/ha, IV kl., układowy. Zwalcza głęboko korzeniące się chwasty dwuletnie: mniszek pospolity, powój, szczaw tępolistny i inne). W glebie ulega szybkiemu rozpadowi. TAROL 200 SL - 1.5 - 4.0 l/ha, II kl., kontaktowy. Zwalcza chwasty jedno- i dwuliścienne. Traci fitotoksyczność po zetknięciu z glebą.

WPŁYWAJĄ KORZYSTNIE NA WŁAŚCIWOŚCI GLEBY (wzbogacają w materię organiczną) PRZYSPIESZAJĄ OKRES WEGETACJI POPRAWIAJĄ JAKOŚĆ OWOCÓW Wrażliwość na herbicydy (malejąco) Truskawka Borówka Malina Agrest Porzeczka Winorośl Śliwa Wiśnia Grusza Jabłoń Ogólne zasady stosowania herbicydów w sadownictwie 1. Dostosowanie herbicydu do: wieku i kondycji drzewa rodzaju gleby (herbicydy doglebowe) gatunku chwastów fazy rozwojowej chwastów wilgotności gleby i temperatury 2. Rotacja herbicydów o różnym mechanizmie działania. 3. Staranne zwalczanie chwastów w nowo założonych sadach. SKUTECZNOŚĆ HERBICYDÓW ZALEŻY OD: rodzaju gleby wieku chwastów warunków pogodowych rodzaju herbicydu i dawek dokładności wykonania zabiegu NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIANE BŁĘDY: za późno wykonany zabieg źle dobrany herbicyd za mała lub za duża ilość wody złe naniesienie na glebę opryskiwanie przy nieodpowiedniej pogodzie WADY HERBICYDÓW: pojawienie się chwastów odpornych zanieczyszczenie wód i gleby pojawienie się nowych chwastów   GLIFOSAT Szybciej pojawia się wtórne zachwaszczenie Możliwość uszkodzenia drzew Uzależnienie od warunków pogodowych oraz fazy rozwojowej chwastów WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA Usuwać odrosty korzeniowe i nisko położone gałęzie Opryskiwać podczas bezwietrznej pogody Stosować niskie ciśnienie robocze 0,3 MPa (3 atm) Stosować osłony na lance i belki STOSOWANIE GLIFOSATU JESIENIĄ - ZASADY termin - pierwsza połowa listopada; na zielone rośliny, gdy trwa proces fotosyntezy; krótki dzień i niskie temp. sprzyjają przenoszeniu (nocą) Glifosatu z asymilatami do podziemnych organów roślin; wykonywać gdy w ciągu dnia są dodatnie temperatury; nie wykonywać zabiegu, jeżeli nastąpiło masowe opadanie liści z drzew i pokryły one chwasty zwartym kobiercem; zachować ostrożność przy nisko opuszczonych gałęziach; niecelowe mieszanie z Chwastoksem lub Aminopielikiem (nie działają w niskich temp. i dużej wilgotności); po stosowaniu Glifosatu, masowe wiosenne wschody chwastów jednorocznych następuje więc w późniejszym terminie (Glifosat w okresie chłodów zalega w glebie - rozkład następuje dopiero wczesną wiosna).

Ujemny bilans wodny - na ok. 24% pow. Polski 16% pow. Polski - warunki przeciętne (niedobory 40 - 60 mm) ok. 14% - bilans dodatni 7,5 tys. ha produkcji sadowniczej - nawadniane (25%) Optimum nawadniania - gdy POLOWA POJEMNOŚĆ WODNA spada do 60 - 65% = -0,03 MPa (300 hPa) = 0,3 atm. 1 atm. = 10 m sł. H2O ≈ 1 000 hPa ≈ 100 kgPa ≈ 0,1 MPa KRYTERIA I METODY OCENY POTRZEB NAWODNIENIOWYCH ROŚLIN KRYTERIA GLEBOWE 1. Kryterium wilgotności gleby Metoda bloków kapilarno-porowatych Metoda radiometryczna 2. Kryterium stopnia dostępności wody dla roślin Metoda tensjometryczna KRYTERIA ROŚLINNE 1. Kryterium potencjału wodnego rośliny oraz jego zmian Metoda pomiaru temperatury korony rośliny Metoda pomiaru zmiany średnicy pędu lub owocu KRYTERIA KLIMATYCZNE 1. Kryterium wpływu klimatu na potencjał wodny gleby lub rośliny Systemy nawadniania roślin sadowniczych Zalewowe Bruzdowe Deszczowniane Mikrodeszczowniane Kroplowe System nawadniania deszczownianego ZALETY Nie wymaga wysokiej jakości wody Odporny na uszkodzenia mechaniczne Możliwości ochrony przed przymrozkami do ok. -5 °C (3,5 mm/h - 35 m3) WADY Duże zapotrzebowanie na wodę, energię (kilkaset l/ha) Większe prawdopodobieństwo wystąpienia chorób grzybowych Niemożność nawadniania podczas wiatrów, prowadzenia prac w sadzie Erodowanie ziemi na terenach o dużych spadkach Wymaga dużych nakładów na terenach towarzyszących System nawadniania mikrodeszczownianego ZALETY Średnio wrażliwy na jakość wody (Ø dyszy 0,8 - 2,0 mm) Duża oszczędność wody i energii (20 - 200 l/ha) Niewielka możliwość występowania chorób grzybowych Prosty montaż instalacji Dość odporny na uszkodzenia mechaniczne WADY Woda często uzdatniana Duże prawdopodobieństwo wystąpienia uszkodzeń instalacji podczas prac sadowniczych Konieczność mocowania naziemnych linii zraszających do gruntu Utrudnia mechaniczne niszczenie chwastów Wysoki wydatek wody w porównaniu z nawadnianiem kropelkowym Utrudnione prowadzenie prac podczas nawodnień System nawadniania kroplowego ZALETY Niskie koszty eksploatacji, oszczędza wodę i energię (1 - 4 l/ha przy 0,1 MPa) Rośliny nie są narażone na choroby grzybowe Umożliwia prowadzenie prac podczas nawadniania Najlepszy system na tereny erodowane

Nie wymaga stabilizowania przewodów i emiterów Kroplowniki można instalować na powierzchni gruntu, pod lub nad Pracuje przy niskim ciśnieniu roboczym Dobry do nawodnień wieloobszrowych Nie wymaga wydajnych źródeł wody Możliwość utrzymania stałej wilgotności gleby WADY Wymaga najwyższej jakości wody Wrażliwy na uszkodzenia mechaniczne Napowierzchniowa instalacja utrudnia mechaniczne niszczenie chwastów Dość skomplikowany montaż Wysoki koszt założenia

---