2487


Wymagania formalne wniesienia skargi i jej moc

Wymagania formalne dotyczące skargi można podzielić na:

  1. dotyczące treści

  2. dotyczące formy

  3. dotyczące trybu wnoszenia

  4. dotyczące wpisu od skargi

Ad. a)

(57 § 1 p.p.s.a.) - Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto powinna zawierać wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności. W skardze powinien być oznaczony organ, którego działania lub bezczynności skarga dotyczy, a także powinno w niej być zawarte określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego.

Art. 46 i 47 wskazują elementy pisma strony w postępowaniu sądowym. Ponieważ skarga stanowi takie właśnie pismo, stąd wymienione w tych przepisach elementy pisma odnoszą się również do skargi składanej do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Zgodnie z tymi przepisami konieczne będzie:

  1. oznaczenie w skardze sądu, do którego jest kierowana - a więc w przypadku skargi, będzie to wojewódzki sąd administracyjny w mieście X,

  2. imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,

  3. oznaczenie rodzaju pisma - w naszym przypadku skarga,

  4. osnowę, czyli pewną treść opisową, określającą, w jaki sposób naruszono prawo itd.

  5. podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika

  6. wymienienie załączników

Istotne jest to, by pamiętać, że jeśli wniesiona skarga jest jednocześnie pierwszym pismem w sprawie, to powinna ona ponadto zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku - adres do doręczeń, lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz przedmiotu sprawy.

Wspomniane już art. 46 i 47 wskazują dodatkowo na jeszcze kilka pomniejszych wymagań.

Ppsa dopuszcza możliwość, by w sytuacji, gdy w sprawie występuje kilku skarżących tę samą decyzję, postanowienie, inny akt, czynność lub bezczynność organu, skargę wnieść w jednym piśmie. Gdyby natomiast zdarzyło się tak, że w jednej skardze zaskarżono różne decyzje, postanowienia, etc. przewodniczący zarządzi rozdzielenie skarg.

Ad. b)

Skarga może mieć wyłącznie formę pisemną.

Ad. c)

W przypadku skargi na decyzję lub postanowienie, wnosi się ją w terminie 30 dni od daty doręczenia owej decyzji lub postanowienia skarżącemu, natomiast w przypadku innego rodzaju aktów lub czynności skargę wnosi się w terminie 30 dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie 60 dni od dnia wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa.

(Uwaga: trzeba tu zwrócić uwagę na fakt, iż w przypadkach, które dotyczą skargi na inne akty czy czynności, elementem koniecznym - poprzedzającym wniesienie skargi jest wezwanie właściwego organu do usunięcia naruszenia prawa).

Prokurator i RPO mogą wnieść skargę w terminie 6 miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej, a w pozostałych przypadkach w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności uzasadniającej wniesienie skargi. Termin ten nie ma zastosowania do wnoszenia skarg na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej.

(Uwaga: Jeżeli w postępowaniu administracyjnym prokurator występował jako podmiot na prawach strony, to wówczas prokurator wnosi skargę do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia prokuratorowi decyzji będącej przedmiotem zaskarżenia - wynika to z orzecznictwa, a nie z przepisów!!)

Terminy oblicza się tak jak w prawie cywilnym, z tym wyjątkiem, że jeśli ostatni dzień terminu przypadałby na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, to ostatnim dniem terminu będzie następny dzień po dniu/dniach wolnych od pracy.

Uchybienie terminu do wniesienia skargi powoduje jej bezskuteczność, jednakże skarżący może bronić się przed negatywnymi skutkami uchybienia terminu poprzez złożenie do sądu wniosku o przywrócenie terminu. Pismo z takim wnioskiem składa się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w terminie 7 dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu, uprawdopodobniając w nim okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu. W przypadku skargi taki wniosek wnosi się do wskazanego wyżej sądu, ale za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi.

Równocześnie z wnioskiem konieczne jest wniesienie skargi.

Po upływie roku od uchybionego terminu, jego przywrócenie jest dopuszczalne tylko w wyjątkowych przypadkach.

W zakresie trybu do wniesienia skargi ppsa wprowadziła tryb pośredni. Zgodnie z art. 54 § 1 skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi. Wniesioną skargę organ zobowiązany jest przekazać sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę. Organ ma na to 30 dni od dnia wniesienia skargi. W tym okresie organ nie bada ani dopuszczalności skargi, ani legitymacji skarżącego czy choćby spełnienia przez skargę wymogów formalnych.

Jeżeli organ nie przekaże skargi sądowi w wymaganym terminie:

  1. sąd, na wniosek skarżącego, wymierzy grzywnę

  2. jeżeli organ, pomimo wymierzenia grzywny nie przekazał skargi, sąd może na żądanie skarżącego rozpoznać sprawę na podstawie odpisu skargi, gdy stan faktyczny i sprawny przedstawiony w skardze nie budzą uzasadnionych wątpliwości

  3. skład orzekający lub prezes sądu zawiadamia organy właściwe do rozpatrywania skarg, wniosków i petycji o rażącym naruszeniu obowiązków przez organ

  4. sąd może rozpoznać skargę w trybie uproszczonym

Ad. d)

Od skargi pobiera się wpis. Wpis może być stały lub stosunkowy.

Wpis stosunkowy pobiera się w sprawach, w których przedmiotem zaskarżenia są należności pieniężne, natomiast w pozostałych sprawach pobiera się wpis stały.

Moc skargi do sądu administracyjnego

Skarga do sądu administracyjnego nie jest środkiem bezwzględnie suspensywnym, a więc jej wniesienie nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności. Skarga ma natomiast moc środka względnie suspensywnego. Ustawa — Prawo o postępowa­niu przed sądami administracyjnymi szczegółowo reguluje wstrzymanie wykona­nia aktu lub czynności, przyznając w tym zakresie właściwość organowi, a następ­nie po przekazaniu skargi sądowi:

Odmowa wstrzymania wykonania aktu lub czynności przez organ nie pozbawia skarżącego prawa do złożenia wniosku do sądu.

Po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać po­stanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowa­nia trudnych do odwrócenia skutków.

Postanowieniem w sprawie wstrzymania aktu lub czynności sąd nie jest związany, może je zmienić lub uchylić w każdym czasie w przypadku zmiany okoliczności.

Postanowienie w sprawie wstrzymania może zostać wydane na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie o wstrzymaniu lub odmowie wstrzyma­nia służy zażalenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Wstrzymanie wykonania aktu lub czynności upada w razie wydania orzeczenia kończącego postępowanie w pierwszej instancji.

Art. 60 ppsa: .,Skarżący może cofnąć skargę. Cofnięcie skargi wiąże sąd. Jednakże sąd uzna cofnięcie skargi za niedopuszczalne, jeżeli zmierza ono do obejścia prawa lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważ­ności".

Stadia postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym

W postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym można wyróż­nić trzy stadia:

a) postępowanie wstępne

b) postępowanie rozpoznawcze

c) podjęcie orzeczenia.

Postępowanie wstępne. Przewodniczący wydziału lub wyznaczony sędzia zarządza skompletowanie akt niezbędnych do rozpoznania sprawy. W pierwszej fazie wstępnej skompletowanie akt jest niezbędne do ustalenia dopuszczalności podjęcia postępowania w sprawie.

Po otrzymaniu skargi na akt lub czynność (bezczynność) organu i skompletowaniu akt przewodniczący bada skargę. W ra­zie gdy skarga jest dotknięta brakami, które można usunąć, np. brak podpisu skarżącego, brak pełnomocnictwa, nieuiszczenie wpisu, wzywa stronę skarżącą do ich usunięcia w terminie. Bada zdolność sądową i procesową stron i w razie stwierdzenia braku kieruje sprawę na posiedzenie niejawne. Bada dopuszczalność skargi i w razie ustalenia wstępnego jej niedopuszczalności kieruje sprawę na posiedzenie niejawne.

Na posiedzeniu niejawnym sąd bada: po pierwsze niedopuszczalność skargi. Przyczyny niedopuszczalności skargi możemy podzielić na przyczyny przed­miotowe i podmiotowe.

Niedopuszczalność skargi z przyczyn przedmiotowych będzie miała miejsce, gdy:

  1. sprawa będąca przedmiotem skargi nie należy do właściwości sądu admini­stracyjnego.

Sąd administracyjny jest obowiązany zbadać, czy w sprawie będącej przedmiotem skargi jest właściwy. Jeżeli stwierdzi, że w sprawie nie jest właściwy, odrzuci skargę - taka sytuacja będzie miała miejsce, gdy sąd administracyjny uzna, że w sprawie właściwy jest sąd (Sąd Najwyższy, sąd powszechny, sąd wojskowy). Natomiast gdy sąd administracyjny ustali, że sprawa należy do właściwości innego sądu administracyjnego, przekaże sprawę właściwemu sądowi administracyjnemu. Postanowienie sądu może zapaść na posiedzeniu niejawnym. Sąd, któremu sprawa została przekazana, jest związany postanowieniem o przekazaniu sprawy, z wyjąt­kiem Naczelnego Sądu Administracyjnego. Czynności dokonane w sądzie niewłaści­wym pozostają w mocy;

  1. skarga została złożona w sprawach, w których sąd administracyjny nie jest właściwy.

  2. skarga została złożona na akt nieistniejący (np. decyzję niedoręczoną lub nieogłoszoną);

  3. skarga została wniesiona bez wyczerpania środków zaskarżenia lub gdy przedmiotem zaskarżenia jest akt podjęty poza postępowaniem administracyjnym, bez wezwania do usunięcia naruszenia prawa;

  4. gdy skarga dotyczy sprawy pomiędzy tymi samymi stronami, która jest w toku lub już została prawomocnie osądzona.

Z przyczyn podmiotowych skarga będzie niedopuszczalna:

  1. gdy została złożona przez podmiot niemający legitymacji do złożenia skargi, a będzie to miało miejsce, gdy ze skargi wynika, że sprawa nie dotyczy interesu prawnego wnoszącego skargę lub skargę wniosła organizacja społeczna, która nie brała udziału w postępowaniu lub wniosła skargę na akt niepodejmowany w postępowaniu;

  2. jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej, albo jeżeli skarżący nie ma zdolności procesowej, a nie działa przez przedstawiciela albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną skarżącą zachodzą braki unie­możliwiające jej działanie. Z powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo zdolności procesowej skarżącego i niedziałania przedstawiciela ustawowego łub braku w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej skarżącym, uniemoż­liwiającego jego działanie, sąd odrzuci skargę dopiero wówczas, gdy brak nie zostanie uzupełniony.

Ponadto na posiedzeniu niejawnym sąd bada zachowanie terminu do wniesienia skargi i jeżeli ten został uchybiony i nie został przywrócony, powoduje to odrzucenie skargi oraz czy uzupełniono w wyznaczonym terminie braki formalne skargi.

Jeżeli w wyniku przeprowadzonego badania sąd ustali wystąpienie jednej z przeszkód uniemożliwiających nadanie skardze dalszego biegu, to wydaje postanowienie o odrzuceniu. Odrzucenie skargi może nastąpić na posiedzeniu niejawnym.

Jeżeli w wyniku czynności przewodniczącego lub wyznaczonego sędziego albo w wyniku przeprowadzenia postępowania niejawnego sąd ustali, że nie ma podstaw do odrzucenia skargi, sprawę kieruje się do rozpoznania.

Postępowanie mediacyjne

Szczególnym etapem postępowania sądowego po ustaleniu dopuszczalności skargi i spełnieniu wymagań formalnych jest postępowanie mediacyjne1.

Po­stępowanie mediacyjne jest prowadzone na wniosek stron, a także bez wniosku stron, przed wyznaczeniem rozprawy.

Celem postępowania mediacyjnego jest wyjaśnienie i rozważenie okoliczności faktycznych i prawnych sprawy oraz przyjęcie przez strony ustaleń co do sposobu jej załatwienia w granicach obowią­zującego prawa. Z tego rozwiązania wynika, że w postępowaniu mediacyjnym strony nie są związane granicami skargi co do zarzutów i wniosków skargi oraz powołaną podstawą prawną w skardze. Granice dopuszczalnych ustaleń wy­znaczają obowiązujące przepisy prawa. Z istoty postępowania mediacyjnego wynika, że odbywa się ono z udziałem stron, a także podmiotów na prawach strony i dopuszczonego uczestnika postępowania.

Postępowanie mediacyjne prowadzi sędzia lub wyznaczony przez przewod­niczącego referendarz sądowy.

Z posiedzenia mediacyjnego sporządza się protokół, w którym zamieszcza się stanowiska stron, a w szczególności dokonane przez strony ustalenia co do sposobu załatwienia sprawy. Protokół podpisuje prowadzący postępowanie mediacyjne oraz strony.

Wynik postępowania mediacyjnego ma znaczenie dla następnych stadiów postępowania sądowego. Jeżeli bowiem strony dokonają ustaleń w postępowaniu mediacyjnym, organ uchyla lub zmienia zaskarżony akt albo wykonuje lub podejmuje inną czynność stosownie do okoliczności sprawy w zakresie swojej właściwości i kompetencji.

Na akt wydany na podstawie ustaleń postępowania mediacyjnego mogą strony lub podmiot, któremu jest przyznana legitymacja do złożenia skargi, wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia aktu albo wykonania lub podjęcia czynności. Skargę sąd rozpoznaje łącznie ze skargą wniesioną w sprawie na akt lub czynność, w której przeprowadzono postępowanie mediacyjne.

Jeżeli skarga na akt lub czynność, wydane lub podjęte na podstawie ustaleń postępowania mediacyj­nego, nie została wniesiona albo skarga ta została oddalona, sąd umarza po­stępowanie w sprawie, w której prowadzono postępowanie mediacyjne.

Wynikiem postępowania mediacyjnego jest też brak dokonania ustaleń. W takim przypadku rozpoznanie sprawy sądowoadministracyjnej następuje na rozprawie.

Organ, którego działanie lub bezczynność zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy. Przesłan­ką dopuszczalności jest uwzględnienie skargi w całości, co oznacza uwzględnienie zarzutów i wniosków skargi oraz powołanej podstawy prawnej. Inną przesłanką ograniczającą dopuszczalność samokontroli jest związanie organu przepisami o właściwości, co powoduje, że tylko jeśli na podstawie przepisów prawa jest właściwy do weryfikacji decyzji, może uwzględnić skargę. Uwzględnienie skargi w całości jest podstawą do umorzenia postępowania sądowoadministracyjnego.

Postępowanie rozpoznawcze

Postępowanie rozpoznawcze jest podstawowym stadium postępowania sądowoadministracyjnego. W stadium tym sąd rozpoznaje sprawę sądowoadministracyjną.

Sąd może zarządzić połączenie kilku oddzielnych spraw toczących się przed nim w celu łącznego rozpoznania lub także rozstrzygnięcia, jeżeli mogły być objęte jedną skargą lub jeżeli pozostają one ze sobą w związku.

Art. 134 § 1 ppsa „Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną". Brak związania zarzutami i wnioskami oznacza, że sąd bada w pełnym zakresie zgodność z prawem działania lub bezczynność organu, a nie tylko zgodność z przepisami, których naruszenie zarzucono w skardze (brak związania podstawami i zarzutami skargi), i wobec tego może wydać orzeczenie innej treści niż to, o które wnosi skarżący (brak związania wnioskami skargi).

Sąd rozpoznaje na podstawie akt sprawy, a wyjątek dopuszczalny jest tylko wtedy, gdy organ nie przesłał akt sprawy. W takim przypadku na żądanie skarżącego sąd rozpoznaje sprawę na podstawie nadesłanego odpisu skargi, gdy stan faktyczny i prawny przedstawiony w skardze nie budzi uzasadnionych wątpliwości.

Sąd rozpoznaje zatem na podstawie akt sprawy, co oznacza, że sąd rozpoznaje sprawę na podstawie stanu faktycznego istniejącego w dniu podjęcia zaskarżonego działania lub bezczynności. Sąd zatem nie uwzględnia okoliczności faktycznych, które powstały po podjęciu działania. Sąd może jednak z urzędu lub na wniosek strony przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie. Fakty powszechnie znane sąd bierze pod uwagę nawet bez powołania się na nie przez strony. Do przeprowadzanego uzupełniającego postępowania dowodowego stosuje się odpowiednio przepisy k.p.c. Przy ustaleniu stanu faktycznego sąd administracyjny jest związany prawomocnym wyrokiem skazującym co do popełnienia przestępstwa.

Forma postępowania rozpoznawczego. Podstawową formą postępowania rozpoznawczego jest rozprawa. Wynika to z konstytucyjnej zasady jawności (art. 45 ust. 1) oraz rozwiązań przyjętych w ppsa, które jako zasadę przyjmują, że posiedzenia sądowe są jawne (art. 90), oraz z takich rozwiązań, jak to, że sąd wydaje wyrok po zamknięciu rozprawy (art. 133 § 1), z przepisów o otwarciu na nowo rozpraw (art. 90 § 2 i § 3), wydania wyroku przez sędziów, przed którymi odbyła rozprawa (art. 136).

Postępowanie rozpoznawcze jest przeprowadzane w trybie zwykłym, a zatem na rozprawie, ale też jest dopuszczalne przeprowadzenie rozpoznania w trybie uproszczonym. Zgodnie z. art. 119 ppsa postępowanie uproszczone jest dopuszczalne, jeżeli:

  1. decyzja lub postanowienie są dotknięte wadą nieważności, o której mowa w art. 156 § 1 k.p.a., lub w innych przepisach albo wydane zostały z naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania;

  2. strona zgłosi wniosek o skierowanie sprawy do rozpoznania w trybie uproszczonym, a żadna z pozostałych stron w terminie czternastu dni od zawiado­mienia o złożeniu wniosku nie zażąda przeprowadzenia rozprawy;

  3. organ nie przekazał sądowi skargi mimo wymierzenia grzywny, gdy skar­żący złożył żądanie rozpoznania sprawy na podstawie nadesłanego odpisu skargi, gdy stan faktyczny i prawny przedstawiony w skardze nie budzi uzasadnionych wątpliwości.

Rozpoznanie w trybie uproszczonym może być zastosowane, co oznacza, że forma ta nie jest obligatoryjna, a jej zastosowanie wynikać winno ze względów przyspieszenia załatwienia sprawy.

W trybie uproszczonym sąd rozpoznaje sprawę na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego. Na posiedzeniu niejawnym mogą uczestniczyć tylko osoby wezwane.

Zawieszenie i umorzenie postępowania sądowoadministracyjnego

W toku postępowania mogą powstać przeszkody o charakterze przejściowym lub trwałym, które uniemożliwiają prowadzenie postępowania przed sądem admi­nistracyjnym. Przeszkody przejściowe są podstawą do zawieszenia postępowania.

Zawieszenie postępowania sądowoadministracyjnego.

Wyróżnia się zawieszenie postępowania we właściwym tego słowa znaczeniu oraz zawieszenie postępowania wskutek zgodnego wniosku stron lub ich bezczynności, określanych jako spoczywanie procesu.

W sytuacji gdy postępowanie sądowoadministracyjne zostało zawieszone z te­go powodu, że rozstrzygnięcie sprawy sądowoadministracyjnej zależy od wyniku postępowania karnego lub administracyjnego, a postępowania te nie zostało jeszcze rozpoczęte, ich rozpoczęcie zaś zależy od wniosku strony, sąd wyznacza termin do wszczęcia postępowania, a jeśli postępowanie może być wszczęte z urzędu lub na wniosek innego podmiotu (np. prokuratora), sąd może zwrócić się do właściwego organu o rozpoczęcie tego postępowania. Sąd może z urzędu, w razie gdy w ciągu roku od daty postanowienia o zawieszeniu postępowania, nie zgłasza się lub nie zostaną wskazani następcy prawni zmarłej strony, zwrócić się do sądu spadku o ustanowienie kuratora spadku, chyba że kurator taki już wcześniej został ustanowiony.

Ppsa nakłada na sąd obowiązek podjęcia z urzędu zawieszonego postępowania, gdy ustaną przy­czyny zawieszenia.

Artykuł 130 § 1 ppsa wprowadza wyjątek od obowiązku podjęcia zawieszonego postępowania. Sąd umorzy postępowanie zawieszone z powodu braku adresu lub wskazania złego adresu skarżącego lub niewykonania przez skarżącego innych zarządzeń, co powoduje, że nie można sprawie nadać dalszego biegu, jeżeli w ciągu trzech łat od daty postanowienia o zawieszeniu strony nie złożą wniosku o jego podjęcie. Sąd umorzy postępowanie w razie stwierdzenia braku następcy prawnego strony, która utraciła zdolność sądową, a w każdym razie po upływie trzech lat od daty postanowienia o zawieszeniu z tej przyczyny. Jeżeli na tej podstawie umorzy postępowanie Naczelny Sąd Administracyjny, orzeczenie woje­wódzkiego sądu administracyjnego nabywa przymiot prawomocności.

Zawieszenie postępowania może nastąpić na zgodny wniosek stron (spoczywa­nie procesu). Jest tu wymagana wyłącznie zgodna wola stron. Skuteczność tej czynności pozostawiana jest ocenie sądu. Sąd może w takim przypadku zawiesić postępowanie. Sąd nie jest związany wnioskiem stron, a zależy to od uznania sądu.

W przypadku zawieszenia postępowania na zgodny wniosek stron sąd po­stanowi podjąć postępowanie na wniosek jednej ze stron, nie wcześniej jednak niż po upływie trzech miesięcy od zawieszenia postępowania.. Sąd związany jest wnioskiem strony, a jedynie ograniczenie sądu terminem (nie wcześniej jednak niż po upływie trzech miesięcy od zawieszenia postępowania) powoduje nieuwzględnienie wniosku.

Sąd umorzy postępowanie, które było zawieszone ze względu na złożenie zgodnego wniosku stron, jeżeli wniosek o podjęcie postępowania nie został zgłoszony w ciągu trzech lat od daty postanowienia o zawieszeniu postępowania. Jeżeli na tej podstawie umorzy postępowanie Naczelny Sąd Administracyjny, orzeczenie wojewódzkiego sądu administracyjnego nabywa przymiot prawomoc­ności.

Skutki prawne zawieszenia postępowania sądowoadministracyjnego. Skutki prawne zawieszenia postępowania to skutki dla biegu terminów i dopuszczalności podejmowania czynności procesowych.

Skutki prawne dla biegu terminów należy rozważać w dwóch przypadkach:

  1. w przypadku zawieszenia postępowania na zgodny wniosek strony lub niemożności nadania sprawie dalszego biegu, zawieszenie wstrzymuje tylko bieg terminów sądowych, które biegną dalej dopiero od dnia podjęcia postępowania. Nie wywołuje natomiast skutku wstrzymania terminów ustawowych;

  2. we wszystkich innych przypadkach zawieszenia żadne terminy nie biegną i zaczynają biec dopiero od początku od dnia podjęcia postępowania. Terminy sądowe należy w miarę potrzeby wyznaczyć na nowo.

Skutkiem prawnym zawieszenia postępowania dla dopuszczalności podejmowa­nia czynności procesowych jest zakaz podejmowania tych czynności. Sąd, jak i strony w trakcie postępowania nie mogą podejmować żadnych czynności, z wyjątkiem tych, które mają na celu podjęcie postępowania (np. w razie zawieszenia postępowania z powodu prejudycjalności zwrócenia się przez strony lub sąd o wszczęcie postępowa­nia) lub wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub czynności.

Forma orzeczenia w przedmiocie zawieszenia postępowania. Sąd orzeka o zawieszeniu, odmowie zawieszenia, podjęciu lub odmowie podjęcia zawieszone­go postępowania w formie postanowienia, które może zapaść na posiedzeniu niejawnym.

Na postanowienie o zawieszeniu postępowania oraz postanowienie o odmowie podjęcia zawieszonego postępowania służy zażalenie (art. 194 § 1 pkt 3 ppsa).

Umorzenie zawieszonego postępowania następuje w formie postanowienia, które może zapaść na posiedzeniu niejawnym. Od postanowienia o umorzeniu zawieszonego postępowania służy skarga kasacyjna (art. 173 § 1 ppsa).

Umorzenie postępowania sądowoadministracyjnego. Umorzenie postępowa­nia sądowoadministracyjnego ma miejsce, gdy wystąpią zdarzenia prawne, które ze względu na ich trwałe, a nie przejściowe, skutki prawne powodują, że postępowanie nie może dalej toczyć się w celu rozstrzygnięcia sprawy sądowo administracyjnej.

Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania:

  1. jeżeli skarżący skutecznie cofnął skargę;

  2. w razie śmierci strony, jeżeli przedmiot postępowania odnosi się wyłącznie do praw i obowiązków ściśle związanych z osobą zmarłą, chyba że udział w sprawie zgłasza osoba, której interesu prawnego dotyczy wynik tego postępowania;

  3. gdy postępowanie z innych przyczyn stało się bezprzedmiotowe.

Postanowienie o umorzeniu postępowania może zapaść na posiedzeniu nie­jawnym.

Na postanowienie o umorzeniu postępowania służy skarga kasacyjna.

Orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego

Ostatnim stadium postępowania przed sądami administracyjnymi jest podjęcie orzeczenia rozstrzygającego sprawę sądowoadministracyjną. W tym stadium dochodzi do udzielenia lub odmowy ochrony prawnej interesowi prawnemu strony skarżącej lub innemu interesowi reprezentowanemu przez stronę skarżącą.

Według rozwiązania przyjętego w ppsa orzeczenia sądu administracyjnego dzielą się na wyroki i postanowienia. Zgodnie z art. 132 ppsa „Sąd rozstrzyga sprawę wyrokiem", art. 160 zaś stanowi: „Jeżeli ustawa niniejsza nie przewiduje wydania wyroku, sąd wydaje orzeczenie w formie postanowienia".

Należy zwrócić też uwagę na orzeczenia wydawane przez sąd, przewod­niczącego lub wyznaczonego sędziego oraz zarządzenia referendarza sądowego, np. zarządzenie sądu o połączeniu kilku oddzielnych spraw toczących się przed nim w celu ich łącznego rozpoznania, zarządzenia przewodniczącego lub wy­znaczonego sędziego o skompletowaniu akt niezbędnych do rozpoznania sprawy, a w razie potrzeby także innych dowodów, zarządzenie o pozostawieniu wniosku o przyznanie pomocy prawnej bez rozpoznania.

Rodzaje wyroków. Ppsa różnicuje wyroki ze względu na rodzaj skarg i rodzaj sankcji (sankcja wzruszalności, sankcja nieważności) w zależności od rodzaju skarg.

(Sankcja wzruszalności - głównie z uwagi na naruszenie przepisów prawa procesowego. Sankcją nieważności - głównie z uwagi na naruszenie przepisów prawa materialnego). Ustawy samorzą­dowe przewidują w razie naruszenia prawa, z wyjątkiem nieistotnego naruszenia prawa i skutków prawnych przedawnienia, wyłącznie sankcję nieważności. Ppsa przyjmuje rozwiąza­nia prawne, zgodnie z którym ten sam rodzaj wad jest podstawą do stwierdzenia nieważności przez sąd, co na drodze administracyjnej.

Zawsze natomiast, w razie nieuwzględnienia skargi, sąd wyrokiem oddala skargę (art. 151 ustawy ppsa).

Wojewódzki sąd administracyjny, uwzględniając skargę, może wydać:

  1. wyrok o uchyleniu decyzji (postanowienia) w całości lub części.

Sąd uchyli zaskarżoną decyzję (postanowienie), jeżeli w wyniku rozpoznania sprawy ustalił, że decyzja została wydana:

a) naruszeniem prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy. Z przypadków naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, należy wyłączyć naruszenie przepisów prawa materialnego niebudzących wątpliwości interpretacyjnych, które zaliczamy do rażącego naruszenia prawa. Tą podstawą uchylenia decyzji są objęte sytuacje naruszenia prawa materialnego polegające na błędnym pojmowaniu treści lub znaczenia normy prawnej lub na mylnym podciąg­nięciu ustalonego stanu faktycznego pod pewną normę prawną

Sąd zatem będzie mógł uchylić decyzje, jeżeli stwierdzi istnienie związku przyczynowego pomiędzy treścią decyzji a naruszeniem normy prawa materialnego;

b) z naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego Sąd będzie obowiązany uchylić decyzję (postanowienia), jeżeli stwierdzi istnienie jednej z przesłanek wznowienia — i to niezależnie od tego, czy naruszenie przepisów prawa procesowego miało wpływ na decyzję, jeżeli nie wystąpią przesłanki negatywne określone w art. 146 k.p.a. (art. 145 § 1 pkt 3 ppsa);

c) z naruszeniem innych przepisów postępowania, jeżeli mogło mięć ono istotny wpływ na wynik sprawy. W pojęciu „inne naruszenie przepisów postępowania" nie mieszczą się naruszenia przepisów postępowania dające podstawę do wznowienia postępowania oraz naruszenia przepisów postępowania będące podstawą stwier­dzenia nieważności decyzji.

Przez istotny wpływ na wynik sprawy należy rozumieć oddziaływanie naruszeń prawa postępowania na treść decyzji. Sąd, uchylając na tej podstawie decyzję, będzie musiał wykazać związek przyczynowy pomiędzy treścią decyzji a naruszeniem norm prawa postępowania. Naruszenie norm prawa postępowania uniemożliwia wielu przypadkach prawidłowe stosowanie norm prawa materialnego i wobec tego jest zasadne rozwiązanie przyjęte w ppsa, z którego wynika, iż niekoniecz­nie sąd musi ustalić, że z całą pewnością zapadłaby decyzja odmiennej treści, gdyby naruszeń prawa postępowania nie było;

2) ustalając, że decyzja (postanowienie) jest dotknięta jedną z wad wyliczonych w art. 156 § 1 k.p.a. (stwierdzenie nieważności decyzji) lub w innych przepisach, np. w postępowaniu podatkowym sąd stwierdza jej nieważność

3) sąd wydaje wyrok stwierdzający niezgodność z prawem decyzji lub postanowienia.

Stwierdzenie niezgodności z prawem będzie dotyczyło przypadków, gdy występują przesłanki negatywne uregulowane w k.p.a., o.p. lub przepisach szczególnych, które wyłączają uchylenie decyzji lub postanowienia, oraz przesłanki negatywne dopuszczalności stwier­dzenia nieważności decyzji.

Jeżeli natomiast chodzi o przesłankę przedawnienia (art. 146 § 1 k.p.a., art. 2-5 § 1 pkt 3 o.p., art. 156 § 2 k.p.a., art. 247 § 2 o.p.), to ma ona w pełni zastosowanie w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Tak też jest, jeżeli chodzi o przesłankę wywołania nieodwracalnych skutków prawnych (art. 156 § 2 k.p.a.).

Wyroki w sprawie skarg na inne niż decyzje i postanowienia akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obo­wiązków wynikających z przepisów prawa. Sąd, uwzględniając tego rodzaju skargę, uchyla zaskarżony akt albo stwierdza bezskuteczność zaskarżonej czynności. Artykuł 146 § 2 ppsa dopuszcza wyjątek od kasacyjnego charakteru kompetencji judykacyjnych sądu administracyjnego, a mianowicie stanowi, że sąd może w wyroku uznać uprawnienie lub obowiązek wynikające z przepisów prawa.

Wyroki w sprawach skarg na bezczynność organów wykonujących ad­ministrację publiczną. Sąd, uwzględniając skargę na bezczynność organu wyko­nującego administrację publiczną, zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu lub dokonania czynności lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa.

Wyroki w sprawie skarg na uchwałę lub zarządzenie organów jednostek samorządu terytorialnego albo związku jednostki samorządu terytorialnej oraz przepisy prawa miejscowego organów administracji rządowej. Zgodnie z art. 147 § ppsa „Sąd uwzględniając skargę na uchwałę lub akt j.s.t., stwierdza nieważność tej uchwały lub aktu w całości lub w części albo stwierdza, że zostały wydane z naruszeniem prawa, jeżeli przepis szczególny wyłącza stwierdzenie ich nieważności". Według ustaw samorządowych uchwały lub zarządzenia organu samorządu terytorialnego sprzeczne z prawem są nieważne. Ocenę rodzaju naruszenia prawa i stopnia tego naruszenia, stanowiącego podstawę do stwierdzenia nieważności pozostawiono sądowi.

Ustawy samorządowe wprowadzają przesłankę negatywną stwierdzenia nieważ­ności uchwał lub zarządzeń organów samorządu terytorialnego — przesłankę przedawnienia. Nie stwierdza się nieważności uchwał lub zarządzeń pn upływie roku od dnia ich podjęcia, chyba że uchybiono obowiązkowi przedłożenia uchwały lub zarządzenia w terminie określonym ustawami samorządowymi albo jeżeli są one aktem prawa miejscowego. Jeżeli nie stwierdzono nieważności uchwały lub zarządzenia z powodu przedawnienia, sąd orzeka o ich niezgodności z prawem. Przy wydaniu przez sąd wyroku orzekają­cego o niezgodności uchwały lub zarządzenia z prawem, uchwała lub zarządzenie tracą moc prawną z dniem orzeczenia o ich niezgodności z prawem.

Wyroki w sprawie skarg na akty nadzoru. Sąd, uwzględniając skargę jednostki samorządu terytorialnego na akt nadzoru, uchyla ten akt. Nie jest zatem dopuszczalne zastosowanie sankcji nieważności wobec aktu nadzoru nawet w razie podjęcia go z rażącym naruszeniem prawa.

Wyroki w sprawie skarg na inne niewymienione wyżej akty lub czynności (np. na odmowę udzielenia na podstawie prawa prasowego informacji). Sąd, uwzględniając skargę, uchyla lub stwierdza bezskuteczność aktu lub czynności.

Zakaz reformationis in peius

Zakaz ten wprost przewidują przepisy ppsa (134 § 2) „ Sąd nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzi naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub czynności”.

Wyrok może być wydany jedynie przez sędziów, przed którymi odbyła się rozprawa poprzedzająca bezpośrednio wydanie wyroku.

Sąd wydaje wyrok po niejawnej naradzie. Jej przebieg i głosowanie jest tajne, choć podczas narady obecny może być protokolant. Nie ma możliwości zwolnienia z tej tajemnicy.

Sentencję podpisuje cały skład sądu. Ogłoszenie wyroku niepodpisanego jest naruszeniem przepisów postępowania. Wyrok zapada większością głosów. Sędzia, który nie zgodził się z większością, może przy podpisywaniu sentencji zgłosić zdanie odrębne i ma obowiązek jego uzasadnienia na piśmie przed podpisaniem uzasadnienia. Zdanie odrębne może dotyczyć samego uzasadnienia. Zgłoszenie zdania odrębnego podaje się publicznie, a także nazwisko sędziego, który je zgłosił, o ile wyraził na to zgodę.

Wyrok składa się z sentencji i uzasadnienia.

Sentencja zawiera: oznaczenie sądu, imiona i nazwiska sędziów, protokolanta oraz prokuratora, jeśli brał udział w postępowaniu, datę i miejsce rozpoznania sprawy i wydania wyroku, imię i nazwisko lub nazwę skarżącego, przedmiot zaskarżenia oraz rozstrzygnięcie sądu. Sentencję podpisuje cały skład sądu.

Uzasadnienie.

Nie ma obowiązku uzasadniania wszystkich wyroków.

Sąd ma obowiązek z urzędu sporządzić uzasadnienie wyroku uwzględniającego skargę. Ma na to 14 dni od dnia ogłoszenia wyroku albo podpisania sentencji wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym.

W sprawach, w których skargę oddalono, sąd sporządza uzasadnienie na wniosek strony zgłoszony w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyroku albo doręczenia sentencji wyroku. Uzasadnienie sporządza się w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Odmowa sporządzenia uzasadnienia następuje w formie postanowienia wydanego na posiedzeniu nie jawnym, na które służy zażalenie.

Uzasadnienie powinno zawierać zwięzłe przedstawienie stanu faktycznego sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowisk pozostałych stron, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie.

Uzasadnienie podpisują sędziowie biorący udział w jego wydaniu, a jeśli któryś nie może, to przewodniczący lub inny sędzia składu określa przyczynę braku podpisu.

Ogłoszenie wyroku następuje na posiedzeniu, na którym zamknięto rozprawę, ale możliwe jest odroczenie ogłoszenia do 14 dni w przypadku sprawy zawiłej. W postanowieniu o odroczeniu sąd wyznacza termin ogłoszenia wyroku, który może być jeszcze dodatkowo przedłużony tylko raz, najwyżej o 7 dni.

Ogłoszenie następuje na posiedzeniu jawnym i nie jest do tego konieczna obecność stron (tak tak, ogłoszenie może nastąpić do pustej sali )

Ogłoszenie odbywa się poprzez odczytanie sentencji - wszyscy wtedy stoją - z późniejszym zwięzłym i ustnym podaniem zasadniczych powodów rozstrzygnięcia.

Odpis wyroku z uzasadnieniem sporządzonym z urzędu doręcza się każdej stronie. Jeżeli zaś uzasadnienie sporządzone było na wniosek strony, to odpis doręcza się tej stronie, która złożyła wniosek.

Sąd jest związany wyrokiem od chwili jego ogłoszenia, a jeżeli wyrok został wydany na posiedzeniu niejawnym - od podpisania sentencji wyroku.

Istnieje możliwość sprostowania w wyroku niedokładności, błędów pisarskich albo rachunkowych, bądź innych oczywistych omyłek. Może się to odbyć zarówno z urzędu, jak i na wniosek. O sprostowaniu czyni się wzmiankę na oryginale wyroku. Sprostowanie lub odmowa sprostowania następuje w formie postanowienia, na które służy zażalenie.

Strona może też żądać uzupełnienia wyroku (14 dni o doręczenia lub ogłoszenia, gdy wyroku się nie doręcza). Orzeczenie uzupełniające wyrok zapada w formie wyroku, chyba że uzupełnienie dotyczy wyłącznie kosztów.

Zarówno z urzędu, jak i na wniosek sąd może dokonać wykładni wyroku. Czyni to w formie postanowienia. Na postanowienie dokonujące wykładnie oraz odmawiające jej dokonania służy zażalenie.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
2487

więcej podobnych podstron