Koszyk 3
Co to jest terapia genowa?
Jakie choroby i dlaczego (według jakiego kryterium) wytypowano do” leczenia genami”?
Opisz wybrany sposób terapii genowej, na przykładzie.
Sposoby podejścia terapeutycznego do leczenia genami, metody bezpośrednie i pośrednie?
Co oznacza pojęcie: organizm transgeniczny.
♫ Metody trangenizacji zwierząt.
♫ Wektory stosowane do przenoszenia genów między organizmami.
Cele transgenizacji.
Wydajność a koszty prowadzonych transferów genów?
Zagrożenia związane z wprowadzeniem do hodowli zwierząt transgenicznych?
Broń biotechnologiczna - definicja
Jakie choroby wirusowe i bakteryjne były dotychczas wykorzystywane w atakach biotechnologicznych, z jakim skutkiem?
♫ Jak rysuje się twoim zdaniem przyszłość broni biotechnologicznej?
♫ Biotechnologiczne przetwarzanie (wybranych) produktów przemysłu spożywczego?
1. Co to jest terapia genowa?
TERAPIA GENOWA ( „ leczenie genami” ) - metoda leczenia chorób o podłożu genet. polegająca na dostarczeniu organizmowi pacjenta genu, którego produkt zlikwiduje stan chorobowy;
t.g. znajduje się w stadium badań;
podstawowe trudności w stosowaniu t.g. polegają na konieczności opracowania wydajnego sposobu wprowadzania genu do organizmu chorego (a najlepiej do wybranego narządu lub tkanki) oraz zapewnieniu właściwej regulacji ekspresji wprowadzonego genu.
Ze względów technicznych możliwa jest terapia genowa chorób jednogenowych, w których poziom ekspresji genu nie jest czynnikiem decydujacym o prawidłowym genotypie.
Jakie choroby i dlaczego (według jakiego kryterium) wytypowano do” leczenia genami”?
mukowiscydoza - zespół niedoboru odporności;
cukrzyca - zespół Lescha - Nyhana;
karłowatość - choroba Teys - Sedsa;
rozedma płuc - dystrofia mięśniowa;
fenylokotynuria - hemofilia;
dziedziczna hipercholesterolemia.
Na próby terapii somatycznej wydaje się zezwolenia jedynie w przypadku schorzeń prowadzących do minimalnego zgonu, który nie potrafi leczyć się innymi metodami.
Chce się leczyć w ten sposób nabyte nowotwory, choroby układu krążenia, neurodegeneracyjne, artretyzm i AIDS.
Opisz wybrany sposób terapii genowej, na przykładzie.
Sposoby podejścia terapeutycznego do leczenia genami, metody bezpośrednie i pośrednie?
Wyróżnia się dwa typy postępowań terapeutycznych polegające na:
wprowadzeniu genów do komórki rozrodczej przed pierwszym podziałem mitotycznym,
genetycznej modyfikacji komórek somatycznych.
Warianty leczenia:
włączenie kilku dodatkowych kopii prawidłowego genu do komórek biorcy,
wymiana defektu genu na prawidłowy;
II strategia dostarczania genów:
wirusowa ( wektorowa),
niewirusowa ( niewektorowa).
Kolejność postępowania w leczeniu genami:
wydzielenie prawidłowego genu,
identyfikacja jego sekwencji regulacyjnych,
określenie komórek, w których działa,
wybór metody transfekcji.
Przeszkoda w pobieraniu DNA:
wstrzykniecie „ nagiego” DNA lub RNA wirusów zwierzętom doświadczalnym i pacjentom; może wywołać ekspresję zakodowanych w nim białek,
w roztworze wodnym ma ono ujemny ładunek elektryczny i jest odpychane przez błony komórkowe, róniez naładowane ujemnie.
Jak sobie z tym poradzić??
połączyć DNA ze z-mi chemicznymi zobojętniającymi jego ładunek, np. gen dla enzymu kinazy tymidynowej wyizolowany z wirusa opryszczki (HSV) musi być połączony z fosforanem wapnia
zastosowanie metody rekombinacji z plazmidowym DNA;
TERAPIA GENÓW CHORÓB.:
Pierwsza próba leczenia zespołu niedoboru odporności związany z brakiem dezaminazy -adenozyny - ADA (1991)
do krwiobiegu pacjentów wprowadzono limfocyty transferowane wektorem retrowirusowym z genem ADA
powtarzanie ( co najmniej raz w roku ) zabiegów
UZYSKANO:
odpornośc na antygeny,
normalizacje krążących w krwi limfocytów,
pojawienie się przeciwciał.
TERAPIA GENOWA UKŁADU NERWOWEGO:
( Choroba Parkinsona, Altzheimera, stwardnienie zanikowe boczne)
główna przeszkoda jest tu podatność i wrażliwość mózgu na uszkodzenie i brak możliwości odtworzenia raz zniszczonej tkanki nerwowej.
PROPONUJE SIĘ:
dostarczenie komórkom osłabionych neuronów genów hodujących specyficzne białka ( np. o f-cji ochronnej),
terapia białkami antysensownymi i wprowadzenie tzw. „ białek smierci”
W terapii chorób neurologicznych wprowadzany DNA powinien być wstrzykiwany bezpośrednio do tkanki mózgowej lub zadawanych liposomach. Nie wyklucza się zastosowania terapii z wykorzystaniem wirusów.
TERAPIA GENOWA WIRUSÓW I AIDS ( ok. 50%):
Proponowane podejścia:
wprowadzenie do komórek nowotworowych genów dzięki czemu powstają toksyczne dla niej cząsteczki,
korekcja lub kompensacja skutków nabytych mutacji,
aktywację procesów podczas których defekty zostaną usunięte przez naturalnie funkcjonujące systemy naprawcze,
pobudzenie odpowiedzi immunologicznej chorego przez transfekcję TIL genami cytokinin
5. Co oznacza pojęcie: organizm transgeniczny.
TRANSGENICZNE ORGANIZMY, genet. rośliny bądź zwierzęta zawierające w swych komórkach włączony do chromosomów gen obcego organizmu. Transgeniczne organizmy otrzymuje się metodami
→ inżynierii genetycznej, np. do jednego z jąder dwujądrowej zygoty myszy lub innego ssaka (w hodowli in vitro) przez mikroiniekcję wprowadza się obcy, poprzednio sklonowany gen; następnie zygotę taką wprowadza się do macicy zastępczej matki, w której następuje jej dalszy rozwój; u roślin najczęściej wprowadza się obcy gen za pomocą wektora plazmidowego z bakterii Agrobacterium tumefaciens i z transformowanej komórki regeneruje się całą roślinę;
transgeniczne organizmy mogą mieć duże znaczenie hod. i odgrywają istotną rolę w badaniach biologii molekularnej
Transgeniczne zwierzęta - odnosi się do osobników mających heterogeniczne geny trwale wbudowane do komórek rozrodczych.
Metody trangenizacji zwierząt.
Mikroiniekcja DNA do męskiego przedjądrza zygoty zapłodnionej in vitro na chwile przed jej pierwszym podziałem mitotycznym,
Infekcja wczesnego zarodka zrekombinowanym wektorek pochodzenia wirusowego.
Wektory stosowane do przenoszenia genów między organizmami.
Wektorem przenoszącym transgen do komórek zwierząt są retrowirusy ( wirusy zawierające RNA zamiast DNA), którymi infekuje się komórki we wczesnym stadium rozwoju embrionalnego. Nie jest to jednak bezpieczna metoda.
Cele transgenizacji.
a)Zmiany tempa wzrostu i mięsności
geny kodujące hormony białkowe związane z regulacją wzrostu; gen hormon wzrostu (GH,LGH); czynnik uwalniający hormon wzrostu (GRF)
Ekspresja: geny- metalotrioneiny, elastazy i białka wiążące kwasy tłuszczowe, sole cynku kadmu w wodzie do picia
Zwiększenie masy ciała (myszy, ryby)
Zwiększenie tempa wzrostu (króliki)
Poprawa wykorzystania paszy i zmniejszenie zawartości tłuszczu (świnia)
Niepłodność,zaburzenia chorobowe: artretyzm, cukrzyca, owrzodzenia i podatność na infekcje
b)podwyższenie mleczności i jakości mleka
genu kazein (zwiększenie ekspresji, zmiana kazein, zmiana struktury pierwszorzędowej,wprowadzenie kazeiny).Unieczynnienie genów odpowiedzialnych za produkty lipidów lub zwiększenie zawartości kwasów nie nasyconych, laktozy (unieczynnienie genu β-galaktozydazy), β-laktoglobuliny (zmiana ekspresji), kwaśnego białka serwatki (WAP)
c)zwiększenie wydajności produkcji wełny
d)nadanie odporności na choroby
geny odporności na zapalenie wymienia, choroby bakteryjne cieląt, geny tolerancji na zawartość niektórych składników pasz, geny zwiększające absorpcję żelaza, geny lizostatyny
e)Uzyskanie leków i substytutów krwi
geny:insuliny, aniliny, czynniki krzepliwości krwi, hemoglobina, erytropoetyny, albumina myszy wytwarzające β-laktoglobulinę
świnie wytwarzające 9% hemoglobiny ludzkiej (badania z 1998 r. wykazują, że lepszym bioreaktorem jest pęcherz moczowy transgenicznych zwierząt -do 500wg LGH/ml)
f)produkcja narządów do transplantacji (ksenotransplantacja)
geny tzw. kaskady enzymatycznej (kompleks antygen-przeciwciała)
CELE TRANSGENACJI ROŚLIN
1.Rośliny odporne na herbicydy.
Zwielokrotnienie liczby genów kodujących enzym inaktywowany przez dany herbicyd
Wprowadzenie genu kodującego zmienną formę enzymu odporną na herbicyd
Wprowadzając gen kodujący enzym degradujący herbicyd
EFEKT: rośliny odporne na glifosat, fosfinotrycynę, sulfonylomocznik, afroezynę
2.Rośliny odporne na zakażenia wirusowe
-transgenizacja białkami kodującymi białko płaszcza danego wirusa
EFEKT: rośliny odporne na wirusy X iY ziemniaka, wirus mozaiki ogórka (CMV), tytoniu (TMV)
3.Rosliny odporne na owady, szkodniki i gąsienice
-geny kodujące toksyny- BACILLUS THURINGIENSIS
-genu kodujące inhibitor proteaz serynowych
-geny kodujące białka krowiego grochu- inhibitor trypsyny
4.Rośliny przeznaczone do wysokowydajnej produkcji białek heterologicznych
-ziemniaki z genem kodującym ludzką albuminę surowicy (HSA)-petunia i tytoń z genami soi i fasoli
Możliwe jest wytwarzanie biopolimerów z roślin, ale wymaga to więcej energii i wydzielają się gazy cieplarniane do atmosfery, czego nie ma przy wytwarzaniu z surowców petrochemicznych.
9. Wydajność a koszty prowadzonych transferów genów
Czynniki decydujące o niskiej wydajności transgenazy:
Obecność intronów w wprowadzonym genie
Długość i jakość stosowanego promotora
Miejsce integracji w genomie
Liczba kopii zintegrowanego genu
Trwałość danego m-RNA
Rodzaj czynnika trans i cis
Kointegracja z genem
Integracja genu lub promotora
Nieprawidłowa (ellogowa) ekspresja genu w tkankach
Niepełna modyfikacja posttranslazyna (białko C)
Inna w stosunku do organizmów modelowych ekspresja
Korzyści ekonomiczne hodowli zwierząt transgenicznych
Zużywają mniej paszy
Wytwarzają mniej odchodów
Produkty przez nie wytwarzane są lepszej jakości
Zwierzęta transgeniczne są modelami chorób genetycznych i nabytych (dystrofia mięśni Duchena, albinizm, mukowiscydoza, anemia sierpowata, choroba Alzheimera, AIDS)
Metody transformacji roślin (wydajność)
a)wektorowe-wydajne nawet do 80% roślin motylkowych
Agrobakterium tumefaciens - plazmid Ti
Agrobakterium ihizogenes - plazmid Ri
b)bezwektorowe
Mikroinfekcja -skuteczność 25% - bardzo pracochłonna
Wprowadzenie DNA do protoplastów metodą chemiczną z użyciem glikolu polietylenowego (PEG) - skuteczność 2% - metoda niebezpieczna ze względu na trujący glikol
10. Zagrożenia związane z wprowadzeniem do hodowli zwierząt transgenicznych.
Jakie są zwierzęta transgeniczne i po co, a także czy są one dostępne na rynku?
Przykładowe zwierzęta transgeniczne to: owce, kozy, króliki, krowy, świnie, karpie, myszy i wiele innych. Prace są realizowane w celu poprawienia:
- wartości odżywczej mleka i mięsa,
- produkcji ludzkich białek (np. hormon wzrostu) o dużej wartości terapeutycznej w mleku zwierząt,
- wytworzenia organów (np. nerki) niezbędnych do przeszczepów,
- konstruowania modeli ludzkich chorób (oncomouse) dla celów badawczych np. przy testowaniu nowych leków.
Zwierzęta transgeniczne nie są dostępne do celów konsumpcyjnych, na wolnym rynku. Natomiast są komercyjnie dostępne w laboratoriach naukowych, do badań podstawowych, np. przy ocenie nowych preparatów farmakologicznych.
Transgeniczne komary zwalczą malarię
Amerykańscy naukowcy stworzyli komary, które nie są w stanie przenosić zarazka malarii. Być może w ten sposób za kilka lat pokonamy chorobę zabijającą 3 mln ludzi na świecie - cieszą się genetycy. - To przedwczesny entuzjazm - ostrzega część komentatorów. Wszelki próby na samym początku były przeprowadzanie na myszach. Ukąszone przez transgeniczne komary myszy nie zapadały na malarię
Teraz pora na próby z ludźmi i z afrykańskim komarem Anopheles gambiae (odpowiedzialnym za ponad 90 proc. zgonów na malarię na świecie). - Jeśli wypadną dobrze, za pięć-dziesięć lat za pomocą naszych komarów będziemy skutecznie walczyć z malarią.
Nie tak prędko - przestrzegają sceptycy.
Po pierwsze nowo wprowadzany gen nie jest w pełni skuteczny. Liczba pasożytów w ślinie zmodyfikowanego owada spadła nie o 100, lecz o 80 procent.
Po drugie walka za pomocą genów z malarią wymagałyby produkcji i wypuszczania bilionów zmienionych komarów. Nikt nie wie, czy byłoby to bezpieczne dla środowiska.
Po trzecie nie wydaje się, by zmodyfikowane genetycznie owady miały jakąkolwiek przewagę nad zwykłymi krewniakami, a po to, by zwalczyć chorobę, powinny być od nich lepsze i z czasem w ogóle je zastąpić.
I wreszcie nie wiadomo, czy gen uniemożliwiający przenoszenie zarazka malarii "utrzyma się" w następnych pokoleniach komara. Naukowcy co prawda starali się to zapewnić, wprowadzając nowy gen do komórek rozrodczych owada, a więc teoretycznie zmienili go raz na zawsze, ale to wcale nie wyklucza niebezpieczeństwa zgubienia genu - podkreślają malkontenci.
Do tej pory nikt jeszcze nie doszukał się poważniejszych zagrożeń związanych z hodowlą zwierząt transgenicznych. Może dopiero za klika lat okaże się jakie to jest naprawdę i jakie to niesie za sobą zagrożenia dla ludzi, środowiska.
11. Definicja broni biotechnologicznej
BROŃ BIOTECHNOLOGICZNA - zespół środków bakteriologicznych (chorobotwórcze bakterie i wirusy i ich toksyny) wywołujące epidemię groźnych chorób zakaźnych
Sposoby rozprzestrzeniania:
< zrzucanie z samolotów bomb i specjalnych pojemników,
<rozpylanie zakażonych cieczy,
<zakażanie rzek, wodociągów, studni
BROŃ BIOLOGICZNA (broń bakteriologiczna), broń wykorzystująca chorobotwórcze bakterie, toksyny i wirusy do wywoływania epidemii chorób zakaźnych; do przenoszenia b.b. mogą być używane np. pociski, pojemniki z zakażonymi owadami
12. Jakie choroby wirusowe i bakteryjne były dotychczas wykorzystywane w atakach biotechnologicznych, z jakim skutkiem?
WĄGLIK
wywoływany jest przez bakterię Bacillus anthracis.
Okres inkubacji: 1-6 dni.
Postacie kliniczne: płucna, jelitowa, skórna.
Objawy postaci płucnej: gorączka, osłabienie, kaszel, ból w klatce piersiowej, a następnie ostra niewydolność oddechowa, wstrząs i śmierć po 24-36 godzinach od czasu wystąpienia objawów.
Diagnostyka: rtg klatki piersiowej - widoczne poszerzenie śródpiersia, potwierdzenie diagnozy: rozmaz krwi, szybkie testy immunologiczne i genetyczne. Hodowla bakterii jest bezużyteczna jako narzędzie diagnostyczne wyniki otrzymuje się zbyt późno.
Leczenie: duże dawki antybiotyków (nieskuteczne, gdy rozwiną się pełne objawy). Profilaktyka: szczepionka zatwierdzona przez Food and Drug Administration, pełny cykl szczepienia trwa 18 miesięcy.
DŻUMA
wywoływana przez bakterię Yersinia pestis.
Postacie kliniczne: płucna, dymienicza (zakażenie przez skórę, zaatakowane węzły chłonne, owrzodzenia), posocznica.
Okres inkubacji postaci płucnej: 2-3 dni.
Objawy: wysoka gorączka, dreszcze, ból głowy, plucie krwią, duszność, sinica; śmierć w wyniku niewydolności oddechowej, zapaści krążeniowej oraz skazy krwotocznej.
Diagnostyka: wstępna analiza preparatów z węzłów chłonnych i hodowla bakteryjna; metody immunologiczne i genetyczne.
Leczenie: wczesne podanie antybiotyków jest zazwyczaj skuteczne.
Profilaktyka: szczepionka z zabitych bakterii sprawdzona na razie tylko przeciw dżumie dymieniczej.
OSPA PRAWDZIWA
wywoływana przez wirus Variola major
Okres inkubacji: 12 dni.
Objawy: złe samopoczucie, gorączka, dreszcze, wymioty, ból głowy i pleców. Po 2-3 dniach charakterystyczna plamkowo-grudkowa, a następnie pęcherzykowa wysypka. Śmiertelność w populacji wrażliwej 30%, u szczepionych 3%; populacja szczepiona przed 1989 rokiem nie ma już odporności.
Leczenie: nie ma swoistej terapii, leczenie objawowe.
Profilaktyka: szczepienie natychmiast po kontakcie z wirusem, podanie przeciwciał.
WIRUSOWE GORĄCZKI KRWOTOCZNE
ich sprawcami są wirusy Ebola, Marburg, Lassa, Machupo, Hanta i inne. Dawka infekcyjna 1-10 cząstek wirusa.
Okres inkubacji: 4-21 dni.
Objawy: wysoka gorączka, skaza krwotoczna, skrzepy wewnątrz naczyń krwionośnych, niewydolność wielonarządowa, śmierć po 7-16 dniach.
Cecha szczególna: wysoka śmiertelność (zwłaszcza wirusy Ebola i Marburg). Leczenie i profilaktyka: brak szczepionek, terapia tylko objawowa, w niektórych przypadkach lek przeciwwirusowy rybawiryna.
GORĄCZKA Q
Dotyczy owiec, bydła i innych zwierząt gospodarskich. Chorobę wywołuje bakteria Coxiella burnetti przenoszona przez riteksje. Przypadki wśród ludzi są rzadkie i dotyczą weterynarzy, ludzi pracujących ze zwierzętami gospodarskimi. Choroba powoduje osłabienie, ale rzadko kiedy jest śmiertelna.
Okres wylęgania przed symptomami 2 - 3 tygodnie
Symptomy:
Wysoka gorączka , dreszcze , i uciążliwe bóle głowy.
Obfite pocenie się.
Wzrokowe i słuchowe halucynacje.
Zapalenie płuc.
Zapalenie wątroby.
Przenoszenie: Aerozol albo żywność.
Leczenie: Pacjenci nie leczeni zdrowieją, bez podania lekarstw, ale zastosowanie antybiotyków znacząco skraca chorobę i pozwala na uniknięcie powikłań.
Szczepionka istnieje ale nie jest dostępna do ogólnej społeczności .
CHOLERA
to ostra zakaźna i zaraźliwa choroba jelit, wywołana przez bakterie - przecinkowce cholery (vibrio cholerae).
Okres wylęgania cholery, tzn. okres od zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów, jest bardzo krótki - od mniej niż 1 doby do 5 dni.
Charakterystycznym objawem choroby jest ostra biegunka, tzn. liczne wypróżnienia, przeważnie bez bólów brzucha i bez gorączki, do których często dołączają się wymioty nie poprzedzone mdłościami. W 90 % przypadków cholera przebiega łagodnie i jest trudna do odróżnienia od innych biegunek spowodowanych, tzw. zatruciem pokarmowym. Jednak u 10 % chorych przebieg choroby jest ciężki a nawet bardzo ciężki - wypróżnienia stają się coraz częstsze, wreszcie wydalane są bez przerwy bez parcia na stolec, traci kałowy charakter, stają się wodnisto-ryżowate. Te obfite wypróżnienia i gwałtowne wymioty doprowadzają szybko do odwodnienia chorego i w przypadkach nie leczonych do zgonu. Nie wiadomo na początku choroby jaki będzie jej przebieg - i dlatego zawsze gdy istnieje podejrzenie cholery - należy chorego przewieźć do szpitala zakaźnego.
Człowiek chory lub nosiciel (tzn. człowiek zakażony, ale nie wykazujący objawów choroby) wydala przecinkowce cholery wraz z kałem - który trafia do ścieków lub na miejsca, na które usuwane są ludzkie odchody. Od ścieków może ulec zakażeniu woda używana do picia, mycia i potrzeb gospodarczych, np. w rzekach,. studniach, przybrzeżnych wodach jezior, mórz itp. - w wodzie przecinkowce cholery mogą się utrzymywać długo - nawet tygodniami. Na terenach o złym standardzie sanitarno-higienicznym jest dużo nosicieli cholery.
Ludzie ulegają zakażeniu drogą pokarmową, najczęściej pijąc zanieczyszczoną wodę, lub spożywając zakażoną żywność zwłaszcza owoce i jarzyny, lody, małże, krewetki i inne tzw. owoce morza. Rzadziej dochodzi do zakażenia przez styczność z chorą osobą i jej otoczeniem, kiedy przecinkowce przenoszone są przez zanieczyszczone ręce.
Cholera od stuleci występowała stale w Azji na subkontynencie indyjskim, S.A. tam tzw. tereny endemiczne. Od. 1961 r. cholera rozszerzyła się z terenów Indonezji na prawie cały świat - takie "światowe" szerzenie się choroby określa się mianem pandemii.
W 1961 r. rozpoczęła się 7 pandemia cholery - i trwa do dziś. W 1970 r. cholera weszła do Afryki, gdzie w ostatnich 2 latach jest najwięcej zachorowań
Do Ameryki Płd. cholera dotarła w 1991 r.
Do Europy cholera wtargnęła w 1970 r. W Europie każdego roku stwierdza się tzw. zachorowania zawleczone - importowane, tzn. człowiek ulega zakażeniu poza krajem, w którym zachorowuje.
Epidemie szerzyły się w Polsce od 1831 r. do 1923 r. - później występowały jedynie pojedyncze zawleczone zachorowania. w każdej chwili do Polski może przyjechać osoba w okresie wylęgania choroby.
Należy pamiętać, że jeżeli ktoś przebywał nawet krótko za granica, gdzie występowały zachorowania na cholerę i wrócił do Polski a przed upływem 5 dni od czasu opuszczenia terenu zakażonego wystąpiła u niego ostra biegunka, powinien zgłosić się możliwie szybko do lekarza. To może być cholera. Koniecznie powinien poinformować lekarza, że wrócił z terenu zakażonego.
Cholery można się nie bać, jeżeli na terenach, na których występują zachorowania na cholerę będziemy:
pić wodę wyłącznie świeżo przegotowaną, lub napoje gazowane fabrycznie butelkowane lub puszkowane,
jeść posiłki tylko świeżo ugotowane, najlepiej jeszcze gorące oraz jarzyny wyłącznie ugotowane,
jeść owoce umyte przegotowaną wodą i następnie obrane,
nie jeść poza własnym domem surowych warzyw liściastych (sałata) i surowych owoców jagodowych, które trudno jest umyć i których nie można obrać,
nie jeść przetrzymywanych w lodówce potraw mlecznych, rybnych i mięsnych - niska temperatura nie niszczy przecinkowców.
Należy koniecznie pamiętać o umyciu rąk czystą wodą i mydłem po wyjściu z ubikacji, przed każdym posiłkiem, ja również przed przystąpieniem do przygotowania posiłków.
W czasie epidemii na terenie, gdzie występują zachorowania nie należy kąpać się w otwartych zbiornikach wodnych. Szczepienia przeciw cholerze są bardzo mało skuteczne dlatego ich stosowanie nie jest zalecane. O wiele skuteczniejsze w zapobieganiu zachorowaniom na cholerę jest rygorystyczne przestrzeganie zwykłych zasad higieny.
BOTULIZM, ZATRUCIE JADEM KIEŁBASIANYM
choroba wywołana przez toksynę (jad) beztlenowej bakterii Clostridium botulinum, rozwijającej się najlepiej w hermetycznie zamkniętym pożywieniu, np. w konserwach mięsnych, rybnych, jarzynowych i owocowych, zwłaszcza w tzw. wekach (konserwach domowej roboty). Puszki z zakażoną żywnością są często rozdęte (tzw. bombaż mikrobiologiczny), a po otwarciu konserwa ma zapach zjełczałego tłuszczu.
Jad kiełbasiany można unieczynnić wysoką temperaturą, np. przez gotowanie).
W wyniku spożycia takiej żywności pojawiają się następujące objawy chorobowe: na początku widzenie "przez mgłę", podwójne widzenie, zez, także suchość w jamie ustnej, utrudnienie połykania, zaparcie, osłabienie mięśni. Wskutek porażenia mięśni oddechowych może dojść do zatrzymania oddechu i śmierci. Przy wczesnym i prawidłowym leczeniu odpowiednią antytoksyną choroba jest z reguły uleczalna. Na zatrucie jadem kiełbasianym wrażliwe są również niektóre zwierzęta, m.in. ptaki.
NOSACIZNA
zaraźliwa choroba zwierząt nieparzystokopytnych, głównie koniowatych, wywołana przez pałeczkę Pseudomonas mallei, objawiająca się w formie ostrej owrzodzeniem błony śluzowej nosa, podwyższoną temperaturą ciała, krwisto-ropnym wyciekiem z nozdrzy, obrzękami.
W postaci przewlekłej nosacizny występuje podwyższona ciepłota ciała, może wystąpić nosacizna płuc objawiająca się kaszlem i trudnościami w oddychaniu, nosacizna nosa, w której na błonie śluzowej nosa pojawiają się prosowate, szarawe guzki przekształcające się w nadżerki, mogące uszkodzić, a nawet przebić przegrodę nosową, oraz nosacizna skóry, zwana tylczakiem z powodu wystąpienia guzkowatych owrzodzeń tylnych kończyn, prowadzących do tzw. słoniowatości kończyn.
Rozpoznawanie nosacizny przeprowadza się badaniem zwanym maleinizacją, polegającym na wstrzyknięciu antygenów pałeczki Pseudomonas mallei i określeniu reakcji organizmu na wprowadzony antygen. Leczenie polega na podawaniu anybiotyków i sulfonamidów. Nosacizna jest zaraźliwa dla człowieka.
Klasyfikacja potencjalnych broni biologicznych według Center of Disease Control:
Grupa A (broń zabijająca):
wąglik (Bacillus anthracis),
dżuma (Yersinia pestis),
Filowirusy: Ebola, Marburg, Lassa, Junin (gorączki krwotoczne), toksyna botulinowa, toksyna rycynowa
Grupa B (broń obezwładniająca):
Gorączka Q (Coxiella burnetii),
Tularemia (Francisella tularensis),
Bruceloza (Brucella),
Nosacizna (Burkholderia malei),
alfawirusy (wschodnie i zachodnie końskie zapalenie mózgu),
enterotoksyna gronkowcowa,
patogeny przenoszące się drogą pokarmową: Salmonella sp., Shigella dysenteriae, Escherichia coli 0157:H7, Vibrio cholerae.
Grupa C (potencjał nieokreślony):
wirusy Nipah, Hanta, odkleszczowego zapalenia mózgu.
Wojna biologiczna może polegać na ataku aerozolem zawierającym np. zarazki wąglika lub dżumy, albo na zatruciu żywności czy wody.
Umylne zatrucie żywności salmonellą w stanie Oregon w USA w 1984 roku przez sektę Rajneeshee wywołało 751 zachorowań, z czego 45 osób wymagało hospitalizacji.
Sekta Najwyższa Prawda dokonała dwóch zamachów toksycznym środkiem chemicznym sarinem. Zginęło łącznie 17 osób, a 6 tys. uległo zatruciu.
Atak bakterią wąglika na stutysięczną populację mieszkającą na przedmieściu dużego miasta wywołałby 50 tys. zachorowań na płucną postać wąglika i około 33 tys. zgonów. Gdyby po takim ataku osobom zagrożonym nie podano natychmiast antybiotyków i szczepionek, łączne koszty opieki medycznej oraz straty ekonomiczne związane ze miercią tysięcy ludzi osięgnęłyby niewyobrażalną wartoć około 26 mld dolarów.
Początek formularza
Dół formularza