Katarzyna Palonka Warszawa, wychowawca świetlicy

Szkoła Podstawowa nr 258

PROGRAM AUTORSKI

ZAJĘĆ SOCJOTERAPEUTYCZNYCH

DLA UCZNIÓW Z KLAS I - III

Z PROBLEMAMI W ADAPTACJI

Główne cele programu:

• podniesienie umiejętności adaptacji

• rozwój zdolności do współpracy w grupie

Cele te są realizowane w czasie zajęć socjoterapeutycznych. Podczas kolejnych spotkań uczestnicy mogą zaspokajać swoje potrzeby wynikające z wieku, sytuacji osobistej lub fazy rozwojowej. Poznają i kształtują różne role i umiejętności społeczne. Dostarcza im się doświadczenia korygujące, a także pozwala odreagować napięcia emocjonalne i ćwiczyć nowe formy zachowań.

Program ten zmierza do osiągnięcia następujących celów w trzech obszarach:

1. rozwojowe

• zaspokajanie potrzeby bezpieczeństwa i akceptacji u uczestników grupy,

• zaspakajanie potrzeby przynależności do grupy,

• zaspakajanie potrzeby aktywności i twórczości,

• uczenie akceptowanych społecznie sposobów aktywności;

edukacyjne

• kształcenie umiejętności współpracy i współdziałania w grupie,

• uczenie umiejętności wyrażania własnych uczuć, opinii i myśli,

• uczenie się sposobów rozwiązywania konfliktów,

• uczenie się pełnienia ról;

3. terapeutyczne

• pokazywanie korzyści wynikających z współpracy w grupie,

• umożliwienie odreagowania napięć emocjonalnych,

• dawanie możliwości doświadczania sukcesu w wyniku wykonania zadania,

• dostarczanie doświadczeń korygujących własny obraz na tle grupy.

Zadania programu:

• zwiększenie wiedzy na własny temat przez uczestników

• odkrycie własnych zainteresowań i rozwijanie ich

• poznanie zalet, mocnych stron i zdolności

• nabycie umiejętności prezentowania poglądów na forum rówieśników

• przekształcenie postawy „nie umiem” , „nie dam rady” na „mogę”

• zdobycie zdolności obserwacji, nazywania i wyrażania uczuć

• znajomość postaw i reakcji społecznych na określone zachowania

• rozwijanie umiejętności społecznych

Do realizacji zadań prowadzący wykorzystają następujące oddziaływania:

• działania informacyjne- zmierzają do dostarczenie wiedzy na temat zachowań, jakimi ludzie kierują się w ocenie drugiego człowieka, postaw: asertywnej, agresywnej i biernej oraz ich wpływu na reakcje innych ludzi

• działania edukacyjne- mają na celu nabycie umiejętności społecznych: współpracy, wyrażania opinii na forum, przedstawiania siebie w sposób atrakcyjny dla innych

• działania alternatywne- służą stworzeniu warunków do odkrywania własnej wartości i budowania swego wizerunku w bezpiecznej atmosferze i akceptacji ze strony innych. Dzięki temu zachowania mające wzbudzić zainteresowanie ze strony innych, a nie akceptowane społecznie (np. popisywanie się w trakcie zajęć) zostaną zastąpione zachowaniami akceptowanymi.

• działania o charakterze wczesnej interwencji- dostarczenie pomocy w rozwiązaniu problemów w rozmowie indywidualnej z dziećmi

• działania o charakterze zmian środowiskowych- rozmowa z rodzicami na temat czynników ryzyka występujących w środowisku rodzinnym i szkolnym sprzyjających zaniżonej samoocenie oraz czynników sprzyjających jej podnoszeniu.

Uczestnicy programu

Odbiorcami programu będą uczniowie klas I-III z problemami z adaptacją w grupie rówieśniczej. Będą to wychowankowie, który wyrazili zgodę na uczestnictwo w zajęciach, zostali wytypowani przez nauczycieli lub zgłoszeni przez rodziców. Zgoda na udział dziecka w zajęciach będzie potwierdzona pisemnie przez jego opiekunów (aneks 1).

Wychowankowie typowani na tego typu zajęcia mają problemy w zachowaniu wynikające z uogólniania ich wcześniejszych doświadczeń urazowych. Trudności te dotyczą głównie kontaktów z rówieśnikami i wykonywania zadań wyznaczonych przez nauczyciela.

W związku z tymi towarzyszą im następujące uczucia: lęk, strach, nieufność, wstyd, bezradność, irytacja, złość i niechęć.

Uczucia te związane są z takimi sądami o sobie, jak: nic nie umiem zrobić, nikt się nie chce ze mną bawić, jestem gorszy niż inni, to jest za trudne dla mnie, nikt mnie nie lubi, muszą się ze mnie śmiać, żeby mnie zauważyli, zawsze muszę wygrać, jestem głupi.

Co prowadziło do poniższych zaburzeń w zachowaniu: nieśmiałość, unikanie kontaktów z rówieśnikami, agresja słowna, naśladowanie we wszystkim kolegów, niechęć do współpracy, unikanie nowych zadań, przemoc fizyczna i wycofywanie się z rozpoczętych działań.

Przewidziano grupę 10 osobową. Uczniów nie może być więcej ponieważ zajęcia oparte są na scenkach i ćwiczeniu umiejętności wymagają, aby liczba uczestników pozwalała każdemu dziecku wziąć aktywny udział w każdych zajęciach.

Sposób realizacji programu

Zaplanowano 10 spotkań po 1,5 godziny dla całej grupy, ponadto dla każdego dziecka i jego rodziców przewidziano rozmowy indywidualne, celem rozpoznania sytuacji rodzinnej oraz omówienia problemów ucznia w funkcjonowaniu w środowisku szkolnym i rówieśniczym.

Zajęcia grupowe przebiegać będą według następującego planu (szczegółowe scenariusze aneks 2):

Spotkanie 1 - zapoznanie ze sobą uczestników i prowadzących, zajęcia integracyjne

Spotkanie 2 - budowanie w grupie klimatu zaufania i bezpieczeństwa, integracja

Spotkanie 3 - wprowadzenie norm, ustalenie kodeksu grupy

Spotkanie 4 - określenie zainteresowań w oparciu o mocne strony i umiejętności

Spotkanie 5 - kształtowanie umiejętności nawiązywania kontaktów i zdolności współpracy Spotkanie 6 - rozwijanie umiejętności współdziałania, integracja grupy przez uświadomienie podobieństw między ludźmi

Spotkanie 7 - nabywanie zdolności rozpoznawania, nazywania i wyrażania różnych uczuć

Spotkanie 8 - ćwiczenie umiejętności w radzeniu sobie z negatywnymi uczuciami w uznawany społecznie sposób i zdolności do przewidywania efektów własnych czynów

Spotkanie 9 - komplementowanie i udzielanie wzmocnień pozytywnych przez uczestników sobie nawzajem

Spotkanie 10 - gry i zabawy utrwalające umiejętność współpracy w grupie, poznanie przez prowadzących struktury grupy

Podsumowanie zajęć. Ewaluacja.

W trakcie trwania zajęć wykorzystane zostaną następujące metody pracy: praca indywidualna, praca w grupach, gry i zabawy psychologiczne, dyskusje, miniwykłady, scenki, elementy dramy, konkursy, praca w kręgu, "rundki", "burza mózgów", twórczość plastyczna, inscenizacje i różne techniki zabawowe.

Realizatorzy

mgr Katarzyna Palonka - (wychowawca świetlicy, ukończone studia o kierunku socjoterapia) odpowiedzialna za stworzenie programu socjoterapeutycznego, prowadząca nabór dzieci, organizująca i prowadząca zajęcia.

mgr Joanna Nieścier - (wychowawca świetlicy, ukończone studia o kierunku socjoterapia) wspierająca w naborze dzieci oraz przy organizacji i prowadzeniu zajęć.

Miejsce realizacji programu

Program będzie realizowany w salce świetlicowej na terenie Szkoły Podstawowej nr 258, przy ul. B. Brechta 8 w Warszawie. W czasie zajęć pomieszczenie to będzie przystosowywane do tego typu aktywności (zebranie krzeseł i stolików, aby pozostawić grupie jak najwięcej miejsca), a następnie przywracane do stanu początkowego.

Czas i termin realizacji

Zaplanowane zajęcia będą zrealizowane w cyklach dla kolejnych grup uczestników w okresie kolejnych lat szkolnych rozpoczynając od roku szkolnego 2007/ 2008. W ciągu jednego roku będzie przynajmniej jeden ciąg zajęć socjoterapeutycznych.

Spotkania dla uczniów odbywać się będą raz w tygodniu po 1,5 godziny. Zajęcia te będą przed lub po zajęciach lekcyjnych.

Ewaluacja

Skuteczność realizowanego programu socjoterapeutycznego zostanie oceniona za pomocą ankiet i rozmów z rodzicami i nauczycielami dzieci biorących w nim udział .

Ewaluacja zostanie przeprowadzona w każdej grupie przez autora programu i nauczyciela współprowadzącego z nim zajęcia.

Wyniki badań zostaną przedstawione na radzie pedagogicznej oraz wykorzystane do dalszej pracy profilaktycznej i wychowawczej na terenie szkoły

Aneks 1

ZAPROSZENIE

Zapraszamy Pani/Pana dziecko ……………………………….

Do skorzystania z bezpłatnych zajęć o charakterze integracyjno - adaptacyjnym, które będą się odbywały w Szkole Podstawowej nr 258, przy ul. Brechta 8.

Zajęcia mają na celu:

• poprawę funkcjonowania dziecka w środowisku szkolnym

• ułatwienie dziecku przystosowania się do sytuacji szkolnej

• nawiązanie lepszych kontaktów z rówieśnikami

• uczenie pozytywnego patrzenia na siebie i swoje otoczenie

Zajęcia będą się odbywały w każdy …………. w świetlicy szkolnej w godzinach …………..

Rozpoczęcie zajęć ………….

……………………………

(Imię i nazwisko opiekuna)

……………………………

(adres zamieszkania)

Wyrażam zgodę na udział mojego dziecka ………………... w zajęciach adaptacyjnych prowadzonych na terenie Szkoły Podstawowej nr 258 przy ul. Brechta 8.

…………………….

(data i podpis opiekuna)

Aneks 2

Scenariusze zajęć socjoterapeutycznych

Scenariusz 1

Cele zajęć:

• zapoznanie się przez dzieci

• zbliżenie się uczestników

• zapoznanie się z prowadzącymi

Materiały: krzesełka, zasłona, rysunki pogodowe, kredki, karton.

Przebieg zajęć:

1. Przedstawienie się prowadzących

2. Wyjaśnienie uczestnikom celów spotkań, czasu i formy ich trwania.

3. Powitanie. Ustalenie przez dzieci sposobu w jaki zajęcia będą się kończyły i zaczynały (np. grupowy okrzyk, przesłanie iskierki, przybicie sobie piątki). Zastosowanie wybranej metody powitania.

4. Rundka na rozpoczęcie zajęć. Prowadzący pokazuje dzieciom rysunki z różnymi typami pogody. Każdy uczestnik określa swój nastrój na podstawie rysunków związanych z pogodą (słońce, zachmurzenie, deszcz, burza)

5. Zabawa w imiona. Wszyscy wstają i na dany znak zaczynają chodzić po sali, podając rękę każdej napotkanej osobie i mówiąc jej swoje imię w takiej formie w jakiej chciałyby, aby było używane. Każdy powinien podejść do każdego. Następnie wszyscy siadają w kręgu i jeszcze raz powtarzają swoje imię w wybranej formie.

6. Dzieci i prowadzący siadają w kole i po kolei mówią swoje imię, a następnie dokańczają zdania:

Interesuję się………………………………………………………………………...

Lubię …………………………………………………………………………..……

Umiem……………………………………………………………………………....

7. Kowboje. Prowadzący prosi uczestników o odliczenie do 2 i zapamiętanie swojej liczby. 1 stają w jednej, a 2 w drugiej grupie. Każda drużyna wybiera płachtowego. Płachtowi trzymają zasłonę oddzielającą grupy. Na znak prowadzącego za zasłoną ustawia się jedno dziecko z każdej grupy. Na sygnał kurtyna opada, a dzieci mają jak najszybciej podać imię osoby stojącej po drugiej stronie. Przegrany przechodzi do drużyny przeciwnej. Wygrywa drużyna, która jako pierwsza zbierze wszystkich graczy.

8. Nazwa grupy. Uczestnicy siadają w kole i po kolei podają różne propozycje nazwy grupy. Propozycje zostają zapisane przez prowadzącego na kartkach, a kartki wrzucone do pudełka. Najwyższa osoba w grupie losuje nazwę. Później prowadzący rysuje kontury liter, a dzieci wspólnie kolorują je kredkami. Nazwa grupy zostaje przyczepiona w widocznym miejscu.

Podsumowanie: Rundka na zakończenie zajęć, w czasie której dzieci mówią o tym co im się podobało.

Zakończenie:

Pożegnanie się z uczestnikami we wcześniej ustalony sposób (np. okrzyk).

Scenariusz 2

Cele zajęć:

• przypomnienie imion

• integracja grupy

• poznawanie się przez uczestników

Materiały: karty pracy „mój herb”, miękka piłka, kredki, flamastry.

Przebieg zajęć:

1. Rytualne powitanie.

2. Rundka powitalna. Każdy uczestnik mówi o tym czy przydarzyło mu się coś miłego w tym tygodniu.

3. Złap moje imię. Jedna osoba dostaje piłkę i rzuca ją do kogoś. Osoba, która łapie ma powiedzieć imię osoby, która rzucała i rzuca do następnej. Ta łapie i mówi imię osoby, która rzucała itd.

4. Zabawa mój herb. Dzieci dostają kartę pracy „mój herb”, którą wypełniają. Tarcza herbowa podzielona jest na cztery pola (zwierzę, które mam lub chciałbym mieć, zawód, który chciałbym wykonywać, ulubione zajęcie, coś w czym jestem dobry). Następnie uczestnicy przedstawiają swoje prace i omawiają. Prowadzący pyta, czy dzieci zauważyły jakieś podobne cechy lub zainteresowania wspólne dla różnych osób.

5. Ludzie do ludzi. Dzieci dobierają się parami, a prowadzący podaje różne polecenia, np. nos do nosa, kolano do kolana, plecy do pleców. Uczestnicy wykonują te polecenia. Na hasło: ludzie do ludzi wszyscy zmieniają pary. Kto nie znajdzie pary prowadzi dalej zajęcia.

6. Rycerze-zamki. Dzieci dobierają się trójkami. Dwie osoby trzymają się za ręce i są zamkiem, trzecia stoi w środku i jest rycerzem. Na hasło: Rycerze - rycerze wychodzą z zamków i krążą po sali szukając nowego zamku. Na hasło: Zamki - zamki opuszczają swojego rycerza i szukają nowego, a na hasło: trzęsienie ziemi - wszyscy rozłączają się i powstają nowe zamki i nowi rycerze.

Podsumowanie:

Rundka na zakończenie zajęć, w czasie której dzieci mówią o tym jak się czują, czego się dziś o sobie dowiedziały.

Zakończenie:

Pożegnanie się z uczestnikami we wcześniej ustalony sposób.

Scenariusz 3

Cele zajęć:

• wprowadzenie norm

• integracja grupy

• budowanie zaufania

Materiały: arkusz papieru, kredki, flamastry .

Przebieg zajęć:

1. Rytualne powitanie.

2. Rundka powitalna. Rundka na rozpoczęcie zajęć. Każdy uczestnik określa swoją gotowość do pracy w skali od 1 do 10. Przy czym 1 oznacza, że jego gotowość jest bardzo mała, a 10 maksymalna.

3. Ustalenie kodeksu honorowego naszej grupy. Prowadzący przypomina nazwę grupy i wspólnie z dziećmi ustala zasady postępowania w czasie zajęć. Nauczyciel rozmawia z dziećmi na temat norm i zasad, wspólnie szukają norm kierujących życiem codziennym. Pyta jakie normy powinny obowiązywać w tej grupie. Wybrane normy są umieszczane w formie rysunków na arkuszu papieru. Następnie wszyscy podpisują się pod pracą i zawieszają ją w widocznym miejscu.

4. Surówka owocowa. Każdy uczestnik wybiera sobie nazwę jakiegoś owocu i mówi ją na głos. Dzieci starają się zapamiętać wszystkie owoce. Następnie osoba rozpoczynająca zabawę mówi nazwę swojego owocu i wywołuje inny owoc. Osoba wywołana musi jak najszybciej wywołać inny owoc.

5. Uwaga, lotnik. Uczestnicy stają na środku sali. Zabawa polega na wykonywaniu poleceń podawanych przez prowadzącego. Kto się pomyli w wykonaniu polecenia odpada z gry. Polecenia są następujące:

- uwaga lotnik z prawej - uczestnicy muszą ukryć się po lewej stronie sali,

- uwaga lotnik z lewej - uczestnicy biegną na prawą stronę,

- uwaga lotnik z przodu - uczestnicy biegną do tyłu sali

- uwaga lotnik z tyłu - wszyscy biegną do przodu,

- uwaga bomby - uczestnicy kucają w miejscu w którym stoją i pochylają jak najniżej głowę,

- uwaga nalot - wszyscy rozbiegają się pod ściany w różnych kierunkach i stają tak jakby przykleili się do nich,

- uwaga radar - wszyscy zastygają w bezruchu.

6. Dokończ wyraz. Dzieci siadają, a prowadzący podaje po kolei każdemu z nich pierwszą sylabę jakiegoś dwusylabowego wyrazu. Uczestnicy mają za zadanie dokończyć dowolną, wybraną przez siebie sylabą ten wyraz.

Podsumowanie:

Rundka na zakończenie zajęć, w czasie której dzieci mówią o tym co było dziś na zajęciach dla nich ważne.

Zakończenie:

Pożegnanie się z uczestnikami we wcześniej ustalony sposób.

Scenariusz 4

Cele zajęć:

• podniesienie własnej wartości

• rozwijanie poczucia bezpieczeństwa w grupie

Materiały: kaseta z relaksacyjną muzyką, guma do skakania.

Przebieg zajęć:

1. Rytualne powitanie.

2. Rundka powitalna. Uczestnicy siedzą w kręgu i kończą zdanie:

Jestem dobry w……………………………………………………………………...

3. Prowadzący puszcza dzieciom relaksacyjną muzykę, a one układają się wygodnie. Następnie za zamykają oczy i wyobrażają sobie miłą sytuację z ostatniego tygodnia. Myślą o tym co się wtedy działo, jakie osoby mu towarzyszyły. Następnie wracają do teraźniejszości i rysują to zdarzenie. Chętne osoby opowiadają o sytuacji, którą sobie przypominały. Nauczyciel pyta: Czy było im przyjemnie? Czy takie wspomnienia pomagają radzić sobie w trudnych sytuacjach.

4. Plątanina rąk. Dzieci ustawiają się w koło, zamykają oczy i łapią się ręce. Następnie otwierają oczy i bez puszczenia rąk próbują rozplątać się. Zabawa jest powtarzana kilka razy.

5. Woda-brzeg. Na podłodze kładzie się rozłożoną gumę do skakania. Dzieci stoją na ze kręgu, na słowo nauczyciela woda-wskakują do środka koła, na słowo brzeg-wyskakują na zewnątrz. Jeśli ktoś się pomyli odpada z gry.

6. Pociąg. Dzieci dobierają się w pary. Stają jedno za drugim, łapiąc się za ramiona. Pierwsza osoba ma zamknięte oczy i jest buforem, a druga osoba jest maszynistą i kieruje pociągiem. Pociągi mają tak krążyć, aby na siebie nie wpadać. Prowadzący rozmawia z dziećmi na temat ich odczuć w czasie tego ćwiczenia.(Jak się czuli maszyniści? Czy bufory czuły się bezpiecznie? Czy łatwo jest zaufać).

Podsumowanie:

Rundka na zakończenie zajęć, w czasie której dzieci mówią o tym w czym były dobre na zajęciach.

Zakończenie:

Pożegnanie się z uczestnikami we wcześniej ustalony sposób.

Scenariusz 5

Cele zajęć:

• współpraca w grupie

• integracja grupy

Materiały: karton, mazak, zbiór zagadek.

Przebieg zajęć:

1. Rytualne powitanie.

2. Rundka powitalna. Uczestnicy dokańczają zdanie: W czasie dzisiejszych zajęć chciałbym…………………………………………………………………………...

3. Prowadzący pyta dzieci o znaczenie słowa współpraca. Chętne osoby mówią jak rozumieją to słowo.

4. Wspólny siad. Uczestnicy ustawiają się w kręgu i kładą sobie ręce na ramionach. Na sygnał prowadzącego mają usiąść na kolanach osoby stojącej za nimi. Jeżeli nie zrobią tego równocześnie grupa wywraca się. Prowadzący uświadamia im, że dobre wykonanie tego ćwiczenia zależy od dobrej współpracy całej grupy.

5. Zagadki. Dzieci liczą do trzech i dzielą się na trzy grupy. Każda grupa wybiera swojego przedstawiciela, który będzie w jej imieniu odpowiadał na zagadki zadawane przez prowadzącego. Nauczyciel czyta zagadki, gdy któraś z grup zgłosi gotowość do odpowiedzi przerywa czytanie i grupa odpowiada. Jeśli odpowiedź jest niewłaściwa, to szansę ma następna grupa. Za poprawną odpowiedź grupa dostaje punkt. Punkty są zapisywane na kartonie. Grupa, która zbierze najwięcej punktów może wybrać pierwsza zabawę na następnych zajęciach.

Podsumowanie:

Rundka na zakończenie zajęć, w czasie której dzieci mówią o tym w czasie jakiej gry najlepiej czuły się w grupie i dlaczego tak było.

Zakończenie:

Pożegnanie się z uczestnikami we wcześniej ustalony sposób.

Scenariusz 6

Cele zajęć:

• integracja grupy

• rozwijanie umiejętności współpracy

• uświadomienie podobieństw między ludźmi

Materiały: piłka

Przebieg zajęć:

1. Rytualne powitanie.

2. Rundka powitalna. Dzieci dokańczają zdanie: W czasie ostatniego tygodnia współpracowałem z….…................, podczas………………………………………

3. Zabawa wybrana przez dzieci jako nagroda z poprzednich zajęć.

4. Zabawa w podobieństwa. Uczestnicy stają w kręgu i na różne hasła prowadzącego wchodzą krok do środka koła jeśli zgadzają się z tym co powiedział prowadzący (np. kto lubi koty, kto lubi wakacje, kto jest dobry w piłce nożnej, kto ma spodnie, kto ma niebieskie oczy). Później dzieci mogą podawać swoje własne propozycje.

5. Zwierzątka. Dzieci stają w koło. Prowadzący staje w środku, zamyka oczy i losowo wybiera jednego uczestnika. Dziecko to razem z osobami znajdującymi się po jego prawej i lewej stronie ma wykonać polecenie socjoterapeuty. Na początku zabawy prowadzący ustala z dziećmi jakie będą polecenia i jak należy je wykonywać, np.:

- słoń-wskazane dziecko wyciąga złączone ręce do przodu jak trąbę słonia, a dzieci stojące po jego bokach robią ze swoich rąk uszy słonia,

- małpa-osoba wskazana wyciąga przed siebie rękę i naśladuje jedzenie banana, osoby po bokach naśladują drapanie się po pośladkach, prawa osoba po prawy, a lewa po lewym,

- kangur-wybrany uczestnik robi obręcz z rąk przed sobą, a dzieci po bokach wkładają do obręczy zaciśnięte pięści, jak torba kangura z kangurkami,

- żaba-środkowa osoba przykłada ręce do oczu jakby patrzyła przez lornetką, a osoby po prawej i lewej stronie machają rękami i nogami jak żaba w czasie pływania, prawa osoba macha prawą ręką i nogą, a lewa osoba lewą,

- kaczka-wybrany uczestnik pokazuje z rąk dziób kaczki, a osoby po bokach machają ugiętymi rękami jak skrzydełkami,

- żyrafa-wskazane dziecko wyciąga ręce do góry, a dzieci z boków robią ze wskazującego i środkowego palca różki,

- nosorożec-środkowa osoba przykłada dwie pięści do nosa z wystawionymi palcami wskazującymi do góry, a osoby po bokach przykładające po jednej ręce zwiniętej w pięść robią uszy nosorożca,

- królik-wybrane dziecko macha z tyłu ręką jak ogonkiem, dzieci z prawej i lewej strony dorabiają otwartymi dłońmi uszy królika.

Zabawa polega na tym, że wszystkie polecenia wykonuje się jak najszybciej.

6. Reakcja łańcuchowa. Dzieci zajmują dowolne miejsca w sali. Prowadzący rozpoczyna zabawę przywołując do siebie osobę, która ma z nim wspólną cechę, np. ma niebieskie oczy, ma spodnie, ma okulary. Druga osoba bierze pierwszą za rękę i przywołuje następną osobę, z którą ma coś wspólnego. Zabawa trwa, aż wszyscy uczestnicy są złączeni. Grę można powtarzać i tworzyć inne szeregi. Na zakończenie uczestnicy opowiadają o podobieństwach jakie zauważyli między sobą.

7. Kto ma piłkę? Uczestnicy siadają w kręgu. Jedna osoba wychodzi za drzwi, a w tym czasie reszta grupy podaje sobie nawzajem piłeczką. Kiedy osoba zza drzwi chce wrócić puka trzy razy i wchodzi. Ten, kto ma wtedy w ręku piłkę szybko ją u siebie chowa. Zadaniem osoby, która weszła jest zgadnąć kto schował piłkę.

Podsumowanie:

Rundka na zakończenie zajęć, w czasie której dzieci mówią o podobieństwach, które łączą je z innymi uczestnikami grupy.

Zakończenie:

Pożegnanie się z uczestnikami we wcześniej ustalony sposób.

Scenariusz 7

Cele zajęć:

• rozpoznawanie rodzajów uczuć

• umiejętność nazywania uczuć

• zdolność wyrażania uczuć

Materiały: kartony, mazaki, kredki, szablony buziek, krzesło, kostka uczuć, karteczki z uczuciami.

Przebieg zajęć:

1. Rytualne powitanie.

2. Rundka powitalna. Prowadzący umieszcza na planszy trzy buźki: zadowoloną, złą i smutną. Dzieci kolejno podchodzą do tablicy i dorysowują różne elementy (np. włosy, uszy) do buźki, która obrazuje ich nastrój. Następnie uzasadniają swój wybór.

3. Odgadywanie uczuć. Prowadzący ma pudełko z karteczkami, na których są wypisane różne uczucia. Dzieci losują te karteczki i starają się za pomocą pantomimy przedstawić wylosowane uczucie. Pozostali uczestnicy grupy starają się odgadnąć o jakie uczucie chodzi.

4. Atomy krążą. Po sali krążą atomy, które na znak i hasło prowadzącego dobierają się po 2, 3 lub 4 w grupie. Rozdzielają się, krążą i znowu się łączą. W zależności od temperatury krążą w różny sposób, np. -200-krążą do tyłu biegiem, -100-poruszaja się do tyłu marszem, 0-krążą w miejscu, 100-krążą do przodu marszem, 200-poruszaja się do przodu biegiem.

5. Kostka uczuć. Dzieci dostają kostkę, na której 6 ściankach są napisane różne uczucia (złość, radość, smutek, wstyd, strach, miłość). Ochotnicy rzucają kostką i opowiadają o wylosowanym uczuciu (w jakiej sytuacji, do kogo, z jakiego powodu dane uczucie czuli).

6. Gorące krzesło. Ustawiamy w koło krzesła. Jedno jest wolne. Wybrane dziecko mówi „Miejsce po mojej prawej stronie jest wolne i zapraszam na nie…(tu podaje imię zaproszonej osoby)”. Następnie wyboru dokonuje ten uczestnik, po którego prawej stronie jest wolne miejsce.

Podsumowanie:

Rundka na zakończenie zajęć, w czasie której dzieci dokańczają zdanie:

Na dzisiejszych zajęciach towarzyszyło mi uczucie………….. ……………………

Zakończenie:

Pożegnanie się z uczestnikami we wcześniej ustalony sposób.

Scenariusz 8

Cele zajęć:

• utrwalenie nazw uczuć

• zdolność radzenia sobie z nieprzyjemnymi uczuciami

• uczenie się nieagresywnych sposobów radzenia sobie ze złością

• zdolność do przewidywania konsekwencji swoich działań

Materiały: kartony, mazaki, kredki, karteczki z nazwami uczuć, „Historia o złości”.

Przebieg zajęć:

1. Rytualne powitanie.

2. Rundka powitalna. Dzieci określają swój nastrój za pomocą koloru.

3. Nasze uczucia. Uczestnicy dzielą się na dwie grupy. Obie grupy dostają kartony i mazaki. Pierwsza grupa ma za zadanie wypisać jak najwięcej pozytywnych uczuć, a druga grupa jak najwięcej negatywnych uczuć. Nazwom towarzyszą scenki, które dane uczucie obrazują. Grupy prezentują je sobie nawzajem i starają się odgadnąć, jakie uczucie przeciwna grupa miała na myśli.

4. Przysiady. Uczestnicy dobierają się w pary. Siadają na podłodze i zaczepiając się rękoma próbują wstać.

5. Dokończ zdanie. Prowadzący czyta uczestnikom początki zdań, a oni mają je dokończyć.

- Czuję radość, gdy………………………………………………………………….

- Czuję smutek, gdy…………………………………………………………………

- Czuję złość, gdy…………………………………………………………………...

- Czuję strach, gdy…………………………………………………………………..

- Czuję wstyd, gdy…………………………………………………………………..

Następnie mówią co w związku z określonym uczuciem robią.

6. Historia o złości. Prowadzący czyta dzieciom krótkie opowiadanie o złości wśród zwierząt. Prosi uczestników, aby uważnie słuchali ponieważ jest to opowiadanie bez tytułu i to oni maja ten tytuł wymyślić. Następnie pyta dzieci:

- Co czuły zwierzęta?

- Co w związku ze swoimi uczuciami robiły?

- Co innego modły zrobić zwierzęta, gdy poczuły złość? (iść pobiegać, liczyć w myślach do 50, pomyśleć o czymś miłym, skakać itp.)

Dzieci robią listę sposobów radzenia sobie ze złością.

Podsumowanie:

Rundka na zakończenie zajęć, w czasie której dzieci mówią o tym czego ważnego nauczyły się na dzisiejszych zajęciach.

Zakończenie:

Pożegnanie się z uczestnikami we wcześniej ustalony sposób.

Scenariusz 9

Cele zajęć:

• odnajdywanie i nazywanie pozytywnych cech innych osób

• integracja w grupie

• umiejętność współpracy

Materiały: kłębek wełny, gazeta.

Przebieg zajęć:

1. Rytualne powitanie.

2. Rundka powitalna. Uczniowie siedząc w kręgu, kolejno kończą zdanie: W tym tygodniu ogromną radość sprawiło mi....

3. Dzieci siadają w kole i po kolei mówią imię kolegi siedzącego obok razem z takim przymiotnikiem, który określa jego pozytywną cechę. Prowadzący podaje przykład (np. miła Małgosia)

4. Zagłuszasz-nadawca-odbiorca. Dzieci dzieli się na 3 grupy: nadawców, zagłuszaczy i odbiorców. Nadawcy krzyczą jakieś słowo, a odbiorcy mają je usłyszeć. Zadaniem zagłuszaczy jest przeszkadzanie w tym. Potem następuje zamiana rolami. Prowadzący pyta dzieci o to, co sprawiło im największą trudność w zabawie.

5. Pajęcza sieć. Uczestnicy siedzą w kręgu blisko siebie. Jedna z osób trzyma kłębek wełny i rozpoczyna historię. Może powiedzieć tylko jedno zdanie, po czym przekazuje kłębek dowolnej osobie, trzymając za początek nici. Następna osoba kontynuuje opowiadanie historii. Powstaje sieć wyznaczająca ślad przebiegu opowieści. Każdy musi wziąć w niej udział. Po skończeniu historii ostatnia osoba rozpoczyna nową opowieść zwijając tym razem kłębek wełny.

6. Sałatka warzywna. Dzieci wybierają nazwy różnych warzyw. Chętna osoba staje w środku koła. W ręku trzyma gazetę i jej zadaniem jest odnaleźć i uderzyć w nogę wywoływane warzywo. Wywołane dziecko, aby uniknąć wyjścia na środek musi jak najszybciej wywołać inne warzywo. Jeśli uczestnik zabawy wybierze warzywo, którego nie ma lub które jest osobą stojącą na środku, to sam musi wyjść na środek.

Podsumowanie:

Rundka na zakończenie zajęć, w czasie której dzieci mówią o tym czego oczekują na następnych, ostatnich zajęciach.

Zakończenie:

Pożegnanie się z uczestnikami we wcześniej ustalony sposób.

Scenariusz 10

Cele zajęć:

• utrwalanie umiejętności współpraca

• poznanie struktury grupy

Materiały: klocki, piłeczki, strony z gazety.

Przebieg zajęć:

1. Rytualne powitanie.

2. Rundka powitalna. Dzieci odpowiadają na pytanie: Co czuję wiedząc, że są to ostatnie zajęcia?

3. Sensacyjna wiadomość. Uczestnicy dzielą się na czteroosobowe grupy, które tworzą zespół redakcyjny. Każdy zespół otrzymuje dwie strony z gazety. Trzy osoby obejmują się i stają boso na jednej z nich. Są oni „sensacją tygodnia”. Czwarta osoba jest reporterem i ma za zadanie rozkładać przed trójką swoich kolegów drugą stronę z gazety, na którą mają przejść. Następnie podnosi pierwszą stronę i ponownie kładzie przed swoja drużyną, która dzięki temu posuwa się do przodu. W ten sposób sensacja tygodnia dociera do redakcji. Każda drużyna stara się dotrzeć do redakcji jak najszybciej nie niszcząc gazety. Następnie socjoterapeuta pyta dzieci:

- Czy udało się wam wykonać zadanie?

- Od czego to zależało?

- Jak układała się mi współpraca z moja grupą?

4. Struktury. Biorące w zabawie dzieci tworzą 3 grupy. Każda grupa dostaje takie samo pudełko klocków i wspólnie konstruuje różne budowle, np. most, statek, kwiat, dom, ludzika.

5. Piłka ręczna. Grupa zostaje podzielona na dwie podgrupy. Następnie prowadzący przez środek sali prowadzi linię. Jedna grupa staje po jednej stronie linii, a druga po drugiej stronie. Nauczyciel rzuca każdej grupie po 10 piłeczek. Na sygnał dzieci zaczynają przerzucać na stronę przeciwników swoje piłeczki. Nikt nie może przekroczyć linii. Na ponowny sygnał dzieci przestają rzucać piłeczkami. Piłeczki zostają policzone i wygrywa drużyna, która na swojej części ma ich mniej.

6. Posąg grupy. Uczestnicy tworzą dowolną figurę, która odwzorowuje ich związki w grupie. Następnie pod kierownictwem prowadzącego opisują swoje uczucia związane z zajmowanym miejscu w posągu.

Podsumowanie:

Rundka na zakończenie zajęć, w czasie której dzieci mówią jakie umiejętności zdobyte w czasie naszych spotkań wykorzystały lub będą wykorzystywać w swoim życiu.

Zakończenie:

Pożegnanie się z uczestnikami we wcześniej ustalony sposób.

---