Kod Biblii, Kulturoznawstwo międzynarodowe


Wykład 1 4.10.2012r

Biblia - znaczenie kulturoznawcze.

Kod? - ciąg składników sygnałów , kombinacji sygnałów elementarnych, (kropki kreski, symbole impulsy prądu ), reguła ich odczytywania, przyporządkowania składnikom wiadomości.

Kod otwarty - np. język, powstają nowe słowa itp., kod zamknięty - alfabet

Wykład 2 11.10. 2012

BIBLIA JAKO KSIĘGA

Sandro Botticelli XV/XVI, - Powrót Judyty 1470/72, Galeria Uffizzich we Florencji,

Judyta postać kontrowersyjna, nie wpisuje sie w topos kobiety - Judyta powraca z głową Holofernesa.

Wiele symboli można wyczytać z tego obrazu, Holofernes - przywódca nieprzyjaciół, (księga Judyty) , drzewo w tyle - jałowiec - symbolizuje czystość, (Judyta nie była dziewica, była wdową - pozycja kulturowa wdów w społeczeństwie biblijnym- wdowy pod szczególna opieką, podobnie z sierotami i cudzoziemcami, ) Judyta pokazana jako prawdziwa żydówka przestrzega prawa, bierze na wyprawę jedzenie niekoszerne - czystość rytualna, tekst jest cały dydaktyczny, mądrościowy, gałązka oliwna - Judyta niesie pokój swojemu ludowi, miecz oznaka dzielności odwagi, niesie go kobieta, należał do Holofernesa. Trofeum , Armia Holofernesa w tle, przedstawiona na kolejnej części dyptyku (2 części), Bukłaki - 2 Oliwa i Wino , są bardzo znaczącymi elementami w biblii, 4 dni w obozie wroga.

Księgi - teksty biblijne:
• Tora, Tanach, Talmud (judaizm)
• Koran, Hadisy (islam)
• Tipitaka (buddyzm)
• Wedy, Upaniszady (hinduizm)
• Sri Guru Granth Sahib (Sikhowie)
• Tao Te Ching (taoizm)
• Awesta (zaratustryzm)


Czytamy Biblię jako pismo święte, słowo święte, ale również jako tekst literacki. Filolodzy mówią, że jest to ciekawy tekst, ma wiele walorów literackich (np. psalmy), ten tekst jest również oryginalny ze względu na wiele różnych tłumaczeń. Biblia jest uważana również jako tekst mityczny oraz tekst historyczny. Przez wiele lat właśnie pod kątem historycznym czytano Biblię. Biblia jako tekst naukowy, jest to lektura wyjątkowo krytyczna, by zrozumieć nie tylko starożytnych autorów, ale również by zrozumieć kultury, które rozwijały się w taki a nie inny sposób. Możemy też czytać ją pod kątem technicznym - zapis informacji, ciekawostek, dzięki nauce możemy do nich dotrzeć i zweryfikować. My na zajęciach będziemy czytać tekst jako źródło KULTUROTWÓRCZE. Biblia jest hipertekstem, można ją czytać chociażby jak strony internetowe (odnośniki, „linki” do kolejnych zagadnień zawartych w danej części tekstu).

Tekst święty, - pierwszy sposób odczytywania Biblii - pobudki religijne,

Drugi sposób - czytanie jako tekst literacki , teskt ma walory literackie, psalmy, ewangelie, przypowieści, przysłowia

Tekst mistyczny - wyżej niż tekst sakralny,

Tekst mityczny - mityczne toposy

Tekst historyczny - niegdyś, podporządkowano wydarzenia historyczne pod Biblię,

Tekst naukowy - lektura krytyczna, czytana do celów naukowych

Tekst techniczny - niektórzy uważają ze w Biblii zapisane sa pewne rzeczy które można zweryfikować

Biblia - tekst źródło kulturotwórcze,

• Judaizm * Tanach vel Tanak
• chrześcijaństwo: * Tora
- kościół katolicki * Biblia żydowska
- protestanci * Biblia hebrajska
- prawosławni * Biblia chrześcijańska
• islam * testament, przymierze
• świadkowie jehowi * zakon, pismo święte

NAZWY

Biblia blablabla

Nie zmusza nas do niej żadna konieczność. Pociechę bowiem swoją mamy w księgach świętych, które są w naszych rękach (1 Mch 12,9)

Stary/Nowy; Pierwszy/Drugi

Testament testamentrum blablabla blablablax2

Biblia - słowo greckie - znaczy teksty, nie używa się slow Stary / Nowy testament, raczej pierwszy/ Drugi

Testament, lac. Testamentum, - jako umowa, obustronny układ,

Biblia żydowska : TaNaCh

Podział pod wpływem badan literackich i historycznych, Historyczne np. Pięcioksiąg, dzieło deuteronomistyczne - z księgi powtórzonego prawa

Kronikarskie , - korzystanie z kronik królewskich, z dziel pisanych

Historyczno - dydaktyczne- Rut, Estery - jest jakieś echo historii

Księgi dydaktyczne, sapiencjalne, mądrosciowe,

Księgi prorockie,

Wykład 3 18.10. 2012

Podział pod wpływem badań literackich i historycznych

Pięcioksiąg

Km, Ezd, Ne

Rt, Est

Him Ps, Prz, Koh, Pnp

Iż, Ir, Ez, Dn, An, Oz, Jon, Mi, So, Na, Ha, Ag, Za

Biblie chrześcijańskie

Katolicka : 73

St: 46 ksiąg

Nt: 27 ksiąg

Prawosławne : 76

St : 49 ksiąg

Nt: 27 ksiąg

Protestanckie : 66

St: 39 ksiąg

Nt : 27 ksiąg

KANON

Księgi PROTO KANONICZNE

Księgi DEUTERO-KANONICZNE

katolicy

apokryf

Księga deuterokanoniczna

Księga protokanoniczna

protestanci

pseudoepigraf

apokryf

Księga protokanoniczna

Nowy Testament :

Na wschodzie w XVII wieku zaczęto zadawać pytania, dot. prawdziwości tekstów, uważano je za apokryficzne,

Kościół Etiopski, z różnych przyczyn, klimatu filozoficznego, odnosiły się do tekstów apokaliptycznych, których traktujemy jako gnostyczne, Księga Henocha uważana za tekst natchniony włączana do kanonu, Ezdrasza, Machabejskie,

Wniebowstąpienie Izajasza,

Tekst Hermesa - pasterz, popularny ale nie wszedł do kanonu,

Koptyjski

Ormianski

W kościołach protestanckich np. Luter uważał tekst do Hebrajczykow, Apokalipsę, List do Judy - za nie prawdziwe.

STARY TESTAMENT:

Ksiąg machabejskich nie ma w wydaniu protestanckich,

Księga ezdrasza jest w chrześcijańskich wydaniach, jeżeli jest dodatkowa księga o takim tytule to wprowadzana numeracja, np. 1. Jest epokryficzna, a 2 jest właściwa.

Pisma - biblii hebrajskiej, problem w psalmie 151 „ Oda modlitwa Anassesa”, w prawosławnych kanonach jest włączany, grupa psalmów dodatkowych Salomona

Ksiega Barucha - włączona do kanonu, nie ma w kanonie żydowskim.

Dodatkowy tekst - przez prawosławie list Jeremiasza.

KSIEGI PROTO KANONICZNE

KSIEGI DEUTERO KANONICZNE - dot., tych z którymi był problem , zostały włączone do kanonu, dla Żydów stanowiły problem, nie były po hebrajsku, Chrześcijanie przyjęli kanon aleksandryjski.

Kanon aleksandryjski - funkcjonowały w diasporze żydowskiej, min w Aleksandrii, kwestia języka nie była przeszkoda, w uznaniu go za tekst święty. W septuagincie znajda się teksty które zostały przepisywane w języku greckim, chrześcijanie przejęli kanon aleksandryjski.

kanon palestyński - teksty natchnione spisane na świętej ziemi, w świętym języku hebrajskim ,

apokryfy - ks Judyty, syracha, barucha, mądrości, machabejski, fragmenty z dwóch ksiąg : Estery i Daniela,

NOWY TESTAMENT - deutero kanoniczne - list do hebrajczyków, (nie wiadomo kto napisał) - raczej nie sw. Paweł. Ale ktoś kto obracał się w towarzystwie Pawła.

List Judy, apokalipsa, 2 listy św. Jana . - Deutero kanoniczne

Terminy: Katoliccy uczeni - księga protokanoniczna, księga deuterokanoniczna - uwazaja za teksty natchnione

Protestanci - nazywają te księgi deuterokanoniczne uznawane za apokryfy

Pseudoepigrafy - katolicy nazywają je apokryfami , protestanci nazwa dla odróżnienia pseudoepigrafami. ; Ktoś w starożytności podszywał się pod autorów, liczyła się myśl, żeby ja przekazać należało odwołać się do ważnego autorytetu.

Księga henocha, życie Adama i Ewy - pseudoepigrafy, apokalipsa Abrahama, testament Abrahama, testament Mojżesza, psalmy Salomona, 3 i 4 księga machabejska.

Pseudoepigrafy paralelne do ksiąg proroczych : apokalipsa syryjska Barucha, Ezechiela, sofoniasza, ezdrasza,

Mt, mr, łk, (Ewangelie Synoptyczne - są do siebie bardzo podobne, specjalne wydania Synopsy) Jana odbiega - tekst najpóźniejszy, traktat filozoficzny - teologiczny niż opowieść, DZ - mit gmin chrześcijańskich, korpus listy sw Pawła , listy do towarzyszy sw Pawła, Listy Apostolskie (Jakuby, Judy) - listy katolickie, - powszechne, tekst prorocki - apokalipsa sw Jana, - tekst nasycony symbolika,

APOKRYFY NOWEGO TESTAMENTU: odkryte w miejscowości Nak Hamadi, niedaleko Kairu, układają się w kategorie apokryfów, :

-Ewangelie: Tomasza, Filipa, Macieja, Piotra, Arabska - Jana, Bartłomieja, Judasza - gnostyckie spojrzenie na swiat, podejmują istotne problemy egzystencjalne w perspektywie gnostyckiej, powstały II, III, IV wiek, n.e.

-Ewangelie dzieciństwa Jezusa: protoewangelia Jakuba, dzieciństwa Tomasza, cuda Jezusa,

Ewangelie Nikodema, Marii Magdaleny -problem kobiety w początkach chrześcijaństwa.

List Barnaby, kilka listów przypisywane Pawłowi np. 3 list do Kor.

Apokalipsa, Piotra, Pawła, Pasterz Hermesa,

DIDACHE - nauka apostołów, tekst apokryficzny.

PODZIAŁ TEKSTU :

Parasze- technika orientacji w tekście, miejsce zostawiano puste żeby pokazać ze jakaś historia się kończy, zwiększone odstępy

Pesuki - miejsca odstępu w jednej linii, odstep i cos nowego w tej samej linii, zastępowało podział na rozdziały,

Sedarim - seder porządek wieczerza paschalna ma jakiś porządek, Sedarium porządki, 167 - podział tory na fragmenty który jest odczytywany w synagodze w cyklu 3 lat. Prowadzony przez Żydów palestyńskich.

SIMHAT TORA - święto radości tory, moment kiedy Żydzi kończą ostatni fragment z księgi powtórzonego prawa.

HAW TOROT - zakończenia komentarze fragmentów Tory, który jest w tym momencie odczytywany,

Mazoreci - podpowiadają jak tekst odczytać, tekst klasyczny biblijny został odświeżony, mylnie interpretowany, wprowadzili znaki , wprowadzili układ wierszy,

Od XIII wieku zaczęto konkretne księgi dzielić na rozdziały.

SIGLA - skróty Biblijne, zapis używany także w pracach literackich, naukowych.

Wykład 4 25.10.2012r.

Biblia jako księga - przekłady - trawestacje

Est - Rt - Pnp - Oz- Ha

Estery, Ruth, Pieśń nad pieśniami, Ozeasza, Habakuk

Ga - Jk - J - Dz - Ap

List do Galatów, List św Jakuba, Listt św J, Dzieje Apostolskie

Targumy aramejskie :

Przekłady syryjskie :

Inne starożytne przekłady :

Septuaginta - pierwszy przekład

LXX

Tłumaczenia greckie alternatywne dla LXX:

HEXAPLA - pierwsza Biblia do studiów
• Orygenes (185-254) - Cezarea Palestyńska 220-245
• 50-tomowe dzieło: hexapla - sześcioraka
I - tekst hebrajski
II - tekst hebrajski w transkrypcji greckiej
III - przekład Aquili
IV - przekład Symmacha
V - Septuaginta LXX
VI - przekład Teodocjana
• Spłonęło w 638r - ocalały fragmenty

VETUS LATINA (VL)

VULGATA (Vg)

Biblia Gutenberga :

Wykład 5 8.11.2012

Statystyki

Liczba języków, którymi mówi się n świecie - 6837

Liczba języków, dla który trzeba rozpocząć przekład : 2040

Polskie zabytki

Polskie przekłady „zloty wiek polskiej Biblii”

Biblia Leopolity :

Biblia Brzeska = Pińczowska

Biblia Nieświeska

Biblia ks. Jakuba Wujka 1599

Autor:

Biblia Gdańska

Przekłady Biblii

Polskie przekłady po 1945 roku

WYKŁAD 6 22.11.2012

TOPOSY:

Cud piękna i radość całego swiata - Jerozolima

1.-Nabucco (od Nabuchodonozora)- 1842r. Opera, Teatr Alla Scala w Mediolanie. Brana pod uwagę jako hymn włoski.

Scena przypomina biblijne treści Judajczykow w Babilonii w niewoli babilońskiej (pieśń dotyczyła Włochów pod jarzmem Austriackim) 1901 r. kiedy Verdi zmarł, te słowa, melodia odporwadziła go na cmentarz.

Psalm 137 - kontrowersyjny fragment - z grupy psalmów formuła „złorzeczenia” nieetyczne sformułowanie „Żeby ci …, jeśli czegoś nie zrobisz..” Złorzeczenia na kogos, -psalm był omijany nie funkcjonował w kościele,

Odwoływanie się do Jerozolimy jako radość dla całego świata, Jeruzalem, np. zwyczaje przy ślubie pan młody tłucze kieliszek co ma symbolizować , ze świątynia jerozolimska nie została odbudowana.

-w Polsce w przełomie XIX/XX wieku 300 nawiazan do psalmu 137.

Psalm 137 - nawiązanie do piosenki „Rivers of Babylon” Oryginalnie w duchu nurtu rastafarian , Brent Dowe, Trevor Monaughton „The Melodians” 1969.

-Matisyahu „Jerusalem” (2006)refren to słowa z psalmu 137.

-Yaakov Shwekey - Im Eshachech -artysta izraelski, śpiewa pobożne pieśni. Psalm 137 w wersji Hebrajskiej, jako piosenka.

Jerozolima - centrum, pępek świata.

Debir, hakal, ułam - części świątyni

Wykład 7 29.11. 2012r

Jerozolima w Biblii - hebrajski : Jeruszalaim (przestrzen na bliskim wschodzie, miasto Boga, które dopiero w przyszłości ma się ziścic).

Hierusalem,- Jeruzalem ; z przekladow hebrajskiego w tekstach greckich

Hierosolyma- orientacji hellenistycznej - hieros - cos swietego.

Szalem - niewiele razy pojawia się ale w ważnych tekstach, w księdze rodzaju (Abraham wraca z bitwy spotyka Melhizedeka - krol, kapłan boga z Szalem)- sanktuarium miasta pokoju.

Jebus- wzieta od biblijnego ludu Jebusytow, rodzima spolecznosc mieszkajaca na wzgórzu.

Miasto Dawida - od zwycięscy , nazwa miasta.

Syjon - pars pro toto, jedno wzgórze stało się nazwa dla całego miasta.

Dziewica - antropomorfizm, wybrana, podkreslajac ze teren jest wybrany przez jahwe.

Miasto Boze, miasto Pana Zastępów, Miasto Boga Naszego - najczęściej w Psalmach.

Miasto Święte, Wielkiego Krola, Twoje miasto.

Miasto - wiadomo ze chodzi o Jerozolimę.

Miasto zgiełku, miasto sprawiedliwości.

Tron Pana - plastyczne wyobrażenie, Grod Wierny, - u Proroków, Branka Jerozolimska -

Cud piękna, radość całego świata -II lamentacja,

Ariel - odniesione kilka razy do Jerozolimy

Miasto kłamstwa, miasto buntownicze-ks.Ezd, ks.Nechemiasza

Miasto naszych świąt, - tylko tam można swiętowac

Brama Ludów,

Wieża trzody

Córa Syjonu, Córa judy - koncpecja wybranki

Pan naszą sprawiedliwoscia

Ocholiba - imię wystepuje księdze Ezechiela, opowieść o dwóch siostrach - nawiązanie do Samarii i Judy.

Pan jest tam, miasto gesto i scisle zabudowane,

Moje w niej upodobanie

Porzucona

Pokój w Tobie,

Nierządnica

Moria - przypisanie nazwy ważnego miejsca, w Morii miała miejsc Akeda - ofiara która nie została złożona Abraham - Izaak.

Ok 990 - 1000 rok Dawid zdobywa Jerozolimę i wporwadza tam Arkę Przymierza.

586 wojska Babilonii pustosza Jude , Swiatynie Salomona zostaje zniszczona

536 Cyrus - krol perski pozwala wygnańcom z Judei powrocic i odbudowac swiatynie

20 - Herod odbudowuje swiatynie

70 -Wespazjan oblega Jerozolime, Tytus niszczy Druga Światynie

135 konczy się biblijna zydowska, historia Jerozolimy, rzymianie wydaje edykt który trafia w religijne serce wyznawcow, zakazano zblizac się im do tego miasta. Powstala na wzgórzu rzymska swiatynia. Zmieniona nazwę Elia Capitolina. - miasto poswiecone bogu rzymskiemu.

324 Konstantyn zdobywa te tereny , cesarze bizantyjscy panuja na tamtejszych terenach.

-Wojny krzyżowe , haslem - odzyskanie Jerozolimy, ;pierwsza 1099

1917 - armia brytyjska wkracza do Jerozolimy

1948 powstaje państwo Izrael , zachodznia czesc Jerozolimy staje się czescia państwa Izrael,

1949 - Jerozolima - stolica

1967 - wojna 6dniowa i zjednoczenie Jerozolimy

1980 - prawo podstawowoe, Jerozolima stolica Izarela. - tak ogłoszono. Funkcjonuje na prawach stolicy (Tel-aviv , Jerozolima)

-Utozsamienie - Jerualem = Syjon = gora swieta

Dziewica, matka rodzaca, karmiaca, ..

Miejsce zgormadzenia ludow, narodow, wydarzen,

Nowa rzeczywstosc, miejsce pocieszenia, nazywana nowa nazwa

Dlaczego jerozolima jest wazna w kulturze Żydów:

-ofiarowanie na gorze Moria (Izaaka)

-pierwsze dzielo stworzenia - Jerozolima

-swiete swietych miejscu Ewen Sztilja,

Miasto ma cudowne plasciwosci

-w znaczeniu duchowym miejsce najwyższe, ale geograficznym nie.

-miejsce oczekiwania na mesjasza

-w czsach eschatologicznych na jej miejsce opuści się niebiańska Jerozolima

-zwyczaje kulturowe: w domach -mizrach ; synagogach - na polichromiach

W mistyce żydowska - brama do nieba, ziemskie mieszkanie Szechiny, Jerozolima - matka a jej mieszkancy corkami,

Wykład 8 6.12.2012r

Jerozolima dla chrześcijan

Jerozolima dla muzułmanów

Wykład 9 13.12.2012r.

Kobieta i jej obraz w Biblii.

Rembrandt - „Powrot syna marnotrawnego” jedna reka lewa - jest ojca, prawa - matki. Bog jest i ojcem i matką. Pewne przymioty z tematyka kobieca sa przypisywane Bogu. Ks Ozeasza: rozne typy relacji milosci ; Ojciec- syn; maz - zona; itp. Kobieta-mezczyzna.

Kobieta-zapomniana plec?

Pierwsze giminy chrzescijanskie - wcale nie było tam tak jak się podaje (feministki)

Kobiety w biblii:

Nie znamy imion, występują w kontekście mężczyzn.

Elizabeth Cady Stanton „The Women bible” - Ewa - istota zyjaca. Rozpoznajemy jako imie własne,

Ewa - matka żyjących : istota zyjaca, dajaca zycie,

Lilit - demon kuszący pierwszych ludzi. Jabłko - najbardziej nieprawdopodobny owoc który mogl zerwac, najprawdopodobniej - Figa, Lilit - zbuntowala się wobec Adama, nie chciała uprawiac z nim seksu - mitologia zydowska. Wierzy się odpowiada za wykradanie noworodkow, smierc ich itp.

Dalila - uciela kosmyk włosów Samsonowi; wykradla podstepnie sekret jego mocy i sily

Jael- ksiega Sędziów, zona Chebera Kenity, zabila Sisere wodza wojsk Chasoru, odwazna waleczna, aktywna,

Rachela - matka Izraela; zona jakuba matka Jozefa i Beniamina, pochowana w Betlejem.

Księga Estery -

Wykład 10 20.12.2012r.

Perspektywa hermeneutyki feministycznej

  1. Model neo-ortodoksyjny (kanon w kanonie)- pytania które dzisiaj stawiamy niekoniecznie sa takie same jakie stawiali sobie tworcy; zwraca się uwagę na potencjal treści tekstow, których ten element kobiecy wykorzystywany w biblii, dowartościowanie ; perspektywa kobiety i tematykę traktują uniwersalnie niezależnie od uwarunkowan historycznych; zwrócenie uwagi i oddalenie poprzez wskazanie kontekrtu kulturowego tych tekstow które sa problematyczne; dyskryminują kobiety. Tkesty terroru, wykorzystywane ze pozycja kobiety i mężczyzny nie jest równa. Odmawia się im tytułu tekstow natchnionych. Trzeba spojrzeć na kontekt kulturowy., hitoryczny, obyczajowy.

  2. Model socjologiczny (radykalny)- badacze uznaja religie chrzescijanską, za legitymizujące patriarchalny porządek społeczny, wskazują ze biblia jest tekstem androcentrycznym, tylko wszystko w okol mężczyzn. Radykalni badacze proponują by stworzyć alternatywna biblie, nowe teksty nowe mity, wywodzące się z optyki przeciwnej kobiecej. Pierwotna opowieść o bogini matce.jako krolowa ,partnerka boga.

  3. Model napięcia (krytyczna hermeneutyka) - Elizabeth Schussler - Florenza)-napiecie miedzy tozsamoscia, idea chrzescijanstwa, uniwersalnym podjesciem do człowieka, a podejściem feministycznym, Biblia to również ewolucja, a ostatni etap tej ewolucji to fragment „nie ma mężczyzny nie ma kobiety” nie zwracamu uwagi na plec, zwracamy uwagę na czlowieczenstwo.

Estera - Hadasa - Bohaterka Est obok Waszti (Achaszwerosza/ Kserksesa), pod opieką(zona) Mardocheusz, zona krola Aserusa, potomkini Saula, grozba zagłady z rąk Hamana, przed rozmowa z krolem poscila (Taanik esteR),Estera z pokolenia beniamina - najmniejszego, ratunek, swięto PURIM.

13dnia miesiąca Adar zydzi doswiadczaja zmiany swojego losu, 13,14 dzien miesiąca Adar.Zwyczaje: zydzi kiedy czytają to w synagodze, tam gdzie imie Haman - krzyczą tupią; realizują micwę, przeciwnik imię ma być wymazane, u zydow w trakcie swieta zawieszenie porządku, można się przebierać, mezczyzni za kobiety, i przeciwnie,picie alkoholu, dawanie prezentow, uczta , post przed swiętem.

5 Megilot - pies nad pieśniami, ks Rut, Estery, Lamentacje, księga Koheleta

Księga Estery zestawiana z opowieścią o Józefie w Egipcie, Estera w Persji, przyczyniają się do ocalenia narodu, oboje piękni, pozycja na obcym dworze, Jozef ratuje od głodu, Estera wybawia od zagłady,

Rut i Noemi - teściowa Rut.

Rut - moabitka, matka dynastii Dawida, wybiera swoja kulturę tożsamość, prababka Dawida,

Noemi, wdowa, zmarli jej synowie, nie mieli dzieci, wiec nie miała opieki. Noemi chce wracac do Betlejem, Rut idzie z nia, poznaje tam Boaza - kuzyna Rut, lewirat - obowiązek poślubienia zony zmarłego członka rodziny, by był potomek, potomek dziedziczy po zmarłym mezu matki,

Tamar- kobieta, aktywna odważne decyzja, podstępy by osiagnac cel, matka dwóch potomków z Judy, nie powzwolila zakonczyc linii genealogicznej.

Rachab -, zona Uriasza - Kolejna zona krola Dawida - BatSzeeba.

Sulamitka - oblubienica, kochanka, milosc - temat Piesni nad PIesniami, malzenstwo - nie jest usankcjonowanie prawnie?, przewaga kobiet, ideal piękna, strona aktywna, podejmuje inicjatywę, wolna działa wyraza myśli i uczucia. Dwie szkoły: Doslowna i alegoryczna : milosc Jezusa i kościoła.

Judyta - zydowka, piekna bogata wdowa, najwięcej informacji - precyzyjnie wyprowadzona genealogia, ma wielki autorytet, zabójczyni Holofernesa.

Wykład 11 3.01.2012r.

Odkrycia Kumran, - Pustynia Judzka, znaleziono zwoj Izajasza. Inne fragmenty Biblii. FILM. Nie ma oryginalu biblii, są kodeksy ze średniowiecza. Były tam roznice u kopisow - efekt przepisywania do nas dotarly, kopii średniowiecznych, znaczenie odkryc w kumran - dostep do tekstow oryginalnych sprzed średniowiecza - 1000 lat do tylu. Tekst przepisywany przez skrybow. Kopie tys starsze od tych ze średniowiecza. Najwiekszy - ks Izajasza. Teksty zniszczone wskutek sprzedaży przez Beduinow. Znaleziono także teksty wspólnoty z Kumran. Czy kumranczycy to przykład sekty Eseńczyków? (których zna się od Jozefa Flawiusza). Kwestie rytualne, czystości itp.., horoskopy, reguly zrzeszenia, wojny, - zapowiedz wielkiej wojny, Apokaliptyka? Pojawiala się figura Mistrza Sprawiedliwosci - kojarzony z Mesjaszem z przełomu er. Jan chrzciciel - laczy dwie wspólnoty. Może był członkiem? Zwoj miedziany - zapowiedz zakopania skarbu , co mialobyc tym skarbem? Dzieki odkryciu wiadomo ze kopiści sredniowieczni nie popełnili bledow w kopiowaniu.

Wykład 12 10.01.2013r.

-rozumienie wpływu Biblii na kulturę europejską

Problem typiczności w Biblii - Biblijne typy - czytając można mieć wrazenie , ze cos się wydarzyło. Ze cos podobnego już się czytalo. Odczytujemy, zestawiamy dwie podobne postacie, zdarzenia, wydarzenia, postacie. Odczytujemy w kluczu. Obraz ze starego testamentu przepowiada cos w NT - typ i antytyp. Np. Jezus przedstawiany jako Mojżesz. Podobne historie. Np. wchodzi na górę otrzymuje na gorze prawo itp. Podobieństwa typu - antytypu.

Ks rodzaju - Akeda - tradycja żydowska. Składanie ofiary. Abraham sklada ofiarę z Izaaka. Chrześcijanie odczytują zapowiedz drogi Jezusa na Golgotę i zlozenia jego w ofierze. Ta typicznosc wykorzystywano w malarstwie. Świetnie to rozumiano.

Pararelizm - powtórzenie składniowe ; Jerozolima - Syjon, slowo odnosi się do tej samej rzeczywsitosci to samo slowo syntetyczności, antytetycznosc - na zasadzie przeciwieństwa.

Perykopa - grec. Część tekstu biblijnego ; trzeba znac kontekst.

-Nie będziesz czynil zadnej rzeźby ani zadnego obrazu tego co jest na niebie, ani tego co jest na ziemi nisko , ani tego co jest w wodach pod ziemią Wj 20,4.

-taki zakaz miał zabezpieczyć starożytnych hebrajczyków przed postawieniem posągom bożkom

Sobór 787; Nicejski - na rzecz obrazów

JP II - „list do artystów” - pismo swiete stało się słownikiem , atlasem ikonograficznym chrzescijanska sztuka i kultura. Zrodlo natchnienia artystow , poetow, muzykow , tworcow tetru, kina.

Obrazy przedstawione na wykładzie:

Slowo stało się cialem - chrześcijanie - prawo do przedstawiania

Caravaggio - św Paweł - Szaweł, spadl z konia i oślepł na 3 dni, opowiadanie z dziejów apostolskich

Abraham - odwrocona Sara, Hagar + Ismael; Guercino

Scena Jakub - Ezaw prosi o blogoslawienstwo ojca. Izaak blogoslawi Jakuba

Drabina Jakuba - Marc Chagall

Juda + Tamar, żeby po zmarłym mezu mieć potomstwo

Rembrandt - blogoslawnienie przez Jakuba synow Józefa z zony Asenat. Massanes i

Król Saul i Dawid który gra na lirze.

judyta

Kod Biblii - konwersatorium

15


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Kod Biblii, 4) KB-Rozdział czwarty-Zapieczętowana księga
Kod Biblii, 9) KB-Rozdział dziewiąty-Coda
Kod Biblii, 2) KB-Rozdział drugi-Atomowa zagłada
Kod Biblii, 8) KB-Rozdział ósmy-Ostatnie dni
KULTURA A MIĘDZYPOKOLENIOWA TRANSMISJA WARTOŚCI
Retoryka, Kulturoznawstwo międzynarodowe
KULTURA A MIĘDZYPOKOLENIOWA TRANSMISJA WARTOŚCI
Kod Biblii, 1) KB-Rozdział pierwszy
GEOGRAFIA REGIONÓW, Kulturoznawstwo międzynarodowe
KOD BIBLII
Trzecie kino w perspektywie antropologicznej, Kulturoznawstwo międzynarodowe
Dzieje Obyczajów, Kulturoznawstwo międzynarodowe
Recenzja Kod Biblii 2
Kod Biblii, 12) KB-Podziękowania
Struktura rasowa, Kulturoznawstwo międzynarodowe
Drosnin Michael Kod Biblii doc
Kod Biblii a gematria(1)

więcej podobnych podstron