Temat: Kartka pocztowa i list.

Lekcja w klasie 4. szkoły podstawowej przeprowadzona w dniu 18.11.2010 r.

Cel ogólny: Uczeń samodzielnie konstruuje list i kartkę pocztową

Cele szczegółowe:

Wiedza - uczeń:

• (W1) wie, co powinno być zawarte w tekście na kartce pocztowej.

• (W2) zna zwroty grzecznościowe i wie, że należy je pisać z dużej litery.

• (W3) zna warianty gatunkowe, jakimi można zastąpić kartkę pocztową.

• (W4) zna stałe elementy listu.

• (W5) wie, jakimi elementami kompozycyjnymi różni się kartka pocztowa od listu.

Umiejętności - uczeń:

• (U1) wskazuje stałe elementy kartki pocztowej.

• (U2) wskazuje adresata i odbiorcę podanej kartki pocztowej.

• (U3) segreguje fragmenty tekstu tak, aby tworzyły spójną całość.

• (U4) argumentuje wybór kolejności partii tekstu tworzących spójną całość

• (U5) potrafi wskazać stałe elementy listu w przykładowym tekście

Postawy - uczeń:

• (P1) słucha uważnie i ze zrozumieniem wypowiedzi innych.

• (P2) ćwiczy umiejętność pracy w grupie.

Typ lekcji:

• lekcja wprowadzająca nowy materiał

Modele, strategie, techniki:

• strategia „O”

• metoda zajęć praktycznych z elementami heurezy

Formy pracy:

• praca indywidualna

• praca zbiorowa

• praca w jednorazowo zorganizowanych grupach dwu- i czteroosobowych

Środki dydaktyczne:

kartki pocztowe, kserokopie listu

Literatura:

1) Dyduchowa, Jak kształcić sprawność językową?, „Język polski w Szkole dla

Klas IV-VIII” cz. 1. -1981/82, z. III; cz.2. - 1982/83, z. III; cz. 3. - 1983/84, z. II;

cz.4.1984/85, z. IV.

2) M. Latoch-Zielińska, Cel i temat lekcji. O sposobach formułowania podstawowych

elementów lekcji kształcenia kulturalno-literackiego. W: Nowoczesność i tradycja w

kształceniu literackim. Podręcznik do ćwiczeń z metodyki języka polskiego, red. B. Myrdzik,

Lublin 2000.

3) J. Półturzycki, Dydaktyka dla nauczycieli, Toruń 1999.

Tok lekcji:

Ogniwa lekcji	Struktura i treść lekcji		Czynności nauczyciela		Czynności ucznia		Uwagi	Czas (min.)
I. Część przygotowawcza	Czynności organizacyjne.		Sprawdzanie obecności uczniów.					1
		Powtórzenie najważniejszych wątków poprzedniej lekcji.		Nauczyciel powtarza z uczniami informacje o czasownikach w liczbie mnogiej.		Uczeń podaje informacje, jakie zapamiętał z ostatniej lekcji. Pozostali uzupełniają jego wypowiedź.		P1	3
		Wprowadzenie do lekcji		Nauczyciel wyciąga kartki pocztowe i rozdaje je uczniom. Każda jest wypełniona różnymi elementami tekstu, jaki powinny zawierać kartki pocztowe. Spójrzcie, co dla was przyniosłam. Miałam zanieść te kartki na pocztę, ale zauważyłam, że na każdej z nich brakuje kilku elementów w treści. Przyjrzyjcie się swoim kartkom i zastanówcie się, co powinno się w nich jeszcze znajdować.		Uczeń wymienia elementy, których jego zdaniem brakuje na kartce i nazywa te, które już są.		Praca indywidualnaW1, U1, U2	1
		Uświadomienie uczniom zadania.		Na dzisiejszej lekcji przyjrzymy się dokładnie kartce pocztowej i listowi. Ustalimy, co i gdzie powinno się na nich pisać. Zobaczycie, czy dobrze wypełnialiście do tej pory swoją korespondencję.					1
		Podanie tematu lekcji.		Dyżurny zapisuje na tablicy temat lekcji.					1
		Próbne ćwiczenia uczniów.		Nauczyciel rysuje na tablicy tabelę z dwoma kolumnami : kartka pocztowa i list. Wpisz do tabeli elementy charakterystyczne dla kartki pocztowej. Konsultuj się ze swoim kolegą/koleżanką z ławki. Uzupełnij kartkę elementami, których brakuje.		Uczeń rysuje w zeszycie tabelę i uzupełnia kolumnę dotyczącą kartki pocztowej i wpisuje brakujące części tekstu do swojej kartki.		Praca w grupach dwuosobowych U1, W1, P2	8
		Prezentacja propozycji. Korekta i dodatkowe objaśnienia.		Sprawdzanie i uzupełnianie pracy w grupach. Nauczyciel zwraca uwagę na pisanie zwrotów grzecznościowych dużą literą.		Uczniowie prezentują swoje warianty odpowiedzi i uzupełniają tabelę, jeśli brakuje w niej jakichś elementów.		Praca zbiorowa P1, W2	3
				Kiedy wysyła się kartkę pocztową? W jaki inny sposób można przekazać komuś wiadomości? Za pomocą czego możemy komunikować się, jeśli chcemy przesłać komuś dłuższą wiadomość?.		Przykładowe odpowiedzi uczniów: SMS, gadu-gadu, Skype, e-mail, list, wiadomość na poczcie głosowej).		W3	2
		Ćwiczenia wdrażające		Nauczyciel rozdaje uczniom przykładowy egzemplarz listu, w którym poszczególne akapity są wymieszane w przypadkowej kolejności.		Uczniowie podzieleni przez nauczyciela na czteroosobowe grupy numerują kolejne akapity tak, żeby list tworzył spójną całość.		Praca w grupach U3, P2	7
III. Część końcowa	Omówienie pracy w grupach.		Przeczytaj list w odpowiedniej według ciebie kolejności.		Wybrani przez nauczyciela uczniowie czytają propozycje kolejności akapitów, jakie zaproponowały ich grupy i argumentują wybór.		P1, U4	10
	Podsumowanie tematu, omówienie uzyskanych rezultatów.		Spójrzcie na tabelę. Które z elementów kartki pocztowej powtarzają się w liście? Jakie dodatkowe widzicie wśród porządkowanych akapitów? Czym różni się list od kartki?		Zespół klasowy pod kierownictwem nauczyciela wymienia kolejne elementy. Uczniowie uzupełniają drugą rubrykę tabeli.		Praca zbiorowa W4, W5, U5	6
		Zadanie pracy domowej i jej objaśnienie.		Praca domowa. Ćw. 2/73. Nauczyciel tłumaczy zadanie domowe.				2

Kartka pocztowa	List
miejsce i data napisania zwrot do adresata informacja (gdzie jesteśmy, co robimy, wrażenia z pobytu) pozdrowienia podpis dane adresowe odbiorcy po prawej stronie	miejsce i data (prawy górny róg) zwrot do adresata zasadnicza treść listu (wstęp-rozwinięcie-zakończenie) pożegnalny zwrot grzecznościowy PS (postscriptum) - nie jest konieczne

Temat: Trudne czasowniki w czasie przeszłym zakończone na -ąć.

Lekcja w klasie 5. szkoły podstawowej przeprowadzona 18.11.2010 r.

Cel ogólny: Uczeń wykorzystuje zasady pisowni w czasie przeszłym czasowników zakończonych w bezokoliczniku na -ąć

Cele szczegółowe:

Wiedza - uczeń:

• (W1) wie, że w języku polskim istnieją czasowniki, które odmieniają się nieregularnie

• (W2) zna zasadę odmiany w czasie przeszłym czasowników zakończonych na -ąć.

• (W3) wie, czym jest związek frazeologiczny i potrafi wyjaśnić jego znaczenie.

• (W4) wie, w jakim słowniku znajdują się związki frazeologiczne i ich wyjaśnienie.

• (W5) rozpoznaje poprawne formy czasownika i wie, że niektóre czasowniki w czasie odmiany mają dwie poprawne formy.

Umiejętności - uczeń:

• (U1) dopasowuje brakujące słowa w odpowiednie miejsca.

• (U2) zastosowuje zasadę odmiany trudnych czasowników w konkretnych przypadkach

• (U3) samodzielnie odmienia czasowniki w czasie przeszłym.

• (U4) wyszukuje w słowniku potrzebne informacje.

• (U5) odmienia czasowniki obecne w związku frazeologicznym przez rodzaje i buduje z nimi zdania.

Postawy - uczeń:

• (P1) słucha uważnie i ze zrozumieniem wypowiedzi innych.

• (P2) ćwiczy umiejętność pracy w grupie.

Typ lekcji:

• lekcja korektywno-uzupełniająca

• lekcja ćwiczeniowa

Modele, strategie, techniki:

• strategia „O”,

• praca ze słownikiem,

• elementy burzy mózgów

Formy pracy:

• praca indywidualna

• praca zbiorowa

• praca w jednorazowo zorganizowanych grupach dwu- i czteroosobowych

Środki dydaktyczne:

słowniki języka polskiego, słownik frazeologiczny, kserokopie kart pracy

Literatura:

J. Półturzycki, Dydaktyka dla nauczycieli, Toruń 1999.

M. Latoch-Zielińska, Cel i temat lekcji. O sposobach formułowania podstawowych

elementów lekcji kształcenia kulturalno-literackiego. W: Nowoczesność i tradycja w

kształceniu literackim. Podręcznik do ćwiczeń z metodyki języka polskiego, red. B. Myrdzik,

Lublin 2000.

M. Nagajowa, Nauka o języku dla nauki języka, Kielce 1994.

Tok lekcji:

Ogniwa lekcji	Struktura i treść lekcji		Czynności nauczyciela		Czynności ucznia		Uwagi	Czas (min.)
I. Część przygotowawcza .	Czynności organizacyjne.		Sprawdzanie obecności uczniów.					1
		Powtórzenie materiału.		Nauczyciel powtarza z uczniami informacje o czasownikach.		Uczeń podaje informacje, jakie zapamiętał z ostatniej lekcji. Pozostali uzupełniają jego wypowiedź, także wiedzą zdobytą na lekcjach wcześniejszych.		P1	5
	II. Część podstawowa	Uświadomienie uczniom zadania i podanie tematu.		Nauczyciel pisze na tablicy część tematu lekcji: Trudne czasowniki... Jak myślisz, które czasowniki mogą być "trudne"? Co to mogą być za trudności? Jakie czasowniki w językach obcych są uznawane za wyjątki? .		Uczeń (ewentualnie naprowadzony przez nauczyciela) odpowiada, że trudności może sprawić odmiana.		Praca zbiorowa W1	2
						Nauczyciel kończy pisać temat lekcji. Podajcie jak najwięcej przykładów takich czasowników.				elementy burzy mózgów	2
				Wprowadzenie nowego materiału, omówienie zasad i reguł.		Nauczyciel dzieli klasę na zespoły czteroosobowe. Każda grupa otrzymuje słownik języka polskiego. Każdy uczeń ma kartę pracy. Wykonaj w grupie polecenie 1, zastanów się, jaką zasadę poznał Jaś. Czas wykonania 3 minuty.		Uczniowie konsultując się w grupach wykonują polecenie 1. z karty pracy.		Praca w grupach U1, P2	3
						Sprawdzanie i uzupełnianie pracy w grupach. Zauważyliście, czym charakteryzuje się odmiana tej grupy czasowników?		Uczniowie prezentują warianty odpowiedzi zaproponowane przez grupy i korygują błędy. Ustalają regułę żądzącą w omawianej grupie czasowników.		Praca zbiorowa P1, W2, U2	3
				Ćwiczenia wdrażające. Kontrola i korekta wykonywanych ćwiczeń.		Wspólnie wykonamy podpunkt a) zadania II, resztę podpunktów zrobicie pracując w grupie. Czy wiecie czym jest wyliczanka? Poszukajcie, co mówi nam na ten temat słownik języka polskiego.		Wskazani uczniowie uzupełniają z pomocą nauczyciela związki. Przy drugim przykładzie znajdują w słowniku języka polskiego informacje o wyliczance. Wykonują w tych samych grupach resztę podpunktów zadania II z karty pracy.		W3, U3, U4, W4, U5, P2 Praca w grupach	13
						Odczytajcie wyniki pracy w grupach.		Czytanie wyników pracy w grupach i korygowanie ewentualnych błędów.		P1	6
						Wspólnie zrobimy zadanie III. Nauczyciel informuje, że niektóre czasowniki mają dwie poprawne formy.		Wybrani przez nauczyciela uczniowie wyczytują swoje propozycje odpowiedzi.		Praca zbiorowa W5	2
III. Część końcowa.	Podsumowanie tematu, omówienie uzyskanych rezultatów.		Co jest charakterystyczne w odmianie czasowników na -ąć? Czy potwierdzacie, że są one trudne? Co sprawiło wam najwięcej trudności w wykonywanych zadaniach? Napiszcie w zeszycie notatkę i wybierzcie jeden wyraz z omawianej dzisiaj grupy, jako przykład potwierdzający regułę odmiany czasowników zakończonych na -ąć. Czy znasz czasowniki, które mają więcej niż jedną poprawną formę?		Uczniowie zapisują w zeszycie krótką notatkę obrazującą regułę odmiany czasowników zakończonych na -ąć oraz kilka przykładów czasowników, które mają dwie poprawne formy			5
		Zadanie pracy domowej i jej objaśnienie.		Praca domowa. Zadanie IV z karty pracy. Nauczyciel tłumaczy zadanie domowe.				2

KARTA PRACY

I. Uzupełnij rymowanki odpowiednimi czasownikami w czasie przeszłym. Skorzystaj z bazy słów poniżej.

Zaraz zadam wam zagadkę, którą kiedyś ................. już Jaś.

Myślał, myślał, nagle..........., że odpowiedź zna.

Olek .............. nogę, w piecu ogień..............

Burek..............., tulipan ............. na czas.

Czasownik z -ąć na końcu odmieniać się da,

Wystarczy, że Jaś dobrą końcówkę zna.

II. a) Uzupełnij związki frazeologiczne i wyrażenia czasownikami w odpowiedniej formie czasu przeszłego. Pomyśl, jakie może być znaczenie podanych zwrotów.

1. Jego gwiazda........ (zgasnąć)

2. Siedzi baba na cmentarzu,
trzyma nogi w kałamarzu
Przyszedł duch babę w brzuch
Baba w krzyk, a duch.......... (zniknąć)

3. Rycerz ............ rękawicę. (podjąć)

4. Bardzo dobrze, że wtedy Michał............ sprawy w swoje ręce. (wziąć)

5W jego żyłach ............błękitna krew (płynąć)

b) Ułóż zdanie ze związkiem frazeologicznym z 3. lub 4. przykładu. Czasownika ze związku użyj w innym rodzaju niż jest to podane w powyższych zdaniach .

..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

c) Podaj inne związki z użytymi czasownikami z podpunktu a). Możesz poszukać ich w słowniku

III. Zakreśl poprawne formy czasowników. Dopisz bezokoliczniki.

rozpoczął - rozpoczęł

wzieliście - wzięłyście

zmókł - zmoknął

dotknęłam - dotkłam

pisnęłam - pisłam

kwitnął - kwitł

zniknął - znikł

pisnąłem - pisłem

IV. Odmień w czasie przeszłym przez osoby, liczby i rodzaje podane czasowniki:

zakwitnąć

l.poj. l. mn.

r. m. r. ż. r. n r. m.-os. r. nm.-os.

1. 1.

2. 2.

3. 3.

mruknąć

l.poj. l. mn.

r. m. r. ż. r. n r. m.-os. r. nm.-os.

1. 1.

2. 2.

3. 3.

pisnąć

l.poj. l. mn.

r. m. r. ż. r. n r. m.-os. r. nm.-os.

1. 1.

2. 2.

3. 3.

Temat: Kartka pocztowa i list.

Lekcja przeprowadzona w klasie 4. szkoły podstawowej.

Cel ogólny: Uczeń wie, jak napisać list i kartkę pocztową

Cele szczegółowe:

Wiedza - uczeń:

• (W1) wie, że kartki pocztowe i listy, to gatunek, który wciąż nam towarzyszy.

• (W2) co powinno być zawarte w tekście na kartce pocztowej.

• (W3) zna zwroty grzecznościowe i wie, że należy je pisać z dużej litery.

• (W4) zna warianty gatunkowe, którymi można zastąpić kartkę pocztową.

• (W5) wie, że wyróżnia się różne rodzaje listu

• (W6) definiuje pojęcie list żelazny i list prywatny

• (W7) zna stałe elementy listu.

• (W8) wie, jakimi elementami kompozycyjnymi różni się kartka pocztowa od listu.

Umiejętności - uczeń:

• (U1) komponuje własną kartkę pocztową

• (U2) wskazuje adresata i odbiorcę podanej kartki pocztowej.

• (U3) posługuje się słownikiem, aby uzyskać potrzebne informacje.

• (U4) uzupełnia list

• (U5) potrafi wskazać stałe elementy listu w przykładowym tekście

Postawy - uczeń:

• (P1) słucha uważnie i ze zrozumieniem wypowiedzi innych.

• (P2) ćwiczy umiejętność pracy w grupie.

• (P3) wyraża opinię na temat użyteczności listu w dobie Internetu i telefonii.

Typ lekcji:

• lekcja wprowadzająca nowy materiał

Modele, strategie, techniki:

• strategia „O”

• metoda zajęć praktycznych z elementami heurezy

• praca ze słownikiem

Formy pracy:

• praca indywidualna

• praca zbiorowa

• praca w jednorazowo zorganizowanych grupach

Środki dydaktyczne:

kartki pocztowe, kserokopie listu

Literatura:

A. Dyduchowa, Jak kształcić sprawność językową?, „Język polski w Szkole dla

Klas IV-VIII” cz. 1. -1981/82, z. III; cz.2. - 1982/83, z. III; cz. 3. - 1983/84, z. II;

cz.4.1984/85, z. IV.

M. Latoch-Zielińska, Cel i temat lekcji. O sposobach formułowania podstawowych

elementów lekcji kształcenia kulturalno-literackiego. W: Nowoczesność i tradycja w

kształceniu literackim. Podręcznik do ćwiczeń z metodyki języka polskiego, red. B. Myrdzik,

Lublin 2000.

J. Półturzycki, Dydaktyka dla nauczycieli, Toruń 1999.

Tok lekcji:

Ogniwa lekcji	Struktura i treść lekcji		Czynności nauczyciela		Czynności ucznia		Uwagi	Czas (min.)
I. Część przygotowawcza	Czynności organizacyjne.		Sprawdzanie obecności uczniów.					1
		Powtórzenie najważniejszych wątków poprzedniej lekcji.		Nauczyciel powtarza z uczniami informacje o czasownikach w liczbie mnogiej.		Uczeń podaje informacje, jakie zapamiętał z ostatniej lekcji. Pozostali uzupełniają jego wypowiedź		P1	3
		Wprowadzenie do lekcji		Nauczyciel wyciąga niezapisane kartki pocztowe i rozdaje je uczniom. Czy rozpoznajecie, co to może być? Czy ktoś z was wysłał już kiedyś kartkę pocztową? Z jakiej okazji?				W1	2
	II. Część podstawowa	Uświadomienie uczniom zadania.		Na dzisiejszej lekcji przyjrzymy się dokładnie kartce pocztowej i listowi. Ustalimy, co i gdzie powinno się na nich pisać. Zobaczycie, czy kartki i listy, które wysyłaliście do tej pory były prawidłowo wypełniane.					1
		Podanie tematu lekcji.		Dyżurny zapisuje na tablicy temat lekcji.					1
		Próbne ćwiczenia uczniów.		Spróbujemy wysłać kartkę pocztową. Co pisaliście w wysyłanych dotychczas pocztówkach? Tablica będzie moją kartką, wy wypełnicie swoje. Nauczyciel wpisuje na tablicy proponowany przez uczniów tekst kartki pocztowej.		Uczeń mówi jak wypełniał do tej pory kartki pocztowe. Uczeń wypełnia swoją kartkę pocztową.		Praca zbiorowa U1, U2	5
						Napisaliśmy wspaniałą kartkę pocztową. Sprawdźmy teraz, z czego ona się składa. Nauczyciel wypisuje na tablicy w formie słoneczka elementy kartki, które wymieniają uczniowie.		Uczniowie wymieniają zaobserwowane cechy kartki i w zeszycie robią notatkę w formie słoneczka.		W2	3
				Czy słyszeliście kiedyś o czymś takim, jak kartka elektroniczna? W jaki jeszcze inny sposób można przekazać informacje?		Przykładowe odpowiedzi uczniów: SMS, gadu-gadu, Skype, e-mail, list, wiadomość na poczcie głosowej).		W4	1
		Wprowadzenie nowego materiału, omówienie zasad i reguł.		Nauczyciel dzieli klasę na pięć grup. Każda otrzymuje inne wydanie słownika języka polskiego. Czym jest list? Poszukajcie w słownikach wyjaśnienia dla tego terminu.		Uczniowie poszukują informacji na temat listu.		Praca w grupach U3	7
								Wybrani przedstawiciele grup odczytują definicję listu.			3
						W przeczytanych przez was definicjach jest określenie `list żelazny'. Czy ktoś wie, co to znaczy? A co może oznaczać termin list prywatny?		List żelazny - gwarancja bezpieczeństwa. 27.IV.1410 król polski Władysław daje Zygmuntowi Luksemburskiemu list żelazny na wolny przejazd przez Polskę do ziem zakonu).		Praca zbiorowa W5 W6	2
						Nauczyciel pisze na środku tablicy list.		Uczniowie podają elementy, które powinny znaleźć się w liście prywatnym. W zeszycie robią notatkę w formie słoneczka.		W7	2
								Uczniowie czytają nową wiadomość (str. 74) i uzupełniają brakujące elementy listu.		W7	2
						Dlaczego zwroty typu Ty, Ciebie piszemy dużą literą?				W3	2
						Uzupełnij ćw. 5/75.				Praca indywidualnaU4 U5	2
								Uczniowie czytają swoje propozycje wykonania ćwiczenia.			2
III. Część końcowa	Podsumowanie tematu, omówienie uzyskanych rezultatów.		Spójrzcie na wasze słoneczka. Które z elementów kartki pocztowej powtarzają się w liście? Czym różni się list od kartki? Czy myślicie, że pisanie listu ma teraz, kiedy wszędzie dostępne są telefony i Internet ma jeszcze jakiś sens?		Zespół klasowy pod kierownictwem nauczyciela wymienia kolejne elementy.		Praca zbiorowa W8, P3	5
		Zadanie pracy domowej i jej objaśnienie.		Praca domowa. Ćw. 2/73 Nauczyciel tłumaczy zadanie domowe.				1

Na koloniach jest bardzo dobrze. Mamy boisko do piłki nożnej, więc gramy w piłkę, codziennie się gimnastykujemy.

-------------------------------------------------------------

Junoszyno,20.07.2000 r.

-------------------------------------------------------------

Pogoda jak dotąd jest ładna, jeździmy więc nad morze do lasu na grzyby. Planujemy też dalsze wycieczki. Niestety, za wszystko trzeba płacić i pieniądze od rodziców już mi się kończą.

Chłopcy zbierają obrazki od gumy do żucia i wszyscy się wymieniają. Ja też bym chciał. Chciałbym też kupić jakieś pamiątki dla Ciebie, Grzesia i Marysi.

-------------------------------------------------------------

Piotruś

-------------------------------------------------------------

Tak jak Ci obiecałem, zaraz po przyjeździe wysłałem do Ciebie pocztówkę. Teraz piszę list.

-------------------------------------------------------------

Kochana Babciu!

-------------------------------------------------------------

Kolegów mam bardzo miłych. Mieszkamy dość wygodnie w pokojach pięcioosobowych. Tylko wody wciąż brakuje. Ale można umyć się w morzu.

Z niecierpliwością czekam na list od Ciebie.

krzyknąć zgadnąć zwichnąć gasnąć moknąć zakwitnąć

II. Część podstawowa

---