OCENA RYZYKA ZAWODOWEGODLA STANOWISKA OBRÓBKI SKRAWANIEM METALI WEDŁUG METODY PHA

Opis stanowiska

Miejscem zatrudnienia pracownika jest pomieszczenie warsztatowe, w którym znajdują się obrabiarki skrawające do metali.

Zatrudniony posiada uprawnienia do obsługi tych maszyn, przeszedł wymagane badania lekarskie oraz szkolenie w zakresie BHP.

Pracownik, w zależności od potrzeb, oprócz toczenia wykonuje także frezowanie i struganie elementów metalowych.

Dokonuje również wiercenia oraz szlifowania detali na przeznaczonych do tego celu maszynach.

Przez obrabiarki skrawające do metali rozumie się maszyny służące do nadawania obrabianym przedmiotom żądanego kształtu metodą skrawania, m.in.: tokarki, frezarki, strugarki, wiertarki i szlifierki.

Montaż i eksploatacja obrabiarek powinna być zgodna z dokumentacją techniczno-ruchową. Należy przede wszystkim dbać o właściwe posadowienie maszyn.

Obrabiarki powinny być wyposażone w osłony chroniące przed urazami, w tym powodowanymi przez wióry, oraz przed rozbryzgiem cieczy chłodzących. Podczas przerw w pracy obrabiarki narzędzia skrawające muszą być odsunięte od obrabianego przedmiotu. Stanowisko pracy przy obrabiarce powinno znajdować się na powierzchni równej, bez progów i śliskich nawierzchni. Na stanowisku musi znajdować się aktualna instrukcja BHP.

Ważne, by na stanowisku dokonywać, zgodnie z odpowiednimi przepisami, pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia.

Transport zmechanizowany przedmiotów przeznaczonych do obróbki skrawaniem i ich odbiór po wykonanej obróbce powinien być zorganizowany w taki sposób, aby nie powodował zagrożenia bezpieczeństwa dla ruchu pracowników i transportu wewnętrznego. Drogi transportowe w pomieszczeniu lub hali fabrycznej, w której zainstalowano obrabiarki, powinny spełniać wymagania określone w przepisach.

Metoda PHA

Ocena ryzyka zawodowego na podstawie metody Wstępnej Analizy Zagrożeń - PHA (Preliminaty Hazard Analysis) - polega na zidentyfikowaniu zagrożeń i sytuacji

niebezpiecznych, określeniu wartości ryzyka, a następnie zaprojektowaniu oraz wdrożeniu działań

korygujących. Ryzyko zawodowe jest iloczynem dwu parametrów: R = S x P. Wyniki oceny ryzyka zawodowego w metodzie

PHA odczytujemy następująco:

- 1-3 oznacza akceptowalny poziom ryzyka, przy jednoczesnym jego monitoringu (ryzyko małe - M);

- 4-9 oznacza akceptowalny poziom ryzyka, przy jednoczesnym podjęciu działań mających na celu poprawę stanu bezpieczeństwa (ryzyko średnie - S);

- 10-25 (36) oznacza nieakceptowalny poziom ryzyka, co wymusza natychmiastową poprawę stanu bezpieczeństwa (ryzyko duże - D).

Lp.	Zagrożenie	Źródło zagrożenia	Możliwe skutki zagrożenia
	Czynniki fizyczne
1	Powierzchnie, na których jest możliwy upadek (upadek na tym samym poziomie)	Śliskie i nierówne powierzchnie na terenie zakładu	Potłuczenia, złamania kończyn, zwichnięcia, urazy wewnętrzne
2	Ruchome elementy maszyn i urządzeń (uderzenie, pochwycenie przez ruchome elementy maszyn lub urządzeń)	Narzędzia skrawające, mechanizmy napędowe	Uszkodzenia ciała, śmierć
3	Przemieszczające się materiały, narzędzia (uderzenie przedmiotem)	Źle zamocowany obrabiany materiał lub źle umocowane narzędzia skrawające, pęknięta tarcza ścierna w szlifierce, wióry powstające podczas pracy obrabiarki	Uszkodzenie ciała, śmierć
4	Wysoka temperatura, gorące elementy ciał stałych i gorące ciecze	Rozgrzane wióry, ciecz chłodząca	Rany oparzeniowe
5	Hałas	Maszyny służące do skrawania materiałów, dźwięki dochodzące z innych stanowisk i środków transportu	Uszkodzenia narządu słuchu, nerwice
6	Prąd elektryczny (porażenie prądem)	Przetarte przewody, uszkodzony osprzęt, przebicie elektryczne	Śmierć
7	Nieodpowiednie oświetlenie stanowiska pracy	Źle dobrane punkty świetlne	Osłabienie wzroku, bóle oczu, łzawienie
8	Obciążenie fizyczne - statyczne (przeciążenie narządu ruchu)	Źle zorganizowane stanowisko pracy - nadmiar pracy w pozycji stojącej	Bóle mięśniowe, zwyrodnienia kręgosłupa i stawów
	Czynniki chemiczne
9	Pyły (nadmierne zapylenie	Nieskuteczna wentylacja stanowiskowa lub jej brak	Bóle głowy, duszności, schorzenia dróg oddechowych, w tym pylica płuc
	Czynniki psychofizyczne
10	Obciążenie emocjonalne (stres)	Zbyt duże wymagania w stosunku do możliwości pracownika, konflikty międzyludzkie	Choroby ogólnoustrojowe, nerwice

Lp	Zagrożenie	Źródło zagrożenia	Możliwe skutki	S	P	R	Środki profilaktyczne	S	P	R
	Czynniki fizyczne
1	Powierzchnie, na których jest możliwy upadek (upadek na tym samym poziomie)	Śliskie i nierówne powierzchnie na terenie zakładu	Potłuczenia, złamania kończyn, zwichnięcia, urazy wewnętrzne	3	4	niedopuszczalne	Wyposażenie pracownika w odpowiednie obuwie, utrzymywanie porządku na terenie zakładu, a szczególnie na drogach transportu wewnętrznego	2	2	dopuszczalne
2	Ruchome elementy maszyn i urządzeń (uderzenie, pochwycenie przez ruchome elementy maszyn lub urządzeń)	Narzędzia skrawające, mechanizmy napędowe	Uszkodzenia ciała, śmierć	4	4	niedopuszczalne	Stosowanie wymaganych w dokumentacji sprawnych osłon, używanie podczas pracy na obrabiarce wyłącznie narzędzi skrawających i przyrządów dostosowanych do określonych procesów skrawania, prowadzenie prac w zapiętym ubraniu, bez luźnych części; z nakryciem głowy, podczas wiercenia otworów przy użyciu wiertarki niedopuszczalne jest trzymanie w dłoni przedmiotu poddawanego wierceniu, przed przystąpieniem do czyszczenia lub konserwacji obrabiarki należy wyłączyć jej napęd i zabezpieczyć przed przypadkowym załączeniem końcem suwaka lub w jego krańcowych położeniach	4	2	dopuszczalne
3	Przemieszczające się materiały, narzędzia (uderzenie przedmiotem)	Źle zamocowany obrabiany materiał lub źle umocowane narzędzia skrawające, pęknięta tarcza ścierna w szlifierce, wióry powstające podczas pracy obrabiarki	Uszkodzenie ciała, śmierć	4	2	dopuszczalne	Prawidłowe mocowanie obrabianego materiału, właściwe mocowanie narzędzi skrawających w uchwycie, stosowanie urządzeń pomocniczych do podnoszenia i zakładania ciężkich elementów na obrabiarkę, wyposażenie obrabiarek zaopatrzonych w uchwyt hydrauliczny lub pneumatyczny w sprawne urządzenie blokujące, uniemożliwiające wyrwanie zamocowanego przedmiotu w przypadku zaniku ciśnienia w układzie zasilania, stosowanie sprawnych osłon zabezpieczających, w razie potrzeby stosowanie środków ochrony indywidualnej, w tym okularów ochronnych i osłon twarzy	4	1	dopuszczalne
4	Wysoka temperatura, gorące elementy ciał stałych i gorące ciecze	Rozgrzane wióry, ciecz chłodząca	Rany oparzeniowe	3	3	dopuszczalne	Obrabiarka powinna być wyposażona w ochrony chroniące obsługującego przed urazami spowodowanymi przez wióry oraz przed rozbryzgiem cieczy chłodzących; podczas usuwania wiórów należy stosować szczotkę lub wymagane środki techniczne	2	2	dopuszczalne
5	Hałas	Maszyny służące do skrawania materiałów, dźwięki dochodzące z innych stanowisk i środków transportu	Uszkodzenia narządu słuchu,	3	4	niedopuszczalne	Zapewnienie sprawności technicznej stosowanych maszyn i właściwego ich posadowienia, przy wartościach progowych (80 dB) wyposażenie pracowników w ochronniki słuchu, a przy przekroczeniu NDN (85 dB) zapewnienie kontroli stosowania tychże ochronników	2	2	dopuszczalne
6	Prąd elektryczny (porażenie prądem)	Przetarte przewody, uszkodzony osprzęt, przebicie elektryczne	Śmierć	4	3	niedopuszczalne	Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony przeciwporażeniowej, bieżąca kontrola stanu instalacji elektrycznej, systematyczne sprawdzanie działania zabezpieczeń różnicowo-prądowych, stosowanie lamp elektrycznych przeznaczonych do oświetlania bezpośredniego, zasilanych napięciem 24 V	2	1	akceptowalne
7	Nieodpowiednie oświetlenie stanowiska pracy	Źle dobrane punkty świetlne	Osłabienie wzroku, bóle oczu, łzawienie	2	3	dopuszczalne	Zapewnienie, w miarę możliwości, oświetlenia naturalnego, stosowanie oświetlenia sztucznego zgodnie z normami	1	2	akceptowalne
8	Obciążenie fizyczne - statyczne (przeciążenie narządu ruchu)	Źle zorganizowane stanowisko pracy - nadmiar pracy w pozycji stojącej	Bóle mięśniowe, zwyrodnienia kręgosłupa i stawów	3	4	niedopuszczalne	Zapewnienie pracownikowi możliwości siedzenia przy wykonywaniu pracy nie wymagającej stale pozycji stojącej, przy wykonywaniu pracy wymagającej stale pozycji stojącej lub chodzenia zapewnienie pracownikowi możliwości odpoczynku w pozycji siedzącej w pobliżu miejsca pracy	2	2	dopuszczalne
	Czynniki chemiczne
9	Pyły (nadmierne zapylenie	Nieskuteczna wentylacja stanowiskowa lub jej brak	Bóle głowy, duszności, schorzenia dróg oddechowych, w tym pylica płuc	3	3	dopuszczalne	Zapewnienie skutecznej wentylacji, stosowanie w razie potrzeby środków ochrony dróg oddechowych	1	2	akceptowalne
	Czynniki psychofizyczne
10	Obciążenie emocjonalne (stres)	Zbyt duże wymagania w stosunku do możliwości pracownika, konflikty międzyludzkie	Choroby ogólnoustrojowe, nerwice	3	2	dopuszczalne	Dostosowanie wymagań do możliwości psychofizycznych, wykształcenia i praktyki zawodowej pracownika, ustalenie jasnych zasad wynagradzania, premiowania i kar regulaminowych, wyjaśnianie zaistniałych nieporozumień i łagodzenie konfliktów przez kierownictwo zakładu	2	1	akceptowalne

4

---