Encyklopedia Przyrody Optimus Pascal - Zadania

Imię: .....................................
Nazwisko: ........................................
Klasa: ....................

Życie prehistoryczne - "Początki życia"

1. Jakie gazy reagowały ze sobą w pierwotnej atmosferze Ziemi tworząc proste związki organiczne: amino-kwasy i cukry?
   ........................................................................................................................................

2. Gdzie pojawiły się pierwsze komórki?
   ........................................................................................................................................

3. Z czego czerpały energię pierwsze komórki?
   ........................................................................................................................................

4. Kiedy tlen zaczął wypełniać ziemską atmosferę?
   ........................................................................................................................................

5. Gdyby historię Ziemi porównać do 24h zegara, to kiedy pojawił się człowiek współczesny?
   ........................................................................................................................................

Życie prehistoryczne - "Ewolucja"

1. Dzięki czemu zachodzi ewolucja i na czym polega ten proces?
   ........................................................................................................................................

2. Jak nazywał się najstarszy przodek konia, gdzie żył i kiedy?
   ........................................................................................................................................

3. Na jakim statku i kiedy Karol Darwin odbył swą podróż dookoła świata?
   ........................................................................................................................................

4. Jakie były inne poza teorią ewolucji dokonania Karola Darwina?
   ........................................................................................................................................

Życie prehistoryczne - "Co to są skamieniałości"

• Kiedy odkryto skamieniałości praptaka?
  ........................................................................................................................................

Życie prehistoryczne - "Rośliny prehistoryczne"

1. Podaj daty:
   dominacja roślin nagozalążkowych ........................................................................................
   pojawienie się roślin kwiatowych ...........................................................................................

Imię: .....................................
Nazwisko: ........................................
Klasa: ....................

Życie prehistoryczne - "Bezkręgowce prehistoryczne"

• Jak nazywał się wymarły owad o największej rozpiętości skrzydeł?Ile ona wynosiła?
  ........................................................................................................................................

• Kiedy powstały owady?
  ........................................................................................................................................

• Podaj przykłady kilku grup bezkręgowców
  ........................................................................................................................................

• Ile % ogółu zwierząt stanowią bezkręgowce?
  ........................................................................................................................................

• Kiedy żyły amonity i jakie zwierzę obecnie żyjące jest ich krewniakiem?
  ........................................................................................................................................

Życie prehistoryczne - "Gady prehistoryczne"

• Jakie 3 grupy gadów, dominowały na Ziemi 250-65 mln lat temu?
  ........................................................................................................................................

• Kiedy powstały gady?
  ........................................................................................................................................

"Dinozaury"

• Ogromny Diplodocus nie miał zębów, jak wobec tego rozdrabniał pokarm?
  ........................................................................................................................................

• Jaka była najbardziej prawdopodobna przyczyna wymarcia dinozaurów i innych gadów prehistorycznych?
  ........................................................................................................................................

"Ssaki prehistoryczne"

• Kiedy pojawiły się ssaki?
  ........................................................................................................................................

• Gdzie żyły Glyptodonty i Megatherium?
  ........................................................................................................................................

Imię: .....................................
Nazwisko: ........................................
Klasa: ....................

Życie prehistoryczne - "Spirala czasu"

Spisać teksty odnoszące się do poszczególnych okresów geologicznych ze spirali czasu. Jakie charakterystyczne gatunki roślin i zwierząt pojawiały się w poszczególnych okresach?

• prekambr
  ..........................................................................................................
  ..........................................................................................................

• kambr
  ..........................................................................................................
  ..........................................................................................................

• ordowik
  ..........................................................................................................
  ..........................................................................................................

• sylur
  ..........................................................................................................
  ..........................................................................................................

• dewon
  ..........................................................................................................
  ..........................................................................................................

• karbon
  ..........................................................................................................
  ..........................................................................................................

• perm
  ..........................................................................................................
  ..........................................................................................................

• trias
  ..........................................................................................................
  ..........................................................................................................

• jura
  ..........................................................................................................
  ..........................................................................................................

• kreda
  ..........................................................................................................
  ..........................................................................................................

• trzeciorzęd
  ..........................................................................................................
  ..........................................................................................................

• czwartorzęd
  ..........................................................................................................
  ..........................................................................................................

Imię: .....................................
Nazwisko: ........................................
Klasa: ....................

Klimat - "Pogoda"

1. Jak powstaje:

• ciepły front atmosferyczny
  ..........................................................................................................
  ..........................................................................................................;

• zimny front atmosferyczny?
  ..........................................................................................................
  ...........................................................................................................

Zapisz nazwy chmur w kolejności wysokości nad ziemią:
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

Dlaczego wieje wiatr?
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

Jaką pogodę przynosi przeważnie niskie ciśnienie powietrza, a jaką wysokie?
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

Spisać charakterystyki stopni skali Beauforta:
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

Trzy główne grupy wiatrów:
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

Imię: .....................................
Nazwisko: ........................................
Klasa: ....................

Klimat - "Oceany"

1. Jak powstają prądy gęstościowe i jaką noszą nazwę?
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................

2. Jaki jest kierunek wiru wód morskich na półkuli N, a jaki na półkuli S?
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................

3. Z jaką prędkością poruszają się prądy powierzchniowe?
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................

4. W jaki sposób zjawisko El Nino wpływa na pogodę w:

• Australii:
  ..........................................................................................................

• Azji SE:
  ..........................................................................................................

Jak wygląda normalna cyrkulacja wiatrów i wód na S Pacyfiku?
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

Co ile lat występuje zjawisko El Nino i jak długo trwa?
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

Zielona Księga - "Skażenie"

1. Jakie gazy powoduje powstanie "kwaśnych deszczy"?
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................

2. Co powodują "kwaśne deszcze"?
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................

3. Na czym polega szkodliwe działanie ścieków komunalnych zanieczyszczających wody?
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................

4. Co to jest biodegradacja?
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................

Imię: .....................................
Nazwisko: ........................................
Klasa: ....................

Zielona Księga - " Skażenie"

1.  Jak wytwarzać mniej zanieczyszczeń?
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................

"Zagrożone siedliska"

1. Jakie straty przynieść może osuszenie terenów podmokłych?
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................

2. Co zagraża wybrzeżom i rafom koralowym?
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................

3. Kiedy założono park narodowy Yellowstone i w jakim stanie USA?
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................

"Zagrożona przyroda"

1. W jakich celach zabija się tygrysy?
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................

2. Ile podgatunków tygrysa żyło na Ziemi, ile wyginęło?
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................

3. Jaki był najliczniejszy gatunek ptaka na Ziemi?
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................

4. Jakie skutki przyniosło pozostawianie na odległych wyspach kotów, kóz czy świń?
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................

5. Podaj 2 przykłady roślin przeniesionych przez człowieka w odległe obszary, gdzie stały się one szkodnikami?
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................

6. Jak chronić zagrożone gatunki roślin i zwierząt?
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................
   ..........................................................................................................

Imię: .....................................
Nazwisko: ........................................
Klasa: ....................

Zielona Księga - "Globalne ocieplenie"

1. Szkodliwe efekty wykorzystania:

• energii i paliw kopalnych:
  ..........................................................................................................
  ..........................................................................................................
  ..........................................................................................................

• energia jądrowa:
  ..........................................................................................................
  ..........................................................................................................
  ..........................................................................................................

Odnawialne zasoby energii:
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

Które gazy określamy jako tzw. gazy szklarniowe?
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

O ile % corocznie wzrasta zawartość CO₂ w atmosferze?
..........................................................................................................

O ile wzrosły średnie temperatury roczne w ciągu ostatnich stu lat?
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

Gdzie znajduje się warstwa ozonowa i co zatrzymuje?
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

Jakie szkodliwe skutki przynosi słoneczne promieniowanie ultrafioletowe B?
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

Które gazy uszkadzają warstwę ozonową?
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

Co jest źródłem gazów uszkadzających warstwę ozonową?
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

O ile cm podniósł się poziom oceanów od 1900? o ile może się podnieść w XXI wieku?
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

Jakie skutki może przynieść podnoszenie się poziomu oceanów?
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

Przykłady obszarów zagrożonych podnoszeniem się poziomu oceanów?
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

Imię: .....................................
Nazwisko: ........................................
Klasa: ....................

Siedliska

1. Zapisz nazwy pokazanych ekosystymów. Dopisz po jednym przykładzie zwierzęcia lub rośliny

• ekosystemy trawiaste:
  ..........................................................................................................

• tropikalny las deszczowy:
  ..........................................................................................................

• morze i wybrzeża morskie:
  ..........................................................................................................

• roślinność twardolistna i sucha:
  ..........................................................................................................

• góry:
  ..........................................................................................................

• jeziora i obszary podmokłe:
  ..........................................................................................................

• tereny zadrzewione i lasy:
  ..........................................................................................................

• pustynia
  ..........................................................................................................

• rafa koralowa:
  ..........................................................................................................

• regiony polarne i tundra:
  ..........................................................................................................

Odpowiedzi

Życie prehistoryczne - "Początki życia"

1. Jakie gazy reagowały ze sobą w pierwotnej atmosferze Ziemi tworząc proste związki organiczne: aminokwasy i cukry?
   metan, wodór, dwutlenek węgla, para wodna;

2. Gdzie pojawiły się pierwsze komórki?
   w otwartym oceanie, w pobliżu głęboko zanurzonych kraterów wulkanicznych;

3. Z czego czerpały energię pierwsze komórki?
   ze związków zawierających siarkę, azot i inne pierwiastki pochodzące z oceanu;

4. Kiedy tlen zaczął wypełniać ziemską atmosferę?
   około 3,5 mld lat temu;

5. Gdyby historię Ziemi porównać do 24h zegara, to kiedy pojawił się człowiek współczesny?
   2 sekundy przed północą;

"Ewolucja"

1. Dzięki czemu zachodzi ewolucja i na czym polega ten proces?
   głównie dzięki doborowi naturalnemu w procesie tym większe szansę przeżycia, a więc i rozmnożenia się mają w obrębie gatunku osobniki lepiej przystosowane do środowiska;

2. Jak nazywał się najstarszy przodek konia, gdzie żył i kiedy?
   Hyracotherium, w bagnistych lasach Ameryki Północnej; 50 mln lat temu;

3. Na jakim statku i kiedy Karol Darwin odbył swą podróż dookoła świata?
   H.M.S. Beagle 1831-36;

4. Jakie były inne poza teorią ewolucji dokonania Karola Darwina?
   książka o wąsonogach, badał aktywność dżdżownic, teoria powstawania raf koralowych; opisał sposób zapłodnienia roślin;

"Co to są skamieniałości"

1. Kiedy odkryto skamieniałości praptaka?
   1861 r.;

"Rośliny prehistoryczne"

1. Podaj daty:

• pojawienie się roślin na lądzie - 410 mln lat temu;

• dominacja roślin nagozalążkowych - 290-90 mln lat temu;

• pojawienie się roślin kwiatowych - 130 mln lat temu;

"Bezkręgowce prehistoryczne"

1. Jak nazywał się wymarły owad o największej rozpiętości skrzydeł? Ile ona wynosiła?
   Meganeura; 70 cm;

2. Kiedy powstały owady?
   około 350 mln lat temu;

3. Podaj przykłady kilku grup bezkręgowców
   krążkopławy, płazińce, obleńce, pierścienice, ślimaki, owady;

4. Ile % ogółu zwierząt stanowią bezkręgowce?
   około 97%;

5. Kiedy żyły amonity i jakie zwierzę obecnie żyjące jest ich krewniakiem?
   200 - 65 mln lat temu; łodzik.

"Gady prehistoryczne"

1. Jakie 3 grupy gadów, dominowały na Ziemi 250-65 mln lat temu?
   latające pterozaury (pterodaktyl), pływające plezjozaury (macroplata), dinozaury;

2. Kiedy powstały gady?
   ponad 300 mln lat temu;

"Dinozaury"

1. Ogromny Diplodocus nie miał zębów, jak wobec tego rozdrabniał pokarm?
   Połykał kamienie, które rozcierały pokarm w żołądku;

2. Jaka była najbardziej prawdopodobna przyczyna wymarcia dinozaurów i innych gadów prehistorycznych?
   Nagła zmiana klimatu wywołana uderzeniem asteroidu. Uniesiony pył zatrzymywał promieniowanie słoneczne powodując ochłodzenie, wyginięcie wielu roślin, brak pokarmu, wychłodzenie gadów zmienno cieplnych;

"Ssaki prehistoryczne"

1. Kiedy pojawiły się ssaki?
   210 mln lat temu;

2. Gdzie żyły Glyptodonty i Megatherium?
   W Ameryce Południowej;

"Spirala czasu"

1. Jakie charakterystyczne gatunki organizmów występowały w:

• prekambr - meduzy;

• kambr - trylobity;

• ordowik - bezżuchwowce;

• sylur - żuchwowce i wielkoraki;

• dewon - drepanaspis;

• karbon - paprocie;

• perm - Dimetrodon;

• trias - herrasaurus;

• jura - pterodaktyl;

• kreda - tyrranosaurus;

• trzeciorzęd - hyracotherium;

• czwartorzęd - glyptodont.

Spisać teksty odnoszące się do poszczególnych okresów geologicznych ze spirali czasu

Klimat - "Pogoda"

1. Jak powstaje:

• ciepły front atmosferyczny - ciepłe powietrze przedostaje się ponad zimne;

• zimny front atmosferyczny - zimne powietrze wpływa pod ciepłe;

• front zamknięty - zimny front dogania ciepły i podnosi ciepłe powietrze do góry;

Zapisz nazwy chmur w kolejności wysokości nad ziemią:
cumulonimbus, cumulus, stratocumulus, cirrocumulus, cirrus;

Dlaczego wieje wiatr?
ponieważ powietrze przemieszcza się z terenów o wysokim ciśnieniu tam, gdzie jest ono niskie;

Jaką pogodę przynosi przeważnie niskie ciśnienie powietrza, a jaką wysokie?

• niskie - deszczową;

• wysokie - piękną, bezdeszczową;

• Spisać charakterystyki stopni skali Beauforta;

• Trzy główne grupy wiatrów:
  pasaty, wiatry zachodnie i polarne wiatry wschodnie;

"Oceany"

1. Jak powstają prądy gęstościowe i jaką noszą nazwę?
   ciepła woda morska oziębia się w zetknięciu zimnym lodem pakowym i jako gęstsza opada i odpływa; konwergencje;

2. Jaki jest kierunek wiru wód morskich na półkuli N, a jaki na półkuli S?
   Półkula N - zgodnie z kierunkiem ruchu zegara; półkula S - przeciwnie. To odchylenie spowodowane jest siłą Coriolisa;

3. Z jaką prędkością poruszają się prądy powierzchniowe?
   8km/h;

4. W jaki sposób zjawisko El Nino wpływa na pogodę w:

• Australii i SE Azji powoduje suszę; Ameryce S powoduje ulewne deszcze;

• Jak wygląda normalna cyrkulacja wiatrów i wód na S Pacyfiku?
  Wiatry przenoszą wilgotne powietrze na zachód. Zimna woda płynąca na północ jest odchylana od Ameryki S. Zachodnie wybrzeże Ameryki S pozostaje suche, a Australia i Azja SE nawiedzana jest przez obfite deszcze;

• Co ile lat występuje zjawisko El Nino i jak długo trwa?
  co 34 lata; 18 miesięcy;

Zielona Księga - "Skażenie"

1. Jakie gazy powoduje powstanie "kwaśnych deszczy"?
   tlenki azotu i dwutlenek siarki;

2. Co powodują "kwaśne deszcze"?
   obumieranie lasów, zatruwanie wód i ryb;

3. Na czym polega szkodliwe działanie ścieków komunalnych zanieczyszczających wody?
   Azotany i fosforany w wodzie prowadzą do "eksplozji" mikroskopijnych roślinek wodnych. Ograbiają one następnie wodę powodujące śmierć ryb i innych zwierząt;

4. Co to jest biodegradacja?
   Proces rozkładania sztucznego związku chemicznego przez organizmy żywe głównie bakterie i grzyby które trawią go;

5. Jak wytwarzać mniej zanieczyszczeń?

• używać produktów z surowców wtórnych;

• korzystać z transportu publicznego;

• izolować budynki i ograniczać ogrzewanie;

"Zagrożone siedliska"

1. Jakie straty przynieść może osuszenie terenów podmokłych?
   erozja gleby, deficyt wody, wymarcie roślin i zwierząt związanych z tym środowiskiem;

2. Co zagraża wybrzeżom i rafom koralowym?
   wydeptywanie roślin wydm, zbieranie korali i muszli, zanieczyszczenie (np. z hoteli), przekształcanie plaż i wybrzeży pod zabudowę;

3. Kiedy założono park narodowy Yellowstone i w jakim stanie USA?
   1872, Wyoming;

"Zagrożona przyroda"

1. W jakich celach zabija się tygrysy?
   dla pięknych skór, kości i organy wewnętrzne wykorzystywane są w medycynie Wschodu;

2. Ile podgatunków tygrysa żyło na Ziemi, ile wyginęło?
   8;3;

3. Jaki był najliczniejszy gatunek ptaka na Ziemi?
   wytrzebiony w XX wieku amerykański gołąb wędrowny;

4. Jakie skutki przyniosło pozostawianie na odległych wyspach kotów, kóz czy świń?
   zniszczenie rodzimej fauny, wyniszczenie roślinności;

5. Podaj 2 przykłady roślin przeniesionych przez człowieka w odległe obszary, gdzie stały się one szkodnikami?
   opuncja w Australii i hiacynt wodny w tropikach;

6. Jak chronić zagrożone gatunki roślin i zwierząt?

• zmienić styl życia człowieka;

• zakazać handlu zagrożonymi gatunkami;

• tworzyć parki narodowe i rezerwaty;

"Globalne ocieplenie"

1. Szkodliwe efekty wykorzystania:

• energii i paliw kopalnych - powstaje CO₂ powodujący globalne ocieplenie zanieczyszczonych atmosfer;

• energia jądrowa - niebezpieczne opady promieniotwórcze;

• Odnawialne zasoby energii
  wiatr, promienie słoneczne;

• Które gazy określamy jako tzw. gazy szklarniowe?
  dwutlenek węgla, para wodna, metan;

• O ile % corocznie wzrasta zawartość CO₂ w atmosferze?
  o około 0,3%;

• O ile wzrosły średnie temperatury roczne w ciągu ostatnich stu lat?
  o 0,5 °C;

• Gdzie znajduje się warstwa ozonowa i co zatrzymuje?
  15 - 50 km nad ziemią; słoneczne promieniowanie ultrafioletowe B;

• Jakie szkodliwe skutki przynosi słoneczne promieniowanie ultrafioletowe B?
  powoduje raka skóry, uszkadza komórki roślin i zwierząt;

• Które gazy uszkadzają warstwę ozonową?
  chlor, freony;

• Co jest źródłem gazów uszkadzających warstwę ozonową?
  gaśnice, lodówki, rozpuszczalniki;

• O ile cm podniósł się poziom oceanów od 1900? O ile może się podnieść w XXI wieku?
  o 15 cm; 1 metr;

• Jakie skutki może przynieść podnoszenie się poziomu oceanów?
  Zalanie nisko położonych wysp i wybrzeży. Powodzie zagrożą nadbrzeżnym miastom;

• Przykłady obszarów zagrożonych podnoszeniem się poziomu oceanów?
  Floryda, Holandia;

Siedliska

1. Dopisz po jednym przykładzie zwierzęcia i opisz klimat

• ekosystemy trawiaste - sawanna wschodnioafrykańska, step euroazjatycki, północnoamerykańskie prerie, południowoamerykańskie pampasy, sawanny południowej Afryki;

• tropikalny las deszczowy - amazoński las deszczowy, wenezuelski las deszczowy, las deszczowy środkowej Afryki, lasy SE Azji, środkowoamerykański las;

• morze i wybrzeża morskie - wybrzeże północnoatlantyckie, norweskie fiordy, wybrzeże Nowej Zelandii, Zatoka Kalifornijska, Galapagos;

• roślinność twardolistna i sucha - australijski busz, kalifornijski skrub, lasy północnoargentyńskie, śródziemnomorski skrub, suche sawanny etiopskie;

• góry - Góry Skaliste, Andy, Atlas, Alpy, Himalaje; jeziora i obszary podmokłe - Jeziora północnoamerykańskie, delta Okawango, Morze Martwe, Jezioro Bajkał, Jezioro Titicaca;

• tereny zadrzewione i lasy - brytyjski las liściasty, skandynawski las mieszany, tajga syberyjska, chiński las bambusowy, kanadyjski las iglasty;

• pustynia - pustynia północnoamerykańska, Pustynia Atacama, Sahara, Pustynia Gobi, Wielka Pustynia Piaszczysta;

• rafa koralowa - Wielka Rafa Koralowa, polinezyjska rafa koralowa, karaibska rafa koralowa, rafa koralowa Morza Czerwonego, rafa koralowa Malediwów;

• regiony polarne i tundra - biegun północny i tundra kanadyjska, Antarktyka, tundra syberyjska;

---