1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Wodorosiarczan(VI) sodu jednowodny [kwaśny siarczan sodu jednowodny, siarczan jednosodowy]

Wzór konstytucyjny: NaHSO₄.H₂O

Wzór sumaryczny: HNaO₄S

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składnik stwarzający zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbol ostrzegawczy	Symbole zagrożenia (R)
wodorosiarczan(VI) sodu jednowodny	100	10034-88-5	231-665-7	C	34-37

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Substancja nie palna, żrąca. W ogniu powstają szkodliwe i żrące dymy i gazy.

Zagrożenie toksykologiczne: Wodorosiarczan(VI) sodu jednowodny z białkami tworzy białczany, z tłuszczami mydła. Powoduje to powstanie martwiczych uszkodzeń w miejscu kontaktu z tkanką.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Wodorosiarczan(VI) sodu jednowodny działa żrąco w bezpośrednim kontakcie z organizmem zwierzęcia lub rośliną. Działanie w wodzie uzależnione jest od stężenia.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego wodorosiarczanem(VI) sodu jednowodnym środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	Zapewnić dopływ świeżego powietrza. Ułożyć poszkodowaną osobę w pozycji półleżącej.
2.	Zapewnić pomoc lekarską.

Skażenie oczu:
1.	Oczy należy obficie i długo przemywać tylko zimną wodą, starając się wywijać powieki. Wpuścić 1-2 krople oleju rycynowego dla złagodzenia bólu. Oczy osłonić gazą.
2.	Zapewnić pomoc okulisty.
Zatrucie doustne:
1.	W zatruciach doustnych podać 5% roztwór kwasu octowego, sok cytrynowy, świeże białko jaj w ilości cztery białka jaj w pół litrze wody, mleko, roztwór albuminy, zawiesinę tlenku magnezu w dawce dwie łyżeczki na szklankę wody a następnie ponownie podawać mleko.
2.	Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło.
Skażenie skóry:
1.	Oparzenia skóry zmywać obficie wodą, a następnie 5% roztworem kwasu octowego oraz opatrzyć gazą z maścią borną lub zwilżoną 6% roztworem taniny.
2.	W przypadku, gdy podrażnienie skóry nie przemija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU:

Szczególne zagrożenia:	Substancja niepalna. W przypadku przekraczania temperatury powyżej 300^oC: następuje rozkład.
Środki gaśnicze:	Zgodne z naturą pożaru sąsiednich obiektów.
Zalecenia szczegółowe:	Nie dopuścić do skażenia kanalizacji.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:	W przypadku wydostania się do środowiska wodorosiarczanu(VI) sodu jednowodnego, zebrać skażającą substancję wraz z zanieczyszczonym podłożem do beczek lub worków z tworzyw sztucznych i wywieźć do miejsca zagospodarowania lub w ostateczności składowania na wyznaczonym wysypisku. W przypadku przedostania się wodorosiarczanu(VI) sodu jednowodnego do kanalizacji, istnieje zagrożenie zanieczyszczenia wód powierzchniowych.
Środki ochrony osobistej:	Odzież robocza ze zbitej tkaniny, ochrony dróg oddechowych (maseczki tkaninowe lub ochrony z filtrem cząsteczkowym P2), szczelne okulary ochronne, rękawice ochronne.
Zalecenia szczegółowe:	W przypadku przedostania się wodorosiarczanu(VI) sodu jednowodnego do wód powierzchniowych, ostrzec jej użytkowników. W przypadku rozlania roztworu, zbieranie dokonywane jest mechanicznie oraz za pomocą substancji sorbujących (słoma, siano, trociny, wysuszony torf i in.).
Zabezpieczenie środowiska:	Dokładnie zebrać rozsypany wodorosiarczan(VI) sodu jednowodny lub rozlany roztwór. Starać się nie dopuścić do skażenia gleby i wody. Powiadomić odpowiednie władze sanitarne i ochrony środowiska.
Metody utylizacji:	Składowanie na wyznaczonym wysypisku - zgodnie z obowiązującymi przepisami.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:	Podczas stosowania wodorosiarczanu(VI) sodu jednowodnego nie jeść, nie pić, nie zażywać leków, unikać bezpośrednich kontaktów organizmu z wodorosiarczanem sodu jednowodnym, unikać wdychania pyłów i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanych pomieszczeniach. Przechowywać w zamknięciu.
Zapobieganie pożarom / wybuchom:	Nie jest wymagane przestrzeganie szczególnych zasad ochrony przeciwpożarowej. Chronić opakowania przed ciepłem i nagrzaniem.
Magazynowanie:	W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach (w beczkach drewnianych wyłożonych papierem, workach plastikowych), w suchych pomieszczeniach, w temp. 10-14^oC i wilgotności 40-60%, w oddzieleniu od kwasów. Wodorosiarczan sodu(VI) jednowodny jest substancją higroskopijną i ma skłonności do zbrylania się. Chronić przed wilgocią. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.
Metody postępowania z odpadami:	Za odpad można uznać wodorosiarczan(VI) sodu(VI) jednowodny, który w żadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowy wodorosiarczan(VI) sodu jednowodny może być składowany na wyznaczonych wysypioskach.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy:

Jak dla nietrujących pyłów przemysłowych: 10 mg/m³

Rozwiązania techniczne: Wentylacja na stanowiskach pracy i w magazynach.

Ochrony osobiste:

Drogi oddechowe:	Maski tkaninowe lub maski ochronne z filtrem cząsteczkowym P2.
Ręce:	Rękawice ochronne.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie.
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne ze zbitej tkaniny. Fartuchy ochronne..
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z wodorosiarczanem(VI) sodu jednowodnym. Nie jeść, nie pić, nie zażywać lekarstw podczas pracy. Nie wdychać pyłów i aerozoli. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Przemyć czy.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

Metody oceny narażenia opierają się na oznaczaniu zawartości pyłów wodorosiarczanu(VI) sodu jednowodnego w atmosferze miejsca pracy.

PN-481:1998

Atmosfera miejsca pracy. Określenie składu ziarnowego dla pomiaru cząstek zawieszonych w powietrzu.

PN-89/Z-01001.06

Ochrona czystości powietrza. Terminologia i jednostki. Terminologia dotycząca badań jakości powietrza na stanowiskach pracy. Zmiany 1 BI 11/91 poz. 73

PN-89/Z-04008.07

Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Zasady pobierania próbek powietrza w środowisku pracy i interpretacji wyników.

PN-84/Z-04030.02

Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości pyłu zawieszonego w powietrzu atmosferycznym (imisja) metodą wagową. Poprawki 1 BI 12/87 poz.113.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Masa cząsteczkowa: 138,07 g/mol.
9.2	Postać fizyczna, barwa, zapach: Ciało stałe, bezbarwne, drobnokrystaliczne lub w postaci białych płytek o słabym zapachu i ostrym smaku, rozpływające się.
9.3	Temperatura topnienia: ok. 58,2^oC
9.4	Temperatura wrzenia: Rozkład
9.5	Gęstość: 2,12 g/cm^3 (20^oC)
9.6	Gęstość nasypowa: 900 - 970kg/m^3
9.7	Rozpuszczalność w wodzie: Wodorosiarczan(VI) sodu jednowodny bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie (670 g/l w 20^oC).
9.8	Wartość pH roztworu wodnego (50 g/l, 20^oC): ok. 1
9.9	Inne: Wodorosiarczan(VI) sodu jednowodny służy do stapiania trudno rozpuszczalnych soli nieorganicznych, oczyszczania tygli z platyny, jako środek odwadniający.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Stabilność i reaktywność:	W warunkach normalnych wodorosiarczan(VI) sodu jednowodny, prawidłowo przechowywany, jest chemicznie stabilną substancją. Rozkłada się m.in. na produkty żrące.
Właściwości korozyjne:	Substancja żrąca

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia człowieka: Wdychanie pyłów, spożycie, kontakt pyłu z oczami i skórą.

Informacja ogólna: Wodorosiarczan(VI) sodu jednowodny, jest substancją żrącą i szkodliwą. Działa tak zarówno jako substancja stała jak i w postaci roztworu. Z białkami tworzy białczany, z tłuszczami mydła. Powoduje to powstanie głębokich, miękkich, martwiczych uszkodzeń w miejscu kontaktu z tkanką. Rozpuszczalność wodorosiarczanu(V sodu jednowodnego ułatwia penetrację, która może trwać w ciągu kilku dni. Silny efekt drażniący powoduje utratę napięcia naczyń krwionośnych.

Dane toksykologiczne:

DL50 (doustnie, szczur) = 2340 mg/kg,

DC50 (Leuciscus idus) = 3500 mg/kg,

Działanie miejscowe:

Wdychanie pyłów: W łagodniejszych przypadkach może wystąpić skrócenie oddechu, uczucie ściskania w klatce piersiowej, kaszel i pobolewanie gardła. Przy wyższych natężeniach pojawia się groźny bezdech z pieniącą się śliną (objawy obrzęku płuc). Następnie może powstać zapaść krążeniowa z utratą przytomności. Rozpylone w powietrzu pyły mogą drażnić oczy i drogi oddechowe, powodując między innymi nadżerki przegrody nosowej. Mają one jednak wtórne znaczenie w toksykologii przemysłowej.

Kontakt ze skórą: Wystąpi podrażnienie z zaczerwienieniem. Może nastąpić uszkodzenie i głęboka penetracja tkanki skórnej.

Kontakt z oczami: Wystąpi podrażnienie z zaczerwienieniem i łzawieniem. Może nastąpić uszkodzenie wzroku.

Spożycie: Powstają nudności i pobolewanie gardła oraz trudności z połykaniem. W groźniejszych przypadkach w wymiocinach może znajdować się krew. Zdarzają się wypadki przedziurawienia jelit. Pacjent odczuwa ostry ból, nawet gdy nie nastąpiła jeszcze perforacja jelit. Uszkodzenia ścian przełyku są głębokie i powodują często silny ból w klatce piersiowej.

Skutki zdrowotne narażenia: Osoby, które chronicznie narażone są na oddychanie powietrzem z zawartością pyłu wodorosiarczanu(VI) sodu jednowodnego, mogą uskarżać się na podrażnienia błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, bóle i zawroty głowy, swędzenie skóry. Mogą występować odczyny uczuleniowe na skórze.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Działanie na organizmy wskaźnikowe:

Sód należy do tych kationów, które już w średnio wysokim stężeniu mają cechy toksyczne. Komory fermentacyjne pracują źle, gdy stężenie kwasów organicznych w WKF przekracza 2000 mg/dm³ Na+, stężenie to przypisują zbyt dużej ilości jonów sodu.

Wskaźnik oceny ostrej toksyczności:

wobec ryb - 3,1

Stopień zagrożenia wód: mały

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206).

Zawartość opakowania, wg:

rodzaju 06 03 99 - inne, nie wymienione odpady.

Sposób likwidacji A1: Proces spalania odpadów niebezpiecznych.

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 02 - opakowania z metali,

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

14.1	Numer ONZ :	3260
14.2	Klasa RID/ADR/IMO:	8
14.3	Grupa pakowania:	III
14.4	Numer rozpoznawczy zagrożenia:	80
14.5	Numer indeksowy (EC):	016-046-00-X
14.6	Symbole niebezpieczeństwa (R):	34-37
14.7	Symbole bezpieczeństwa (S):	1/2-26-36/37/39-45
14.8	Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 8:

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Karta sporządzona zgodnie z dyrektywami UE Nr 67/548 EEC oraz 88/379/EEC.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001r. (Dz.U. 11 poz. 84; 100 poz.1085; 123 poz.1350; 125 poz.1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002r. (Dz.U. 142 poz.1187),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz.U. 140 poz.1171),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U. 129 poz. 1110),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz.U. 140 poz.1173),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz.U. 140 poz.1172),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz.U.140 poz.1174),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz.U.142 poz.1194),

• Normą PN-ISO 11014-1:1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”,

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998r. (Dz.U.79 poz.513) ze zmianą 2 stycznia 2001r. (Dz.U.4 poz.36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996r. (Dz.U.121 poz.571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki,

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998r. (Dz.U. 55 poz.355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu,

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998r. (Dz.U.145poz. 942) i zmianą 05 marca 2001 (Dz.U.22 poz. 251)w sprawie szczegółowych zasad, usuwania wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych,

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U. nr 62 poz. 628) oraz rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. nr 112 poz. 1206),

• Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01 lipca 2001r.),

• Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi wodorosiarczanu(VI) sodu jednowodnego, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony dostawcy wodorosiarczanu(VI) sodu jednowodnego. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakikolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy umieścić następujące informacje:

Symbole ostrzegawcze na opakowaniu jednostkowym:
Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:		„Substancja żrąca.”
Symbole zagrożenia
R 34	Powoduje oparzenia.
R 37	Działa drażniąco na drogi oddechowe.
Symbole bezpieczeństwa
S 1/2	Przechowywać w zamknięciu i chronić przed dziećmi.
S 26	Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast dużą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza.
S 37/39	Nosić odpowiednie rękawice ochronne i okulary lub ochronę twarzy.
S 45	W razie połknięcia niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - pokaż opakowanie lub etykietę.

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu: Wodorosiarczan(VI) sodu jednowodny
16.2 Znaczenie symboli:
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych
C	Substancja żrąca.
Numer rozpoznawczy zagrożenia
80	Materiał żrący.
Znaczenie oznaczeń transportowych
Klasa RID/ADR: 8-III		Materiał żrący, mniej niebezpieczny.
Numer ONZ: 3260		Materiał stały, kwaśny, żrący, nieorganiczny, inaczej nie ujęty

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyka nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 03.07.2002 r. , PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI	Wydanie: I Data wydania 20.01.03 Strona/stron 7/7
Nazwa:	WODOROSIARCZAN SODU JEDNOWODNY

Wodorosiarczan(VI) sodu jednowodny

---