Typy plastydów

Cechy wspólne:

1. Org. Pólautonomiczne (maja własne DNA, rybosomy, zdolne do syntezy niektórych bialek0

2. Podwójna błona białkowo-lipidowa; grubość 5-6nm; przestrzeń międzybłonowa 10 ^-20 nm

3. Wewnątrz stromy znajdują się plastoglobule -służą do rozbudowy systemu błon, rybosomy, kompleks białka z żelazem oraz ziarna skrobi

Typy:

1. PROPLASTYDY -prymitywne, dają początek innym plastydom; średnica 0,5-2 µm; kształt sferyczny; zawierają obszar nukleidopodobny; pojedyncze wpuklenia błon (inwaginacje)

2. CHLOROPLASTY - kształt wydłużony; fotosynteza ; zielony barwnik; jeśli nie dociera do niego światło to zamienia się w etioplast(?); średnica 10-20µm ; system błon podzielony na tylakoidy ułożone w grana

3. ETIOPLASTY- brak światła; nie rozwinięte do końca chloroplasty; średnica ok.2µm. charakterystyczna struktura w stromie - ciałka prolameralne (?)(system rurek o krystalicznej strukturze , zbudowane z kilku ramion - zatrzymany w rozwoju system tylakoidów)

4. AMYLOPLASTY - funkcja:magazynowanie; zbudowane z tk.spichrzowej;całkowicie wypełnione skrobią; średnica 2-6µ

5. LEUKOPLASTY- nie pełnią f.magazynujacej; dokładna rola nie jest znana; synteza kwasów tłuszczowych; mogą mieć różne kształty; występują w tk.stałych, spichrzowych w epidermie, wytworach epidermy, wokół jader komórkowych; w postaci dojrzałej brak rybosomów; średnica ok.2µm

6. CHROMOPLASTY - średnica 5µm; różne kształty; występuje w kom.korzeni, owocach, liście -jesień; nadają barwy; rola wabiąca; brak rybosomów w postaci dojrzałej; karotenoidy itp.

• Ch.krystaliczne -barwnik karoten lub …………… (?) mocno kumulowany w postaci kryształów np.korzeń marchwi

• Ch.tubularne -kształt okrągły, ziarnisty np.owoce papryki, róża

• Ch.globularne -występują w plastoglobulach, w liściach tytoniu, płatkach tulipana

• Ch.błoniaste - występują w bezbarwnych błonach w komórkach, np.dynia, pomidor

Typy ziaren

Podział ze względu na uwarstwienie:

- koncentryczne

- ekscentryczne

Ściana komórkowa zbudowana z celulozy, hemicelulozy i bezpostaciowej macierzy w której zanurzone sa pektyny

Rodzaje cukrów wchodzących w skład ściany kom:

- celuloza

- hemiceluloza

-pektyny

Właściwości chemiczne (odpornośc na związek chemiczny)

1. Pektyny są wymywane rozcieńczonymi roztworami kwasów oraz wodnymi roztworami helatorów (?) wapnia

2. Hemicelulozy sa wymywane silnymi zasadami

CELULOZA- prosty łańcuch; wiązanie glikozydowe α - 1,4 ; zbudowana z glukozy; stopień polimeryzacji do 15tys; ok 2-3µm; tworzy mikrofibryle zbudowane z ok. 36 łańcuszków celulozy

KALOZA - zbud.z cząst. Celulozy; wiązanie glikozydowe β-1,3; ma postac żelu; pojawia się podczas reakcji na stres; zasklepia rany; występuje np. w plazmodezmach

HEMICELULOZY - strukturalnie podobne do celulozy;prosty łańcuch; Kseloglukan w pierwotnej ścianie komórkowej jedni- i dwuliściennych (wyj.trawy). Ksylan - niezbyt licznie występuje w pierwotnych ścianach, głównie u drzew liściastych. Mannany - specyficzne dla baldaszkowatych i palmowatych.

PEKTYNY - cukry z dodatkiem kwasów uronowych . występują w blaszcze środkowej i w pierwotnych ścianach kom, w małych ilościach u traw.

Białka:

1. Strukturalne - budują ścianę kom, dzielą się ze względu na aminokwasy jakie w nich występują.

2. Enzymatyczne - modyfikują ściany, podział na te które spajają ścianę lub rozrywają wiązania ściany

Związki fenolowe- występują w warzywach i owocach; posiadają związek benzenowy (poł. Pochodnych kwasów i alkoholi fenolowych)

Dwa typy ściany: u traw oraz u pozostałych roślin

Różnią się ilością celulozy 20-40% w pierwotnych ścianach. Trawy różnią się ilością i rodzajami hemiceluloz od innych roślin. Trawy zawierają mniej pektyn. Różnią się ilością białek: ok. 0,5% -trawy, 5% -inne.

Wtórna ściana powstaje kiedy komórka kończy swój wzrost.

Inkrustacja - proces odkładania się niektórych substancji w szkielecie celulozowym ściany komórkowej. do substancji tych należy m.in. lignina (drewnienie) i węglan wapnia (mineralizacja)

Adkrustacja - (powlekanie) - odkładanie związków na wewnętrznej powierzchni ściany kom. Adkrustacji ulega wewnętrzna powierzchnia ściany pierwotnej. Substancje powlekające to m.in. kutyna przy aparatach szparkowych, woski, suberyna (przy korkowaceniu), substancje śluzowe, kaloza. Ochrona przed nadmiernym przepuszczaniem wody przez ścianę

---