Wzór
Nazwa
Mechanizm działania
Efekt farmakologiczny
Zastosowanie
Met. oznaczania
Łacińska
Polska
Systematyczna
synonim
Leki moczopędne:
p. sulfonamidu
Acetazolamidum
Acetazolamid
5-acetamido-1,3,4-tiodiazolo-2-sulfonamid
Diuramid
- hamuje enzym anhydrazę wenglanową w kanaliku bliższym nefronu
- wydalanie zasadowych wodorowęglanów prowadzi do kwasicy metabolicznej
- pośrednio obniża ciśnienie śródgałkowe
- hamowanie enzymu prowadzi do zwiększonego wydalania moczu zawierającego duże ilości zasadowych wodorowęglanów np. NaHCO3
- kwasica metaboliczna
- lek moczopędny (dziś już rzadziej stosowany)
- leczenie jaskry
- pomocniczo w leczeniu padaczki
Alkalimetrycznie
w r-rze DMF techniką potencjometryczną i spektrofotometr.
p. sulfonamidu
Furosemidum
Furosemid
Kwas 4-chloro-2-(furfuryloamino)-5-sulfamoilobenzoesowy
Lasix
- saluretyk - hamowanie czynnego transportu jonów w ramieniu wstępującym pętli nefronu (wiązanie się leku z miejscem dla jonów Cl-)
- silne i długie działanie (aktywne metabolity)
- dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego
- wraz z wydzieleniem jonów Cl-, Na+, K+, Mg2+ wzrasta ilość wydalanej wody (zwiększenie objętości moczu)
- nie powoduje kwasicy metabolicznej
- lek moczopędny stosowany w obrzękach
Alkalimetrycznie
w r-rze DMF techniką klasyczną i spektrofotometr.
p. sulfonamidu
Indapamidum
Indapamid
4-Chloro-N-(2-metylo-2,3-dihydro-1H-indol-1-ilo)-3-sulfamoilo benzamid
Indapen, Apo-Indap
- saluretyk - hamowanie wchłaniania jonów w kanaliku dalszym nefronu
- słabsze działanie od Furosemidu ze względu na brak gr. NH2 w położeniu para
j.w.
- długie działanie
(do 72h)
- lek moczopędny stosowany w terapii nadciśnienia
HPLC
p. benzotiodiazyny
Hydrochlorothiazidum
Hydrochlorotiazyd
1,1-Ditlenek 6-chloro-3,4-dihydro-2H-1,2,4-benzotiadiazynylo-7-sulfonamidu
Esidrex
- saluretyk - bezpośrednie hamowanie transportu aktywnego jonów i hamowanie wchłaniania Na+, Cl-, K+ i węglanów w kanaliku dalszym nefronu
- przy dużych dawkach słabo hamują anhydrazę węglanową
j.w.
- przedawkowania lub długotrwałe stosowanie może prowadzić do hipokalemii (niedoboru potasu)
- krótkie działanie
(6-12h)
- lek moczopędny znajdujący zastosowanie w leczeniu nadciśnienia, a także w obrzękach pochodzenia sercowego i nerkowego
Alkalimetrycznie w środowisku bezwodnym technika klasyczną i spektrofotometr.
Leki hipoglikemiczne (przeciwcukrzycowe):
p. sulfonylomocznika
I generacja
Chlorpropamidum
Chloropropamid
1-[(4-Chlorofenylo) sulfonylo]-3-propylomocznik
Diabinese
- lek łączy się z receptorami na powierzchni komórek β trzustki, przez co powoduje zamknięcie kanałów K+ zależnych od ATP, co umożliwia depolaryzację błony komórkowej i napływ jonów Ca2+ do wnętrza komórki
- następuje zwiększony wyrzut insuliny spowodowany przesunięciem ziarnistości zawierających insulinę z wnętrza komórki do błony komórkowej
- ryzyko hipoglikemii
- leczenie cukrzycy
typu II - zahamowanie czynności wydzielniczej komórek β trzustki
Alkalimetrycznie
w r-rze etanolowym technika klasyczną i spektrofotometr.
p. sulfonylomocznika
I generacja
Tolbutamidum
Tolbutamid
3-Butylo-1-[(4-metylofenylo)sulfonylo]-mocznik
Diabetol
j.w.
j.w.
j.w.
Alkalimetrycznie
w r-rze etanolowym technika klasyczną i spektrofotometr.
p. sulfonylomocznika
II generacja
Glibenclamidum
Glibenklamid
1-[[[4-[2-(5-Chloro-2-metoksybenzoilo)-amino]etylo]fenylo]sulfonylo]-3-cykloheksylomocznik
Euclamid, Melix
j.w.
- ale silniejsze działanie ze względu na występowanie drugiego centrum aktywnego
w lekach II generacji
j.w.
j.w.
Alkalimetrycznie
w r-rze DMF techniką klasyczną i spektrofotometr.
Leki wykrztuśne:
NH4Cl
Ammonii chloridum
Chlorek amonowy
-
-
- z organizmu wydalany częściowo przez drogi oddechowe, gdzie drażni błonę śluzową oskrzeli (zwiększenie wydzielania śluzu)
- przez zakwaszenie środowiska, upłynnia
śluz ułatwiając jego usuwanie.
- działanie wykrztuśne - sekretolityczne
- zakwaszające organizm
- przeciwobrzękowe
- schorzenia górnych dróg oddechowych oraz oskrzelowo płucnych przebiegających z nadmiernym wytwarzaniem gęstego śluzu - w zatruciach lekami o charakterze zasadowym.
Argentometrycznie (metoda Mohra)
KI
Kalii Iodidum
Jodek potasu
-
-
j.w.
+ jod jest substratem niezbędnym do syntezy tyroksyny i trójjodotyroniny, a wiec do prawidłowego funkcjonowania
tarczycy. Niedobór jodu prowadzi do powstania wola.
- działanie wykrztuśne - sekretolityczne
j.w.
+ niedoczynność tarczycy wywołana
znacznym niedoborem jodu
+ leczenie wola z niedoboru jodu u dzieci i
młodzie1y
Argentometrycznie (zmodyfikowaną metodą Fajansa) lub spektrofotometr.
Natrii benzoas
Benzoesan Sodu
Benzoesan sodu
-
- podany doustnie drażni błonę śluzową żołądka powodując odruchowe wydzielanie śluzu w oskrzelach
- częściowo także wydala się przez drogi oddechowe gdzie bezpośrednio drażni błonę śluzową oskrzeli
- działanie wykrztuśne oraz odkażające
j.w.
Acydymetrycznie w środowisku bezwodnym techniką klasyczną
p. gwajakolu
Sulfoguaiacolum
Sulfogwajakol
Mieszanina
4-hydroksy-3-metoksybenzeno sulfonianu potasu i
3-hydroksy-4-metoksybenzeno sulfonianu potasu
Kalium guaiacolo-
sulfonicum,
Apipulmol, Apitussic
- prolek, który ulega w organizmie przekształceniu do gwajakolu
- podany doustnie drażni błonę śluzową żołądka powodując odruchowe wydzielanie śluzu w oskrzelach
- częściowo także wydala się przez drogi oddechowe gdzie bezpośrednio drażni błonę śluzową oskrzeli
- działanie wykrztuśne - sekretolityczne i sekretomotoryczne (pobudzanie punktów kaszlowych w oskrzelach) oraz odkażające
- efekt miorelaksacyjny (w wyższych dawkach)
j.w.
Spektrofotometr. W buforze fosforanowym
Bromhexinum (Bromhexini hydrochloridum)
Bromoheksyna
(chlorowodorek Bromoheksyny)
N-(2-amino-3,5-dibromofenylometylo)-N- metylo cykloheksyloaminy,
chlorowodorek
Flegamina, Bromhexin
- działanie mukolityczne - powoduje depolimeryzację kwaśnych mukoglikoprotein wydzieliny śluzowej (mucyny) dróg oddechowych, w wyniku rozrywania wiązań dwusiarczkowych w łańcuchach polipeptydowych
- pobudza wytwarzanie surfaktantu
- szybko wchłania się z przewodu pokarmowego i silnie wiąże z białkami osocza
- jego metabolitem jest Ambroksol o silniejszym działaniu
- zmniejsza się lepkość śluzu co ułatwia jego wykrztuszenie
j.w.
Acydymetrycznie w środowisku bezwodnym techniką potencjometryczną po reakcji z octanem rtęci i spektrofotometr.