ALGI MORSKIE


Te niepozorne roślinki zamieszkujące najczęściej zbiorniki wodne znane są ludziom od bardzo dawnych czasów. Na Dalekim Wschodzie ceni się je od wieków jako niezwykle wartościowe źródło pożywienia także jako surowiec kosmetyczny i zielarski. Na Zachodzie dopiero mniej więcej na przełomie IX i XX wieku brytyjscy badacze odkryli, że algi zawierają duże ilości jodu a także m.in. kwasu alginowego powszechnie stosowanego później jako środek żelujący. I od tego czasu zaczęło się zainteresowanie tymi wspaniałymi roślinami.

Z punktu widzenia systematyki algi to inaczej glony i wraz z porostami stanowią jedną z grup roślin. Niektóre z nich są organizmami jednokomórkowymi, które samotnie lub w koloniach pływają na powierzchni wody lub osiadają na dnie zbiorników. Wielokomórkowe glony (wodorosty) mogą osiągać wielkość nawet kilku metrów, zwykle są one przymocowane do podłoża tworząc swego rodzaju podwodne łąki.

Klasyfikacja alg jest bardzo szeroka gdyż jest wiele parametrów warunkujących podziały. Tworzy się je na podstawie takich cech jak zabarwienie alg, budowa ich ścian komórkowych, skład komórek etc.


CO W SOBIE ZAWIERAJĄ?

Algi to wielkie bogactwo cennych dla naszej skóry substancji. Zawierają duże ilości węglowodanów (szczególnie polisacharydów) protein, lipidów, różnego rodzaju mikroelementów i witamin.

Węglowodany
Polisacharydy, czyli wielocukry, stanowią aż do 60% wszystkich substancji czynnych występujących w algach. Część z nich to silnie nawilżające mukopolisacharydy (inaczej glikozoaminoglukany GAG), czyli związki zbudowane z aminocukrów i kwasów uronowych, z których dla naszej skóry najistotniejsze są: kwas hialuronowy i siarczan chondroityny.

Niektóre algi zawierają duże ilości wspomnianego wcześniej kwasu alginowego, który również ma działanie nawilżające i ochronne a także służy do regulowania konsystencji kosmetyków. W kwasy alginowe szczególnie bogate są glony z rodzaju Laminaria (listownica) i Macrocystis (wielkomorszcz)

Niektóre z polisacharydów np. laminaryna i fukoidyna wykazują działanie antykoagulujące (ze względu na obecność grup siarczanowych), stymulują mikrokrążenie krwi i limfy oraz procesy metaboliczne zachodzące w komórkach. Ich obecność w algach poprawia przenikanie makro i mikroelementów przez naskórek. Laminaryna i fukoidyna wykorzystywane są najczęściej w preparatach stosowanych do modelowania ciała, gł. o działaniu antycellulitowym. Duże ilości tych cukrów występują w takich algach jak Fucus Vesiculosus (morszczyn pęcherzykowaty) i Laminaria (listownice).

D-mannitol i sorbitol jedne z rezerwowych substancji odżywczych glonów, związki te stanowią połączenie węglowodanów z alkoholem (tzw. alkohole cukrowe). W odniesieniu do naszej skóry świetnie sprawdzają się w pielęgnacji cer mieszanych i tłustych, gdyż oprócz działania nawilżającego regulują funkcje gruczołów łojowych i są bakteriostatykami. W mannitol szczególnie bogate są glony z rodziny Luminaria, Alaria i Arthrothamnus.

Karageniany czyli mieszanina anionowych polisacharydów, są to naturalne hydrokoloidy (związki, które ulegają w wodzie hydratacji i pęcznieniu tworząc roztwory koloidalne i hydrozole) W odniesieniu do skóry pełnią przede wszystkim funkcję osłonową i ochronną a także świetnie nawilżają. Głównym ich źródłem są glony z rodzin Gigartinaceae, Solieriaceae, Hypneaceae i urcellariaceae. Naturalnym środkiem żelującym jest również agar, występujący w dużych ilościach w wodorostach Euchema i Gracilaria. W kosmetykach głównie wykorzystywany jest jako środek poprawiajacy rozsmarowywalność, zagęszczający i żelujący.

Białka
Białka wystĘpujące w algach najczęściej mają postać glikoprotein a więc są połączone z węglowodanami. Niezbyt wiele wiemy na ich temat. Jednym z lepiej poznanych białek jest aosaina, białko które występuje naturalnie również w skórze człowieka. Aosaina wykorzystywana jest w preparatach dla cery dojrzałej gdyż chroni elastynę zawartą w naszej skórze (hamuje aktywność elastazy - enzymu rozkładającego elastynę) odpowiadającą między innymi za elastyczność skóry. Aosainę wykorzystuje się również w kosmetykach przeciw rozstępom i ujędrniającym skórę.
Aminokwasy zawarte w białkach alg są niezwykle cenne - wiele z nich to tzw. aminokwasy egzogenne - takie, których nasz organizm nie potrafi wytworzyc samodzielnie. Są one doskonałym składnikiem alg jako pożywienia ale także świetnie działają na skórę - nawilżając ja i chroniąc.

Lipidy
Do najcenniejszych lipidów, jakie możemy odnaleźć w algach należą niewątpliwie nienasycone kwasy tłuszczowe: arachidonowy, eikozapentaenowy, linolowy i rzadko spotykany gamma-linolenowy (GLA). Kwasy te w znacznym stopniu przyczyniają się do odbudowy i ochrony warstwy barierowej naskórka, łagodzą podrażnienia, działają antyalergicznie, przeciwzapalnie. Jednym z bogatszych źródeł kwasu GLA jest Porphyra umbilicatis, czyli szkarłatnica pępkowa. Nienasycone kwasy tłuszczowe świetnie sprawdzają się w kosmetykach dla cer suchych, problematycznych, z zaburzeniami barierowymi, dla cer atopowych.

Jak wiadomo karotenoidy należą do świetnych antyoksydantów, dodatkowo dobrze wpływają na proces keratynizacji naskórka, dobrze sprawdzają się w pielęgnacji suchej ale również przy łojotoku.

Witaminy
Algi to szczególnie bogate źródło witamin - niektóre z witamin występują w nich w znacznie większych ilościach niż najlepsze znane źródła wśród roślin lądowych. Algi są szczególnie bogatym źródłem karotenoidów (czyli źródła witaminy A), niektóre gatunki zawierają czterokrotnie więcej beta-karotenu niż marchew, aczkolwiek ilość karotenu (i innych witamin) w algach zależy w dużym stopniu od warunków życiowych. Wzrasta np. przy zbyt dużym nasłonecznieniu a warunkach optymalnych do życia jest nieco mniejsza. Algi zawierają również witaminy E i C, które nie tylko chronią skórę przed wolnymi rodnikami ale także stymulują procesy metaboliczne w niej zachodzące   np. syntezę kolagenu, wzmacniają ściany naczyń krwionośnych, zwiększają odporność skóry na czynniki zewnętrzne.
      
Wysoka zawartość witamin z grupy B (B1, B2, B5, B6, B12) sprawia, że algi świetnie nadają się do pielęgnacji cer łojotokowych, wpływają również na poprawę metabolizmu komórek naskórka.

Mikroelementy
Mikroelementy czyli pierwiastki występujące w śladowych ilościach w naszym organizmie a pełniące w nim wielką rolę, w algach występują w szczególnie dobrze przyswajalnej postaci. Dobrze się wchłaniają w układzie pokarmowym, jak też penetrują warstwę rogową naskórka. W algach odnaleźć można przede wszystkim cynk, miedź, brom, jod, wapń, żelazo, miedź, magnez i mangan a obecność tych składników sprzyja pielęgnacji każdego typu skóry, gdyż normalizuje funkcjonowanie gruczołów łojowych, pozytywnie oddziałuje na naczynia krwionośne, wpływa na metabolizm komórkowy a tym samym za sprawne funkcjonowanie komórek i ich odpowiednie podziały. Mają swój udział w ochronie skóry przed wolnymi rodnikami, poprawiają funkcjonowanie układu immunologicznego, regulują melanogenezę, poprawiają mikrokrążenie.


ZASTOSOWANIE W KOSMETYCE


Bogactwo alg sprawia, że niezwykle chętnie są stosowane w kosmetyce. Wykorzystuje się je w najróżniejszej postaci: proszku (tzw. alginatu), w postaci mikronizowanej (rozdrobnionej), jako ekstrakty tłuszczowe lub wodne - każdy z tych produktów różni się właściwościami ze względu na nieco odmienny skład. O ile na przykład ekstrakt olejowy zawiera w większym stopniu składniki o charakterze tłuszczowym a więc wolne kwasy tłuszczowe, fosfo- i glikolipidy, witaminy, związki steroidowe, to ekstrakty wodne bogate są w węglowodany, białka (np. metaloproteiny).

Stosuje się zarówno czyste algi jak też łączy z innymi składnikami wzmacniającymi ich działanie. Najlepiej, jeśli są to produkty naturalne np. olejki eteryczne, glinki, ekstrakty roślinne. Algi są jednym z chętniej stosowanych produktów naturalnych w zabiegach kosmetycznych zarówno na twarz jak i na ciało. W zależności od efektu, jaki chcemy osiągnąć powinno starannie dobierać się rodzaj wykorzystywanych alg, gdyż poszczególne algi różnią się zawartością składników i dzięki temu mają określone działanie.

Pielęgnacja ciała
W przypadku pielęgnacji ciała wykorzystuje się bardziej te algi, które zawierają składniki poprawiające krążenie krwi i limfy, działające detoksyzująco (wychwytywanie wolnych rodników) a także uelastyczniające tkankę skórną (np. poprzez hamowanie elastazy, stymulacje syntezy kolagenu).

Pielęgnacja twarzy
W pielęgnacji skóry twarzy preferowane są składniki wpływające na wzrost nawilżenia, poprawę metabolizmu i regulację różnicowanie się komórek naskórka, hamowanie melanogenezy, normalizowanie funkcji gruczołów łojowych a także ochrona przed wolnymi rodnikami.

Przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe właściwości alg sprawiają, że dobrze sprawdzają się one w pielęgnacji cer problematycznych, trądzikowych, z atopowym zapaleniem skóry, łuszczycą, trądzikiem różowatym.

Dobrodziejstwo alg można wykorzystywać w zaciszu domowym.  Z dostępnych na rynku sproszkowanych alg można wykonywać świetne maseczki na twarz, dostosowane do problemu skórnego:

Dla bardziej suchych cer można dodawać przy odrobinę olei naturalnych jak np. olej z wiesiołka czy ogórecznika, olej lniany. Można stosować wszystkie składniki, które sprawdzają się w pielęgnacji cery suchej: nawilżające hydrolaty (które dodajemy do rozrabiania alg zamiast wody), miód, zmiksowanych warzywa, owoce, zioła i olejki eteryczne (które oprócz pozytywnego oddziaływania na skórę zneutralizują specyficzny zapach alg)

Cerom łojotokowym dobrze zrobi dodatek glinki, drożdży, owoce i rośliny o działaniu przeciwzapalnym i ściągającym jak np. cytryna, oczar, bratek

Cery naczynkowe polubią dodatek czerwonej glinki, lukrecję, kasztanowca, kadzidłowca.

Skład maseczki zależy od naszej fantazji a efekty działania takich produktów są szybkie a co najważniejsze naturalne i bezpieczne dla naszego zdrowia.

Autor artykułu:  Anna Dąbrowska - kosmetolog,
Pracownia Urody i Wizerunku Zielona Pomarańcza; Warszawa

Algi są znakomicie przyswajane przez tkanki ludzkie, ponieważ skład chemiczny ich plazmy podobny jest do składu plazmy człowieka.

Najwięcej alg zbiera się u wybrzeży Bretanii, Japonii i Hawajów. Zawartość w roślinach dobroczynnych substancji zależy od czystości wód, w których rosną, oraz od warunków zbioru - od pory roku, pogody, a nawet fazy księżyca podczas "połowu". Zebrane algi najpierw mrozi się lub suszy. Następnie poddaje dalszej obróbce np. tzw. mikronizacji, wydobywaniu plazmy z ich komórek, pozyskiwaniu ekstraktów.

OPISY NIEKTÓRYCH ALG

SPIRULINA

Spirulina jest mikroalgą należy do rodziny Cyanophycea. Spirulina posiada charakterystyczną formę spiral wielkości ok. 250 mikronów.

Spirulina występuje w naturze w wodach tropikalnych oraz subtropikalnych. Obecnie jest również uprawiana w sztucznych warunkach w specjaline przystosowanych zbiornikach. Spirulina jest bardzo wartościowy materiałem kosmetycznym, jest bogata w proteiny,witaminę E, beta karoten. Spirulina posiada charakterystyczną zielono-granatową barwę. Spirulina dzięki zawartości kwasów tłuszczowych i witamin posiada własności stymulacyjne i regeneracyjne. Zawarte w Spirulinie proteiny wspomagają naprawę i odbudowę komórek. W kosmetyce Spirulina stosowana jest głównie w preparatach o działaniu przeciwzmarszczkowym oraz zapobiegających starzeniu się skóry.

Średnie wyniki analiz chemicznych (w suchej masie):
Proteiny 60 - 70%
Węglowodany 16 - 24%
Beta karoten 1 - 5 g/kg
Witamina E 120 - 140 ppm
Kwasy tłuszczowe nasycone 22 - 30 mg/g
Kwasy tłuszczowe nienasycone 16,5 - 18 mg/g
Fosfór 10 - 11 mg/g
Żelazo 4,3 - 6 mg/g
Magnez 2,6 - 3 mg/g
Mangan 34 - 40 ppm
Cynk 13 - 15 ppm

ASCOPHYLLUM NODOSUM

Ascophyllum Nodosum jest brązowym glonem morskim żyjącym na skałach w środkowej strefie obszarów obiętych pływami wody. Osiąga długość od ok. 30 - 200 centymetrów.
Ascophyllum Nodosum jest bardzo bogaty w pierwiastki śladowe, zwłaszcza w jod i żelazo oraz jest żródłem witaminy B, która jest jednym z podstawowych elementów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Duża zawartość polisacharydów przeciwdziała utracie wody. Ascophyllum Nodosum jest często używany w preparatach kosmetycznych jako żródło pierwiastków śladowych.

W kosmetyce szczególnie przydatne są algi sproszkowane do mikronowych rozmiarów. Proces mikronizacji sprawia, że biologiczna energia alg może być wykorzystana jeszcze bardziej efektywnie. Dzięki wielkości molekuł i szczególnej strukturze działają one osmotycznie i dlatego bardzo chętnie stosowane są w preparatach kosmetycznych.
W kosmetyce i farmacji wysoko ceni się także wiele innych właściwości alg, m.in. ich zdolność oczyszczania skóry i wchłaniania łoju. Stąd też preparaty zawierające je w swoim składzie stosuje się w celach leczniczych w schorzeniach dermatologicznych, takich jak egzemy czy trądzik pospolity. Kuracje przy pomocy alg łagodzą objawy łuszczycy. Dobre wyniki daje także zastosowanie ich do leczenia blizn.

5

---