ĆWICZENIA CZYNNE WOLNE
zastosowanie:
- przy sile mięśniowej na 3
cele:
- zwiększenie siły i wytrzymałości przede wszystkim określonej grupy mięśniowej
- utrzymanie i zwiększenie zakresów ruchu w stawach
- poprawa koordynacji ruchowej
wskazania:
- osłabienie siły mięśniowej (minimum 3)
- ograniczenia zakresu ruchomości
- wzmożone spoczynkowe napięcie mięśni
- zaburzenia koordynacji nerwowo-mięśniowej
przeciwwskazania:
- stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych
- stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych
- stany zapalne żył
- rany skóry, mięśni i tkanek miękkich
- stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)
- występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości)
- temperatura powyżej 38°
- ciśnienie rozkurczowe powyżej 100 skurczowe powyżej 160 (spoczynkowe)
- ogólny ciężki stan pacjenta
- stan po tomografii komputerowej z kontrastem
- stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego)
metodyka:
pw. taka jak przy testowaniu danego ruchu na 3
choremu należy dokładnie objaśnić sposób wykonania ruchu i pozycję wyjściową
zaczynamy od ćwiczeń łatwych i prostych w pozycjach izolowanych
po ich opanowaniu i poprawie siły mięśniowej przechodzimy do ćwiczeń trudniejszych, bardziej złożonych
zasady wykonywania ruchu:
- ruchy płynny i rytmiczny (tylko wtedy pomaga w rozluźnieniu i poprawie koordynacji nerwowo-mięsniowej)
- ruch wykonywany we właściwej płaszczyźnie i wokół fizjologicznej osi stawu
czas zależy od wydolności pacjenta
stopniowo zwiększamy liczbę powtórzeń i tempo
tempo ćwiczeń dostosowane do możliwości chorego
przy ćwiczeniach tych nie używa się przyborów
ĆWICZENIA CZYNNE Z OPOREM
zastosowanie:
- przy sile mięśniowej na 4 i 5
cele:
- uzyskanie przyrostu siły mięśniowej
- poprawa wytrzymałości mięśni
- zmniejszenie do minimum zaników mięśniowych, szczególnie powstałych w wyniku unieruchomienia
- zmniejszenie do minimum zaników mięśniowych, powstałych w następstwie procesów patologicznych
- opóźnienie występowania zaników mięśniowych
- uzyskanie kompensacyjnych przerostów siły
- uzyskiwanie przerzutów napięć kontralateralnych do części ciała znajdujących się czasowo w unieruchomieniu
- uzyskanie poprawy koordynacji nerwowo-mięśniowej
- zwiększanie sygnalizacji aferentnej w celu rozszerzenia pól pobudzenia w korze mózgu
wskazania:
- osłabienie siły mięśniowej
- stany unieruchomienia (np.: opatrunek gipsowy)
przeciwwskazania:
- stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych
- stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych
- stany zapalne żył
- rany skóry, mięśni i tkanek miękkich
- stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)
- występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości)
- temperatura powyżej 38°
- ciśnienie rozkurczowe powyżej 100 skurczowe powyżej 160 (spoczynkowe)
- ogólny ciężki stan pacjenta
- stan po tomografii komputerowej z kontrastem
- stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego)
metodyka:
pw. zapewniająca wygodę i stabilizacje odcinka bliższego
rytm i tempo zależne od tego, czy dążymy do uzyskania przyrostu siły czy zwiększenia wytrzymałości mięśni
- przyrost siły:
- stosuje się maksymalny opór do aktualnej siły mięśni
- liczba powtórzeń - niewielka
- tempo ćwiczeń - wolne
- zwiększenie wytrzymałości mięśni:
- znacznie mniejszy opór (około 50% aktualnego oporu maksymalnego)
- liczba powtórzeń - dużo większa
- tempo ćwiczeń - szybkie
przed przystąpieniem do ćwiczeń czynnych z oporem określonej grupy mięśni należy ustalić wielkość aktualnego oporu i liczbę powtórzeń ruchów
- posłużyć się można wzorami opracowanymi przez różnych autorów jek: de Lorme i Watkins, McQueena
ĆWICZENIA RELAKSACYJNE
zastosowanie:
- stany nadmiernego napięcia mięśniowego
- stany bólowe
- jako element wszelkich ćwiczeń leczniczych
cele:
- możliwość świadomego i kontrolowanego zmniejszenia napięcia mięśni
wskazania:
- przed rozpoczęciem i w trakcie wykonywania ćwiczeń leczniczych
przeciwwskazania:
- brak
metodyka:
rozróżniamy ćwiczenia relaksacyjne o charakterze ogólnoustrojowym i miejscowym
prowadzenie ćwiczeń relaksacyjnych niezależnie od wybranej metody wymaga:
- dobrania odpowiedniej pozycji wyjściowej
- rozluźnienie powinno następować od części obwodowych do części ksobnych
- staramy się wyregulować rytm oddechowy
- objęcie relaksacją całego ciała powinno wywoływać odczucie ciężkości i bezwładu
przestrzegamy zasady doboru odpowiedniej pozycji wyjściowej dla konkretnego pacjenta
włączamy ruchy kończyn o prostych koordynacyjnie torach oraz naprzemienne napięcia i rozluźnienia żądanych grup mięśniowych
tempo ćwiczeń wolne, spokojne, nie zawierające gwałtownych przyspieszeń
komendy podawane głosem ciepłym a zarazem sugestywnym z jasno sprecyzowanym rodzajem ruchu i sposobem jego wykonywania
ćwiczenia najlepiej wykonywać poza łóżkiem chorego, wyłączając drażniące bodźce akustyczne i świetlne
dobre efekty przynosi odpowiednio dobrana muzyka
ubiór pacjenta powinien być lekki nie ograniczający ruchów
po kilku sesjach prowadzonych przez fizjoterapeutę pacjent ćwiczenia może wykonywać samodzielnie
przykłady pozycji relaksacyjnych
1. leżenie tyłem na twardym podłożu,
- kkg ustawione w niewielkim odwiedzeniu, stawy kolanowe ugięte
- naturalne krzywizny ciała podparte małymi poduszkami dają poczucie wygody
- pozwala to na pełne rozluźnienie mięśni
2. leżenie bokiem (np. prawym)
- kgl oraz kdl podparta i odciążona na poduszkach
- tułów ustawiony tak by nie powodować ucisku na okolicę serca
- głowa spoczywa na poduszce, nie może być uniesiona za wysoko
3. pełne podwieszenie ciała
- na podwieszkach, w leżeniu tyłem
- każdy odcinek ciała spoczywa na oddzielnej podwieszce
4. pozycja pól leżąc - pół siedząc
- głowa, okolica stawów kolanowych, stopy, i kkg podparte na poduszkach
- ułatwione jest w tej pozycji oddychanie torem piersiowym, ponieważ mniejsza masa uciska na okolicę pleców
- ruch przepony utrudniony przez opadanie trzewi
ĆWICZENIA W WODZIE
cele:
- uzyskanie odciążenia, a przez to:
- zmniejszenie nacisku powierzchni stawowych przy ruchach
- zmniejszenie bólu przy ruchach
- uzyskanie komfortu psychicznego
wskazania:
- upośledzenie wydolności ogólnej
- osłabienie siły mięśniowej
- zaburzenia koordynacji ruchowej
- spadek wytrzymałości
- patologiczne napięcia mięśni wynikające ze zmian ośrodkowego układu nerwowego (napięcia spastyczne)
- zaburzenia chodu
przeciwwskazania:
- stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych
- stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych
- stany zapalne żył
- stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)
- występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości)
- temperatura powyżej 38°
- ciśnienie skurczowe powyżej 160 rozkurczowe powyżej 100
- ogólny ciężki stan pacjenta
- stan po tomografii komputerowej z kontrastem
- stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego)
- niewydolność układu krążeniowo-oddechowego
- schorzenia internistyczne
- ostre stany zapalne
- owrzodzenia, otwarte rany grożące krwawieniem
- grzybice
- choroby przebiegające z utratą świadomości
wpływ środowiska wodnego na organizm człowieka:
1. poprawa koordynacji nerwowo-mięśniowej, związana z rozluźnieniem mięśni w wyniku działania czynnika odciążającego i pozornej utraty masy ciała (0,9 kg)
- odbierane przez kontaktoreceptory bodźce są przenoszone do ośrodkowego układu nerwowego przez co działają na cały system
- chłodna woda zwalnia częstotliwość tętna i zmniejsza pojemność minutową serca o około 25%
2. poprawa orientacji przestrzennej poszczególnych części ciała względem siebie
3. rozluźnienie napięcia mięśniowego - poprzez wzmożone bodźce
4. odruchowe zwężenie naczyń krwionośnych skóry z jednoczesnym przekrwieniem mięśni - korzystne oddziaływanie na krążenie obwodowe (zimna woda)
5. rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry, przyspieszenie częstości pracy serca (ciepła woda)
6. obniżenie napięcia mięśniowego, obniżenie pobudliwości układu nerwowego - zmniejszenie odczuć bólowych przy ćwiczeniach poprzez wykorzystanie przewodnictwa cieplnego wody (jest około 30 razy większe od przewodnictwa środowiska naturalnego)
7. oddziaływanie na układ oddechowy przez zwiększenie ucisku na klatkę piersiową przez zwiększenie ucisku na klatkę piersiową i jamę brzuszną (wdech utrudniony, wydech ułatwiony) - ciśnienie hydrostatyczne
8. wpływ na psychikę - możliwość wykonania ruchu przy 25% normalnej siły mm.
9. ułatwienie chodu (chód krokiem dwunożnym, naprzemiennym) - powoduje to wyzbycie się lęku przez pacjenta i ułatwia przejście do innych ćwiczeń poza środowiskiem wodnym
metodyka:
rodzaj ćwiczeń w wodzie zależy od urządzeń jakimi dysponuje ośrodek leczniczy (wanny, tanki Hubbarda, małe i duże baseny)
w wodzie można ćwiczyć indywidualnie lub zespołowo
ćwiczenia indywidualne:
- rozpoczyna się z chorymi nie oswojonymi ze środowiskiem wodnym
- pomoc polega na:
- podtrzymywaniu chorego w wodzie
- prowadzeniu ruchu
- wykonaniu redresji
ćwiczenia zespołowe:
- prowadzi się z chorymi oswojonymi ze środowiskiem wodnym
- grupa powinna być jednolita pod względem:
- wieku
- płci
- ogólnej sprawności i wydolności fizycznej
- rodzaju dysfunkcji lub choroby
- utworzenie jednolitej grupy ułatwia dobór i prowadzenie ćwiczeń
- nie zawsze jest to możliwe, dlatego należy ćwiczenia do pewnego stopnia indywidualizować
- ze względu na konieczność ścisłego nadzoru i zapewnienia bezpieczeństwa grupa ćwiczących w wodzie ni powinna liczyć więcej niż 5-6 osób (wg. Rosławski, Skolimowski „Technika wykonywania ćwiczeń leczniczych”)
przed rozpoczęciem ćwiczeń w wodzie ćwiczący musi umyć dokładnie całe ciało pod natryskiem
ćwiczenia w wodzie rozpoczynamy od ćwiczeń oswajających ze środowiskiem wodnym
- w wodzie dochodzi do zmiany warunków oddychania pod wpływem ciśnienie hydrostatycznego (pobudzony ośrodek oddechowy - szczególnie wdech)
temperatura wody zależy od typu ćwiczeń i rodzaju choroby
- 30° - 32° - standardowa temperatura w basenie rehabilitacyjnym
- 27° - 30° - ćwiczenia o zwiększonej intensywności
- 38° - niedowłady spastyczne
czas trwania ćwiczeń wynosi przeciętnie od 20-30 minut
basen
- minimalne rozmiary 10/5 m
- głębokość - nie mniejsza niż 1 metr, nie większa niż 1,60 metra
- poręcze zamocowane w niecce basenu
- wygodne wejście - niskie schody z poręczami
- koła ratunkowe, bosaki
- odpowiednie oświetlenie basenu
- telefon
- doświadczony fizjoterapeuta (najlepiej umiejący pływać)
- instruktor może wejść do wody tylko w sytuacji 1 na 1
- pacjent musi mieć czepek i kostium kąpielowy
ĆWICZENIA CZYNNOŚCI SAMOOBSŁUGOWYCH
zastosowanie:
- u wszystkich chorych u których dysfunkcja ma charakter trwały
- są to przede wszystkim pacjenci neurologiczni
cele:
- poprawa jakości życia poprzez maksymalną do osiągnięcia samodzielność
wskazania:
- dysfunkcje o charakterze trwałym
przeciwwskazania:
- brak
metodyka:
uczymy pacjenta wykonywania podstawowych czynności dnia codziennego
sprawdzenia dokonujemy za pomocą prostych testów
oceniamy jego poziom sprawności pod katem potrzebnych mu życiowo ważnych czynności
test czynnościowy powinien obejmować:
- lokomocja - informacje o sposobie i odległości, jaką potrafi pokonać pacjent
- chwyty - wykonywanie różnych chwytów z uwzględnieniem ich podziału
- higiena osobista
- spożywanie posiłków
- ubieranie się i rozbieranie
ĆWICZENIA GIMNASTYKI PORANNEJ
sen:
- zwalnia częstość tętna i oddechu
- zmniejsza aktywność procesów nerwowych
- powoduje obniżenie spoczynkowego napięcia mięśni
- powoduje zwolnienie perystaltyki jelit co hamuje tempo procesów trawiennych
- obniża przemianę materii i metabolizm komórkowy
- w czasie snu dochodzi do obniżenia temperatury ciała
cele:
- pobudzenie funkcji ustroju po śnie
- mobilizacja chorego do rozpoczęcia zajęć w ciągu dnia
wskazania:
- ćwiczenia poranne powinien wykonywać każdy chory, jeżeli lekarz nie stwierdzi przeciwwskazań
metodyka:
- prowadzimy ze wszystkimi pacjentami, którzy nie mają przeciwwskazań do tej formy terapii
- przed rozpoczęciem ćwiczeń pytamy o ich samopoczucie
- ćwiczeń nie rozpoczyna się u chorych nowo przyjętych u których nie ma jeszcze rozpoznania
- miejscem prowadzenia zajęć są na ogół sale chorych lub korytarze
- ćwiczenia powinny być prowadzone w pomieszczeniach wietrzonych bez względu na porę roku
- łóżka muszą być zasłane
- pacjenci nie mogą być w piżamach lub innych nocnych ubraniach
- zajęcia należy prowadzić przed poranną toaletą i śniadaniem
- czas trwania ćwiczeń - około 15-20 minut
- chorych doświadczonych z długim stażem szpitalnym możemy wykorzystać do pomocy
- chorych sprawniejszym wykorzystujemy do pomocy chorym mniej sprawnym
- jeżeli możliwości techniczne na to pozwalają prowadzimy zajęcia przy muzyce
zasady wykonania ruchu:
- stosujemy ćwiczenia oddechowe eksponujące przeponowy tor oddychania (wpływają one na poprawę perystaltyki jelit i włączają w krwiobieg rezerwy krwi z wątroby i śledziony)
- ćwiczenia rozpoczynamy od ruchów w małych obwodowych stawach i stopniowo uruchamiamy większe, co wiąże się z uaktywnieniem dużych zespołów dynamicznych
- tempo ćwiczeń wolne, ruchu obszerne w pełnym zakresie fizjologicznym, oparte na ćwiczeniach kształtujących
- nie stosujemy ćwiczeń oporowych
- przy opracowaniu zestawu ćwiczeń należy uwzględnić rodzaj i umiejscowienie schorzenia
ĆWICZENIA OGÓLNOKONDYCYJNE (OGÓLNOUSPRAWNIAJĄCE)
- są to ćwiczenia kształtujące
- wykonywane z przyborami, przy drabince, na ławeczce lub ze współćwiczącym
cel
- podniesienie ogólnej sprawności i wydolności fizycznej ustroju
- kształtowanie prawidłowej postawy
- poprawa koordynacji ruchowej
- nauka nawyku celowości i płynności ruchów
- zachowanie pełnego zakresu ruchomości w stawach, długości, elastyczności oraz siły i wytrzymałości mięśni
- wyrabianie aktywności i samodzielności przez czynnik współzawodnictwa występujący prawie zawsze w tej grupie ćwiczeń
wskazania
- ćwiczenia te powinien wykonywać każdy chory niezależnie od ćwiczeń specjalnych dostosowanych do konkretnej dysfunkcji narządu ruchu lub choroby
przeciwwskazania
- stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych
- stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych
- stany zapalne żył
- rany skóry, mięśni i tkanek miękkich
- stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)
- występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości)
- temperatura powyżej 38°
- ciśnienie rozkurczowe powyżej 100 skurczowe powyżej 160 (spoczynkowe)
- ogólny ciężki stan pacjenta
- stan po tomografii komputerowej z kontrastem
- stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego)
metodyka
ćwiczenia te prowadzone są w oparciu o tok lekcyjny
można prowadzić je zespołowo lub indywidualnie
ćwiczenia zespołowe
grupa powinna być jednorodna
zespól powinien liczyć 15 - 17 osób
kryteria doboru pacjentów do grupy:
- wiek
- płeć
- ogólna sprawność i wydolność fizyczna
- rodzaj dysfunkcji lub choroby
podział pod kątem kryterium wieku
4 -6 lat
- 20 - 30 minut
- forma - naśladownictwo ruchowe, opowieść ruchowa
7 - 13 lat
- 30 - 45 minut
- forma: - gry i zabawy ruchowe, tor przeszkód
14 - 17 lat
- 45 - 90 minut
- forma - naśladownictwo ruchowe z współzawodnictwem, gry i zabawy sportowe, elementy treningu sportowego adoptowane do rozwoju ogólnego i choroby
18 - 60 lat
powyżej 61 lat
ćwiczenia zespołowe i indywidualne
ćwiczenia mogą odbywać się:
- na wolnym powietrzu
- w sali gimnastycznej
- ewentualnie w sali chorych (przyłóżkowo)
wyposażenie sali:
- drabinki
- materace
- ławeczki
- piłki lekarskie
- woreczki z piaskiem
- laski gimnastyczne
- koce
- lustra
ubiór ćwiczących - lekki, nie krępujący ruchów
czas trwania ćwiczeń - 45 minut
zgodnie z krzywą natężenia wysiłku podczas toku lekcyjnego
ćwiczenia ogólnie usprawniające przeplata się z ćwiczeniami oddechowymi i relaksacyjnymi
PIONIZACJA I NAUKA CHODU
u osób zdrowych przy zmianie pozycji poziomej na pionową obserwuje się przyspieszenie tętna i zmniejszenie amplitudy ciśnienia krwi od 5 - 25 mmHg (głównie na skutek spadku ciśnienia skurczowego)
próba ortostatyczna u sportowców wykazuje, że różnica wskaźników ciśnienia i tętna przy wykonywanej próbie jest tym mniejsza im wyższy jest stopień wytrenowania
dostosowanie układu krążenia do zmiany pozycji z leżącej na stojącą następuje na drodze odruchowej, głównie z receptorów łuku aorty i zatok szyjnych prawego przedsionka oraz narządów wewnętrznych (wątroba,śledziona)
- podczas unieruchomienia zdolność odruchowego wyrównywania przez układ krążenia zaburzeń wynikających ze zmiany pozycji ulega zanikowi, wynikają z tego różnorodne objawy:
- omdlenie
- osłabienie
- zaburzenia świadomości
- zaburzenia widzenia
- złe samopoczucie - uczucie słodkości w ustach
- nudności
- podczas pionizacji następuje bierne przemieszczanie się krwi do jamy brzusznej i kkd (zgodnie z działaniem siły grawitacji), co powoduje zmniejszenie się wypełnienia zatok serca i spadek ciśnienia tętniczego
pionizacja umożliwia wyzwalanie bogatej sygnalizacji proprioceptywnej co wpływa na odruchowe napinanie mięśni w pozycji spionizowanej
obserwacja chorych pionizowanych po okresie bezruchu pozwala stwierdzić, że jest to trening o znacznym obciążeniu fizycznym
- wynika to z:
- braku naturalnych odruchów regulujących postawę
- na skutek tego dochodzi do napinania w sposób nieskoordynowany odległych zespołów mięśniowych
- brak adaptacji w podstawowych układach fizologicznych
- ogromne emocje
cele:
- stopniowe pobudzenie zdolności przystosowawczych ustroju do nowej pozycji pionowej
wskazania
długotrwałe unieruchomienie
przeciwwskazania
- stany po nakłuciu dolędźwiowym
- złe samopoczucie, podwyższona ciepłota ciała
- ogólny zły stan zdrowia
metodyka - pionizacja
etapy pionizacji
1. uniesienie głowy
2. pozycja półsiedząca o różnym kącie nachylenia tułowia - podparty
3. siad płaski - podparty
4. pozycja półsiedząca lub siad płaski bez podparcia
5. siad ze spuszczonymi nogami - podparty
6. siad ze spuszczonymi nogami - bez podparcia
7. stanie przy łóżku - z podparciem / pełna pionizacja na stole pionizacyjnym*
8. stanie przy łóżku - bez podparcia
pełna pionizacja na stole pionizacyjnym
wskazania:
- stan po długotrwałym przebywaniu w łóżku
- porażenie kkd
- trudności bądź niemożność pionizacji przyłóżkowej
- chory nieprzytomny
- waga i wzrost znacznie przekraczająca wagę i wzrost fizjoterapeuty
stół pionizacyjny umożliwia stopniową i powolną zmianę pozycji z poziomej na pionową
możliwość regulacji:
- kąta nachylenia ciała do podłoża (im bliżej pionu tym większe obciążenie)
- czasu trwania pionizacji
pionizacja na stole wymaga prawidłowego ułożenia chorego które polega na:
- wyrównaniu skrócenia czynnościowego kończyn
- nieznacznym odwiedzeniu w stawach biodrowych (około 5°)
- pełnym podparciu stóp
- zabezpieczeniu pasami stawów (kolanowych, biodrowych) oraz klatki piersiowej
jeżeli stwierdzamy, że przez pionizację bierną chory w pełni przystosował się do pozycji stojącej rozpoczynamy pionizację czynną
przystosowanie do pozycji stojącej
- gdy tętno przy zmianie pozycji nie wzrośnie więcej niż 20-30% tętna spoczynkowego (powyżej może dojść do zaburzeń w przepływie chłonki, migotania przedsionków i komór serca)
- okres wzrostu ciśnienia powinien być kilkuminutowy (jeżeli wzrośnie do 30% a po 2-3 minutach spadnie można pozostawić pacjenta w danej pozycji - jeśli nie to powrót do pozycji którą pacjent dobrze tolerował)
- jeżeli w trakcie pionizacji ciśnienie rozkurczowe wzrośnie powyżej 100 - pionizację cofamy do poprzedniego etapu
- ciśnienie skurczowe może wzrosnąć do 20% w stosunku do rozkurczowego
możliwość ponownej adaptacji do pozycji pionowej zależy od:
- czasu przebywania w łóżku
- wieku pacjenta
- chorób współistniejących
- wydolności organizmu, oraz wydolności układu krążeniowo-oddechowego
- wcześniejszej rehabilitacji
metodyka - nauka chodu
naukę chodu rozpoczynamy przy sile mm. porostowników stawu kolanowego powyżej 2
I. etap
nauka lokomocji - wózek inwalidzki
- przesiadanie się z łóżka na wózek
- jazda na wózku po równym podłożu
- zsiadanie z wózka na ziemię i powrót
- jazda po terenach pochyłych
- manewrowanie wózkiem
II. etap
właściwa nauka chodu rozpoczyna się od ćwiczeń w barierkach
ćwiczenia równoważne:
- sterowane górą - przenoszenie ciężkiej piłki kkg
- sterowane dołem - stanie na jednej nodze, wykroki
ćwiczenia z balansem miednicy - uzyskujemy prawidłowe obciążanie kończyn
chód ze swobodnym pokonywaniem dystansu - zwracamy uwagę na prawidłowość poszczególnych faz chodu
- najczęstsze błędy:
- skracanie czasu fazy podporu
- skracanie długości kroku
- konsekwencja - chód krokiem dostawnym
w momencie opanowania chodu krokiem czterotaktowuym w barierkach rozpoczynamy naukę chodu poza nimi
III. etap
a) chodzenie przy pomocy balkonika
- podeszły wiek
- nasilone procesy miażdżycowe
- inne choroby towarzyszące obniżające wydolność ogólną
b) chodzenia przy pomocy kul
- niepełny zrost kostny
- zakaz obciążania kończyny
- brak kończyny przed zaprotezowaniem
c) chodzenie bez pomocy ortopedycznych
równolegle z opuszczeniem barierek rozpoczyna się naukę trzech nowych elementów:
1. chodzenie po podłożach o zmiennej twardości
- trudniej na miękkich podłożach
- niezbędna jest bardzo dobra asekuracja
2. chodzenie z pokonywaniem różnicy poziomów
- rozpoczynamy naukę na schodach niskich z poręczą
- pierwszy krok przy wchodzeniu wykonuje kończyna zdrowa
- przy schodzeniu pierwszy krok wykonuje kończyna chora
- kolejny etap - schody komunikacyjne
3. nauka padania
zasady:
- nie bronić się przed upadkiem za wszelką cenę
- odrzucić od siebie kule w momencie zachwiania równowagi
- padać tak by upaść do przodu
- amortyzacja przez ugięcie kkg w stawach lokciowych
- powrót do pozycji pionowej samodzielny, uniesienie miednicy i cofanie kkg, przy wyprostowanych stawach kolanowych i stopach opartych o ścianę
asekuracja
czynna - bezpośredni kontakt z pacjentem
bierna - obok pacjenta
zasady asekuracji
1. nie polega na utrzymaniu pacjenta w pozycji pionowej, lecz na bezpiecznym sprowadzeniu go na podłoże
2. fizjoterapeuta porusza się z tyłu lub z boku, możliwie jak najbliżej, ale tak by nie krępować swobody ruchów
- w momencie krytycznym musi stać pewnie na obu kończynach
- w przypadku utraty równowagi należy pacjenta chwycić pod pachy, ściągnąć w tył na siebie i po ugiętych kkd sprowadzić do pozycji siedzącej
3. przy nauce chodu po schodach fizjoterapeuta musi stać zawsze poniżej pacjenta
ĆWICZENIA MANUALNE
zastosowanie:
- dysfunkcje w obrębie rąk
cele:
- poprawa czynności manualnych rąk
- poprawa siły mięśniowej rąk
- zapobieganie przykurczom oraz poprawa zakresów ruchomości w obrębie rąk
wskazania:
- stany po urazach w obrębie rąk
- RZS
- zmiany zwyrodnieniowe
- stany po leczeniu operacyjnym (np.: zespół cieśni nadgarstka)
przeciwwskazania:
- przypadki pourazowe po złamaniach z niepełnym zrostem (zrost po 3-4 miesiącach)
- stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych
- stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych
- stany zapalne żył
- zła tolerancja na ból
metodyka:
przed ćwiczeniami manualnymi najlepiej ręce rozgrzać, rozluźnić (masaż wirowy, aerodyn)
do ćwiczeń manualnych wykorzystujemy przybory tj.: gumowe lub piankowe piłeczki, kolumny składające się z elementów różnej wielkości w kształcie walca, niewielkie obciążniki (do 0,5 kg), guziki lub inne podobne niewielkie przedmioty itp.
wykorzystywane są również specjalne stoły do ćwiczeń manualnych
20