1. Wymień nauki przyrodnicze, których przedmiotem badań jest planeta Ziemia.

- geofizyka

- geografia

*geografia fizyczna

*geografia fizyczno-ekonomiczna

- geologia

- geomorfologia

- gleboznactwo

- oceanologia

- paleontologia

- mineralogia

2. Co rozumiemy pod pojęciem minerału?

Najmniejszy naturalny składnik skał budujących skorupę ziemską, w stanie stałym o określonej budowie chemicznej i fizycznej, powstały bez udziału człowieka. Zazwyczaj jest to związek chemiczny, rzadziej pierwiastek chemiczny.

3. Mineralogia to nauka o: właściwościach fizykochemicznych minerałów, ich pochodzenu, prezobrażeniach w skorupie ziemskiej, wchodzi w zakres nauk geologicznych, jest powiązana z krystalogią, petrografią, geochemia

4. Wymień minerały zaliczane do klas: pierwiastków rodzimych i siarczków.

RODZIME: np. złoto (Au), srebro (Ag), siarka (S), diament, grafit

SIARCZKI: np. Piryt (FeS₂), chalkopiryt (CuFes₂), lelingit (FeAs₂)

5. Wymień minerały zaliczane do klas tlenków i wodorotlenków:

np. Magnetyt (Fe₃O₄), hematyt (Fe₂O₃), getyt

6. Wymień minerały zaliczane do krzemianów:

oliwiny, pirokseny, biodryt, skalenie potasowe - ortoklaz, miki-muskowit, minerały ilaste

7. Wymień właściwości brane pod uwagę przy charakterystyce minerałów:

twardość, łupliwość, rysa, przełam, barwa minerału, zabarwienie minerału, gęstość, połysk, układ krystalograficzny

8. Które minerały charakteryzują się stopniem twardości 9 i 10 w skali Mohsa?

9 - korund; 10 - diament

9. Jak dzielimy minerały ze względu na ich ilościowy udział w skale?

- główne (decydujące o definicji skały)

- poboczne (występujące w małych ilościach [podrzędne]; ich obecność nie wpływa na stanowisko systematyczne skały lecz jedynie na bliższe określenie nazwy skały)

- akcesoryczne (występują niemal w każdej skale lecz ich obecność nie ma wpływu ani na nazwę, ani na stanowisko systematyczne skały)

10. Podaj krótką charakterystykę kwarcu Barwa: Bezbarwny, Rysa-biały. Twardość: 7 (w skali Mohsa), kruchy Łupliwość-niewyraźna Gęstość: G = 2,65 g/cm3 Połysk-szklisty,na pow przełamu tłusty Przełam-włóknisty,promienisty,skorupowy,ziemisty jest to zw tlenu i krzemu,nie rozp się w kwasach Dwutlenek krzemu SiO2 określa się nazwą krzemionki. Nadzwyczaj odporny na działanie wszystkich czynników chemicznych. Fluorowodór

11-Wymień min zaliczane do grupy łuszyków: łuszczyki to uwodnione glinokrzemiany potasuoraz kationów 2-wu i 3-wartościowych:glin, magnez, żelazo i innych.dzieli się na jasne(muskwit) i ciemne(biotyt)

12. Wymień 3 grupy skał wchodzących w skład skorupy ziemskiej skały magmowe osadowe metamorficzne

13. Podaj genezę skał magmowych. Występujące w skorupie ziemskiej skały magmowe powstały w wyniku krystalizacji magmy, zarówno wewnątrz Ziemi, jak i na jej powierzchni. Przyczyny krystalizacji stopu magmowego mogą być różne, np.: ochłodzenie zbiornika magmowego, spadek ciśnienia czy utrata składników lotnych. Proces krzepnięcia magmy jest bardzo złożony i zależy od wielu czynników, głównie od jej składu chemicznego. Skład ten może być bardzo zróżnicowany, ponieważ w trakcie procesu krystalizacji dochodzi do tzw. różnicowania się magmy.

14. Podaj podział skał magmowych Skały m. plutoniczne (głębinowe)-krystalizacje magmy w zbiorniku,granit Skały m. wulkaniczne (wylewne)-wylanie magmy na powierzch-bazalt Skały hipabysalne (żyłowe, subwulkaniczne)-krzepnące na niewielkiej głębokości pod pow Ziemi, np. miktogranit.

15-Na jakie grupy dzielimy skały magmowe w zależności od zawartości Sio2: kwaśne-zawierają więcej niż 65%krzemionki skały obojętne(pośrednie) 53-65% skały zasadowe(bazyty)44-53% skały ultrazasadowe (ultrabazyty) ponizej 44% krzemionki

16-Wymień skały zaliczane do skał magmowych wylewnych: bazalt, trachit, andezyt.

17-omów powstawanie skał osadowych: skały osadowe powstają w wniku gromadzenia się i osadzania się produktów wietrzenia skał starszych. Występują głównie na terenach górskich.

18. Na jakie grupy dzielimy skały osadowe. skały osadowe okruchowe, skały osadowe pochodzenia chemicznego, skały osadowe pochodzenia organicznego

19. Na jakie grupy dzielimy skały osadowe okruchowe? skały piroklastyczne S. grubookruchowe (psefity) S.średniookruchowe (psamity,np.piaski) s.drobnookruchowe (aleuryty, np.mułowce, muły i lessy) s.bardzo drobnoziarniste (pelity: sk.ilaste, sk, alitowe)s. okruchowo-pelitowe(np.gliny

20. Jakie grupy wyróżniamy wśród skał okruchowych luźnych?

Sypkie (niespoiste) -żwiry, pisaki, muły, lessy Spoiste - iły, gliny Scementowane - zlepieńce, piaskowce, łupki

21. Jakie skały zaliczamy do psamitów?

Piaski(eoliczne-wydmowe, aluwialne-rzeczne, zwałowe, morskie, fluwioglacjalne

22. Jaki rodzaj piasków wyróżniamy się w zależności od transportu i sedymentacji. p.eoliczne (wydmowe) p. aluwialne (transportuje woda rzeczna) p.zwałowe (bezpośdrednie działanie lodowca) p.fluwioglacjalne (rzecznolodowcowe)-działanie wód roztopowych lodowca p.morskie

23.Podaj krótką charakt. piasków eolicznych

(wydmowe) są dobrze obtoczone i przesortowane. Składają się prawie wyłącznie z okruchów drobnoziarnistych, co uwarunkowane jest ograniczoną zdolnością transportową wiatru. Powierzchnia ziarn piasków eolicznych jest matowa i porysowana na skutek wzajemnego ich ocierania się w trakcie transportu. Skład mineralny tych piasków jest na ogół zróżnicowany, dlatego ich zabarwienie jest najczęściej żółtawe. Na terenie Polski wydmy tworzą się lub niedawno tworzyły się głównie w pasie przymorskim, na nadzalewowych tarasach rzek lub na obszarach sandrowych. Klasycznym obszarem wydmowym jest np. wybrzeże Bałtyku w okolicach Łeby.

24. Scharakteryzuj piaski zwałowe i fluwioglacjalne.

Zwałowe- wytworzone w wyniku działalności lodowca, charakteryzują się brakiem wysortowania i warstwowania, a obok okruchów obtoczonych występują ziarna ostrokrawędziste. W porównaniu z innymi utworami piaszczystymi są one znacznie zasobniejsze w składniki pokarmowe dla roślin.

Fluwioglacjalne- (rzecznolodowcowe), składają się z ziaren obtoczonych jeszcze słabiej niż ziarna piasków rzecznych, charakteryzują się słabą selekcją i urozmaiconym składem mineralnym. W porównaniu z piaskami aluwialnymi wykazują mniejsze przesortowanie i przemycie. Stanowią one najbardziej rozpowszechnioną skałę macierzystą gleb na obszarze centralnej i północnej Polski.

25. Omów właściwości i występowanie lessów?

• Lessy są pyłami pochodzenia eolicznego, o barwie żółtej, wykazują pionową łupliwość i brak warstwowania.skład: drobny kwarc, glinokrzemiany, węglany, wodorotl żelaza i glinu oraz min ilaste. Podatne na erozje, duża zasobność w składniki pokarmowe , dobre właściwości fizyczne.

26. Jakie skały zaliczamy do grupy glin?

• Skał ilasta,

• Skała mułowa

• Skała piaszczysta

27. Jakie skały zaliczamy do skał osadowych chemicznych?

• organogeniczne (biomorficzne)-dużo szczątków organicznych, np. torfy, zlepy murszowe

• krystaliczne-z dużych makroskopowo rozpoznawalnych kryształów,np.gips

• ziarniste-z kryształów i szczątków tworzących nieregularne ziarnanp.wapienie pelitowe,

• mieszane,np. biomorficzno-ziarniste

28-w jaki sposób powstały skały osadowe organiczne?

Wytworzone na skutek nagromadzenia szczątków organizmów.

29. Wymień najważniejsze skały węglanowe:

Wapienie, margle, opoki, dolomity

30. Podaj genezę torfów i ich podział.

Torfy są skałami powstającymi współcześnie w wyniku nagromadzenia szczątków obumarłych roślin w warunkach nadmiernego uwilgotnienia oraz w wyniku zarastania jezior. Torfy wykształcone w dawniejszych okresach geologicznych uległy przekształceniu w pokłady węgla brunatnego (utwory trzeciorzędowe) lub kamiennego (utwory karbońskie):torfy wysokie , torfy niskie , torfy przejściowe

31. Podaj definicję gleby.

Gleba- utwór powstały w pow. warstwie zwietrzeliny skalnej pod wpływem czynników glebotwórczych min . klimat , woda , biosfera . Rośliny i drobnoustroje przyczyniają się do przemiany zw. Organ. W związki mineralne i odwrotnie. Gleba jest ożywionym tworem przyrody rozwijający się w czasie i ulega ciągłym przemianą.

32. Wymień kategorie użtkowania gleb.

G. NaturalneG. LeśneG. Orne.G. Trwałych użytków zielonychG. Sztuczne

33. Podaj podział gleb ze względu na proporcje składników mineralnych do organicznych w stałej fazie.

gleby mineralne (poniżej 5% substancji organicznej), gleby organiczno-mineralne (5-20% substancji organicznej), gleby organiczne (ponad 20% substancji organicznej)

34. Wymień pierwiastki z których skorupa Ziemska składa się w 98%.

O, Si, Al, Fe, Ca, Na, H, Mg.

35. Wymień czynniki decydujące o zawartości poszczególnych pierwiastków w glebach.

typ, rodzaj, gatunek(naturalne), przebiegu reakcji mikrobiologicznych i wymiennych (naturalne), rodzaju roślin. Fauny (naturalne), ednostronne nawożenie mineralne, zanieczyszczenia przemysłowe, a także: skład mineralny, skład granulometryczny (uziarnienie) i zawartość próchnicy

36. Co rozumiemy pod pojęciem „makroelementów”? Wymień makroelementy pobierane przez rośliny z wody i powietrza oraz stałej fazy gleb.

Makroelementy, jeden z rodzajów pierwiastków biogennych (np. azot, fosfor, siarka, potas, wapń,

magnez) występujące w organizmie w ilościach do kilku procent suchej masy, niezbędne do prawidłowego rozwoju organizmów roślinnych i zwierzęcych.

37. Co rozumiemy pod pojęciem „mikroelementy”? Wymień najważniejsze mikroelementy.

Mikroelementy - składniki śladowe, pierwiastki chemiczne występujące w organizmach w bardzo małych ilościach i niezbędne do normalnego ich rozwoju. Do mikroelementów zalicza się: miedź, żelazo, mangan, molibden, cynk, bor, kobalt, jod, fluor, przy czym zarówno ich nadmiar, jak i niedobór wpływa ujemnie na organizm.

38. Wymień istotne warunki występowania pierwiastków niezbędnych do życia roślin w glebie.

formie dostępnej.optymalnym stężeniu,określonym stanie równowagi.

39. Na czym oparty jest podział na frakcje? Jakie wymiary mają frakcje piasku drobnego i grubego?

Frakcja granulometryczna - umownie przyjęty zbiór ziaren glebowych (objętych wspólną nazwą), mieszczących się w określonym przedziale wielkości średnic, wyrażonych w milimetrach.Drobny 0,25 - 0,1mm, gruby 1,0-0,5 mm

40.Co rozumiemy pod pojęciem części spławianych?

Jakie wymiary mają części koloidalne?

Części spławialne to ta część gleby która w trakcie analizy zostaje spławiona z roztworem. Podaczas analizy glebę wytrząsa się w wodzie. Pozostawia na okreslony czas by części niespławialne opadły. Dekantuje zawiesinę. Suszy i waży tak rozdzielone frakcje. W wyniku podaje procentowy stosunek wagowy np 20% części spławialnych.

Ze względu na wielkość cząstek:

zawiesiny - 0,1 μm, widoczne pod mikroskopem, nie dializują i niedyfundują, zatrzymują się na sączkach bibuły.

Roztwory koloidalne - 0,1-0,001 μm, słabo dyfundują, nie dializują, zatrzymuje się na ultrafiltrach.

Roztwory rzeczywiste - <0,001 μm, dyfundują, dializują, przechodzą przez ultrafiltry.

W gleboznawstwie zalicza się do koloidów układy o cz. 1<1 µm lub 2µm.

41.Co rozumiemy pod pojęciem składu granulometrycznego?

Podaj nazwę grupy: piasek-61%; pył-26%; cz.spław.-13%.

42. Na czym oparty jest podział grupy mechanicznej. Podaj nazwę grupy1,0 -0,1-81%; <0,02-4%

• oparty jest na wielkości cząsteczek

Części ziemiste

43. Określ grupę mechaniczną dla procentowego układu frakcji:1,0-0,1-48%; 0,1-0,02-31%; <0,02mm -21%

gliny lekkie silnie spiaszczone (pylista)

Skład granulometryczny (uziarnienie) gleby to stan rozdrobnienia mineralnej części fazy stałej gleby.

Jest ważnym procentowym udziałem poszczególnych cząstek mineralnych zwanymi frakcjami granulometrycznymi.

Kamienie i żwiry.

Piasek, pył i ił pyłowy.

Ił koloidalny.

- Piasek, pył i ił pyłowy - złożone głównie z kwarcu i krzemionki (SiO₂), mało aktywne chemicznie. Mogą występować (szczególnie w piasku) w postaci powłok, minerały, jak i: gipsy, hematyt i limonit, nadające im różne zabarwienie - od czerwonego do żółtego

• Ił koloidalny - składa się głównie z zespołu wtórnych glinokrzemianów, tzw. minerałów ilastych.

44-?

45-?

46-jak dzielimy układy dyspersyjne na wielkość rozproszonych cząsteczek:

• roztwory koloidalne - 0,1-0,001, słabo dyfundują, nie dializują, zatrzymują się na ultrafiltry

• roztwory rzeczywiste- <0,001 dyfundują, dializują, przechodzą przez ultrafiltry

47. Omów budowę i właściwości montmorylonitu

uwodniony hydrokrzemian glinu, Minerał należący do grupy minerałów ilastych. Krystalizuje w układzie jednoskośnym, w formie zbitych, drobnołuseczkowych skupień.

48. Omów budowę i właściwości grupy kaolinitu.

• krzemian wodorotlenku glinu, bezbarwny lub zabarwiony domieszkami miękki minerał powstający w wyniku wietrzenia skaleni,

49. Wymień główne koloidy, które dominują w glebach klimatu umiarkowanego.

SiO2, Al(OH)3, Fe(OH)3

50. Wymień główne źródła substancji organicznej w glebach ornych.

• resztki pożniwne,

• nawozy organiczne

• nawozy zielone, słoma

51. Co rozumiemy po pojęciem „butwienie” Wymień produkty butwienia

• proces rozkładu resztek roślinnych przebiegający przy udziale tlenu pod wpływem bakterii i grzybów

• tlenek węgla(IV), woda, amoniak, jony

52. Na jakie grupy dzielimy substancje próchniczne gleby?

• niespecyficzne substancje organiczne,

właściwe substancje próchniczne.

53. Podaj charakterystykę i przykład niespecyficznych substancji organicznych.

• związki chemiczne o znanych właściwościach i budowie: węglowodory, tłuszcze, kwasy organiczne- szczawiowy, mrówkowy, alkohole, aminokwasy, fenole, i inne związki o niskiej gęstości właściwej.

54. Jak dzielimy właściwe związki próchniczne ze względu na ich rozpuszczalność w: kwasach alkoholach i zasadach

Rozpuszczalne w:	kwasy	alkohole	zasady
Kwasy fulwowe	+	+	+
Kwasy hymatomelanowe	-	+	+
Kwasy huminowe	-	-	+
Huminy	-	-	-

55. Wymień połączenia jakie tworzą kwasy próchniczne z częściami mineralnymi.

• Heteropolarne kw próch-wiązania jonowe z kationami zasadowymi

• z min ilastymi-mostki kationowe

56. Wymień czynniki od których zależy zawartość próchnicy w glebach.

składu granulometrycznego mineralnego, chemicznego, odczynu, właściwości fizycznych, biologicznych, przede wszystkim stosunków powietrzno- wodnych.

57-Które gleby zawierają najmniej próchnicy i dlaczego?

Bielicowe, płowe, rdzawe, wytworzone z piasków -0,6-1,8% ( bo w nich humifikacja jest zwolniona z powodu nadmiernej przepuszczalnosci i przewiewności??)

58. Wymień najważniejsze właściwości próchnicy.

• substancja koloidalna-budowa amorficzna

• większa powierzchnia właściwa i pojemność sorpcyjna niż minerały ilaste

- 150 - 300 m.e./100g

• większa higroskopowość w atm. nasyc. par. wod. 80 - 90%, m ilaste 15 - 20% w stosunku wagi

• mała plastyczność, przyczepność

• nadaje glebie ciemne zabarwienie, brak ścisłej zależności między zabarwieniem a ilością próchnicy

• cząsteczki próchnicy zbudowane z: C, H, O, N, S, P:mają ładunek ujemny. źródłem ład. są grupy: COOH i fenolowe > - OH

59. Omów znaczenie próchnicy w glebie

• powstawanie struktury gruzełkowatej- zw. próch. tworzące z m. ilastymi i wodorotl. Fe i Al. kompleksowe zw. p. - min. sklepiają cząsteczki gleby w trwałe agregaty - polepszenie wł. p. -wod. gl. lekkie - spójność, gl. ciężkie - spulchnia

• próch. wysycona kat. H+ przyczynia się do zwięk. przyswajalności: Ca, Mg, K

• magazynowanie: N, P, S, Ca, Mg, K, mikroelement.

• witaminy, hormony

60. Wymień podstawowe właściwości gleb.

Rozróżnia się tak zwane podstawowe i wtórne właściwości fizyczne gleb. Za podstawowe uważa się te, które wynikają z jakości materiału glebowego i jego składu do zajmowanej przestrzeni. Zalicza się do nich: skład granulometryczny gleby, gęstość, porowatość, konsystencję strukturę, lepkość, zwięzłość i inne. Właściwości wtórne wypływają z podstawowych właściwości fizycznych- stanowią niejako ich funkcję i warunkują właściwości gleby jako środowiska i substratu dla świata roślinnego. Zalicza się do nich właściwości : wodne, powietrzne oraz cieplne. Fizyczne właściwości gleby: skład granulo metryczny (grupy i frakcje granulo metryczne), gęstość, gęstość właściwa rzeczywista i objętościowa, zwięzłość i porowatość, plastyczność i stany konsystencji, przylepność, pęcznienie i kurczenie się, właściwości wodne(przepuszczalność, retencja glebowa (przepuszczalność), podsiąkanie, wyparowywanie wody (woda wolna, kapilarna, błonkowa, higroskopowa, molekularna, para wodna)), właściwości cieplne, stosunki powietrzne

61. Wymień czynniki decydujące o gęstości właściwej gleb. W jakich granicach waha się ona dla poziomów próchnicznych gleb mineranych.

gęstość właściwa zależy od:składu mineralnego, zawartości próchnicy, zawartość metali ciężkich zwiększa g. Właściwą, zawartość próchnicy obniża g. Właściwą, średnia gęstość właściwa gleb mineralnych ~2,65, kwarc-2,65, waha się-2,3-2,8- gl. mineralne

62. Od czego zależy gęstość objętościowa- rzekoma gleb? W jakich granicach wacha się ona dla gleb mineralnych?

-chwilowa (f. Stała+ roz. Gleb)

-rzekomy (f. Stałą- 105st C)

Gleba o nienaruszalnej strukturze

c. chwilowy zależny od aktualnej wilgotności

c. rezkomy zależy- struktury, skł. Granul. Układu, gęstości właściwej:

GL. MIN-1,1-1,8 g/cm3

C. OBJĘTOŚCIOWY WYRAŻA SPULCHNIENIE GLEBY

C. OBJĘTOŚCIOWY----- WRAZ Z GŁĘBOKOŚCIĄ

GL. WYTW. Z GLIN, IŁÓW, U. PYŁ.- ZNACZNIE NIŻSZY

C. OBJĘTOŚCIOWY

63. O czym wnioskujemy na podstawie gęstości objętościowej gleb

o stosunkach powietrznych i stopniu zbitości gleby

64. Co rozumiemy pod pojęciem porowatości? Wymień rodzaje porowatości gleb.

Porowatością gleby nazywa się właściwość gleby polegającą na występowaniu wolnych przestworów między elementami stałej fazy gleby.

Wskaźnik porowatości wyraża się w procentach, stosunkiem objętości wolnych przestworów do całkowitej objętości danej bryły glebowej. Główny wpływ na wielkość tego wskaźnika ma struktura, mniejszy uziarnienie gleby. Wyróżniamy porowatość:efektywną, zakrytą, ogólną, szczelinowa.

65. Wymień czynniki decydujące o barwie gleb.

Kolor gleby zmienia się w zależności od zawartości materii organicznej oraz rodzajów materiałów (np. żelazo barwiące na kolor czerwony lub węglan wapnia barwiący glebę na biało w rejonach suchych). Kolor gleby zależy także od zawartości wody, a w próbce dzięki kolorowi można rozpoznać stopień nawilżenia gleby. Próchnica (barwy czarne, szare, brunatno-szare itp.), związki żelaza (barwy czarne, czerwone, pomarańczowe, żółte, rdzawe, brunatne, zielonkawe itp.), związki manganu (barwy czarne, brunatne itp.), ziarna kwarcu i konkrecje kalcytu (barwy białe).

66. Wymień zasadnicze czynniki strukturotwórcze gleb.

zasadniczym czynnikiem strukturotwórczym sa kaloidy organiczne- kwasy huminowe- wysycone kat. Ca ponadto: minerały ilaste, wodorotlenki Fe, Al., Mn oraz w mniejszym stopniu SiO2 i CaCO3

67. Wymień najczęściej wyróżniane układy gleb.

luźny - charakterystyczny dla piasków luźnych, żwirów, a także zmurszałych utworów organicznych,pulchny - właściwy dla poziomów próchniczych gleb dobrze uprawionych, o strukturze gruzełkowatej i składzie mechanicznym pyłu, spotykany również w poziomach murszowych; pulchny układ stwarza optymalne warunki powietrzno-wilgotnościowe dla wzrostu roślin, charakteryzuje najlepsze, sprawne siedliska leśne,zwięzły - typowy dla poziomów próchnicznych gleb wytworzonych z glin średnich, utworów pyłowo-ilastych, rędzin, mad średnich i ciężkich; układ zwięzły charakteryzuje zasobne siedliska leśne; sprawność siedlisk o glebie zwięzłej jest najczęściej średnio dobra, niekiedy nawet słaba,zbity - charakteryzuje gleby gliniaste ciężkie, szczególnie poziomy iluwialne tych gleb przesycone związkami żelaza; układ ten charakteryzuje na ogół gleby mało sprawne.

68. Co rozumiemy pod pojęciem wody higroskopowej?

Woda higroskopowa - otacza cząsteczki glebowe cienką warstwą i przywiera do nich z siłą równą ciśnieniu kilku atmosfer. Nie jest ona wykorzystywana przez mikroorganizmy i rośliny wyższe. W glebie występuje w postaci pary wodnej. Jej zawartość zależy od składu mechanicznego, zawartości próchnicy, ilości kationów wymiennych, oraz od ilości i charakteru koloidów glebowych.Woda w postaci pary wodnej wchodzi w skład powietrza glebowego i pozostaje w równowadze z wodą znajdującą się w glebie w stanie ciekłym. Woda występująca w postaci pary wodnej ulega ciągłej wymianie pomiędzy powietrzem glebowym, a powietrzem atmosferycznym. Woda ta w warunkach klimatycznych Polski nie ma istotnego wpływu na kształtowanie bilansu wodnego gleb użytkowanych rolniczo.

69. Która woda kapilarna jest niedostępna dla roślin i dlaczego?

Woda higroskopijna (otacza najdrobniejsze cząstki glebowe cienką silnie przywierającą powłoką. Pochodzi z pochłoniętej i skroplonej pary wodnej. Zawartość wody higroskopowej zwyczajnej jest dla tej samej gleby zmienna i zależy od temperatury i wilgotności powietrza. Ilość wody higroskopowej maksymalnej jest dla określonej gleby wielkością stałą. Jest pozbawiona zdolności przemieszczania się i jest niedostępna dla roślin. Wyparowuje w temp 105 oC.

). Woda błonkowata (przywiera do wody higroskopowej, jest przyciągana przez zewnętrzne siły molekularne. Ma ona pewna zdolność przemieszczania się i może przesuwać się z miejsc bardziej nasyconych do miejsc mniej nasyconych.

• ). Są zbyt związane z cząsteczkami gleby

70. Co rozumiemy pod pojęciem wody gruntowej? Wymień czynniki decydujące o jej przydatności dla roślin.

Woda gruntowa gromadzi się w nieprzepuszczalnych warstwach gleby, pochodzi z opadów atmosferycznych, przesięków bocznych rzek, jezior, stawów. Głębokość zalegania wody gruntowej zmienna w ciągu roku.

PRZYDATNOŚĆ DLA ROŚLIN ZALEŻY OD:

• GŁĘBOKOŚCI ZALEGANIA

• SKŁADU GRANULOMETRYCZNEGO WARSTW WIERZCHNICH , GATUNKU UPRAWIANYCH ROŚLIN

71. Co rozumiemy pod pojęciem pojemność wodna? Wymień rodzaje pojemności wodnej.

• Zdolność do zatrzymywania określonych ilości wody.

1. pojemność wody maksymalna - stan, w którym przestwory glebowe, kapilarne i niekapilarne, wypełnione są wodą

2. pojemność wody kapilarna- stan, w którym przestwory kapilarne wypełnione są wodą. Przestwory niekapilarne wypełnione są powietrzem.

3. pojemność wody polowa - taka ilość wody jaką gleba jest w stanie utrzymać siłami kapilarnymi, osmotycznymi i elektrycznymi poza zasięgiem wznoszenia kapilarnego.

4. pojemność wody higroskopowa= MAKS. ZAW. WODY HIGROSKOPOWEJ

72. Wymień rodzaje wód dostępnych dla roślin

• woda błonkowata, częściowo

• woda kapilarna > 0,2m,

• w. grawitacyjna - krótki okres,

• w. gruntowa - głębokość skład gran.

73. Wymień kategorie uwilgotnienia gleb.

• - gleby o właściwym uwilgotnieniu (optymalnym)

• 1a - gleby okresowo nadmiernie uwilgotnione - okresowe nadmierne uwilgotnienie w warstwach ornych powodowane stagnowaniem wody opadowej na leżącej głębiej warstwie o zwięźlejszym składzie granulometrycznym

• gleby okresowo podmokłe - występuje wysoki poziom wody gruntowej

• gleby trwale podmokłe

• gleby okresowo nadmiernie suche brak wody wynika ze zbyt małej pojemności wodnej gleby, przy jednoczesnym głębokim zaleganiu wody gruntowej lub nadmiernego spływu powierzchniowego (np. na stokach)

• gleby trwale zbyt suche

74. Co rozumiemy pod pojęciem odczyn a co pod pojęciem pH?

• Odczyn -stosunek jonów wodorowych H+ do jonów wodorotlenowych OH -.

• pH - ujemny dziesiętny logarytm stężenia jonów wodorowych w roztworze

75. Jakie jony decydują o kwaśności hydrolitycznej? Kiedy są one ujawniane?

• taki stan roztworów glebowych w którym [H+] > [OH-]

• jony H+ i Al 3+ zas. ks

pH < 5,0 - Al3+, pH> 5,0 - H+

76. Co można obliczyć na podstawie całkowitej kwasowości hydrolitycznej

• Zakwaszenie gleby

77. Co rozumiemy pod pojęciem kompleksu sorpcyjnego? Od czego zależą jego właściwości

• zależą od stosunku koloidów organicznych do minaralnych, ich struktury, odczynu, właściwości.

Od zawartości minerałałów ilastych.

78.Jakie źródła(rodz?) sorpcji wyróżniamy w gleboznawstwie?

• mechaniczna,

• fizyczna,

• wymienna,

• chemiczna,

• biologiczna.

79. Wyjaśnij pojęcie sorpcji fizycznej. Od czego zależy jej wielkość?

• zdolność fazy stałej do zatrzymywania gazów, par, zawiesin, cz. zw. niedysc.

• Zatrzymywanie zachodzi dzięki sił napięcia powierzchniowego na granicy 2 faz

• wielkość s. Fizycznej zależy od wielkości energii powierzchniowej Ep

80. Na czym polega sorpcja wymienna oraz od jakich czynników zależy jej wielkość?

• wymiana jonów miedzy kompleksem sorpcyjnym a roztworem glebowym.

• wymiena zależy od:

• odczynu gleby,

• acidoidy : bazoidy,

• stopnia uwodnienia jonów,

• właściwości elektrokinetyczne koloidów.

81. Na czym polega sorpcja chemiczna? Podaj przykłady sorpcji chemicznej.

• powstawanie nierozpuszczalnych osadów, wskutek reakcji między jonami kompleksu sorpcyjnego i roztworu glebowego.

• Ca(HCO3)2+ Ca(H2PO4)2 = 2CaHPO4 + 2H2CO3

• Al(OH)3 + 2NH4H2PO4 = AlPO4 + (NH4)2 HPO4 + 3H2O

82. Wymień najważniejsze procesy glebotwórcze na terenie Polski.

• akumulacja próchnicy,

• ielicowania,

• przemywania,

• brunatnienia,

• oglejenia,

• bagienny,

• murszenia

83. Jak dzielimy gleby wytworzone ze skał litych ze względu na miąższość zwietrzeliny?

• miąższość zwietrzeliny

• zawartość szkieletu

84. Jak dzielimy gleby ze względu na zawartość części szkieletowych?

• słabo szkiel. < 10%,

• śr. szkieletowe - 10 - % 50%

• silnie szkiel. > 50%

• silnie szkiel. > 50%

85. Jak dzielimy gleby wytworzone ze skały lużnych. Ze względu na zmianę skały do 150 cm?

• gl. płytkie 0 - 50 cm

• gl. średniogłębokie 50-100 cm

• gl. głębokie 100 - 150 cm

86. Co rozumiemy pod pojęciem „poziom genetyczny”?

• części profilu zmien. pod wpływem procesu glebotwórczego i dające się wyróżnić makroskopowo lub na podstawie zmian we właściwościach chemicznych

87. Jak dzielimy gleby ze względu na stopień wykształcenia poziomów genetycznych?

• gleba o niewykszt. profilu (inicjalne),

• gleba o słabo wykszt. profilu,

• gleba o wykszt. profilu,

• gleba o przekształconym profilu dział. czł. - (wyrobiska, wysypiska, głęboka orka, iłowanie itp.)

88. Jakie poziomy można wyróżnić w poziomie organicznym lasów iglastych.

• bory - ubogie, silnie kwaśne, miąższość poziomu do 25 cm. - Igły, szyszki, cząstki kory, obumarłe runo,

89. Podaj krótką charakterystykę poziomu A w glebach mineralnych

• ciemno zabarwiony dzięki zawartościom próchnicy- powierzchniowa warstwa min. zawiera < 20% substancji organicznej

90. Podaj krótką charakterystykę poziomu brunatnienia „cambic”.

• charakterystyczny dla gleb brunatnych - uziarnienie - Pg, glin, up ił.,

• żelazo i próchniczno-żelaziste kompleksy tworzą otoczki wokół ziarn mineralnych dając barwę brunatną, produkty wietrzenia pozostają na miejscu.

91. Wymień najwaażniejsze diagnostyczne poziomy próchniczne.

• mollic

• anthropic

• umbric

• melanic

• plaggen

• ochric

• histic

92. Podaj krótką charakterystykę poziomu diagnostycznego „mollic”?

• miękki - barwy ciemnej, czarnej, V% > 50%, C organiczny >2,5% - czarnoziemy, czarne ziemie

93. Wymień najczęściej wyróżniane poziomy diagnostyczne B.

• Cambic,

• Sideric,

• Argillic,

• Spodic

94. Wymień poziomy diagnostyczne zaliczane do poziomu eluwialnego E

• albic (łać. albus-biały),

luvic (łać. eluo-wypukły).

95. Podaj krótką charakterystykę poziomu diagnostycznego „albic”

wymyte produkty rozkładu minerałów, zwłaszcza Al, Fe, wzbogacone w SiO2 i wybielenie, - pl lub psg, dominuje kwarc, miąższość - kilku do kilkunastu cm.

96. Podaj krótką charakterystykę poziomu diagnostycznego „luvic”

• usunięte węglany, rozpuszczalne sole, min. ilaste do poz. argilic, poziom bardziej spiaszczony, jaśniejszy, w dolnej części czasami występuje oglejenie - okresowe stagn. wody opadowej na trudno przepuszczalnym poz. argilic.

97. W jakich glebach występuje poziom diagnostyczny B-spodic i jakimi cechami on się charakteryzuje?

• charakterystyczny dla gleb bielicowych, akumulacja - Fe2O3, Al2O3, próchnicy - kw. ful., w glebach leśnych pod poziomem E, w glebach uprawnych pod poziomem Ap, uziarnienie - pl, barwa - rdzawa, brunatnoczarna

98. Co decyduje o rodzaju a co o gatunku gleby?

• RODZAJ: Skały macierzyste, z których pod wpływem czynników glebotwórczych powstają gleby.

• GATUNEK: Skład granulometryczny utworu glebowego. Podział gleb na gatunki pokrywa się z przyjętym podziałem na grupy mechaniczne wg. PTG

99. Wymień jednostki taksonomiczne wyróżniane w systemie Gleb Polski.

Dział, rząd, typ, podtyp, rodzaj, gatunek

100. Podaj pełną definicję dowolnej gleby obejmującej typ, podtyp, rodzaj, gatunek i odmianę.

Typ- Bielice. Podtyp- Bielice właściwe. Rodzaj- z poziomem iluwialnym o różnym stopniu scementowania. Odmiana-żelaziste

TYP - gleba płowa. PODTYP - typowa. RODZAJ - wytworzona z gliny zwałowej. GATUNEK - średnie

101.Omów pojęcie rędziny mieszane.

Są to rędziny wytworzone przy współudziale obcego materiału

102. Wymień podtypy wyróżniane wśród rędzin.

Rędziny inicjalne, rędziny właściwe, rędziny czarnoziemne, rędziny brunatne, rędziny próchniczne górskie, butwinowe górskie.

103. Wymień czynniki decydujące o wartości użytkowej rędzin.

O wartości użytkowej rędzin decydują: skład mineralny skały macierzystej, ogólna zawartość CaCO3, zawartość węglanów aktywnych, budowa skały macierzystej (krystaliczna porowata) i jej podatność na wietrzenie.

104. Jak dzielimy rędziny ze względu na skład granulometryczny warstw wierzchnich

rędziny lekkie - p.g., rędziny średnie - g.l., rędziny ciężkie - g.ś, rędziny b. ciężkie - g.c.

105. Wymień rodzaje rędzin węglanowych.

trzeciorzędowe, kredowe, jurajskie, dewońskie, parmeńskie

106. Omów budowę i właściwości rędzin brunatnych. Małą zawartość węglanów aktywnych, zwykle poniżej 5%, Słabo zaznaczony poziom brunatnienia, Twarde i krystaliczne wapienie. Powstają z wapieni różnych formacji geologicznych w wyniku zaawansowanego wietrzenia chemicznego skały macierzystej przy równoczesnym wpływie roślinności leśnej

107. Omów budowę i właściwości rędzin czarnoziemnych. Poziom - mollic, struktura gruboziarnista, zawartość próchnicy pow. 3%, duża zawartość węglanów, zawartość części aktywnych szkieletowych niewielka. Miąższość poziomów A i ACca > 40 cm. Miękkie wapienie kredowe o dużej zawartości części ilastych, porowate o dużej zawartości węglanów łatwo rozpuszczalnych.

108. Omów występowanie, właściwości i przydatność rolniczą rędzin kredowych.

Występowanie:W Polsce skałą macierzysta czarnoziemów jest less, zmniejszają się obszary w wyniku erozji i degradacji. Chełm, Tomaszów Lub.  Opole Lub, okolice Pińczowa, okolice Opola. Właściwości: dobre powiązanie materiału mineralnego z próchnicą, gleby o dużej miąższości, dobra struktura, duża pojemność wodna, duża zawartość węglanów aktywnych, C:N ~8 - 12 H:F ~1, trudne do uprawy, podtyp czarnoziemne. Przydatność rolnicza: najgłębsze rędziny wytworzone z margli ilastych zaliczane są do II klasy i 1 kompleksu.

109. W jakich warunkach tworzą się czarnoziemy? Omów budowę czarnoziemów niezdegradowanych. Tworzą się w strefach łąkowo-stepowych, lesno-stepowych (klimat kontynentalny) oraz w strefach suchych stepów. Zawatość próchnicy 3,5 - 4 % odczyn zbliżony do obojętnego. Stopień wysycenia zasadami powyżej 90%, miąższość 70 cm. Stosunek C : N ~ 8 - 9. Związki próchniczne trwale związane z kationami Ca CaCO3 występuje na głębokości 40 cm, niekiedy na samej powierzchni.

110. Omów właściwości i przydatność rolniczą czarnoziemów nie zdegradowanych. Czy gleby te podlegają ochronie?

• Właściwości:

• zasobne w składniki pokarmowe,

• doskonałe właściwości fizyczne,

• trwała struktura gruzełkowata

• dobra przepuszczalność, a zarazem duża pojemność wodna.

• Przydatność rolnicza:

• można uzyskać maksymalne plony wszystkich roślin uprawnych,

• klasy bonitacyjne I, II,

• 1 kompleks pszenny b. dobry.

• W Polsce występują na niewielkich obszarach - bezwzględnie chronione!

111. Omów właściwości i przydatność rolniczą czarnoziemów zdegradowanych

Właściwości:

• W porównaniu z czarnoziemami właściwymi charakteryzują się:

• niższym stopniem wysycenia zasadami,

• większym zakwaszeniem poziomów wierzchnich,

• mniejszą zawartością próchnicy,

• nieco gorszymi właściwościami fizycznymi.

• Przydatność rolnicza:

• mimo nieco gorszych właściwości są one glebami b. dobrymi ze względu na:

• -  dobre właściwości fizyczne

• -  zasobność w składniki pokarmowe przeważnie zaliczane do II klasy bonitacyjnej, 1 lub 2 kompleksu przydatności rolniczej - podlegają ochronie!

112. Porównaj właściwości czarnoziemów zdegradowanych i z właściwościami czarnoziemów nie zdegradowanych.

Czarnoziemy nie zdegradowane mają nieco leprze właściwościom czarnoziemów zdegradowanych

113. W wyniku, jakiego procesu i w jakich warunkach tworzą się gleby brunatne?

• tworzą się w różnych strefach roślinno-klimatycznych, z różnych skał macierzystych, przy udziale roślinności leśnej - głównie lasów liściastych, rzadziej mieszanych w wyniku procesu brunatnienia.

114. Wyjaśni istotę procesu brunatnienia.

• Istotą procesu brunatnienia jest tworzenie się trwałych, trudno-rozpuszczalnych kompleksów próchniczno-mineralnych, w których główną rolę odgrywają żelazo i kwasy huminowe.

115. Jakie podtypy wyróżniamy wśród gleb brunatnych właściwych?

• gleby brunatne typowe,

• b/  gleby brunatne wyługowane,

• c/  gleby szarobrunatne,

g/  gleby brunatne oglejone

116. Omów budowę i właściwości gleb brunatnych właściwych typowych.

• poziom ochric, miąższości 15-30cm, barwy szarobrunatnej, pH ~7,0 V % > 70

• barwa brunatna-cambic wzbogacony w minerały ilaste

• występuje CaCO3

• wzrasta - wraz z głębokością

• stopień wysycenia zasadami

117. Wymień rodzaje gleb brunatnych właściwych.

• wytworzone z lessów,

• wytworzone z utworów pyłowych,

• wytworzone z glin zwałowych,

• wytworzone z iłów.

118. Wymień warunki, w jakich tworzą się gleby płowe.

• Tworzą się w warunkach klimatu umiarkowanego pod lasami liściastymi, rzadziej mieszanymi w wyniku procesu ługowania, uwarunkowanego znaczną ilością opadów i przepuszczalności skały.

119.na czym polega proces ługowania

Ługowanie-przemiesczenie się plazmy glebowej i żelaza przez wodę(głównie opadową )Przemieszczenie się z poziomów wierzchnich do poziomu Bt łatwo rozpuszczalnych soli,jak również zw. żelaza z częściami ilastymi lub osobno.Części ilaste przemieszczają się mech.Proces ługowania zależy od rozpuszczalności sk.macierzystej.Podczas ługowania następuje rozjaśnienie poziomu A3,przemieszczany ił i Fe gromadzą się na głęb. 50-60cm

120. omów budowe gleby płowej typowej

0 poziom organiczny 5cm, A poziom ochric mišższoœć 20cm, barwa szara,struktura drobno gruzelkowata, A V%~20% w glebach leœnych~50% w glebach ornych, E poziom wymycia luvic mišższoœć 30cm, barwy plowej, B poziom argillic, barwy brunatnej lub rdzawej wzbogacony w cz. Ilaste V%>50,C lessy, utwory pylowe w. Pochodzenia; niektóre gliny zwałowe zasobne w zwišzki zasadowe

121. jakie typy gleb zaliczane sa do rzedu gleb bielicoziemnych?

Rdzawe, bielicowe, bielice

gleby brunatne właœciwe, gleby brunatne kwaœne, gleby płowe (lessives).

122 omów budowe i przydatnosc rolnicza gleb rdzawych

, A Bv, Bv- poziom barwy rdzawej powstaly prawdopodobnie wskutek wietrzenia geologicznego w okresie peryglacjalnym, C piaski różnej genezy, piaskowce bez węglanowe Wartoœć rolnicza gl żytnie, klasa bonitacyjna IV–V, kompleksy5i6. gl żytnio – łubinowe, klasa bonitacyjnaVI,kompleksu7

Słabo nadajš się do użytkowania rolniczego i często przeznaczane sš pod zalesienie.

Wymagajš intensywnego nawożenia organicznego oraz stosowania nawozów zielonych.

123. w jakich warunkach tworza sie gleby bielicowe?

Gl. bielicowe tworzš się w warunkach:

-klimacie chłodnym i wilgotnym,-roœlinnoœci borowej ,-z lżejszych utworów macierzystych na terenach równinnych,-oraz z granitów, gnejsów, piaskowców w terenach górskich.w wyniku procesu bielicowania.

Obecne warunki klimatyczne (7 - 8oC, 500 - 600- mm) z wyjštkiem terenów górskich nie sprzyjajš procesowi bielicowania.

124. wyjasnij istotę procesu bielicowania

uwarunkowany jest odczynem silnie kwaœnym, który umożliwia tworzenie się kompleksowych zwišzków próchniczno-metalicznych i przemieszczanie ich do poziomu B. Zwišzki te tworzš żelazo i glin z kwasami fulwowymi.

125. jakie zwiazki przemieszczane sa do poziomu B-spodic w wyniku procesu bielicowania?

Zwišzki te tworzš żelazo i glin z kwasami fulwowymi.

W ostatecznym efekcie w wyniku procesu bielicowania z wierzchnich poziomów do poziomu iluwialnego B przemieszczane sš: -zwišzki próchniczne,-zwišzki żelaza,-zwišzki glinu,-krzemionka koloidalna.

126. omów budowę gleby bielicowej właœciwej.

A poziom próchniczny b. szarej – ochric

Ese

eluwialny, jasnopopielaty, bezstrukturalny, ziarna kwarcu- albic

Bhfe

iluwialny, b. żółtobrunatnej wzbogacony w Fe, Al., próchnicę. Mn – spodic

127. wyjasnij istote procesu glejowego

Istotš procesu glejowego sš okresowe lub trwałe warunki beztlenowe występujšce w silnie wilgotnych warstwach gleby. W warunkach beztlenowych mikroorganizmy które rozwijajš się w obecnoœci substancji organicznych powodujš między innymi redukcję zwišzków żelaza.

128. omow warunki w jakich tworza sie gleby opadowo-glejowe oraz gleby gruntowo glejowe

Opadowo-glejowe: duży wpływ na intensywnoœć procesu odgórnego oglejenia wywiera iloœć opadów atmosferycznych. Istotš procesu glejowego sš okresowe lub trwałe warunki beztlenowe występujšce w silnie wilgotnych warstwach gleby. W warunkach beztlenowych mikroorganizmy które rozwijajš się w obecnoœci substancji organicznych powodujš między innymi redukcję zwišzków żelaza.

Gruntowo-glejowe: proces glejowy uwarunkowany jest wysokim poziomem wód gruntowych, podlegajšcym słabym na ogół wahaniom. Sš to gleby mineralne lub organiczno-mineralne.

129. omow budowe i przydatnosc rolnicza gleb opadowo-glejowych właœciwych.

Charakteryzujš się okresowym stagnowaniem wody opadowej i zróżnicowanym składem granulometrycznym w profilu glebowym. Gleby te majš wadliwe stosunki wodno powietrzne, SA one nadmiernie wilgotne w okresach opadów, a jednoczeœnie ulegajš nadmiernemu przesuszeniu w pozostałych okresach. Wartoœć rolnicza tych gleb jest bardzo różna, zależy z jednej strony od skały macierzystej, a z drugiej od nasilenia procesu odgórnego oglejenia. Kompleksy 8,9 rzadziej 2,5, klasa bonitacyjna najczęœciej

130. Wymień rodzaje mułów organicznych i podaj ich krótką charakterystykę.

1 rodzaj: w wyniku rozkładu i humifikacji szczątków roślinności szuwarowej (turzyce wysokie) zarastającej obniżenia terenowe, najczęściej w dolinach rzecznych, zalewane często przez wody powierzchniowe- muły tematyczne

2 rodzaj: w wyniku osadzania na dnie zbiorników wodnych szczątków niektórych gatunków roślinności szuwarowej (pałka wodna, trzcina, sitowie, wodorosty) i obumarłego planktonu- muły limnetyczne

131. Wymień podtypy wyróżniane wśród gleb torfowych.

Lekko kwaśny i obojętny odczyn, szczególnie w głębszych poziomach, dobry i średni stopień rozkładu torfu, częste zamulanie, wysoka zawartość kationów, a zwłaszcza wapnia

132-Omów występowanie i roślinność torfów wysokich

Omów właściwości torfów wysokich -  Charakt się: wybitnie kwaśnym odczynem (3.5 - 4.5) dużą kwasowością wymienną #niską zawartością popiołu (5 - 7%) #małym stanem rozkładu warstw wierzchnich (<20%). Gleby te z punktu widzenia rolnictwa praktycznie są nieużytkami, użytkowane są często jako opał i ściółka. Torfowiska wysokie jako rezerwaty przyrody powinny być objęte ochroną.

133.Wyjaśnij istotę procesu murszotwórczego

- polega na znacznej humifikacji i mineralizacji substancji organicznych (masy torfowej lub mułu organicznego) w warunkach okresowej aerobiozy. W jego wyniku stopniowo zanika budowa włóknista w szczątkach roślin oraz tworzy się struktura meszkowata lub inna.

134.OmówWarunki występowania .i genezę czarnych ziem:

występują one w obniżeniach terenowych, często obok wyżej położonych czarnoziemów leśno-łąkowych.Na większych nieco obszarach wyst. te gleby: w niższej cząści Kujaw, w okilicach Błonia i Sochaczewa, na Pomorzu Zachodnim w okolicach Pyrzyc, w okolicach Wrocławia oraz na Pojezierzu Mazurskim.W okolicach tych stosuje się regionalne nazwy czarnych ziem, obok nazw ogólnie przyjętych w systematyce gleb.Genezętych gleb można przedstawić w następującym schemacie: gleby mułowe właściwe→czarne ziemie właściwe→czarne ziemie zdegradowane.

135.Budowa i właśc. czarnych ziem właściwych: Ap-Aa-Cca-CG lubDg

Poziom próchniczny barwy czarnej zawiera znaczne ilości próchnicy trwale powiązanej z cz. mineralnymi.

Stosunek C:N -12

Struktura gruzełkowata. Właściwości: duży stopien wysycenia zasadami, odczyn obojętny w całym profilu, zasobne w składniki pokarmowe. cechy oglejenia na głębokości ok. 50 cm. Wymagają melioracji.

Charakteryzują się dużą zawartością substancji organicznej w wierzchnich warstwach oraz wyraźnymi cechami oglejenia, związanymi z wysokim zwierciadłem wody gruntowej. Poziom próchniczny, barwy czarne, zawiera znaczne ilości próchnicy trwale powiązanej z cząsteczkami mineralnymi. Właściwości to duży stopień wysycenia zasadami, odczyn obojętny w całym profilu, zasobne w składniki pokarmowe, cechy oglejenia występują na wysokości około 50 cm. Wymagają melioracji.

136.Co rozumiemy pod pojęciem bonitacji gleb i co jest głównym celem bonitacji?

Bonitacja jest to podział gleb według jakości, cel to ustalenie wymiarów podatków istotą bonitacji jest stwierdzenie, która gleba jest lepsza, która gorsza i o ile jedna jest lepsza lub gorsza od drugiej.

137Na jakich podstawach oparta jest bonitacja gruntów rolnych w Polsce?

oparta jest na Polskim Towarzystwie Glebowym z 1974 roku.

138. Wymień zasadnicze cechy brane pod uwagę przy ustalaniu klasy bonitacyjnej.

Budowa profilu glebowego, potencjalne możliwości produkcyjnego gleby, wpływ urządzeń melioracyjnych, skład gatunkowy roślin.

139. Wymień klasy bonitacyjne wyróżniane wśród gruntów ornych. Które z nich można przeznaczyć na cele nierolnicze, a które podlegają bezwzględnej ochronie?

• I, II, IIIa, IIIb, IVa, IVb, V, VI,

• bezwzględnej ochronie I, II, IIIa, IIIb, IVa, IVb

• cele nierolnicze V, VI

140. Ile klas bonitacyjnych wyróżnia się w użytkach zielonych oraz jakie są kryteria podziału?

Wyróżnia się 6 klas gleb użytków zielonych (I, II, III, IV, V, VI). Kryteria podziału użytków zielonych. Zasady podziału typologicznego łąk i pastwisk stosowane w Polsce. Znaczenie gospodarcze i przyrodnicze różnych typów użytków zielonych (łęgi, grądy, bielawy). Kryteria stosowane w klasyfikacji łąk i pastwisk Podział ekosystemów trawiastych według klasyfikacji gleboznawczej. Łąki naturalne, seminaturalne i antropogeniczne. Kryterium fizjograficzne i przestrzenne.

141. Jakie gleby zaliczamy do klasy bonitacyjnej VI.

Klasa VI - gleby orne najsłabsze. Gleby te są słabe, wadliwe i zawodne. Należą tu gleby za suche i luźne. Gleby bardzo płytkie lub płytkie silnie kamieniste, w skutek tego trudne do uprawy, gleby za mokre o stale za wysokim poziomie wód gruntowych, często ze storfiałą lub murszastą próchnicą, w których przeprowadzenie melioracji jest bardzo utrudnione. Gleby suche tej klasy mogą być zaliczone wyłącznie do kompleksu żytniego bardzo słabego. Do klasy VI zalicza się gleby rdzawe, bielicowe, rankery, płytkie rędziny inicjalne, ciężkie mady podmokłe.

142. Podobieństwa i różnice między kompleksami 8 i 9.

Kompleks 8 zbożowo pastewny mocny, gleby wilgotne w różnych okresach wegetacji, są to gleby opadowe glejowe i stagnoglejowe , niektóre płowe i brunatne, w ich uprawie należy stosować płodozmian; Kompleks 9 zbożowo pastewny słaby, gleby nadmiernie wilgotne, udają się na tych glebach owies, buraki pastewne, trawy, warzywa pastewne

144. Podobieństwa i różnice między kompleksami 7 i 9:

Kompleks 7 żytni, b. słaby, gleby stale za suche i za mało zasobne do użytkowania rolniczego, są to gl. rdzawe, rzadziej brunatne, uprawa ich jest poniżej opłacalności; Kompleks 9 zbożowo pastewny słaby, gleby nadmiernie wilgotne, udają się na tych glebach owies, buraki pastewne, trawy, warzywa pastewne

145. Omów grunty rolne zaliczane do 14 kompleksu.

Grunty orne przeznaczone pod użytki zielone różnią się zespołem właściwości i przebiegiem procesów glebotwórczych od gleb gruntów ornych.Uwilgotnienie ich jast większe, przeważającymi procesami zachodzącymi w masie glebowej jest nagromadzenie zw. próchnicy  w poziomie darniowym, procesy redukcyjne i utleniające związane ze zmianami wilgotności oraz natlenienia

146. Podaj nazwy kompleksów przydatności rolniczej dla terenów nizinnych.

1. kompleks pszenny bardzo dobry

2. kompleks pszenny dobry

3. kompleks pszenny wadliwy

4. kompleks żytni bardzo dobry (pszenno-żytni)

5. kompleks żytni dobry

6. kompleks żytni słaby

7. kompleks żytni bardzo słaby (żytnio-łubinowy)

8. kompleks zbożowo-pastweny mocny

9. kompleks zbożowo-pastweny słaby

147. Jakie typy i rodzaje gleb zaliczamy do klasy I?

Gleby klasy I - gleby orne najlepsze. Są to: czarnoziemy, rędziny kredowe, gleby brunatne (tylko te bogate w próchnicę), mady. Są to gleby najbardziej zasobne w składniki pokarmowe, łatwe do uprawy (przewiewne, ciepłe, nie zaskorupiające się).

148. Jakie typy i rodzaje gleb zaliczamy do klsy V?

Gleby klasy V - gleby orne słabe. Do tej klasy należą gleby kamieniste lub piaszczyste o niskim poziomie próchnicy. Są ubogie w substancje organiczne. Do tej klasy zaliczmy również gleby orne słabe położone na terenach nie zmeliorowanych albo takich które do melioracji się nie nadają.

149. Jaka jest treść mapy klasyfikacyjnej?

Na mapie klasyfikacyjnej powinny się znaleźć: podział na działki, kontury klas bonitacyjnych, kontury typów gleb i miejsca dokonanych odkrywek glebowych, wraz z oznaczeniami tych elementów odpowiednimi symbolami.

150. Jakie kontury wyróżnić można na mapie klasyfikacyjnej?

Na mapie klasyfikacyjnej można znaleźć następujące kontury: typów gleb i miejsca dokonanych odkrywek z ich oznaczeniami.

---