Polska pierwszych Piastów- teksty źródłowe

A

"A co się tyczy kraju Mieszka, to jest on najrozleglejszy z ich krajów. Obfituje on w żywność, mięso, miód i rolę orną. Pobierane przez niego podatki stanowią odważniki handlowe. Idą one na żołd dla piechurów. Każdemu przypada co miesiąc oznaczona ilość. Ma on 3 tysiące pancernych, podzielonych na oddziały, a setka ich znaczy tyle, co dziesięć secin innych wojowników. Daje on tym mężom odzież, konie, broń i wszystko, czego tylko potrzebują. A gdy jednemu z nich urodzi się dziecko, on każe wypłacać mu żołd od chwili urodzenia, czy będzie płci męskiej, czy żeńskiej. A gdy dziecię dorośnie, to jeżeli jest mężczyzną, żeni go i wypłaca za niego dar ślubny ojcu dziewczyny. A dar ślubny jest u Słowian znaczny, w czym zwyczaj ich jest podobny do zwyczaju Berberów. Jeżeli mężowi urodzą się dwie albo trzy córki, to one stają się powodem jego bogactwa, a jeżeli mu się urodzi dwóch chłopców, to staje się to powodem jego ubóstwa. Z Mieszkiem sąsiadują: na wschodzie Rus, a na północy Burus (Prusy). Siedziby Burus leżą nad Oceanem (tzn. Morzem Bałtyckim).
Obszerne państwo w krainach Słowian, nad morzem, wśród gęstych lasów, przez które trudno się wojskom przedzierać. Imię króla jest Mieszko".

1. Podaj imię ( przydomek) kronikarza ? ...................................................................................................

2. Który wiek w dziejach Polski opisuje kronikarz ? .............................................

3. Jakie władcy polskiego opisuje kronikarz ? .......................................................

4. Jaką nazwę nosiła armia pierwszego władcy polskiego ? ......................................................................

5. Podaj nazwę urzędnika, który dowodził armią ...........................................................

6. Podaj imię pierwszej chrześcijańskiej żony tego władcy ? .........................................

7. Podaj imię drugiej chrześcijańskiej żony tego władcy ? .............................................

8. Jakie fałszywe sformułowanie użyte jest w ostatnim zdaniu tekstu ? .........................................................................................................................................

9. Jaką nazwę nosiły charakterystyczne hełmy wojów tego władcy ? ............................................................

10. Jak nazywa się wczesnośredniowieczna zbroja wojowników wykonana z tysięcy łączonych kółek metalowych ? ........................................................................

11. Podaj miejsce i przeciwnika starcia wojsk tego księcia z siłami margrabiego niemieckiego w roku 972 : ............................................................................................

B - Thietmar

"Tymczasem dostojny margrabia , zebrawszy wojsko, napadł z nim na księcia Polan, który był wiemy cesarzowi i płacił trybut aż po rzekę Wartę. Na pomoc margrabiemu pośpieszył wraz ze swoimi tylko mój ojciec, graf Zygfryd, podówczas młodzieniec i jeszcze nieżonaty. Kiedy w dzień św. Jana Chrzciciela starali się z Mieszkiem, odnieśli zrazu zwycięstwo, lecz potem w miejscowości zwanej Cedzyną brat jego Czcibor zadał im klęskę kładąc trupem wszystkich najlepszych rycerzy z wyjątkiem wspomnianych grafów. Cesarz poruszony do żywego wieścią o tej klęsce wysłał czym prędzej gońców, nakazując Hodonowi i Mieszkowi, aby pod rygorem utraty jego łaski zachowali pokój do czasu, gdy przybędzie do miejsca i osobiście zbada sprawy".

1. Podaj miejsce starcia wojsk margrabiego i księcia polskiego : .................................................................

2. Podaj datę tej bitwy : ........................................

3. Podaj imię margrabiego niemieckiego: ..............................................

4. Podaj imię księcia Polan: .........................................

5. Podaj imię brata księcia, który dowodził wojami Polan: .........................................

6. Podaj nazwę daniny składanej przez księcia cesarzowi ? ..........................................................

C - Thietmar

,,Kiedy [Otto III] przez kraj Milczan dotarł do krainy Dziadoszan wyjechał na jego spotkanie Bolesław, który nazywał się wielką sławą nie dla swoich zasług lecz dlatego, że takie było z dawna przyjęte znaczenie tego słowa. W miejscowości zwanej Ilwa przygotował on przedtem kwaterę dla cesarza. Trudno uwierzyć i opowiedzieć z jaką wspaniałością przyjmował wówczas Bolesław cesarza i jak prowadził go przez swój kraj aż do Gniezna. Gdy Otto ujrzał z daleka upragniony gród zbliżył się doń boso ze stówami modlitwy na ustach. Tamtejszy biskup Unger przyjął go z wielkim szacunkiem i wprowadził do kościoła, gdzie cesarz zalany łzami prosił świętego męczennika o wstawiennictwo, by mógł dostąpić łaski Chrystusowej. Następnie utworzył zaraz arcybiskupstwo, jak przypuszczam, zgodnie z prawem, lecz bez zgody wymienionego tylko co biskupa, którego diecezja obejmowała cały ten kraj. Arcybiskupstwo to powierzył bratu wspomnianego męczennika Radzimowi i podporządkował mu z wyjątkiem biskupa poznańskiego Ungera następujących biskupów: kołobrzeskiego Reinberna, krakowskiego Poppona i wrocławskiego Jana [...] Po załatwieniu tych wszystkich spraw cesarz otrzymał od księcia Bolesława wspaniale dary i wśród nich, co największą sprawiło mu przyjemność, trzystu opancerzonych żołnierzy. Kiedy odjeżdżał Bolesław odprowadzi! go z doborowym pocztem aż do Magdeburga."

1. Podaj rok opisywanych wydarzeń ...........................................

2. Podaj określenie opisywanych wydarzeń ..............................................................

3. Wymień władców, którzy spotkali się w tym okresie ? ............................................. i ........................................

4. Jakie były cele wizyty cesarza w państwie polskim ?

a.....................................................................................................................................................................................

b.....................................................................................................................................................................................

5. Przedstaw organizację Kościoła polskiego zgodnie z decyzjami tego zjazdu:

Arcybiskupstwo- .................................................; biskupstwa: ..........................................., ......................................................., .............................................................

D - Thietmar

"Owa wierna wyznawczyni Chrystusa, widząc swego małżonka pogrążonego w wielorakich błędach pogańskich, zastanawiała się usilnie nad tym, w jaki sposób mogłaby go pozyskać dla swej wiary. Starała się go zjednać na wszelkie sposoby, lecz dla korzyści wynikających z owej chwalebnej i przez wszystkich wiernych pożądanej nagrody w życiu przyszłym. Umyślnie postępowała ona przez jakiś czas zdrożnie , aby później móc długo działać dobrze . Kiedy mianowicie po zawarciu wspomnianego małżeństwa nadszedł okres wielkiego postu i Dobrawa starała się złożyć Bogu dobrowolną ofiarę przez wstrzymywanie się od jedzenia mięsa i umartwianie swego ciała, jej małżonek namawiał ją słodkimi obietnicami do złamania postanowienia. Ona zaś zgodziła się na to w tym celu, by z kolei móc tym łatwiej zyskać u niego posłuch w innych sprawach. Pracowała więc nad nawróceniem swego małżonka i wysłuchał jej miłościwy Stwórca. Jego nieskończona łaska sprawiła, że ten który go tak srodze prześladował, pokajał się i pozbył na ustawiczne namowy swej ukochanej małżonki jadu przyrodzonego pogaństwa, chrztem świętym zmywając plamę grzechu pierworodnego. I natychmiast w ślad za głową i swoim umiłowanym władcom poszły ułomne dotąd członki spośród ludu i w szatę godową przyodziane, w poczet synów

Chrystusowych zostały zaliczone. Ich pierwszy biskup Jordan ciężką miewał z nimi pracę, zanim niezmordowany w wysiłkach nakłonił ich słowem i czynem do uprawiania winnicy Pańskiej.

1. Podaj imię władcy polskiego, który przeszedł na chrześcijaństwo: ............................................................

2. Podaj datę roczną ślubu Mieszka i księżniczki czeskiej ? ...........................................................

3. Podaj imię księżniczki czeskiej, żony pierwszego historycznego władcy Polski: ..............................................

4. Podaj datę roczną chrztu Polski: .................................................

5. Podaj datę i miejsce utworzenia pierwszego biskupstwa na ziemiach polskich ? ....................................., ....................

6. Dlaczego książę polski zdecydował się na przyjęcie chrztu za pośrednictwem Czech ?

..................................................................................................................................................................................................

7. Podaj imię i miasto- siedzibę pierwszego biskupa w Polsce- .............................................................................................

E- Gall Anonim

Większe są jednak i liczniejsze dzieła Bolesława, aniżeli my to możemy opisać lub prostym opowiedzieć słowem. Albowiem jakiż arytmetyk mógłby żelazne jego szyki dość pewna określić cyfrą, a cóż dopiero przytoczyć opisy zwycięstw i trumfów w takiej mnogości! Z Poznania bowiem 1300 pancernych rycerzy i 4000 żołnierzy z tarczami, z Gniezna 1500 pancernych i 5000 tarczowników, z Włocławka grodu 800 pancemych i 2000 tarczowników, z Giecza 300 pancernych i 2000 pancerników i tarczowników. Ci wszyscy niezwykle waleczni i wprawni w rzemiośle wojennym występowali do boju za czasów Bolesława Wielkiego (...). Taka była okazałość rycerska króla Bolesława, a nie mniejsza była jego cnota posłuszeństwa duchowego (...). Boga czcił z najwyższą miłością. Kościół święty wywyższał i przyozdabiał go królewskimi darami. Miał też pewną wybitną cechę sprawiedliwości i przystępności (...). Za czasów Bolesława wszyscy rycerze i wszystkie damy dworskie zamiast sukien lnianych lub wełnianych nosiły płaszcze z delikatnych tkanin, a skór, nawet kosztownych, choćby byty nowe, nie noszone na jego dworze bez podszycia kosztowną tkaniną i bez złotogłowiu. Złoto bowiem za jego czasów tak było w powszechnym posiadaniu u wszystkich, jak dziś srebro, srebro zaś było tanie jak słoma (...). Za jego bowiem czasów nie tylko komesowie, lecz nawet ogół rycerstwa nosił łańcuchy złota niezmiernej wagi, tak opływali wszyscy w nadmiar pieniędzy".

1. Podaj imię i przydomek opisywanego władcy ? .............................................................................

2. Podaj daty panowania tego władcy ? ............................- .............................

3. Kim byli komesowie ? ....................................................................................................................................................

4. Jaką nazwę nosiła ciężkozbrojna jazda za czasów pierwszych Piastów ? .....................................................................

5. Podaj rok koronacji królewskiej tego władcy ? ...................................................

6. Jaki urzędnik z nadania władcy był namiestnikiem grodu ? .............................................................

7. Jaki urzędnik był zastępcą księcia, dowodził armią, zarządzał dworem władcy ? ...................................................

8. Jaką nazwę nosiły osady, wykonujące określone narzędzia, czynności, produkujące żywność na potrzeby dworu książęcego ? ..........................................................................

9. Dopisz wydarzenia do dat z dziejów wypraw wojennych tego władcy :

1002-1018- ..............................................................................................................................................................................

1018- .......................................................................................................................................................................................

F - Gall Anonim

Również i to uważamy za godne przekazania pamięci, że za czasów Bolesława cesarz Otto Rudy przybył do grobu św. Wojciecha dla modlitwy i pojednania z Bogiem, a zarazem w celu poznania sławnego Bolesława, jak o tym można dokładniej wyczytać w książce o męczeństwie św. Wojciecha- Bolesław przyjął go tak zaszczytnie i okazale, jak wypadało przyjąć króla, imperatora rzymskiego i tak wielkiego gościa. Albowiem przedziwne wprost cuda przygotował na przybycie cesarza; najpierw szyki przeróżne rycerstwa, następnie książąt rozstawił, jak chóry, na obszernej równinie (...). Zważywszy jego chwałę i potęgę i bogactwa, to co widzę, większe jest, niż wieści niosły!" I za radą swych magnatów dodał wobec wszystkich: "Nie uchodzi to, by takiego i tak wielkiego męża księciem nazywać lub komesem, jakby jednego z pośród dostojników, lecz wypada chlubnie wynieść na tron królewski i wywyższyć koroną". I zdjąwszy z głowy swej diadem cesarski, włożył go na głowę Bolesława na przymierze przyjaźni, za chorągiew triumfalną dał mu w darze gwóźdź z krzyża Pańskiego z włócznią św. Maurycego, za co w zamian ofiarował mu Bolesław ramię św. Wojciecha. Ponadto odstąpił też jego władzy oraz jego dostojników wszystko to, co w zakresie zaszczytów kościelnych należało do cesarstwa w królestwie polskim, a także w innych podbitych już przez Bolesława krajach barbarzyńców oraz w tych, które w przyszłości podbije. Układ ten zatwierdził papież Sylwester przywilejem św. Rzymskiego Kościoła".

1. Podaj datę roczną opisywanych wydarzeń : .............................................................

2. Podaj miejsce opisywanych wydarzeń ? ...................................................................

3. Podaj dwa cele wizyty cesarza:

a................................................................................................................................................................................................

b................................................................................................................................................................................................

4. Podaj imiona i przydomki wymienionych w tekście władców: ................................................. i .....................................

5. Jakie skutki przyniosło spotkanie monarchów dla Polski ? ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

G- Gall Anonim

Skoro tedy wielki Bolesław zeszedł z tego świata, tron objął syn jego Mieszko II, który już za życia ojca pojął za żonę siostrę cesarza Ottona III¹, z której spłodził Kazimierza, to jest Karola², odnowiciela Polski. Ten zaś Mieszko był zacnym rycerzem, wiele też dokonał dzieł rycerskich, których wyliczanie za długo by trwało. On też stał się przedmiotem nienawiści dla wszystkich sąsiadów, a to skutkiem zawiści, jaką żywili dla jego ojca; lecz nie odznaczał się już tak jak ojciec ani zaletami żywota, ani obyczajów, ani też bogactwami. Opowiadają też, że Czesi schwytali [go] zdradziecko na wiecu i rzemieniami skrępowali mu genitalia tak, że nie mógł już płodzić [potomstwa], za to, że król Bolesław, jego ojciec podobną im wyrządził krzywdę, oślepiwszy ich księcia, a swego wuja³. Mieszko tedy powrócił wprawdzie z niewoli, lecz żony więcej nie zaznał. Lecz zamilczmy o Mieszku, a przejdźmy do Kazimierza, odnowiciela Polski.

1. Wymień z i imiona i przydomku władców Polski, wskaż na pokrewieństwo między nimi:

992-1025- ....................................................................................................................................

1025-1031, 1032-1034- ..............................................................................................................

1034-1058- .................................................................................................................................

2. Jakie państwa ( władcy) najechały wspólnie na ziemie polskie w roku 1031 ?

a....................................................................................... b........................................................................................

3. Podaj imię władcy Polski w latach 1031-1032- .................................................................................................

4. Który z wymienionych władców posiadał tytuł królewski ? ................................................................

5. Jakie terytoria utraciła Polska w opisywanym okresie na rzecz ?

a. cesarstwo - ...................................................... b. Ruś Kijowska- .................................. c. Czechy- ...........................

H - Gall Anonim

,,Jak zaś król Bolesław z Polski został wyrzucony, dużo byłoby o tym do opowiadania, lecz to powiedzieć wolno, że nie powinien był pomazaniec na pomazańca jakiegokolwiek grzechu cieleśnie mścić. To bowiem wiele mu zaszkodziło, gdy przeciw grzechowi grzech zastosował, gdy za zdradę wydał biskupa na obcięcie członków. Ani bowiem zdrajcy biskupa nie usprawiedliwiamy, ani króla mszczącego się tak szpetnie nie zalecamy".

,,(...) Bolesław sam będąc pomazańcem Bożym nie powinien byt pomazańca za żaden grzech karać cieleśnie. Wiele mu to bowiem zaszkodziło gdy grzech przeciw grzechowi zastosował i za zdradę wydał biskupa na obcięcie członków. My zaś nie usprawiedliwiamy biskupa, zdrajcy, ani me zalecamy króla, który tak szpetnie dochodził swych praw.

1. Podaj imię i przydomek opisywanego władcy ? .............................................................................................

2. Podaj datę koronacji królewskiej tego władcy ? ....................................................................

3. Podaj datę konfliktu z hierarchą kościelnym i utraty tronu ? ..................................................................

4. Podaj imię, przydomek i stopień pokrewieństwa następcy ? ...........................................................................................

5. Podaj imię i funkcję hierarchy kościelnego, który został z rozkazu władcy zabity jako zdrajca ? .........................................................................................................................................................................................

I - Jan Długosz

,, Zostawił Bolesław pięciu żyjących synów, zatem większość Polaków przewidywała (co też się stało) nieszczęsny rozpad Królestwa, który nastąpił w krótkim czasie, oraz niemożność utrzymania długotrwałej zgody wśród tylu książąt. I nie mylne były te przewidywania, jak to przedstawimy w następnych rozdziałach. I żeby po jego śmierci nie wybuchły przypadkiem między synami wojny o tron królewski, nienawiści i spory, dzieli między synów Królestwo Polskie, którego sam do tej pory byt jedynym księciem i władcą. Pierworodnemu Władysławowi, synowi Rusinki, zapisuje ziemię krakowską, sieradzką, łęczycką, Śląsk i Pomorze. Poleca by w jego ręku z tytułu primogenitury została władza zwierzchnia, tron książęcy i dawny autorytet, a pozostałym braciom rozkazuje, żeby mu byli we wszystkim posłuszni. Twierdzi, że jeśli w Królestwie Polskim nie będzie jednego człowieka, który będzie miał pieczę nad wszystkim, nastąpi całkowity upadek i rozprzężenie. Bolesławowi Kędzierzawemu zapisuje Mazowsze, ziemię dobrzyńską, Kujawy i ziemię chełmińską. Mieczysławowi [Mieszkowi] Staremu ziemię gnieźnieńską, poznańską i kaliską, Henrykowi I ziemię(...) sandomierską i lubelską. Pozostał urodzony w poprzednim roku syn Kazimierz, jeszcze niemowlę w kołysce, któremu po rozdzieleniu między czterech synów wszystkich ziem i prowincji , nie zostawił żadnego działu ".

1. Podaj imię i przydomek władcy, który podzielił kraj na dzielnice ? .............................................................................

2. Podaj rok tego wydarzenia ? .................................................................

3. Podaj przyczyny takiej decyzji księcia:

a.............................................................................................................................................................................................

4. Który z synów księcia był pierwszym princepsem i objął we władanie dzielnicę senioralną ? .......................................

5. Przedstaw podział terytorium polskiego:

Władysław II Wygnaniec- ......................................................................................................................................................

Bolesław IV Kędzierzawy- .....................................................................................................................................................

Mieszko III Stary- ...................................................................................................................................................................

Henryk Sandomierski- ............................................................................................................................................................

Kazimierz II Sprawiedliwy- ...................................................................................................................................................

6. Przedstaw zasadę senioratu ? ...........................................................................................................................................................................................

7. Przedstaw zasadę pryncypatu ? ...........................................................................................................................................................................................

J - Wincenty Kadłubek

"Gdy Bolesław czuł, że będzie musiał ulec przeznaczeniu, polecił spisać testament i wydał rozporządzenia, mocą których przekazał czterem synom przykłady cnót przodków i następstwo w rządach, rozgraniczając dokładnymi granicami cztery dzielnice z tym by przy starszym co do wieku pozostawał pryncypał władzy nad prowincją krakowską i godność władzy książęcej. Gdyby go zaś śmierć dosięgła, to zawsze starszeństwo wieku i zasada pierworództwa ma rozstrzygać spór o następstwo (...). Niech zamilkną wiec skargi na nieprawość testamentu, bo słuszną jest rzeczą, by sprawy małoletnich powierzać-opiekunom, a nie małoletnim. Przyjąwszy tedy zbawienne lekarstwo zakończył szczęśliwy ojciec, nie łatwo o nim powiedzieć, czy wśród jasności pokoju był szczęśliwy, czy orężnymi zwycięstwami świetniejszy".

1. Podaj imię i przydomek opisywanego władcy ? ......................................................................................................

2. Podaj rok opisywanych wydarzeń ...................................................

3. Podaj nazwę dokumentu, na mocy którego doszło do rozbicia dzielnicowego ? ....................................................

4. Jakie terytoria w latach :

a. 1116- ................................................................................ b. 1122- ....................................................................

przyłączył ten władca do Polski ?

5. Podaj imię brata władcy, z którym rywalizował o władzę ? ................................................................................

6. Podaj rok wyprawy cesarskiej Henryka V na Polskę za czasów tego władcy ? .....................................................

7. Podaj nazwę zwycięskiej potyczki podczas tej wojny ? ...........................................................

8. Wymień na czym polegały zasady:

a. pryncypatu- ..................................................................................................................................................................................................................................................... ..............................................................................................................................................

b. senioratu- ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

K

"Podobnie w innym tomie (źródeł) z czasów papieża Jana (Jan XV, 985-996r.), Dagome (Mieszko) pan i Oda (druga żona Mieszka), pani i synowie ich Mieszko i Lambert mieli nadać świętemu Piotrowi, tj. Stolicy Apostolskiej w cało, ci jedno państwo, które zwie się Schinesghe (ogólnie przyjmuje się, że termin ten oznacza Gniezno, niektórzy przypuszczają że to Szczecin), z wszystkimi swymi przynależnościami w tych granicach, jak się zaczyna od pierwszego boku długim morzem, stąd granicą Prus aż do miejsca, które nazywa się Ruś, a granicą Rusi ciągnąć aż do Krakowa i od tego Krakowa aż do rzeki Odry, prosto do miejsca, które nazywa się Alemure (Ołomuniec morawski lub Morawy), a od tej Alemury aż do ziemi Milczan i od granicy Milczan prosto do Odry i stąd idąc wzdłuż rzeki Odry aż do rzeczonego państwa Schinesghe"

1. Podaj nazwę dokumentu : .................................................................................................

2. Podaj rok powstania dokumentu ? .............................................................

3. Podaj przyczyny powstania dokumentu: ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. Podaj imię drugiej żony Mieszka I ? ................................................................

5. Kogo wśród spadkobierców państwa brakuje w powyższym dokumencie i dlaczego ? ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

6. Wymień sąsiadów Polski z tego okresu:

a. od zachodu- ..........................................................................................................................................................................

b. od wschodu- .........................................................................................................................................................................

c. od południa- .........................................................................................................................................................................

d. północny- wschód- ..............................................................................................................................................................

L

Zgodnie ze swym pragnieniem, prosił święty mąż króla Polskiego o uwolnienie od siebie i przewodnika, który by zaprowadził go aż na Pomorze, aby tam opowiadał o Chrystusie. W ten sposób sługa chrystusowy zaprowadzony został aż do księcia pomorskiego, przez niego przyjęty został z honorami większymi niżby się spodziewał, bowiem już przedtem święty mąż ochrzcił owego księcia pomorskiego w Polsce, gdy ten przybył do Polski po córkę króla polskiego, którą sobie uprosił za żonę; ojciec jej nie chciał jej jednak wydać dopóki ten nie zostanie przez świętego męża ochrzczony. Książę pomorski z przybycia bożego męża bardzo ucieszony natychmiast zwołał lud swój, aby słuchał słowa bożego z ust jego. Pomorzanie słuchając kazań świętego męża bardzo się oburzali, gdyż uważali za wielką zniewagę to gdy mówił, że ci których czcili nie byli bogami. Przyszli więc do niego, aby w dyspucie zaskoczyć go własnymi racjami które by mu przeczyły, tak aby doszedł do przekonania, że są sprzysiężeni i nie odstąpią od starego kultu. Widząc to mąż święty, że ci nie chcą być nawróceni przygotował się do udania się do Prus, aby tam zdobyć kogoś dla Chrystusa i znaleźć u schyłku życia śmierć męczeńską. Uprosiwszy więc rzeczonego księcia o pozwolenie przewieziony został statkiem do Prus. Zatrzymał się u jakiegoś

Prusa, który znał język polski, nawrócił go szybko na wiarę i uczył się u niego języka Prusów. W ten zaś sposób poniósł w tym czasie śmierć męczeńską. Śniło się pewnej nocy błogosławionemu mężowi, że celebruje mszę uroczystą, jak to jest w zwyczaju, wspólnie z dwoma towarzyszami swymi, że podał im kielich, a gdy ci odmówili przyjęcia sam jeden wypił wszystko. Gdy zaś rano towarzyszom swoim sen ten opowiedział, natychmiast ci zdjęci bólem serca zaczęli rozpaczać, gdyż wizja ta oznaczała, co rozumieli, że gotuje się na śmierć męczeńską, oni zaś kochali go bardzo.

1. Podaj imię i przydomek władcy polskiego ? ...............................................................................

2. Kto jest głównym bohaterem opowieści ? ....................................................................................

3. Podaj nazwę obszaru misji biskupa ? ...........................................................

4. Podaj datę roczną i dzienną męczeńskiej śmierci biskupa ? ......................................................................

5. Podaj rok kanonizacji męczennika ? .........................................

6. Podaj miejsce spoczynku relikwii świętego ? ................................................................

Ł- Gall Anonim- Kronika polska

Tymczasem królowie i książęta sąsiedni, każdy od swojej strony, gnębili Polskę i do swego władztwa każdy przyłączał miasta i grody graniczne, lub zdobywszy, równał [je] z ziemią. I choć tak wielkie krzywdy i klęski znosiła Polska od obcych, to jeszcze nie rozsądniej i sromotniej dręczoną była przez swoich mieszkańców. Albowiem niewolnicy powstali na panów, wyzwoleńcy przeciw szlachetnie urodzonym ,sami się do rządów wynosząc, i jednych z nich na odwrót zatrzymali u siebie w niewoli, drugich pozabijali, a żony ich pobrali sobie w sprośny sposób i zbrodniczo rozdrapali dostojeństwa. Nadto jeszcze, porzucając wiarę katolicką - czego nie możemy wypowiedzieć bez płaczu i lamentu - podnieśli bunt przeciw biskupom i kapłanom Bożym i niektórych z nich, jakoby w zaszczytniejszy sposób, mieczem zgładzili, a innych, jakoby rzekomo godnych lichszej śmierci, ukamienowali.

1. Jakie wydarzenia opisuje fragment teksu ?

a...............................................................................................................................................................................................

b...............................................................................................................................................................................................

2. Jaki obcy władca i w którym roku najechał na ziemie polskie i doszczętnie je obrabował ? ..........................................................................................................................................................

3. Jakie były przyczyny załamania się państwowości monarchii wczesnopiastowskiej ?

a.............................................................................................................................................................................................

b............................................................................................................................................................................................

c.............................................................................................................................................................................................

4. Jaki władca obudował monarchię wczesnopiastowską ? .........................................................................

M- Anonim tzw. Gall, Kronika polska XII w.

Bolesław, poniechawszy umiłowania prawości, domaga się głowy dostojników, a tych, których otwarcie dosięgnąć nie może, dosięga podstępnie. A gdy prześwięty biskup krakowski Stanisław nie mógł odwieść go od tego okrucieństwa, najpierw grozi mu zagładą królestwa, wreszcie wyciąga ku niemu miecz klątwy. Atoli on, jak był zwrócony w stronę nieprawości, w dziksze popada szaleństwo. Rozkazuje więc przy ołtarzu, nie okazując uszanowania ani dla stanu, ani dla miejsca, ani dla chwili - porwać biskupa! Ilekroć okrutni służalcy próbują rzucić się na niego, tylekroć na ziemię powaleni łagodnieją. Wszak tyran, lżąc ich z wielkim oburzeniem, sam podnosi świętokradzkie ręce. O żałosne, najżałośniejsze śmiertelne widowisko! Świętego bezbożnik, miłosiernego zbrodniarz, biskupa niewinnego najokrutniejszy świętokradca rozszarpuje, poszczególne członki na

najdrobniejsze cząstki rozsiekuje, jak gdyby miały ponieść karę [nawet i] poszczególne cząstki.

1. Podaj imię i przydomek polskiego władcy ? ..................................................................................................

2. W którym roku się koronował ? .......................................

3. Kto i dlaczego zginął z rozkazu władcy ? ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. Podaj rok konfliktu króla z biskupem i utraty władzy przez monarchę ? ..........................................................

5. Kto został następcą wygnanego władcy ? ..............................................................

---