Gospodarka lokalna

Zaistniała w warunkach tworzenia nowych podmiotów w życiu publicznym - samorządy terytorialne, na które nałożono obowiązek zabezpieczenia zbiorowych potrzeb społeczności lokalnych.

Zbiorowe potrzeby społeczności lokalnych - są właściwe ogółowi mieszkańców

Wyższego rzędu

Kulturowe (wiedza)

Egzystencjalne (dom) Zbiorowe potrzeby społeczności lokalnej

Witalne (życie)

Potrzeby witalne - zapewnienie czystego środowiska życia, terenów rekreacyjnych i zielonych, zdrowej żywności (wiąże się z możliwością pracy zawodowej).

Potrzeby egzystencjalne - mieszkanie, wyposażenie, odzież (związane z warunkami materialnymi); komunalne zasoby mieszkaniowe; TBS - budowane z udziałem finansowym samorządzie terytorialnym (wypłaca się 25% wartości mieszkania, wysoki czynsz, brak własności, po wyprowadzce następuje zwrot wpłat bez waloryzacji (koszt amortyzacji).

Potrzeby kulturowe - edukacja (gmina dopłaca na szkoły), utrzymanie teatrów, filharmonii

Samorząd gminy:

1. rada gminy - władza ustawodawcza

2. zarząd gminy - władza wykonawcza

3. prezydent, burmistrz, wójt - kieruje pracą zarządu

Korzyści z prowadzenia działalności gospodarczej wynikają z istniejącego rynku (max efekt działalności ekonomicznej) oraz z kosztów prowadzonej działalności (minimalizacja kosztów).

Należy tak działać, aby przyciągnąć podmioty, których działalność przyniesie max efekt społeczny (mierzony miejscami pracy i innymi świadczeniami na rzecz gminy). Obowiązuje zasada „coś za coś”, jeśli ktoś jest zainteresowany gminą to należy domniemywać, że chce osiągnąć określone korzyści z prowadzonej działalności (chce skorzystać z zasobów tj. terenu, siły roboczej, surowców, infrastruktury, ZP, potencjału gospodarczego (kooperacje). Aby móc z tego wszystkiego skorzystać sam musi coś zaoferować. Gmina jest miejscem swoistej gry, w której udział biorą dwie strony o przeciwnych celach:

- samorząd terytorialny - winien wpisać jak najlepiej cele indywidualne, w realizację celów ogólnospołecznych

- podmioty gospodarcze - chcą realizować cele indywidualne

Gospodarka lokalna to:

1. szereg działań gospodarczych prowadzących do rozwoju społeczno-gospodarczego danej jednostki terytorialnej

2. działania na rzecz rozwoju lokalnego TSS

3. wg Broszkiewicza - działalność, która wykorzystuje lokalne czynniki (coś co sprzyja rozwojowi) i lokalne ograniczenia (coś co nie sprzyja)

4. wg Blakely - proces, w którym władza lokalna pełniąc rolę podsystemu regulacyjnego, przy wykorzystaniu zasobów własnych (w tym także ludności) oraz partnerów zewnętrznych, stymuluje rozwój gospodarczy danej jednostki terytorialnej. Z tak rozumianym rozwojem lokalnym wiąże się pojęcie „tworzenia dobrego klimatu”, czyli tworzenia warunków, w których mogliby osiedlać się wysokiej klasy fachowcy oraz inwestorzy - rozwijający swoją działalność gospodarczą. Jest to w pewnym sensie tworzenie warunków wykorzystania lokalnej bazy rozwoju dla rozwoju lokalnego, a także ponadlokalnego.

5. Wg Sutlona - działanie różnego rodzaju instytucji lokalnych nastawionych na stworzenie nowych miejsc pracy przy wykorzystaniu lokalnych zasobów czy czynników rozwojowych (podstawową rzeczą są nowe miejsca pracy).

Zasoby służące rozwojowi:

• teren

• zasoby środowiska przyrodniczego - surowce mineralne, wody, surowce leśne - mierzalne charakter ilościowy

• walory środowiskowe - korzystny klimat, krajobraz, ukształtowanie powierzchni umożliwiające prowadzenie specyficznej działalności gospodarczej, przyrodolecznictwo, turystyka i rekreacja, sport - niemierzalne charakter jakościowy

• zasoby majątkowe - istniejące zainwestowanie

• zasoby ludzkie - człowiek i jego kwalifikacje

Każda jednostka posiada jakieś zasoby. Problem w tym, że czasami trzeba je odkryć, zwymiarować i dokonać oceny możliwości ich wykorzystania dla rozwoju oraz uruchomić procesy ich wykorzystania. Czasami w miejsce zasobów wprowadza się pojęcie czynnika rozwoju. Ma to miejsce, gdy mamy do czynienia z pomieszaniem stymulatorów rozwoju.

Czynniki rozwoju lokalnego wg Domańskiego:

1. potrzeby mieszkańców

2. zasoby i walory środowiska przyrodniczego

3. zainwestowanie infrastrukturalne - słaba infrastruktura utrudnia inwestowanie np. w Polsce jest stara za mała sieć kanalizacyjna

4. poziom oświaty i kultury społeczności lok - elastyczna edukacja umożliwia podjęcie w krótkim okresie różnych zawodów

5. istniejący potencjał gospodarczy, naukowy, techniczny i kadrowy

6. sprzyjające inicjatywom lokalnym i rozwojowi gospodarczemu przepisy prawa

7. aktywna społeczność lokalna i przychylne nastawienie władz lokalnych do rozwoju

Czynniki rozwoju lokalnego wg Blakely'ego. Do każdego czynnika można podejść w sposób tradycyjny i nowoczesny (powinno się przechodzić od ujęcia tradycyjnego do nowoczesnego):

1. zatrudnienie

1. ujęcie tradycyjne - im więcej ludzi, tym więcej powinno być miejsc pracy (aspekt ilościowy)

2. ujęcie nowoczesne - miejsca pracy powinno się dostosowywać do cech lokalnego rynku pracy

2. baza rozwojowa

1. ujęcie tradycyjne - dalszy rozwój należy budować w oparciu o to co istnieje

2. ujęcie nowoczesne - rozwój planuje się w nawiązaniu do tego co jest, w taki sposób by uwzględnić rozwój dziedzin, których nie ma (poszukiwanie nisz atrakcyjności rozwojowej)

3. korzyści miejsca

1. ujęcie tradycyjne - istniejące aktywa

2. ujęcie nowoczesne - jakość środowiska, bezpieczeństwo, image

4. zasoby wiedzy

1. ujęcie tradycyjne - wiedza, którą posiadają ludzie

2. ujęcie nowoczesne - wiedza, jako generator rozwoju

Czynniki rozwoju lokalnego wg Paryska

1. surowce (mineralne, rolnicze, leśne, woda, która staje się surowcem zlokalizowanym, czynnik rozwoju np. wody lecznicze)

2. zasoby pracy kwalifikowanej

3. kapitał

4. przedsiębiorstwa lokalne o działaniu ponadlokalnym

5. zagospodarowanie transportowe i komunikacyjne

6. istniejący potencjał produkcyjny

7. walory środowiska przyrodniczego (walory - niewymierne; zasoby - wymierne)

8. nowoczesne technologie wytwarzania

9. rynek lokalny i wewnętrzny

10. umiejętności i chęci samorządu terytorialnego

11. wielkość jednostki terytorialnej (wolne tereny do zagospodarowania)

12. występowanie społecznych sił popierających rozwój

13. możliwości uzyskania dotacji, subwencji i ulg

14. współpraca międzynarodowa

Czynniki rozwoju lokalnego wykazują bardzo często geograficzne zróżnicowanie, zależne od warunków przyrodniczych, gospodarczych, społecznych, kulturowych i innych. Do tego można dodać czynniki specyficzne np. dla warunków polskich.

Struktury niezbędne do rozwoju lokalnego

1. Struktury demograficzne - odpowiednio przygotowani ludzie (ludność gminy), określone struktury społeczne

2. Struktury instytucjonalne - musza powstać jednostki, które za cel swojego działania przyjmą rozwój lokalny, muszą mieć strukturę, z których działania będzie cos wynikać.

3. Struktury informacyjne o TSS

Struktury są potrzebne gdyż;

1. inicjują rozwój lokalny

2. kreują rozwój

3. koordynują rozwój

4. wspierają rozwój finansowo, organizacyjnie i moralnie

5. realizują rozwój

Podjęcie działań wymaga:

1. rozpoznania potrzeb (trójkąt Maslowa)

• Samorealizacji: osiąganie własnych możliwości, maximium własnego rozwoju, twórczości i doznawania wrażeń.

• Szacunku i uznania dla siebie, szacunku dla innych, własnego "ego", potrzeb wynikających ze statusu.

• Społeczne: związki z innymi, przynależność do grup. dawanie i przyjmowanie przyjaźni i uczuć.

• Bezpieczeństwa: ochrona przed niebezpieczeństwami, zagrożeniami i zniszczeniem

• Fizjologiczne: głód, pragnienie, cykl dobowy, sex

2. rozpoznania zasobów, które są, jak je wykorzystać

3. trzeba widzieć miejsce infrastruktury jako czynnika rozwoju (ułatwia funkcjonowanie)

4. potrzebne są podmioty gospodarcze, które będę w tym rozwoju uczestniczyć

Rozwój lokalny ma swój aspekt przestrzenny, bo wiąż się z prowadzeniem działalności społ-gosp w danym rejonie. Rozwój gminy jest autonomiczny w stosunku do planów ZP kraju, jednak nie można rozdzielić rozwoju społ-gosp od ZP, gdyż wzajemnie się warunkują. Poziom gospodarki lokalnej decydować będzie o zaspokojeniu potrzeb ludności, o satysfakcji z mieszkania w danym środowisku i o ładzie przestrzennym na danym terenie. Każda jednostka lokalna za podstawowy cel wyznacza rozwój społ-gosp.

Rozwój lokalny z jednej strony to tworzenie nowych miejsc pracy dla lokalnego TSS, z drugiej przez pojmowanie tego rozwoju jako kompleksowego kształtowania możliwie najlepszych warunków życia w lokalnym środowisku, głównie poprzez wykorzystanie lokalnych zasobów rozwoju. Rozwój lokalny bazuje na endogenicznych czynnikach rozwoju i stanowi uzupełnienie, prowadzonego w nawiązaniu do czynników egzogenicznych, rozwoju regionalnego.

Rozwój lokalny powinien być sterowany i modyfikowany przez struktury samorządowe reprezentujące interesy lokalne. Jest to proces rozciągnięty w czasie, pracochłonny i nowatorski. Często obciążony pewnym ryzykiem, dlatego wymaga stałej kontroli i oceny jego realizacji i przebiegu. Jest to także proces społeczny, gdyż polega na aktywności społeczności lokalnych, na uaktywnianiu lokalnych postaw prorozwojowych.

Zgeneralizowany, ogólny model rozwoju lokalnego:

- tworzenie instytucji rozwoju lokalnego

- rozwój alternatywnej produkcji i usług

- podnoszenie na wyższy poziom i uaktualnianie kwalifikacji miejscowej siły roboczej

- tworzenie i poszukiwanie rynków zbytu dla produkowanych wyrobów

- transfer i dyfuzję wiedzy i technologii

- podnoszenie na wyższy poziom techniki

- materialne, organizacyjne, techniczne i ekonomiczne wspieranie inicjatyw na rzecz wykorzystania lokalnych zasobów

Główne zadania samorządów gmin:

Prowadzenie GP i lokalnej to 2 główne zadania nałożone na samorządy lokalne. Zadania te nie stanowią zleceń ze strony funkcjonowania państwa. Struktura samorządowa musi dbać o zaspokojenie zbiorowych potrzeb społeczności lokalnych i także o zaspokojenie potrzeb dot. jakości środowiska (wysoka jakość).

Podmiotem GL jest TSS (gmina, która może być wiejska, miejska, miejsko-wiejska). Gmina ma perioratywny wydźwięk w odniesieniu do miasta. Charakter gminy przesądza o problematyce do rozwiązania, o zakresie działań, które należy podjąć. Im większe jednostki tym trudniej oddzielić gospodarkę lokalną od ponadlokalnej.

Problem: należy znaleźć pole działania dla gospodarki lokalnej i włączyć działania podmiotów pozalokalnych w interesy lokalne. W ramach jednostki lokalnej realizowane są dwie, a nawet 3 kategorie celów:

- cele lokalne (polepszanie warunków życia ludności) i ponadlokalne (tworzenie warunków działania podmiotów gospodarczych)

- cele partykularne (szczególnie lokalne), środowiskowe i ponadlokalne

Kierunki działań odgrywające istotną role w rozwoju TSS (gospodarki lokalnej):

1. maksymalizacja dochodu mieszkańców oraz władz lokalnych (wszyscy winni się bogacić), najlepiej uzyskać to przez rozwój gospodarczy i pełną aktywizację zawodową mieszkańców

2. powinno się dążyć do maksymalizacji poziomu życia - mierzyć go można w różny sposób (np. poziom konsumpcji - im wyższy poziom konsumpcji tym bogatsze społeczeństwo)

3. możliwie pełne pokrycie w ramach danej gminy podstawowych potrzeb ludzi, które podciągnąć można pod zbiorowe potrzeby społeczności lokalnej, czyli zaspokojenie potrzeb: witalnych, egzystencjalnych i kulturowych w gminie.

4. poprawa dostępności, która ma 3 wymiary: realna (coś jest lub czegoś nie ma w gminie), czasowa (np. godziny przyjęć lekarza, czy seanse w kinie) i przestrzenna (bliskość, jej wymiarem jest odległość d_ij, gdy dąży do maksimum dostępność pogarsza się) niektórzy dodają dostępność ekonomiczną (gdy nas na to stać lub nie).

5. polepszenie jakości środowiska ważna ze względu na funkcjonowanie człowieka. Człowiek reaguje na zmiany środowiska, istnieje pewna adaptacja do warunków. Jest to problem koegzystencji człowiek-przyroda. Nie można się uniezależnić od przyrody, człowiek zawsze będzie oddziaływał na przyrodę w sposób negatywny. Należy stosować podejścia prośrodowiskowe, co wiąże się z dużymi kosztami. Należy stworzyć mechanizm wkalkulowania ochrony środowiska w rachunek ekonomiczny

6. Zagwarantowanie ładu przestrzennego - pewnego porządku, którego nie gwarantuje zwykły porządek geometryczny.

W/w działania można sprowadzić do ogólnego celu gospodarki lokalnej, jakim jest kształtowanie możliwie najlepszych, nawiązujących do wymagań, potrzeb, aspiracji i dążeń społeczności lokalnej, warunków lokalnego środowiska życia.

Samorząd terytorialny może ustalić cele swoich działań. Aby samorząd mógł odpowiednio działać trzeba na niego nałożyć określony zbiór obowiązków, którymi jest ustawa o samorządzie terytorialnym. Zmodyfikowana w 1998 i w odniesieniu do jednostki lokalnej nosi nazwę ustawy o samorządzie gminy (2 pytania na egzamie !!).

Ustawodawca wyraźnie podkreśla podmiotowość gminy w zakresie spraw lokalnych.

Art. 2 Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, a samodzielność gminy w tym zakresie podlega ochronie prawnej. Oznacza to dużą autonomie gminy w tej dziedzinie. Zakres uprawnień gminy obejmuje wszystkie sprawy publiczne lokalnego wymiaru, które nie są zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Art. 7 Podstawowe uprawnienia gminy dot. zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnych w ramach realizowanych zadań własnych. Zadania własne gminy dot: ładu przestrzennego, gospodarki terenami i ochrony środowiska, można to podporządkować GP.

W gestii gminy są:

1. 
   ład przestrzenny

2. gospodarka terenami działalność w zakresie GP

3. ochrona środowiska

4. zagadnienia rozwoju lokalnego układu komunikacyjnego, czyli będących we władaniu gminy dróg, placów i mostów. Gmina odpowiada za lokalizację lokalnego transportu komunikacyjnego (musi uruchomić linie ułatwiające komunikację).

5. gmina odpowiada za zaopatrzenie w wodę, energie, elektryczną, gazową i ciekłą za odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, za odbiór i utylizacje odpadów, a także za utrzymanie czystości i utrzymanie urządzeń sanitarnych.

6. gmina musi stworzyć warunki funkcjonowania placówek ochrony zdrowia oraz zapewnienia opieki i pomocy społecznej. Gmina utrzymuje bazę materialną, lekarze finansowani są przez kasę chorych.

7. gmina musi prowadzić komunalne budownictwo mieszkaniowe (TBS'y pozwalają wejść w szybkie posiadanie mieszkania, które nie jest nigdy ich własnością, koszt 20-30% ceny mieszkania własnościowego, można w nim mieszkać aż do śmierci).

8. gmina odpowiada za oświatę na poziomie: przedszkolnym, podstawowym i gimnazjalnym. Wysokie koszty utrzymania, pętla na szyje gminy.

9. gmina ma obowiązek rozwoju kultury (brak funduszy).

10. gmina ma obowiązek rozwoju kultury fizycznej sportu i rekreacji (sprowadza się do udostępniania terenu).

11. gmina ma obowiązek dbania o zieleń komunalna oraz cmentarze.

12. gmina ma obowiązek dbać o porządek publiczny (straż miejska) i ochronę pożarowa (podstawowa jednostka: ochotnicza straż pożarna).

13. gmina utrzymuje gminne obiekty użyteczności publicznej i administracji.

Art. 18. Uchwalenie budżetu gminy, do zadań gminy należy przyjmowanie sprawozdań z działalności finansowej.

• Gmina podejmuje uchwalanie programów gospodarczych (strategie itp.).

• Podejmowanie uchwal w sprawach majątkowych (gmina może kupować majątek lub pozyskiwać go na drodze tzw. komunalizacji albo sprzedawac swój majątek np. mieszkania komunalne).

• Podejmowanie uchwał w sprawach podatkowych - podatki lokalne i

• Podejmowanie uchwał w sprawie zatwierdzenia miejscowego planu ZP

Przedmiot gospodarki lokalnej - jest to, co podlega działaniu (podmiotem jest samorząd terytorialny, ten, kto działa) czyli gmina.

Gmina - obszar o wyraźnie określonych granicach w ramach, którego mieści się pewien wycinek śr przyr i społ-gosp, co ma swój wyraz w odpowiednim użytkowaniu ziemi i zagospodarowaniu terenu. Teren gminy znajduje się we władaniu społeczności lokalnej, występują tam związki z występującymi na danym terenie elementami oraz relacje z innym gminami. Dlatego też gminę należy traktować jako TSS. Problemy w GL dotyczą rozwoju społ-ekon, a w GP rozwoju przestrzennego.

System terytorialny- funkcjonalna całość złożona z tworzących ją elementów, z relacji między elementami oraz relacji między elementami a otoczeniem. Relacje wew określają spójność czy tzw. domkniecie: relacje zewnętrzne mówią o otwartości gminy. Im silniej rozwinięta gmina tym bardziej rozwinięte relacje zewnętrzne, będące powiązaniami ze światem. Relacje zew decydują o tym, że gmina może funkcjonować jako system. Relacje wew i zew winny się równoważyć.

System terytorialny gminy - im wyższy poziom rozwoju społ-gosp i cywilizacyjno-kulturowego tym wyższy stopień złożoności gminy. Na terytorium każdej gminy mamy kumulacje problemów własnych i jednostek terytorialnych wyższego rzędu (powiat, woj.). Każda gmina jest określoną strukturą przestrzenną, ma określone właściwości różniące się od właściwości gmin sąsiednich. Indywidualizacja właściwości wymusza konieczność indywidualnego traktowania problemów każdej gminy. Nie jest to układ statyczny, ale dynamiczny (w problematykę rozwojową należy wprowadzić wątek czasowy). Procesy rozwojowe gminy są procesami nieliniowymi o względnej autonomii i określonych uwarunkowaniach rozwojowych, co wynika z indywidualnego charakteru gminy. Gminy są również podobne do siebie pod wieloma względami np. administracja, mieszkańcy, podmioty gospodarcze. Gmina jest względnie autonomiczny układem gospodarczym, stopień autonomii określa wiele czynników; potencjał gospodarczy, demograficzny, charakter gospodarki i jej struktura (dywersyfikacja), stopień rozwoju powiązań zewnętrznych oraz miejsce gminy w układzie przestrzenno-sturkturalnym regionu i kraju. Im wyższa pozycja tym więcej zadań do realizacji i bardziej złożona sytuacja.

Gminy podsumowanie - specyficzne właściwości:

1. gminy są wycinakami przestrzeni społ-ekon i przyrodniczej kraju

2. na tereni gminy funkcjonują struktury samorządowe, które wypełniają funkcję władzy lokalnej i lokalnej administracji

3. charakterystyczna jest silna więź społeczna mieszkańców, będąca efektem zamieszkiwania przez niewielką liczbę mieszkańców stosunkowo niewielkiego obszaru, na którym realizowane są wspólne cele , dążenia i priorytety

4. problematyka rozwoju gminy ogniskuje się wokół potrzeb gospodarstw domowych, estetycznego i funkcjonalnego ukształtowania środowiska

5. w gminie dominują funkcje mieszkaniowe, które są efektem skupiania się miejsc zamieszkania przy rozpraszaniu się miejsc pracy

6. charakterystyczny jest znaczny stopień domknięcie działalności społ-gosp, co znaczy, że pewne sprawy bilansują się w gminie

7. obserwuje się dwu poziomowość celów działalności, obok celów lokalnych realizuje się cele ponadlokalne

Kacprzyński - wyróżnia następujące cechy właściwe dla polskich TSS (gmin):

1. gmina jest odporna i oporna na unifikację, gmina jako całość dąży do zachowania swej tożsamości

2. w niektórych gminach obserwuje się wysoki stopień sprawności funkcjonowania władzy i gminy (jako całości lub poszczególnych jej części)

3. istnieją lokalne czynniki pobudzenia gospodarki, które mogą mieć istotny wpływ na rozwój jeśli zostaną uruchomione

TSS posiada dwie wyraźnie rozdzielone i ważne sfery:

1. realną - stan posiadania, stanowi ją układ społ-gosp realizujący swoje własne cele dające się sprowadzić do rozwoju społ-gosp

2. regulacyjną - spożytkowanie stanu posiadania, stanowią ja samorząd terytorialny, który jest odpowiedzialny za sterowanie rozwojem

Obie sfery należy z sobą zintegrować, należy dobrze zarządzać zasobami gminy. Obie sfery cechuje je otwartość i dynamizm, o ich zachowaniu decyduje z jednej strony organizacja, a z drugiej struktura. Są wzajemnie uzależnione od siebie, gdy jest dobry zarząd następuje rozwój gminy.

Oddziaływanie sfery realnej i regulacyjnej nie jest symetryczne i izomorficzne. System regulacyjny wpływa na zachowanie systemu realnego, na jego rozwój, kierunki rozwoju, dynamikę. Natomiast system realny oddziałuje na system regulacyjny poprzez określenie kierunków i zakresu oddziaływania, jak również przez opór własnej materii (to co należy zmienić).

TSS jako system środowiska życia jest układem złożonym. Wydzielić można 3 podsystemy, które nawiązują do podstawowych sfer życia człowieka:

1. sfera biofizyczna - człowiek jako organizm biologiczny. Podsystem ten tworzy środowisko przyrodnicze, mające znaczenie dla człowieka

2. sfera psychospołeczna - człowiek jako osoba, uczestnik życia społecznego. Podsystem ten tworzą instytucje i struktury społeczne wraz z materialną i organizacyjną bazą funkcjonowania

3. sfera techniczno-produkcyjna - człowiek jako jednostka wytwarzająca dobra i świadcząca usługi

Sprawczą rolę w kształtowaniu organizacji, struktury i funkcjonowaniu lokalnego systemu środowiska życia człowieka odgrywa podsystem psychospołeczny, w którym funkcjonuje człowiek z całym arsenałem wiedzy, umiejętności, doświadczenia

Strukturę i funkcjonowanie systemu środowiska życia określają relacje, które ze względu na ukierunkowanie i charakter nazywa się metabolizmem: wewnętrznym i zewnętrznym.

Metabolizm wewnętrzny opisują relacje wiążące podsystemy biofizyczne z psychospołecznymi i wiąże się przede wszystkim z funkcjonowanie jednostki jako osoby.

Metabolizm wewnętrzny określony jest przez relacje podsystemu psychospołecznego i techniczno-produkcyjnego i ma bardziej otwarty, społeczny charakter.

Realizacja celów lokalnych i ponadlokalnych.

Gmina jest miejscem gdzie dochodzi do styku dwóch różnie zorientowanych sfer społeczno-gospodarczych, dwóch współzależnych układów tj. lokalnego i ponadlokalnego. Koniecznością jest współdziałanie podmiotów gospodarczych i samorządu terytorialnego, które powinno opierać się na:

1. oszczędności wykorzystania zasobów lokalnych

2. maksymalizacji lokalnych efektów działalności gospodarczej samodzielnych podmiotów gosp tak w sferze ekonomicznej jak i społecznej

3. niepogorszeniu jakości środowiska przyrodniczego i społ-ekon środowiska życia społeczności lokalnych

Społeczność lokalna jako podmiot GL:

Społeczny charakter natury człowieka przejawia się w:

• skłonności do życia zbiorowego,

• w predyspozycji i zdolnościach do życia wspólnie, do tworzenia ładu społecznego

• wspólnota bytowania nie jest oparta na symbiozie, ludzie nie tworzą też jak mrówki nieświadomie dobra wspólnego - istnieje coś pośrodku tzw. pełna świadomość działania w celu osiągnięcia wspólnego celu (często należy pokonać barierę indywidualizmu i egoizmu). Dobro wspólne nie jest celem, ale środkiem do osiągnięcia innego celu (postęp, dobrobyt, wiedza, piękność). Dobro wspólne zakłada:

• stworzenie ładu społecznego (porządek pozytywnie odbierany)

• funkcjonowanie władzy społecznej (np. samorząd terytorialny)

• musi posiadać redystrybutywny charakter - należy nim obdzielać wszystkich, którzy uczestniczą w jego powstaniu

• musi być czymś godziwym, sprawiedliwym, dobrym, moralnie akceptowanym

Dobrem wspólnym jest przyjazne środowisko, dobre warunki życia, wysoki poziom rozwoju, ład przestrzenny. Motyw materialny w działaniu, każdy chce uzyskać korzyści z dobra.

Teoretyczne podstawy gospodarki lokalnej (obadać książkę)

Brak autonomicznej teorii GL, bierze się pod uwagę inne teorie stworzone na gruncie innych nauk (ekonomi, GP), GL jest to pewna działalność gospodarcza.

Teorie lokalizacji: ma swój wymiar mikro- i makroekonomiczny. W sensie mikroekonomicznym dot. pojedynczego zakładu produkcyjnego lub usługowego, natomiast w sensie makroekonomicznym jest to część składowa szeroko rozumianej teorii GP. A.Weber i Thunen koszty → min, bierze się pod uwagę koszty transportu, pracy i korzyści aglomeracji. Czynnik lokalizacji w ujęciu Webber - wymierna korzyść uzyskana z tytułu uprawiania działalności gospodarczej w danym miejscu (czynniki transportu, pracy i korzyści aglomeracji i deglomeracji). Korzyści aglomeracji przechodzą w korzyści deglomeracji. Znaczenie czynników zmieniło się w raz z rozwojem cywilizacji np. zmiana produkcji mleka z butelkowego (60% mleko, 40% butelka) na mleko kartonikach (95% mleka, reszta kartonik). Zyskały na znaczeniu koszty pracy kwalifikowanej (pracownik musi być adaptatywny do danych warunków - elastyczność. Zmiana korzyści aglomeracji obecnie najważniejsze są nie infrastruktura, ale jednostki badawcze (zaopatrują kadry). Teorie lokalizacji były modyfikowane: Losh, Isard, C.Ponsard

Teoria bazy ekonomicznej K.Dziewoński i Jerczyński

Działalność jednostek gospodarczych w mieście można podzielić na 2 kategorie (wg zatrudnienia): działalność endogeniczna i działalność egzogeniczna - duża BAZA EKONOMICZNA świadczy to o szerokim gronie odbiorców spoza obszaru.

Ważny jest rozwój funkcji ponadlokalnych, który może stanowić źródło korzyści ogólnospołecznych. Rozwój ponadlokalny może opierać się również na wykorzystaniu zasobów lokalnych dla zaspokojenia potrzeb ponadlokalnych.

Teoria ośrodków centralnych Christalera

Z centralności ośrodków wynikają ich funkcje i szanse rozwojowe. Hierarchia wynika z kumulacji odpowiednich poziomów centralności dóbr i usług. Według założeń teorii ośrodków centralnych większe szanse rozwoju mają duże ośrodki, których rolę wzmacniają funkcje egzogeniczne. Małe ośrodki w myśl tej teorii stoją na straconej pozycji ze względu na oddziaływanie w ramach skali lokalnej. Za pomocą tej teorii dość dobrze można prognozować szanse rozwojowe poszczególnych ośrodków osadniczych.

Teoria wzajemnego oddziaływania

W układzie gospodarczym jednostki wzajemnie na siebie oddziałują. W GL należy przyjąć dodatkowo założenie, ze układ gospodarczy dąży do równowagi. Równowagę wyznaczają 2 przeciwnie skierowane siły, które działają w przestrzennych układach gospodarczych:

1. koncentrująca - prowadzi do koncentracji gospodarczej w niewielu miejscach, im wyższy poziom centralności tym mniej miejsc koncentracji

2. dekoncentrująca - rozprasza działalność na wiele miejsc, niższy poziom centralności

Model grawitacji - oddziaływanie jest wprost proporcjonalne do masy, a odwrotnie proporcjonalne do odległości. Pokazuje czy są możliwości rozwoju. Model potencjału - suma oddziaływań ośrodków na jeden ośrodek. Punkty o dużym potencjale są szczególnie korzystnymi punktami lokalizacji, traktuje się je jako punkty max dostępności przestrzennej.

Teoria biegunów wzrostu wg F.Perroux

Proces rozwoju społ-gosp nie dokonuje się wszędzie z taką samą intensywnością i w takim samym zakresie, wobec czego są pewne obszary (miejsca), które są z tego względu uprzywilejowane, bo tych miejsc dotyczy rozwój (centrum wzrostu), a inne nie. Ośrodkami wzrostu nie są pojedyncze przedsiębiorstwa, a ich skupienie na mniejszym (miasta) lub większym (region) obszarze. Nie sam ośrodek pełni funkcję wzrostu, ale jednostki gospodarcze w nim zlokalizowane. Powstaje układ spolaryzowany - jedne obszary wykazują koncentracje działalności społ-gosp, a inne się nie rozwijają. Początkowo za elementy ośrodka wzrostu uważano wielkie zakłady przemysłowe, później zaczęto dodawać infrastrukturę (lotniska, węzły komunikacyjne), a w końcu obiekty usługowe.

W tworzeniu centrum wzrostu (biegunu wzrostu) może mieć udział jednostka społ-gosp, która:

1. ma odpowiednia wielkość - jest w stanie wywierać wpływ na rozwój

2. reprezentuje dynamiczną dziedzinę działalności gospodarczej

3. ma liczne i intensywne powiązania z licznymi innymi dziedzinami działalności gospodarczej i społecznej w danym miejscu

Typy polaryzacji:

1. techniczna - powiązania techniczne i technologiczne, prowadzą do takiej koncentracji iż minimalizuje się odpływ podmiotów gospodarczych, co wiąże się z tzw. maksymalizacją efektów mnożnikowych

2. dochodowa - wiąże się z przepływem dochodów, i ich znaczeniem dla rozwój różnych dziedzin DG

3. psychologiczna - przepływ informacji, transfer technologii, powielanie sprawdzonych rozwiązań, wykorzystywanie nisz rozwojowych

4. geograficzna - wybór jednostek kooperujących, których funkcjonowanie na danym obszarze czy w konkretnym rozproszeniu przyniesie najbardziej korzystny łączny efekt rozwoju

Koncepcja TSS

Konkretyzacja w odniesieniu do obszaru ogólnej teorii systemu. S=(x_i, R_ij, R_ik) „i,j” należy do S, k nienależny do S, a należy do E.

x_ij - elementy zabudowy, ludzie, podmioty gospodarcze, elementy środowiska przyrodniczego

R_ij - relacje między elementami systemu, zamykają się w obrębie sytemu, mają charakter relacji wiążących (typ wektorowy), świadczą o spójności systemu, o jego zwartości im więcej tym system bardziej zintegrowany

R_ik - relacje zewnętrzne, dot. elementów wchodzących w skład systemu i tych, które nie wchodzą w skład systemu, świadczą o stopniu otwartości systemu tzw. stopień domknięcia. Im system bardziej domknięty tym mniejsze relacje z otoczeniem.

TSS cechuje tzw. teleologia, czyli celowe zachowanie się systemu (poprzez sterowanie: wprowadza się nowe elementy do systemu i integruje się je z systemem). TSS są dynamiczne, podlegają zmianom, rozwojowi (sfera społ-gosp) i wzrostowi (sfera gospodarcza). Dynamikę sytemu określamy poprzez porównanie stanów z różnych okresów. Cały problem rozwoju TSS sprowadza się do uruchomienia czynników dynamizujących rozwój:

- wewnętrzne - zmierzające do wzrostu stopnia zorganizowania systemu

- zewnętrzne - prowadzące do rozwoju jego relacji z innymi systemami

O samym rozwoju decyduje struktura systemu, jego wielkość, właściwości oraz miejsce w hierarchii. Jednostkę terytorialną ujmuje się w sposób funkcjonalny, całościowy, teleologiczny. Podejście systemowe gwarantuje relatywne ujęcie elementów.

TEORIE EKONOMICZNE

Teoria przyczyn kumulatywnych

Poszukuje się przyczyn nierównomierności rozwoju społ-gosp poszczególnych obszarów. Po stwierdzeniu przyczyn wskazać można drogi przezwyciężenia lub określić szanse rozwojowe każdej z tych jednostek. Podstawowym założeniem jest sprawcza rola rynku, dzięki grze rynkowej i działaniu praw rynku pewne miejsca przyciągają kapitał, ludzi, kumulują doświadczenia, oferują podmiotom gospodarczym uzyskanie określonej korzyści. Inne miejsca takich właściwości nie posiadają. Następuje polaryzacja rozwoju jedne miejsca rozwijają się dynamicznie (podnoszenie się poziomu jakości życia), a inne stagnują (pogarszanie poziomu jakości życia). Obszary bogate rozwijają się dalej, a obszary biedne popadają w coraz większą biedę ze względu na proces wypychania zasobów (kapitał i kadry kwalifikowane opuszczają stagnujące miejsca). Władza próbuje przeciwdziałać tej sytuacji poprzez działania, które mają na celu pobudzenie procesów gospodarczych. Tworzy się instytucje i placówki, które mają spowodować pchnięcie w rozwoju gospodarczym. Podstawowe zadanie to odtworzenie dawnych rynków, instytucji i wspieranie dziedzin gospodarki mających szanse rozwoju.

Rozwój lokalny odbywa się w specyficzny sposób. Czasami jednostka lokalna jest zbyt mała, aby powołać do życia odpowiednie instytucje

Znaczenie dla GL: teoria ta bardziej pasuje do kreowania rozwoju regionalnego niż lokalnego.

Ogólna teoria równowagi

Rozmieszczeniem działalności gospodarczej rządzą siły koncentrujące (prowadzą do rozwoju tylko niektórych jednostek) i dekoncentrujące (prowadzą do rozproszenia działalności na większym obszarze). Teoria równowagi w klasycznym ujęciu traktowana jest jako układ statyczny, ponieważ jest to przekrój w konkretnym przedziale czasowym. Odnosi się do popytu i podaży oraz równowagi między nimi.

Wg szwedzkich ekonomistów teoria równowagi nie powinna odnosić się do popytu i podaży, ale do czegoś, co jest realne (kupno i sprzedaż). Stan równowagi zostaje osiągnięty, gdy żaden z podmiotów gospodarczych nie wykazuje tendencji do zmiany swojego zachowania. Aby zbadać stan równowagi badamy siły, które ją kształtują. Badając siły, badamy zmienne albo relacje między nimi. Na gruncie tej teorii powstała koncepcja rozwoju zrównoważonego.

Znaczenie dla GL: dzięki tej teorii możemy analizować rynki lokalne, pracy i na tej podstawie możemy kształtować odpowiednie relacje. Lokalna skala analizy równowagi pozwala dostrzec pewne kierunki działań

Teoria kosztów komparatywnych

Istnieje wiele czynników uzyskania dodatkowych korzyści z prowadzenia danej działalności w danym miejscu są to tzw. korzyści absolutne. Z reguły korzyści uzyskuje się z tytułu lokalizacji działalności gospodarczej w ściśle określonym miejscu. Tego rodzaju korzyści wynikają z poniesienia niższych kosztów w danym miejscu. Osiągnąć to można poprzez obniżkę jednostkowych kosztów wytwarzania są to tzw. koszty komparatywne. Korzyści komparatywne uzyskuje ten producent, który poprzez odpowiedni wybór miejsca wytwarzania, produkuje dane dobro taniej. Uzyskiwanie kosztów komparatywnych wiąże się z prowadzeniem dość skomplikowanych kalkulacji (wypadkowa różnicy ceny zbytu i kosztów produkcji). Poszukuje się najbardziej korzystnej kombinacji produkowanych dóbr, próbuje się uruchomić korzyści skali, aby obniżyć koszty jednostkowe produkcji.

Krytycy uważają, że korzyści komparatywne najłatwiej uzyskuje się przy dużej skali produkcji i przy dużej koncentracji. Trudno je uzyskać na rynku zróżnicowanego odbiorcy (łatwiej było uzyskać przy kliencie standardowym - dot. okresu fordyzmu). Globalizacja wraca do fordowskiego modelu.

Znaczenie dla GL: w oparciu o źródła lokalne można rozwinąć rynek lokalny i uzyskiwać określone efekty.

Teoria Schumpeter'a

Przydatna w obliczu zmiany modelu gospodarowania. Koncepcja elastycznej metody produkcji (możliwość szybkiej zmiany produkcji) i elastycznej metody akumulacji kapitału (zarabia się pieniądze na wszystkim, na czym można zarobić). Teoria Schumpeter'a zakłada odejście od sztywności systemu fordowskiego.

Teoria ta wprowadza nowe czynniki podnoszenia efektywności ekonomicznej prowadzonej działalności. Wg Schumpeter'a równowaga ekonomiczna nie dynamizuje gospodarki. Czynnikami rozwoju są nierównowaga i niestabilność. Ponadto ważną rolę odgrywają czynniki psychologiczne i socjologiczne, co powoduje wzrost innowacyjności i przedsiębiorczości. Zauważył, że aby inwestować nie trzeba mieć pieniędzy można korzystać z kredytów, przez co napędza się rozwój gospodarczy i rynków kapitałowych.

Znaczenie dla GL: przedsiębiorczość, innowacyjność może być czynnikiem rozwoju i aby to uruchomić nie trzeba mieć kasy

Teoria samoorganizacji Prigogine'a

Powstała na gruncie termodynamiki. Chodzi o ukazanie mechanizmu przejścia z jednego stanu do drugiego (od nieporządku do porządku). Przedmiotem rozważań są wysoce złożone i zorganizowane systemy:

- o silnych relacjach z otoczeniem, u podstaw kształtowania się, których leży wymiana energii i materii np. organizmy.

- które w pewnych momentach znajdują się w stanie nierównowagi lub chaosu.

- w których występują zależności o charakterze nie liniowym.

Podobne właściwości cechują systemy przestrzenne, które uwikłane są w różne relacje przestrzenne. Systemy gospodarcze cechuje pewna stabilność funkcjonowania. Ze względu na pewne wydarzenia stabilność może ulec zakłóceniu tzw. perturbacji. Przyczyny perturbacji mogą być pozytywne (innowacja technologiczna) lub negatywne (klęska żywiołowa, napływy migrantów). Odpowiedzią na perturbacje są fluktuacje, które przejawiają się w nowym ukształtowaniu relacji w tych systemach. Nowe relacje ujawnić mogą nowe tendencje rozwojowe i doprowadzić do powstania nowego porządku, który będzie inny od porządku z przed perturbacji. Powstanie nowy układ z nowymi relacjami, który będzie funkcjonować do czasu nowych perturbacji. Układ ten może być podtrzymywany dzięki zasilaniu zewnętrznemu. Najważniejsze są relacje dot. przepływu energii i materii (kapitał).

Znaczenia dla GL: układy przestrzenno strukturalne są inercyjne i dość trwałe, dlatego pewne zmiany mogą się ujawniać po pewnym czasie. Praktyczne użycie tej teorii nie zostało potwierdzone.

Teoria dyfuzji innowacji

Proces dyfuzji innowacji poprzedzony jest dyfuzją informacji, która jest nośnikiem innowacyjności. Dlatego też dyfuzja innowacji ściśle wiąże się z dyfuzją informacji (procesy o podobnym charakterze) . Każdy proces dyfuzyjny jest procesem czasoprzestrzennym, o jego przebiegu decyduje liczba kontaktów. Dyfuzja nie odbywa się w każdym kierunku z tym samym natężeniem. Decyduje o tym charakter obszaru i cechy społeczeństwa Występują dwa typy dyfuzji:

1. dyfuzja ekspansywna - może przebiegać jako przenosząca się (epidemiczna) - bezpośredni kontakt, proces dyfuzyjny przebiega odśrodkowo. Może również przebiegać hierarchicznie (kaskadowo) - proces transmisji innowacji dokonuje się z miejsca na miejsce, proces ten może być w danej jednostce zatrzymany, przyspieszony lub zwielokrotniony, zachodzi powielenia się punktów generujących dyfuzję. Zwykle dyfuzja dokonuje się horyzontalnie

2. dyfuzja relokacyjna - przebiega podobnie jak w/w jednak tu występują dwie kategorie punktów: stare, które zaadoptowały dyfuzje i ją rozwijają i nowe - chcą zaadoptować dyfuzję, która się do nich przenosi

R. Domański wydziela 4 bariery dyfuzyjne:

1. wygłuszające - nie dają nowych kontaktów, wygaszają proces dyfuzyjny

2. absorbujące - działają podobnie jak wygłuszające, ale nie likwidują kanałów dyfuzyjnych. Poprzez te bariery można uruchamiać nowe kanały dyfuzyjne

3. odbijające - działają wg zasady coś za coś. Absorbują jeden proces dyfuzyjny i dają możliwość uruchomienia w to miejsce innego procesu

4. bezpośrednio odbijające - nie absorbują, ale odbijają proces dyfuzyjny w niewiadomym kierunku

Znaczenie dla GL: można przewidzieć jak poszczególne innowacje będą wpływać na rozwój danej miejscowości (gminy), innowacyjność można wykorzystać jako czynnik rozwoju lokalnego.

Czynniki rozwoju lokalnego są przyczyną rozwoju, stanowią podstawę, na której można budować rozwój. Czynniki generujące rozwój lokalny:

1. potrzeby społeczne

2. zasoby i walory środowiska

3. zasoby pracy

4. zainwestowanie infrastrukturalne

5. potencjał gospodarczy

6. rynek lokalny i zewnętrzny

7. kapitał finansowy i inwestycyjny

8. nauka technika i kultura

9. teren i korzyści miejsca

10. stosunki międzynarodowa i współpraca międzynarodowa

Potrzeby społeczne (witalne, egzystencjalne, kulturalne, wyższego rzędu) ich występowanie zależy od poziomu cywilizacyjno-kulturowego ludzi i zamożności społeczeństwa. Do tego dodać możemy uznawane systemy wartości (preferencje). Rozwój lokalny generowany jest przez potrzeby witalne, egzystencjalne i bezpieczeństwa, jednak same potrzeby nie tworzą rozwoju gdyż potrzebne są jeszcze środki finansowe i odpowiednia mentalność społeczeństwa.

Lokalna skala solidarności - w każdej społeczności występują specyficzni ludzie (samotni, chorzy, niepełnosprawni, niedołęrzni), którym trzeba pomóc, poprzez szereg wyspecjalizowanych placówek: centra rekreacyjne i sportowe dla młodzieży, ośrodki pomocy dla chorych i starych, placówki dziennej opieki na dzieckiem, poradnie doradztwa dla młodzieży, placówki kształcenia, placówki doradztwa prawnego i finansowego, poradnie zdrowia psychicznego. Dzięki temu tworzy się miejsca pracy.

Zasoby i walory środowiska - zasoby mają charakter wymierny (węgiel, woda, teren), natomiast walory mają charakter nie wymierny (klimat, piękno). Zasoby i walory mogą być czynnikiem lub barierą rozwoju, najlepiej rozpatrywać to w odniesieniu do konkretnego czynnika np. glina czynnik rozwoju na małą skalę, a bariera dla produkcji na dużą skalę. Zasoby można podzielić na stabilne (litosfera) i labilne (hydro i atmosfera); wyczerpywane i niewyczerpywalne, udokumentowane i perspektywiczne. Surowce mineralne, rzeźba terenu (bariera rozwoju), wody, wody mineralne i źródła hydrotermalne, użytki rolne, świat roślinny i zwierzęcy (lasy). Wyróżniamy 3 kategorie potencjału środowiskowego:

- samoregulująco-odpornościowy - zdolność środowiska do regeneracji

- zasobowo-użytkowy - zdolność środowiska do zaspokajania energetyczno-materialnych potrzeb człowieka

- precepcyjno-behawioralny - zdolność środowiska do oddziaływania na zmysły i stymulowania zachowań człowieka

W gospodarowaniu terenem należy przechodzić od horyzontalnej organizacji środowiska antropogenicznego do wertykalnej organizacji.

Zasoby pracy - zasoby ludzkie wykorzystane są w niewielkim stopniu, nie podejmuje się robót publicznych ze względu na brak pieniędzy. Brak odpowiednich programów umożliwiających właściwe wykorzystanie zasobów ludzkich i potraktowanie ich jako czynnika rozwoju.

Ważne jest rozpoznanie: kwalifikacji, możliwości dalszego kształcenia się, wzbogacania kwalifikacji, chęci do pracy, zdolności, osobowości i przyczyn, dlaczego dana osoba jest bezrobotna. Należy zbadać tradycje zawodowe w danym regionie. Taki rozpoznanie pozwala wyselekcjonować najlepszych bezrobotnych i włączyć ich w ofertę inwestycyjną (to może pobudzić rozwój lokalny). Dla pozostałych osób powinno się uruchomić kursy dokształcania i doskonalenia zawodowego. Dla ludzi młodych i niedoświadczonych należy utworzyć instytucje doradztwa i ukierunkowania zawodowego, wspierać przedsiębiorczość i działalność inwestycyjną prowadząca do powstania nowych miejsc pracy.

Do pracy nie przyjmuje się: ludzi bez wykształcenia, matek z dziećmi, osób powyżej 45 roku życia (grupa 40-60 lat poważne zagrożenie bezrobociem), ludzi z problemami życiowymi, inwalidów i chorych, byłych więźniów, imigrantów.

Zainwestowanie infrastrukturalne - na niej opiera się funkcjonowanie gospodarki i gospodarstw domowych. Aby zbadać charakter infrastruktury należy: przeprowadzić badania i odpowiedzieć na pytania: jakimi kategoriami sieci się dysponuje i w jakim stopniu infrastruktura zaspokaja potrzeby mieszkańców i podmiotów lokalnych. Należy ocenić strukturę sieci, jej układ przestrzenny oraz parametry techniczne i dostępność. Po przeprowadzeniu w/w inwentaryzacji można ocenić czy infrastruktura jest czynnikiem czy barierą rozwoju. Ważny jest również odpowiedni rozwój tzw. infrastruktury instytucjonalnej.

Potencjał gospodarczy - jest czynnikiem rozwoju w wielu teoriach gospodarczych. Obecnie potencjał gospodarczy musi być zdywersyfikowany, w innym wypadku załamanie się jednej gałęzi przemysłu doprowadza do upadku miast np. Łódź, zagrożony jest Konin i Turek. Dla gospodarki ważna jest:

• struktura społ-ekon, którą określa obecność placówek sprzyjających rozwojowi społ-gosp (agencje rozwojowe, izby handlowo-przemysłowe, systemy kształcenia i dokształcania).

• struktura finansowa reprezentowana przez banki i kasy oszczędnościowo-pożyczkowe, fundacje wspierania gospodarki, instytucje ubezpieczeniowo-asekuracyjne.

• struktura polityczna i duchowna - ośrodki władzy,

• struktura oświatowa - różnego rodzaju instytucje kształcenia

• infrastruktura komunalna, na którą składa się infrastruktura techniczna

• klimat (milieu) danego miejsca, na który składają się niezauważalne elementy decydujące o niepowtarzalnym charakterze danego miejsca np. ważne placówki naukowe, imprezy kulturalne (festiwale, teatry), zabytki, hotele z zapleczem gastronomicznym - czynnik coraz bardziej nabierający na znaczeniu.

• nieczynne zakłady przemysłowe, które można zaadoptować na inne cele.

W syntezie potencjału gospodarczego należy zwrócić uwagę na dominujące sektory gospodarki przez pryzmat miejsc pracy, asortyment produkcji, wartość sprzedaży, zarobki, płacone podatki, powiązania z innymi sektorami gospodarki. Należy zwrócić uwagę na rolę gospodarki w danym miejscu, ocenić lokalne czynniki rozwoju i ich wykorzystanie przez podmioty gospodarcze. Należy ocenić stabilność podmiotów gospodarczych (czy firmy długu się utrzymują od momentu założenia, czy szybko upadają, znaleźć przyczyny upadku). Przejżeć czynniki rozwoju pod kątem ich ważności zarówno z punktu widzenia mieszkańców i lokalnych liderów. Zobaczyć, w jaki sposób lokalne czynniki rozwojowe mogą wpłynąć na tworzenie miejsc pracy, dochody ludności, ceny na rynku lokalnym, wydatki publiczne, wydajność pracy, wzrost kwalifikacji miejscowej ludności.

Rynek lokalny i zewnętrzny - są motorem gospodarki, jest to miejsce spotkania konsumenta i producenta, na którym konsument traci, a producent zyskuje. Rynek jest uwarunkowany geograficznie i związany z tradycją. Rynek jest wpadkową poziomu, standardu i modelu życia. Rynek wynika ze stopnia zaspokojenia potrzeb społecznych i z pragnień, jakie są w tym zakresie artykułowane. Na rynek wpływają uznawane systemy wartości i ich zmiany, wzorce zachowań zwłaszcza dot. ubioru, wyposażenia mieszkania i spędzania czasu wolnego. O rynku decyduje komunikacja społeczna, a także dyfuzja innowacji. Decyduje technika i technologia wytwarzania w efekcie, czego powstają nowe produkty. Efektywne formy transportu, penetracje rynku (wykrycie nisz), reklama i marketing. Czynnikiem rozwoju lokalnego jest i będzie zarówno rynek lokalny jak i rynki zewnętrzne.

Kapitał finansowy i inwestycyjny - chodzi o taki kapitał, który w sposób bezpośredni lub pośredni przyczyni się do utworzenia nowych miejsc pracy. W rozwoju lokalnym w grę wchodzą 3 rodzaje kapitału:

- inwestorów lokalnych (mieszkańców)

- samorządu terytorialnego (własny lub zgromadzony z różnych źródeł)

- zewnętrznych podmiotów gospodarczych (także kapitał państwowy)

Od wielkości i struktury kapitału zależy skala podejmowanych działań inwestycyjnych. Oprócz pieniądza dużą rolę odgrywa wola zainwestowania w danym miejscu, która zależy od stopnia ryzyka, odpowiedniego zareklamowania i sprzedania lokalnych zasobów.

Nauka technika i kultura -

Technologia i innowacje -

Teren i korzyści miejsca -

Stosunki międzynarodowa i współpraca międzynarodowa -

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

1

---