PYTANIA I ODPOWIEDZI
1. Genotyp osobnika wpływa na jego sukces (dostosowanie). Czym jest ten sukces?
większą ilością pozostawionego potomstwa
wyższą pozycją społeczną
dłuższym życiem
posiadaniem większych rozmiarów ciała
2. Klony w przyrodzie często spotykamy:
a) u roślin
b) u porostów
c) u zwierząt
d) u innych grup organizmów
3. Gatunki o szerokiej amplitudzie ekologicznej to gatunki eurybiotyczne.
Jak nazywamy gatunki o wąskiej amplitudzie ekologicznej? stenobiontyczne
Wymień przykład gatunku o szerokiej i o wąskiej amplitudzie ekologicznej.
Szeroka: sarna, bielinek, ropucha zwyczajna, gawron; wąska: kozica, dzięcioł czarny
4. Gatunki szeroko rozmieszczone na Ziemi to gatunki kosmopolityczne.
Jak nazywamy gatunki rozmieszczone bardzo lokalnie? endemiczne
Wymień przedstawicieli obu grup gatunków.
Podaj przykład gatunku o szerokim i lokalnym rozmieszczeniu.
Kosmopolityczne: człowiek, szczur, mucha domowa; Endemiczne: traszka karpacka, darniówka tatrzańska
5. Jakie czynniki wpływają na przemieszczanie się osobników:
trudności w przemieszczaniu się (bariery i zdolność do migracji)
obecność innych gatunków (konkurencja, drapieżnictwo)
czynniki kosmiczne
czynniki fizyczne (woda, tlen, światło, pH)
6. Podaj trzy typy doboru naturalnego i opisz lub narysuj czym się one charakteryzują:
dobór stabilizacyjny- fenotypy nie odbiegają od średniej, eliminacja odchyleń
dobór kierunkowy- eliminacja osobników o skrajnych wartościach danej cechy (np. w hodowli i rolnictwie)
dobór różnicujący- faworyzuje osobniki o skrajnych wartościach danej cechy, eliminuje te, u których osiąga ona wartość średnią. Skutek- powstanie dwóch subpopulacji
7. Czy wkład rodzicielski w potomstwo jest u obu płci:
a) jednakowy
b) większy wkład ponoszą samice
c) większy wkład ponoszą samce
8. Zmiany liczebności populacji w czasie zależą od 4 charakterystyk demograficznych populacji. Nazwij je: rozrodczość, śmiertelność, emigracja, imigracja
9. Które z charakterystyk demograficznych mają dodatni, a które ujemny wpływ na liczebność populacji. Zaznacz wpływ dodatni znakiem +, wpływ ujemny znakiem -
rozrodczość, imigracja +
śmiertelność, emigracja -
10. Dokończ równanie iteracyjne wzrostu wykładniczego populacji i narysuj wykres takiego wzrostu populacji w czasie; X - czas, Y - liczba osobników:
N2= N1 + N1 * R; N3= N2 + N2 * R czyli ogólnie:
N(t+1)= Nt + Nt * R
Gdzie R= współczynnik przyrostu
11. Dokończ równanie iteracyjne wzrostu logistycznego populacji i narysuj wykres takiego wzrostu populacji w czasie; X - czas, Y - liczba osobników:
N(t+1)= Nt + Ny * R (K-Y/K) gdzie K= pojemność siedliska ~ granice wzrostu populacji
12. Oblicz przy pomocy równania iteracyjnego wzrostu wykładniczego liczebność populacji w czasie t+3:
Nt+3= Nt+2 + Nt+2 * R
13. Co się dzieje z populacją gdy R = 0 ?
nie rośnie, ani nie maleje
14. Co się dzieje z populacją gdy R jest ujemne?
maleje
15. Podaj trzy metody oceny liczebności populacji:
metoda spędu, metoda wyłowu, metoda znakowania i wypuszczania CMRR
16. Podaj jak zapisać zależność między następującymi elementami budżetu energetycznego organizmów heterotroficznych: asymilacją - A , produkcją netto Pn i respiracją R:
A= Pn+R
17. Podaj jak zapisać zależność między następującymi elementami budżetu energetycznego organizmów heterotroficznych: konsumpcją pokarmu - C, jego asymilacją - A i wydalaniem - FU:
C= A+FU
18. Procesy zachodzące w czasie sukcesji wtórnej (obwiedź odpowiedź prawidłową - np. rośnie):
a) różnorodność gatunków: rośnie/maleje
b) tempo wymiany składników pokarmowych: rośnie/maleje
c) średnia liczba potomstwa: rośnie/maleje
d) biomasa ekosystemu: rośnie/maleje
19. Ułóż prawidłowo hierarchię następujących systemów ekologicznych:
biosfera, osobnik, zespół- osobnik, zespół, biosfera
20. Ułóż prawidłowo hierarchię następujących systemów ekologicznych:
ekosystem, populacja, biom- populacja, ekosystem, biom
21. Wskaż pierwiastki biogenne (obwiedź odpowiedź prawidłową):
wodór, hel, tlen, wapń, magnez, kadm
22. Wskaż pierwiastki biogenne (obwiedź odpowiedź prawidłową):
węgiel, srebro, azot, siarka, ołów, fosfor
23. Biosferę tworzą następujące elementy:
a) litosfera
b) geosfera
c) hydrosfera
d) atmosfera
24. Najbardziej produktywne ekosystemy Ziemi to:
a) estuaria
b) pustynie
c) oceany
d) lasy tropikalne
25.Największym wolumenem produkcji pierwotnej odznaczają się ekosystemy Ziemi:
a) oceany
b) lasy tropikalne
c) estuaria
d) pustynie
26. Co miało szczególne znaczenie dla powstania życia na Ziemi w naszym układzie słonecznym:
a) odległość orbity od słońca
b) odległość orbity od granic układu
c) położenie orbity bliżej słońca za wielkimi planetami
d) orbita eliptyczna
27. Wpływ organizmów żywych na planetę to:
a) utworzenie gęstej atmosfery składającej się głównie z dwutlenku węgla
b) utworzenie gęstej atmosfery składającej się z azotu i tlenu
c) znaczny wpływ na obieg azotu i węgla w biosferze
d) długoterminowe wahania klimatu
28. Wzrost ilości dwutlenku węgla w atmosferze wynika ze:
a) spalania paliw kopalnych
b) wzrostu powierzchni leśnej na Ziemi
c) wzrostu temperatury oceanów
d) wzrostu produkcji pierwotnej na Ziemi
29. Zmiany klimatu w ostatnim stuleciu zależały od gazów cieplarnianych, wymień trzy z nich:
dwutlenek węgla, metan, podtlenek azotu
30. Przewidywane zmiany klimatu Ziemi w okresie stulecia to (obwiedź odpowiedź prawidłową):
a) wzrost/ spadek temperatury
b) wzrost/spadek poziomu oceanów i mórz
c) wzrost/spadek opadów (i wzrost i spadek)
31. Człowiek przyczynia się do pogłębienia efektu cieplarnianego poprzez (wybierz i zaznacz prawidłową odpowiedź):
a) wycinanie lasów
b) budowę zbiorników wodnych
c) produkcję energii
d) spalanie paliw kopalnych
32. W dłuższym przedziale czasowym (kilkaset do kilku tysięcy lat) grozi nam oziębienie. Z czym to jest związane:
a) z cyklem Milankowicia
b) z oddalaniem się Ziemi od słońca
c) ze wznoszeniem się Tybetu
d) z aktywnością wulkanów
33. Która z cech zmian klimatu odznacza się największą inercją:
a) zmiany zawartości CO2 w atmosferze
b) zmiany temperatury powierzchni Ziemi
c) zmiany temperatury oceanów
d) zmiana powierzchni lodowców
34. Które z czynników najsilniej ograniczają nasze możliwości walki przed wtargnięciem wód Bałtyku na obszar lądowy Polski
a) czynniki środowiskowe
b) czynniki demograficzne
c) czynniki ekonomiczne
d) czynniki organizacyjno-prawne
35. Jakie zmiany klimatyczne w kontekście glacjał-interglacjał są bardziej kosztowne dla populacji ludzkiej:
a) ocieplenie
b) oziębienie
36. Czy na różnorodność biologiczną składa się (wybierz i zaznacz prawidłową odpowiedź):
a) zmienność osobników w obrębie populacji (gatunku)
b) zmienność osobników w krajobrazie
c) bogactwo gatunków w ekosystemie
d) zmienność bogactwa ekosystemów w krajobrazie
37. Czy różnorodność biologiczna podlega ochronie:
w postaci konwencji międzynarodowej
w postaci krajowych strategii ochrony bioróżnorodności
w postaci ochrony tworów geomorfologicznych
w postaci ochrony roślin przed szkodnikami
38. Wymień cztery znane Ci formy ochrony przyrody
Park narodowy, rezerwat przyrody, Natura 2000, pomniki przyrody
39. Które z wymienionych konwencji dotyczą ochrony przyrody lub środowiska
Konwencja z Tokio
Konwencja z Kioto
Konwencja berneńska
Konwencja berlińska
40. Która z wymienionych konwencji zakazuje międzynarodowego handlu dzikimi roślinami i zwierzętami i ich elementami
Konwencja ramsarska
Konwencja berneńska
Protokół kartageński
Konwencja waszyngtońska
41. Wymień co najmniej trzy krajowe organizacje lub fundacje zajmujące się ochroną przyrody i środowiska
Liga Ochrony Przyrody, Polski Klub Ekologiczny, Pracownia Na Rzecz Wszystkich Istot
42. Wymień co najmniej trzy międzynarodowe organizacje lub fundacje zajmujące się ochroną przyrody i środowiska
Greenpeace, IUCN- Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody, WWF- Światowy Fundusz na Rzecz Dzikiej Przyrody
43. Jakie organizacje rządowe i samorządowe finansują w Polsce ochronę środowiska i przyrody
Ekofundusz, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska
44. Jakie europejskie akty prawne stały się podstawą utworzenia europejskiej sieci obszarów chronionych Natura 2000
DYREKTYWA SIEDLISKOWA & DYREKTYWA PTASIA
45. Polska objęła siecią Natura 2000 następujący procent powierzchni kraju:
do 5%
od 5,1% do 10,0%
od 10,1% do 15,0%
powyżej 15%
46. Czy parki narodowe, rezerwaty przyrody i parki krajobrazowe stanowią:
wyraźnie mniej niż połowę powierzchni obszarów Natura 2000
około połowy ich powierzchni
wyraźnie więcej niż połowa obszarów Natura 2000
47. Które z wymienionych form ochrony mogą wchodzić w skład obszaru Natura 2000
parki narodowe
rezerwaty przyrody
parki krajobrazowe
wszystkie wymienione
48. Jak radzą sobie ptaki z problemem przegęszczenia populacji:
a) poprzez bardziej intensywne poszukiwanie pokarmu
b) poprzez zachowania terytorialne
c) poprzez procesy adaptacyjne
d) poprzez emigracje
49. Czy rozwój zrównoważony jest:
naszym działaniem instynktownym
działaniem emocjonalnym
działaniem racjonalnym
50. Jakie przyczyny były podstawą rozwoju ekspansji rasy białej w historii
a) zasiedlanie obszaru, który podlegał cyklicznym zlodowaceniom
b) zasiedlanie obszarów o znacznym komforcie klimatycznym
c) konkurencja z innym gatunkiem hominida
d) konieczność migracji oceanicznych
51. Konsekwencje dominacji rasy białej na świecie to:
narzucenie innym własnych języków
rozprzestrzenienie własnego pożywienia
rozprzestrzenienie własnego sposobu myślenia
wzrost liczebności rasy białej kosztem innych
52. Co było przyczyną załamania populacji Polinezyjczyków na Wyspie Wielkanocnej
a) nadmierny rozrost liczebności
b) wycięcie drzew
c) wybuch wulkanu
d) wojny z obcymi przybyszami
53. Przyczyny wymarcia Wikingów na Grenlandii to:
a) oziębienie klimatu
b) brak umiejętności wykorzystania istniejących źródeł pożywienia
c) prowadzenie wojen
d) ocieplenie klimatu
54. Z powodu naszych nierozważnych działań w skali Ziemi grozi naszemu gatunkowi:
a) wymarcie
b) zanik innowacyjności
c) załamanie cywilizacji
d) przyspieszenie wzrostu populacji
55. Reguły ery ekologicznej powstały na podstawie następujących dokumentów:
a) prawa międzynarodowego
b) Raportu U'Thanta
c) Raportu Klubu Rzymskiego
d) opracowania WWF (World Wildlife Fund)
56. Które z wymienionych niżej charakterystyk wziął pod uwagę Meadows w pierwszym raporcie Klubu Rzymskiego:
a) zanieczyszczenie środowiska
b) postęp wiedzy
c) ilość dostępnych zasobów naturalnych
d) produkcja stali
57. Jakich właściwości populacji ludzkiej Meadows nie wziął w pierwszym raporcie pod uwagę:
a) ekspansywności
b) innowacyjności
c) zdolności do agresji
d) zdolności manualnych
58. Jakie były główne postawy czytelników raportu Meadowsa:
a) obojętność
b) surowa krytyka
c) uświadomienie konieczności zmian dotychczasowych działań
d) wątpliwości
59. Czy raport Meadowsa skłonił społeczeństwa Ziemi do zmiany postępowania:
a) nie zmieniono dotychczasowych działań
b) ograniczono spożycie energii i wykorzystanie surowców mineralnych
c) podniesiono standardy ochrony środowiska
d) przyspieszono rozwój gospodarczy kosztem środowiska
60. Które z wymienionych charakterystyk potwierdzają kryzys ekologiczny Ziemi w raporcie Worldwatch Institute
a) zmniejszanie się różnorodności gatunków
b) zmiany klimatu
c) wzrost opadów
d) powiększanie się ubytków w warstwie ozonowej
61. Do kogo przyrównał Ehrlich populację ludzką:
a) do stada małp lecących samolotem i niszczących go
b) do populacji motyli beztrosko spijających nektar bez oglądania się na konsekwencje
c) do ławicy ryb obojętnie przyglądających się otoczeniu
d) do topiących się w wodzie lemingów opanowanych instynktem stadnym
62. Czym jest ekorozwój:
a) ideą społeczno-filozoficzną
b) nowym kierunkiem badań
c) nową teorią ekonomiczną
d) nowoczesnym kierunkiem rozwoju gospodarki
63. Wymień trzy główne cechy rozwoju zrównoważonego:
Zrównoważenie, trwałość, samopodtrzymanie
64. Czym jest zrównoważenie rozwoju:
a) wzrostem ekonomicznym, który jest stabilny
b) wzrostem ekonomicznym, który nie zmniejsza rozwoju społecznego i dobrostanu środowiska
c) wzrostem ekonomicznym, który poprawia stan środowiska
d) żadnym z powyższych
65. Cele rozwoju zrównoważonego wg Kozłowskiego to:
a) zapewnienie warunków odnowy biologicznej człowieka
b) zachowanie możliwości dalszego wzrostu gospodarczego
c) zachowanie równowagi ekologicznej w kluczowych ekosystemach
d) zmniejszenie nacisku na przyrodę żywą
66. Jakie z niżej wymienionych praw należą do praw ekorozwoju wg. Kozłowskiego:
a) prawo serii
b) prawo celu
c) prawo regionu
d) prawo stanowione przez państwo
67. Jakie z niżej wymienionych zasad należą do zasad rozwoju zrównoważonego:
a) zasada kooperacji
b) zasada integralności
c) zasada respektowania ekorozwoju
d) zasada dobrego sąsiedztwa
68. Jakie z niżej wymienionych zasad należą do zasad rozwoju zrównoważonego:
a) zasada prewencji
b) zasada reagowania
c) zasada publicznej partycypacji
d) zasada podnoszenia podatków
69. Rozwój zrównoważony można nazwać ładem zintegrowanym. Które z niżej wskazanych cech należą do ładu zintegrowanego:
a) społeczny
b) naukowy
c) geograficzny
d) ekonomiczny
70. Na jakim schemacie oparte są wskaźniki środowiskowe:
a) presja, stan, reakcja
b) wskaźniki przyczyny i wskaźniki skutku
c) wskaźniki przyrodnicze, środowiskowe, społeczne
d) wskaźniki ekonomiczne, wskaźniki moralne, wskaźniki prawne
71. Wskaźniki presji w dziedzinie środowiska to:
a) produkcja SO2,
b) produkcja pyłów
c) zawartość CO2 w atmosferze
d) produkcja wody
72. Wskaźniki stanu w dziedzinie środowiska to:
a) zawartość tlenków azotu w atmosferze
b) produkcja ścieków
c) miano coli
d) poziom hałasu
75. Wskaźniki reakcji w dziedzinie środowiska to:
a) poziom odpylania spalin
b) procent ścieków oczyszczonych
c) udział ryb łososiowatych w rzekach
d) skażenie atmosfery związkami uranu
76. Wskaźniki presji w dziedzinie społecznej wg ONZ to:
a) stopa wzrostu populacji
b) stopa bezrobocia
c) roczna konsumpcja żywności
d) liczba przejechanych kilometrów
77. Wskaźniki stanu w dziedzinie społecznej wg ONZ to:
a) przeciętna płaca kobiet i mężczyzn
b) liczba zatrudnionych nieletnich
c) liczba kontynuujących edukację
d) całkowita liczba mieszkań
78. Wskaźniki reakcji w dziedzinie społecznej wg ONZ to:
a) procent PKB przeznaczony na edukację
b) średni dochód gospodarstwa rolnego
c) liczba uczniów kończących szkołę średnią
d) wydatki na ochronę zdrowia
79. Wskaźniki presji w dziedzinie ekonomicznej wg ONZ to:
a) PKB na mieszkańca
b) udział kolei w transporcie lądowym
c) roczna konsumpcja energii na głowę
d) liczba lotnisk cywilnych
80. Wskaźniki stanu w dziedzinie ekonomicznej wg ONZ to:
udział odnawialnych źródeł energii w produkcji energii
stosunek zadłużenia do PKB
stosunek zadłużenia jednostek samorządowych do zadłużenia państwa
promocja odnawialnych źródeł energii
81. Wskaźniki reakcji w dziedzinie ekonomicznej wg ONZ to:
a) procent PKB w wydatkach na ochronę środowiska
b) dotacje na współpracę techniczną w dziedzinie ochrony środowiska
c) komputeryzacja gospodarki
d) liczba bankomatów na 1000 mieszkańców
82. Wskaźniki stanu w dziedzinie instytucjonalnej wg ONZ to:
a) liczba naukowców przypadających na milion mieszkańców
b) liczba lekarzy przypadająca na 1000 mieszkańców
c) poziom wykształcenia producentów rolnych
83. Wskaźniki reakcji w dziedzinie instytucjonalnej wg ONZ to:
a) wydatki na badania jako procent PKB
b) wysokość zarobków pracowników nauki
c) wdrożenie ocen oddziaływania na środowisko
84. Dlaczego ekologia i ochrona środowiska są potrzebne studentom turystyki:
a) dla pozytywnego stosunku emocjonalnego do przyrody i środowiska
b) wiedza dotycząca ekologii i ochrony środowiska jest przydatna dla wielu studentów piszących prace magisterskie z wielu dziedzin turystyki
c) studenci powinni rozpoznać zagadnienia ekologiczne i problemy rozwoju zrównoważonego bowiem zagadnienia ochrony środowiska są współcześnie równoważne zagadnieniom ekonomicznym i społecznym
d) dzięki ekologii i ochronie środowiska ulega poszerzeniu wiedza encyklopedyczna studentów
85. Wskaż dziedziny teoretyczne, które są domeną nauk ekologicznych:
a) ekologia populacji
b) biologia komórki
c) systematyka kręgowców
d) fitosocjologia
86. Wskaż dziedziny nauk stosowanych będących domeną nauk ekologicznych:
a) ochrona przyrody
b) leśnictwo
c) budownictwo przemysłowe
d) biotechnologia
87. Które placówki naukowe podlegają Ministrowi Środowiska:
a) Instytut Ochrony Przyrody
b) Instytut Badawczy Leśnictwa
c) Instytut Melioracji i Użytków Zielonych
d) Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej
88. Jednostki podległe i nadzorowane przez Ministra Środowiska to:
a) Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej
b) Państwowe Gospodarstwo Leśne „Lasy Państwowe”
c) Polski Związek Wędkarski
d) lasy prywatne
89. Organy ochrony przyrody to:
a) Minister Środowiska
b) Dyrektor Parku Narodowego
c) Wojewódzki Konserwator Przyrody
d) Wójt
90. “W owym czasie wyszło rozporządzenie Cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności w całym państwie. Pierwszy ten spis odbył się wówczas gdy wielkorządcą Syrii był Kwiryniusz. Wybierali się więc wszyscy, aby się dać zapisać, każdy do swego miasta. Udał się także Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego zwanego Betlejem, ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida”.
Jakiej metody oceny populacji dotyczy powyższy cytat?
spędu
91. Czy wg koncepcji Gai Lovelocka człowiek działa na biosferę :
a) niszczycielsko
b) wspomagająco
c) nie wpływa istotnie na biosferę
92. Czy stabilność biosfery dzięki działaniom kosmicznym człowieka ulega:
a) zmniejszeniu
b) zwiększeniu
c) nie zmienia się
93. Nieuświadomione potrzeby człowieka związane z przyrodą to:
a) potrzeba przestrzeni
b) biofilia
c) harmonia
d) dystans do przyrody
94. Dlaczego człowiek powinien chronić przyrodę:
a) ze względów etycznych
b) bo jest mu potrzebna
c) bo to lubi
d) bo jest to ważna dziedzina działalności społecznej
95. „Pamiętaj, znajdziesz się w opozycji do ludzi często inteligentnych, atrakcyjnych i otwartych (nawet tobie życzliwych), którzy nie chcą niczego innego jak dalszego powielania modelu życia akceptowanego przecież od setek lat. Pamiętaj - ci ludzie są obcy twojej krwi, obcy twoim dzieciom i wnukom. Skażeni destrukcją przekazują swoje poglądy swojemu potomstwu. Są niczym innym jak zagrożeniem tego świata”.
Ludzie, którzy reprezentują powyższe poglądy to:
zwariowani ekolodzy
głębocy ekolodzy
zieloni
ekologiści
Dodatkowe pytania egzaminacyjne z ekologii dla dziennych i zaocznych TIR III roku
94. Zaznacz prawidłowo przyczyny masowego rozwoju turystyki:
a) większa liczba potomstwa przypadająca na rodzinę,
b) więcej wolnego czasu we współczesnych społeczeństwach,
c) większa liczba emerytów,
d) większe zaangażowanie w pracę zawodową.
95. Zakłócenia spowodowane przez turystę u zwierząt wyższych to:
a) zakłócanie dóbr i własności,
b) naprzykrzanie się.
c) hałasowanie,
d) atakowanie
96.Od czego zależy dystans ucieczki u ptaków:
a) od rodzaju zdobywanego pożywienia,
b) od rozmiarów ciała,
c) od koloru upierzenia,
d) od posiadania młodych.
97. Deklaracja Berlińska powstała po szczycie Ziemi w Rio de Janeiro jako odpowiedź ludzi zajmujących się turystyką na idee rozwoju zrównoważonego. Wymień przynajmniej trzy elementy tej deklaracji:
podróże i turystyka winny sprzyjać zachowaniu i ochronie ekosystemów Ziemi
Ochrona środowiska powinna stanowić integralną część procesów rozwoju
Narody muszą ostrzegać się o klęskach naturalnych mogących zagrozić turystom lub regionom turystycznym
98. Czy do 4 zbiorów kryteriów turystyki zrównoważonej należy:
a) dobrostan lokalnej społeczności,
b) zadowolenie turystów,
c) zwiększenie dochodu touroperatorów,
d) zwiększanie liczby turystów w obszarach destylacji.
99. Podaj co najmniej dwa wskaźniki oceniające stan środowiska kulturowego i przyrodniczego wg. WTO:
Procent aktywności turystycznej z właściwym zarządzaniem zasobami,
Efektywność pomiarów zarządzania zasobami np. przez ilość odpadów i wody konsumowanych przez turystów
100. Podaj przynajmniej dwa wskaźniki dotyczące zarządzania i monitoringu turystów wg. WTO:
Istnienie zdefiniowanej pojemności turystycznej
Istnienie właściwej metody rejestracji turystów