Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Józefa Gwalberta Pawlikowskiego w Przemyślu Filia w Jarosławiu Os. im. Armii Krajowej 21, 37-500 Jarosław, tel. [phone], NIP 795-16-32-128, e-mail : [e-mail] , www.pedagogiczna-jaroslaw.org.pl

„Prawa dziecka”

Bibliografia adnotowana w wyborze za lata 2000 - 2010

Jeżeli najbardziej niewinne i bezbronne dziecko nie może czuć się bezpiecznie w jakimś społeczeństwie, wówczas już nikt bezpiecznie czuć się w nim nie może!

(Stefan Wyszyński)

Opracowała

mgr Dorota Grząba

nauczyciel - bibliotekarz

Jarosław, listopad 2010 r.

Bibliografia prymarna, adnotowana obejmuje wszystkie wydawnictwa zwarte oraz artykuły z czasopism na temat praw dziecka za lata 2000 - 2010. Dodatkowo uwzględnia najważniejsze publikacje sprzed roku 2000. Wydawnictwa te są dostępne w Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej w Przemyślu Filia w Jarosławiu. W zestawieniu znalazły się:

• ochrona praw dziecka w świetle międzynarodowych i polskich dokumentów prawnych,

• pojęcie godności i podmiotowości dziecka w obliczu prawa,

• historia rozwoju świadomości praw dziecka w społeczeństwie, a także promocja
  i obrona praw dziecka,

• historia badań i regulacja prawna dotycząca sytuacji dziecka chorego w szpitalu,

• prawa dziecka niepełnosprawnego,

• prawa dziecka w edukacji (działania szkoły w zakresie propagowania praw dziecka),

• prawne podstawy sprawowania opieki nad rodziną i dzieckiem w Polsce,

• rozbieżności między zapisami w Konwencji o Prawach Dziecka a zapisami w polskim prawodawstwie,

• odpowiedzialność za dziecko umieszczone poza rodziną,

• sytuacja dziecka w postępowaniu sądowym,

• współczesna profilaktyka dotycząca przeciwdziałaniu krzywdzenia dziecka,

• przepisy prawne z zakresu ochrony dziecka przed przemocą.

Wykaz zawiera również najważniejsze akty prawne regulujące prawa dziecka w ramach ONZ i Rady Europy: Konwencję o Prawach Dziecka nazywaną Światową Konstytucją Praw Dziecka, Konwencję o Wykonywaniu Praw Dzieci. W dalszej kolejności w ramach systemu prawnego Unii Europejskiej: Decyzję Rady z 29.05.2000 r. w sprawie zwalczania dziecięcej pornografii w Internecie, Dyrektywę Rady Nr 94/33/WE z 22.06.1994 r. w sprawie ochrony pracy osób młodych. W Polsce najważniejszymi aktami odnoszącymi się do dziecka są: Konstytucja RP, Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka, Ustawa o systemie Oświaty, Ustawa
o Przeciwdziałaniu Przemocy w Rodzinie.

W bibliografii ujęte zostały materiały metodyczne służące do praktycznego wykorzystania w szkołach na wszystkich etapach kształcenia.

Wydawnictwa zwarte

Dom dziecka - placówka socjalizacyjna / Sylwia Badora // W: Z zagadnień pedagogiki opiekuńczej / Sylwia Badora. - Tarnobrzeg : Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Stanisława Tarnowskiego, 2006 . - s. 216 - 234. - ISBN 978-83-89639-11-0 (WJ 52727/10d)

Dom dziecka jako instytucja respektująca prawa dziecka w zakresie umożliwienia regularnych, osobistych i bezpośrednich kontaktów z rodzicami i osobami bliskimi a także w zakresie zaspokojenia podstawowych potrzeb dziecka. Prawo do opieki i wychowania dom dziecka powinien realizować we współpracy z instytucjami i organizacjami pracującymi na rzecz dzieci i ich rodzin.

Dzieci krzywdzone i wykorzystywane seksualnie: poradnik dla nauczycieli, pedagogów
i pracowników socjalnych / Izabela Kałka. - Sosnowiec: "Projekt-Kom", 2007. ISBN 978-83-925611-1-8 (CzJ 343.6)

W książce omówiono przepisy prawne z zakresu ochrony dziecka przed przemocą: w prawie karnym, prawie rodzinnym
i opiekuńczym i Ustawie o Przeciwdziałaniu Przemocy w Rodzinie z 29 lipca 2005 r.

Dziecko i jego prawa: praca zbiorowa / pod red. Elżbiety Czyż. - Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej, 1992. ISBN (WJ 47456)

Zbiór artykułów przygotowanych i przeznaczonych przede wszystkim dla pedagogów, ludzi bezpośrednio pracujących
z dzieckiem. Szczególnie dużo miejsca autorzy poświęcają prawom dziecka w szkole i rodzinie; dwóch najważniejszych środowisk w życiu dziecka. Skupiono uwagę na prawach cywilnych, uznając je jako podstawę podmiotowego traktowania dziecka. To rodzaj informatora, przewodnika po polskim prawie rodzinnym i Konwencji przytoczonej w całości.

Dziecko pod parasolem prawa : [poradnik dla profesjonalistów pomagających dzieciom] / Jolanta Zmarzlik, Emilia Naumann. - Warszawa: Fundacja Dzieci Niczyje, 2008. ISBN 978-83-926185-1-5 (WJ 52275)

Poradnik adresowany do wszystkich osób pracujących z dziećmi, jak pedagodzy szkolni, nauczyciele czy rodzice, który chcą zmienić trudną sytuację swoją i dziecka. Książka przedstawia sytuację dziecka wg polskiego prawa i gdzie należy interweniować, w przypadku stwierdzenia przemocy wobec dziecka. Praktyczna strona książki kreśli konkretne przykłady losów dzieci, a także wzory pism procesowych.

Dziecko w kręgu wychowania / red. Bogusława Jodłowska. - Kraków: "Impuls", 2002. ISBN 83-7308-119-4 (CzJ 37.01)

Książka powstała jako pokłosie konferencji organizowanej przez Kolegium Nauczycielskie w Gliwicach oraz Fundacji na rzecz Rodziny. Zawiera min. artykuł Małgorzaty Chodorowskiej, Prawa dziecka- ucznia jednym z podstawowych komponentów wychowania podmiotowego. Artykuł ten rozpatrywany jest w dwóch aspektach: styl funkcjonowania nauczycieli u uczniów
i relacja nauczycieli i uczniów w procesie kształcenia.

Międzynarodowe standardy przeciwdziałania krzywdzeniu dzieci / Ewa Jarosz. - Warszawa: "Żak", 2008. ISBN 978-83-89501-92-9 (WJ 52186)

Książka prezentuje przeciwdziałanie krzywdzeniu w ujęciu krajowych i międzynarodowych uregulowań prawnych, dotyczące głównie Europy. Przedstawiono w niej zjawisko krzywdzenia dzieci od czasów najdawniejszych, gdzie dopiero od XX wieku można dostrzegać powolny proces dojrzewania koncepcji ochrony dzieci przed złym traktowaniem i ewolucję świadomości społecznej i naukowej na temat samego zjawiska i jego ograniczenia.

Ochrona praw człowieka w Radzie Europy i w Unii Europejskiej / Grażyna Michałowska.- Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2007. ISBN 978-83-60501-34-4
(WJ 52495, WJ 52292)

Podręcznik, zawierający informacje na temat regionalnego systemu międzynarodowej ochrony praw człowieka, system Rady Europy i tworzący się system międzynarodowej ochrony praw człowieka w tym także i dziecka w UE. W jednym z rozdziałów omówiono prawa dziecka w ujęciu Konwencji o Prawach Dziecka, obowiązki i kompetencje Komitetu Praw Dziecka a także przedstawiono UNICEF jako główną instytucję podejmującą problemy praw dziecka.

Ochrona praw dziecka w polskim prawie karnym na tle postanowień Konwencji o prawach dziecka / Olga Sitarz. - Katowice: Uniwersytet Śląski, 2004. ISBN 83-226-1348-2 (CzJ 341)

Autorka niniejszej pracy szuka przede wszystkim odpowiedzi na pytanie, czy polskie prawo karne, w sposób należyty chroni prawa dziecka zawarte w Konwencji o Prawach Dziecka, szczególnie w zakresie prawa karnego materialnego. Odpowiedź na powyższe pytanie uwzględnia dwa aspekty: pierwszy z nich to, rozważenie roli prawa karnego w ochronie praw dziecka oraz zakresu, w jakim prawo to ma oddziaływać na stosunki, w których dziecko funkcjonuje. Drugi to kształt obecnych przepisów prawa karnego i ich zgodność ze standardami przewidzianymi w Konwencji o Prawach Dziecka.

Opieka zastępcza nad dzieckiem i młodzieżą - od form instytucjonalnych do rodzinnych / pod red. Marioli Racław- Markowskiej, Sławomira Legata. - Warszawa : Instytut Spraw Publicznych, 2004. ISBN 83-88594-39-7 (CZJ 364)

W pracy zbiorowej omówiono problematykę rodzin zastępczych w kontekście polityki społecznej państwa. Zaprezentowano min. podstawy prawne organizowania i funkcjonowania rodzin zastępczych w Polsce, Instytucjonalne i rodzinne formy opieki zastępczej nad dziećmi i młodzieżą.

Pochodzenie dziecka : polskie regulacje prawne na tle ustawodawstw wybranych państw europejskich / red. Stanisław Leszek Stadniczeńko, Magdalena Gołowkin- Hudała. - Opole : Uniwersytet Opolski, 2005 ISBN 83-7395-155-5 (CZJ 347)

W publikacji omówiono regulacje dotyczące ustalania pochodzenia dziecka zawartych w polskim, niemieckim, francuskim, rosyjskim, białoruskim i ukraińskim prawie rodzinnym. Przedstawiono problematykę prawa stanu cywilnego dziecka, postępowania w sprawach o ustalenie pochodzenia dziecka, uznania i zgody matki na uznanie dziecka, prawa dziecka do poznania swojego biologicznego pochodzenia oraz problematykę pochodzenia dziecka a obywatelstwa w prawie francuskim. Praca ta zawiera teksty źródłowe przetłumaczone na język polski fragmenty kodeksów państw europejskich zawierających regulacje związane z ustaleniem pochodzenia dziecka.

Pokój, bezpieczeństwo i prawa człowieka w teorii i praktyce edukacyjnej / red. nauk. Tadeusz Jałmużna, Ryszard Rosa. - Łódź: Wyższa Szkoła Informatyki, 2006. ISBN 83-60282-20-X
(WJ 52611)

Zbiór artykułów składający się z dwóch części: Pokój i bezpieczeństwo i Bezpieczeństwo i prawa człowieka (tu: Wybrane aspekty edukacji w zakresie praw człowieka i demokracji, Pojęcie godności człowieka - dziecka w myśli filozoficznej i etycznej, Szkolna edukacja samorządowa Rudolfa Taubenszlaga, Pedagogika Celestyna Freineta wobec edukacji dla demokracji i praw człowieka, Realizacja prawa do nauki dzieci niepełnosprawnych w Polsce). Dwa ostatnie artykuły to praca badawcza diagnozująca: Wpływ przemocy w rodzinie wobec dziecka w jego osiągnięcia szkolne oraz Rezultaty testowania narzędzia do badań stosunku uczniów do praw i wolności człowieka.

Prawa człowieka: zarys wykładu / Joanna Hołda [i in.]. - Wyd. 2. - Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2008. ISBN 978-83-7526-403-6 (WJ 52518)

Zarys wykładu w zamyśle autorów ograniczony do omówienia wybranych zagadnień dotyczących praw człowieka. W rozdziale szóstym Pt. Wybrane prawa człowieka. Przedstawiona została Konwencja Praw Dziecka oraz wybrane prawa człowieka
w zakresie zakazu dyskryminacji.

Prawa człowieka: dokumenty międzynarodowe / oprac. i przekł. [z ang., fr., ros.] Bożena Gronowska, Tadeusz Jasudowicz, Cezary Mik. - Wyd. 2 (edycja szkolna) popr., uaktual. i uzup. - Toruń : "Comer", 1993. ISBN 83-85149-10-4 (CzJ 341)

Zbiór podstawowych dokumentów międzynarodowych wraz z odpowiednim opisem stanowiący ważne wsparcie w inicjowaniu i prowadzeniu dyskusji podczas lekcji: wiedzy o społeczeństwie, historii a także języka polskiego. Książka jest cennym narzędziem do wykorzystania w szkołach ponadgimnazjalnych, których uczniowie zaczynają rozwijać swoją polityczną świadomość. Edycja zawiera słownik trudniejszych terminów, Słownik organizacji i instytucji międzynarodowych oraz tekst Konwencji Praw Dziecka (Nowy Jork, 20 XI 1989).

Prawa człowieka w szkole: niezbędnik aktywnego rodzica / Maciej Osuch, Lucyna Bojarska. - Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2008. ISBN 978-83-7601-078-6 (WJ 52517)

Praktyczny niezbędnik dla rodziców, zawierający podstawowe informacje najistotniejszych aktów prawnych z zakresu praw człowieka. Akty te zaopatrzone są w wyczerpujący komentarz poszczególnych przepisów. Autorzy zapoznają rodziców
z metodami dochodzenia swoich praw w kontaktach ze szkołą.

Prawa człowieka w szkole: niezbędnik dyrektora / Maciej Osuch, Lucyna Bojarska. - Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2008. ISBN 978-83-7601-077-9 (WJ 52516)

Książka ta, to rodzaj informatora z komentarzem dla dyrektorów szkół i nauczycieli, zawierający rzetelne podstawy prawne
z zakresu praw człowieka. Prezentuje wachlarz praw człowieka, który ma ochraniać nie tylko uczniów, ale i nauczycieli, poprzez szczegółowe omówienie najistotniejszych aktów prawnych, zawierających zasady, na których opiera się polski system oświaty.

Prawa dziecka: deklaracje i rzeczywistość: materiały z konferencji, Rembertów 19-21 czerwca 1992 r. / red. nauk. Jadwiga Bińczycka; Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. - Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej; Kraków : "Impuls", 1993. ISBN 83-85543-13-9 (WJ 47454)

Zbiór 35 referatów wygłoszonych na konferencji zorganizowanej dla uczczenia 50. rocznicy śmierci Janusza Korczaka. Specjaliści z różnych dziedzin wiedzy omawiali prawa dziecka w ujęciu interdyscyplinarnym, z dyskursu wyłoniła się rzetelna analiza rzeczywistości dziecięcej. Diagnoza ta obnażyła obszary znane i nieznane, tragiczne losy dzieci w perspektywie historycznej i współczesnej w skali Polski i świata. Przedstawiono problem dzieci - ofiar przemocy fizycznej, psychicznej, personalnej, strukturalnej w środowiskach szkolnym i domowym.

Prawa dziecka : dokumenty Rady Europy / oprac. Wiesława Kostrzewa-Zorbas. - Warszawa : Biuro Informacji Rady Europy, 2006. ISBN 83-60216-35-5 . - ISBN 978-83-60216-35-4 (WJ 53229)

Zbiór aktów prawnych wypracowanych przez Radę Europy: Konwencje, Zalecenia i rezolucje Komitetu Ministrów, Zalecenia Zgromadzenia Parlamentarnego.

Prawa dziecka / Marian Balcerek. - Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986. ISBN 83-01-05720-3 (WJ 42318)

Książka składa się z czterech części: Geneza praw dziecka, Międzynarodowa ochrona praw dziecka, Rozwój praw dziecka w Polsce, Katalog praw dziecka nakreślony na podstawie istniejącego i funkcjonującego w Polsce ustawodawstwa obowiązującego do lat 80 - tych ubiegłego wieku.

Prawa mniejszości / Jennifer Jackson Preece ; przeł. Małgorzata Stolarska. - Warszawa: "Sic!", 2007. ISBN 978-83-60457-26-9 (WJ 52519)

Problem praw mniejszości, przedstawiono tu min prawo do gwarantowanej przez państwo edukacji w języku mniejszości. Zagadnieniem tym zajmował się System Gwarancji dla Mniejszości Ligi Narodów, który postulował wprowadzenie gwarantowanej edukacji na poziomie podstawowym w językach mniejszości, tam gdzie wymagały tego liczby. Autor prowokuje do odpowiedzi na pytania: czy państwo powinno określać, które dzieci należą do mniejszości i decydować o ich uczestnictwie
w zajęciach prowadzonych w języku mniejszości, czy to jest kwestia decyzji rodziców?

Prawna ochrona rodziny / Marek Andrzejewski. - Wyd. 2 zm. - Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, [2003]. ISBN 83-02-08763-7 (CzJ 347)

Autor w przystępny sposób analizuje zasadnicze przepisy prawa dotyczące spraw rodziny (np. rozwodu, alimentów, władzy rodzicielskiej, praw dzieci, opieki zastępczej nad dzieckiem). Omawiane zagadnienia z pogranicza pedagogiki, prawa, etyki, mają na celu uzmysłowić pedagogom literalne powiązanie prawa z procesem dydaktyczno-wychowawczym. Rozdział 12 poświęcony jest ochronie praw dzieci w działalności organizacji i instytucji. Dodatkowo publikacja zaopatrzona została w aneks, zawierający przykłady pozwów, wnioski i wyroki sądowych. Ich celem jest przybliżenie strony praktycznej omawianych zagadnień.

Przemoc wobec dzieci: rozpoznawanie i przeciwdziałanie / Elżbieta Lisowska. - Kielce: Akademia Świętokrzyska, 2005. ISBN 83-7133-252-1 (CzJ 343.6)

W rozdziale pierwszym omówiono ochronę praw dzieci w świetle obowiązujących dokumentów prawnych: - ustawy zasadniczej Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 r., Konwencji o Prawach Dziecka, Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (1964), Kodeksu karnego (1997). Zwrócono tu uwagę na konieczność wychowywania społeczeństwa do respektowania praw dzieci.
W tym kontekście ważne jest stwierdzenie, że katalog praw dziecka powinien być zastąpiony katalogiem powinności wobec dziecka.

Razem przeciw przemocy / Irena Pospiszyl. - Warszawa: "Żak", 1999. ISBN 83-88149-13-X (WJ 48971, WJ 49152, WJ 51008)

Książka jest poradnikiem zarówno dla pracowników zajmujących się specjalistyczną pomocą osobom dotkniętych przemocą, jak i dla ludzi niezwiązanych zawodowo a, które wykazują zainteresowanie zjawiskiem przemocy. Autorzy podejmują się odpowiedzi na pytania: Jak zwalczać przemoc? Do kogo zwrócić się o pomoc? I jakie są prawokarne i cywilnoprawne środki ochrony przed przemocą.

Rzeczywistość praw dziecka w rodzinie / Anna Kwak, Andrzej Mościskier. - Warszawa: "Żak", 2002. ISBN 83-88149-83-0 (WJ 51533/7d)

Pozycja zawiera następujące zagadnienia: dziecko i dzieciństwo w perspektywie teoretycznej, prawa dziecka - teorie i wiedza, rodzina a prawa dziecka, rodzice i dzieci - układ podporządkowania czy partnerstwa. Autorzy dokonują analizy praw dziecka w ujęciu teoretycznym i badawczym. Omówione problemy, dotyczą przestrzegania praw dziecka w rodzinie i ograniczeń władzy rodzicielskiej oraz relacji między rodzicami i dziećmi. Przedstawiono także wyniki badań na temat percepcji praw dziecka wśród młodzieży i ich rodziców.

Współczesne kierunki w opiece nad dzieckiem: wybór tekstów / red. nauk. Zofia W. Stelmaszuk. - Warszawa: "Żak", 1999. ISBN 83-88149-040 (WJ 49158)

Wybór tekstów poświęcony współczesnym tendencjom w opiece nad dzieckiem. W ujęciu europejskich, amerykańskich
i kanadyjskich psychologów, pedagogów, prawników, pracowników socjalnych. Pierwsza część pracy autorstwa Euglena Verhellana odwołuje się do rozwoju praw dziecka i zmian jakie dokonały się w tym zakresie w Europie. Zaprezentowano także najważniejsze instrumenty międzynarodowe i mechanizmy ich funkcjonowania stojące na straży praw dzieci. Artykuł autorstwa Hermana E.M. Baartmanna dotyczy przemocy, m.in. seksualnej wobec dziecka oraz zmian w społecznej ocenie zjawiska.

Wyzwania pedagogiki krytycznej i antypedagogiki / Tomasz Szkudlarek, Bogusław Śliwerski. - Wyd. 2 popr., rozsz. - Kraków: "Impuls", 1992. ISBN 83-85543-06-6 (WJ 48397)

Walka o prawa dzieci do równouprawnienia z dorosłymi. Antypedagodzy amerykańscy i ich europejscy zwolennicy przyczynę przedmiotowego traktowania dziecka upatrują w tym, że współczesny świat jest urządzony zgodnie z potrzebami i interesami ludzi dorosłych a nieletni są ostatnią mniejszością w świecie „klasą niewolniczą” która podlega różnym mechanizmom i prawom segregacji i dyskryminacji. Polskie prawo nie wypracowało żadnego odrębnego dokumentu ujmującego całościowo prawa dziecka Prawa te zostały te zostały nakreślone w Konstytucji, w prawie cywilnym, rodzinnym i opiekuńczym, prawie pracy, prawie administracyjnym i karnym. Autorzy zauważają, że w myśl tych dokumentów dzieci nie są podmiotami praw gdyż nie wolno im z nich korzystać bezpośrednio. Widać tu wyraźną sprzeczność między funkcjami założonymi a realizowanymi danego prawa.

Wydawnictwa ciągłe

Bronię najsłabszych. Rozmowa z Pawłem Jarosem - Rzecznikiem Praw Dziecka. Rozm. przepr. Bogdan J. Krawczyk // Nowa Szkoła.- 2002, nr 4, s. 25- 26

Konferencja „Przemoc w mediach”, która dotyczyła ograniczenia emisji programów zawierających szkodliwe sceny przemocy. Przedstawiono tradycje urzędu Rzecznika Praw Dziecka w Świecie. Rodzaje spraw, jakie trafiły do urzędującego rzecznika Praw Dziecka w Polsce.

Czy uczniom potrzebny jest specjalny rzecznik? / Arleta Biegańska // Dyrektor Szkoły. - 2007, nr 10, s. 14 -15

Cel powoływania rzeczników. Podkreślono rolę nieformalnych rzeczników praw dziecka w kręgu rodzinnym: rodziców, dziadków, rodziców chrzestnych, w środowisku szkolnym: wychowawców, pedagogów i psychologów i dyrektora szkoły a także instytucje powołane do kontroli praw dziecka np. sądy rodzinne.

Czy uczyć znajomości praw człowieka i praw dziecka w szkole podstawowej / Lidia Wojtaszewska // Dyrektor Szkoły. - 2007, nr 10, s. 22-23

Artykuł dotyczy nieporozumień wokół praw dziecka, wynikający często z tendencji do utożsamiania praw z podstawowymi potrzebami człowieka. Niezmiernie ważne jest, aby właśnie w szkole nie tylko w teorii, ale również w praktyce dzieci poznawały zasady funkcjonowania państwa prawa i uczyły się szacunku dla prawa w ogóle. To właśnie na szkołach spoczywa obowiązek wyposażenia dzieci w wiedzę o ich prawach z jednoczesnym uświadamianiem konieczności bezwarunkowego przestrzegania praw innych. Propozycje zajęć realizowanych przez pedagoga i bibliotekarza w ramach lekcji bibliotecznych i wychowawczych.

Czy w Polsce przestrzega się praw dziecka?/ Elżbieta Pawlej // Edukacja i Dialog. - 2001, Nr 7,
s. 6-11

Artykuł omawia prawa dziecka zawarte w Konwencji o Prawach Dziecka z podziałem na prawa: prawa i wolności osobiste, socjalne, kulturalne, polityczne. Podkreślone zostało także przyznanie w Konwencji szczególnych praw do ochrony
w szczególnych przypadkach np. dotyczących niepełnosprawności, upośledzenia. Omówiono także dwa zastrzeżenia wniesione przez Polskę przy ratyfikacji Konwencji w 1991 r. dotyczyły one zachowania tajemnicy pochodzenia dziecka w przypadku adopcji, oraz nie dopuszczania rekrutowania do wojska poniżej 18 lat życia. Omówiono także inne rozbieżności między zapisami Konwencji a zapisami w polskim prawodawstwie. system opieki nad dzieckiem, zmieniający się w Polsce

Czy znasz swoje prawa? / Małgorzata Święchowicz // Cogito.- 2009, nr 10, s. 6-8.

Świadomość uczniów dotycząca znajomości praw im przysługujących. Udział jednej z polskich szkół w międzynarodowym projekcie realizowanym przez Amnesty International ph. „Szkoła Przyjazna prawom człowieka”.

„Dzieci głosu nie mają” / Danuta Głomba, Elżbieta Moryc // Dyrektor Szkoły. - 2002, nr 4,
s. 30-31

Artykuł diagnozuje stopień świadomości polskiego dziecka na temat swoich praw. Przedstawiono wyniki badań ankietowych, które przeprowadzono w 300 wrocławskich gminach, wykazujące niski poziom świadomości gimnazjalistów, którzy nie znając swoich praw nie domagają się ich przestrzegania.

Dzieci nie mogą czekać / Mira Prajsner // Remedium. - 2002, nr 9, s. 1-4

Mityng Rzeczników Praw Dziecka z Europy Środkowej i Wschodniej pt. „Wyzwania i szanse dla promocji i ochrony praw dziecka w Europie Środkowej i Wschodniej”. Głównym celem spotkania była wymiana dotychczasowych doświadczeń Rzeczników Praw Dziecka oraz ich wspólna praca nad wypracowaniem strategii służących: promocji praw dziecka, wzmocnieniu bezpośredniej pracy rzeczników z dziećmi, aktywnemu wykorzystywaniu przez rzeczników międzynarodowych regionalnych instytucji, mechanizmów i struktur służących ochronie praw człowieka.

Dzieci wojny / Krzysztof Mroziewicz, Adam Szostkiewicz // Polityka. - 2004, nr 39, s. 52-56

Reportaż opisujący straty moralne, psychiczne poniesione przez dzieci, które wciągnięto w tryby wojny. Autorzy podkreślają, że zakaz czynienia zła dzieciom przez wykorzystanie ich na wojnie jest jednym z niewielu tabu, jakie funkcjonuje we współczesnej cywilizacji zachodu.

Dziecko a media w praktyce funkcjonowania placówek opiekuńczo-wychowawczych // Marek Andrzejewski // Problemy Opiekuńczo -Wychowawcze. - 2004, nr 7, s. 13-28

Omówiono odpowiedzialność za dziecko umieszczone poza rodziną, w placówce opiekuńczo - wychowawczej
a w szczególności jego prawa do ochrony i poszanowania dóbr osobistych, prawa do prywatności, tajemnicy, zgody na publikację wizerunku. Przykładem łamania praw dziecka w mediach jest telenowela dokumentalna „Kochaj mnie” omówiona
w kontekście, prawa prasowego, Kodeksu cywilnego, Kodeksu karnego, Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Autor prezentuje postulat Rzecznika Praw Obywatelskich, do powołania zespołu, który opracowałby szczegółowe reguły współpracy instytucji pieczy zastępczej z mediami.

Dziecko a zagrożenia współczesnego świata / Jolanta Andrzejewska, Iwona Zwierzchowska // Wychowanie w Przedszkolu. - 2007, nr 2, s. 49-50

Relacja z ogólnopolskiej konferencji naukowej na temat „Dziecko a zagrożenia współczesnego świata”. Podczas której zastanawiano się nad rolą pedagogów, rodziców i współczesnych mediów w zapobieganiu zagrożeniom dzieci i młodzieży, omawiano także wpływ kultury sukcesu i konsumpcji na życie dzieci. Zwracano uwagę na pomoc dzieciom i młodzieży oferowaną przez poradnie, szukano skutecznych programów profilaktycznych dla uczniów na wszystkich etapach kształcenia.

Dziecko w obliczu prawa. Cz. 1 / Mirosław Kaczmarek // Remedium 2006, nr 10, dodatek s. 18-19

Artykuł porusza prawny aspekt problemu. Zarówno Konstytucja RP, Konwencja o Prawach Dziecka, a także inne akty prawne jednoznaczne odwołują się do pojęć godności i podmiotowości dziecka w obliczu prawa. Powstaje pytanie czy dziecko w obliczu prawa jest przez te dokumenty w sposób należyty chronione i czy obowiązujące prawo zabezpiecza go na każdym etapie jego rozwoju.

Dziecko w obliczu prawa. Cz. 2 / Mirosław Kaczmarek // Remedium 2006, nr 12, dodatek s. 18-19

Ciąg dalszy rozważań związanych z ochroną praw dziecka na temat sytuacji dziecka w postępowaniu sądowym jako światka, ofiary i sprawcy. Omówiono wiek odpowiedzialności karnej, podmiotowość dziecka w procedurach sądowych a także warunki szczególnej ochrony dziecka w postępowaniu sądowym.

Dziecko w szpitalu: prawa dziecka chorego a przemoc instytucjonalna w placówkach zdrowia publicznego / Bibiana Mossakowska // Niebieska Linia. - 2006, nr 3, s. 16-19

Pierwsza Polska konferencja „Dziecko w szpitalu” odbyła się w 1981 r. w Warszawie. Owocem tej konferencji była zmiana procedury przyjęć do szpitala i zniesienie zakazu wstępu na oddziały rodziców chorych dzieci. Omówiono rolę pielęgniarki
w działaniach ochronnych na rzecz dziecka hospitalizowanego. Przedstawiono historię badań, regulację prawną dotycząca sytuacji dziecka chorego w szpitalu.

Dziecko w szkole / Lucyna Bojarska, Krzysztof Brzeziński, Tomasz Rek. - Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka, 2006. - Rec.: Jolanta Makowska // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2006, nr 9, s. 63-64

Recenzja książki pt. „Dziecko w szkole”, Jest to poradnik na temat praw ucznia w szkole. Omówiono w niej: nowy status prawny ucznia, nowe prawa, a zarazem obowiązki ucznia w szkole.

Edukacja o prawach człowieka - problemy realizacyjne / Małgorzata Kozak. // Nowa Szkoła. - 2007, nr 8, s. 10-18

Uregulowania prawne w zakresie edukacji dzieci dotyczące znajomości ich praw. Szkoły są zobligowane do uwzględniania problematyki praw człowieka i dziecka w programach wychowawczych i profilaktycznych, które powinny być realizowane na wszystkich etapach kształcenia.

Gdzie w tym wszystkim prawa dziecka? / Krzysztof Zajdel // Edukacja i Dialog. - 2001, nr 7,
s. 12-14

Osobiste doświadczenia autora na temat kondycji i warunków socjalnych przeciętnych polskich rodzin niewydolnych wychowawczo lub dotkniętych ubóstwem, u których w większości, prawa dziecka są lekceważone czy trudne do respektowania.

Jak mówić o prawach dziecka/ Mirosław Kaczmarek // Problemy Opiekuńczo- Wychowawcze. - 2002, nr 6, s.19-21

W dyskusji o prawach dziecka autor opowiada się za metodą dialogu nawiązującego do doświadczeń i poglądów uczestników debat, a także za ukazywaniem potrzeb rozwojowych dziecka i skutków działań dorosłych dla jego rozwoju. Nie bez znaczenia jest styl i ton wypowiedzi obrońców praw dziecka skwapliwie podchwytywany przez media, które często są zainteresowane wyłącznie skrajnymi przykładami łamania praw dziecka. Takie niesprzyjające warunki uniemożliwiają dialog i konstruktywną dyskusję.

Jak realizować prawa najmłodszych dzieci do rozwoju i partycypacji - doświadczenia fundacji Komeńskiego / Anna Blumsztajn // Polityka Społeczna. - 2009, nr 9, s. 67 - 69

Autorka artykułu skupia się na na wymiarze edukacyjnym praw dziecka w wieku przedszkolnym 3 - 6), Jak prawo do rozwoju i uczestnictwa w odniesieniu do małych dzieci rozumiana jest w Polsce, czy i jak jest respektowane. Artykuł zawiera przykłady programów wdrażanych przez Fundację Komeńskiego jednej z nielicznych organizacji społecznych specjalizującej się w działaniach na rzecz małych dzieci.

Konwencja o Prawach Dziecka: geneza i znaczenie / Marek Andrzejewski // Problemy Opiekuńczo- Wychowawcze. - 2000, nr 5, s. 3-7

Przykład pogłębionej refleksji nad treściami zawartymi w przepisach Konwencji o Prawach Dziecka. Specyficzna pozycja dziecka zarówno w przepisach prawnych jak i w działalności organów wymiaru sprawiedliwości. Artykuł omawia główne idee
i wpływ Konwencji na polskie prawo i jego stosowania a także społeczną świadomość potrzeby ochrony praw dziecka.

Na straży praw dziecka / Paweł Jaros. Rozm. przepr. Alicja Basta // Opieka - Wychowanie - Terapia. - 2002, nr 1, dod., s. 6-8

Rzecznik Praw Dziecka, choć sam nie posiada tzw. inicjatywy legislacyjnej, może występować do parlamentu, prezydenta, rządu o podjęcie inicjatywy w sprawie ochrony dziecka. Najważniejsze problemy to: profilaktyka medyczna dzieci, zmiany
w ustawie o pomocy społecznej, jak wspierać rodzinę, poprzez odpowiedni program polityki społecznej.

Nazwisko dziecka : wybrane zagadnienia / Sylwia Łakoma // Problemy Opiekuńczo - Wychowawcze. - 2009, nr 9, s. 26-33

Artykuł omawia rangę i funkcję jakie przypisuje się nazwisku, jego ochronę i prawo do jego posiadania, które bezpośrednio lub pośrednio ujęte zostały w dokumentach międzynarodowych i w przepisach prawa polskiego. Autorka skupia się na zasadach ustalenia nazwiska dziecka i zmiany nazwiska dziecka.

(Nie)samotni rzecznicy / Alicja Qandil, Michał Tracz // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2006, nr 2, s. 55-58

Relacja z odbywającego się w Warszawie w 2005r. zjazdu Europejskiej Sieci Rzeczników Praw Dziecka (ENOC). Organizacja powstała z inicjatywy ambudsmanów w 1997 r. w Trondheim. Podczas obrad rozmawiano o zapobieganiu rozdzielaniu rodziny, prawach dzieci wychowujących się poza rodziną naturalną, oddziaływaniu mediów i reklamy na dzieci. Wiele uwagi poświęcono też sprawom organizacyjnym: określenie statutu i statusu ENOC, zmianom legislacyjnym, współpracy międzynarodowej.

O (niewielkiej) użyteczności prawa dla ochrony uczuć / Marek Andrzejewski // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2005, nr 1, s. 3-10

Tekst wygłoszony na konferencji pt „Przemoc emocjonalna wobec dzieci”. Omówiono w nim sankcje prawne za przemoc emocjonalną wobec dziecka, przemoc emocjonalną jako efekt atrofii państwa, styczność dziecka z rodzicami i innymi osobami bliskimi. Przedstawiono zaawansowane prace nad nowelizacją kodeksu postępowania cywilnego, w którym mają się znaleźć przepisy o mediacji min w sprawach rodzinnych.

O prawach dziecka całkiem poważnie / Elżbieta Czyż ; rozm. Przepr. Anna Staszewska // Niebieska Linia. - 2001, nr 4, s. 16-18

Rozmowa przeprowadzona z Elżbietą Czyż - koordynatorem programu Prawa Dziecka Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Przedstawiono w niej prawa dziecka, które tak jak prawa człowieka podlegają ograniczeniom, ale tylko takim, które są przewidziane przez ustawę, konieczne w społeczeństwie demokratycznym. Omówiono mity wokół praw dziecka, system opieki nad dzieckiem, zmieniający się w Polsce nie wystarczająco sprawnie. Zakaz stosowania kar fizycznych w kodeksie rodzinnym
i opiekuńczym przedstawiony jako zapis trudny do respektowania.

O trudnym dzieciństwie / Jadwiga Raczkowska // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2007, nr 6, s. 44-54

Czynniki ograniczające możliwości rozwojowe i życiowe dzieci w świecie: niski współczynnik urodzeń, samotne rodzicielstwo, bezdomność, dyskryminacja z racji urodzenia i płci, głód i niedożywienie, choroby, brak dostępu do edukacji, przymusowa praca dzieci, przemoc wobec nieletnich, wykorzystywanie seksualne, udział w konfliktach zbrojnych.

Ochrona dzieci: raport ONZ 2006 / Agnieszka Czapczyńska // Niebieska Linia. - 2007, nr 3,
s. 32-34

Obowiązki i zobowiązania Państw należących do Komitetu Ochrony Praw Dziecka KOPD w zakresie zapobiegania wszelkim formom przemocy wobec dzieci. Działania te mają polegać na prewencji, ochronie oraz pomocy ofiarom przemocy poprzez zmianę świadomości i prawa. Świadomość tą należy rozwijać poprzez opracowanie strategii prewencyjnej i tworzenie programów edukacyjnych skierowanych do dzieci.

Od poczęcia do naturalnej śmierci: potrzeba wzmocnienia konstytucyjnej ochrony życia człowieka / Antoni Zięba // Wychowawca. - 2006, nr 10, s. 28-29

Życie człowieka w kontekście regulacji prawnych gremiów międzynarodowych ONZ i Unii Europejskiej. Apel w sprawie wzmocnienia konstytucyjnej ochrony życia poprzez dodanie do 38 art. Konstytucji RP słów „ do momentu poczęcia do naturalnej śmierci”.

Ochrona praw dziecka w Europie Środkowej i Wschodniej / Mirosław Kaczmarek // Problemy Opiekuńczo - Wychowawcze. - 2002, nr 9, s. 56-58

Relacja z Konferencji nt „Wyzwania i szanse dla promocji i ochrony praw dziecka w Europie Środkowej i Wschodniej”. Podczas, której przedstawiono standardy, jakimi powinny kierować się niezależne instytucje ochrony praw dziecka. Wymieniono doświadczenia na temat rozwoju tych instytucji w poszczególnych krajach.

„Polska dla dzieci”: w XV rocznicę uchwalenia konwencji o prawach dziecka / Teresa Dziurzyńska // Wychowanie w Przedszkolu. - 2005, nr 6, s. 4(324)-7(327)

Z okazji uchwalenia XV rocznicy uchwalenia Konwencji o Prawach Dziecka odbyła się w 2004 roku w MENiS konferencja „Polska dla dzieci”. Podczas, której zaprezentowano „Narodowy plan działań na rzecz dzieci 2004 - 2012 „Polska dla dzieci”, powstały w wyniku współpracy administracji rządowej z organizacjami pozarządowymi, oraz z Polskim Komitetem UNICEF
i Biurem Rzecznika Praw Dziecka.

Polskie tradycje w ustanawianiu praw dziecka / Ewa Berkowska // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2006, nr 10, s. 46-50

Rys historyczny dotyczący zagadnień ochrony dziecka w polskiej myśli społecznej oraz życiu publicznym od XII wieku do chwili ratyfikowania przez Polskę w 1991 r. Konwencji o Prawach Dziecka.

Pomoc dziecku uwikłanemu w konflikt rodzicielski / Dariusz Mazur // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2004, nr 7, s. 51-54

Zagadnienia dotyczące zespołu alienacji rodzicielskiej (PAS) oraz sytuacji prawnej dziecka w skonfliktowanej rodzinie. Rola kuratora rodzinnego w postępowaniu przygotowawczym i wykonawczym wobec dziecka uwikłanego w konflikt rodzicielski,
w kontekście ochrony jego praw w ujęciu polskich i międzynarodowych aktów prawnych.

Prawa dzieci ulicy w działalności KKWR / Wiesław Kołak // Opieka - Wychowanie - Terapia. - 2002, nr 1, dod., s. 4-5

Referat autora „Prawa dziecka ulicy w działalności komitetu wychowania resocjalizującego”, wygłoszony podczas konferencji na temat „Rzecznictwo praw dziecka formą urzeczywistnienia dobra dziecka” zorganizowany przez zarząd Główny Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, Międzynarodowy Instytut Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego oraz Urząd miasta Opola. Autor podjął próbę usystematyzowania pojęć: kategoria dzieci ulicy, zjawisko i definicja dzieci ulicy.

Prawa dzieci w edukacji / Stuart Hart [i in.]. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2006. - Rec.: Agnieszka Rowicka // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2007, nr 1, s. 61-62

Recenzja książki w której przedstawiono poglądy i opinie specjalistów z zakresu praw dzieci w edukacji zaprezentowane na
I Międzynarodowej Konferencji Praw Dziecka w Systemie Edukacji, która odbyła się w Duńskiej Królewskiej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Kopenhadze w kwietniu w 1998 r.

Prawa dziecka / Eugen Verhellen // Kwartalnik Pedagogiczny. - R. 46, nr 3/4 (2001), s. 57- 75

Artykuł ten traktuje przede wszystkim o fenomenie wzrastającego zainteresowania prawami dzieci, dokładnie zaś o zmianach wizerunku dziecka i zmianach w podejmowaniu praw człowieka. Omówiono najważniejsze rysy Konwencji. Autorka przekonuje, że na prawa dzieci należy patrzeć z perspektywy geopolitycznej, jak na umowę społeczną. Podkreśliła także związki edukacji
z prawami dziecka. I zaprezentowała działalność Ośrodka Praw Dziecka w Uniwersytecie Gent.

Prawa dziecka a świat polityki / Alicja Grześkowiak // Wychowawca. - 2000, nr 12, s. 14-17

Odczyt wygłoszony na sympozjum: Teologia - Duszpasterstwo, Watykan, 11 - 13. 10. 2000 r. Autorka przestrzega przed traktowaniem praw dziecka jako elementu gry prowadzonej przez świat polityki. Dziecko i jego prawa powinny być priorytetem dla polityki, a nie polityka priorytetem dla praw dzieci.

Prawa dziecka - refleksje nauczyciela gimnazjum / Danuta Glomba, Elżbieta Moryc // Nowa Szkoła. - 2001, nr 7, s. 36-38

Jak prawa dziecka obowiązujące w Polsce są respektowane min w szkole, czy nauczyciele uczą o prawach przysługujących każdemu człowiekowi? Poruszono problematykę respektowania przez uczniów praw innych. Propozycje wykorzystania scenariusza zajęć programu profilaktycznego dla młodzieży „spójrz inaczej”. Przedstawiono wyniki ankiet nauczycieli gimnazjum, które wykazały, że wszyscy biorący w niej udział pedagodzy uświadamiają uczniom prawa, jakie im przysługują. Propozycje do dyskusji.

Prawa dziecka a dobro dziecka / Zenon Grocholewski // Wychowawca.- 2009, nr 3, s. 5-8

Historia rozwoju świadomości praw dziecka w społeczeństwie a także promocja i obrona praw dziecka ze strony Kościoła katolickiego. Omówiono przykłady pogwałcenia praw dziecka w aktualnej rzeczywistości(niedożywienie, głód, choroby, wykorzystywanie seksualne, niewolnictwo). Podjęto próbę zwrócenia uwagi na coraz częstsze niepokojące zjawisko „zanik dzieciństwa” - przyśpieszony rozwój.

Prawa dziecka a szkoła / Wiesława Walc // Nowa Szkoła. - 2005, nr 6, s. 16-24

Polski uczeń jest podmiotem praw zawartych min w Konwencji o Prawach Dziecka. Omówiono fundamentalne prawa do edukacji, do wyrażania opinii, prawo związane z bezpieczeństwem osobistym, bezpiecznym pobytem w szkole, prawo do jawnej i umotywowanej oceny postępów w nauce i zachowaniu. Prawo dziecka do nieskrępowanego uczestnictwa w życiu kulturalnym
i artystycznym, zajęciach rekreacyjnych i zabawach. Przedstawiono wyniki ankiet przeprowadzonych wśród studentów Kolegium Nauczycielskiego w Tarnobrzegu. Badania przeprowadzono w marcu 2004 roku i dotyczyły odpowiedzi na pytanie
z jakich źródeł czerpią wiedzę na temat praw dziecka?

Prawa dziecka po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej / oprac. Mira Prajsner // Remedium. - 2005, nr 1, dod. s. I-III

Przebieg Konferencji dotyczącej funkcjonowania praw dziecka w nowej rzeczywistości unijnej. Aktywność Polski w działaniach na rzecz praw dziecka. Przedstawiono prawa dziecka do wychowania w rodzinie, do życia i ochrony zdrowia a także prawa dzieci niepełnosprawnych.

Prawa dziecka przed sądem. Cz. 1. - bibliogr. / Jacek Świeca // Niebieska Linia. - 2005, nr 4,
s. 26-28

Artykuł porusza zagadnienia dotyczące kwestii formalnych oraz praw i obowiązków dziecka, jako uczestnika postępowania przed sądem, wynikające najczęściej z norm międzynarodowych.

Prawa dziecka w świetle Konwencji o Prawach Dziecka / Remigiusz Krajewski // Wychowanie na co Dzień. - 2007, nr 3, s. 16-18

Analiza postanowień Konwencji o Prawach Dziecka. Jak chroni prawa dzieci Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997r. oraz inne akty prawa polskiego: Ustawa o Systemie Oświaty z dnia 7 września 1991, Kodeks rodzinny i opiekuńczy z dnia 25 lutego 1964. Jednak, aby prawa dziecka były respektowane należy upowszechniać źródła, z których one wynikają. Nieoceniona tutaj wydaje się rola nauczycieli i wychowawców, na których spoczywa powinność podnoszenia świadomości prawnej uczniów w tym zakresie.

Prawa rodziców // Wychowawca. - 2001, nr 9, s. 16-17

Zobowiązania i prawa dotyczące rodziców zostały wyrażone w polskich aktach prawnych oraz dokumentach międzynarodowych: Konstytucja Rzeczpospolitej, Konkordat między Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską, Ustawa
o systemie oświaty, Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 1999 r., Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Konwencja o Prawach Dziecka, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Europejska Karta Praw i Obowiązków Rodziców. Dokumenty te stanowią podstawę do współpracy rodziców i nauczycieli w trosce o edukację młodzieży.

Prawa ucznia i prawa dziecka w edukacji obywatelskiej / Marianna Jaksim // Wiadomości Historyczne.- 2001, nr 2, s. 79- 81

Autorka zwraca uwagę na fakt, że problematyka praw ucznia i praw dziecka wchodzi w zakres wielu przedmiotów do nauczania a zreformowana szkoła ma pełnić funkcję szkoły nauczającej i realizującej w praktyce prawa ucznia. W edukacji obywatelskiej należy propagować idee państwa demokratycznego jako przykład gdzie respektowane są wszystkie prawa człowieka, zaś obowiązkiem nauczycieli jest przekazywanie wiedzy na temat praw ucznia, dziecka i człowieka. Omówione zostały osobiste doświadczenia nauczycielki w zakresie realizacji praw ucznia i praw dziecka w szkole, w której pracuje.

Prawa ucznia na przykładzie prawa do prywatności / Beata Bocian // Nowa Szkoła. - 2008, nr 2, s. 30-39

Prawa dziecka podobnie jak prawa ucznia, to pojęcie z kategorii praw człowieka. Wynikają one z godności i niepowtarzalności dziecka jako jednostki ludzkiej. Prawa ucznia chronią każda osobę, która występuje w roli ucznia i pozostaje w relacji
z systemem oświaty. Są one zbiorem norm prawnych, które maja na celu ochronę interesów ucznia w szkole. W praktyce szkolnej realizacja prawa do prywatności obejmuje przede wszystkim poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego. Zatem wszystkie informacje na temat sytuacji materialnej rodziny ucznia, wyników badań psychologiczno - pedagogicznych oraz sytuacji zdrowotnej ucznia nie mogą być rozpowszechniane. Przedstawiono wyniki badań dotyczące praw dziecka, które przeprowadzono w świetle opinii nauczycieli, rodziców i uczniów.

Prawne podstawy systemu opieki nad rodziną i dzieckiem: wprowadzenie / Marek Andrzejewski // Problemy Opiekuńczo - Wychowawcze. - 2001, nr 4, s. 3-7 

Przedstawiono i omówiono prawne podstawy sprawowania opieki nad rodziną i dzieckiem w Polsce wyznaczone przez: Konstytucję RP, Konwencję o Prawach Dziecka, Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Ustawę z 29 listopada 1990 r. o Pomocy Społecznej ze szczególnym uwzględnieniem systemu opieki zastępczej, zasad planowania stałości opieki i zasad pomocniczości.

Prawo do nauki - podsumowanie i rekomendacje monitoringu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka / raport monitoringu oprac. Jacek Ciechanowski, Elżbieta Czyż, Ewa Szewczyk // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2003, nr 7, s. 13-18

Część raportu diagnozującego system edukacji realizujący podstawowe zobowiązania państwa wobec osób do 18 roku życia objętych obowiązkiem szkolnym. Omówiono organizację dowozu dzieci do szkół, organizację opieki przedszkolnej, zasady finansowania szkół, stan techniczny i baza dydaktyczna szkół, organizację zajęć z etyki, organizację nauczania indywidualnego, pomoc socjalną, skargi i opinie w sprawie działalności szkół.

Prawo do nauki - zobowiązania prawne a rzeczywistość/ Mariusz Dobijański // Nowa Szkoła.- 2009, nr 2, s. 18 - 22

Prawo do nauki to prawo konstytucyjne każdego Polaka. Realizacja obowiązku szkolnego i obowiązku nauki spada na rodziców (prawnych opiekunów), ale także na państwo i jednostki samorządu terytorialnego, będące organem założycielskim dla szkół i placówek oświatowych, które obok rodziców i dyrektorów szkół sprawują nadzór nad realizacją obowiązku szkolnego. Przedstawiono wyniki badań kontrolnych opracowane przez Najwyższą Izbę Kontroli dotyczące realizacji obowiązku nauki przez młodzież w wieku 16 - 18.

Prawo dziecka do godnego życia / Hanna Czerwińska // Remedium. - 2003, nr 2, s. 1-3

Relacja z konferencji „Prawo dziecka do godziwych warunków socjalnych”. Głównym celem spotkania było wypracowanie systemowych rozwiązań służącym pomocy dzieciom biednym oraz przeciwdziałaniu zjawisku dziedziczenia biedy. Poruszono kwestię barier edukacyjnych, zdrowotnych oraz barier związanych z opieką nad dzieckiem. Omówiono także rolę i znaczenie szkoły w pomocy dzieciom dotkniętych biedą.

Prawo dziecka do swobodnej wypowiedzi / Maria Braun-Gałkowska // Edukacja i Dialog. - 2003, nr 10, s. 30-33

Prawo dziecka do swobodnej wypowiedzi omówiono z uwzględnieniem następujących aktów prawnych: Konwencja o Prawach Dziecka, Deklaracja Praw Człowieka, Konstytucja RP. Dokumenty te jednoznacznie wskazują szkołę jako optymalne miejsce do nauki wyrażania swoich myśli, poglądów, Środowisko szkolne jest najlepszym miejscem gdzie respektuje się prawo do swobodniej wypowiedzi oraz prawo do bycia informowanym przez różne źródła. Niemożność wyrażenia swoich myśli przez dzieci prowadzi często do konformizmu, oszustw czy wręcz do zaburzeń zachowania i nerwic.

Prawo dziecka do tajemnicy / Dorota Ruszkiewicz // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2008, nr 1, s. 17- 20

Problem podjęty przez autorkę zawarty jest w pytaniu „Czy i w jakim stopniu dorośli przestrzegają prawa dziecka do tajemnicy”. Prawo do tajemnicy jest przynależne każdemu człowiekowi, jest jednym z wielu wyznaczników poczucia bezpieczeństwa emocjonalnego.

Prawo dziecka do zdrowia / Genowefa Pańtak // Problemy Opiekuńczo - Wychowawcze. - 2006, nr 1, s. 52-54

Relacja z konferencji międzynarodowej zorganizowanej z inicjatywy Polskiego Stowarzyszenia Korczakowskiego przy udziale Departamentu Wychowania i Profilaktyki Społecznej MEiN. Konferencja przebiegała w ramach czterech sesji: „Problemy dziecka we współczesnym świecie”, „Rzeczywistość edukacyjna a prawo dziecka do zdrowia”, „Prawo dziecka do zdrowia”, „Przemoc i agresja jako problem zdrowia publicznego”.

Projekt - kodeks ucznia. [Ogólnopolski Ośrodek Edukacji ks „Civitas Christiana” Gdańsk 2007] / Ferdynand Froissart // Dyrektor Szkoły.- 2009, nr 1, s. 19-22

Projekt kodeksu ucznia opracowany pod kierunkiem dra Ferdynanda Froissarta - wicekuratora gdańskiej oświaty. W założeniu kodeks ma pełnić funkcję zestawu „znaków drogowych” zabezpieczający prawidłowy przebieg procesu dydaktycznego ze szczególnym uwzględnieniem jego części dotyczącej wychowania w szkołach całego kraju. Kodeks ucznia w swym założeniu ma obowiązywać w całym kraju w warstwie podstawowej obejmującej 70 % całości. Dopełnieniem całości 30%, będzie regulacja dotycząca specyfiki danej placówki szkolnej oraz wprowadzenia własnej procedury postępowania wobec ofiary przemocy w szkole.

Realizacja prawa dzieci do zdrowia w Polsce w świetle inicjatyw europejskich / Janusz Szymborski // Problemy Opiekuńczo - Wychowawcze. - 2006, nr 1, s. 9-13

Europejski Komitet Regionalny Światowej Organizacji Zdrowia (ŚOZ) za priorytet uznał problematykę zdrowia oraz rozwoju dzieci i młodzieży, zagadnienie to zostało odzwierciedlone w Raporcie o Stanie Zdrowia w Europie 2005 r. Podczas sesji ŚOZ, która odbyła się w Bukareszcie przyjęto Europejską Strategię na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży. Wyodrębniono w niej siedem najważniejszych zadań dla działalności ŚOZ: Dwa z nich dotyczą zdrowia matki i noworodka oraz zdrowia młodzieży, aktualnych problemów opieki zdrowotnej nad dzieckiem w Polsce. Zajęto się także opieką okołoporodową
i noworodkiem, w sferze zainteresowań znalazło się także zwalczanie chorobowości i umieralności dzieci, zdrowie młodzieży
i medycyna szkolna.

Rola geografii w kształtowaniu postaw tolerancji / Joanna Szczepankiewicz - Batek. // Geografia w Szkole. - 2007, nr 1, s. 26-28

Geografia jako przedmiot szkolny jest dyscypliną w naturalny sposób predysponowaną do szerzenia postaw tolerancji. Jest, bowiem jedynym w programie nauczania przedmiotem, który daje możliwość przy okazji przekazywania kompleksowej wiedzy
o innych rejonach świata a także informacji o innych kulturach, religiach i mniejszościach. Autorka, przypisuje geografii zwłaszcza regionalnej istotną rolę w nauczaniu tolerancji. Wejście Polski w struktury Unii Europejskiej nie tylko zobligowało nasz kraj do przestrzegania europejskich standardów dotyczących poszanowania praw mniejszości - przedstawicieli innych religii i kultur. Tolerancja dla cudzej odmienności jest jednym z najważniejszych założeń europejskich standardów kultury życia publicznego i wartością, którą warto propagować.

Rzecznicy praw ucznia, czyli mity i fakty / Maciej Osuch // Dyrektor Szkoły.- 2005, nr 12 s. 44-48

Próby utworzenia stanowiska Rzecznika Praw Ucznia w Polsce jako strażnika przestrzegania praw dziecka w szkole. W każdej szkole winien być powołany rzecznik, którego zadania określone są w jej statucie. Jest także mowa o utworzeniu kuratoryjnego Rzecznika Praw Ucznia, zadanie to ma być powierzone wizytatorowi zatrudnionemu w każdym KO w Polsce, jego kompetencje określone zostaną w taki sposób „aby mogli być reprezentantami interesów młodzieży, a w szczególności czuwać nad przestrzeganiem praw dziecka i praw ucznia oraz upowszechniać wiedzę o tych prawach”. Wraz z nowelizacją ustawy
o systemie oświaty zmienione zostanie rozporządzenie o nadzorze pedagogicznym, w którym to rozporządzeniu przygotowanym znajdzie się zapis o ustanowieniu Rzecznika Praw Ucznia.

Stan opieki zastępczej nad dzieckiem "na półmetku" reformy: z perspektywy standardów prawa / Mirosław Kaczmarek // Problemy Opiekuńczo - Wychowawcze. - 2004, nr 3, s. 3-13

Tekst został opracowany na podstawie wyników projektu badawczego na temat ” Od instytucjonalnych do rodzinnych form opieki nad dzieckiem i młodzieżą” Badania zostały przeprowadzone przez Biuro Rzecznika Praw Dziecka oraz Instytut Spraw Publicznych. Dotyczyły zagadnień stanu opieki zastępczej nad dzieckiem w perspektywie standardów prawa „na półmetku” wdrażania reformy. Omówiono Uwarunkowania prawne systemu opieki, Prawo dziecka do rodziny a piecza zastępcza
w polskim systemie prawnym, Formy opieki nad dzieckiem, rodzinne domy dziecka, Rodziny zastępcze, pogotowia opiekuńcze, placówki resocjalizacyjne. Działania wspierające reformowany system opieki nad dzieckiem Współautorka przeprowadzonych badań oraz raportu przedstawia zagadnienia dotyczące uwarunkowań prawnych systemu opieki, form opieki na dzieckiem (domów dziecka, rodzinnych domów dziecka, rodzin zastępczych, pogotowia opiekuńczego, placówek resocjalizacyjnych) oraz działań wspierających system opieki nad dzieckiem.

Rzecznik praw i obowiązków: z dr Ewą Sowińską, rzecznikiem praw dziecka rozmawia Jolanta Makowska / Jolanta Makowska // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2006, nr 7, s. 3-6

Rozmowa dotyczy zadań i obowiązków Rzecznika Praw Dziecka i jego wpływu na media i emitowane programów naruszających prawa dziecka. Jako pierwszy rzecznik, poszerzyła pojęcie dobra i interesów dziecka o jego obowiązki. Przedmiotem rozmowy była także ochrona dziecka przed krzywdą psychiczną, emocjonalną, moralną.

Sąd szkolny / Janusz Żmijski // Dyrektor Szkoły. - 2004, nr 7-8, s. 80-83

Artykuł dotyczy praw ucznia i metod rozwiązywania sporów w szkole bez udziału sądu powszechnego. Omawia następujące zagadnienia: cechy tradycyjnego szkolnego arbitrażu, usytuowanie arbitrażu szkolnego w systemie szkoły, sąd w systemie szkolnych instytucji samorządowych, Sąd koleżeński a nauczyciele, zadania sądu. Statut sądu koleżeńskiego i zasady powołania światka incognito. Sąd szkolny jako osobna instytucja zajmująca się szkolnym wymiarem sprawiedliwości.

Stowarzyszenie „Jean-Cotxet” / Ewelina Milanowska-Bednarz // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2007, nr 2, s. 46-48

Stowarzyszenie „Jean - Cotxet” to największa francuska organizacja pozarządowa zajmująca się ochroną i edukacją dzieci oraz młodzieży sprawiającej problemy wychowawcze. Stowarzyszenie w swoich działaniach opiera się na trzech podstawowych założeniach: dziecko jako podmiot praw należy traktować z respektem, dziecko potrzebuje rodziny, dziecko ma prawo do autonomii i szukania własnego miejsca w społeczeństwie.

Wychowanie w świetle koncepcji uczestnictwa dziecka w podejmowaniu życiowych decyzji / Kamila Zdanowicz-Kucharczyk. - Bibliogr. // Wychowanie na co Dzień. - 2008, nr 7-8, s. 23-26

W artykule zaprezentowano koncepcję powinności udzielania głosu dzieciom w sprawach ich dotyczących i próbę praktycznych działań zmierzających do tego w czasie Konferencji Grupy Rodzinnej. Przedstawiono dzieci jako równoprawne człowiekowi dorosłemu aktywne podmioty w tworzeniu świata społecznego, a w tym także stanowieniu zasad wychowawczych, które pomogą dziecku niezależnie i samodzielnie wejść w dorosłe życie.

Wysoki sądzie, boję się / Krzysztof Zbytniewski // Polityka. - 2004, nr 36, s. 72-75

Reportaż dotyczy ochrony dzieci - ofiar przemocy, którym od 2003 roku przysługuje specjalne prawo ( tylko jedno w trakcie całego postępowania przesłuchanie, podczas którego wymagana jest obecność psychologa, pedagoga,). Opisane są procedury przesłuchiwania dziecka aby zminimalizować jego strach i bolesne przeżywanie, (np. zadawać pytania można tylko poprzez sędziego w „pokoju przyjaznym dziecku” z lustrem weneckim). Procedury te przybliżano sędziom, adwokatom poprzez cykl szkoleń pt ”Jak nie krzywdzić dzieci przed obliczem Temidy”.

Współczesna filozofia działań na rzecz ochrony dzieci przed krzywdzeniem / Ewa Jarosz // Niebieska Linia.- 2008, nr 6, s. 3-6

Współczesna profilaktyka krzywdzenia dziecka, przyjmuje postać wielopoziomowej i ustrukturyzowanej działalności gdzie podstawowym rodzajem działań profilaktycznych jest wsparcie rodziców w ich rodzicielstwie - w opiece nad dziećmi i ich wychowaniu. Ochrona dziecka przed krzywdzeniem jest priorytetem wobec innych wartości i norm społecznych. Aby podejmowane na rzecz dziecka, działania przynosiły oczekiwany efekt musi nastąpić integracja działań różnych sektorów i różnych instytucji czy profesjonalistów.

Z dziejów praw dziecka / Edyta Bartkowiak // Wychowanie w Przedszkolu. - 2001, nr 5,
s. 275-277

Historia idei respektowania fundamentalnych praw dziecka od starożytnych rozważań Arystotelesa i Platona poprzez poglądy Jana A. Komeńskiego, Jana J. Rousseau, Hellen Key do Janusza Korczaka.

Z perspektywy praw człowieka (cz. I) / Anna Staszewska // Niebieska Linia. - 2001, nr 2,
s. 16-18

Ochrona praw dziecka jako istotna część dziedziny określanej jako ochrona praw człowieka. Jej podstawę prawną tworzą normy prawa międzynarodowego i krajowego. Przedstawiono najważniejsze akty prawne dotyczące praw dziecka: Konstytucję RP, Konwencję o Prawach Dziecka. A także zadania i kompetencje Komitetu Praw Dziecka (CRC), a także badanie postępów poszczególnych państw w realizacji przyjętych na siebie zobowiązań. Omówiono Sprawozdania Polski z realizacji postanowień Konwencji.

Z perspektywy praw człowieka (cz. II) / Anna Staszewska // Niebieska Linia. - 2001, nr 3,
s. 22-24

Procedura skargi indywidualnej przewidziana w prawie międzynarodowym za pośrednictwem organów kontroli w zakresie praw w nich zawartych: Komitet Praw Człowieka i Europejski Trybunał Praw człowieka w Strasburgu także obowiązująca także m.in. w przypadku zapobiegania krzywdzeniu dzieci.

Zadania szkoły w zakresie ochrony praw dziecka / Krystyna Grad // Nowa Szkoła. - 2005, nr 9,
s. 56-58

Szeroko rozumiana edukacja jest sposobem na uchronienie dzieci przed złym traktowaniem. Skuteczny program działań szkoły w zakresie propagowania praw dziecka powinien uwzględniać: rozpoznanie skali znajomości praw dziecka, zapoznanie się grona pedagogicznego z Konstytucją o Prawach Dziecka, przygotowanie nauczycieli do pracy wychowawczej w tym zakresie, opracowanie i realizowanie scenariuszy zajęć, zapewnienie uczniom możliwości zapoznania się z prawami dziecka, a ofiarom przemocy pomocy i wsparcia w środowisku szkolnym i pozaszkolnym.

Zagadnienia definicyjne pojęcia „dziecko” w ujęciu prawnym/ Barbara Kałdon// Szkoła Specjalna.- 2009, nr 3, s. 165 -171

Autorka podejmuje się sprecyzowania znaczenia terminu „dziecko” na gruncie prawa międzynarodowego, jak i prawa krajowego. Zwraca uwagę, że problematyka dzieci jest zagadnieniem interdyscyplinarnym. Zajmuje się nią prawo, psychologia, pedagogika, filozofia, socjologia. A także na fakt, ze w prawie karnym termin dziecko występuje tylko dwa razy art 149 i 253)

Zdrowie dzieci - zapomniany priorytet / Janusz Szymborski // Polityka Społeczna. - 2009, nr 9, s. 46 - 51

Zmiana imienia dziecka / Sylwia Łakoma // Problemy Opiekuńczo - Wychowawcze. - 2009, nr 7, s. 43-48

Posługiwanie się własnym imieniem jest prawem, a zarazem obowiązkiem człowieka. Artykuł zawiera wykaz i omówienia aktów prawnych związanych z możliwością zmiany imienia lub zmiany pisowni imienia. Autorka w myśl przepisów podkreśla , że imię podlega szczególnej ochronie prawnej i jest ściśle powiązane z osobą która się nim posługuje.

„... ŻEBYM ja już nie była potrzebna...” Czy ucznia chroni prawo? Tak. Z Magdaleną Wantołą, rzecznikiem praw ucznia z Mazowieckiego Kuratorium Oświaty rozmawiają Barbara Kowal
i Eliza Świderska // Cogito. - 2000, nr 14, s. 70-71

Wywiad z Magdaleną Wantołą Rzecznikiem Praw Ucznia z Mazowieckiego Kuratorium Oświaty na temat zadań i kompetencji rzecznika i rodzajami interwencji.

Akty prawne

Decyzja Rady z dnia 29 maja 2000 w sprawie zwalczania dziecięcej pornografii w Internecie (2000/375/WSiSW) // Dz. U. L 138, 09/06/2000 P. 0001 - 0004

Rada Unii Europejskiej przyjęła decyzję o podjęcie współpracy wszystkich państw członkowskich z organami przestrzegania prawa, jednostkami specjalistycznymi wyposażonymi w szczególną wiedzę specjalistyczną i środki umożliwiające szybkie przetwarzanie informacji o podejrzewanych przypadkach produkcji, przetwarzania, rozpowszechniania i posiadania pornografii dziecięcej.

Decyzja ramowa Rady 2004/68/WSiSW z dnia 22 grudnia 2003 r. dotycząca zwalczania seksualnego wykorzystywania dzieci i pornografii dziecięcej // Dz. U. L 013, 20/01/2004
P. 0044 - 0048

Rada Unii Europejskiej zobowiązuje państwa członkowskie aby seksualne wykorzystywanie i pornografia dziecięca, były objęte wyczerpującą regulacją, zawierającą elementy składowe prawa karnego wspólne dla wszystkich Państw Członkowskich, włączając efektywne, proporcjonalne i odstraszające sankcje, którym towarzyszy możliwie najszersza współpraca sądowa podejmuje niezbędne środki w celu umożliwienia ścigania, zgodnie z prawem krajowym, przynajmniej najpoważniejszych przestępstw oraz zobowiązują się do zapewnienia pokrzywdzonym ochrony i pomocy.

Dyrektywę Rady Nr 94/33/WE z dnia 22 czerwca 1994 r. w sprawie ochrony pracy osób młodych // Dz. U. L 216 20/08/1994, P. 213-220.

Dyrektywa zakazuje pracy dzieci do 15 roku życia lub do osiągnięcia wieku, w którym kończy się obowiązek szkolny nałożony prawem krajowym. Chroni osoby pracujące pomiędzy 15 a 18 rokiem życia - np. nie mogą pracować przy pracach szkodliwych; nie mogą pracować zbyt długo, nie mogą pracować w nocy, mają prawo do przerw, do wypoczynku wakacyjnego. Europejska Konwencja o wykonywaniu praw dzieci sporządzona w Strasburgu dnia 25 stycznia 1996 r. // Dz. U. - 2000, Nr 107, poz. 1128

Celem niniejszej Konwencji jest promowanie, dla dobra dzieci, ich praw, przyznanie dzieciom praw procesowych oraz ułatwienie ich wykonywania poprzez zapewnienie, że dzieci, osobiście albo za pośrednictwem innych osób lub instytucji, będą informowane i uprawnione do uczestniczenia w dotyczących ich postępowaniach przed organem sądowym.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. // Dz. U.- 1997, Nr 78 poz. 483

Konstytucja RP zapewnia ochronę prawa dziecka zwłaszcza w następujących artykułach: 48, 53, 68, 70, 72, 233, określająca m.in. prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami, prawo do ochrony zdrowia nauki, ochronę przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją, 9 dzieci pozbawione opieki rodzicielskiej mają prawo do opieki
i pomocy władz, prawo do wysłuchania i uwzględnienia jego zdania.

Konwencja o Prawach Dziecka // Dz. U.- 1991, Nr 120, poz. 526 ze zm. - Dz.U.-2000, Nr 2, poz. 11

Dokument międzynarodowy, który szczegółowo przedstawia katalog praw dziecka. Np prawo do wyrażania poglądów, stosownie do możliwości, szczególnie w sprawach dotyczących dziecka, prawo do wypowiedzi oraz otrzymywania
i przekazywania informacji, swoboda myśli, sumienia i wyznania, prawo do zrzeszania się i pokojowych zgromadzeń, ochrona prywatności, w tym korespondencji i życia rodzinnego. W Polsce Konwencja ta została przyjęta z tym, że poradnictwo rodzinne powinno być zgodne z moralnością, a prawo dziecka do tożsamości jest u nas ograniczone przez tajemnice adopcji. Konwencja wprowadza ponadto kontrole, tj. obowiązek państw - stron do systematycznego składania sprawozdań z jej wykonywania.

Ustawa o Przeciwdziałaniu Przemocy w Rodzinie z 29 lipca 2005 r.// Dz. U. - 2005, Nr 180,
poz. 1493

Ustawa powstała w celu zwiększenia skuteczności przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz inicjowania i wspierania działań polegających na podnoszeniu świadomości społecznej w zakresie przyczyn i skutków przemocy w rodzinie. Ustawa określa zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, zasady postępowania wobec osób dotkniętych przemocą, jak również wobec osób stosujących przemoc w rodzinie

Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka // Dz. U. - 2000, Nr 6, P. 69 ze zm. Dz.U.2008, Nr 214. P. 1345

Ustawa powołuje Rzecznika Praw Dziecka, który ma stać na straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o Prawach Dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców.

Ustawa o systemie Oświaty // Dz. U.- 2004, Nr 256, poz. 2572 z zm. Dz. U. - 2009, Nr 56, poz. 458

Ustawa, która bezpośrednio reguluje życie szkoły, określa prawa i obowiązki dzieci i młodzieży objęte obowiązkiem szkolnym, uwzględniająca indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne uczniów.

Materiały metodyczne

Baśń o prawach dziecka : przedstawienie humorystyczne z okazji Dnia Dziecka / Małgorzata Wielgosz // Biblioteka w Szkole. - 2007, nr 4, s. 24-26

Inscenizacja w trzech aktach (z wykorzystaniem trzech tytułów baśni: Kopciuszek, Księżniczka na ziarnku grochu i Czerwony Kapturek), przybliżająca najmłodszym, tematykę praw dziecka.

Dawno, dawno temu o prawach dziecka nikt nie słyszał... Scenariusz lekcji 90 minut / Iwona Ambroziak, Ewa Piwczyk // Biblioteka w Szkole.- 2002, nr 2, s. 28- 29

Scenariusz lekcji przeznaczony dla uczniów w wieku 13 - 16. Do realizacji w ramach godzin wychowawczych wzbogacony elementami dramy, debaty korespondencyjnej, przekładu intersemiotycznego, dyskusji.

Dziecięce listy do świata / Marita Golik, Maria Kapcia // Biblioteka w Szkole. - 2001, nr 4, s. 31-32

Program związany z obchodami Dnia Dziecka lub Międzynarodowym Dniem Praw Człowieka, przeznaczony dla klasy szóstej lub klas gimnazjalnych. Wykorzystano w nim utwory autorów polskich poświęconych dziecku, a także popularne piosenki dla dzieci. Program został pomyślany jako apel do świata dorosłych pisany przez dzieci o dzieciach; o ich problemach, troskach
i marzeniach.. Ważnym elementem jest są autentyczne listy pisane przez dzieci w ramach konkursu „Listy do świata - mówimy o swoich marzeniach, pragnieniach, życzeniach. Konkurs poprzedzony zajęciami na temat rodziny, praw dziecka, praw człowieka.

Jako uczeń mam prawo...: propozycja zajęć na temat praw ucznia / Ewa Piwczyk, Iwona Ambroziak // Biblioteka w Szkole. - 2002, nr 3, s. 16-17

Scenariusz lekcji 90 minutowej z wykorzystaniem dramy, metody 6x6x6. scenariusz z wykorzystaniem scenek do odgrywania.

Mam prawo do... / Małgorzata Wójtowicz // Wychowanie w Przedszkolu. - 2009, nr 10, s. 39 - 40

Scenariusz zajęć dla przedszkoli dotyczący zaznajomienia dzieci z przysługującymi im prawami. Scenariusz z wykorzystaniem krzyżówki, zabaw ruchowych, burzy mózgu.

Mam prawa : scenariusz zajęć / Małgorzata Wajnor // Biblioteka w Szkole. - 2010, nr 1, s. 16 - 17

Lekcja dla uczniów klas 0 -III szkół podstawowych na temat poszanowania praw człowieka. Propozycja jest częścią projektu edukacyjnego "Wierzę w człowieka".

Moje prawa i obowiązki - scenariusz godziny wychowawczej dla kl. I gimnazjum / Mariola Gollis // Wychowawca. - 2007, nr 10, s. 25

Scenariusz godziny wychowawczej dla klasy pierwszej gimnazjum z zastosowaniem metod: burzy mózgu, śnieżnej kuli, sim.

Naucz się upominać o swoje prawa, ale pamiętaj, że inni też je mają : scenariusz zajęć dotyczących Konwencji o Prawach Dziecka / Urszula Karczewska, Iwona Peplińska Hanna // Biblioteka w Szkole. - 2007, nr 1, s. 11

Scenariusz lekcji bibliotecznej z wykorzystaniem metody zajęć praktycznych z elementami twórczości plastycznej. Zajęcia prowadzone są w oparciu o tekst Konwencji o Prawach Dziecka oraz katalog praw zawartych w Konwencji. Celem zajęć jest kształtowanie umiejętności rozumnego, świadomego korzystania z własnych praw, możliwości i przywilejów, uczenie sposobów pokojowego rozwiązywania konfliktów, doskonalenie zasad komunikowania się w grupie, doskonalenie umiejętności korzystania ze zbiorów bibliotecznych.

Prawa człowieka : scenariusz zajęć / Agnieszka Mróz // Biblioteka w Szkole. - 2010, nr 1, s. 18 - 19
Lekcja skierowana do uczniów klas IV - VI szkół podstawowych będąca częścią projektu edukacyjnego "Wierzę w człowieka". Zajęcia przeprowadzone zostały w ramach godziny wychowawczej.

Prawa dziecka - scenariusz zajęć w klasie III / Beata Brygider // Życie Szkoły. - 2000, nr 8,
s. 489-491

Scenariusz zajęć, dla uczniów nauczania zintegrowanego, korelacja języka polskiego z plastyką, środowiskiem, językiem angielskim i muzyki.

Prawa dziecka ; scenariusz zajęć dla klasy II / Elżbieta Jaworska-Sęk // Życie Szkoły. - 2003,
nr 8, s. 495-497

Scenariusz zajęć łączący: edukację polonistyczną, plastyczną, muzyczną, ruchową. Mający doprowadzić dzieci do wniosku, że „Każdy człowiek, który ma prawa, ma i obowiązki. Celem głównym lekcji jest zapoznanie dzieci z prawami i obowiązkami
w rodzinie.

Prawa dziecka - scenariusz zajęć dla klasy II/ Marita Golik, Maria Kapcia // Biblioteka w Szkole. - 2001, nr 4. s.31 - 32

Scenariusz zaznajamiający dzieci z prawami i obowiązkami w szkole, urozmaicony rebusami, zagadkami w ramach edukacji polonistycznej i plastycznej.

Program edukacji humanitarnej: scenariusze zajęć / Beata Guzowska // Nauczanie Początkowe. - 2000/2001, nr 6, s. 9-26

W Pomorskim Biurze PAH stworzono program obejmujący cykl zajęć, który przeprowadzono w Społecznej Szkole Podstawowej im. Juliusza Słowackiego w Toruniu. Program ten realizowano wokół tematów: Wszyscy jesteśmy różni, lecz tak samo ważni, Moje prawa nasze prawa, Co to jest bieda? Gdzie są biedne dzieci, Kto potrzebuje naszej pomocy? Program ten prowadzony jest od 1993 r. przez Polską Akcję Humanitarną w ramach Edukacji Humanitarnej także i dla nauczania początkowego.

Scenariusz lekcji wychowawczej. Temat: podstawowe prawa człowieka / Lucyna Marek // Aura. - 2004, nr 2 dodatek ekologiczny dla szkół nr 113, s. 10

Scenariusz lekcji wychowawczej, mający na celu przybliżyć i pomóc zrozumieć uczniom treść zapisów prawnych, a także samodzielnie je interpretować i nabywać umiejętność przełożenia na znane z własnego doświadczenia sytuacje życiowe. Omówiono także instytucje międzynarodowe, europejskie i krajowe działające na rzecz praw człowieka.

Scenariusze zajęć lekcyjnych [Dokument elektroniczny]: Centrum Edukacji Obywatelskiej, Amnesty International, Polska Akcja Humanitarna.- Warszawa: „Dyrektor Szkoły”, 2005 - 1 dysk optyczny [CD-ROM]

Zawiera scenariusze zajęć dla szkół podstawowych gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Konspekty dotyczą respektowania praw człowieka: tolerancji, dyskryminacji, przemocy domowej, stereotypach, uprzedzeniach, równości płci, tu m.in. scenariusz Tajemnicza wyspa, zaczerpnięty z podręcznika "Pierwsze kroki. Jak uczyć o prawach człowieka", Amnesty International 1997 r., red. A. Legan, E. Soboń. l. Wszystkie scenariusze wyposażone są w propozycję dla szkolnej grupy Amnesty International.

Świat krzywdy dziecka. Jak przygotować spotkanie z rodzicami/ Anna Piekarska// Psychologia w Szkole.- 2010, nr 3, 78 - 89

Scenariusz warsztatów dla rodziców dotyczący ochrony dzieci przed przemocą brutalnością i okrucieństwem kar cielesnych.

Wierzę w człowieka. Projekt edukacyjny /Agnieszka Mróz, Małgorzata Wajnor // Biblioteka
w Szkole.- 2010, nr 1, s. 10 - 15

Opis projektu edukacyjnego dotyczącego przestrzegania praw człowieka, w tym także praw dziecka w poznańskich szkołach. Projekt miał na celu pogłębienie wiedzy na temat uprawnień i uwrażliwienie na problemy nietolerancji i agresji oraz zwiększenie zrozumienia i społecznej akceptacji dla różnic wśród ludzi, uświadomienie poczucia współodpowiedzialności za kształtowanie sytuacji w świecie.

Z dziećmi o ich prawach / Ryszard Radke // Niebieska Linia. - 2009, nr 2, s. 17-19

Cykl zajęć przeprowadzonych na wszystkich etapach kształcenia w ramach kampanii społecznej „Dzieciństwo bez przemocy”. Przebieg zajęć wraz z komentarzem autora do dyskusji z dziećmi na lekcjach na temat swoich praw oraz przemocy fizycznej, psychicznej, seksualnej, zaniedbań. Często po lekcjach autor podejmuje się prowadzenie działań interwencyjnych zmierzających do pomocy dziecku i rozwiązywania zgłaszanego przez nie problemu, który może dotyczyć jego samego lub też koleżanki czy kolegi.

Z dziećmi o ich prawach / Renata Stęczniewska // Wychowanie w przedszkolu. - 2009, nr 10, s. 27 - 29

W artykule przedstawiono projekt pt. Ważne sprawy niewielkich ludzi, czyli z dziećmi o prawach dziecka” realizowany
w Przedszkolu Publicznym nr 1 „Calineczka” w Policach.

14

---