1.Środowisko-rozumie się przez to ogół elementów przyrodniczych, w tym także przekształconych w wyniku działalności człowieka, a w szczególności powierzchnię ziemi, kopaliny, wody, powietrze, zwierzęta i rośliny, krajobraz oraz klimat.

2. Wymień najważniejsze rodzaje zanieczyszczenia wód

Przez zanieczyszczenie wód rozumiemy niekorzystne zmiany właściwości fizycznych, chemicznych i bakteriologicznych wody spowodowane wprowadzaniem w nadmiarze substancji nieorganicznych (stałych, płynnych, gazowych), organicznych, radioaktywnych czy wreszcie ciepła, które ograniczają lub uniemożliwiają wykorzystywanie wody do picia i celów gospodarczych.

3.co rozumiemy pod pojęciem „obszar ekologicznego zagrożenia” ?Obszar ekologiczne zagrożony to terytorium, na którym wskutek intensywnej działalności gospodarczej człowieka nastąpiła degradacja komponentów środowiska przyrodniczego, doprowadzająca do naruszenia stanu równowagi ekologicznej. Degradacja ta jest wynikiem wielokrotnego i długotrwałego przekraczania dopuszczalnych dawek zanieczyszczenia wód powierzchniowych i powietrza.

4. Środowisko antropogeniczne to środowisko całkowicie stworzone przez człowieka.

5. Ekosystem to zespół żywych organizmów tworzących biocenozę łącznie ze wszystkimi elementami środowiska nieożywionego, czyli z biotopem. Każdy naturalny ekosystem stanowi układ otwarty i funkcjonuje dzięki przepływowi energii i krążeniu materii. Energia przepływa jednokierunkowym strumieniem w układzie otwartym, materia natomiast krąży w ekosystemie w obiegu zamkniętym. Najważniejszym źródłem energii w ekosystemach jest energia słoneczna. Ekosystem ma zazwyczaj czteropoziomową strukturę pokarmową. Te poziomy to:środowisko abiotyczne - materia nieożywiona w środowisku, producenci - organizmy samożywne, które użytkują wyłącznie abiotyczną część ekosystemu, konsumenci - organizmy cudzożywne (głównie zwierzęta), reducenci - destruenci czyli bakterie i grzyby powodujące rozkład materii organicznej. Podstawowy podział ekosystemów: lądowe, wodne, sztuczne, naturalne.

6. co rozumiemy przez pojęcie Pestycydy (łac. pestis - zaraza, pomór, caedo - zabijam) - substancje syntetyczne lub naturalne stosowane do zwalczania organizmów szkodliwych lub niepożądanych, używane głównie do ochrony roślin uprawnych, lasów, zbiorników wodnych, zwierząt, ludzi, produktów żywnościowych, a także do niszczenia żywych organizmów, uznanych za szkodliwe, w budynkach inwentarskich, mieszkalnych, szpitalnych i magazynach.

7. Biocenoza - zespół populacji roślinnych oraz zwierzęcych powiązanych wzajemnymi zależnościami i żyjących w określonym środowisku. Biocenoza to ożywiona część ekosystemu, czyli zespół wszystkich populacji wzajemnie od siebie uzależnionych zajmujących określone środowisko. Biocenozy dzielimy na naturalne (jezioro, las,

rzeka) oraz sztuczne (pole, sad, łąka). Każda biocenoza charakteryzuje się

określoną strukturą troficzną. Struktura ta przedstawia powiązania pokarmowe między organizmami tworzącymi określony poziom troficzny.

8. I:Producenci - to organizmy autotroficzne, zdolne do wytwarzania materii organicznej.

II:Konsumenci - to organizmy heterotroficzne, przystosowane do pobierania materii organicznej od innych organizmów. Są to np.: roślinożercy, drapieżcy, pasożyty.

III:Reducenci - to organizmy, które rozkładają, redukują substancje organiczne powodując ich mineralizację.

9. wymień rodzaje nawozów mineralnych Nawozy mineralne,potocznie zwane nawozami sztucznymi, substancje wydobywane z ziemi i przetworzone lub produkowane chemicznie, wzbogacające glebę w składniki mineralne niezbędne dla rozwoju roślin, poprawiające strukturę gleby lub zmieniające jej kwasowość.Do najważniejszych składników nawozów należą: azot (N), fosfor (P), potas (K) ("nawozy NPK").nawozy, nawozy fosforowe, nawozy azotowe, nawozy potasowe

10. dlaczego nadmierne nawożenie azotowe jest szkodliwe dla środowiska?Negatywny wpływ na środowisko Ich nadmiar działa szkodliwie na glebę i organizmy w niej żyjące. Właśnie spływy z przenawożonych pól zawierają duże ilości związków mineralnych, głównie azotu i fosforu. Spływy te oraz ścieki obficie wzbogacają wody w substancje pokarmowe, tym samym powodując użyźnianie zbiorników wodnych, co prowadzi do silnego rozwoju roślin wodnych, przede wszystkim glonów, wywołując ich zakwity. Masowo występujące glony ulegają rozkładowi zużywając tlen zawarty w wodzie. W konsekwencji tego zjawiska następuje wymieranie organizmów. Poza tym woda nie nadaje się do celów użytkowych.

19. Wymień zanieczyszczenia emitowane przez przemysł hutniczy. Emisja zanieczyszczeń do atmosfery oznacza wprowadzanie do powietrza substancji stałych i gazowych w ilościach, które negatywnie wpływają na klimat, a przede wszystkim na nasze zdrowie. Zanieczyszczenia wprowadzane do powietrza możemy podzielić na gazowe (wywołujące chemiczne zmiany powietrza) oraz pyłowe (wpływające na zmianę właściwości fizycznych atmosfery).

Główne zanieczyszczenia pyłowe :kadm, ołów, cynk, glin i rtęć; zanieczyszczenie gazowe:
dwutlenek siarki (SO2) , dwutlenek azotu (NO2) , dwutlenek węgla (CO2); nie metanowe lotne związki organiczne.

20.Wymień główne źródła emisji SO2 do środowiska oraz omów jego ujemny wpływ.

Dwutlenek siarki (SO2) jest bezbarwnym, silnie toksycznym gazem o duszącym zapachu. Wolno rozprzestrzenia się w atmosferze ze względu na duży ciężar właściwy (2,93 kg/m3, gęstość względna 2,26). Powstaje m. in. w wyniku spalania zanieczyszczonych siarką paliw stałych i płynnych (np. węgla, ropy naftowej) w silnikach spalinowych, w elektrociepłowniach, elektrowniach cieplnych. Największy udział w emisji SO2 ma przemysł paliwowo-energetyczny.
Wpływ związków siarki na środowisko:
*powoduje powstawanie smogu
*powodują powstawanie kwaśnych deszczów a tym samym:
a)u roślin:
- niszczenie warstwy ochronnej wosku na liściach, uszkadzając przy tym szparki oddechowe
-Wywołuje to nadmierne parowanie wody
- Kwasy powodują także rozpad chlorofilu - barwnika koniecznego do prawidłowego przebiegu fotosyntezy.
-Liście żółkną a następnie opadają.
-Kwaśne deszcze zwiększają kwasowość gleby, co powoduje uszkodzenie korzeni.
-Następuje spadek zawartości niektórych pierwiastków niezbędnych roślinom do życia, takich jak: magnez, miedź, mangan. To wszystko doprowadza do osłabienia roślin. Wiatr, susza i szkodniki kończą dzieło zniszczenia. Rośliny giną.
- niszczenie runa leśnego.
b)wpływ na zbiorniki wodne i zwierzęta:
-kwaśne deszcze dostają się do wód powodując ich zakwaszanie
- Glin, który zostaje wymyty z gleby jest szczególnie niebezpiecznych dla ryb, gdyż kumuluje się on w ich skrzelach uniemożliwiając oddychanie
- Ryby zwłaszcza pstrągi i łososie - przestają się rozmnażać i stopniową giną w kwaśnej wodzie
-zakwaszone zbiorniki nie nadają się do osiedlenia się tam zwierząt
c)wpływ na budowle i różne materiały:
-wietrzenie budowli zbudowanych z piaskowca czy wapienia
-zanieczyszczenia oddziaływują szkodliwie na tworzywa sztuczne, witraże, a nawet na metale, powodując ich korozję
-Zniszczeniu ulegają obrazy, litografie i sitodruki w galeriach sztuki, muzeach i bibliotekach.
d)wpływ na zdrowie ludzi:
-powstawania chorób układu oddechowego i układu krążenia
-mogą prowadzić do śmierci
-Kwaśne deszcze zakwaszają również wodę pitną, co powoduje wzrost w niej różnych metali ciężkich prowadzących do wielu chorób, tj.:
*uszkadza układ wydalniczy
*uszkadza kości i mózg
*uszkadza układ nerwowy
*choroby oczu
*reakcje alergiczne

21. co rozumiemy pod pojęciem środowiska antropologicznego? środowisko antropogeniczne (sztuczne), czyli środowisko geograficzne nasycone wytworami ludzkiego gospodarowania w około 90%, np. tereny miejskie i przemysłowe.

22.co zrozumiemy pod pojęciem ekosystem

Ekosystem stanowi funkcjonalną całość, w której zachodzi wymiana materii między biocenozą i biotopem. Ekosystem stanowi największą jednostkę funkcjonalną biosfery. Przykłady ekosystemów:

staw., las, dżungla,, łąka, moczary, rafa koralowa, pole, plantacja sosnowa, ocean, wybrzeża morskie, dolny bieg rzeki

23. Co zrozumiemy pod pojęciem biotop

Biotop - obszar zamieszkany przez organizmy o tych samych lub bardzo zbliżonych wymaganiach życiowych. Pierwotnie dotyczący tylko abiotycznych elementów siedliska. Obecnie często rozumiany jako siedlisko nieożywione zmienione przez biocenozę (kompleks roślinny). Biotop razem z biocenozą tworzy ekosystem.

24. Co zrozumiemy pod pojęciem biocenoza

Biocenoza (gr. bios życie i koinos wspólny) - naturalny zespół populacji organizmów żywych danego środowiska (biotopu), należących do różnych gatunków, ale powiązanych ze sobą różnorodnymi czynnikami ekologicznymi i zależnościami pokarmowymi, tworząc całość, która pozostaje w przyrodzie w stanie homeostazy (czyli dynamicznej równowagi). Biocenoza wraz ze środowiskiem fizycznym to ekosystem.Biocenozy można podzielić na naturalne (sawanna, las, jezioro) i sztuczne (park, ogród).Biocenozę tworzą:

fitocenoza - organizmy roślinne, zoocenoza - organizmy zwierzęce, drobnoustroje

25. Co rozumiemy pod pojęciem pestycydów?

Pestycydy są to grupy związków chemicznych pochodzenia naturalnego (roślinne) i syntetycznego stosowanych do niszczenia pasożytów człowieka, zwierząt hodowlanych i roślin. Używane są również do zwalczania chorób roślin, regulacji ich wzrostu i usuwania chwastów. Niektóre pestycydy używane są w akcjach sanitarnych, higienie osobistej ludzi oraz w leczeniu różnych chorób. Współczesna definicja pestycydu podana przez Van Tiela obejmuje obok związków organicznych, również wirusy i mikroorganizmy.
26. Omów szkodliwe działanie pestycydów w środowisku.
Zagrożenia płynące z stosowania pestycydów:
*zanieczyszczenie wód
*pogorszenie stanu sanitarnego wód podziemnych
*działają toksycznie
*naruszają procesy samooczyszczania wód
*powodują eutrofizację wód
*śmierć ryb
*śmierć ptaków, które zjadały zatrute ryby
* zaburzenia w biocenozie -np. niszczenie pożytecznych owadów (pszczół) , ptaków owadożernych, zwierząt wolno żyjących.
* pozostałość pestycydów w żywności , obecność w wodzie pitnej co prowadzi do konsekwencji zdrowotnych ludzi

27. Jakie warunki powinny spełniać pestycydy, aby były bezpieczne dla środowiska?

Pestycydy powinny charakteryzować się następującymi cechami:
*dużą toksycznością w stosunku do szkodników,
*małą toksycznością w stosunku do pozostałych organizmów, głównie wodnych i człowieka,
*odpowiednią trwałością, tak aby mogły spełnić swoje zadanie,
*dużą podatnością na degradację, tak aby po spełnieniu swojej funkcji szybko zanikały w środowisku

28. Wymień rodzaje nawozów mineralnych.

- azotowe ( zawierają azot w różnych formach)

- fosforowe ( zawierają głównie fosfor w postaci soli kwasu ortofosforowego)

- potasowe ( zawierają potas w formie rozpuszczalnych soli)

- wapniowe, magnezowe i wapniowo-magnezowe

- mikronawozy ( zawierają mikroelementy)

- nawozy wieloskładnikowe ( zawierają 2 i więcej składników pokarmowych)

- organiczno- wapniowo- mineralne

29. Dlaczego nadmierne nawożenie azotowe jest szkodliwe dla środowiska?

Ponieważ dochodzi do nagromadzenia się nadmiernych ilości azotanów w roślinach i glebie przy czym w glebie nie pozostaje długo, lecz ulega wymyciu w głąb gleby i przenika do wód gruntowych. Duża ilość azotanów w wodach pitnych oraz w pożywieniu lub paszy mogą działać szkodliwie na ludzi i zwierzęta. Azotany zakwaszają glebę przez co pogarsza się środowisko wzrostu i rozwoju roślin. Emisja tlenków azotu do atmosfery wpływa na zmianę klimatu, w tym tez na zwiększenie efektu cieplarnianego.

30. Wymień ujemne skutki stosowania jednostronnego nawożenia mineralnego (NPK)?

- zakwaszenie gleby

- ograniczenie rozwoju bakterii

- stymulacja rozmnażania się grzybów

31. Podaj uwarunkowania stosowania nawozów mineralnych bezpieczne dla środowiska.

Stosowania odpowiednich dawek, wymienne stosowanie z nawozami naturalnymi, stosowania w odpowiednich miejscach ( dalej niż 20 m od cieków wodnych), stosowania we właściwym czasie ( tylko w okresie wegetacyjnym).

32. Jakie funkcje pełni gleba w środowisku naturalnym?

- funkcja produkcyjna - siedlisko roślin i zwierząt

- funkcja retencyjna - gleba magazynuje ogromne ilości wody. które są niezbędne dla życia i roślin

- funkcja sanitarna - gleba uczestniczy w niezbędnym dla ciągłości życia na Ziemi , procesie rozkładu (mineralizacji) martwych resztek organicznych, wpływając tym samym na obieg pierwiastków w przyrodzie

- właściwości sorpcyjne - gleba pełni rolę naturalnego filtra, pochłania m.in. związki toksyczne

33. Wymień różne możliwości użytkowania gleby przez ludzi.

- rolnictwo

- leśnictwo

- jako tereny budowlane

- tereny zielone miejskie

34. Jaka jest najważniejsza funkcja gleby w środowisku?

Najważniejszą funkcją gleby w środowisku jest funkcja produkcyjna. Gleba to siedlisko życia, roślin, zwierząt a co za tym idzie ludzi.

35. Od czego zależy wysokość uzyskiwanych plonów oraz ich jakość?

- odpowiedni dobór odmiany

- zabiegi uprawne

- warunki klimatyczne

36. Wymień czynniki wpływające w największym stopniu na żyzność i klasę bonitacyjna gleby.

Żyzność gleby zależy od zawartości m.in. koloidów glebowych, związków mineralnych, próchnicy, drobnoustrojów. Na żyzność gleb ma również wpływ nawożenia oraz odpowiednie uprawianie. Czynnikiem wpływającym na żyzność i klasę bonitacyjna gleb jest też rodzaj podłoża na którym powstała gleba.

37.Małe zainteresowanie glebami polityków i decydentów, w porównaniu do wody i powietrza, wynika z faktu, że gleby: nie są dostrzegane wizualnie, są niejednorodne, stanowią ograniczone zasoby, są mało zmienne w czasie, są nieodnawialne, są brudne, kojarzą się z

celem ostatecznym człowieka, ze śmiercią.

38.Co decyduje o przydatności rolniczej gleb w Polsce?

Wartość i przydatność gleby zależy od jej zasobności żyzności i urodzajności.. Zasobnością gleby określa się zawartość w niej składników mineralnych (makro- i mikroelementów) oraz organicznych w różnym stopniu rozkładu. Zasobność gleby zależy od składu mineralogicznego tworzywa gleby, ilości i jakości związków próchniczych, właściwości sorpcyjnych, odczynu gleby i innych. Warunki glebowe w Polsce można uznać za średnio sprzyjające. Większość gleb średniej jakości (klasa IV) oraz słabe i złe (klasa V i VI).Są to gleby wykształcone głównie na podłożu piaszczystym (gleby lekkie), wymagają więc obfitego nawożenia oraz właściwych zabiegów agrotechnicznych, ponadto gleby te są poważnie zakwaszone, co zmusza do okresowego wapnowania pól.

40 wymień gleby strefowe na obszarze polski

CHARAKTERYSTYKA GLEB STREFOWYCH:
Zajmują 83% powierzchni Polski, z tego najwięcej gleby bielicowe i brunatne, tj. 82%.
GLEBY BIELICOWE I PŁOWE - w ich profilu występuje poziom bielicowienia, który powstał wskutek wymycia związków glinu, żelaza, manganu w kwaśnym środowisk, jakie wytwarza rozkładająca się ściółka lasów iglastych.
PROCES BIELICOWIENIA GLEB - polega na wymywaniu z warstwy akumulacji ściółki związków mineralnych (zwłaszcza żelaza, wapnia i próchnicy) przez wody opadowe. Z związku z tym w większych warstwach powstaje tylko krzemionka, stąd te gleby są jasnej barwy, zapiaszczone.
GLEBY BRUNATNE - proces brunatnienia odbywa się w klimacie umiarkowanym pod pokrywą lasów liściastych lub mieszanych na podłożu zawierającym węglan wapnia.
PROCES BRUNATNIENIA GLEB - wietrzenie minerałów glebowych, głównie glinokrzemianów, zawierających w swoim składzie żelazo. Żelazo uwolnione w czasie wietrzenia osadza się na powierzchni cząstek glebowych, dając brunatne zabarwienie.
CZARNOZIEMY - 1%. Rozwinęły się pierwotnie pod roślinnością stepową, na podłożu najczęściej lessowym. Zawierają dużo próchnicy i są najwyższej jakości glebami w Polsce.

48. Co rozumiemy pod pojęciem erozji gleb?

Niszczenie górnych warstw gleby, a zwłaszcza jej warstwy uprawnej poprzez wywiewanie i wymywanie cząstek przez wiatr lub opady; prowadzi do obniżenia wartości rolniczej gleby lub całkowitego jej zniszczenia; najsilniej występuje na terenach pagórkowatych, głównie lessowych i górzystych pozbawionych naturalnej szaty roślinnej w wyniku niewłaściwej lub rabunkowej gospodarki człowieka( nadmierny wyrąb lasów, nieodpowiednia uprawa roli i roślin, błędy w melioracji, nazbyt głęboka orka, skażenie środowiska i zmiana ekosystemu) W PL najsilniej występuje na pogórzu i Wyż. Lubelskiej.

49.Wymień rodzaje erozji wodnej.

I ŹRÓDŁO

EROZJA WODNA

*erozja deszczowa(ablazja)

*erozja rzeczna

w górnym biegu rzeki

*erozja wglębna

*erozja wsteczna

w środkowym biegu

*erozja boczna

*erozja denna

w dolnym biegu

efektem powstanie delf i estuariów

*erozja morska (abrazja)

II ŹRÓDŁO

Rozbryzg - odrywanie i przemieszczanie na niewielkie odległości cząstek glebowych przez krople deszczu lub ziarna gradu z równoczesnym ubijaniem powierzchni gruntu.

Spłukiwanie powierzchniowe - odspajanie i transportowanie cząstek glebowych przez spływ powierzchniowy. Zasada przemieszczanie cząstek jest podobna do transportu osadów w korytach rzecznych, lecz odbywa się w strudze o znacznie większej szerokości i minimalnej głębokości (przepływ błonkowaty).

Erozja liniowa - dzieli się na 3 podtypy:

- erozję żłobinową, która polega na niegłębokim rozmywaniu górnych poziomów profilu glebowego przez wodę ze spływu powierzchniowego spływające po stoku w postaci niewielkich strużek;

- erozję wąwozową, której mechanizm polega na bardzo intensywnym rozmywaniu stoków przez skoncentrowane strugi spływu powierzchniowego, w wyniku czego powstają wąwozy, które nie zabezpieczone, podlegają następnie dalszemu silnemu rozwojowi;

- erozje rzeczną, dzielącą się na: denną, brzegową i wsteczną. Najogólniej ten typ erozji ujmuje całość zjawisk związanych z przeobrażaniem koryt cieków.

Erozja podpowierzchniowa - dzieli się również na 3 podtypy:

- sufozję chemiczną, której mechanizm polega na zubażaniu profilu glebowego w spoiwo (CaCO3) poprzez jego chemiczne rozpuszczanie i wynoszenie poza profil;

- sufozję mechaniczną, której mechanizm jest podobny, z tą różnicą, że zamiast wymywania chemicznego następuje tu mechaniczne wynoszenie koloidalnego spoiwa;

- erozja krasowa, której efektem są liczne jaskinie na obszarach zbudowanych ze skał węglanowych. Jaskinie te powstały poprzez długoletnie, stopniowe wymywanie CaCO3 z masywu skalnego.

Abrazja - jest to niszczenie brzegów zbiorników wodnych przez energię uderzających fal. Najbardziej spektakularnym efektem działania abrazji są w Polsce klify Pomorza Zachodniego, a szczególnie klif pod kościołem w Trzęsaczu.

50.Wymień czynniki stałe wpływające na rozwój erozji wodnej.

-rodzaj utworu glebowego

-opady

-położenie pola w rzeźbie terenu

-nachylenie terenu

-rodzaj okrywy roślinnej

51.Wymień czynniki wpływające na podatność gleb na erozję wodną.

-niewłaściwy sposób uprawy gleby

-intensywność opadów

-niszczenie naturalnej szaty roślinnej

-rodzaj gleby

-błędy w melioracji

-skażenie środowiska

-nachylenie terenu

52.Jakie rodzaje gleb są najbardziej podatne na erozję wodną, a jakie najbardziej odporne?

NAJB.PODATNE: gleby pyłowe, szczególnie lessy

NAJB.ODPORNE: gliny ciężkie ,iły ,gleby szkieletowe

55.W jaki sposób użytkowanie gleb wpływa na nasilenie erozji wodnej

Do nasilenia erozji wodnej przyczyniają się:

-brak ochronnego działu zbiorowisk leśnych

-nieprawidłowa agrotechnika

niekorzystny układ działek i dróg, wzdłużstokowy, prostopadły do warstwic, skośnostokowy (uprawy stają się korytem dla spływu powierzchniowego)

-brak melioracji przeciwerozyjnej

-chaotyczna struktura użytków

-brak trwałej roślinności

-nieutwardzone drogi

-nieodpowiedni dobór roślin

56.Wymień stopnie zagrożenia gleb erozją wodną powierzchniową.

1 EROZJA SŁABA (0-30) częściowe zmywanie poziomu orno- próchniczego

2EROZJA UMIARKOWANA (3-60) zmywanie poziomu orno- próchniczego, miejscami(głównie gleby lessowe) powstanie żłobin

3EROZJA INTENSYWNA (6-100) nieco silniejsza niż er. Umiarkowana

4EROZJA SILNA (10-150)niszczenie całego profilu glebowego oraz częściowe rozczłonkowanie się reliefu

5EROZJA BARDZO SILNA (>150) niszczenie profilu glebowego,

prowadzące do daleko idącego rozczłonkowania się reliefu

(w nawiasach nachylenie)

57.Wymień obszary Polski zagrożone erozją wodną powierzchniową w stopniu 4 i 5

4-okolice Zamościa i Lublina oraz południowe pasmo Bieszczad (okolice Sanoku ,Ustrzyk Dolnych i Nowego Sącza)

5-okolice Zakopanego oraz pasmo pogórza w okolicy Katowic, Krakowa i Rzeszowa

58.Omów erozję wodną żłobinową

Polega na niegłębokim rozmywaniu górnych poziomów profilu glebowego przez wodę ze spływu powierzchniowego spływające po stoku w postaci niewielkich strużek;

59.Omów szkodliwe działanie erozji wodnej wąwozowej

Mechanizm polega na bardzo intensywnym rozmywaniu stoków przez skoncentrowane strugi spływu powierzchniowego, w wyniku czego powstają wąwozy, które nie zabezpieczone, podlegają następnie dalszemu silnemu rozwojowi;

60.Wymień obszary Polski szczególnie zagrożone erozją wodną wąwozową

Ziemie Sandomierska i Opatowska, Lubelszczyzna na wschód od Kazimierza Dolnego

Okolica Kielc, Krakowa, Rzeszowa, Jeleniej Góry, Częstochowy

61.Wymień podtypy erozji wodnej podpowierzchniowe(sufozji)

Erozja podpowierzchniowa - dzieli się również na 3 podtypy:

- sufozję chemiczną, której mechanizm polega na zubażaniu profilu glebowego w spoiwo (CaCO3) poprzez jego chemiczne rozpuszczanie i wynoszenie poza profil;

- sufozję mechaniczną, której mechanizm jest podobny, z tą różnicą, że zamiast wymywania chemicznego następuje tu mechaniczne wynoszenie koloidalnego spoiwa;

- erozja krasowa, której efektem są liczne jaskinie na obszarach zbudowanych ze skał węglanowych. Jaskinie te powstały poprzez długoletnie, stopniowe wymywanie CaCO3 z masywu skalnego.

62.Wymień rodzaje erozji wietrznej

Erozja wietrzna - siła sprawcza: wiatr, wyróżnia się:

Deflację - wywiewanie ziaren i cząstek glebowych, ziemnych i skalnych. Powoduje tworzenie się rynien, mis, niecek i wydmuszysk w obrębie obszarów piaszczystych oraz ostańców i bruku deflacyjnego na obszarach piaszczysto - żwirowych i pyłowych. Podczas okresów intensywnego wywiewania powstają burze pyłowe i piaskowe (Sahara).

Korazję - żłobienie i szlifowanie powierzchni skał przez piasek niesiony wiatrem, najintensywniejsze na pustyniach i w górach. Charakterystyczne formy rzeˇby korazyjnej to wygłady, żłobki, bruzdy, nisze, graniaki wiatrowe i skałki (słupy skalne).

Akumulację eoliczną - osadzanie się niesionych przez wiatr cząstek glebowych (deflatów) na powierzchni gleby powodujące stopniowe zasypanie górnych, żyznych poziomów profilu glebowego, jałowymi deflatami.

63.Wymień obszary Polski najbardziej zagrożone erozją wietrzną

(Nie wiem czy dość stary rok przedstawia aktualne dane)

64. Jakie zabiegi stosuje się przeciw erozji wietrznej?

Sposoby przeciwdziałania erozji wietrznej:

- utrzymywanie już istniejących lub zakładanie zadrzewień i zakrzaczeń śródpolnych i ich pielęgnacja;

- stale utrzymywanie gleby pod okrywą roślinną (zielone pola);

- stosowanie mulczu do ochrony gleb przeznaczonych pod rośliny późno wysiewane lub sadzone;

- w przypadku występowania w gospodarstwie wydm, należy je zalesić lub zakrzaczyć, co pozwoli na zapobieżenie powiększania się ich obszaru;

- na obszarach, gdzie erozja wietrzna stanowi duże zagrożenie, należałoby stosować uprawę bezorkową, a w gospodarstwach, w których wyposażenie techniczne na to pozwala, zastosować siewy bezpośrednie. Powinno się natomiast unikać stosowania narzędzi aktywnych, takich jak glebogryzarka.

65. Wymień zabiegi stosowane przy minimalizacji szkód powodowanych przez erozję wodną.

Sposoby przeciwdziałania erozji wodnej:

- grunty na stokach o nachyleniu powyżej 20% (12º) powinny być na stałe zadarnione lub zalesione;

- na gruntach o nachyleniu 10-20% (6 - 12 º) gospodarka rolna może być prowadzona, ale tylko przy stosowaniu odpowiednich zabiegów przeciwerozyjnych;

- grunty położone na stokach o nachyleniu poniżej 10% (do 6º), zwłaszcza na długich skłonach, pomimo iż są mniej narażone na erozję wodną, to jednak powinny być uprawiane w specjalny sposób;

- drogi, którymi spływa woda opadowa powinny być zadarnione, a trawa koszona przynajmniej 2 razy w sezonie wegetacyjnym;

- stosowanie płodozmianów przeciwerozyjnych, w skład których powinny wchodzić rośliny motylkowe ich mieszanki z trawami oraz rośliny ozime, tworzące tzw. zielone pola. Na zielone pola najlepiej sprawdzają się rzepak, żyto i pszenżyto, które tworzą zwartą okrywę już w okresie jesiennym;

- po wcześnie zebranym przedplonie powinno się zaplanować uprawę poplonów ścierniskowych lub ozimych, które będą osłaniały glebę. Dobrze jest zostawić je na okres zimy w postaci mulczu;

- w przypadku, gdy grunt orny pozostaje na okres jesienno-zimowy niczym nie obsiany, należałoby przykryć go wszelkimi dostępnymi w gospodarstwie materiałami - słomą, łętami, liśćmi, które pełniąc rolę mulczu, ochronią glebę przed niszczeniem przez deszcz, zatrzymają śnieg oraz ograniczą zmywy wiosenne gleby;

- na gruntach ornych położonych na stokach, zabiegi uprawowe należy wykonywać w kierunku poprzecznym do nachylenia;

- uprawiając glebę położoną na stokach, dobrze jest zastąpić uprawę pługiem na uprawę bezorkową. Stosuje się wówczas kultywator z szerokimi łapami (tzw. gruber), a do uprawy przedsiewnej - bierne zestawy uprawowe, które składają się z brony lub kultywatora i wału strunowego lub pierścieniowego;

- uprawiając gleby silnie narażone na erozje powinno się także zastosować dodatkowy zabieg, jakim jest głęboszowanie. Głęboszowanie polega na dokonywaniu głębokich nacięć w glebie i spulchnianiu podglebia, co zwiększa pojemność wodną gleby i ułatwia wsiąkanie wody do jej głębszych warstw. Zabieg głęboszowania wykonuje się specjalnym narzędziem - głęboszem, który wymaga dużej siły uciągu i niestety jest dość kosztowny, ale raz wykonany wystarcza na okres 3 - 4 lat.

66. Wyjaśnij dlaczego lasy charakteryzują się największą odpornością na erozję wodną.

Lasy pełnią ważne funkcje poza produkcyjne. Kształtują i wpływają na warunki środowiska przyrodniczego. Lasy regulują stosunki wodne, zmniejszają erozję gleb, regulują wahania temperatury, chronią przed wiatrem.

67. Na jakich terenach zagrożonych erozją wodną lasy mogą być zastąpione sadami?

W terenach o żyznych glebach i cieplejszym klimacie użytki leśne mogą być zastąpione sadami urządzonymi przeciwerozyjnie. Sady, zwłaszcza na tarasach oraz w poprzeczno-stokowych pasach darni, są uznane za bardzo efektywną metodę zagospodarowania silnie erodowanych stoków.

68. Dlaczego użytki zielone charakteryzują się dużymi właściwościami przeciwerozyjnymi?

Trwałe użytki zielone są, po lasach i zadrzewieniach leśnych, kolejną formacją roślinną o dużych walorach przeciwerozyjnych. Ochronna funkcja zadarnień wynika ze zdolności wiązania gruntu przez silnie rozwinięty system korzeniowy i osłanianie jego powierzchni gęstą masą łodyg i liści. Ponadto roślinność trawiasta spełnia ogromną rolę w procesie glebotwórczym.

69. Jakiego typu rozwiązania przeciwerozyjne są konieczne na zboczach o spadku powyżej 10%?

Na gruntach o nachyleniu 10-20% stosowanie płodozmianów przeciwerozyjnych (duży udział roślin motylkowych i ich mieszanek z trawami, siew międzyplonów, roślin ozimych - tzw. "zielone pola"), aby gleba jak najkrócej znajdowała się bez okrywy roślinnej.

70. Przyczyny degradacji gleb Degradację gleby powoduje głównie człowiek w sposób bezpośredni, zniekształcając procesy glebotwórcze czy likwidując wierzchnią pokrywę glebową, czyli warstwę próchniczną. Działania pośrednie takie jak wielopowierzchniowe wycinki lasów (prowadzące do stepowienia), nadmierna intensyfikacja produkcji rolnej, emisja zanieczyszczeń pyłowych i gazowych przez przemysł, transport, gospodarkę komunalną, czy też obniżenie poziomu wód gruntowych wskutek nadmiernego ich eksploatowania również powodują degradację gleb.Za degradację gleby odpowiedzialne mogą być także naturalnne czynniki, głównie erozja gleby, także zmiany klimatyczne

71. Co rozumiemy pod pojęciem gruntów zdegradowanych?

Grunty zdegradowane - rozumie się przez to grunty, których rolnicza lub leśna wartość użytkowa zmalała, w szczególności w wyniku pogorszenia się warunków przyrodniczych albo wskutek zmian środowiska oraz działalności przemysłowej, a także wadliwej działalności rolniczej.

72. Wymień trzy rodzaje degradacji (przekształceń) gleb.

Wyróżniamy trzy rodzaje degradacji gleb: fizyczną, chemiczną i biologiczną

73.Wymień chemiczne formy degradacji

Wyróżnia się następujące formy degradacji chemicznej powierzchni ziemi:

- Zanieczyszczenia składnikami chemicznymi pochodzenia zewnętrznego,

- Zubożenie gleby przez wynoszenie składników z plonami roślin,

- Zubożenie gleby przez wymywanie składników,

- Zniekształcenie chemizmu gleby wskutek deformacji jej metabolizmu (tzw. metaboliczna intoksykacja gleby), zachodzą one przy ograniczeniu lub uniemożliwieniu dostępu powietrza atmosferycznego.

74.Wymień obszary, na których głównie występują chemiczne formy degradacji gleb

W Polsce istnieje kilka miejsc silnie zdegradowanych chemicznie:

Puławy (Zakłady Azotowe)

Tarnobrzeg-zagłębie siarkowe

Płock-Petrochemia Płock, zanieczyszczenia ropopochodne

Ziemie wzdłuż dróg na terenie całego kraju-metale ciężkie

75.Wymień najważniejsze przyczyny zakwaszania gleb

Powszechnie uważa się, iż za zakwaszanie się gleb odpowiedzialne są przede wszystkim tak zwane kwaśne deszcze spowodowane nadmierną emisją do atmosfery gazów przemysłowych, a przede wszystkim tlenków azotu i siarki. Wprawdzie "kwaśne deszcze" bez wątpienia wpływają na obniżanie się pH (wzrost zakwaszenia) gleb, niemniej jednak zakwaszanie się gleb jest przede wszystkim procesem naturalnym, którego najistotniejszą przyczyną jest wymywanie (wypłukiwanie) wapnia i magnezu w głąb gleby. Zjawisku temu sprzyjają opady atmosferyczne, które — zwłaszcza na glebach lekkich — powodują silne wypłukiwanie obu tych składników w głąb gleby. Zakwaszaniu gleb sprzyja również stosowanie niektórych nawozów azotowych. Najbardziej typowymi przykładami takich nawozów są siarczan amonu, którego wykorzystanie w sadownictwie jest ograniczone w praktyce do roślin kwasolubnych (borówka amerykańska, żurawina), oraz mocznik — powszechnie stosowany nawóz azotowy.

76.Wymień główne przyczyny spadku materii organicznej w glebach

-obniżenie zwierciadła wód gruntowych

-zmiana roślinności

-opady

-nachylenie terenu

Te czynniki powiązane ze sobą tworzą zagrożenie dla materii org. w glebach.

77.Wymień główne przyczyny zanieczyszczeń gleb metalami ciężkimi

Emisja pyłów, zwłaszcza metalonośnych oraz gazów przemysłowych i komunikacyjnych jest jedną z głównych przyczyn zanieczyszczenia gleb terenów rolniczych.

78.Wymień stopnie zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi

Przy ocenie stopnia zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi uwzględniono zawartości frakcji spławialnych w danej glebie oraz odczyn (pH) gleby. Wyróżnionych zostało pięć stopni jakości chemicznej gleb (dla kadmu, miedzi, niklu, ołowiu oraz cynku):

- stopień 0 - gleby nie zanieczyszczone o naturalnych zawartościach metali ciężkich. Gleby te nadają się pod wszystkie uprawy ogrodnicze i rolnicze, a zwłaszcza pod uprawy roślin przeznaczanych dla dzieci i niemowląt. Obszary z takimi glebami należy objąć szczególną ochroną przed wprowadzaniem antropogenicznych metali ciężkich.

- stopień I - gleby o podwyższonej zawartości metali ciężkich mogą być przeznaczone do pełnego wykorzystania rolniczego, z wyłączeniem upraw roślin do produkcji żywności o szczególnie malej zawartości pierwiastków i substancji szkodliwych.

- stopień II - gleby słabo zanieczyszczone. Rośliny uprawiane na takich glebach mogą zawierać nadmierne ilości metali ciężkich z punktu widzenia toksykologicznego. Szczególnie wykluczyć należy uprawę warzyw, jak np. sałata, szpinak, kalafior, marchew. Dozwolona jest uprawa roślin zbożowych, okopowych i pastewnych oraz użytkowanie pastwiskowe.

- stopień III - gleby średnio zanieczyszczone. Wszystkie uprawy na takich glebach mogą ulec skażeniu metalami ciężkimi. Dopuszczalna jest uprawa roślin zbożo-wych, okopowych i pastewnych, pod warunkiem okresowej kontroli poziomu metali w konsumpcyjnych częściach roślin. Zalecane są uprawy roślin przemysłowych i traw nasiennych. Wody gruntowe mogą być skażone metalami ciężkimi, w tym szczególnie kadmem, cynkiem i niklem. W przypadku pastwisk należy także kontrolować pobieranie metali przez zwierzęta.

- stopień IV - gleby silnie zanieczyszczone. Gleby takie, a zwłaszcza gleby lekkie powinny być wyłączone z produkcji rolniczej oraz zadawnione lub zadrzewione. Na glebach lepszych należy uprawiać rośliny przemysłowe, np. len, konopie, wiklinę, w zależności od ich wymagań siedliskowych. Także dopuszcza się produkcję materiału siewnego zbóż i traw oraz ziemniaków dla przemysłu spirytusowego i rzepaku na olej techniczny. Wykorzystanie na pastwisku należy ograniczyć. Zaleca się zabiegi rekultywacyjne, a przede wszystkim wapnowanie i wprowadzenie substancji organicznej.

-stopień V - gleby bardzo silnie zanieczyszczone. Powinny być wyłączone z produkcji rolniczej i użytkowania pastwiskowego. Należy liczyć się z potrzebą zabiegów rekultywacyjnych. Konieczne jest zadarnianie i zadrzewienie takich gleb, między innymi ze względu na zagrożenie przenoszenia zanieczyszczeń wraz z pyłami glebowymi. Na odpowiednich glebach można uprawiać rośliny przemysłowe.

79.Jakie rośliny możemy uprawiać na glebach silnie zanieczyszczonych metalami ciężkimi?

Gleby takie, a zwłaszcza gleby lekkie powinny być wyłączone z produkcji rolniczej oraz zadawnione lub zadrzewione. Na glebach lepszych należy uprawiać rośliny przemysłowe, np. len, konopie, wiklinę, w zależności od ich wymagań siedliskowych. Także dopuszcza się produkcję materiału siewnego zbóż i traw oraz ziemniaków dla przemysłu spirytusowego i rzepaku na olej techniczny.

80.Od czego zależy odporność gleb na degradacje chemiczną

Odporność na degradację zależy od wielu czynników związanych z:

-morfologią profilu glebowego

-jego właściwościami fizycznymi

-właściwościami fizykochemicznymi

-właściwościami chemicznymi

81.Co rozumiemy pod pojęciem rekultywacji gruntów?

Rekultywacja polega na ukształtowaniu technicznym powierzchni zniszczonego terenu, następnie na mechanicznej uprawie gruntu, bogatym nawożeniu i uprawie roślin próchnicotwórczych.

Nie wszystkie tereny zniszczone nadają się bezpośrednio do rekultywacji rolnej lub leśnej. Przy silnych zanieczyszczeniach i dużej toksyczności gruntu trzeba stosować rekultywację specjalną. Dopiero po wielu latach grunty te mogą być przywrócone rolnictwu lub leśnictwu. Wszystkie zabiegi rekultywacyjne są bardzo energochłonne i długotrwałe.

82.Wymień podstawowe fazy rekultywacji gruntów

Całość procesu rekultywacji i zagospodarowania można podzielić na trzy etapy:

Etap I - dokonuje się inwentaryzacji obszar-u zdegradowanego, należy

ustalić przyczyny, stopień, zasięg degradacji.

Etap II - popracowanie projektu techniczno-ekonomicznego rekultywacji

i zagospodarowania. Dokumentacja powinna składać się z części technicznej i kosztorysowej. Projektant powinien wybrać możliwie najskuteczniejszy sposób rekultywacji i zagospodarowania przy minimalizowaniu nakładów.

Etap III - realizacja projektu rekultywacji i zagospodarowanie w terenie.

Z tych względów przy podejmowaniu decyzji o przeznaczeniu określonych terenów na cele wydobywcze, przemysłowa, budowlane itp. należy uwzględnić wszystkie możliwe skutki końcowe, zyski i straty.

83.Jakie czynniki wpływają na wybór kierunku rekultywacji?

Przyczyny i stopień zdegradowania, skala problemu oraz sąsiedztwo terenu rekultywowanego- rekultywacja na grunty leśne i grunty przeznaczone do zalesienia

- rekultywacja

na cele inne niż rolnicze i zalesianie

84.Wymień zasadnicze kierunki rekultywacji i zagospodarowania gruntów zdewastowanych

-

rekultywacja na grunty leśne i grunty przeznaczone do zalesienia

- rekultywacja

na cele inne niż rolnicze i zalesianie

85.Jakie zabiegi składają się na rekultywacje podstawową ( techniczną?

Rekultywacja techniczna - (podstawowa) dotyczy najczęściej terenów po eksploatacji odkrywkowej, składowaniu odpadów przemysłowych i komunalnych. Która obejmuje następujące prace:

a) odbudowę sieci niezbędnych dróg dojazdowych,

b) właściwe ukształtowanie rzeźby terenu - polega na niwelowaniu powierzchni wierzchowin zwałów, łagodzeniu stromych skarp, zboczy, uporządkowaniu rzeźby spągu wyrobisk. Ma ono na celu polepszenie stosunków wodnych, zmniejszenie erozji wodnej.

c) właściwe uregulowanie stosunków wodnych - Dokonuje się tego przez regulację cieków wodnych, budowę kanałów, rowów odwadniających oraz budowę zbiorników wodnych. W niektórych przypadkach stosuje się nawodnienie.

d) odtworzenie gleb metodami technicznymi.

e) niwelacja terenu - wymaga przemieszczeń olbrzymich mas ziemnych; do czego potrzebne są duże środki transportowe, ciężki sprzęt mechaniczny.

f) kształtowanie stromych urwistych zboczy i skarp - ma na celu zapewnienie im należytej stateczności. Przy wysokich zwałach przekraczających 8 - 1o m unika się jednolitego nachylenia.

g) całkowite lub częściowe odkwaszenie gleb , oraz tam gdzie zachodzi konieczność - izolacja gruntów toksycznych lub jałowych.

Izolacja polega na przykryciu gruntu warstwą materiału użyźniającego, której grubość zależy od zamierzonego kierunku zagospodarowanego obszaru. Do tak przygotowanego podłoża wprowadza się rośliny przez siew lub zasadzanie.

86.Wymień grunty zaliczane do gruntów rolnych w rozumieniu ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych

Art. 2. 1. Gruntami rolnymi, w rozumieniu ustawy, są grunty:

1) określone w ewidencji gruntów jako użytki rolne,

2) pod stawami rybnymi i innymi zbiornikami wodnymi, służącymi wyłącznie dla potrzeb rolnictwa,

3) pod wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych budynkami mieszkalnymi oraz innymi budynkami i urządzeniami służącymi wyłącznie produkcji rolniczej oraz przetwórstwu rolno-spożywczemu,

4) pod budynkami i urządzeniami służącymi bezpośrednio do produkcji rolniczej uznanej za dział specjalny, stosownie do przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych,

5) parków wiejskich oraz pod zadrzewieniami i zakrzewieniami śródpolnymi, w tym również pod pasami przeciwwietrznymi i urządzeniami przeciwerozyjnymi,

6) pracowniczych ogrodów działkowych i ogrodów botanicznych,

7) pod urządzeniami: melioracji wodnych, przeciwpowodziowych i przeciwpożarowych, zaopatrzenia rolnictwa w wodę, kanalizacji oraz utylizacji ścieków i odpadów dla potrzeb rolnictwa,

8) zrekultywowane dla potrzeb rolnictwa,

9) torfowisk i oczek wodnych,

10) pod drogami dojazdowymi do gruntów rolnych.

87.Co rozumiemy pod pojęciem użytków rolnych

Użytki rolne - obszary wykorzystywane rolniczo. Dzielą się na grunty orne, trwałe użytki zielone (łąki, pastwiska) ogrody przydomowe, plantacje trwałe (np. chmielniki, winnice, plantacje malin, plantacje porzeczki) oraz sady, inspekty i namioty foliowe.

88.Jakie grunty zaliczane są do gruntów leśnych i zakrzewionych zgodnie z ustawą o lasach?

3. Lasem w rozumieniu ustawy jest grunt:

1) o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną (uprawami leśnymi) - drzewami i krzewami oraz runem leśnym - lub przejściowo jej pozbawiony:

a) przeznaczony do produkcji leśnej lub

b) stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego albo

c) wpisany do rejestru zabytków;

2) związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystywane dla potrzeb gospodarki leśnej: budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie podziału przestrzennego lasu, drogi leśne, tereny pod liniami energetycznymi, szkółki leśne, miejsca składowania drewna, a także wykorzystywany na parkingi leśne i urządzenia turystyczne.

89.Kto wydaje zgodę na przeznaczenie gruntów na cele nie rolnicze

Art. 7. 1. Przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne dokonuje się w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, sporządzonym w trybie określonym w przepisach o zagospodarowaniu przestrzennym.

2. Przeznaczenie na cele nierolnicze i nieleśne:

1) gruntów rolnych stanowiących użytki rolne klas I-III, jeżeli ich zwarty obszar projektowany do takiego przeznaczenia przekracza 0,5 ha - wymaga uzyskania zgody Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej,

2) gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa - wymaga uzyskania zgody Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa lub upoważnionej przez niego osoby,

3) gruntów rolnych stanowiących użytki rolne klas IV, jeżeli ich zwarty obszar projektowany do takiego przeznaczenia przekracza 1 ha,

4) gruntów rolnych stanowiących użytki rolne klas V i VI, wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego, oraz torfowisk i oczek wodnych, jeżeli mają być przeznaczone na cele budowy zbiorników wodnych, eksploatacji złóż kopalin, budowy dróg publicznych lub linii kolejowych,

5) pozostałych gruntów leśnych

- wymaga uzyskania zgody wojewody.

90. Na czym polega ochrona gruntów leśnych zgodnie z Ustawą

Polega ona na :

- kształtowaniu równowagi w ekosystemach leśnych, podnoszeniu naturalnej odporności drzewostanów, a w szczególności na: wykonywaniu zabiegów profilaktycznych i ochronnych zapobiegających powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożarów; zapobieganiu, wykrywaniu i zwalczaniu nadmiernie pojawiających i rozprzestrzeniających się organizmów szkodliwych; ochronie gleby i wód leśnych.

---